روانی شدن بیمه ندارد

[نارون1]

براساس آمار رسمی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نزدیک به یک چهارم جمعیت بزرگسال ایران به یکی از انواع اختلالات روانی مبتلا هستند، این در حالی است مسائلی همچون بالابودن هزینه‌های درمانی این جمعیت قابل توجه را از مراجعه و دریافت خدمات روان‌درمانی پشیمان می‌کند.

به گزارش جماران به نقل از روزنامه ایران، دکتر حمید یعقوبی رئیس انجمن روانشناسان ایران ضمن اشاره به این مسئله می‌گوید:« علاوه بر این گروه‌های دیگری از افراد جامعه در زمینه‌هایی مانند مشاوره تحصیلی، مشاوره پیش از ازدواج، مشکلات زناشویی، افت تحصیلی، استرس‌های شغلی، روابط بین فردی و ... به خدمات روانشناسی نیاز دارند.»

وی علاوه بر اشاره به دلایلی مثل دسترسی نداشتن به متخصصان و ترس از مراجعه، هزینه‌های اقتصادی را در کاهش مراجعه مؤثر می‌داند و در این باره می‌گوید: بسیاری از افراد به دلیل اینکه خدمات مشاوره تحت پوشش بیمه نیستند، این درمان‌ها را در اولویت قرار نمی‌دهند. اگر اختلالات روانی سلامت حداقل یک چهارم ایرانیان را تهدید می‌کنند، سؤال اینجاست که سازمان‌های بیمه‌گر برای این جمعیت جامعه چه اقدامی انجام داده‌اند؟

وی یکی از توجیهات احتمالی سازمان‌های بیمه‌گر را مشخص نبودن کیفیت و کمیت خدمات روانپزشکی می‌داند و معتقد است: این امکان وجود دارد که برای درمان‌ها چهارچوب‌هایی را در نظر بگیریم و آنها را ضابطه‌مند کنیم. حتی می‌توانیم در ابتدا تخصص‌ها و بیماری‌هایی را تعیین کنیم که اولویت بیشتری دارند. به هر حال تحت پوشش قرار دادن بیماران روانی موضوعی است که به تعویق افتاده و بهتر است هر چه زودتر به داد جامعه برسیم.

موضوع پیگیری بیمه بیماران روانی حرف تازه‌ای نیست و سال‌هاست که در خصوص نبود بیمه برای درمان مشکلات روانپزشکی(اعم از دارویی و غیردارویی) و مشاوره‌های روانشناختی بحث و اختلاف نظرهایی وجود دارد.

واقعیت این است که این هزینه‌ها در برخی موارد بالا است و از آنجا که به طور کامل تحت پوشش بیمه قرار نمی‌گیرند، بسیاری از مبتلایان یا برای درمان مشکلات‌شان به مراکز درمانی مراجعه نمی‌کنند، یا پرداخت هزینه‌ها را خودشان بر عهده می‌گیرند. ممکن است بسیاری از افرادی که به بیماری‌های روانی مبتلا می‌شوند روند درمانی‌شان را پشت گوش بیندازند یا در پرداخت هزینه‌های خرید دارو و روان‌درمانی دچار مشکلات جدی شوند.

دکتر احمد جلیلی رئیس انجمن روان‌پزشکان معتقد است که بین پوشش بیمه بیماری‌های روانی و سایر بیماری‌ها تبعیض آشکاری وجود دارد. بدین ترتیب که به دلیل کمبود تخت بیمارستان یا کلینیک‌های سرپایی و از سوی دیگر آمار نسبتا بالای بیماران روانی، امکان بستری و درمان بیماران روانی فراهم نمی‌شود که این موضوع به زیان بهداشت روانی و طبعا بهداشت عمومی است.




بیمه تکمیلی دوندگی دارد

گاهی اوقات برخی بیماران تصور می‌کنند که با داشتن بیمه تکمیلی مشکل‌شان از بابت پرداخت هزینه‌ها حل می‌شود. اما این باور اشتباه است. دکتر احمد جلیلی رئیس انجمن روان‌پزشکان در خصوص روند پر دردسر پرداخت هزینه‌ها از سوی بیمه تکمیلی می‌گوید: درباره بیمه‌های تکمیلی تبعیض از این هم بیشتر است.

تعرفه بیمه‌های تکمیلی معمولا پس از چندین ماه و آن هم با حذف مالی بسیاری از موارد خدمات انجام شده، مبلغی کمتر از صورت‌حساب واقعی را پرداخت می‌کنند. نتیجه این می‌شود که بسیاری از بیمارستان‌ها قرارداد بیمه‌های تکمیلی را لغو می‌کنند.

در این صورت دو انتخاب برای برای بیماران و خانواده‌های آنها باقی می‌ماند: یا از درمان صرف نظر کنند که در بسیاری از موارد چنین می‌شود یا اینکه صورت‌حساب بیمارستان را پرداخته و سپس با مراجعه به بیمه تکمیلی دریافت مخارج پرداختی را درخواستمی‌کنند. این در حالی است که پس از دوندگی بسیار در نهایت می‌توانند مبلغ مورد نظر را دریافت کنند یا در مسیر مراکز درمانی و بیمه‌ها، مانند توپ فوتبال پاس‌کاری می‌شوند و شاید عطای دریافت هزینه پرداختی را به لقای آن ببخشند.



پیامدهای بی‌توجهی به درمان بیماران روانی

شاید برایتان جالب باشد که تعرفه درنظر گرفته شده برای خدمات روانشناسی در ایران در مقایسه با سایر کشورهای دنیا و حتی کشورهای همسایه رقم پایین‌تری است. با این حال در نظر گرفتن رقم 70 هزار تومان برای یک جلسه در مقایسه با درآمد طبقه متوسط جامعه هزینه زیادی است و بسیاری از افراد توانایی پرداخت این مبلغ را ندارند. به خصوص که برای رفع مشکلات و بیماری‌های روانی یک جلسه مشاوره کافی نیست و برای درمان به چندین جلسه مشاوره نیاز است. همین باعث می‌شود که بسیاری از افراد قید مراجعه به متخصصان و درمان بیماری‌های خود را بزنند.

رئیس انجمن روانشناسان ایران در این باره می‌گوید: وقتی فردی از مشکلی رنج می‌برد و بیماری او در مرحله اولیه و به طور خفیف است، در صورت بی‌توجهی به درمان مشکلات او جدی و شدیدتر می‌شوند.


در این صورت درمان با دشواری‌های بیشتری همراه می‌شود و احتمال دارد مشکلات و مسائل جانبی دیگری پیش بیاید. برای مثال بعضی از افراد افسرده ممکن است به اعتیاد رو بیاورند. اعتیاد می‌تواند به زندگی زناشویی آسیب برساند و به طلاق منجر شود. شاید کودک طلاق به دلیل مشکلات مختلف استرس‌های زیادی را تجربه کند و دچار مشکلات و اختلالات دیگری شود. بدین ترتیب می‌بینیم که مشکلات روانی حل‌نشده به صورت آسیب‌هایی از جای دیگر سرریز می‌شوند. اگر امروز شاهد خشونت‌هایی در جامعه هستیم چه بسا که این مشکل در افسردگی و مشکلات روانی حل‌نشده ریشه داشته‌باشد.



اسکیزوفرنی‌ها پذیرفته نمی‌شوند

به گفته دکتر جلیلی بیماری‌های روانی دو دسته‌اند: گروهی از بیماری‌ها خفیف بوده و دسته‌ای دیگر شدید هستند. درباره بیمارانی که اختلالات‌شان شدیدتر است نیاز به بستری شدن حتما وجود دارد. اما نکته جالب این است که بیمه‌های درمانی مکمل، از بستری کردن بیماران روان‌پریش مانند اسکیزوفرنی خودداری می‌کنند و هزینه‌های آنها را قبول ندارند.

تصور ما این است که شاید بستری‌شدن در بیمارستان‌های دولتی برای بیمار روانی هزینه کمتری داشته‌باشد، اما این طور نیست. رئیس انجمن روان‌پزشکان در این باره توضیح می‌دهد: از 20 سال پیش که طرح خودکفایی بیمارستان‌های دولتی مطرح شد، هر بیمارستان باید هزینه‌های خود را تأمین کند. برای این کار بیمارستان‌ها باید هزینه‌ها را به طور مستقیم از بیمار یا در قالب قراردادهای بیمه از شرکت‌های بیمه دریافت کنند.

این در حالی است که هزینه درمان در بیمارستان‌های دانشگاهی گران تمام می‌شود، به دلیل اینکه بیمارستان‌های دولتی آموزشی هستند، در نتیجه روند درمان در آنجا کندتر صورت می‌گیرد. در بیمارستان‌های خصوصی شاید هزینه بستری گران‌تر باشد. اما هدف این است که بیمار زودتر مرخص شود و دلیلی برای نگه داشتن بیمار وجود ندارد.

بی توجهی به هزینه‌های درمانی بیماران روانی می‌تواند ایران را از رشد و توسعه محروم کند. دکتر حمید یعقوبی دلیل این موضوع را کاهش بهره‌وری اقتصادی بیماران روانی می‌داند و می‌گوید: محور توسعه انسان سالم است و بخشی از سلامت هر فرد به سلامت روان او مربوط می‌شود. از این رو سازمان‌های بیمه‌گر باید به این فکر کنند که تحت پوشش قرار دادن این بیماران یک نوع سرمایه‌گذاری برای جامعه و توسعه است.