حسنعلی ابراهیمی سعید
16th October 2015, 03:18 PM
تانک ارابه جنگی شنیدار و زرهپوش است که دارای تحرک عملیاتی و قابلیتهای هجومی و دفاعی است. تانک دارای یک توپ اصلی با کالیبر بزرگ است که معمولا در یک برجک گردان نصب میشود و به چند سلاح دیگر از جمله مسلسل هم مجهز است. زره تانک از آن در برابر طیف وسیعی از گلولههای دشمن محافظت کرده و شنیها (زنجیرهای متحرک) امکان حرکت تانک در زمینهای مختلف را فراهم میسازند که این قابلیتها تانک را به یک سلاح بسیار مهم و سرنوشت ساز تبدیل میکند.
تانک در جنگ جهانی اول به طور همزمان و جداگانه در فرانسه و بریتانیا اختراع شد تا سکون موجود در جنگ خاکریزی را بشکند و به مرور تانکها به یکی از اجزای کلیدی ارتشهای دنیا تبدیل شدند. امروزه با افزایش اهمیت جنگهای نامتقارن، پایان جنگ سرد و افزایش توجه به سلاحهای ارزانقیمت ضدتانک روسی اهمیت تانکها کمتر شدهاست. به همین دلیل تانکها به ندرت به طور انفرادی وارد عملیات شده و معمولا در واحدهای زرهی با حمایت پیادهنظام و گاهی خودروهای جنگی پیادهنظام سازماندهی میشوند و گاهی از حمایت هواپیما و بالگردهای شناسایی و جنگی نیز بهره میبرند.
تانکها در گذشته به انواع زیادی از جمله تانکهای سبک، متوسط، سنگین، فوق سنگین، تانک پیادهنظام و ... تقسیم میشدند که هر یک برای ماموریتهای ویژهای طراحی شده بودند. از دوران پس از جنگ جهانی دوم گرایشی عمومی به استفاده از یک نوع تانک معروف به تانک اصلی میدان نبرد دیده میشود که قدرت انجام همه ماموریتهای یک تانک دارد. البته در بعضی از ارتشها هنوز از تانکهای سبک که زره کمتر و تحرک بیشتری دارند برای مقاصد شناسایی، و دیده بانی استفاده میشود.
تاریخچه
تانک نخستین بار همزمان با جنگ جهانی اول در بریتانیا و فرانسه، با الهام گرفتن از حرکت تراکتورهای جدید کشاورزی طراحی شده و در پیروزی جنگی پاییز ۱۹۱۸ میلادی به متفقین کمک کرد. در جریان ساختن اولین تانک برای مخفیکاری به کارگران تانک ساز بریتانیا گفته بودند که دارند مخزن آب (که در انگلیسی تانک نامیده میشود) متحرک برای جبهه میسازند و این نام پس از آن بر این وسیله ماند.
اولین تانکها در سپتامبر ۱۹۱۶ در نبرد سوم در فرانسه به کار گرفته شدند. در این نبرد تانکها به تدریج وارد صحنه نبرد شده و هیچ استراتژی برای آنها تدوین نشد در نتیجه عملکرد مناسبی نداشتند اما در نوامبر ۱۹۱۷ در کمبرای به طرز درخشانی موثر واقع شدند. در آن زمان ۳۰۰ تانک انگلیسی در جبههای به طول ۱۰ کیلومتر به دشمن حملهور شده و خطوط دفاعی آلمانیها را از هم گسیختند. تانکهای آن دوران کندرو و غیرقابل اطمینان بودند ولی برای عبور از زمینهای گل آلود و قطع سیمهای خاردار و گذشتن از خندقها بسیار مفید بودند.
در فاصله بین دو جنگ جهانی هم تانکها و هم تاکتیکهای کاربرد آنها پیشرفت قابل توجهی کرد و در اولین مرحله جنگ جهانی دوم سپاههای تانک آلمان در کمتر از یک ماه لهستان را به تصرف خود درآوردند. هر دو نیروی متخاصم این جنگ سپاهها و لشکرهای تانک تمام زرهی را شکل دادند و نبردهای تانکی عظیمی در اروپا و شمال آفریقا اتفاق افتاد که معمولا پیروزی در آنها با طرفی بود که به طرز موثرتری از واحدهای زرهی خود استفاده میکرد. اروین رومل آلمانی و جرج پاتون آمریکایی از توانمندترین فرماندهان تانک در این جنگ بودند. تانکهای مخصوصی برای عملیاتهای آبی خاکی و نشستن در ساحل و همچنین مینروبی نیز در این جنگ به کار آمدند و پیشرفتهایی در زمینه سلاحهای ضدتانک همچون راکتاندازهای دوشپرتاب، گلولههای زرهشکاف، توپهای بدون لگد، موشکهای ضدتانک و همینطور هواپیماهای مسلح به راکت و بمب نیز صورت گرفت.
از جنگ جهانی دوم به بعد قابلیتهایی همچون زرههای واکنشی که در صورت مورد اصابت واقع شدن منفجر میشوند، مسافتیابهای لیزری، گلولهگذارهای اتوماتیک، سیستمهای کامپیوتری کنترل آتش و ناوبری هم برای تانکها طراحی شدهاند. سلاحهای ضد تانک نیز پیشرفت گستردهای را به خود دیدهاند؛ سلاحهای نیرومندی برای پیادهنظام ساخته شده و مهمات ویژهای تولید میشوند که با شلیک از توپخانه یا هواپیما قدرت تخریب همزمان چندین تانک را دارند. تانکها به ویژه در مناطق بیابانی بسیار موثر هستند که این مهم در جنگهای ارتش اسرائیل و همینطور جنگ خلیج فارس به نمایش درآمد.
عملکرد
تانک سلاحی برای حملهٔ برق آساست و میتواند از گودالها و رودخانهها بگذرد. بعضی از تانکها حتی میتوانند فاصلههای کوتاهی را زیر آب حرکت کنند. از بعضی دیگر برای باز کردن مسیرهایی از میان میدانهای مین استفاده میشود. هر تانک یک آتشبار اصلی دارد که بر روی برجک سوار شده و میتواند به دور خودش بچرخد، بنابراین میتواند در هر جهتی آتش کند.
زره تانک از ورق فولادی است. این زره ممکن است در جلو تانک بیش از ۱۲ سانتی متر ضخامت داشته باشد. نیمی از وزن تانک را زره تشکیل میدهد. برای کم کردن وزن، زره را در پهلوها و پشت تانک نازک تر میسازند. زرهی با این اندازه، تانک را در مقابل گلولههای کوچک محافظت میکند، ولی حتی زره ضخیم هم ممکن است با گلولهٔ توپهای جدید سوراخ شود.
http://1.irartesh.ir/gallery/data/0000/30/13714910873519.jpg
http://irartesh.ir/Forum/Post/571
تانک در جنگ جهانی اول به طور همزمان و جداگانه در فرانسه و بریتانیا اختراع شد تا سکون موجود در جنگ خاکریزی را بشکند و به مرور تانکها به یکی از اجزای کلیدی ارتشهای دنیا تبدیل شدند. امروزه با افزایش اهمیت جنگهای نامتقارن، پایان جنگ سرد و افزایش توجه به سلاحهای ارزانقیمت ضدتانک روسی اهمیت تانکها کمتر شدهاست. به همین دلیل تانکها به ندرت به طور انفرادی وارد عملیات شده و معمولا در واحدهای زرهی با حمایت پیادهنظام و گاهی خودروهای جنگی پیادهنظام سازماندهی میشوند و گاهی از حمایت هواپیما و بالگردهای شناسایی و جنگی نیز بهره میبرند.
تانکها در گذشته به انواع زیادی از جمله تانکهای سبک، متوسط، سنگین، فوق سنگین، تانک پیادهنظام و ... تقسیم میشدند که هر یک برای ماموریتهای ویژهای طراحی شده بودند. از دوران پس از جنگ جهانی دوم گرایشی عمومی به استفاده از یک نوع تانک معروف به تانک اصلی میدان نبرد دیده میشود که قدرت انجام همه ماموریتهای یک تانک دارد. البته در بعضی از ارتشها هنوز از تانکهای سبک که زره کمتر و تحرک بیشتری دارند برای مقاصد شناسایی، و دیده بانی استفاده میشود.
تاریخچه
تانک نخستین بار همزمان با جنگ جهانی اول در بریتانیا و فرانسه، با الهام گرفتن از حرکت تراکتورهای جدید کشاورزی طراحی شده و در پیروزی جنگی پاییز ۱۹۱۸ میلادی به متفقین کمک کرد. در جریان ساختن اولین تانک برای مخفیکاری به کارگران تانک ساز بریتانیا گفته بودند که دارند مخزن آب (که در انگلیسی تانک نامیده میشود) متحرک برای جبهه میسازند و این نام پس از آن بر این وسیله ماند.
اولین تانکها در سپتامبر ۱۹۱۶ در نبرد سوم در فرانسه به کار گرفته شدند. در این نبرد تانکها به تدریج وارد صحنه نبرد شده و هیچ استراتژی برای آنها تدوین نشد در نتیجه عملکرد مناسبی نداشتند اما در نوامبر ۱۹۱۷ در کمبرای به طرز درخشانی موثر واقع شدند. در آن زمان ۳۰۰ تانک انگلیسی در جبههای به طول ۱۰ کیلومتر به دشمن حملهور شده و خطوط دفاعی آلمانیها را از هم گسیختند. تانکهای آن دوران کندرو و غیرقابل اطمینان بودند ولی برای عبور از زمینهای گل آلود و قطع سیمهای خاردار و گذشتن از خندقها بسیار مفید بودند.
در فاصله بین دو جنگ جهانی هم تانکها و هم تاکتیکهای کاربرد آنها پیشرفت قابل توجهی کرد و در اولین مرحله جنگ جهانی دوم سپاههای تانک آلمان در کمتر از یک ماه لهستان را به تصرف خود درآوردند. هر دو نیروی متخاصم این جنگ سپاهها و لشکرهای تانک تمام زرهی را شکل دادند و نبردهای تانکی عظیمی در اروپا و شمال آفریقا اتفاق افتاد که معمولا پیروزی در آنها با طرفی بود که به طرز موثرتری از واحدهای زرهی خود استفاده میکرد. اروین رومل آلمانی و جرج پاتون آمریکایی از توانمندترین فرماندهان تانک در این جنگ بودند. تانکهای مخصوصی برای عملیاتهای آبی خاکی و نشستن در ساحل و همچنین مینروبی نیز در این جنگ به کار آمدند و پیشرفتهایی در زمینه سلاحهای ضدتانک همچون راکتاندازهای دوشپرتاب، گلولههای زرهشکاف، توپهای بدون لگد، موشکهای ضدتانک و همینطور هواپیماهای مسلح به راکت و بمب نیز صورت گرفت.
از جنگ جهانی دوم به بعد قابلیتهایی همچون زرههای واکنشی که در صورت مورد اصابت واقع شدن منفجر میشوند، مسافتیابهای لیزری، گلولهگذارهای اتوماتیک، سیستمهای کامپیوتری کنترل آتش و ناوبری هم برای تانکها طراحی شدهاند. سلاحهای ضد تانک نیز پیشرفت گستردهای را به خود دیدهاند؛ سلاحهای نیرومندی برای پیادهنظام ساخته شده و مهمات ویژهای تولید میشوند که با شلیک از توپخانه یا هواپیما قدرت تخریب همزمان چندین تانک را دارند. تانکها به ویژه در مناطق بیابانی بسیار موثر هستند که این مهم در جنگهای ارتش اسرائیل و همینطور جنگ خلیج فارس به نمایش درآمد.
عملکرد
تانک سلاحی برای حملهٔ برق آساست و میتواند از گودالها و رودخانهها بگذرد. بعضی از تانکها حتی میتوانند فاصلههای کوتاهی را زیر آب حرکت کنند. از بعضی دیگر برای باز کردن مسیرهایی از میان میدانهای مین استفاده میشود. هر تانک یک آتشبار اصلی دارد که بر روی برجک سوار شده و میتواند به دور خودش بچرخد، بنابراین میتواند در هر جهتی آتش کند.
زره تانک از ورق فولادی است. این زره ممکن است در جلو تانک بیش از ۱۲ سانتی متر ضخامت داشته باشد. نیمی از وزن تانک را زره تشکیل میدهد. برای کم کردن وزن، زره را در پهلوها و پشت تانک نازک تر میسازند. زرهی با این اندازه، تانک را در مقابل گلولههای کوچک محافظت میکند، ولی حتی زره ضخیم هم ممکن است با گلولهٔ توپهای جدید سوراخ شود.
http://1.irartesh.ir/gallery/data/0000/30/13714910873519.jpg
http://irartesh.ir/Forum/Post/571