"مهدی"
26th May 2015, 08:45 PM
در روز ۲۲ سپتامبر ۱۹۸۰ (۳۱ شهریور ۱۳۵۹) عراق (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82) به ایران (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86) حمله کرد و جنگ ایران و عراق آغاز شد. در این زمان نیروی هوایی عراق (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D9%87%D9%88%D8%A7% DB%8C%DB%8C_%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82)بزرگتر ن ناوگان بمب‌افکن (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%85%D8%A8%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%DA%A9%D9%8 6) خاورمیانه را داشت و از نخستین روز جنگ این ناوگان به کار گرفته شد، حتی زمانی که هدف نظامی آن کوچک بود.[۳۹] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-39)
یکی از معدود حملات کارساز عراقی‌ها در طول جنگ ایران و عراق (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_ %D9%88_%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82) در روز۲۲ سپتامبر (۳۱ شهریور، روز آغاز جنگ) رخ داد. به این ترتیب که یک فروند توپولف-۲۲ب از اسکادران هفتم به انبار سوخت روزمینی بخش نظامی فرودگاه مهرآباد (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%85% D9%87%D8%B1%D8%A2%D8%A8%D8%A7%D8%AF)-پایگاه یکم شکاری- حمله برد. هر ۶ بمب این هواپیما (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%88%D8%A7%D9%BE%DB%8C%D9%85%D8%A7) به هدف برخورد کرد و خسارت بسیاری به آن وارد نمود و فقط مخزن سوخت اضطراری زیرزمینی در این حمله آسیب ندید که می‌توانست سوخت مورد نیاز جنگنده‌ها (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF%D9%86%D8%AF%D9%87)، تانکرها و هواپیماهای ترابری آن پایگاه را فقط برای ۶ یا ۷ روز تامین کند[۴۰] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-40)
یک فروند توپولف-۲۲ دیگر در همان روز نخست جنگ که خلبان آن سروان المکفی بود به ایستگاه رادار پیش اخطار کرندی در ایران (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86)حمله نمود. هیچ کدام از بمب‌ها در این حمله به هدف برخورد نکرد، ولی چندین پاسدار را در نزدیکی آن کشت. با وجود این مکفی برای این عملیات نشان ستارهٔ صدام (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B5%D8%AF%D8%A7%D9%85) را گرفت که البته چنین به نظر می‌رسد که این نشان و چند نشان دیگر را بعداً به خاطر ارتباطی که با مقامات بالای رژیم عراق داشت دریافت نمود[۴۱] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-41)
پس از موفقیت نسبی این حملات توپولف-۲۲ها در عمق خاک ایران و مشکلات و شکست‌هایی که ناوگان میگ-۲۳ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%AF-%DB%B2%DB%B3) عراق داشت، سرهنگ حماوی فرماندهٔ اسکادران چهارم توپولف-۲۲ با موافقت سرفرماندهی نیروی هوایی عراق تصمیم گرفت که توپولف-۲۲ را فقط برای ماموریت‌های مشابه مثلاً حمله به اهداف صنعتی در منطقهٔ تهران به کار برد. ایالات متحده (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%AA% D8%AD%D8%AF%D9%87) که علاقه‌مند به سرنگونی حکومت انقلابی در ایران بود پرینت آبی شبکهٔ راداری پیش اخطار ایران را به بغداد فرستاد. این موضوع به عراقی‌ها کمک کرد که نقاط کور پوشش راداری ایران را شناسایی کرده و بدون این که رهگیری شوند به آسمان ایران نفوذ کنند.[۴۲] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-42)
در مقایسه با میگ-۲۳، توپولف-۲۲ می‌توانست با سرعت بالاتری حمله کند که همین موجب آسیب پذیری کمتر آن در مقابلموشک‌های سام (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B4%DA%A9_%D8%B3%D8%A7%D9%85) ایران می‌شد. توپولف-۲۲های اسکادران هفتم عراق حملهٔ بعدی را در تاریخ سوم مهرماه به کارخانهٔ خودروسازیایران ناسیونال (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%86%D8%A7%D8%B3% DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%84) وارد کردند. ولی بمب‌های آنها دو کیلومتر دورتر از هدف به زمین برخورد کرد. مشکل سیستم هدف گیری سلاح بود زیرا سیستم چشمی پی اس بی-۱۱ در توپولف-۲۲ اصلاً رضایت بخش نبود و در بسیاری از موارد بد کار کرده و کاربرد آن پیچیده بود، حتی اگر کروی پروازی آن از خود اتحاد شوروی بودند.[۴۳] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-43)
توپولف-۲۲ها دوباره در تاریخ ششم مهرماه برای حمله به کارخانجات خودروسازی در نزدیکی تهران (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86) بازگشتند و این بار هر دو کارخانهٔ ایران ناسیونال و آمریکن موتورز را مورد اصابت قرار دادند که ۴ کارگر در این حمله کشته شده و ۶۵ نفر زخمی گردیدند.[۴۴] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-44)
بر خلاف آن چه که پس از این حملات شایع شد، عراقی‌ها بمب‌افکن‌های خود را به یمن و عربستان سعودی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B3% D8%B9%D9%88%D8%AF%DB%8C) منتقل نکرده بودند. چنین شایعاتی را بغداد منتشر کرده بود تا از بمب‌افکن‌های خود در برابر نیروی هوایی ایران (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D9%87%D9%88%D8%A7% DB%8C%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86) محافظت کند.[۴۵] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-45)
بمب‌افکن‌های عراقی دائماً به پروازهای خود به ایران ادامه دادند، به طوری که آشکار بود که به بیرون از عراق و دور از مراکز پشتیبانی خود منتقل نشده‌اند. حملات جدید توپولف-۲۲ (و توپولف-۱۶ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B1%DB%B6)) در بعدازظهر روز چهارم اکتبر (دوازدهم مهر) انجام شد. اولین حمله به وسیلهٔ دو فروند توپولف-۲۲ انجام شد که حدود ساعت ۱۵:۳۰ دقیقه بدون این که ردیابی شوند در ارتفاع پایین از میان کوه‌ها پرواز کرده و به تهران نزدیک شدند. یکی از آنان پالایشگاه ری در جنوب پایتخت را بمباران کرد که در این حمله سه کارگر ساختمانی کشته شدند ولی سایت ام‌آی‌ام-۲۳ هاوک (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%A2%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D 9%85-%DB%B2%DB%B3_%D9%87%D8%A7%D9%88%DA%A9) نیروی هوایی در نزدیکی پالایشگاه به سوی آن شلیک کرده و بمب‌افکن عراقی فوراً سرعت خود را افزایش داده و خاشه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B4%D9%87) ریزی نموده و موشک در فاصلهٔ دورتری از هواپیما منفجر شد و فقط بال این هواپیما آسیب دید و موفق شد سالم در عراق بنشیند. دو بمب‌افکن دیگر هرگز نتوانستند خود را به مهرآباد برسانند.[۴۶] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-46)
پرواز بعدی توپولف-۲۲ در خاک ایران سه روز پس از این تاریخ در بعدازظهر روز هفتم اکتبر (پانزدهم مهرماه) انجام شد. ماموریت آنها بار دیگر حمله به پایگاه یکم شکاری بود، ولی این بار بمب‌افکن‌ها به وسیلهٔ چندین میگ-۲۳ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%AF-%DB%B2%DB%B3) اسکورت می‌شدند. سه فروند توپولف-۲۲ با پرواز در ارتفاع پایین به حلقهٔ بیرونی پدافند ایران نفوذ کرده و بخش شمال غربی مهرآباد را که در آن صنایع هوایی ایران قرار داشت و همچنین گوشهٔ جنوب شرقی آن را که تاسیسات هلیکوپتر (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%84%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%BE%D8%AA%D8%B1) بود هدف قرار داد. بیشتر بمب‌ها (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%85%D8%A8) به هدف برخورد نکردند ولی چندین بمب به انبار تجهیزات دفتری برخورد کرد. با وجود این هواپیماهای عراقی به سوی جنوب شرقی یعنی پالایشگاه ری پرواز کردند. در این زمان پدافند هوایی ایران آماده شده بود. هنگامی که توپولف‌ها در حال ریختن باقی‌ماندهٔ بمب‌های خود بودند با آتش سنگین پدآفند مواجه شدند. یک فروند توپولف-۲۲ مورد اصابت قرار گرفت و از بقیه جدا شد و در حالی که در آسمان ردی از دود از خود بر جای می‌گذاشت در کوه‌های بی بی شهربانو (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%8C_%D8%A8%DB%8C_%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%A8 %D8%A7%D9%86%D9%88) در جنوب پایتخت ایران (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%AE%D8%AA_%D8%A7%DB%8C% D8%B1%D8%A7%D9%86) سرنگون گردید. با وجود اجکت کردن کرو در ارتفاع پایین، هر سهٔ آنها زنده ماندند و در نزدیکی یک گورستان محلی فرود آمده و اسیر شدند. این نخستین شکار مورد تایید بمب‌افکن توپولف-۲۲ بود. دو بلایندر دیگر مستقیماً به سوی مرکز تهران که کاخ نخست وزیری (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%AE%D8%B3%D8%AA_%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B1% DB%8C) در آن قرار داشت پرواز کرده و غرش کنان در ارتفاع بسیار پایین پرواز کردند به گونه‌ای که پدافند هوایی توانایی شلیک به سوی آنان را نداشت زیرا امکان داشت گلوله‌ای به سوی ساختمان‌های بلند پایتخت برخورد کند. هر دو بمب‌افکن عراقی با سلاح ان آر-۲۳ (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%B1-%DB%B2%DB%B3&action=edit&redlink=1&preload=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8%A C%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8 C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C&editintro=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8 %AC%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D8%A A%DB%8C%D8%B3&summary=%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF+%DB%8C%DA%A 9+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D9%86%D9%88+%D8% A7%D8%B2+%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D9%82+%D8%A7%DB%8C%D8% AC%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%B1&nosummary=&prefix=&minor=&create=%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%AA+%DA%A9%D8%B1%D8%AF %D9%86+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D8%AC%D8%AF %DB%8C%D8%AF&withJS=MediaWiki:Intro-Welcome-NewUsers.js) خیابان را به گلوله بستند.[۴۷] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-47)
عراق برای افزایش ایمنی حملاتش در تاریخ ۲۲ اکتبر (سی ام مهرماه) دو فروند توپولف-۲۲ از اسکادران هفتم را مامور حمله به ایستگاه رادار پیش اخطار ایران در کرج که آسمان تهران را پوشش می‌داد نمود. هیچ یک از بمب‌های این دو توپولف به هدف برخورد نکردند.[۴۸] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-48)
گرچه توپولف-۲۲ توانست برخی از هدف‌ها را گهگاه مورد اصابت قرار دهد ولی مشکل اصلی این جا بود که دو سوم حمله‌ها هنگامی که توپولف‌ها نفوذ بیشتری به داخل ایران می‌کردند کنسل می‌شد و به محض این که مورد رهگیری شکاری‌های نیروی هوایی ایران قرار می‌گرفتند به آنها دستور داده می‌شد که ماموریت خود را کنسل کنند.[۴۹] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-49)
در بعدازظهر روز ۲۲ اکتبر ۱۹۸۰ (سی ام مهرماه ۱۳۵۹) دو فروند اف-۱۴ تام‌کت (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%81-%DB%B1%DB%B4_%D8%AA%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%DA%A9%D8% AA) از پایگاه هشتم شکاری موفق به رهگیری یک فروند توپولف-۲۲ب که در حال پرواز به سوی قم یا اصفهان بود، شد. این بمب‌افکن به وسیلهٔ یک موشک ایم-۵۴ فونیکس (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85-%DB%B5%DB%B4_%D9%81%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9%D8%B3) سرنگون گردیده و در نزدیکی نجف آباد (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%AC%D9%81_%D8%A2%D8%A8%D8%A7%D8%AF) به زمین خورد و هر سه کرو آن کشته شدند. تقریباً همزمان با آن ادعا شد که یک بلایندر دیگر نیز به وسیلهٔ پدافند قم در حالی که قصد داشت نیروگاه حرارتی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AD% D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C) شاهین شهر (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%86_%D8%B4%D9%87%D8%B1) را بمباران کند سرنگون شده‌است. طبق اظهارات مقامات ایرانی جنازهٔ هر شش تن کرو پروازی یافته شده‌است.[۵۰] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-50)
پس از این نمایش ناامیدکننده و از دست دادن کرو با ارزش پروازی و به دلیل این که فشار حملات ایران بر پایگاه‌های هوایی عراق افزایش پیدا کرده بود، عراق مجبور شد که هفت فروند باقی‌ماندهٔ توپولف-۲۲ خود را به مناطق امنی در آشیانه‌های زیر زمینی در پایگاه اچ-۳ منتقل کند. این پایان نخستین دور مشارکت بلایندر در جنگ ایران و عراق بود.[۵۱] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-51)
عراقی‌ها همهٔ کوشش خود را کردند که نیروی هوایی ضعیف شده و از هم گسیختهٔ عراق را به جنگ بازگردانند. شوروی‌ها با وجود داشتن ظاهری بی طرف در این جنگ تصمیم گرفتند که پشتیبانی بیشتری از عراق کنند. پس از مذاکره میان مسکو و بغداد، در ماه مه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87_%D9%85%DB%8C)۱۹۸۱ (اردیبهشت ماه سال ۱۳۶۰) دو فروند توپولف-۲۲کا همراه با دویست فروند موشک خا-۲۲ (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7-%DB%B2%DB%B2&action=edit&redlink=1&preload=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8%A C%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8 C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C&editintro=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8 %AC%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D8%A A%DB%8C%D8%B3&summary=%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF+%DB%8C%DA%A 9+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D9%86%D9%88+%D8% A7%D8%B2+%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D9%82+%D8%A7%DB%8C%D8% AC%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%B1&nosummary=&prefix=&minor=&create=%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%AA+%DA%A9%D8%B1%D8%AF %D9%86+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D8%AC%D8%AF %DB%8C%D8%AF&withJS=MediaWiki:Intro-Welcome-NewUsers.js) و ده اپراتور اسلحه‌های هوایی شوروی که متخصص توپولف-۲۲کا و موشک‌های خا-۲۲ بودند و تقریباً صد تکنسین اسلحه برای تعمیر و نگهداری هواپیما و موشک در عراق مستقر شدند. نخست شوروی‌ها به عملیاتی کردن توپولف-۲۲های عراق با تعمیر یک یک آنها و همچنین بازسازی نمونه‌ای که پیش از جنگ موتور آن آتش گرفته بود پرداختند. به علاوه شوروی‌ها به عراقی کمک کردند که توپولف-۲۲ب و توپولف-۲۲کا را به درستی به کار ببرند و بر آزمایش موشک خا-۲۲ در نبرد نظارت کردند. از آن زمان به بعد برای یک دورهٔ زمانی قابل توجهی در هر ماموریتی یک افسر شوروی در هواپیمای توپولف-۲۲ حضور داشت.[۵۲] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-52)
عراقی‌ها نخست توپولف-۲۲کای خود را برای حمله به سایت‌های ام‌آی‌ام-۲۳ هاوک (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%A2%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D 9%85-%DB%B2%DB%B3_%D9%87%D8%A7%D9%88%DA%A9) به کار بردند. ایرانی‌ها فقط سه یا چهار سایت فعال در طول مرز طولانی خود با عراق داشتند و چند سایت مهم دیگر هم در عمق بیشتری در خاک ایران قرار داشت، ولی همهٔ این سایت‌ها دائماً در حال تغییر موقعیت بودند که همین کار نیروی هوایی عراق (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D9%87%D9%88%D8%A7% DB%8C%DB%8C_%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82) را بسیار مشکل می‌ساخت. معمولاً توپولف-۲۲ کا دوتایی به سایت‌های هاوک ایران حمله می‌کردند و هر هواپیما تا جایی که ایمن بود به سایت نزدیک می‌شد و یک موشک به سوی هدف شلیک می‌کرد. چندین مشکل در این راه برای عراقی‌ها وجود داشت. مشکل اصلی این بود که رادار پی ان لنینتس توپولف-۲۲کا بزرگ، سنگین و دست و پاگیر و بسیار غیرقابل اطمینان بودو چنانچه در پرواز مشکل پیدا می‌کرد موشک خا-۲۲ (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7-%DB%B2%DB%B2&action=edit&redlink=1&preload=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8%A C%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8 C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C&editintro=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8 %AC%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D8%A A%DB%8C%D8%B3&summary=%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF+%DB%8C%DA%A 9+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D9%86%D9%88+%D8% A7%D8%B2+%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D9%82+%D8%A7%DB%8C%D8% AC%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%B1&nosummary=&prefix=&minor=&create=%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%AA+%DA%A9%D8%B1%D8%AF %D9%86+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D8%AC%D8%AF %DB%8C%D8%AF&withJS=MediaWiki:Intro-Welcome-NewUsers.js) دیگر کارایی چندانی نداشت و تعداد قابل توجهی از حمله‌ها به این دلیل کنسل می‌شد. بعدها در چندین مورد تجهیزات ئی سی ام جایگزین رادار پی ان گردید.[۵۳] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-53)
انتقال کروهای بسیار با تجربه بمب افکن‌های توپولف-۲۲ به واحدهای مجهز به جنگنده‌های تاکتیکی آسیب‌های بسیاری را برای نیروهای عراقی به دنبال داشت. نمونهٔ یکی از این آسیب‌ها به نیروی هوایی عراق در تاریخ ۲۷ ژانویه ۱۹۸۳ (هفتم بهمن ۱۳۶۱) رخ داد. در این تاریخ چهار فروند سوخو-۲۲ نیروی هوایی عراق که لیدر آنها سرگرد رجبیان، فرماندهٔ یکان و خلبان پیشین توپولف-۲۲ با سابقه ۴۱ سورتی پرواز جنگی با بلایندر بود برای از میان بردن ایستگاه رادار پیش اخطار کرج در غرب تهران اعزام شدند. سوخوها به وسیلهُ چهار فروند میگ-۲۳ اسکورت می‌شدند. لیدر میگ-۲۳ها نیز یکی دیگر از خلبانان توپولف-۲۲ و معاون فرماندهٔ آن یکان، سروان المکفی بود. آنها در ارتفاع پایین پرواز می‌کردند و از آن جایی که مسیر آنها یک مسیر همیشگی بود، این بار فوراً پس از نفوذ به آسمان ایران در نزدیکی شهر حلبچه عراق به وسیلهٔ دو فروند اف-۴ئی از پایگاه سوم شکاری رهگیری شدند و هر دو لیدر گروه جنگنده‌های عراقی، سرگرد رجبیان و سروان المکفی، در عرض چند ثانیه مورد اصابت قرار گرفتند. یکی دیگر از سوخو-۲۲ها نیز آسیب دید و بقیه جنگنده‌های عراقی ماموریت خود را کنسل نمودند. سرگرد رجبیان باجناغ ژنرال عدنان خیرالله (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%AF%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%AE%DB%8C%D8%B1% D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87) وزیر دفاع (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B1_%D8%AF%D9%81%D8%A7%D8%B9) وقت عراق بود و سروان المکفی نیز داماد ژنرال هشام فخری یکی از بهترین ژنرال‌های ارتش عراق (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B4_%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82) بود و همان گونه که قبلاً نیز اشاره شد نشان ستارهٔ صدام را برای عملیاتی که در نخستین روز جنگ انجام داده بود دریافت کرده بود. این دو لیدر هر دو پس از مورد اصابت قرار گرفتن اجکت کرده و به وسیلهٔ نیروهای ایرانی اسیر شدند.[۵۴] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-54)
نیروی هوایی عراق توپولف-۲۲ خود را در آخرین مراحل جنگ نفت‌کش‌ها (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D9%86%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%DA% A9%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7) نیز به کار برد. در ۱۹ مارس ۱۹۸۸ (۲۹ اسفندماه ۱۳۶۶) چهار فروند توپولف-۲۲ به همراه شش فروند داسو میراژ اف۱ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D9%88_%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7% DA%98_%D8%A7%D9%81%DB%B1) به نفتکش‌های (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D9%81%D8%AA%DA%A9%D8%B4) ایرانی در نزدیکی جزیره خارک (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87_%D8%AE%D8%A7%D8%B1% DA%A9) حمله کردند. در این حمله توپولف-۲۲ها دو نفتکش را غرق نموده و یکی دیگر را به آتش کشیدند و موشک‌های اگزوسه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DA%AF%D8%B2%D9%88%D8%B3%D9%87) میراژها نیز یک نفتکش دیگر را از کار انداخت.[۵۵] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-Cooper_tomcat-55) حملهُ دوم عراقی‌ها به جزیرهُ خارک در همان روز چندان موفقیت آمیز نبود و دو فروند توپولف-۲۲ و چند فروند هواپیمای عراقی دیگر سرنگون شدند. این حمله آخرین حملهُ توپولف-۲۲های عراق (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82) در جنگ ایران و عراق (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_ %D9%88_%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82) بود.[۵۵] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-Cooper_tomcat-55) باقی‌ماندهٔ توپولف-۲۲های عراق در جنگ خلیج فارس (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AE%D9%84%DB%8C%D8%AC_%D9%81 %D8%A7%D8%B1%D8%B3) در سال ۱۹۸۱(۱۳۷۰) در حملات هوایی نیروهای آمریکایی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7) از میان رفت.[۵۶] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-56)
تلفات توپولف-۲۲ در جنگ ایران و عراق[ویرایش (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9% 81-%DB%B2%DB%B2&action=edit§ion=7)]
تعداد کل توپولف-۲۲های سرنگون شده در جنگ ایران و عراق به ۸ فروند می‌رسد. همهٔ این توپولف-۲۲ها از نوع توپواف-۲۲بی بوده‌اند. نام خلبانانی که این توپولف‌ها را سرنگون کرده‌اند مشخص نیست.
جنگندهٔ شکارکننده
تاریخ
سلاح
پایگاه جنگندهٔ شکارکننده
اف-۱۴ تام‌کت (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%81-%DB%B1%DB%B4_%D8%AA%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%DA%A9%D8% AA)
۲۹ اکتبر ۸۰ (۷ آبان ۵۹)[۵۷] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-57)
ایم-۵۴ فینیکس (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85-%DB%B5%DB%B4_%D9%81%DB%8C%D9%86%DB%8C%DA%A9%D8%B3)
پایگاه هشتم شکاری اصفهان (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9% 87_%D9%87%D8%B4%D8%AA%D9%85_%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D8% B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1&preload=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8%A C%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8 C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C&editintro=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8 %AC%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D8%A A%DB%8C%D8%B3&summary=%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF+%DB%8C%DA%A 9+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D9%86%D9%88+%D8% A7%D8%B2+%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D9%82+%D8%A7%DB%8C%D8% AC%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%B1&nosummary=&prefix=&minor=&create=%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%AA+%DA%A9%D8%B1%D8%AF %D9%86+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D8%AC%D8%AF %DB%8C%D8%AF&withJS=MediaWiki:Intro-Welcome-NewUsers.js)
؟
۲۹ اکتبر ۸۰ (۷ آبان ۵۹)[۵۸] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-58)
؟
؟
اف-۱۴ تام‌کت (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%81-%DB%B1%DB%B4_%D8%AA%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%DA%A9%D8% AA)
۲۵ مارس ۸۴ (۵ فروردین ۶۳)[۵۹] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-59)
ایم-۵۴ فینیکس (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85-%DB%B5%DB%B4_%D9%81%DB%8C%D9%86%DB%8C%DA%A9%D8%B3)
پایگاه هفتم شکاری شیراز (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9% 87_%D9%87%D9%81%D8%AA%D9%85_%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D8% B1%DB%8C_%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%B2&action=edit&redlink=1&preload=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8%A C%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8 C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C&editintro=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8 %AC%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D8%A A%DB%8C%D8%B3&summary=%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF+%DB%8C%DA%A 9+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D9%86%D9%88+%D8% A7%D8%B2+%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D9%82+%D8%A7%DB%8C%D8% AC%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%B1&nosummary=&prefix=&minor=&create=%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%AA+%DA%A9%D8%B1%D8%AF %D9%86+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D8%AC%D8%AF %DB%8C%D8%AF&withJS=MediaWiki:Intro-Welcome-NewUsers.js)
اف-۱۴ تام‌کت (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%81-%DB%B1%DB%B4_%D8%AA%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%DA%A9%D8% AA)
۶ آوریل ۸۴ (۱۷ فروردین ۶۳)[۶۰] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-60)
ایم-۵۴ فینیکس (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85-%DB%B5%DB%B4_%D9%81%DB%8C%D9%86%DB%8C%DA%A9%D8%B3)
پایگاه هشتم شکاری اصفهان
اف-۱۴ تام‌کت (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%81-%DB%B1%DB%B4_%D8%AA%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%DA%A9%D8% AA)
۶ آوریل ۸۴ (۱۷ فروردین ۶۳)[۶۱] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-61)
ایم-۵۴ فینیکس (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85-%DB%B5%DB%B4_%D9%81%DB%8C%D9%86%DB%8C%DA%A9%D8%B3)
پایگاه هشتم شکاری اصفهان
اف-۱۴ تام‌کت (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%81-%DB%B1%DB%B4_%D8%AA%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%DA%A9%D8% AA)
۱۶ فوریه ۸۶ (۲۷ بهمن ۶۴)[۶۲] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-62)
ایم-۵۴ فینیکس (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85-%DB%B5%DB%B4_%D9%81%DB%8C%D9%86%DB%8C%DA%A9%D8%B3)
پایگاه هشتم شکاری اصفهان
اف-۴ فانتوم ۲ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%81-%DB%B4_%D9%81%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85_%DB%B2 )
۱۹ مارس ۸۸ (۲۹ اسفند ۶۶)[۶۳] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-63)
ایم-۷ اسپارو (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85-%DB%B7_%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D9%88)
پایگاه ششم شکاری
اف-۱۴ تام‌کت (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%81-%DB%B1%DB%B4_%D8%AA%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%DA%A9%D8% AA)
۱۹ مارس ۸۸(۲۹ اسفند ۶۶)[۶۴] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-64)
ایم-۵۴ فینیکس (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85-%DB%B5%DB%B4_%D9%81%DB%8C%D9%86%DB%8C%DA%A9%D8%B3)
پایگاه ششم شکاری
یکی از معدود حملات کارساز عراقی‌ها در طول جنگ ایران و عراق (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_ %D9%88_%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82) در روز۲۲ سپتامبر (۳۱ شهریور، روز آغاز جنگ) رخ داد. به این ترتیب که یک فروند توپولف-۲۲ب از اسکادران هفتم به انبار سوخت روزمینی بخش نظامی فرودگاه مهرآباد (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%85% D9%87%D8%B1%D8%A2%D8%A8%D8%A7%D8%AF)-پایگاه یکم شکاری- حمله برد. هر ۶ بمب این هواپیما (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%88%D8%A7%D9%BE%DB%8C%D9%85%D8%A7) به هدف برخورد کرد و خسارت بسیاری به آن وارد نمود و فقط مخزن سوخت اضطراری زیرزمینی در این حمله آسیب ندید که می‌توانست سوخت مورد نیاز جنگنده‌ها (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF%D9%86%D8%AF%D9%87)، تانکرها و هواپیماهای ترابری آن پایگاه را فقط برای ۶ یا ۷ روز تامین کند[۴۰] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-40)
یک فروند توپولف-۲۲ دیگر در همان روز نخست جنگ که خلبان آن سروان المکفی بود به ایستگاه رادار پیش اخطار کرندی در ایران (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86)حمله نمود. هیچ کدام از بمب‌ها در این حمله به هدف برخورد نکرد، ولی چندین پاسدار را در نزدیکی آن کشت. با وجود این مکفی برای این عملیات نشان ستارهٔ صدام (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B5%D8%AF%D8%A7%D9%85) را گرفت که البته چنین به نظر می‌رسد که این نشان و چند نشان دیگر را بعداً به خاطر ارتباطی که با مقامات بالای رژیم عراق داشت دریافت نمود[۴۱] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-41)
پس از موفقیت نسبی این حملات توپولف-۲۲ها در عمق خاک ایران و مشکلات و شکست‌هایی که ناوگان میگ-۲۳ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%AF-%DB%B2%DB%B3) عراق داشت، سرهنگ حماوی فرماندهٔ اسکادران چهارم توپولف-۲۲ با موافقت سرفرماندهی نیروی هوایی عراق تصمیم گرفت که توپولف-۲۲ را فقط برای ماموریت‌های مشابه مثلاً حمله به اهداف صنعتی در منطقهٔ تهران به کار برد. ایالات متحده (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%AA% D8%AD%D8%AF%D9%87) که علاقه‌مند به سرنگونی حکومت انقلابی در ایران بود پرینت آبی شبکهٔ راداری پیش اخطار ایران را به بغداد فرستاد. این موضوع به عراقی‌ها کمک کرد که نقاط کور پوشش راداری ایران را شناسایی کرده و بدون این که رهگیری شوند به آسمان ایران نفوذ کنند.[۴۲] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-42)
در مقایسه با میگ-۲۳، توپولف-۲۲ می‌توانست با سرعت بالاتری حمله کند که همین موجب آسیب پذیری کمتر آن در مقابلموشک‌های سام (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B4%DA%A9_%D8%B3%D8%A7%D9%85) ایران می‌شد. توپولف-۲۲های اسکادران هفتم عراق حملهٔ بعدی را در تاریخ سوم مهرماه به کارخانهٔ خودروسازیایران ناسیونال (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%86%D8%A7%D8%B3% DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%84) وارد کردند. ولی بمب‌های آنها دو کیلومتر دورتر از هدف به زمین برخورد کرد. مشکل سیستم هدف گیری سلاح بود زیرا سیستم چشمی پی اس بی-۱۱ در توپولف-۲۲ اصلاً رضایت بخش نبود و در بسیاری از موارد بد کار کرده و کاربرد آن پیچیده بود، حتی اگر کروی پروازی آن از خود اتحاد شوروی بودند.[۴۳] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-43)
توپولف-۲۲ها دوباره در تاریخ ششم مهرماه برای حمله به کارخانجات خودروسازی در نزدیکی تهران (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86) بازگشتند و این بار هر دو کارخانهٔ ایران ناسیونال و آمریکن موتورز را مورد اصابت قرار دادند که ۴ کارگر در این حمله کشته شده و ۶۵ نفر زخمی گردیدند.[۴۴] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-44)
بر خلاف آن چه که پس از این حملات شایع شد، عراقی‌ها بمب‌افکن‌های خود را به یمن و عربستان سعودی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B3% D8%B9%D9%88%D8%AF%DB%8C) منتقل نکرده بودند. چنین شایعاتی را بغداد منتشر کرده بود تا از بمب‌افکن‌های خود در برابر نیروی هوایی ایران (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D9%87%D9%88%D8%A7% DB%8C%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86) محافظت کند.[۴۵] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-45)
بمب‌افکن‌های عراقی دائماً به پروازهای خود به ایران ادامه دادند، به طوری که آشکار بود که به بیرون از عراق و دور از مراکز پشتیبانی خود منتقل نشده‌اند. حملات جدید توپولف-۲۲ (و توپولف-۱۶ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B1%DB%B6)) در بعدازظهر روز چهارم اکتبر (دوازدهم مهر) انجام شد. اولین حمله به وسیلهٔ دو فروند توپولف-۲۲ انجام شد که حدود ساعت ۱۵:۳۰ دقیقه بدون این که ردیابی شوند در ارتفاع پایین از میان کوه‌ها پرواز کرده و به تهران نزدیک شدند. یکی از آنان پالایشگاه ری در جنوب پایتخت را بمباران کرد که در این حمله سه کارگر ساختمانی کشته شدند ولی سایت ام‌آی‌ام-۲۳ هاوک (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%A2%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D 9%85-%DB%B2%DB%B3_%D9%87%D8%A7%D9%88%DA%A9) نیروی هوایی در نزدیکی پالایشگاه به سوی آن شلیک کرده و بمب‌افکن عراقی فوراً سرعت خود را افزایش داده و خاشه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B4%D9%87) ریزی نموده و موشک در فاصلهٔ دورتری از هواپیما منفجر شد و فقط بال این هواپیما آسیب دید و موفق شد سالم در عراق بنشیند. دو بمب‌افکن دیگر هرگز نتوانستند خود را به مهرآباد برسانند.[۴۶] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-46)
پرواز بعدی توپولف-۲۲ در خاک ایران سه روز پس از این تاریخ در بعدازظهر روز هفتم اکتبر (پانزدهم مهرماه) انجام شد. ماموریت آنها بار دیگر حمله به پایگاه یکم شکاری بود، ولی این بار بمب‌افکن‌ها به وسیلهٔ چندین میگ-۲۳ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%AF-%DB%B2%DB%B3) اسکورت می‌شدند. سه فروند توپولف-۲۲ با پرواز در ارتفاع پایین به حلقهٔ بیرونی پدافند ایران نفوذ کرده و بخش شمال غربی مهرآباد را که در آن صنایع هوایی ایران قرار داشت و همچنین گوشهٔ جنوب شرقی آن را که تاسیسات هلیکوپتر (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%84%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%BE%D8%AA%D8%B1) بود هدف قرار داد. بیشتر بمب‌ها (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%85%D8%A8) به هدف برخورد نکردند ولی چندین بمب به انبار تجهیزات دفتری برخورد کرد. با وجود این هواپیماهای عراقی به سوی جنوب شرقی یعنی پالایشگاه ری پرواز کردند. در این زمان پدافند هوایی ایران آماده شده بود. هنگامی که توپولف‌ها در حال ریختن باقی‌ماندهٔ بمب‌های خود بودند با آتش سنگین پدآفند مواجه شدند. یک فروند توپولف-۲۲ مورد اصابت قرار گرفت و از بقیه جدا شد و در حالی که در آسمان ردی از دود از خود بر جای می‌گذاشت در کوه‌های بی بی شهربانو (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%8C_%D8%A8%DB%8C_%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%A8 %D8%A7%D9%86%D9%88) در جنوب پایتخت ایران (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%AE%D8%AA_%D8%A7%DB%8C% D8%B1%D8%A7%D9%86) سرنگون گردید. با وجود اجکت کردن کرو در ارتفاع پایین، هر سهٔ آنها زنده ماندند و در نزدیکی یک گورستان محلی فرود آمده و اسیر شدند. این نخستین شکار مورد تایید بمب‌افکن توپولف-۲۲ بود. دو بلایندر دیگر مستقیماً به سوی مرکز تهران که کاخ نخست وزیری (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%AE%D8%B3%D8%AA_%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B1% DB%8C) در آن قرار داشت پرواز کرده و غرش کنان در ارتفاع بسیار پایین پرواز کردند به گونه‌ای که پدافند هوایی توانایی شلیک به سوی آنان را نداشت زیرا امکان داشت گلوله‌ای به سوی ساختمان‌های بلند پایتخت برخورد کند. هر دو بمب‌افکن عراقی با سلاح ان آر-۲۳ (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%B1-%DB%B2%DB%B3&action=edit&redlink=1&preload=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8%A C%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8 C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C&editintro=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8 %AC%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D8%A A%DB%8C%D8%B3&summary=%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF+%DB%8C%DA%A 9+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D9%86%D9%88+%D8% A7%D8%B2+%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D9%82+%D8%A7%DB%8C%D8% AC%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%B1&nosummary=&prefix=&minor=&create=%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%AA+%DA%A9%D8%B1%D8%AF %D9%86+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D8%AC%D8%AF %DB%8C%D8%AF&withJS=MediaWiki:Intro-Welcome-NewUsers.js) خیابان را به گلوله بستند.[۴۷] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-47)
عراق برای افزایش ایمنی حملاتش در تاریخ ۲۲ اکتبر (سی ام مهرماه) دو فروند توپولف-۲۲ از اسکادران هفتم را مامور حمله به ایستگاه رادار پیش اخطار ایران در کرج که آسمان تهران را پوشش می‌داد نمود. هیچ یک از بمب‌های این دو توپولف به هدف برخورد نکردند.[۴۸] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-48)
گرچه توپولف-۲۲ توانست برخی از هدف‌ها را گهگاه مورد اصابت قرار دهد ولی مشکل اصلی این جا بود که دو سوم حمله‌ها هنگامی که توپولف‌ها نفوذ بیشتری به داخل ایران می‌کردند کنسل می‌شد و به محض این که مورد رهگیری شکاری‌های نیروی هوایی ایران قرار می‌گرفتند به آنها دستور داده می‌شد که ماموریت خود را کنسل کنند.[۴۹] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-49)
در بعدازظهر روز ۲۲ اکتبر ۱۹۸۰ (سی ام مهرماه ۱۳۵۹) دو فروند اف-۱۴ تام‌کت (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%81-%DB%B1%DB%B4_%D8%AA%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%DA%A9%D8% AA) از پایگاه هشتم شکاری موفق به رهگیری یک فروند توپولف-۲۲ب که در حال پرواز به سوی قم یا اصفهان بود، شد. این بمب‌افکن به وسیلهٔ یک موشک ایم-۵۴ فونیکس (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85-%DB%B5%DB%B4_%D9%81%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9%D8%B3) سرنگون گردیده و در نزدیکی نجف آباد (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%AC%D9%81_%D8%A2%D8%A8%D8%A7%D8%AF) به زمین خورد و هر سه کرو آن کشته شدند. تقریباً همزمان با آن ادعا شد که یک بلایندر دیگر نیز به وسیلهٔ پدافند قم در حالی که قصد داشت نیروگاه حرارتی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AD% D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C) شاهین شهر (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%86_%D8%B4%D9%87%D8%B1) را بمباران کند سرنگون شده‌است. طبق اظهارات مقامات ایرانی جنازهٔ هر شش تن کرو پروازی یافته شده‌است.[۵۰] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-50)
پس از این نمایش ناامیدکننده و از دست دادن کرو با ارزش پروازی و به دلیل این که فشار حملات ایران بر پایگاه‌های هوایی عراق افزایش پیدا کرده بود، عراق مجبور شد که هفت فروند باقی‌ماندهٔ توپولف-۲۲ خود را به مناطق امنی در آشیانه‌های زیر زمینی در پایگاه اچ-۳ منتقل کند. این پایان نخستین دور مشارکت بلایندر در جنگ ایران و عراق بود.[۵۱] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-51)
عراقی‌ها همهٔ کوشش خود را کردند که نیروی هوایی ضعیف شده و از هم گسیختهٔ عراق را به جنگ بازگردانند. شوروی‌ها با وجود داشتن ظاهری بی طرف در این جنگ تصمیم گرفتند که پشتیبانی بیشتری از عراق کنند. پس از مذاکره میان مسکو و بغداد، در ماه مه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87_%D9%85%DB%8C)۱۹۸۱ (اردیبهشت ماه سال ۱۳۶۰) دو فروند توپولف-۲۲کا همراه با دویست فروند موشک خا-۲۲ (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7-%DB%B2%DB%B2&action=edit&redlink=1&preload=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8%A C%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8 C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C&editintro=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8 %AC%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D8%A A%DB%8C%D8%B3&summary=%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF+%DB%8C%DA%A 9+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D9%86%D9%88+%D8% A7%D8%B2+%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D9%82+%D8%A7%DB%8C%D8% AC%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%B1&nosummary=&prefix=&minor=&create=%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%AA+%DA%A9%D8%B1%D8%AF %D9%86+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D8%AC%D8%AF %DB%8C%D8%AF&withJS=MediaWiki:Intro-Welcome-NewUsers.js) و ده اپراتور اسلحه‌های هوایی شوروی که متخصص توپولف-۲۲کا و موشک‌های خا-۲۲ بودند و تقریباً صد تکنسین اسلحه برای تعمیر و نگهداری هواپیما و موشک در عراق مستقر شدند. نخست شوروی‌ها به عملیاتی کردن توپولف-۲۲های عراق با تعمیر یک یک آنها و همچنین بازسازی نمونه‌ای که پیش از جنگ موتور آن آتش گرفته بود پرداختند. به علاوه شوروی‌ها به عراقی کمک کردند که توپولف-۲۲ب و توپولف-۲۲کا را به درستی به کار ببرند و بر آزمایش موشک خا-۲۲ در نبرد نظارت کردند. از آن زمان به بعد برای یک دورهٔ زمانی قابل توجهی در هر ماموریتی یک افسر شوروی در هواپیمای توپولف-۲۲ حضور داشت.[۵۲] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-52)
عراقی‌ها نخست توپولف-۲۲کای خود را برای حمله به سایت‌های ام‌آی‌ام-۲۳ هاوک (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%A2%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D 9%85-%DB%B2%DB%B3_%D9%87%D8%A7%D9%88%DA%A9) به کار بردند. ایرانی‌ها فقط سه یا چهار سایت فعال در طول مرز طولانی خود با عراق داشتند و چند سایت مهم دیگر هم در عمق بیشتری در خاک ایران قرار داشت، ولی همهٔ این سایت‌ها دائماً در حال تغییر موقعیت بودند که همین کار نیروی هوایی عراق (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D9%87%D9%88%D8%A7% DB%8C%DB%8C_%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82) را بسیار مشکل می‌ساخت. معمولاً توپولف-۲۲ کا دوتایی به سایت‌های هاوک ایران حمله می‌کردند و هر هواپیما تا جایی که ایمن بود به سایت نزدیک می‌شد و یک موشک به سوی هدف شلیک می‌کرد. چندین مشکل در این راه برای عراقی‌ها وجود داشت. مشکل اصلی این بود که رادار پی ان لنینتس توپولف-۲۲کا بزرگ، سنگین و دست و پاگیر و بسیار غیرقابل اطمینان بودو چنانچه در پرواز مشکل پیدا می‌کرد موشک خا-۲۲ (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7-%DB%B2%DB%B2&action=edit&redlink=1&preload=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8%A C%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8 C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C&editintro=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8 %AC%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D8%A A%DB%8C%D8%B3&summary=%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF+%DB%8C%DA%A 9+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D9%86%D9%88+%D8% A7%D8%B2+%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D9%82+%D8%A7%DB%8C%D8% AC%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%B1&nosummary=&prefix=&minor=&create=%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%AA+%DA%A9%D8%B1%D8%AF %D9%86+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D8%AC%D8%AF %DB%8C%D8%AF&withJS=MediaWiki:Intro-Welcome-NewUsers.js) دیگر کارایی چندانی نداشت و تعداد قابل توجهی از حمله‌ها به این دلیل کنسل می‌شد. بعدها در چندین مورد تجهیزات ئی سی ام جایگزین رادار پی ان گردید.[۵۳] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-53)
انتقال کروهای بسیار با تجربه بمب افکن‌های توپولف-۲۲ به واحدهای مجهز به جنگنده‌های تاکتیکی آسیب‌های بسیاری را برای نیروهای عراقی به دنبال داشت. نمونهٔ یکی از این آسیب‌ها به نیروی هوایی عراق در تاریخ ۲۷ ژانویه ۱۹۸۳ (هفتم بهمن ۱۳۶۱) رخ داد. در این تاریخ چهار فروند سوخو-۲۲ نیروی هوایی عراق که لیدر آنها سرگرد رجبیان، فرماندهٔ یکان و خلبان پیشین توپولف-۲۲ با سابقه ۴۱ سورتی پرواز جنگی با بلایندر بود برای از میان بردن ایستگاه رادار پیش اخطار کرج در غرب تهران اعزام شدند. سوخوها به وسیلهُ چهار فروند میگ-۲۳ اسکورت می‌شدند. لیدر میگ-۲۳ها نیز یکی دیگر از خلبانان توپولف-۲۲ و معاون فرماندهٔ آن یکان، سروان المکفی بود. آنها در ارتفاع پایین پرواز می‌کردند و از آن جایی که مسیر آنها یک مسیر همیشگی بود، این بار فوراً پس از نفوذ به آسمان ایران در نزدیکی شهر حلبچه عراق به وسیلهٔ دو فروند اف-۴ئی از پایگاه سوم شکاری رهگیری شدند و هر دو لیدر گروه جنگنده‌های عراقی، سرگرد رجبیان و سروان المکفی، در عرض چند ثانیه مورد اصابت قرار گرفتند. یکی دیگر از سوخو-۲۲ها نیز آسیب دید و بقیه جنگنده‌های عراقی ماموریت خود را کنسل نمودند. سرگرد رجبیان باجناغ ژنرال عدنان خیرالله (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%AF%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%AE%DB%8C%D8%B1% D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87) وزیر دفاع (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B1_%D8%AF%D9%81%D8%A7%D8%B9) وقت عراق بود و سروان المکفی نیز داماد ژنرال هشام فخری یکی از بهترین ژنرال‌های ارتش عراق (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B4_%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82) بود و همان گونه که قبلاً نیز اشاره شد نشان ستارهٔ صدام را برای عملیاتی که در نخستین روز جنگ انجام داده بود دریافت کرده بود. این دو لیدر هر دو پس از مورد اصابت قرار گرفتن اجکت کرده و به وسیلهٔ نیروهای ایرانی اسیر شدند.[۵۴] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-54)
نیروی هوایی عراق توپولف-۲۲ خود را در آخرین مراحل جنگ نفت‌کش‌ها (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D9%86%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%DA% A9%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7) نیز به کار برد. در ۱۹ مارس ۱۹۸۸ (۲۹ اسفندماه ۱۳۶۶) چهار فروند توپولف-۲۲ به همراه شش فروند داسو میراژ اف۱ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D9%88_%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7% DA%98_%D8%A7%D9%81%DB%B1) به نفتکش‌های (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D9%81%D8%AA%DA%A9%D8%B4) ایرانی در نزدیکی جزیره خارک (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87_%D8%AE%D8%A7%D8%B1% DA%A9) حمله کردند. در این حمله توپولف-۲۲ها دو نفتکش را غرق نموده و یکی دیگر را به آتش کشیدند و موشک‌های اگزوسه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DA%AF%D8%B2%D9%88%D8%B3%D9%87) میراژها نیز یک نفتکش دیگر را از کار انداخت.[۵۵] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-Cooper_tomcat-55) حملهُ دوم عراقی‌ها به جزیرهُ خارک در همان روز چندان موفقیت آمیز نبود و دو فروند توپولف-۲۲ و چند فروند هواپیمای عراقی دیگر سرنگون شدند. این حمله آخرین حملهُ توپولف-۲۲های عراق (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82) در جنگ ایران و عراق (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_ %D9%88_%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82) بود.[۵۵] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-Cooper_tomcat-55) باقی‌ماندهٔ توپولف-۲۲های عراق در جنگ خلیج فارس (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AE%D9%84%DB%8C%D8%AC_%D9%81 %D8%A7%D8%B1%D8%B3) در سال ۱۹۸۱(۱۳۷۰) در حملات هوایی نیروهای آمریکایی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7) از میان رفت.[۵۶] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-56)
تلفات توپولف-۲۲ در جنگ ایران و عراق[ویرایش (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9% 81-%DB%B2%DB%B2&action=edit§ion=7)]
تعداد کل توپولف-۲۲های سرنگون شده در جنگ ایران و عراق به ۸ فروند می‌رسد. همهٔ این توپولف-۲۲ها از نوع توپواف-۲۲بی بوده‌اند. نام خلبانانی که این توپولف‌ها را سرنگون کرده‌اند مشخص نیست.
جنگندهٔ شکارکننده
تاریخ
سلاح
پایگاه جنگندهٔ شکارکننده
اف-۱۴ تام‌کت (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%81-%DB%B1%DB%B4_%D8%AA%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%DA%A9%D8% AA)
۲۹ اکتبر ۸۰ (۷ آبان ۵۹)[۵۷] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-57)
ایم-۵۴ فینیکس (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85-%DB%B5%DB%B4_%D9%81%DB%8C%D9%86%DB%8C%DA%A9%D8%B3)
پایگاه هشتم شکاری اصفهان (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9% 87_%D9%87%D8%B4%D8%AA%D9%85_%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D8% B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1&preload=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8%A C%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8 C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C&editintro=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8 %AC%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D8%A A%DB%8C%D8%B3&summary=%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF+%DB%8C%DA%A 9+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D9%86%D9%88+%D8% A7%D8%B2+%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D9%82+%D8%A7%DB%8C%D8% AC%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%B1&nosummary=&prefix=&minor=&create=%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%AA+%DA%A9%D8%B1%D8%AF %D9%86+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D8%AC%D8%AF %DB%8C%D8%AF&withJS=MediaWiki:Intro-Welcome-NewUsers.js)
؟
۲۹ اکتبر ۸۰ (۷ آبان ۵۹)[۵۸] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-58)
؟
؟
اف-۱۴ تام‌کت (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%81-%DB%B1%DB%B4_%D8%AA%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%DA%A9%D8% AA)
۲۵ مارس ۸۴ (۵ فروردین ۶۳)[۵۹] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-59)
ایم-۵۴ فینیکس (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85-%DB%B5%DB%B4_%D9%81%DB%8C%D9%86%DB%8C%DA%A9%D8%B3)
پایگاه هفتم شکاری شیراز (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9% 87_%D9%87%D9%81%D8%AA%D9%85_%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D8% B1%DB%8C_%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%B2&action=edit&redlink=1&preload=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8%A C%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8 C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C&editintro=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8 %AC%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D8%A A%DB%8C%D8%B3&summary=%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF+%DB%8C%DA%A 9+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D9%86%D9%88+%D8% A7%D8%B2+%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D9%82+%D8%A7%DB%8C%D8% AC%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%B1&nosummary=&prefix=&minor=&create=%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%AA+%DA%A9%D8%B1%D8%AF %D9%86+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D8%AC%D8%AF %DB%8C%D8%AF&withJS=MediaWiki:Intro-Welcome-NewUsers.js)
اف-۱۴ تام‌کت (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%81-%DB%B1%DB%B4_%D8%AA%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%DA%A9%D8% AA)
۶ آوریل ۸۴ (۱۷ فروردین ۶۳)[۶۰] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-60)
ایم-۵۴ فینیکس (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85-%DB%B5%DB%B4_%D9%81%DB%8C%D9%86%DB%8C%DA%A9%D8%B3)
پایگاه هشتم شکاری اصفهان
اف-۱۴ تام‌کت (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%81-%DB%B1%DB%B4_%D8%AA%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%DA%A9%D8% AA)
۶ آوریل ۸۴ (۱۷ فروردین ۶۳)[۶۱] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-61)
ایم-۵۴ فینیکس (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85-%DB%B5%DB%B4_%D9%81%DB%8C%D9%86%DB%8C%DA%A9%D8%B3)
پایگاه هشتم شکاری اصفهان
اف-۱۴ تام‌کت (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%81-%DB%B1%DB%B4_%D8%AA%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%DA%A9%D8% AA)
۱۶ فوریه ۸۶ (۲۷ بهمن ۶۴)[۶۲] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-62)
ایم-۵۴ فینیکس (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85-%DB%B5%DB%B4_%D9%81%DB%8C%D9%86%DB%8C%DA%A9%D8%B3)
پایگاه هشتم شکاری اصفهان
اف-۴ فانتوم ۲ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%81-%DB%B4_%D9%81%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85_%DB%B2 )
۱۹ مارس ۸۸ (۲۹ اسفند ۶۶)[۶۳] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-63)
ایم-۷ اسپارو (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85-%DB%B7_%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D9%88)
پایگاه ششم شکاری
اف-۱۴ تام‌کت (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%81-%DB%B1%DB%B4_%D8%AA%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%DA%A9%D8% AA)
۱۹ مارس ۸۸(۲۹ اسفند ۶۶)[۶۴] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%81-%DB%B2%DB%B2#cite_note-64)
ایم-۵۴ فینیکس (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85-%DB%B5%DB%B4_%D9%81%DB%8C%D9%86%DB%8C%DA%A9%D8%B3)
پایگاه ششم شکاری