التهاب پرده ی قلب

[سید لفته فردزاده]

پریکاردیت؛ التهاب پرده دور قلب
پریکاردیت عارضه‌ای است که در آن پریکاردیوم، یعنی غشایی که دور قلب را می‌پوشاند، دچار التهاب می‌شود. این التهاب باعث محدودیت در کارآیی عمل پمپاژ قلب می‌شود.

پریکارد یا آبشامه دو لایه دارد: لایه داخلی به دیواره عضلانی قلب چسبیده است و لایه خارجی حفره قفسه سینه‌ که قلب در آن قرار گرفته است را می‌پوشاند. بین این دو لایه، مایع لغزنده‌ای وجود دارد که قلب را در عین ثابت بودن در جای خود، قادر به تپیدن می‌کند.

وقتی که پریکاردیت باعث التهاب این غشا می‌شود، میزان این مایع زیاد شده و حرکت قلب در عمل محدود می‌شود، به ویژه توانایی قلب برای پر و خالی شدن از خون کاهش می‌یابد.

حدود 10 درصد افرادی که دچار حمله قلبی شده‌اند، در اثر مرگ بافت قلبی، دچار پریکاردیت نیز می‌شوند.
وقوع پریکاردیت در مردان بسیار بیشتر از زنان است.

علائم پریکاردیت
شایع‌ترین علامت پریکاردیت یک درد تیز و شدید خنجرمانند، در مرکز یا سمت چپ قفسه سینه (نزدیک قلب) می‌باشد که گاهی اوقات این درد به سمت گردن یا شانه نیز انتشار می‌یابد.
این درد ممکن است به آسانی با علایم یک حمله قلبی اشتباه گرفته ‌شود.
وقتی که فرد خوابیده است و یا در زمان نفس کشیدن عمیق، درد معمولا بیشتر خواهد بود.
عرق کردن و خستگی نیز از علائم دیگر این بیماری قلبی می باشند.
وقتی که پریکاردیت ناشی از یک حمله قلبی باشد، معمولاً به خوبی به درمان پاسخ می‌دهد و بیمار ظرف یک تا سه هفته، کاملا درمان می‌شود
علل پریکاردیت
یکی از شایع‌ترین علت‌های پریکاردیت به ویژه در جوانان عفونت‌های ویروسی است. در بسیاری از موارد، دلایل پریکاردیت ممکن است ناشناخته باقی بمانند.

دلایل دیگر پریکاردیت شامل حمله قلبی، سرطان، پرتودرمانی، آسیب به قفسه سینه، جراحی قبلی قفسه سینه، بیماری خودایمنی، نارسایی کلیه یا استفاده از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی می‌باشند.

تشخیص پریکاردیت
پزشک با گوش دادن به صحبت‌های شما درباره توصیف درد و نحوه شروع آن، پریکاردیت را تشخیص دهد.
همچنین پزشک با گوش دادن به وسیله گوشی پزشکی به صداهای قلبی، این عارضه را تشخیص می‌دهد.

صداهای ناشی از پریکاردیت مثل صدای ناشی از مالش دو سطح چرم می‌باشد که در قفسه سینه به خوبی شنیده می‌شوند.

صداهای ناشی از پریکاردیت در هر ضربان قلب، با مالش لایه‌های ملتهب پریکارد بر روی یکدیگر ایجاد می‌شوند.

عکس‌برداری با استفاده از اشعه ایکس، ممکن است تجمعی از مایع را در اطراف قلب نشان دهد. این تصویر را می‌توان بوسیله اکوی قلبی تایید کرد (اکوکاردیوگرافی).

ممکن است نوار قلب، تغییراتی مبنی بر بروز پریکاردیت را نشان دهد.

گاهی انجام پریکاردیوسنتز (روشی که در آن نمونه مایع از پریکارد برداشته شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد) برای کمک به تشخیص علت پریکاردیت ضروری است.

درمان پریکاردیت
در صورتی که علت بیماری عفونت باکتریایی باشد، معمولا آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود.

برای کاهش درد و التهاب، داروهای مسکن و ضدالتهابی مانند آسپیرین یا بروفن داده می شود.

وقتی که پریکاردیت ناشی از یک حمله قلبی باشد، معمولاً به خوبی به درمان پاسخ می‌دهد و بیمار ظرف یک تا سه هفته، کاملا درمان می‌شود.
در پریکاردیت ممکن است ضربان قلب کاهش زیادی پیدا کند، طوری که استفاده از ضربان‌ساز ضروری شود
با این حال، اگر این حالت منجر به تجمع مایع در اطراف قلب شود، به گونه‌ای که قابلیت پرشدن قلب از خون محدود شود (یک اختلال نادر ولی کشنده معروف به تامپوناد قلبی)، پزشک ممکن است از پریکاردیوسنتز برای تخلیه مایع اضافی استفاده کند (با استفاده از سوزن یا یک عمل جراحی کوچک).
بررسی مایع تخلیه شده به تعیین علت تامپوناد قلبی کمک می‌کند.

در صورت عود تجمع مایع در اطراف قلب ممکن است انجام عمل جراحی ضروری باشد.

عوارض پریکاردیت
عوارض پریکاردیت نادر می‌باشند، ولی عفونت ممکن است باعث اختلال ریتم یا حتی بلوک قلبی شود (وقتیکه ایمپالس‌های الکتریکی مولد ریتم قلبی به خوبی انتقال نمی‌یابند).

پریکاردیت کنستریکتیو (فشارنده) نیز ممکن است رخ دهد که در این حالت التهاب باعث می‌شود که پریکارد ضخیم شده و بافت اسکار (بافت ترمیمی چسبنده) ما بین پریکارد و قلب گسترش یابد.

پریکارد انعطاف خود را از دست می‌دهد و نارسایی قلبی بوجود می‌آید. در چنین مواردی برداشتن همه یا قسمتی از پریکارد با عمل جراحی تنها راه چاره است.

بعد از حمله قلبی عوارض دیگری نیز ممکن است رخ دهند که به محل وقوع آسیب در قلب و شدت آن بستگی دارند.

ممکن است ضربان قلب کاهش زیادی پیدا کند، طوری که استفاده از ضربان‌ساز ضروری شود.

همچنین ممکن است آریتمی و نارسایی قلبی نیز رخ دهند.
فرآوری: نیره ولدخانی
بخش سلامت تبیان