Mina_Mehr
18th August 2009, 02:39 PM
برنامه كلي سازمان جهاني بهداشت ( WHO ) در خصوص بيماری آنفلوانزای جديد A ) H۱N۱) یا آنفلوانزای خوکی
رسالت برنامه:
· كمك به كاهش موارد مرگ و بيماري ناشي از اپيدمي‌هاي ساليانه آنفلوانزا
· آماده‌سازي جهاني جهت پاندمي آينده آنفلوانزا
ديدگاه سازمان جهاني بهداشت :
· مراقبت مؤثر و به موقع بيماري آنفلوانزا در تمامي نواحي دنيا
· هماهنگي در تعيين تركيب مناسب آنتي‌ژنيك و ژنتيك واكسن آنفلوانزا و تيپ‌هاي ويروس آنفلوانزاي در گردش استراتژي‌هاي مؤثر كنترل و مبارزه ملي با آنفلوانزا
· ساخت و دسترسي به واكسن قبل از همه‌گيري در حين آن
اهداف كلي سازمان جهاني بهداشت:
افزايش و تقويت آمادگي در برابر اپيدمي و پاندمي بوسيله:
۱- بهبود كيفيت و پوشش مراقبت آنفلوانزا
۲- بهبود و ارتقاي آگاهي‌هاي بهداشتي و اقتصادي بار بيماري آنفلوانزا شامل منابع و منافع كنترل اپيدمي و آمادگي در برابر پاندمي
۳- افزايش آمادگي ملي در برابر اپيدمي و پاندمي شامل تهيه واكسن و داروي مورد نياز
۴- گسترش استفاده از واكسن‌هاي موجود بخصوص در كشورهاي توسعه يافته و در گروه‌هاي پر خطر و افزايش توليد واكسن‌هاي جديد
۵- ارتباط بسيار سريع و تبادل اطلاعات در بين اعضا گروه كاري سازمان جهاني بهداشت
فعاليت‌هاي سازمان جهاني بهداشت:
۱- مراقبت جهاني آنفلوانزا به منظور پيشنهاد به موقع تركيب مناسب واكسن آنفلوانزا
۲- افزايش آمادگي جهاني و ملي در مقابل پاندمي شامل بررسي اوليه طغيان و گزارش به موقع
۳- تهيه و انتشار مقالات فني معتبر مراقبت و كنترل آنفلوانزا
۴- رهبري و هدايت سازمان جهاني بهداشت در برنامه‌هاي مراقبت آنفلوانزا
مراقبت بيماري آنفلوانزا در ایران
مراقبت آنفلوانزا براي گزارش به موقع و ارزيابي گونه‌هاي جديد يا زيرگروه‌هاي جديد ويروس آنفلوانزا ضروري مي‌باشد. همچنين گزارش سريع مشخصات اين ويروس‌ها براي تهيه واكسن ساليانه الزامي بوده و مي‌تواند بيماري را در گروه‌هاي آسيب‌پذير جامعه كاهش دهد.
هدف كلي برنامه مراقبت انفلوانزا در ایران:
هدف کلی برنامه مراقبت انفلوانزا آمادگي مقابله با وقوع اپيدمي‌ها و پاندمي احتمالي و كاهش موارد ابتلاء و عوارض و مرگ ناشي از آنفلوانزا می باشد.
اهداف اختصاصي برنامه در ایران:
شناخت الگوي اپيدميولوژيك بيماري آنفلوانزا
شناسايي جامعه حساس به بيماري انفلوانزا
شناخت انواع و زيرگونه‌هاي جديد ويروس آنفلوانزا
تقويت و بهبود اطلاع‌رساني عمومي
آمادگي سيستم مراقبتي و بهداشتي درماني كشور در مقابله با بيماري
جلوگيري از گسترش و انتشار سريع بيماري
راهبرد‌هاي اساسی برنامه در ایران:
آموزش و اطلاع‌رساني (عمومي- تخصصي)
برقراري و تقویت نظام مراقبت بيماري
تأمين واكسن و دارو
بهبود و تقويت نظام آزمايشگاهي
بهبود و تقویت بخش ارائه کننده خدمات بستری و درمان
انجام پژوهش‌هاي عملي و كاربردي
تأمين و توسعه منابع مالي و نيروي انساني
فعالیت های عمده مراقبت آنفلوانزا در ایران:
۱. گزارش‌دهي فوري اپيدمي یا طغیان
۲. مشخص نمودن ماهيت اپيدمي یا طغیان
۳. مشخص و جدا كردن ويروس آنفلوانزاي در چرخش
ارزيابي نهايي اپيدمي یا طغیان و بررسي مسائل و مشكلات بهداشت عمومي همراه با اپيدمي
۵. انجام اقدامات مداخله ای بهداشتي مناسب مشتمل بر واكسيناسيون گروه‌هاي در معرض خطر و پرخطر و انجام اقدامات كنترلي و مهار
انجام اقدامات مداخله ای درمانی مناسب مشتمل بر پيش‌بيني و ارائه خدمات و سرويس‌هاي درماني مورد نياز
در اين راستا سيستم مراقبت آنفلوانزا بايستي اطلاعات زير را جمع‌آوري نمايد:
زمان و مكان چرخش ويروس
نوع ويروس در چرخش
تغييرات حاصل شده در ويروس
شناسايي موارد ابتلاء
تأثير آنفلوانزا بر مرگ و مير
تجزيه و تحليل وضعيت بيماري (وضعیت تك‌گير: مشاهده موارد محدود بيماري- وضعیت فراگير: درگيري كمتر از ۵۰% جمعيت- وضعیت گسترده: درگيري بيشتر از ۵۰% جمعيت)
مراقبت آنفلوانزاي پاندميك در ایران:
مراقبت پاندمي آنفلوانزا با توجه به اهميت و گستردگي موضوع، گروه‌هاي مختلفي را كه در امر پاسخ‌دهي به پاندمي مشاركت دارند و بر مبناي فازهاي مختلف پاندمي طراحي و عملياتي مي‌گردد.
اهداف مراقبت پاندمي آنفلوانزا در ایران:
· اطمينان يافتن از انجام مراقبت كافي و مناسب جهت گزارش ظهور تهديد پاندمي از ابتداي شروع آن
· آمادگي مناسب جهت اجراي بموقع و كامل فعاليت‌هاي ويژه مورد نياز براساس فازهاي پاندمي
· اطمينان از تشخيص سريع زير گونه‌هاي ويروس جديد
· اطمينان از گزارش، ثبت و پاسخ‌دهي فوري
· تأخير در ورود ويروس پاندمي به كشور
· محدودسازي گسترش پاندمي بوسيله اجراي اقدامات محدودكننده فوري
· محدودسازي بيماري‌زايي و مرگ رو به افزايش ناشي از ويروس پاندمي
· اطمينان يافتن از حفظ و نگهداري سرويس‌هاي ضروري ارائه خدمات در طي وقوع پاندمي
· تأمين اطلاعات سريع و قابل اطمينان و به روز در تمامي مراحل پاندمي
· كاهش فشار ناشي از بروز پاندمي بر سيستم بهداشتي و ساير صنايع
استراتژیهای پاسخ به پاندمي در كشور عبارتند از:
۱- راهبرد آمادگي : شامل برنامه ريزي و طراحي ، تهيه و تامين وسايل و امكانات و تجهيزات ، اطلاع رساني و آموزش،تامين منابع مالي و انساني
۲. راهبرد محدودسازي: اين روش اشاره به پيشگيري از انتقال و گسترش بيماري بوسيله اقدامات كنترلي در مرزها، جداسازي بيماران، محدودسازي تماس‌هاي بيماران، استفاده منطقي از داروهاي ضدويروسي و واكسن مي‌نمايد.
۳. راهبرد حفظ و نگهداري سرويس‌هاي ضروري: كه در اين روش با توجه به گسترش انفجاري بيماري در كل جامعه، تأكيد بر حفظ و نگهداري سرويس‌هاي ضروري ارائه خدمات عمومي به جامعه مي‌باشند.
فعالیت های مراقبت پاندمی در ایران :
نحوة مراقبت در جريان پاندمي آنفلوانزا همانند مراقبت آنفلوانزاي فصلي و اپيدمي حاصل از آن مي‌باشد ولي با اين تفاوت كه فعاليت‌هاي عمدة مراقبتي براساس فازهاي پاندمي طراحي مي‌گردد و براساس فعاليت‌هاي فازهاي بعدي متكي بر تقويت و تشديد فعاليت‌هاي به عمل آمده در فازهاي قبلي مي‌باشد و لذا كليه اقدامات مراقبتي زير بايستي مورد توجه قرار گيرد:
۱. تقويت و تشديد مراقبت آزمايشگاهي در كليه سطوح و در تمامي بخش‌هاي (دولتي و خصوصي) جهت كلية موارد مشكوك به بيماري
۲. تقويت و تشديد نظام گزارش‌دهي فوري
۳. تقويت و تشديد اقدامات كنترلي در مرزها، مبادي ورودي و خروجي كشور
۴. تقويت و تشديد اقدامات پيشگيري و حفاظت فردي
۵. تقويت و تشديد اقدامات آموزشي و اطلاع‌رساني
۶. تقويت و تشديد اقدامات لازم در هنگام وقوع بحران و حوادث غيرمترقبه
۷. تقويت و تشديد هماهنگي برون بخشي و درون بخشي
۸. تقويت و تشديد اقدامات درماني و سرويس‌هاي بستري بيماران(داخل بیمارستانی-خارج از بیمارستان)
۹. تقويت و تشديد اقدامات لازم در ارائه خدمات اورژانسي
مديريت و هدايت برنامه:
به منظور ساماندهي و برنامه‌ريزي و اقدام مناسب كميته‌هاي مختلف در سطوح عملياتي تشكيل گرديده است:
كميته كشوري آنفلوانزا:
اين كميته با تركيب اعضاي زير تشكيل مي‌گردد:
معاونت سلامت- رئيس مركز مديريت بيماري‌ها – معاونت واگير مركز مديريت بيماري‌ها- رئيس اداره بيماري‌هاي قابل پيشگيري با واكسن و قرنطینه – مسئول واحد انفلوانزا - كارشناسان مسئول مراقبت برنامه – مسئول آزمايشگاه كشوري انفلوانزا- و نمایندگان ساير واحد های درون سازمانی و سازمانها و ادارات ذيربط در صورت لزوم.
زيركميته علمي کشوری آنفلوانزا:
اعضای این زیر کمیته به شرح زیر می باشد:
رئیس اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن و قرنطینه – مسئول واحد انفلوانزا -کارشناس مسئول برنامه مراقبت بیماری انفلوانزا- متخصص اپيدميولوژي– متخصص ويروس شناسی – متخصص عفوني اطفال- متخصص عفوني بزرگسالان- متخصص داخلي – متخصص بهداشت عمومي- نماینده دفتر ارتباطات و آموزش سلامت – متخصص بيماري‌هاي ريوي- و ساير متخصصين مرتبط در صورت لزوم.
زیر کمیته اجرایی کشوری انفلوانزا:
این کمیته با حضور اعضای زیر تشکیل می شود: معاونت بیماریهای واگیرمرکز مدیریت بیماریها-رئیس اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن و قرنطینه – مسئول واحد انفلوانزا -کارشناسان برنامه مراقبت بیماری انفلوانزا- و سایر کارشناسان در صورت لزوم
Ø در سطوح دانشگاهي (با توجه به توانمندی )همسان با تركيب كميته‌هاي فوق‌الذكر كميته‌هاي دانشگاهي تشكيل مي‌گردد.
Ø کمیته های فوق می توانند در قالب کمیته های انفلوانزای پرندگان که در فصل بعدی شرح داده شده اند فعالیت نمایند.
Ø شرح وظایف تعیین شده جهت کمیته های فوق در صورتی که در قالب کمیته های انفلوانزای پرندگان فعالیت نمایند به شرح وظایف آنها اضافه می گردد.
Ø كميته كشوري مقابله با پاندمی آنفلوانزا:
Ø اين كميته با تركيب اعضاي زير تشكيل مي‌گردد: وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی- وزارت جهاد کشاورزی-وزارت کشور-وزارت اطلاعات-وزارت دفاع-وزارت آموزش و پرورش-وزارت علوم و تحقیقات و فن آوری- ستاد کل نیروهای مسلح- وزارت دادگستری- وزارت رفاه- صدا و سیما-سازمان حفاظت محیط زیست-سازمان دامپزشکی- سازمان هلال احمر- سازمان بهزیستی-شهرداری –سازمان بیمه خدمات درمانی -سازمان بیمه تامین اجتماعی – ستاد حوادث غیرمترقبه کشور-نهاد ریاست جمهوری-نماینده مقام معظم رهبری- نماینده مجمع تشخیص مصلحت نظام-سازمان های نظام پزشکی و نظام پرستاری ونظام دامپزشکی کشور- سازمان امدادوآتش نشانی –وزارت ارتباطات و فن آوری اطلاعات- نیروی مقاومت بسیج- و سایر نهادها و وزارتخانه ها در صورت لزوم
Ø الف- زير كميته اجرايي پاندمی آنفلوانزا:
Ø اين كميته به منظور پيگيري عمليات اجرايي با حضور نمایندگان اعضای کمیته کشوری تشكيل مي‌گردد.
Ø ب- زيركميته علمي پاندمی آنفلوانزا:
Ø اپيدميولوژيست – ويرولوژيست – متخصص عفوني اطفال- متخصص عفوني بزرگسالان- متخصص داخلي – متخصص علوم آزمايشگاهي- متخصص بهداشت عمومي- متخصص آموزش بهداشت – متخصص روانپزشكي- متخصص بيماري‌هاي ريوي- متخصص علوم ارتباطات و ساير متخصصين مرتبط در صورت لزوم.
شرح وظايف كميته كشوري:
- تعيين سياست‌هاي جامع و متناسب با برنامه مراقبت انفلوانزا براساس يافته‌هاي علمي و امكانات اجرايي كشور
- جلب مشاركت و هدايت همكاري مؤثر سازمانها و نهادهايي كه به نحوي در اجراي برنامه نقش دارند.
- نظارت بر حسن اجراي برنامه كشوري
- پشتيباني و حمايت كامل از برنامه كشوري
شرح وظايف كميته اجرايي:
۱- طراحي برنامه مراقبت كشوري آنفلوانزا
۲- اجراي پايش و ارزشيابي برنامه
۳- تهيه گزارش روند اجراي برنامه
۴- نظارت و هدايت فعاليت كميته‌هاي دانشگاهي
۵- پشتيباني فني و اجرايي برنامه
۶- برقراري ارتباط و تبادل اطلاعات فني با سازمان‌هاي بين‌المللي
۷- هماهنگي درون و برون بخشي با سازمانها و نهادهاي مرتبط
۸- تهيه و به روز نمودن برنامه مراقبت
۹- هماهنگي و هدايت و پیگیری در حسن اجراي برنامه‌هاي آموزشي و بازآموزي
۱۰- حمايت و كنترل و نظارت و تقويت مجموعه آزمايشگاهي برنامه
۱۱- حمايت و همكاري در تحقيقات و پروژه‌هاي پژوهشي
۱۲- جلب مشاركت و هدايت سازمان‌هاي غيردولتي در راستاي برنامه
۱۳- برآورد و تأمين بودجه برنامه و نظارت دقیق در امر هزینه کرد اعتبارات تخصیص داده شده
۱۴- هماهنگي و تأمين امكانات و تجهيزات لازم بالاخص تجهیزات حفاظت فردی
۱۵- هماهنگی و تامین واکسن و داروی مورد نیاز
شرح وظايف كميته علمي:
۱. بررسي تازه‌هاي علمي و تطبيق آن با شرايط و امکانات موجود و اجرايي نمودن آن در برنامه مراقبت انفلوانزا
۲. ارائه راهكارهاي مناسب مراقبت و درمان به كميته اجرايي
۳. تعيين زير كميته‌هاي تخصصي مورد نياز و تعيين دستور كار لازم از جمله زیر کمیته آموزش و اطلاع رسانی
۴. انجام تحقيقات و پژوهش‌هاي لازم
۵. طراحي و نظارت بر عمليات پايش و ارزشيابي
۶. تهيه متون آموزشي عمومي و تخصصي
۷. همکاری و مشارکت در تهیه برنامه مراقبت انفلوانزا
آمادگي‌ها و اقدامات لازم به منظور بررسي و گزارش اپيدمي (همه‌گيري) يا طغيان انفلوانزا :
۱. جمع‌آوري اطلاعات لازم در خصوص آنفلوانزا و به روز در آوردن داده‌ها
۲. مهيا سازي تجهيزات و مهارت‌هاي لازم به منظور تشخيص، درمان و پژوهش
۳. تقسيم كار و مسئوليت و تعيين نقش هر يك از اعضاي گروه تحقيقاتي
۴. تعيين فرد يا افرادي به عنوان مسئولين اطلاع‌رساني و سخنگويي گروه
۵. مقايسه موارد فعلي و قبلي بيماري
۶. بهره‌گيري از اطلاعات موجود در مركز مديريت بيماري‌های واگیر
۷. استفاده از اطلاعات ثبت شده محلي و تجربيات پزشكان، آزمايشگاه‌ها، آمار مرگ و مير، وضعيت نسخه‌ها و امثال آن
۸. در نظر گرفتن احتمال واقعي نبودن تعداد موارد و واقعي نبودن همه‌گيري
۹. در نظر گرفتن احتمال خطاهاي آزمايشگاهي
۱۰. اثبات تشخيص بيماري با بهره‌گيري از داده‌هاي اپيدميولوژيك، باليني، تست‌هاي سرولوژيك و كشت نمونه‌ها توصيف داده‌ها در قالب متغيرهاي زمان، مكان و شخص
۱۱. بيان فرضيات
۱۲. ارزيابي فرضيات و آزمون آنها
۱۳. بازنگري و اصلاح فرضيات
۱۴. كنترل همه‌گيري (با كشف و كنترل منابع و مخازن– قطع زنجيرة انتقال- حفظ سلامتي افراد سالم- توجه كامل به موازين سطوح سه گانه پيشگيري)
۱۵. جلوگيري از بروز، رعب و وحشت و با اطلاع‌رساني مناسب
۱۶. انعكاس واقعيت‌هاي مرتبط با همه‌گيري و اتخاذ سياست‌هاي مناسب به منظور مهار اپيدمي
۱۷. استفاده از نتايج تحقيق و پژوهش، در راستاي اهداف بشر دوستانه
اقدامات لازم در هنگام بروز اپيدمي آنفلوانزا:
* تقويت خدمت‌رساني سريع در شرايط اورژانس:
۱- تعيين اتاق انتظار اختصاصي جهت بيماران مبتلا به آنفلوانزا
۲- وقت‌هاي قبلي مشخص براي اعمال جراحي‌هاي سرپائي بيماران مبتلا به آنفلوانزا
۳- متوقف كردن فعاليت بخش‌هاي غيرضروري درمانگاه‌ها (از جمله واحدهاي مشورتي)
* مراكز درمان بيماران بستري:
۱- جداسازي بيماران مبتلا
۲- محدود نمودن پذيرش بيماران جديد
۳- افزايش تعداد تخت‌هاي بيمارستاني ذخيره به خصوص در بخش اورژانس
۴- محدود نمودن جراحي‌هاي انتخابي
۵- ممانعت از ملاقات بيماران
۶- حذف پرسنل درماني مبتلا از ارائه خدمات
۷- تعبيه جدا كننده‌هاي (Partition) ويژه جهت پرسنل پرستاري
۸- آموزش‌هاي ويژه ايزولاسيون، گندزدايي در بخش‌هاي درماني و بستري
۹- تأمين و نظارت بر استفاده صحيح و منظم از روش‌هاي گندزدايي و ايزولاسيون بيماران
۱۰- شست و شوي دست‌ها و استفاده از ماسك ووسایل حفاظت فردی
* داروخانه‌ها
۱- تقويت خدمت‌رساني در جهت تأمين سريع دارو در شرايط اورژانس
۲- تداركات لازم مربوط به درمان آنفلوانزا و عوارض آن
* مدارس و اماكن تجمعي
۱- تشديد قوانين مربوط به ورود و خروج محصلين بيمار
۲- يافتن سريع موارد بيماري و جداسازي آنان
۳- تعطيل كردن مدارس در صورت لزوم (و يا محدود سازي و كنترل تردد در مكان تجمعي)
* مؤسسات مراقبت‌هاي اجتماعي:
۱- يافتن سريع موارد بيماري و جداسازي آنان
۲- محدود نمودن پذيرش افراد جديد
۳- ممانعت در ملاقات افراد مقيم
۴- حذف پرسنل مبتلا از ارائه خدمات
* شهرها و اجتماعات بزرگ:
۱- محدود نمودن برنامه‌هاي گروهي و دسته جمعي
۲- آموزش مردم
۳- محدود نمودن تحركات جابجايي جمعيتي
۴- توصيه به كاهش مسافرت‌ها
رسالت برنامه:
· كمك به كاهش موارد مرگ و بيماري ناشي از اپيدمي‌هاي ساليانه آنفلوانزا
· آماده‌سازي جهاني جهت پاندمي آينده آنفلوانزا
ديدگاه سازمان جهاني بهداشت :
· مراقبت مؤثر و به موقع بيماري آنفلوانزا در تمامي نواحي دنيا
· هماهنگي در تعيين تركيب مناسب آنتي‌ژنيك و ژنتيك واكسن آنفلوانزا و تيپ‌هاي ويروس آنفلوانزاي در گردش استراتژي‌هاي مؤثر كنترل و مبارزه ملي با آنفلوانزا
· ساخت و دسترسي به واكسن قبل از همه‌گيري در حين آن
اهداف كلي سازمان جهاني بهداشت:
افزايش و تقويت آمادگي در برابر اپيدمي و پاندمي بوسيله:
۱- بهبود كيفيت و پوشش مراقبت آنفلوانزا
۲- بهبود و ارتقاي آگاهي‌هاي بهداشتي و اقتصادي بار بيماري آنفلوانزا شامل منابع و منافع كنترل اپيدمي و آمادگي در برابر پاندمي
۳- افزايش آمادگي ملي در برابر اپيدمي و پاندمي شامل تهيه واكسن و داروي مورد نياز
۴- گسترش استفاده از واكسن‌هاي موجود بخصوص در كشورهاي توسعه يافته و در گروه‌هاي پر خطر و افزايش توليد واكسن‌هاي جديد
۵- ارتباط بسيار سريع و تبادل اطلاعات در بين اعضا گروه كاري سازمان جهاني بهداشت
فعاليت‌هاي سازمان جهاني بهداشت:
۱- مراقبت جهاني آنفلوانزا به منظور پيشنهاد به موقع تركيب مناسب واكسن آنفلوانزا
۲- افزايش آمادگي جهاني و ملي در مقابل پاندمي شامل بررسي اوليه طغيان و گزارش به موقع
۳- تهيه و انتشار مقالات فني معتبر مراقبت و كنترل آنفلوانزا
۴- رهبري و هدايت سازمان جهاني بهداشت در برنامه‌هاي مراقبت آنفلوانزا
مراقبت بيماري آنفلوانزا در ایران
مراقبت آنفلوانزا براي گزارش به موقع و ارزيابي گونه‌هاي جديد يا زيرگروه‌هاي جديد ويروس آنفلوانزا ضروري مي‌باشد. همچنين گزارش سريع مشخصات اين ويروس‌ها براي تهيه واكسن ساليانه الزامي بوده و مي‌تواند بيماري را در گروه‌هاي آسيب‌پذير جامعه كاهش دهد.
هدف كلي برنامه مراقبت انفلوانزا در ایران:
هدف کلی برنامه مراقبت انفلوانزا آمادگي مقابله با وقوع اپيدمي‌ها و پاندمي احتمالي و كاهش موارد ابتلاء و عوارض و مرگ ناشي از آنفلوانزا می باشد.
اهداف اختصاصي برنامه در ایران:
شناخت الگوي اپيدميولوژيك بيماري آنفلوانزا
شناسايي جامعه حساس به بيماري انفلوانزا
شناخت انواع و زيرگونه‌هاي جديد ويروس آنفلوانزا
تقويت و بهبود اطلاع‌رساني عمومي
آمادگي سيستم مراقبتي و بهداشتي درماني كشور در مقابله با بيماري
جلوگيري از گسترش و انتشار سريع بيماري
راهبرد‌هاي اساسی برنامه در ایران:
آموزش و اطلاع‌رساني (عمومي- تخصصي)
برقراري و تقویت نظام مراقبت بيماري
تأمين واكسن و دارو
بهبود و تقويت نظام آزمايشگاهي
بهبود و تقویت بخش ارائه کننده خدمات بستری و درمان
انجام پژوهش‌هاي عملي و كاربردي
تأمين و توسعه منابع مالي و نيروي انساني
فعالیت های عمده مراقبت آنفلوانزا در ایران:
۱. گزارش‌دهي فوري اپيدمي یا طغیان
۲. مشخص نمودن ماهيت اپيدمي یا طغیان
۳. مشخص و جدا كردن ويروس آنفلوانزاي در چرخش
ارزيابي نهايي اپيدمي یا طغیان و بررسي مسائل و مشكلات بهداشت عمومي همراه با اپيدمي
۵. انجام اقدامات مداخله ای بهداشتي مناسب مشتمل بر واكسيناسيون گروه‌هاي در معرض خطر و پرخطر و انجام اقدامات كنترلي و مهار
انجام اقدامات مداخله ای درمانی مناسب مشتمل بر پيش‌بيني و ارائه خدمات و سرويس‌هاي درماني مورد نياز
در اين راستا سيستم مراقبت آنفلوانزا بايستي اطلاعات زير را جمع‌آوري نمايد:
زمان و مكان چرخش ويروس
نوع ويروس در چرخش
تغييرات حاصل شده در ويروس
شناسايي موارد ابتلاء
تأثير آنفلوانزا بر مرگ و مير
تجزيه و تحليل وضعيت بيماري (وضعیت تك‌گير: مشاهده موارد محدود بيماري- وضعیت فراگير: درگيري كمتر از ۵۰% جمعيت- وضعیت گسترده: درگيري بيشتر از ۵۰% جمعيت)
مراقبت آنفلوانزاي پاندميك در ایران:
مراقبت پاندمي آنفلوانزا با توجه به اهميت و گستردگي موضوع، گروه‌هاي مختلفي را كه در امر پاسخ‌دهي به پاندمي مشاركت دارند و بر مبناي فازهاي مختلف پاندمي طراحي و عملياتي مي‌گردد.
اهداف مراقبت پاندمي آنفلوانزا در ایران:
· اطمينان يافتن از انجام مراقبت كافي و مناسب جهت گزارش ظهور تهديد پاندمي از ابتداي شروع آن
· آمادگي مناسب جهت اجراي بموقع و كامل فعاليت‌هاي ويژه مورد نياز براساس فازهاي پاندمي
· اطمينان از تشخيص سريع زير گونه‌هاي ويروس جديد
· اطمينان از گزارش، ثبت و پاسخ‌دهي فوري
· تأخير در ورود ويروس پاندمي به كشور
· محدودسازي گسترش پاندمي بوسيله اجراي اقدامات محدودكننده فوري
· محدودسازي بيماري‌زايي و مرگ رو به افزايش ناشي از ويروس پاندمي
· اطمينان يافتن از حفظ و نگهداري سرويس‌هاي ضروري ارائه خدمات در طي وقوع پاندمي
· تأمين اطلاعات سريع و قابل اطمينان و به روز در تمامي مراحل پاندمي
· كاهش فشار ناشي از بروز پاندمي بر سيستم بهداشتي و ساير صنايع
استراتژیهای پاسخ به پاندمي در كشور عبارتند از:
۱- راهبرد آمادگي : شامل برنامه ريزي و طراحي ، تهيه و تامين وسايل و امكانات و تجهيزات ، اطلاع رساني و آموزش،تامين منابع مالي و انساني
۲. راهبرد محدودسازي: اين روش اشاره به پيشگيري از انتقال و گسترش بيماري بوسيله اقدامات كنترلي در مرزها، جداسازي بيماران، محدودسازي تماس‌هاي بيماران، استفاده منطقي از داروهاي ضدويروسي و واكسن مي‌نمايد.
۳. راهبرد حفظ و نگهداري سرويس‌هاي ضروري: كه در اين روش با توجه به گسترش انفجاري بيماري در كل جامعه، تأكيد بر حفظ و نگهداري سرويس‌هاي ضروري ارائه خدمات عمومي به جامعه مي‌باشند.
فعالیت های مراقبت پاندمی در ایران :
نحوة مراقبت در جريان پاندمي آنفلوانزا همانند مراقبت آنفلوانزاي فصلي و اپيدمي حاصل از آن مي‌باشد ولي با اين تفاوت كه فعاليت‌هاي عمدة مراقبتي براساس فازهاي پاندمي طراحي مي‌گردد و براساس فعاليت‌هاي فازهاي بعدي متكي بر تقويت و تشديد فعاليت‌هاي به عمل آمده در فازهاي قبلي مي‌باشد و لذا كليه اقدامات مراقبتي زير بايستي مورد توجه قرار گيرد:
۱. تقويت و تشديد مراقبت آزمايشگاهي در كليه سطوح و در تمامي بخش‌هاي (دولتي و خصوصي) جهت كلية موارد مشكوك به بيماري
۲. تقويت و تشديد نظام گزارش‌دهي فوري
۳. تقويت و تشديد اقدامات كنترلي در مرزها، مبادي ورودي و خروجي كشور
۴. تقويت و تشديد اقدامات پيشگيري و حفاظت فردي
۵. تقويت و تشديد اقدامات آموزشي و اطلاع‌رساني
۶. تقويت و تشديد اقدامات لازم در هنگام وقوع بحران و حوادث غيرمترقبه
۷. تقويت و تشديد هماهنگي برون بخشي و درون بخشي
۸. تقويت و تشديد اقدامات درماني و سرويس‌هاي بستري بيماران(داخل بیمارستانی-خارج از بیمارستان)
۹. تقويت و تشديد اقدامات لازم در ارائه خدمات اورژانسي
مديريت و هدايت برنامه:
به منظور ساماندهي و برنامه‌ريزي و اقدام مناسب كميته‌هاي مختلف در سطوح عملياتي تشكيل گرديده است:
كميته كشوري آنفلوانزا:
اين كميته با تركيب اعضاي زير تشكيل مي‌گردد:
معاونت سلامت- رئيس مركز مديريت بيماري‌ها – معاونت واگير مركز مديريت بيماري‌ها- رئيس اداره بيماري‌هاي قابل پيشگيري با واكسن و قرنطینه – مسئول واحد انفلوانزا - كارشناسان مسئول مراقبت برنامه – مسئول آزمايشگاه كشوري انفلوانزا- و نمایندگان ساير واحد های درون سازمانی و سازمانها و ادارات ذيربط در صورت لزوم.
زيركميته علمي کشوری آنفلوانزا:
اعضای این زیر کمیته به شرح زیر می باشد:
رئیس اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن و قرنطینه – مسئول واحد انفلوانزا -کارشناس مسئول برنامه مراقبت بیماری انفلوانزا- متخصص اپيدميولوژي– متخصص ويروس شناسی – متخصص عفوني اطفال- متخصص عفوني بزرگسالان- متخصص داخلي – متخصص بهداشت عمومي- نماینده دفتر ارتباطات و آموزش سلامت – متخصص بيماري‌هاي ريوي- و ساير متخصصين مرتبط در صورت لزوم.
زیر کمیته اجرایی کشوری انفلوانزا:
این کمیته با حضور اعضای زیر تشکیل می شود: معاونت بیماریهای واگیرمرکز مدیریت بیماریها-رئیس اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن و قرنطینه – مسئول واحد انفلوانزا -کارشناسان برنامه مراقبت بیماری انفلوانزا- و سایر کارشناسان در صورت لزوم
Ø در سطوح دانشگاهي (با توجه به توانمندی )همسان با تركيب كميته‌هاي فوق‌الذكر كميته‌هاي دانشگاهي تشكيل مي‌گردد.
Ø کمیته های فوق می توانند در قالب کمیته های انفلوانزای پرندگان که در فصل بعدی شرح داده شده اند فعالیت نمایند.
Ø شرح وظایف تعیین شده جهت کمیته های فوق در صورتی که در قالب کمیته های انفلوانزای پرندگان فعالیت نمایند به شرح وظایف آنها اضافه می گردد.
Ø كميته كشوري مقابله با پاندمی آنفلوانزا:
Ø اين كميته با تركيب اعضاي زير تشكيل مي‌گردد: وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی- وزارت جهاد کشاورزی-وزارت کشور-وزارت اطلاعات-وزارت دفاع-وزارت آموزش و پرورش-وزارت علوم و تحقیقات و فن آوری- ستاد کل نیروهای مسلح- وزارت دادگستری- وزارت رفاه- صدا و سیما-سازمان حفاظت محیط زیست-سازمان دامپزشکی- سازمان هلال احمر- سازمان بهزیستی-شهرداری –سازمان بیمه خدمات درمانی -سازمان بیمه تامین اجتماعی – ستاد حوادث غیرمترقبه کشور-نهاد ریاست جمهوری-نماینده مقام معظم رهبری- نماینده مجمع تشخیص مصلحت نظام-سازمان های نظام پزشکی و نظام پرستاری ونظام دامپزشکی کشور- سازمان امدادوآتش نشانی –وزارت ارتباطات و فن آوری اطلاعات- نیروی مقاومت بسیج- و سایر نهادها و وزارتخانه ها در صورت لزوم
Ø الف- زير كميته اجرايي پاندمی آنفلوانزا:
Ø اين كميته به منظور پيگيري عمليات اجرايي با حضور نمایندگان اعضای کمیته کشوری تشكيل مي‌گردد.
Ø ب- زيركميته علمي پاندمی آنفلوانزا:
Ø اپيدميولوژيست – ويرولوژيست – متخصص عفوني اطفال- متخصص عفوني بزرگسالان- متخصص داخلي – متخصص علوم آزمايشگاهي- متخصص بهداشت عمومي- متخصص آموزش بهداشت – متخصص روانپزشكي- متخصص بيماري‌هاي ريوي- متخصص علوم ارتباطات و ساير متخصصين مرتبط در صورت لزوم.
شرح وظايف كميته كشوري:
- تعيين سياست‌هاي جامع و متناسب با برنامه مراقبت انفلوانزا براساس يافته‌هاي علمي و امكانات اجرايي كشور
- جلب مشاركت و هدايت همكاري مؤثر سازمانها و نهادهايي كه به نحوي در اجراي برنامه نقش دارند.
- نظارت بر حسن اجراي برنامه كشوري
- پشتيباني و حمايت كامل از برنامه كشوري
شرح وظايف كميته اجرايي:
۱- طراحي برنامه مراقبت كشوري آنفلوانزا
۲- اجراي پايش و ارزشيابي برنامه
۳- تهيه گزارش روند اجراي برنامه
۴- نظارت و هدايت فعاليت كميته‌هاي دانشگاهي
۵- پشتيباني فني و اجرايي برنامه
۶- برقراري ارتباط و تبادل اطلاعات فني با سازمان‌هاي بين‌المللي
۷- هماهنگي درون و برون بخشي با سازمانها و نهادهاي مرتبط
۸- تهيه و به روز نمودن برنامه مراقبت
۹- هماهنگي و هدايت و پیگیری در حسن اجراي برنامه‌هاي آموزشي و بازآموزي
۱۰- حمايت و كنترل و نظارت و تقويت مجموعه آزمايشگاهي برنامه
۱۱- حمايت و همكاري در تحقيقات و پروژه‌هاي پژوهشي
۱۲- جلب مشاركت و هدايت سازمان‌هاي غيردولتي در راستاي برنامه
۱۳- برآورد و تأمين بودجه برنامه و نظارت دقیق در امر هزینه کرد اعتبارات تخصیص داده شده
۱۴- هماهنگي و تأمين امكانات و تجهيزات لازم بالاخص تجهیزات حفاظت فردی
۱۵- هماهنگی و تامین واکسن و داروی مورد نیاز
شرح وظايف كميته علمي:
۱. بررسي تازه‌هاي علمي و تطبيق آن با شرايط و امکانات موجود و اجرايي نمودن آن در برنامه مراقبت انفلوانزا
۲. ارائه راهكارهاي مناسب مراقبت و درمان به كميته اجرايي
۳. تعيين زير كميته‌هاي تخصصي مورد نياز و تعيين دستور كار لازم از جمله زیر کمیته آموزش و اطلاع رسانی
۴. انجام تحقيقات و پژوهش‌هاي لازم
۵. طراحي و نظارت بر عمليات پايش و ارزشيابي
۶. تهيه متون آموزشي عمومي و تخصصي
۷. همکاری و مشارکت در تهیه برنامه مراقبت انفلوانزا
آمادگي‌ها و اقدامات لازم به منظور بررسي و گزارش اپيدمي (همه‌گيري) يا طغيان انفلوانزا :
۱. جمع‌آوري اطلاعات لازم در خصوص آنفلوانزا و به روز در آوردن داده‌ها
۲. مهيا سازي تجهيزات و مهارت‌هاي لازم به منظور تشخيص، درمان و پژوهش
۳. تقسيم كار و مسئوليت و تعيين نقش هر يك از اعضاي گروه تحقيقاتي
۴. تعيين فرد يا افرادي به عنوان مسئولين اطلاع‌رساني و سخنگويي گروه
۵. مقايسه موارد فعلي و قبلي بيماري
۶. بهره‌گيري از اطلاعات موجود در مركز مديريت بيماري‌های واگیر
۷. استفاده از اطلاعات ثبت شده محلي و تجربيات پزشكان، آزمايشگاه‌ها، آمار مرگ و مير، وضعيت نسخه‌ها و امثال آن
۸. در نظر گرفتن احتمال واقعي نبودن تعداد موارد و واقعي نبودن همه‌گيري
۹. در نظر گرفتن احتمال خطاهاي آزمايشگاهي
۱۰. اثبات تشخيص بيماري با بهره‌گيري از داده‌هاي اپيدميولوژيك، باليني، تست‌هاي سرولوژيك و كشت نمونه‌ها توصيف داده‌ها در قالب متغيرهاي زمان، مكان و شخص
۱۱. بيان فرضيات
۱۲. ارزيابي فرضيات و آزمون آنها
۱۳. بازنگري و اصلاح فرضيات
۱۴. كنترل همه‌گيري (با كشف و كنترل منابع و مخازن– قطع زنجيرة انتقال- حفظ سلامتي افراد سالم- توجه كامل به موازين سطوح سه گانه پيشگيري)
۱۵. جلوگيري از بروز، رعب و وحشت و با اطلاع‌رساني مناسب
۱۶. انعكاس واقعيت‌هاي مرتبط با همه‌گيري و اتخاذ سياست‌هاي مناسب به منظور مهار اپيدمي
۱۷. استفاده از نتايج تحقيق و پژوهش، در راستاي اهداف بشر دوستانه
اقدامات لازم در هنگام بروز اپيدمي آنفلوانزا:
* تقويت خدمت‌رساني سريع در شرايط اورژانس:
۱- تعيين اتاق انتظار اختصاصي جهت بيماران مبتلا به آنفلوانزا
۲- وقت‌هاي قبلي مشخص براي اعمال جراحي‌هاي سرپائي بيماران مبتلا به آنفلوانزا
۳- متوقف كردن فعاليت بخش‌هاي غيرضروري درمانگاه‌ها (از جمله واحدهاي مشورتي)
* مراكز درمان بيماران بستري:
۱- جداسازي بيماران مبتلا
۲- محدود نمودن پذيرش بيماران جديد
۳- افزايش تعداد تخت‌هاي بيمارستاني ذخيره به خصوص در بخش اورژانس
۴- محدود نمودن جراحي‌هاي انتخابي
۵- ممانعت از ملاقات بيماران
۶- حذف پرسنل درماني مبتلا از ارائه خدمات
۷- تعبيه جدا كننده‌هاي (Partition) ويژه جهت پرسنل پرستاري
۸- آموزش‌هاي ويژه ايزولاسيون، گندزدايي در بخش‌هاي درماني و بستري
۹- تأمين و نظارت بر استفاده صحيح و منظم از روش‌هاي گندزدايي و ايزولاسيون بيماران
۱۰- شست و شوي دست‌ها و استفاده از ماسك ووسایل حفاظت فردی
* داروخانه‌ها
۱- تقويت خدمت‌رساني در جهت تأمين سريع دارو در شرايط اورژانس
۲- تداركات لازم مربوط به درمان آنفلوانزا و عوارض آن
* مدارس و اماكن تجمعي
۱- تشديد قوانين مربوط به ورود و خروج محصلين بيمار
۲- يافتن سريع موارد بيماري و جداسازي آنان
۳- تعطيل كردن مدارس در صورت لزوم (و يا محدود سازي و كنترل تردد در مكان تجمعي)
* مؤسسات مراقبت‌هاي اجتماعي:
۱- يافتن سريع موارد بيماري و جداسازي آنان
۲- محدود نمودن پذيرش افراد جديد
۳- ممانعت در ملاقات افراد مقيم
۴- حذف پرسنل مبتلا از ارائه خدمات
* شهرها و اجتماعات بزرگ:
۱- محدود نمودن برنامه‌هاي گروهي و دسته جمعي
۲- آموزش مردم
۳- محدود نمودن تحركات جابجايي جمعيتي
۴- توصيه به كاهش مسافرت‌ها