pedram91
23rd September 2014, 06:45 PM
تغذيه جوجه پس از خروج از تخم تاثير زيادى بر عملکرد گله در پايان دوره پرورش دارد به عبارت ديگر اگر شروع پرورش گله اى با تغذيه و مديريت مناسب و صحيح توام باشد نه تنها گله اى يکنواخت از نظر وزنى توليد مى شود بلکه عملکرد آن از نظر ضريب تبديل غذايى و ميزان تلفات نيز بهينه خواهد شد لذا براى موفقيت در اين امر رعايت اصول تغذيه و مديريت به ويژه در هفته اول پرورش از اهميت ويژه اى برخوردار است حال سوال مطرح اين است که اصول صحيح تغذيه در 48 ساعت اول پرورش کدام است ؟
اهميت تغذيه اوليه
جوجه همراه با کيسه زرده بزرگى که حدود 20 درصد ازکل وزن بدن را تشکيل مى دهد سر از تخم در مى آورد کيسه زرده حاوى مقدار زيادى چربى و پروتئين بوده اين مواد مغذى ، 50 درصد انرژى و 43 درصد پروتئين مورد نياز جوجه را در چند روزاول زندگى تامين مى کنند مواد غذايى کيسه زرده به سرعت کاهش يافته اغلب تا روز سوم کاملا جذب مى شود هشتاد درصد چربى زرده در پايان نخستين روز خروج جوجه مصرف مى شود ميزان ترى گليسريد موجود در زرده درهنگام خروج از تخم کمتر از يک گرم بوده و اگر ترى گليسريد به عنوان منبع انرژى اوليه فرض شود بنابراين يک گرم ترى گليسريد با شرط بازده 95 درصد تنها قادر به تامين 8 تا 9 کيلوکالرى انرژى متابوليسمى مى باشد البته ميزان نياز جوجه به انرژى خيلى بيشتر از اين حد بوده ترى گليسريد موجود در زرده به عنوان تنها منبع انرژى بعد از خروج جوجه از تخم کفايت نمى کند لذا دسترسى به غذا پس از خروج جوجه از تخم لازم و ضرورى است . تحقيقات نشان داده است که دسترسى به غذا باعث جذب سريع تر کيسه زرده مى گردد با حرکت روده ها در جوجه هايى که تغذيه شده اند انتقال زرده به داخل روده سريع تر شده آلودگى ناشى از عدم جذب کيسه زرده نيز به ميزان زيادى کاهش مى يابد جوجه ها به طور غريزى پس از خروج از تخم به جستجوى غذا مى پردازند ورشد تقريبا 24 ساعت بعد از خوردن غذا شروع مى شود عدم دسترسى به غذا موجب افت چشمگير وزن بدن مى شود. در بررسى انجام گرفته جوجه هايى که به مدت 48 ساعت غذا دريافت نکرده بودند 8/7 درصد وزن بدن خود را از دست داده وزن روده کوچک نيز 80 درصد کاهش پيدا کرد در اين جوجه ها کاهش چربى و پروتئين در بافت هاى بدن بيشتر از ساير ترکيبات مشخص بود اما در جوجه هايى که به آب و غذا دسترسى داشتند وزن نهايى جوجه ها 500 گرم بيشتربوده وزن روده کوچک و به تبع آن سطح جذب مواد مغذى افزايش يافته بود همان طور که قبلا ذکر شد زرده نمى تواند اهميت چندانى در تامين انرژى براى جوجه داشته باشد.
در آزمايشى کيسه زرده تعدادى از جوجه ها بلافاصله پس از هچ از بدن آنها خارج شده سپس غذا در اختيار آنها قرار داده شد طبق نتايج به دست آمده رشد جوجه هاى مزبور در روز چهارم کاملا مشابه با رشد جوجه هاى داراى کيسه زرده در هنگام خروج از تخم بود . عدم دسترسى به غذا در روزهاى اول پس از خروج جوجه از تخم باعث کاهش رشد پرزها و ترشح آنزيم هاى روده مى گردد و با مصرف غذا فعاليت آنزيم ها و رشد روده بيشتر مى شود تغذيه اوليه جذب بهتر زرده وبهبود جذب مواد مغذى در پرنده را به دنبال خواهد داشت . عدم تغذيه صحيح در سنين اوليه بر رشد عضلات تاثير منفى گذارده اين تاثير بر عضلات سينه نسبت به بقيه عضلات مشهودتر است . همچنين مکانيسم تشنگى در جوجه هاى تازه از تخم خارج شده به خوبى توسعه نيافته است و تا زمانى که جوجه از غذا تغذيه نکرده باشد تشنگى تحريک نمى شود اين بدان معنى است که تشنگى با مصرف مواد مغذى و انرژى زا تحريک مى گردد لذا دسترسى به غذا در ساعات اوليه براى رسيدن به رشد مطلوب مهم است .
تاثير تغذيه اوليه بر سيستم ايمنى
سيستم ايمنى جوجه هاى تازه متولد شده براى رشد وتکامل نيازمند مصرف غذا مى باشد مصرف غذا مواد مغذى لازم جهت رشد و نمو اندام هاى لمفاوى ثانويه که در زمان تولد جوجه وجود نداشته يا نابالغ است را فراهم مى کند عدم دسترسى به دان و مواد مغذى مانع از پاسخ مناسب سيستم ايمنى به واکسيناسيون در ابتداى زندگى جوجه مى گردد فقدان مواد مغذى و يا پاسخ هاى هورمونى به گرسنگى ، سيستم ايمنى را براى مدت طولانى متاثر مى کند گرسنگى اوليه جوجه ها مى تواند برمقاومت پرنده نسبت به بيمارى در تمام طول زندگى تاثير مى گذارد .
ضرورت استفاده از دان کامل به جاى آرد ذرت
جوجه ها در هنگام خروج از تخم به شدت از نظر هيدارت کربن فقير بوده بنابراين تغذيه اوليه با جيره آغازين مناسب که ذرت به عنوان يک ماده اصلى در آن استفاده شده باشد به سرعت باعث افزايش ميزان هيدارت کربن در بدن جوجه ميگردد در صورت تاخير در دسترسى جوجه ها به منبع هيدارت کربن امکان بروز کتوز و کم آبى به وجود مى آيد . به دليل مقدار کم هيدارت کربن در تخم مرغ احتمال مى رود که تنها منبع تامين گلوکز جهت ذخيره سازى گليکوژن که در حقيقت مولد انرژى درعمل جوجه در آورى است فرآيند نوسازى گلوکز از سوخت و ساز پروتئين باشد از آن جا که در زمان تغيير تنفس کوريوآلانتوئيکى به تنفس ششى کمبود اکسيژن وجود دارد چرخه گليکوليز براى تامين انرژى نسبت به اکسيداسيون اسيدهاى چرب برترى دارد ذخيره گليکوژن در بدن جوجه پس از در امدن ازتخم تا زمان سازگارى کامل با اکسيژن به سرعت کاهش پيدا مى کند و پس از آن جوجه ها مى توانند از چربى موجود در بدن و کيسه زرده استفاده کنند افزايش وابستگى به چربى براى تامين انرژى به خصوص هنگامى که با عدم دسترسى به گلوکز همراه باشد باعث بروز کتوز پيشرفته درجوجه ها مى شود توليد آب حاصل از سوخت و ساز را که از نظر رطوبت بافتى بسيار ضرورى است کاهش مى دهد اتکا به نوسازى گلوکز از منشا پروتئين در اين زمان احتمالا مانع از مصرف پروتئين در مسير رشد مى شود . در يک بررسى مشاهده شد که اگر جيره منحصرا حاوى هيدارت کربن بوده ازنظر مواد پروتئينى فقير باشد به دليل کمبود پروتئين اوليه نارسايى رشد بافت هاى بدن در ابتداى تولد بوجود خواهد آمد بنابراين منحصرا استفاده از آرد ذرت يا نشاسته ذرت توصيه نشده استفاده از دان آغازين از روز اول جهت رسيد به رشد مناسب و مطلوب پيشنهاد مى گردد . در آزمايشى ديگر استفاده از جيره هاى غنى از هيدارت کربن و تاثير آن بر عملکرد جوجه هاى گوشتى مورد ارزيابى قرارگرفت جوجه ها با جيره آغازين بر پايه ذرت خرد شده و نيز تاثير مثبت احتمالى اضافه کردن مکمل پروپيونات بر روند نوسازى گلوکز در سه روز اول جوجه ريزى تغذيه شدند در نتايج حاصله جيره هاى غنى از هيدارت کربن سبب کاهش روند رشد شد که اين امر تا زمان عرضه جوجه ها به بازار جبران نشد نتايج نشان دادند که فقر پروتئين در سنين اوليه رشد به هيپرپلازى بافتى منجر مى گردد استفاده از پروپيونات موجب کاهش تلفات اوليه گرديده در کل دوره رشد مصرف پروپيونات و جيره آغازين استاندارد روند وزن گيرى را بهبود بخشيد زيرا اسيد پروپيونيک در طيور به عنوان واسطه نوسازى گلوکز بوده در دستگاه گوارش به سرعت و به طور کامل جذب مى شود اسيد پروپيونيک همچنين خاصيت باکترى کشى به ويژه در مورد سالمونلا و ساير عوامل بيمارى زايى که توسط جوجه ها بلغ شده اند نيز دارد .
مصرف آّب حاوى شکر
همانطور که گفته شد دسترسى به غذا در روزهاى اوليه براى رسيدن به رشد مطلوب مهم است البته اگر آب نيز حاوى مواد انرژى زايى نظير شکر باشد .عملکرد بهترى حاصل مى گردد. در يک بررسى جوجه هايى که در يک روزگى آب حاوى 5 درصد شکر مصرف کرده بودند در مقايسه با جوجه اى شاهد 50 گرم وزن بيشتر ، 5 درصد ضريب تبديل غذايى بهتر و 25/0 درصد مرگ و مير کمترى داشتند اين نتايج بيانگر اين مطلب است که آب محتوى يک ماده انرژى زا باعث بهبود عملکرد جوجه هاى گوشتى مى شود . با تجويز خوراکى آب شکر پس از خروج جوجه ها از تخم گلوکز از همان ساعات اوليه در دسترس جوجه ها قرار داده مى شود در تحقيقى ديگر ميزان گليکوژن کبدى جوجه هايى که از همان ابتدا جيره آغازين به همراه آب شکر دريافت کرده بودند از 10 ميلى گرم درگرم در زمان خروج از تخم به بيشتر از 100 ميلى گرم در گرم در 2 روزگى رسيده بود البته بايد دقت شود که غلظت بيش از حد مايع حاوى گلوکز باعث ايجاد اسهال خواهد شد .
استفاده از محلول اکلتروليت و مولتى ويتامين
جوجه پس از خروج از تخم در معرض انواع عوامل استرس زاى موقت يا دائم قرار ميگيرد استرس تاثير فراوانى بر متابوليسم ، سيستم ايمنى و سلامتى طيور دارد افزايش فشار خون ، انقباضات خفيف و مداوم ماهيچه اى ، افزايش تعداد تنفس و ضربان قلب و حساسيت عصبى تغيير در سيستم گردش خون ، کاهش مصرف دان و کاهش رشد ازعوارض استرس در جوجه ها مى باشند علاوه بر اين با بروز استرس ، دستگاه لمفاوى طيور تحت تاثير قرار گرفته تحليل مى رود و جوجه ها پاسخ مناسبى به واکسيناسيون نخواهند داد استرس به از دست رفتن وزن بدن کاهش جذب مواد مغذى از بخش انتهايى روده کوچک افزايش ذخيره چربى و کاهش ذخيره پروتئين ، کاهش توليدپادتن و تعداد سلول هاى لمفاوى منجر مى گردد حال چگونه ميتوان استرس راکاهش داد تحقيقات نشان داده است که استفاده از محلول الکتروليت و مولتى ويتامين در آب آشاميدنى جوجه هايى که درمعرض استرس حمل نقل و حرارتى بودند باعث بهبود عملکرد و کاهش تنش هاى حاصل از استرس مى شود.
ويتامين D3 موجود دراين محلول درتنظيم عمل سلول هاى ايمنى بدن نقش مهمى را ايفا مى کند علاوه بر اين وجود ويتامين D3 به معدنى شدن واستحکام استخوان نيز کمک بزرگى خواهد نمود ويتامين E جهت رشد جوجه ها به ويژه براى به حداکثر رسيدن واکنش ايمنى بدن مفيد است در خصوص ويتامين K و احتمال کمبود آن اضافه کردن اين ويتامين در اين دوره به ويژه در روزهاى اوليه پرورش مى تواند سودمند باشد در اين مقطع هنوز جمعيت ميکروارگانيسم هاى روده توسعه نيافته بنابراين جوجه ها به ويتامين K کمى دسترسى دارند اضافه کردن اين ويتامين علاوه بر تقويت سيستم ايمنى بر تکامل بافت استخوانى نيز موثر مى باشد تجويز ويتامين C در آب آشاميدنى جوجه هايى که تحت شرايط استرس حمل و نقل استرس حرارتى و يا بيمارى قرار گرفته اند مفيد واقع خواهد شد زيرا در اين شرايط نياز متابوليسمى به ويتامين C افزايش يافته در عين حال باعث بالا بردن مقاومت سيستم ايمنى بدن مى گردد. نتايج تحقيقات صورت گرفته نشان داد که در جوجه هاى در معرض استرس شديد حمل و نقل ميزان اسيد آسکوربيک غده فوق کليوى درعرض 10 دقيقه تخليه شده و کاهش شديد اسيد آسکوربيک در انها ديده مى شود اضافه نمودن مکمل ويتامين اسيد آسکوربيک به آب آشاميدنى باعث ذخيره مجدد آن در غده فوق کليوى مى گردد. الکتروليت ها از نظر تغذيه و فيزيولوژى جايگاه خاصى دارند وعلت آن وجود انواع ذرات يونى در مايعات مختلف بدن پلاسما ، مايع درون سلولى ، مايع بين بافتى ، ادرار و ... مى باشد به منظور کاهش اثرات ناشى از استرس حمل ونقل اضافه کردن الکتروليت ها به آب آشاميدنى مفيد خواهد بود . الکتروليت ها مى توانند به طور معنى دارى ، PH خون ، فشار Co2 و HCO را در طيور تغيير دهند و در صورت اختلال در تعادل اسيد وباز مى توان با استفاده از الکتروليت هاى مايع اين اختلالات را بر طرف کرد نقش الکتروليت ها را مى توان به صورت زير خلاصه کرد :
تنظيم فشار اسمزى و تعادل اسيد و باز ، انتقال امواج عصبى ، کمک به جذب منوساکاريدها ، اسيدهاى آمينه و نمک هاى صفراوى ، شرکت در سيستم انتقالى سلولى و شرکت در سيستم هاى هورمونى .
نتيجه گيرى
تاخير در دسترسى کامل به آب و دان ، بر وزن و عملکرد آينده جوجه ها ، تاثير دارد . استفاده از جيره آغازين استاندارد متناسب با نيازهاى جوجه از روز اول پرورش همراه با ترکيبات حمايتى ( آب شکر ، مولتى ويتامين و الکتروليت ) نقش مهمى در دستيابى به نتايج مطلوب خواهد داشت .
اهميت تغذيه جوجه بعد از هچ و رابطه آن با عملکرد گله در آخر دوره
تمام پژوهشگران را عقيده بر اين است که چگونگى تغذيه جوجه بلافاصله بعد از جوجه ريزى مى تواند تاثير زيادى در عملکرد گله در آخر دوره پرورش داشته باشد.به عبارت ديگر شروع پرورش گله اى که با تغذيه مناسب و صحيح توام باشد سبب مى گردد که مرغدار بتواند گله اى يکنواخت از نظر وزن که از راندمان تبديل غذايى و تلفات مطلوبى نيز برخوردار است به بازار عرضه کند.
در حال حاضر حتى اين نظــــريه که جوجه را بايد مدتى بعد از جوجه ريزى بدون غذا نگــهدارى کرد غير قابل قبول مى باشد.آزمايشات متعدد ثابت کرده است که وزن نيمچه در 6 يا 7 هفتگى رابطه مستقيمى با وزن آن در هفته اول پرورش دارد و اين ارتباط جداى از رابطه موجود بين وزن اوليه جوجه و يا سن گله مادر مى باشد.
همچنانکه مى دانيم از زمان شروع مرغدارى به صورت صنعتى و با اصلاح ژنتيکى دايمى نژادها و با استفاده از روش ها و ابزارهاى موثرتر مديريتى ، از مدت زمان رشد جوجه هاى گوشتى سال به سال کاسته شده است.يعنى جوجه اى که هشتاد سال گذشــــته در مدت 16 هفته به وزن کشـــتار مى رسيد هم اکنون در مدت 6 يا 7 هفته به وزن کــــــــشتار مى رسد.کاهش طول مدت پرورش سبب شده است که تغذيه جوجه در هفته اول از اهميت بيشترى برخوردار مى باشد زيرا با کاهش تدريجى طول مدت پرورش ، نسبت هفته اول از نظر زمانى به بقيه مدت پرورش افزايش مى يابد ، يعنى اگر در هشتاد سال گذشته ، هفته اول يک شانزدهم طول مدت پرورش را تشکيل مى داد هم اکنون اين نسبت به يک ششم يا يک هفتم رسيده است.عوامل زيادى مى توانند در رشد اوليه جوجه مؤثر باشد تعدادى از اين عوامل مربوط به زمان قبل از پرورش و تعدادى مربوط به بعد از جوجه ريزى و پرورش مى باشند.
از عوامل مربوط به قبل از پرورش مى شود از وزن تخم مرغ و سن گله مادر نام برد و از عوامل بعد از جوجه ريزى ، آلودگى هاى اوليه ميکربى محل پرورش و چگونگى تغذيه مى توانند در رشد هفته اول و در نهايت در رشد نهايى گله تاثير گذار باشند.
تخم مرغ از نظر وزنى حاوى حدود 5/58 درصد سفيده ، 31 درصد زرده و 5/10 درصد پوسته مى باشدکه با افزايش سن مادر ، درصد وزن زرده نسبت به سفيده فزونى مى يابد.8/88 درصد وزن سفيده و 5/47 درصد وزن زرده و يک درصد پوسته را آب تشکيل مى دهد که البته اين ارقام در نژادهاى مختلف تا حدى متفاوت مى باشند.با چنين ترکيبى ، تخم مرغ حاوى تمام انواع مواد غذايى ضرورى براى رشد جنين در دستگاه جوجه کشى به استثناى اکسيژن مى باشدوچنانکه مى دانيم اکسيژن نيز در طول مدت انکوباسيون از طريق منافذ سطحى پوسته ، به جنين در حال رشد مى رسد.
زرده حاوى مقدار زيادى چربى است که انرژى مورد نياز رشد جنين را در دوره انکوباسيون تامين مى کند.سفيده نيز حاوى انواع اسيدهاى آمينه مى باشد که پروتئين مورد نياز را به جنين مى رساند.مقدارى از زرده با اضافه مقدار کمترى از سفيده که در آخر دوره انکوباسيون به مصرف رشد جنين نرسيده است بعد از هچ ، در درون حفره شکمى جوجه و بصورت کيسه اى باقى مى ماند که تقريبا 10 درصد وزن جوجه را در زمان توليد تشکيل مى دهد.وجود اين مواد سبب مى شود که جوجه بتواند سريعا خود را از تغذيه درون تخم مرغى به تغذيه دهانى وفق دهد.رابطه مستقيمى نيز بين مقدار مواد مغذى باقى مانده در زرده و رشد جوجه بعد از جوجه ريزى وجود دارد ، يعنى هر چقدر مواد مغذى کيسه زرده بيشتر باشد رشد جوجه نيز سريعتر خواهد بود .امروز متخصصين علم ژنتيک با استفاده از اين موضوغ سعى مى کنند نژادهاى را بوجود آورند که زرده باقى مانده بعد از هچ از نظر مواد مغذى هر چه غنى تر باشد تا جوجه در روزهاى اول از رشد بيشترى برخوردار گردد.
اهميت تغذيه در هفته اول
هم چنانکه اشاره شد با کاهش طول مدت پرورش ، امروزه در پرورش مرغ گوشتى تغذيه در هفته اول از اهميت بيشترى برخوردار گرديده است ، حتى در سالهاى نه چندان دور که طول مدت پرورش به 60 روز مى رسيد هفته اول حدود 10 تا 11 درصد از کل طول مدت پرورش را تشکيل مى داد ولى هم اکنون که طول مدت پرورش کاهش يافته است ، هفته اول نسبت به کل طول مدت پرورش به بيش از 15 درصد رسيده است که با کاهش طول مدت پرورش در آينده ، اين درصد به تدريج افزايش خواهد يافت.
از طرف ديگر همچنانکه مى دانيم در کارخانه جوجه کشى ، جوجه ها در زمانهاى متفاوت و تدريجا از تخم مرغ خارج مى شوند ولى خارج کردن تمام جوجه ها از هچر زمانى صورت مى گيرد که اکثر جوجه ها از تخم مرغ خارج شده و 90 تا 95 درصد آنها خشک شده باشند به عبارت ديگر تعدادى از جوجه ها بعد از خارج شدن از تخم مدت 24 ساعت يا بيشتر در هچر باقى مى مانند.
بعد از تخليه هچر و در بهترين شرايط ، معمولا جوجه ها بين 12 تا 24 ساعت بعد به مرغدارى مى رسند ولى گاهى به علل متعدد از جمله اعمال برنامه هاى واکسيناسيون ، نوک چينى و يا طولانى بودن مسير ، اين مدت به 36 تا 48 ساعت نيز مى رسد.
با افزودن مدت زمانى که جوجه ها بعد از هچ در سينى هاى هچرى باقى مى مانند به مدت زمان انتقال جوجه ها به مرغدارى ، مى توان نتيجه گرفت که اکثرا جوجه ها بين 48 تا 72 ساعت يعنى 2 تا 3 روز بعد از خروج از تخم مرغ ، به سالن مرغدارى مى رسند.به عبارت ديگر اگر مدت پرورش نيمچه گوشتى امروزى 6 هفته باشد مى توان نتيجه گرفت که جوجه از زمان خروج از تخم مرغ تا شروع تغذيه در سالن ، 2 تا 3 روز به عبارت ديگر 4 تا 7 درصد از عمر خود را تا زمان کشتار بدون غذا باقى مى ماند.
به عنايت به آنچه که اشاره شد اهميت تغذيه مناسب جوجه گوشتى و بلافاصله بعد از جوجه ريزى به خوبى مشخص مى گردد ، به هر علتى که جوجه نتواند در سالن به آب و دان کافى دسترسى پيدا کند سبب خواهد شد که گله از رشد غير يکنواخت و عملکرد نا مناسبى برخوردار گردد.
دستگاه گوارش جوجه و از جمله روده ، کبد و پانکراس که نقش مهمى در توليد آنزيم و هضم مواد غذايى دارند بلافاصله بعد از هچ داراى رشد 2 تا 5 برابر رشد ساير اعضاء هستند و اين رشد وقتى مى تواند عملى گردد که جوجه بعد از هچ سريعا به آب و دان دسترسى پيدا کند.هم چنين ثابت شده است که مواد غذايى موجود در زرده بطور کامل قادر به تامين نيازهاى غذايى جوجه بعد از هچ نخواهند بود و به همين سبب ممانعت از تغذيه جوجه تا سه روز بعد از هچ مى تواند تا 30 درصد سبب کاهش رشد در 4 هفته اول گردد و اين کاهش رشد در هفته هاى بعدى نيز به هيچ وجه جبران نخواهد شد.در صورتيکه اگر به هرعلتى ا ز رشد جوجه در هفته هاى دوم و سوم ممانعت به عمل آيد ، اين کاهش رشد تا آخر دوره قابل جبران خواهد بود.
با توجه به اختلاف زمان هچ ، بعد از جوجه ريزى تعدادى از جوجه ها که زودتر هچ شده اند ديرتر به دان مى رسند و بر عکس جوجه هايى که ديرتر هچ شده اند زودتر به دان مى رسند.اين مدت زمان که بين 2 تا 3 روز است خود عامل تاثير گذار مهمى در رشد گله مى باشد و امروزه بعنوان يکى از علل اصلى عدم يکنواختى رشد در گله هاى گوشتى شناخته مى شود.ممانعت از دسترسى گله به دان و آب بعد از رسيدن آن به مرغدارى ، سبب افزايش بيشتر مدت گرسنگى مى شود و در نتيجه تاثيرات سوء مصرف نشدن کافى دان سبب کاهش وزن ، افزايش طول مدت رشد و به ويژه عدم يکنواختى وزن در گله خواهد شد و مسلما اين تاثيرات سوء در جوجه هايى که زودتر هچ شده و ديرتر به دان رسيده اند بيشتر خواهد بود.هم چنانکه اشاره شد کيسه زرده حاوى مقدار زيادى چربى است که به عنوان ذخيره انرژى براى رشد جوجه در فاصله زمانى بين هچ تا شروع تغذيه دهانى بايد مورد استفاده قرار گيرد ولى بايد توجه داشت که چربى زرده تا 50 درصد انرژى مورد نياز جوجه را مى تواند تا شروع تغذيه دهانى تامين کند.از طرف ديگر زرده وقتى مى تواند سريع تر جذب شده و انرژى ذخيره شده در خود را به مصرف جوجه برساند که جوجه امکان دسترسى هر چه سريع تر به دان را بعد از هچ داشته باشد.بنابراين بر اختلاف اين تصور ، جلوگيرى از تغذيه اوليه جوجه علاوه بر اينکه سبب جذب سريع تر زرده نخواهد شد ، بر عکس جلوگيرى از تغذيه اوليه سبب کندى جذب زرده مى شود و کندى جذب زرده نيز به نوبه خود سبب جلوگيرى از رشد جوجه و کاهش وزن در آخر دوره خواهد شد.
آخرين مسئله مهم در مورد لزوم جذب هر چه سريع تر زرده وجود آنتى بادى هاى منتقله از مادر به زرده مى باشد هم چنانکه مى دانيم آنتى بادى هاى مادرى از طريق زرده به جوجه منتقل مى شوند.اين آنتى بادى ها به شرطى مى توانند باعث جلوگيرى از بيماريها شوند و هرچه سريع تر و حداکثر در مدت 48 ساعت از طريق زرده وارد جريان خون جوجه شوند و از طرف ديگر آنتى بادى وقتى سريعا وارد جريان خون خواهد شد که زرده به سرعت جذب گردد و همچنانکه اشاره شد براى جذب زرده ، جوجه بايد در کوتاهترين مدت بعد از هچ به آب و دان برسد که از اينجا اهميت تغذيه اوليه جوجه به خوبى مشخص مى گردد.
اهميت تغذيه اوليه
جوجه همراه با کيسه زرده بزرگى که حدود 20 درصد ازکل وزن بدن را تشکيل مى دهد سر از تخم در مى آورد کيسه زرده حاوى مقدار زيادى چربى و پروتئين بوده اين مواد مغذى ، 50 درصد انرژى و 43 درصد پروتئين مورد نياز جوجه را در چند روزاول زندگى تامين مى کنند مواد غذايى کيسه زرده به سرعت کاهش يافته اغلب تا روز سوم کاملا جذب مى شود هشتاد درصد چربى زرده در پايان نخستين روز خروج جوجه مصرف مى شود ميزان ترى گليسريد موجود در زرده درهنگام خروج از تخم کمتر از يک گرم بوده و اگر ترى گليسريد به عنوان منبع انرژى اوليه فرض شود بنابراين يک گرم ترى گليسريد با شرط بازده 95 درصد تنها قادر به تامين 8 تا 9 کيلوکالرى انرژى متابوليسمى مى باشد البته ميزان نياز جوجه به انرژى خيلى بيشتر از اين حد بوده ترى گليسريد موجود در زرده به عنوان تنها منبع انرژى بعد از خروج جوجه از تخم کفايت نمى کند لذا دسترسى به غذا پس از خروج جوجه از تخم لازم و ضرورى است . تحقيقات نشان داده است که دسترسى به غذا باعث جذب سريع تر کيسه زرده مى گردد با حرکت روده ها در جوجه هايى که تغذيه شده اند انتقال زرده به داخل روده سريع تر شده آلودگى ناشى از عدم جذب کيسه زرده نيز به ميزان زيادى کاهش مى يابد جوجه ها به طور غريزى پس از خروج از تخم به جستجوى غذا مى پردازند ورشد تقريبا 24 ساعت بعد از خوردن غذا شروع مى شود عدم دسترسى به غذا موجب افت چشمگير وزن بدن مى شود. در بررسى انجام گرفته جوجه هايى که به مدت 48 ساعت غذا دريافت نکرده بودند 8/7 درصد وزن بدن خود را از دست داده وزن روده کوچک نيز 80 درصد کاهش پيدا کرد در اين جوجه ها کاهش چربى و پروتئين در بافت هاى بدن بيشتر از ساير ترکيبات مشخص بود اما در جوجه هايى که به آب و غذا دسترسى داشتند وزن نهايى جوجه ها 500 گرم بيشتربوده وزن روده کوچک و به تبع آن سطح جذب مواد مغذى افزايش يافته بود همان طور که قبلا ذکر شد زرده نمى تواند اهميت چندانى در تامين انرژى براى جوجه داشته باشد.
در آزمايشى کيسه زرده تعدادى از جوجه ها بلافاصله پس از هچ از بدن آنها خارج شده سپس غذا در اختيار آنها قرار داده شد طبق نتايج به دست آمده رشد جوجه هاى مزبور در روز چهارم کاملا مشابه با رشد جوجه هاى داراى کيسه زرده در هنگام خروج از تخم بود . عدم دسترسى به غذا در روزهاى اول پس از خروج جوجه از تخم باعث کاهش رشد پرزها و ترشح آنزيم هاى روده مى گردد و با مصرف غذا فعاليت آنزيم ها و رشد روده بيشتر مى شود تغذيه اوليه جذب بهتر زرده وبهبود جذب مواد مغذى در پرنده را به دنبال خواهد داشت . عدم تغذيه صحيح در سنين اوليه بر رشد عضلات تاثير منفى گذارده اين تاثير بر عضلات سينه نسبت به بقيه عضلات مشهودتر است . همچنين مکانيسم تشنگى در جوجه هاى تازه از تخم خارج شده به خوبى توسعه نيافته است و تا زمانى که جوجه از غذا تغذيه نکرده باشد تشنگى تحريک نمى شود اين بدان معنى است که تشنگى با مصرف مواد مغذى و انرژى زا تحريک مى گردد لذا دسترسى به غذا در ساعات اوليه براى رسيدن به رشد مطلوب مهم است .
تاثير تغذيه اوليه بر سيستم ايمنى
سيستم ايمنى جوجه هاى تازه متولد شده براى رشد وتکامل نيازمند مصرف غذا مى باشد مصرف غذا مواد مغذى لازم جهت رشد و نمو اندام هاى لمفاوى ثانويه که در زمان تولد جوجه وجود نداشته يا نابالغ است را فراهم مى کند عدم دسترسى به دان و مواد مغذى مانع از پاسخ مناسب سيستم ايمنى به واکسيناسيون در ابتداى زندگى جوجه مى گردد فقدان مواد مغذى و يا پاسخ هاى هورمونى به گرسنگى ، سيستم ايمنى را براى مدت طولانى متاثر مى کند گرسنگى اوليه جوجه ها مى تواند برمقاومت پرنده نسبت به بيمارى در تمام طول زندگى تاثير مى گذارد .
ضرورت استفاده از دان کامل به جاى آرد ذرت
جوجه ها در هنگام خروج از تخم به شدت از نظر هيدارت کربن فقير بوده بنابراين تغذيه اوليه با جيره آغازين مناسب که ذرت به عنوان يک ماده اصلى در آن استفاده شده باشد به سرعت باعث افزايش ميزان هيدارت کربن در بدن جوجه ميگردد در صورت تاخير در دسترسى جوجه ها به منبع هيدارت کربن امکان بروز کتوز و کم آبى به وجود مى آيد . به دليل مقدار کم هيدارت کربن در تخم مرغ احتمال مى رود که تنها منبع تامين گلوکز جهت ذخيره سازى گليکوژن که در حقيقت مولد انرژى درعمل جوجه در آورى است فرآيند نوسازى گلوکز از سوخت و ساز پروتئين باشد از آن جا که در زمان تغيير تنفس کوريوآلانتوئيکى به تنفس ششى کمبود اکسيژن وجود دارد چرخه گليکوليز براى تامين انرژى نسبت به اکسيداسيون اسيدهاى چرب برترى دارد ذخيره گليکوژن در بدن جوجه پس از در امدن ازتخم تا زمان سازگارى کامل با اکسيژن به سرعت کاهش پيدا مى کند و پس از آن جوجه ها مى توانند از چربى موجود در بدن و کيسه زرده استفاده کنند افزايش وابستگى به چربى براى تامين انرژى به خصوص هنگامى که با عدم دسترسى به گلوکز همراه باشد باعث بروز کتوز پيشرفته درجوجه ها مى شود توليد آب حاصل از سوخت و ساز را که از نظر رطوبت بافتى بسيار ضرورى است کاهش مى دهد اتکا به نوسازى گلوکز از منشا پروتئين در اين زمان احتمالا مانع از مصرف پروتئين در مسير رشد مى شود . در يک بررسى مشاهده شد که اگر جيره منحصرا حاوى هيدارت کربن بوده ازنظر مواد پروتئينى فقير باشد به دليل کمبود پروتئين اوليه نارسايى رشد بافت هاى بدن در ابتداى تولد بوجود خواهد آمد بنابراين منحصرا استفاده از آرد ذرت يا نشاسته ذرت توصيه نشده استفاده از دان آغازين از روز اول جهت رسيد به رشد مناسب و مطلوب پيشنهاد مى گردد . در آزمايشى ديگر استفاده از جيره هاى غنى از هيدارت کربن و تاثير آن بر عملکرد جوجه هاى گوشتى مورد ارزيابى قرارگرفت جوجه ها با جيره آغازين بر پايه ذرت خرد شده و نيز تاثير مثبت احتمالى اضافه کردن مکمل پروپيونات بر روند نوسازى گلوکز در سه روز اول جوجه ريزى تغذيه شدند در نتايج حاصله جيره هاى غنى از هيدارت کربن سبب کاهش روند رشد شد که اين امر تا زمان عرضه جوجه ها به بازار جبران نشد نتايج نشان دادند که فقر پروتئين در سنين اوليه رشد به هيپرپلازى بافتى منجر مى گردد استفاده از پروپيونات موجب کاهش تلفات اوليه گرديده در کل دوره رشد مصرف پروپيونات و جيره آغازين استاندارد روند وزن گيرى را بهبود بخشيد زيرا اسيد پروپيونيک در طيور به عنوان واسطه نوسازى گلوکز بوده در دستگاه گوارش به سرعت و به طور کامل جذب مى شود اسيد پروپيونيک همچنين خاصيت باکترى کشى به ويژه در مورد سالمونلا و ساير عوامل بيمارى زايى که توسط جوجه ها بلغ شده اند نيز دارد .
مصرف آّب حاوى شکر
همانطور که گفته شد دسترسى به غذا در روزهاى اوليه براى رسيدن به رشد مطلوب مهم است البته اگر آب نيز حاوى مواد انرژى زايى نظير شکر باشد .عملکرد بهترى حاصل مى گردد. در يک بررسى جوجه هايى که در يک روزگى آب حاوى 5 درصد شکر مصرف کرده بودند در مقايسه با جوجه اى شاهد 50 گرم وزن بيشتر ، 5 درصد ضريب تبديل غذايى بهتر و 25/0 درصد مرگ و مير کمترى داشتند اين نتايج بيانگر اين مطلب است که آب محتوى يک ماده انرژى زا باعث بهبود عملکرد جوجه هاى گوشتى مى شود . با تجويز خوراکى آب شکر پس از خروج جوجه ها از تخم گلوکز از همان ساعات اوليه در دسترس جوجه ها قرار داده مى شود در تحقيقى ديگر ميزان گليکوژن کبدى جوجه هايى که از همان ابتدا جيره آغازين به همراه آب شکر دريافت کرده بودند از 10 ميلى گرم درگرم در زمان خروج از تخم به بيشتر از 100 ميلى گرم در گرم در 2 روزگى رسيده بود البته بايد دقت شود که غلظت بيش از حد مايع حاوى گلوکز باعث ايجاد اسهال خواهد شد .
استفاده از محلول اکلتروليت و مولتى ويتامين
جوجه پس از خروج از تخم در معرض انواع عوامل استرس زاى موقت يا دائم قرار ميگيرد استرس تاثير فراوانى بر متابوليسم ، سيستم ايمنى و سلامتى طيور دارد افزايش فشار خون ، انقباضات خفيف و مداوم ماهيچه اى ، افزايش تعداد تنفس و ضربان قلب و حساسيت عصبى تغيير در سيستم گردش خون ، کاهش مصرف دان و کاهش رشد ازعوارض استرس در جوجه ها مى باشند علاوه بر اين با بروز استرس ، دستگاه لمفاوى طيور تحت تاثير قرار گرفته تحليل مى رود و جوجه ها پاسخ مناسبى به واکسيناسيون نخواهند داد استرس به از دست رفتن وزن بدن کاهش جذب مواد مغذى از بخش انتهايى روده کوچک افزايش ذخيره چربى و کاهش ذخيره پروتئين ، کاهش توليدپادتن و تعداد سلول هاى لمفاوى منجر مى گردد حال چگونه ميتوان استرس راکاهش داد تحقيقات نشان داده است که استفاده از محلول الکتروليت و مولتى ويتامين در آب آشاميدنى جوجه هايى که درمعرض استرس حمل نقل و حرارتى بودند باعث بهبود عملکرد و کاهش تنش هاى حاصل از استرس مى شود.
ويتامين D3 موجود دراين محلول درتنظيم عمل سلول هاى ايمنى بدن نقش مهمى را ايفا مى کند علاوه بر اين وجود ويتامين D3 به معدنى شدن واستحکام استخوان نيز کمک بزرگى خواهد نمود ويتامين E جهت رشد جوجه ها به ويژه براى به حداکثر رسيدن واکنش ايمنى بدن مفيد است در خصوص ويتامين K و احتمال کمبود آن اضافه کردن اين ويتامين در اين دوره به ويژه در روزهاى اوليه پرورش مى تواند سودمند باشد در اين مقطع هنوز جمعيت ميکروارگانيسم هاى روده توسعه نيافته بنابراين جوجه ها به ويتامين K کمى دسترسى دارند اضافه کردن اين ويتامين علاوه بر تقويت سيستم ايمنى بر تکامل بافت استخوانى نيز موثر مى باشد تجويز ويتامين C در آب آشاميدنى جوجه هايى که تحت شرايط استرس حمل و نقل استرس حرارتى و يا بيمارى قرار گرفته اند مفيد واقع خواهد شد زيرا در اين شرايط نياز متابوليسمى به ويتامين C افزايش يافته در عين حال باعث بالا بردن مقاومت سيستم ايمنى بدن مى گردد. نتايج تحقيقات صورت گرفته نشان داد که در جوجه هاى در معرض استرس شديد حمل و نقل ميزان اسيد آسکوربيک غده فوق کليوى درعرض 10 دقيقه تخليه شده و کاهش شديد اسيد آسکوربيک در انها ديده مى شود اضافه نمودن مکمل ويتامين اسيد آسکوربيک به آب آشاميدنى باعث ذخيره مجدد آن در غده فوق کليوى مى گردد. الکتروليت ها از نظر تغذيه و فيزيولوژى جايگاه خاصى دارند وعلت آن وجود انواع ذرات يونى در مايعات مختلف بدن پلاسما ، مايع درون سلولى ، مايع بين بافتى ، ادرار و ... مى باشد به منظور کاهش اثرات ناشى از استرس حمل ونقل اضافه کردن الکتروليت ها به آب آشاميدنى مفيد خواهد بود . الکتروليت ها مى توانند به طور معنى دارى ، PH خون ، فشار Co2 و HCO را در طيور تغيير دهند و در صورت اختلال در تعادل اسيد وباز مى توان با استفاده از الکتروليت هاى مايع اين اختلالات را بر طرف کرد نقش الکتروليت ها را مى توان به صورت زير خلاصه کرد :
تنظيم فشار اسمزى و تعادل اسيد و باز ، انتقال امواج عصبى ، کمک به جذب منوساکاريدها ، اسيدهاى آمينه و نمک هاى صفراوى ، شرکت در سيستم انتقالى سلولى و شرکت در سيستم هاى هورمونى .
نتيجه گيرى
تاخير در دسترسى کامل به آب و دان ، بر وزن و عملکرد آينده جوجه ها ، تاثير دارد . استفاده از جيره آغازين استاندارد متناسب با نيازهاى جوجه از روز اول پرورش همراه با ترکيبات حمايتى ( آب شکر ، مولتى ويتامين و الکتروليت ) نقش مهمى در دستيابى به نتايج مطلوب خواهد داشت .
اهميت تغذيه جوجه بعد از هچ و رابطه آن با عملکرد گله در آخر دوره
تمام پژوهشگران را عقيده بر اين است که چگونگى تغذيه جوجه بلافاصله بعد از جوجه ريزى مى تواند تاثير زيادى در عملکرد گله در آخر دوره پرورش داشته باشد.به عبارت ديگر شروع پرورش گله اى که با تغذيه مناسب و صحيح توام باشد سبب مى گردد که مرغدار بتواند گله اى يکنواخت از نظر وزن که از راندمان تبديل غذايى و تلفات مطلوبى نيز برخوردار است به بازار عرضه کند.
در حال حاضر حتى اين نظــــريه که جوجه را بايد مدتى بعد از جوجه ريزى بدون غذا نگــهدارى کرد غير قابل قبول مى باشد.آزمايشات متعدد ثابت کرده است که وزن نيمچه در 6 يا 7 هفتگى رابطه مستقيمى با وزن آن در هفته اول پرورش دارد و اين ارتباط جداى از رابطه موجود بين وزن اوليه جوجه و يا سن گله مادر مى باشد.
همچنانکه مى دانيم از زمان شروع مرغدارى به صورت صنعتى و با اصلاح ژنتيکى دايمى نژادها و با استفاده از روش ها و ابزارهاى موثرتر مديريتى ، از مدت زمان رشد جوجه هاى گوشتى سال به سال کاسته شده است.يعنى جوجه اى که هشتاد سال گذشــــته در مدت 16 هفته به وزن کشـــتار مى رسيد هم اکنون در مدت 6 يا 7 هفته به وزن کــــــــشتار مى رسد.کاهش طول مدت پرورش سبب شده است که تغذيه جوجه در هفته اول از اهميت بيشترى برخوردار مى باشد زيرا با کاهش تدريجى طول مدت پرورش ، نسبت هفته اول از نظر زمانى به بقيه مدت پرورش افزايش مى يابد ، يعنى اگر در هشتاد سال گذشته ، هفته اول يک شانزدهم طول مدت پرورش را تشکيل مى داد هم اکنون اين نسبت به يک ششم يا يک هفتم رسيده است.عوامل زيادى مى توانند در رشد اوليه جوجه مؤثر باشد تعدادى از اين عوامل مربوط به زمان قبل از پرورش و تعدادى مربوط به بعد از جوجه ريزى و پرورش مى باشند.
از عوامل مربوط به قبل از پرورش مى شود از وزن تخم مرغ و سن گله مادر نام برد و از عوامل بعد از جوجه ريزى ، آلودگى هاى اوليه ميکربى محل پرورش و چگونگى تغذيه مى توانند در رشد هفته اول و در نهايت در رشد نهايى گله تاثير گذار باشند.
تخم مرغ از نظر وزنى حاوى حدود 5/58 درصد سفيده ، 31 درصد زرده و 5/10 درصد پوسته مى باشدکه با افزايش سن مادر ، درصد وزن زرده نسبت به سفيده فزونى مى يابد.8/88 درصد وزن سفيده و 5/47 درصد وزن زرده و يک درصد پوسته را آب تشکيل مى دهد که البته اين ارقام در نژادهاى مختلف تا حدى متفاوت مى باشند.با چنين ترکيبى ، تخم مرغ حاوى تمام انواع مواد غذايى ضرورى براى رشد جنين در دستگاه جوجه کشى به استثناى اکسيژن مى باشدوچنانکه مى دانيم اکسيژن نيز در طول مدت انکوباسيون از طريق منافذ سطحى پوسته ، به جنين در حال رشد مى رسد.
زرده حاوى مقدار زيادى چربى است که انرژى مورد نياز رشد جنين را در دوره انکوباسيون تامين مى کند.سفيده نيز حاوى انواع اسيدهاى آمينه مى باشد که پروتئين مورد نياز را به جنين مى رساند.مقدارى از زرده با اضافه مقدار کمترى از سفيده که در آخر دوره انکوباسيون به مصرف رشد جنين نرسيده است بعد از هچ ، در درون حفره شکمى جوجه و بصورت کيسه اى باقى مى ماند که تقريبا 10 درصد وزن جوجه را در زمان توليد تشکيل مى دهد.وجود اين مواد سبب مى شود که جوجه بتواند سريعا خود را از تغذيه درون تخم مرغى به تغذيه دهانى وفق دهد.رابطه مستقيمى نيز بين مقدار مواد مغذى باقى مانده در زرده و رشد جوجه بعد از جوجه ريزى وجود دارد ، يعنى هر چقدر مواد مغذى کيسه زرده بيشتر باشد رشد جوجه نيز سريعتر خواهد بود .امروز متخصصين علم ژنتيک با استفاده از اين موضوغ سعى مى کنند نژادهاى را بوجود آورند که زرده باقى مانده بعد از هچ از نظر مواد مغذى هر چه غنى تر باشد تا جوجه در روزهاى اول از رشد بيشترى برخوردار گردد.
اهميت تغذيه در هفته اول
هم چنانکه اشاره شد با کاهش طول مدت پرورش ، امروزه در پرورش مرغ گوشتى تغذيه در هفته اول از اهميت بيشترى برخوردار گرديده است ، حتى در سالهاى نه چندان دور که طول مدت پرورش به 60 روز مى رسيد هفته اول حدود 10 تا 11 درصد از کل طول مدت پرورش را تشکيل مى داد ولى هم اکنون که طول مدت پرورش کاهش يافته است ، هفته اول نسبت به کل طول مدت پرورش به بيش از 15 درصد رسيده است که با کاهش طول مدت پرورش در آينده ، اين درصد به تدريج افزايش خواهد يافت.
از طرف ديگر همچنانکه مى دانيم در کارخانه جوجه کشى ، جوجه ها در زمانهاى متفاوت و تدريجا از تخم مرغ خارج مى شوند ولى خارج کردن تمام جوجه ها از هچر زمانى صورت مى گيرد که اکثر جوجه ها از تخم مرغ خارج شده و 90 تا 95 درصد آنها خشک شده باشند به عبارت ديگر تعدادى از جوجه ها بعد از خارج شدن از تخم مدت 24 ساعت يا بيشتر در هچر باقى مى مانند.
بعد از تخليه هچر و در بهترين شرايط ، معمولا جوجه ها بين 12 تا 24 ساعت بعد به مرغدارى مى رسند ولى گاهى به علل متعدد از جمله اعمال برنامه هاى واکسيناسيون ، نوک چينى و يا طولانى بودن مسير ، اين مدت به 36 تا 48 ساعت نيز مى رسد.
با افزودن مدت زمانى که جوجه ها بعد از هچ در سينى هاى هچرى باقى مى مانند به مدت زمان انتقال جوجه ها به مرغدارى ، مى توان نتيجه گرفت که اکثرا جوجه ها بين 48 تا 72 ساعت يعنى 2 تا 3 روز بعد از خروج از تخم مرغ ، به سالن مرغدارى مى رسند.به عبارت ديگر اگر مدت پرورش نيمچه گوشتى امروزى 6 هفته باشد مى توان نتيجه گرفت که جوجه از زمان خروج از تخم مرغ تا شروع تغذيه در سالن ، 2 تا 3 روز به عبارت ديگر 4 تا 7 درصد از عمر خود را تا زمان کشتار بدون غذا باقى مى ماند.
به عنايت به آنچه که اشاره شد اهميت تغذيه مناسب جوجه گوشتى و بلافاصله بعد از جوجه ريزى به خوبى مشخص مى گردد ، به هر علتى که جوجه نتواند در سالن به آب و دان کافى دسترسى پيدا کند سبب خواهد شد که گله از رشد غير يکنواخت و عملکرد نا مناسبى برخوردار گردد.
دستگاه گوارش جوجه و از جمله روده ، کبد و پانکراس که نقش مهمى در توليد آنزيم و هضم مواد غذايى دارند بلافاصله بعد از هچ داراى رشد 2 تا 5 برابر رشد ساير اعضاء هستند و اين رشد وقتى مى تواند عملى گردد که جوجه بعد از هچ سريعا به آب و دان دسترسى پيدا کند.هم چنين ثابت شده است که مواد غذايى موجود در زرده بطور کامل قادر به تامين نيازهاى غذايى جوجه بعد از هچ نخواهند بود و به همين سبب ممانعت از تغذيه جوجه تا سه روز بعد از هچ مى تواند تا 30 درصد سبب کاهش رشد در 4 هفته اول گردد و اين کاهش رشد در هفته هاى بعدى نيز به هيچ وجه جبران نخواهد شد.در صورتيکه اگر به هرعلتى ا ز رشد جوجه در هفته هاى دوم و سوم ممانعت به عمل آيد ، اين کاهش رشد تا آخر دوره قابل جبران خواهد بود.
با توجه به اختلاف زمان هچ ، بعد از جوجه ريزى تعدادى از جوجه ها که زودتر هچ شده اند ديرتر به دان مى رسند و بر عکس جوجه هايى که ديرتر هچ شده اند زودتر به دان مى رسند.اين مدت زمان که بين 2 تا 3 روز است خود عامل تاثير گذار مهمى در رشد گله مى باشد و امروزه بعنوان يکى از علل اصلى عدم يکنواختى رشد در گله هاى گوشتى شناخته مى شود.ممانعت از دسترسى گله به دان و آب بعد از رسيدن آن به مرغدارى ، سبب افزايش بيشتر مدت گرسنگى مى شود و در نتيجه تاثيرات سوء مصرف نشدن کافى دان سبب کاهش وزن ، افزايش طول مدت رشد و به ويژه عدم يکنواختى وزن در گله خواهد شد و مسلما اين تاثيرات سوء در جوجه هايى که زودتر هچ شده و ديرتر به دان رسيده اند بيشتر خواهد بود.هم چنانکه اشاره شد کيسه زرده حاوى مقدار زيادى چربى است که به عنوان ذخيره انرژى براى رشد جوجه در فاصله زمانى بين هچ تا شروع تغذيه دهانى بايد مورد استفاده قرار گيرد ولى بايد توجه داشت که چربى زرده تا 50 درصد انرژى مورد نياز جوجه را مى تواند تا شروع تغذيه دهانى تامين کند.از طرف ديگر زرده وقتى مى تواند سريع تر جذب شده و انرژى ذخيره شده در خود را به مصرف جوجه برساند که جوجه امکان دسترسى هر چه سريع تر به دان را بعد از هچ داشته باشد.بنابراين بر اختلاف اين تصور ، جلوگيرى از تغذيه اوليه جوجه علاوه بر اينکه سبب جذب سريع تر زرده نخواهد شد ، بر عکس جلوگيرى از تغذيه اوليه سبب کندى جذب زرده مى شود و کندى جذب زرده نيز به نوبه خود سبب جلوگيرى از رشد جوجه و کاهش وزن در آخر دوره خواهد شد.
آخرين مسئله مهم در مورد لزوم جذب هر چه سريع تر زرده وجود آنتى بادى هاى منتقله از مادر به زرده مى باشد هم چنانکه مى دانيم آنتى بادى هاى مادرى از طريق زرده به جوجه منتقل مى شوند.اين آنتى بادى ها به شرطى مى توانند باعث جلوگيرى از بيماريها شوند و هرچه سريع تر و حداکثر در مدت 48 ساعت از طريق زرده وارد جريان خون جوجه شوند و از طرف ديگر آنتى بادى وقتى سريعا وارد جريان خون خواهد شد که زرده به سرعت جذب گردد و همچنانکه اشاره شد براى جذب زرده ، جوجه بايد در کوتاهترين مدت بعد از هچ به آب و دان برسد که از اينجا اهميت تغذيه اوليه جوجه به خوبى مشخص مى گردد.