نکته خیلی خیلی مهم در طب سنتی و مدرن

[plarak12]

بنام خالق بی همتا

نکته حیاتی و بسیار مهم در طب سنتی و مدرن که مغفول مانده است وعلت بسیاری از بیماریهاست

متاسفانه بسیاری از اطبای سنتی و همچنین طب کلاسیک شرایط فعلی را دریافت نکرده لذا در اولین مواجهه با بیمار، به تجویز مقادیر زیادی از داروهای گیاهی و شیمیایی (که حدود 60% داروهای شیمیای پایه گیاهی دارند ) می پردازند که این کار ضمن تحمیل هزینه زیاد به بیماران نتیجه مورد انتظار را هم نخواهد داشت و بنده به تجربه دیده ام که بیماران به چنین درمانهایی پاسخ مناسب نمی دهند و بعضا از طب سنتی هم سرخورده می شوند و دچار بیماری دیگری هم خواهند شد.
علت این که برخی مطرح می کنند، طب سنتی دیر تاثیر می گذارد یا در بعضی بیماران اثر ندارد بی توجهی به همین اصل مهم است که البته در مورد طب کلاسیک در بلند مدت هم صادق است.
این حقیقت نه تنها در طب که در مسائل اخلاقی هم ساری و جاری است. در خودسازی هم اساتید فن می گویند تهذیب نفس و ترک گناه مقدم بر انجام عبادات مستحبی است
اول ای دل دفع شر موش کن وانگهی در جمع گندم کوش کن
فردی که مبتلا به گناهان است عباداتش او را به سلامت نفس نمی رساند و بدنی که دچار امتلاء از اخلاط است داروها (نه شیمیایی و نه گیاهی) برای او شفابخش نخواهد بود.
اینجانب جهت تبیین این اصل مهم مقاله ای نوشته ام با عنوان:

“اهمیت و جایگاه پاکسازی بدن در طب سنتی ایرانی

علل نیاز به پاکسازی بدن در سلامت و بیماری:

الف) زیاده روی در مصرف مواد غذایی:
وقتی میزان مصرف مواد غذایی بیش از نیاز بدن باشد (افزایش کمیت) راه های طبیعی دفع به تنهایی جوابگو نبوده مواد زائد در بدن تجمع پیدا می کنند که در طب سنتی به آن «امتلاء به حسب الاوعیه» گفته می شود. جرجانی در توصیف این حالت می گوید:
« اخلاط و ارواح اندر تن فزون گردد و رگها و رهگذر های ارواح همه پر شود. مردم اندر هر حرکتی بر خطر آن باشد که رگی بشکافد یا خلطی راه نفس او را بگیرد و بیم خناق و صرع و سکته باشد. باید به سرعت رگ زنند و دارو خورند و طعام و شراب کمتر خورند.»
در طب اسلامی برای پیشگیری از این پدیده دستورات تغذیه ای مهمی وجود دارد:

۱- پرهیز از خوردن ناهار و اکتفا به دو وعده غذا در شبانه روز:
« و روزیشان در آن هر صبح و شب مهیّاست.»
از این آیه مى‏ توان چنین برداشت کرد که مهم‏ترین وعده‏ ى غذایى، صبحانه و شام است.
امام جعفر صادق علیه السلام خطاب به فردى که از سوء هضم و درد معده شکایت داشت ضمن خواندن آیه فوق فرمودند:
« فقط اول روز و اول شب به تغذیه بپرداز و میان صبحانه و شام چیزى نخور که ما یه ی فساد بدن است. مگر گفته‏ ى خدا را نشنیده‏ اى که مى‏ فرماید: روزى آنان بامدادان و شامگاهان است؟»
بنابراین بر خلاف عادت امروز که ناهار تبدیل به اصلی ترین وعده غذایی مردم شده است، در تغذیه اسلامی غذا خوردن در اواسط روز جایگاهی نداشته برای سلامت مضر می باشد و باید به دو وعده غذا در شبانه روز اکتفا کرد.

۲- گرسنه برخاستن از سفره:
در کتاب خصال شیخ صدوق حدیث عجیبى از حضرت علیه السلام خطاب به فرزندش امام حسن مجتبى‏ علیه السلام روایت شده است:
« اى پسرم آیا به چهار ویژگى که تو را از طب بى‏ نیاز مى‏ کند آگاهت سازم؟ بر سر سفره‏ى غذا ننشین مگر در حالى که گرسنه باشى و از طعام برنخیز مگر این که گرسنه باشى و غذا را خوب بجو و وقت خواب به دستشویى برو. پس اگر این کارها را انجام دهى از طب بى‏ نیاز مى‏ شوى.»
این برخلاف فرهنگ غالب مردم است که تا سیر نشوند دست از خوردن نمی کشند و بر سفره ها یکدیگر را سفارش و تشویق به سیر شدن می کنند.

ب) بیماری و ضعف در اعضای طبیعی دفع :
در مواردی مثل یبوست گوارشی، بیماریهای کبدی و کلیوی، قطع نابهنگام عادت ماهیانه در بانوان (آمنوره) و یا در افرادی که تحرک و ورزش ندارند، روند دفع سموم و مواد زائد از بدن مختل می شود و در اثر تجمع این مواد در بدن بیمایهای متعددی ایجاد می شود. در واقع در حالت اول ورود مواد به بدن بیش از حد است و در این حالت خروج مواد کاهش می یابد. در این گونه موارد نیز لازم است تا طبیب به یاری بیمار شتافته ضمن درمان بیماری زمینه ای روشهای پاکسازی را نیز به کمک بگیرد.

ج) خوردن اغذیه بد و مسموم :
بعضی از افراد پرخوری نمی کنند ولی مواد غذایی بدون کیفیتی را مصرف می کنند. مصرف گوشت گاو که در روایات طبی و نیز منابع طب سنتی شدیدا مورد نهی قرار گرفته است، انواع ساندویچ و پیتزا، مواد غذایی حاوی رنگها و نگهدارنده های شیمیایی، مرغهای پرورش یافته با آنتی بیوتیک و داروهای هورمونی، کودهای کشاورزی و … همگی از این مقوله اند و باعث شده اند تا بدنهای ما امروز بیش از پیش مسموم و دچار امتلاء شوند این نوع امتلاء در طب سنتی «امتلاء به حسب القوه» نامیده شده است. در این حالت اخلاط از نظر کمی زیاد نشده ولی از نظر کیفی تباه شده اند.
حال اگر فرد معتاد به سیگار و مواد مخدر هم باشد فساد اخلاط و در نتیجه مسمومیت بدن او و نیازش به پاکسازی با روشهای طب اسلامی بیشتر خواهد بود. نکته جالب این است که وقتی به خون حاصل از حجامت یا فصد این قبیل افراد می نگریم متوجه غلظت و تیرگی بیش از حد آن می شویم و بعضا خون بوی تعفن دارد.

معرفی روشهای پاکسازی در طب اسلامی سنتی:

الف) گرسنگی کشیدن :
برخلاف فرهنگ و باور عامه مردم که از گرسنگی وحشت دارند تا جایی که حتی در سحرهای ماه مبارک رمضان نیز پرخوری می کنند تا مبادا در طول روز گرسنه شوند، در طب اسلامی توصیه به تحمل گرسنگی و تاثیر آن در سلامت بدن شده است.
امام علی علیه السلام می فرمایند:
« گرسنگی کشیدن، سودمند ترین درمان است»
« گرسنگی و بیماری با هم گرد نمی آیند»
سید اسماعیل جرجانی نیز در کتاب ارزشمند ذخیره خوارزمشاهی می گوید:
« روزه گرفتن و کم خوردن غذا، کار فصد را انجام می دهد چون آنچه از تن به تحلیل خرج شود بدل آن از غذا به عروق باز نیاید و خون کمتر تولد کند و نیز کار استفراغ بلغم را می کند چون در گرسنگی، قوت طبیعت، بلغم را بپزاند و هضم کند و خون گرداند و یا رقیق کرده به تحلیل خرج کند»
یعنی تحمل گرسنگی می تواند بیمار را از سایر روشهای پاکسازی مثل فصد یا قی کردن که دشوارترند بی نیاز کند. حال متوجه می شویم که چرا در روایات طب اسلامی تا این حد بر ارزش طبی گرسنگی (علاوه بر آثار سازنده معنوی آن) تاکید شده است

ب) حجامت:
از مهمترین راههای پاکسازی بدن حجامت است و نکته مهم این که تاکید بر انجام حجامت در طب اسلامی و روایات طبی بیش از منابع طب سنتی است تا جایی که به نقل از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله حجامت را هدیه شب معراج دانسته و در روایتی از حضرت نقل کرده که فرمودند:
« آنقدر جبرئیل مرا به انجام حجامت سفارش کرد که فکر کردم واجب است»
حضرت علی علیه السلام نیز حجامت را سلامت بخش از تمامی جهات بدنی و عقلی معرفی فرموده اند:
« به درستی که حجامت بدن را سالم و عقل را نیرومند می گرداند.»
حجامت از جمله روشهای پاکسازی است که علاوه بر خواص درمانی، خاصیت پیشگیری نیز دارد. براین اساس انجام آن برای افراد سالم نیز سفارش شده است. (البته تجویز آن باید با در نظر گرفتن نوع مزاج فرد و با توصیه طبیب باشد)
مکانیسمهای تاثیر حجامت متعددند ولی یکی از مهمترین آنها پاکسازی بدن از اخلاط فاسد و رفع امتلاء است. تاثیر حجامت در سم زدایی و پاکسازی بدن در طب اسلامی به حدی است که در منابع متعدد ذکر شده که زنی یهودی به پیامبر اکرم (ص) و یارانشان غذایی مسموم خوراند. حضرت بعد از اطلاع از این امر فورا حجامت فرمودند و یاران خود را نیز امر به حجامت کردند.
ما امروز با الهام از این خاصیت حجامت، بسیاری از مصدومین شیمیایی را حجامت کرده و تاثیرات شگرف آن را در پاکسازی بدن آنان از اخلاط فاسد دیده ایم.
امام رضا علیه السلام در رساله خود می فرمایند:
« حجامت بین دو کتف برای خفقان ناشی از امتلاء و حرارت نافع است. حجامت ساقین امتلاء را بسیار کم می کند و برای بیماریهای مزمن کلیه و مثانه و رحم نافع است و خون حیض را روان می کند…»

ج) فصد عروق:
فصد به خونگیری از رگهای مختلف بدن به منظور درمان بیماریهای مختلف گفته می شود. از منابع طب اسلامی و سنتی چنین برداشت می شود که فصد بیشتر خواص درمانی دارد و مثل حجامت نیست که به شکل وسیع و برای افراد سالم نیز تجویز شود مگر افرادی که در اثر پرخوری دچار امتلاء شده باشند. فصد در این قبیل افراد کاربرد زیادی دارد زیرا باعث دفع همه اخلاط از بدن می شود. به همین دلیل است که فصد را « استفراغ کلی» نامیده اند. سید اسماعیل جرجانی در این مورد می گوید:
« هرگاه خون و سایر اخلاط همه به یکبار زیادت شده باشد (امتلاء) رگ زدن در این حالت استفراغی کلی است زیرا خلطها با خون آمیخته باشد اندر رگها و از هر خلطی بهره ای با خون بیرون آید.»
تاثیر دیگر فصد که مهم می باشد، دفع سودا از عمق بدن است (روایت آن را در بحث قی کردن ملاحظه کنید)

د) تجویز مسهل:
تجویز مسهل در طب رایج بسیار محدود می باشد. در مواردی که بخواهند روده را برای تصویربرداری یا انجام جراحی تخلیه کنند، مسهل می دهند که در واقع از مسهل نه جهت دفع اخلاط فاسد و درمان بیماری بلکه به منظور زمینه سازی برای اقدامات تشخیصی و درمانی کمک می گیرند. در طب اسلامی و سنتی انواع مسهل ها در بیماریهای گوناگون برای دفع اخلاط مختلف تجویز می شوند و این روش پاکسازی نیز فصل بزرگی را به خود اختصاص داده است.
امام رضا علیه السلام در رساله خود هر سه روش حجامت، فصد و مسهل خوردن را در اولین ماه بهار که بهترین زمان پاکسازی بدن از اخلاط است سفارش فرموده اند:
« فصل بهار، روح زمان است و اولین ماه آن آذار است (ماه رومی) … پسندیده است در این زمان خوردن مسهل و انجام فصد و حجامت»
ز) حمام :
حضرت ثامن الحجج علیه السلام در رساله خود می فرمایند:
« نفع حمام عظیم است. باعث اعتدال مزاج و پاکسازی بدن می شود …فضولات را می گدازد و چرک را می برد»
در طبّ اسلامى به حمام تنها به عنوان محلى براى نظافت و بهداشت نگریسته نشده بلکه براى آن آثار درمانى قائل بودند.
حضرت رسول‏صلى الله علیه وآله مى‏فرماید: « دواى بلغم حمام است»
در کتاب “دقایق العلاج” در مورد نقش درمانى حمام آمده است:
. از این درمان نیز بسیارى از پزشکان قشرى غافل مانده‏اند. این درمان باعث خروج فضولات بدن از راه طبیعى مى‏شود و مراد از حمام در اخبار آل محمد همین است.»
توجه ویژه‏ى طبّ اسلامى و سنتى به تأثیر حمام در درمان بیمارى‏ها باعث شده بود که از قدیم گرمابه‏هایى ساخته شود که در آن‏ها پزشکان مسلمان از هوا، بخار، آب سرد و گرم و مشت و مال استفاده‏هاى پزشکى به عمل آورده و رساله‏هایى نیز در این‏باره تألیف کنند. از جمله محمد ابن زکریاى رازى رساله‏اى در مورد حمام و منافع و مضرّات آن تألیف کرده است. هم‏چنین ابن سینا از فواید طبى گرمابه سخن گفته و حتى روایت شده که او و رازى برخى از بیماران خود را در حمام مداوا مى‏کردند.

گوستاولوبون مورّخ معروف فرانسوى در مورد حمام‏هاى قدیم مسلمانان مى‏گوید:
« بین حمام مشرق با حمام مغرب از نظر صحّى و رفع خستگى فرق نمایانى موجود مى‏باشد. حمام مزبور محلى است که مردم مى‏توانند در آن جا همدیگر را ملاقات کنند و با هم مشغول صحبت شوند و آن در طرز معاشرت اهل مشرق عاملى است بس مؤثر… واقعاً براى رفع خستگى و در آمدن از کسالت وسیله‏اى بهتر از این حمام نیست و اى کاش در شهرهاى معظّم اروپا چنین حمامى وجود داشت.»


نتیجه گیری :
بدنهای مردم در شرایط زندگی امروز دچار امتلاء و مملو از اخلاط فاسد شده است. پرخوری، کم تحرکی، خوردن اغذیه بدون کیفیت و فاسد، مصرف مداوم داروهای شیمیایی و عدم بهره گیری از روشهای پاکسازی بدن که مورد تاکید فراوان معصومین علیهم السلام بوده باعث تشدید این وضعیت شده است. بنابراین جای تعجب نیست که اعلام می شود ۵۰% مرگ و میر در کشور ما ناشی از بیماریهای قلبی و ۲۰% ناشی از سرطان است و فقط ۴۰۰۰ نفر در سال کلیه های خود را از دست می دهند.
در چنین شرایطی شرکتهای دارویی چند ملیتی غرب نیز که ماهیت استعماری داشته و صرفا به فکر منافع خود می باشند با تبلیغات کاذب و رنگارنگ خود مردم را تشویق به مصرف دارو می کنند تا جایی که ۲۶% قیمت داروها صرف تبلیغ آن می شود. امروز واژه « بیمارسازی» به عنوان یکی از فعالیتهای این شرکتها و عوامل داخلی آنها کاملا شناخته شده است. منظور از بیمارسازی القای این مطلب است که شما برای آرامش اعصاب، برای تقویت بدن و در یک کلام زندگی بهتر، نیاز به مصرف داروهای آنها دارید.
از اصول مسلم در طب پرهیز از مصرف دارو در اولین مواجهه با بیماری و اولویت دادن به روشهای پاکسازی است و در آن زمان که صرفا داروهای گیاهی وجود داشتند نیز تاکید بر این بوده که پاکسازی مقدم بر خوردن داروست.


منابع:
· قرآن کریم
· نهج البلاغه
· رساله ذهبیه امام رضا علیه السلام
· خصال شیخ صدوق
· الکافی
· وسائل الشیعه
· دانشنامه احادیث پزشکی
· ذخیره خوارزمشاهی
· قانون
· راز درمان دکتر عبداله احمدیه ج ۱
· تاریخ تمدن اسلام و عرب/ گوستاولوبون

دکتر رضا منتظر محقق و مدرس طب سنتی

متن مقاله توسط این جانب در برخی قسمتها مورد ویرایش قرار گرفته است .

[filiph]

یشگیری از سرماخوردگی با گیاهان دارویی
اسمش چیه؟ سرماخوردگی؛ اما نه کسی سرما را می‌خورد و نه این‌که سرما، خوردنی است. پای یک ویروس در میان است که ناغافل وارد بدن می‌شود، گلو را می‌سوزاند و تب، سردرد، بی‌حالی و خلاصه چند روزی اسیری به همراه می‌آورد. یکی از شایع‌ترین بیماری‌هایی که در فصل پاییز و زمستان افراد را درگیر و گاهی هم زمین‌گیر می‌کند، سرماخوردگی است که از اوایل پاییز شروع و تا اواسط بهار هم ممکن است ادامه داشته باشد. اگر عادت دارید با اولین علایم سرماخوردگی دنبال آنتی‌بیوتیک بروید، باید بدانید که این داروها برای سرماخوردگی بی‌اثر هستند و فقط می‌توانند کمی از علایم را برطرف کنند. سرماخوردگی معمولا یک هفته طول می‌کشد و به جای مصرف آنتی‌بیوتیک، بهتر است از انواع سوپ، مایعات گرم، میوه‌های حاوی ویتامین C و گیاهان دارویی که برای سرماخوردگی مفید هستند، استفاده کنید.
منبع :طب سنتی.www.nikono.net