عزاداری محرم در عصر قاجار + تصاویر

[Almas Parsi]

عزاداری محرم در عصر قاجار (http://www.bartarinha.ir/fa/news/149273/%D8%B9%DA%A9%D8%B3-%D8%B9%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%B9%D8%B5%D8%B1-%D9%82%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B1)

عزاداری در محرم یکی از آئین های مورد توجه شاهان قاجار به شمار می رفت و آنها از این فرصت برای نشان داد پایبندی خود به شرع و ارادتشان به اهل بیت(ع) استفاده می کردند.


در عصر قاجار با شروع ماه محرم خیابان ها و کوچه و شهر به پرچم های سیاه مزین می شد و در تهران در نزدیک به دویست هیات مراسم عزاداری بر قرار بود؛ در این میان شاهان نیز همراه با مردمی که رسوم و آداب عزاداری محرم را به جا می آوردند مراسم سوگواری برگزار می کردند.

ناصرالدین شاه قاجار که سخت خود را شیفته معصومین و بویژه امام حسین(ع) نشان می داد شاید بیش از دیگر شاهان قاجار خود را پایبند به عزاداری عاشورا می دانست. او در طول دوران سلطنت خود با ساخت تکیه دولت که گفته می شود بر اساس ساختمان "رویال البرت هال" در لندن طراحی شده بود هر شب مراسم روضه خوانی و سوگواری برگزار می کرد. در این میان مورخان علاقه زیاد شاه به اجرای نمایش تعزیه را دلیلی بر بنای تکیه دولت در دوره او می دانند.

گفته می شود مراسم ویژه عزاداری در تکیه دولت از روز اول محرم و با حضور ده‌ها روضه‌خوان که برای گرم کردن مجلس یکی پس از دیگری به منبر می‌رفتند آغاز می شد و آنان اشعاری در رثای سیدالشهدا(ع) با صدایی خوش قرائت می کردند؛ در ادامه با حضور ناصرالدین شاه مراسم تعزیه خوانی آغاز می شد و تعزیه خوان ها در سکوی مرکزی تکیه به نقل و اجرای مصیبت عاشورا می‌پرداختند.

در کنار مراسم رسمی ای که شاه هر ساله برگزار می کرد آئین ها و سنت های ویژه دیگری نیز وجود داشت که مردم پایبند به انجام آن بودند که نذر کردن از مهمترین آنها بود. نقل است در آن روزها کسانی که توانایی اطعام نداشتند هم با ریختن مشتی برنج در پلوی نذری یا تکه گوشتی در خورش، در نذر شریک می‌شدند. حتی پخش لباس سیاه بین فقرایی که توانایی تهیه لباس عزا را نداشتند نیز یکی دیگر نذرهای رایج در تهران قدیم بود که بین فقرا تقسیم می‌شد.

از رسوم دیگر عاشورا مراسم قمه زنی بود که در روز عاشورا انجام می گرفت و عزاداران کفن پوش در دسته جات چند نفره اقدام به قمه زنی می کردند؛ در این میان رسومی مانند زخم زنی، سنگ زنی قفل آجین و شمع آجین کردن بدن وجود داشت که اکنون منسوخ شده است. عزادارن برای قفل آجین کردن بدن خود را سوراخ کرده و به آن قفل می زدند که عملی بسیار دردناک بوده و گاه به عفونت و بیماری فرد منجر می شد.

در آن روزها عکاسان دربار و غیر دربار نیز بی کار نبوده و مراسم عزاداری و آئین های عزاداری را به ثبت تصویر می رساندند. عکس هایی که کسانی چون محمد حسن میرز، آنتوان سوریوگین، عبدالله قاجار و تنی چند از دیگر عکاسان قاجار از آئین ها عزاداری عصر قاجار گرفته‌اند امروز خود یکی از منابع مستند فرهنگ عزاداری در یکصد سال گذشته است.



http://cdn.bartarinha.ir/files/fa/news/1393/8/8/385254_160.jpg (http://bartarinha.ir/)


تکیه دولت محل برگزاری مراسم ویژه عزاداری با حضور شاه


http://cdn.bartarinha.ir/files/fa/news/1393/8/8/385255_995.jpg (http://bartarinha.ir/)

مراسم عزاداری در تکیه دولت


http://cdn.bartarinha.ir/files/fa/news/1393/8/8/385256_203.jpg (http://bartarinha.ir/)

مراسم قمه زنی در روز عاشورا


http://cdn.bartarinha.ir/files/fa/news/1393/8/8/385257_996.jpg (http://bartarinha.ir/)

مراسم قمه زنی در ظهر عاشورا


http://cdn.bartarinha.ir/files/fa/news/1393/8/8/385258_939.jpg (http://bartarinha.ir/)

مراسم روضه خوانی محرم


http://cdn.bartarinha.ir/files/fa/news/1393/8/8/385259_609.jpg (http://bartarinha.ir/)

مراسم تعزه خوانی


http://cdn.bartarinha.ir/files/fa/news/1393/8/8/385260_731.jpg (http://bartarinha.ir/)

قفل آجین کردن بدن


http://cdn.bartarinha.ir/files/fa/news/1393/8/8/385261_945.jpg (http://bartarinha.ir/)

عکس رنگی شده از قفل آجین کردن بدن


http://cdn.bartarinha.ir/files/fa/news/1393/8/8/385262_190.jpg (http://bartarinha.ir/)

بازیگران نمایش تعزیه


http://cdn.bartarinha.ir/files/fa/news/1393/8/8/385263_533.jpg (http://bartarinha.ir/)

یکی از بازیگران نمایش تعزیه


http://cdn.bartarinha.ir/files/fa/news/1393/8/8/385264_806.jpg (http://bartarinha.ir/)

نمایش تعزیه


http://cdn.bartarinha.ir/files/fa/news/1393/8/8/385265_390.jpg (http://bartarinha.ir/)

نمایش تعزیه


http://cdn.bartarinha.ir/files/fa/news/1393/8/8/385266_949.jpg (http://bartarinha.ir/)

مراسم عزاداری روز عاشورا در میدان توپخانه


http://cdn.bartarinha.ir/files/fa/news/1393/8/8/385267_888.jpg (http://bartarinha.ir/)

مراسم قمه زنی در روز عاشورا


http://cdn.bartarinha.ir/files/fa/news/1393/8/8/385268_526.jpg (http://bartarinha.ir/)

مراسم قمه زنی در روز عاشورا


http://cdn.bartarinha.ir/files/fa/news/1393/8/8/385269_594.jpg (http://bartarinha.ir/)

مراسم روضه خوانی


http://cdn.bartarinha.ir/files/fa/news/1393/8/8/385270_656.jpg (http://bartarinha.ir/)

مراسم عزاداری در مسجد جامع


http://cdn.bartarinha.ir/files/fa/news/1393/8/8/385271_383.jpg (http://bartarinha.ir/)

دسته جات عزاداری عاشورا در خیابان های تهران




منبع (http://www.bartarinha.ir/fa/news/149273/%D8%B9%DA%A9%D8%B3-%D8%B9%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%B9%D8%B5%D8%B1-%D9%82%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B1)

[نو آور]

جالب است که با آگاه شدن نسلهای جدید؛ به مرور برخی آئینهای اختراعی در آن زمانها، دیگر منسوخ شده اند مثل قفل آجین کردن بدن و برخی از انواع حمقائی آنها هم، در شرف رخت بستن از فرهنگ عزادارایها هستند مثل قمه زنی، خود زنی همراه با لخت شدن، تیغ زنی، گل آگین کردن سر و بدن، راه انداختن کشتارگاه دام وسط خیابانها جلوی چشم اطفال و کودکان و ...

و البته نکته جالب تر اینکه تا همین سی سال پیش؛ اگر شما می خواستید از طریق روشنگری، مثلا با قمه زنی مخالفت کنید، ممکن بود دشمن امام حسین قلمداد شده و حتی توسط متعصبین کم آگاه، با افتخار به قتل برسید!