Linux سیستم عامل لینوکس

[Admin]

موضوع: Linux سیستم عامل لینوکس

منبع: http://www.technotux.org

[Admin]

فصل اول

معرفی لینوکس


گنو/لینوکس چیست؟

گنو/لینوکس یا بطور مختصر لینوکس یک سیستم عامل است. شما هم‌اکنون سیستم عاملی روی رایانه خود دارید و می‌دانید که سیستم عامل، مهمترین برنامه‌ی رایانه است که وظیفه‌ی مدیریت سایر برنامه‌ها، مدیریت سخت‌افزار و ارتباط میان نرم‌افزار با سخت‌افزار را بر عهده دارد. سیستم عامل شما ممکن است مایکروسافت ویندوز، نسخه‌ای از داس، اپل مکینتاش، یا نسخه‌ای از یونیکس باشد (سیستم عامل‌های دیگری نیز وجود دارند). گنو/لینوکس یک سیستم عامل شبیه یونیکس است که هسته‌ی آن توسط فردی با نام "لینوس توروالدس" که در اوایل دهه‌ی نود، دانشجوی دانشگاه هلسینکی فنلاند بود نوشته شد؛ و اولین نسخه‌ی آن در سال ۱۹۹۱ انتشار یافت. سپس نرم‌افزارهایی که پروژه‌ی "گنو" (http://www.gnu.org/)تهیه و تولید کرده بود، در کنار این هسته قرار گرفت، و سیستم عامل گنو/لینوکس را تشکیل داد. از آن جایی که بسیاری از نرم‌افزارهای مهم درون این سیستم، از محصولات پرو‌ژه‌ی گنو می‌باشد نام صحیح این سیستم عامل "گنو/لینوکس" است.

گنو/لینوکس مزیت‌های بسیاری نسبت به سایر سیستم عامل‌ها دارد. به طور خلاصه می‌توان نقاط قوت گنو/لینوکس را در امنیت بسیار بالا به دلیل وجود دیواره‌ی آتش در هسته‌ی سیستم عامل و همچنین وجود لایه‌های امنیتی مختلف در آن، تعداد انگشت شمار ویروس‌های رایانه‌ای شناخته شده برای آن، پایداری بسیار بالا به دلیل طراحی درست هسته، بدین صورت که اشکال در یک نرم‌افزار باعث ناپایداری کل سیستم نمی‌گردد، سرعت بالای سیستم عامل، به دلیل در دسترس بودن کد متن برنامه، و در نتیجه امکان کامپایل برنامه برای یک سخت‌افزار خاص، قیمت بسیار پایین آن، از آن‌جایی که خود سیستم عامل و اکثر نرم‌افزار‌های آن به رایگان در دسترس می‌باشند؛ خلاصه کرد. لینوکس همچنین یک هسته‌ی کاملا چند وظیفه‌ای می‌باشد، و از سال‌ها قبل از آنکه ویندوز به وجود آمده باشد و در زمانی که داس یک سیستم عامل تک وظیفه‌ای بود؛ این سیستم توانایی اجرای چند وظیفه به صورت همزمان را داشت. لینوکس سیستمی چند کاربری است، و این مفهوم را به حد اعلای خود رسانده، زیرا چند کاربر، می‌توانند از یک سیستم به طور همزمان و بدون دخالت در وظایف یکدیگر استفاده کنند. نسخه‌ی فعلی هسته‌ی لینوکس که نسخه‌ی ۴/۲ است، توانایی بهره‌وری از ۸ پردازنده را به صورت همزمان دارد، و این قابلیت در نسخه‌ی بعدی آن به ۱۶ پردازنده خواهد رسید.

مهمترین برتری گنو/لینوکس، نسبت به سیستم‌عامل‌های انحصاری آن است که این سیستم نرم‌افزار آزاد است. هیچ شرکت، دولت یا گروهی صاحب گنو/لینوکس نیست. شرکت‌ها و گروه‌های بسیاری اقدام به تولید مجموعه نرم‌افزارهای خود، که "پخش" نام دارد کرده‌اند. تعداد دقیق پخش‌های گنو/لینوکس مشخص نیست، اما آنچه که مسلم است آن است که بیش از ۲۰۰ پخش ثبت شده‌ی گنو/لینوکس وجود دارد. هر شخصی، با کمی دانش فنی و کمی وقت می‌تواند سیستم عامل گنو/لینوکس خودش را درست کند. با این وجود اکثرا افراد ترجیح می‌دهند که از پخش‌های از پیش ساخته شده استفاده کنند. از معروفترین پخش‌های گنو/لینوکس می‌توان به دبیان (Debian) (http://www.debian.org/)، رد هت (RedHat) (http://www.redhat.com/)، مندریک (Mandrake) (http://www.mandrake.com/)، سوزه (SuSE) (http://www.suse.com/)و جنتو (Gentoo) (http://www.gentoo.org/)اشاره کرد.

گنو/لینوکس هم همانند مایکروسافت ویندوز، و در حقیقت همانند تمام سیستم‌عامل‌های دیگر بر روی دیسک سخت نصب می‌شود. در حقیقت، گنو/لینوکس تقریبا روی هر نوع سازه‌ی رایانه‌ای قابل نصب است. از سازه‌ی IA32 که اکثر ما از آن استفاده می‌کنیم، و شامل پردازنده‌های Intel و AMD می‌شود، تا سازه‌ی PowerPC (پردازنده‌های IBM و Motorola)، سازه‌ی Sparc (پردازنده‌های Sun)، سازه‌ی Alpha (پردازنده‌های HP)، و سازه‌های دیگری که ذکر آن‌ها در اینجا ضرورتی ندارد. گنو/لینوکس همچنین می‌تواند به آسانی در کنار سایر سیستم‌عامل‌‌ها از جمله مایکروسافت ویندوز، بر روی یک رایانه قرار گیرد. در این حالت شما یک رایانه‌ی به اصطلاح Multi Boot خواهید داشت، و هنگام روشن نمودن رایانه، سیستم‌عامل مورد نظرتان را انتخاب کرده و وارد آن می‌شوید.

[Admin]

آغاز داستان
در سال 1991 در حالی که جنگ سرد رو به پایان میرفت و صلح در افقها هویدا میشد، در دنیای کامپیوتر، آینده بسیار روشنی دیده میشد. با وجود قدرت سخت افزارهای جدید، محدودیت های کامپیوترها رو به پایان میرفت. ولی هنوز چیزی کم بود...

و این چیزی نبود جز فقدانی عمیق در حیطه سیستم های عامل.

داس، امپراطوری کامپیوترهای شخصی را در دست داشت. سیستم عامل بی استخوانی که با قیمت 50000 دلار از یک هکر سیاتلی توسط بیل گیتز (Bill Gates) خریداری شده بود و با یک استراتژی تجاری هوشمند، به تمام گوشه های جهان رخنه کرده بود. کاربران PC انتخاب دیگری نداشتند. کامپیوترهای اپل مکینتاش بهتر بودند. ولی قیمتهای نجومی، آنها را از دسترس اکثر افراد خارج می ساخت.

خیمه گاه دیگر دنیای کامپیوترها، دنیای یونیکس بود. ولی یونیکس به خودی خود بسیار گرانقیمت بود. آنقدر گرانقیمت که کاربران کامپیوترهای شخصی جرات نزدیک شدن به آنرا نداشتند. کد منبع یونیکس که توسط آزمایشگاههای بل بین دانشگاهها توزیع شده بود، محتاطانه محافظت میشد تا برای عموم فاش نشود. برای حل شدن این مسئله، هیچیک از تولید کنندگان نرم افزار راه حلی ارائه ندادند.

بنظر میرسید این راه حل به صورت سیستم عامل MINIX ارائه شد. این سیستم عامل، که از ابتدا توسط اندرو اس. تاننباوم (Andrew S. Tanenbaum) پروفسور هلندی، نوشته شده بود به منظور تدریس عملیات داخلی یک سیستم عامل واقعی بود. این سیستم عامل برای اجرا روی پردازنده های 8086 اینتل طراحی شده بود و بزودی بازار را اشباع کرد.

بعنوان یک سیستم عامل، MINIX خیلی خوب نبود. ولی مزیت اصلی آن، در دسترس بودن کد منبع آن بود. هرکس که کتاب سیستم عامل تاننباوم را تهیه میکرد، به 12000 خط کد نوشته شده به زبان C و اسمبلی نیز دسترسی پیدا میکرد. برای نخستین بار، یک برنامه نویس یا هکر مشتاق میتوانست کد منبع سیستم عامل را مطالعه کند. چیزی که سازندگان نرم افزارها آنرا محدود کرده بودند. یک نویسنده بسیار خوب، یعنی تاننباوم، باعث فعالیت مغزهای متفکر علوم کامپیوتری در زمینه بحث و گفتگو برای ایجاد سیستم عامل شد. دانشجویان کامپیوتر در سرتاسر دنیا با خواندن کتاب و کدهای منبع، سیستمی را که در کامپیوترشان در حال اجرا بود، درک کردند.

و یکی از آنها لینوس توروالدز (Linus Torvalds) نام داشت.


کودک جدید در افق
در سال 1991، لینوس بندیکت توروالدز (Linus Benedict Torvalds) دانشجوی سال دوم علوم کامپیوتر دانشگاه هلسینکی فنلاند و یک هکر خود آموخته بود. این فنلاندی 21 ساله، عاشق وصله پینه کردن محدودیت هایی بود که سیستم را تحت فشار قرار میدادند. ولی مهمترین چیزی که وجود نداشت یک سیستم عامل بود که بتواند نیازهای حرفه ای ها را براورده نماید. MINIX خوب بود ولی فقط یک سیستم عامل مخصوص دانش آموزان بود و بیشتر به عنوان یک ابزار آموزشی بود تا ابزاری قدرتمند برای بکار گیری در امور جدی.

در این زمان برنامه نویسان سرتاسر دنیا توسط پروژه گنو (GNU) که توسط ریچارد استالمن (Richard Stallman) آغاز شده بود، تحریک شده بودند. هدف این پروزه ایجاد حرکتی برای فراهم نمودن نرم افزارهای رایگان و در عین حال با کیفیت بود. استالمن خط مشی خود را از آزمایشگاه معروف هوش مصنوعی دانشگاه MIT با ایجاد برنامه ویرایشگر emacs در اواسط و اواخر دهه 70 آغاز نمود. تا اوایل دهه 80، بیشتر برنامه نویسان نخبه آزمایشگاههای هوش مصنوعی MIT جذب شرکتهای نرم افزاری تجاری شده بودند و با آنها قرارداد های حفظ اسرار امضا شده بود. ولی استالمن دیدگاه متفاوتی داشت. وی عقیده داشت برخلاف سایر تولیدات، نرم افزار باید از محدودیت های کپی و ایجاد تغییرات در آن آزاد باشد تا بتوان روز به روز نرم افزارهای بهتر و کارآمد تری تولید نمود.

با اعلامیه معروف خود در سال 1983، پروژه GNU را آغاز کرد. وی حرکتی را آغاز کرد تا با فلسفه خودش به تولید و ارائه نرم افزار بپردازد. نام GNU مخفف GNU is Not Unix است. ولی برای رسیدن به رویای خود برای ایجاد یک سیستم عامل رایگان، وی ابتدا نیاز داشت تا ابزارهای لازم برای این کار را ایجاد نماید. بنابراین در سال 1984 وی شروع به نوشتن و ایجاد کامپایلر زبان C گنو موسوم به GCC نمود. ابزاری مبهوت کننده برای برنامه نویسان مستقل. وی با جادوگری افسانه ای خود به تنهایی ابزاری را ایجاد نمود که برتر از تمام ابزارهایی که تمام گروههای برنامه نویسان تجاری ایجاد کرده بودند قرار گرفت. GCC یکی از کارآمد ترین و قویترین کامپایلرهایی است که تا کنون ایجاد شده اند.

تا سال 1991 پروزه GNU تعداد زیادی ابزار ایجاد کرده بود ولی هنوز سیستم عامل رایگانی وجود نداشت. حتی MINIX هم لایسنس شده بود. کار بر روی هسته سیستم عامل گنو موسوم به HURD ادامه داشت ولی به نظر نمی رسید که تا چند سال آینده قابل استفاده باشد.

این زمان برای توروالدز بیش از حد طولانی بود...

در 25 آگوست 1991، این نامه تاریخی به گروه خبری MINIX از طرف توروالدز ارسال شد:

از : لینوس بندیکت توروالدز
به: گروه خبری MINIX
موضوع: بیشتر چه چیزی را میخواهید در MINIX ببینید؟
خلاصه: نظرخواهی کوچک در مورد سیستم عامل جدید من

با سلام به تمام استفاده کنندگان از MINIX
من در حال تهیه یک سیستم عامل رایگان فقط به عنوان سرگرمی و نه به بزرگی و حرفه ای GNU برای دستگاههای 386 و 486 هستم. این کار از آوریل شروع شده و درحال آماده شدن است. من مایلم تا نظرات کاربران را در مورد چیزهایی که در MINIX دوست دارند یا ندارند، جمع آوری کنم. زیرا سیستم عامل من حدودا شبیه آن است. مانند ساختار سیستم فایل مشابه و چیزهای دیگر... من اکنون bash نسخه 1.08 و GCC نسخه 1.40 را به آن منتقل کرده ام و به نظر میرسد که کار میکند. من در عرض چند ماه چیزی آزمایشی درست کرده ام و مایلم بدانم که کاربران بیشتر به چه قابلیتهایی نیاز دارند؟ من از هر پیشنهادی استقبال میکنم. ولی قول نمی دهم همه آنها را اجرا کنم. لینوس

همانطور که در این نامه پیداست، خود توروالدز هم باور نمی کرد که مخلوقش آنقدر بزرگ شود که چنین تحولی در دنیا ایجاد کند. لینوکس نسخه 0.01 در اواسط سپتامبر 1991 منتشر شد و روی اینترنت قرار گرفت. شور و اشتیاقی فراوان حول مخلوق توروالدز شکل گرفت. کدها دانلود شده، آزمایش شدند و پس از بهینه سازی به توروالدز بازگردانده شدند. لینوکس نسخه 0.02 در پنجم اکتبر به همراه اعلامیه معروف توروالدز آماده شد:

از : لینوس بندیکت توروالدز
به: گروه خبری MINIX
موضوع: کدهای منبع رایگان هسته مشابه MINIX

آیا شما از روزهای زیبای MINIX 1.1 محروم شده اید؟ هنگامی که مردها مرد بودند و راه اندازهای دستگاه خود را خودشان مینوشتند؟ آیا شما فاقد یک پروزه زیبا هستید و می میرید تا سیستم عاملی داشته باشید تا بتوانید آنرا مطابق با نیازهای خود در آورید؟ اگر اینگونه است، این نامه برای شما نوشته شده است.
همانطور که ماه پیش گفتم من در حال کار بر بروی یک سیستم عامل رایگان مشابه MINIX برای کامپیوترهای 386 هستم. این سیستم عامل اکنون بجایی رسیده است که قابل استفاده است و مایل هستم که کدهای منبع را در سطح گسترده تر پخش نمایم. این نسخه 0.02 است ولی من موفق شده ام که نرم افزارهای Bash، GCC، GNU-Make، GNU-sed، Compress و غیره را تحت آن اجرا کنم. کدهای منبع این پروژه را میتوانید از آدرس nic.funet.fi با آدرس 128.214.6.100 در دایرکتوری pub/OS/Linux پیدا کنید. این دایرکتوری همچنین دارای چند فایل README و تعدادی باینری قابل اجرا تحت لینوکس است. تمام کدهای منبع ارائه شده است زیرا هیچ یک از کدهای MINIX در آن استفاده نشده است. سیستم را میتوانید همانطور که هست کامپایل و استفاده کنید. کدهای منبع باینری ها را هم میتوانید در مسیر pub/GNU پیدا کنید.

لینوکس نسخه 0.03 پس از چند هفته آماده شد و تا دسامبر، لینوکس به نسخه 0.10 رسید. هنوز لینوکس فقط چیزی کمی بیشتر از یک فرم اسکلت بود. این سیستم عامل فقط دیسکهای سخت AT را پشتیبانی میکرد و ورود به سیستم نداشت و مستقیما به خط فرمان بوت میشد. نسخه 0.11 خیلی بهتر شد. این نسخه از صفحه کلیدهای چند زبانه پشتیبانی میکرد، دیسکهای فلاپی و کارتهای گرافیکی VGA، EGA، هرکولس و... نیز پشتیبانی میشدند. شماره نسخه ها از 0.12 به 0.95 و 0.96 افزایش پیدا کرد و ادامه یافت. بزودی کد آن بوسیله سرویس دهنده های FTP در فنلاند و مناطق دیگر، در سرتاسر جهان منتشر شد.







مقایسه و توسعه
بزودی توروالدز با مقایسه هایی از طرف اندرو تاننباوم، معلم بزرگی که MINIX را نوشته بود، مواجه شد. تاننباوم برای توروالدز مینویسد:

“من بر این نکته تاکید دارم که ایجاد یک هسته یکپارچه در سال 1991 یک اشتباه پایه ای بود. خدا را شکر که شما شاگرد من نیستید، واگر نه برای چنین طرحی نمره بالایی نمی گرفتید.”

توروالدز بعدا پذیرفت که این بدترین نکته در توسعه لینوکس بوده است. تاننباوم یک استاد مشهور بود و هرچه که می گفت واقعیت داشت. ولی وی در مورد لینوکس اشتباه میکرد. توروالدز کسی نبود که به این سادگی ها پذیرای شکست باشد.

تاننباوم همچنین گفته بود : “لینوکس منسوخ شده است”.

اکنون نوبت حرکت نسل جدید لینوکس بود. با پشتیبانی قوی از طرف اجتماع لینوکس، توروالدز یک پاسخ مناسب برای تاننباوم فرستاد :

“شغل شما استاد دانشگاه و محقق بودن است و این بهانه خوبی برای برخی مغز خرابکنی های MINIX است.”

و کار ادامه یافت. بزودی صدها نفر به اردوگاه لینوکس پیوستند. سپس هزاران نفر و سپس صدها هزار نفر. لینوکس دیگر اسباب بازی هکرها نبود. با پشتیبانی نرم افزارهای پروزه GNU، لینوکس آماده یک نمایش واقعی بود. لینوکس تحت مجوز GPL قرار داده شد. با این مجوز همه میتوانستند کدهای منبع لینوکس را به رایگان داشته باشند، بر روی آنها مطالعه کرده و آنها را تغییر دهند. دانشجویان و برنامه نویسان آنرا قاپیدند.

و خیلی زود تولید کنندگان تجاری وارد شدند. لینوکس به خودی خود رایگان بود و هست. کاری که این تولیدکنندگان انجام دادند، کامپایل کردن بخش ها و نرم افزارهای مختلف و ارائه آن بصورت یک فرمت قابل توزیع همانند سایر سیستم عاملها بود، تا مردم عادی نیز بتوانند از آن استفاده کنند. اکنون توزیع هایی مانند ردهت، دبیان و زوزه دارای بیشترین سهم کاربران در سرتاسر جهان هستند. با رابطهای گرافیکی کاربر جدید مانند KDE و GNOME، توزیع های لینوکس در بین مردم بسیار گسترش یافتند.

همچنین اتفاقات جالبی با لینوکس رخ میدهد. در کنار PC، لینوکس به روی اکثر پلاتفورمها منتقل شده است. لینوکس تغییر داده شد تا کامپیوتر دستی شرکت 3Com یعنی PalmPilot را اجرا نماید. تکنولوژی کلاستر کردن این امکان را بوجود آورد تا بتوان تعداد زیادی از ماشینهای لینوکس را به یک مجموعه واحد پردازشی تبدیل نمود. یک کامپیوتر موازی. در آوریل 1996 محققین آزمایشگاههای ملی لوس آلاموس از 68 کامپیوتر مبتنی بر لینوکس برای پردازش موازی و شبیه سازی موج انفجار اتمی استفاده کردند. ولی بر خلاف ابر کامپیوترهای دیگر، هزینه آنها بسیار ارزان تمام شد. ابرکامپیوتر خود ساخته آنها با تمام تجهیزات و سخت افزارها 152000 دلار هزینه در بر داشت و این یک دهم هزینه یک ابرکامپیوتر تجاری است. این ابرکامپیوتر به سرعت 16 بیلیون محاسبه در ثانیه دست یافت و به رتبه 315 ام این ابرکامپیوتر جهان دست پیدا کرد و صد البته یکی از پایدارترین آنها بود. پس از سه ماه از آغاز فعالیت، هنوز بوت نشده بود.








بهترین موردی که امروزه برای لینوکس وجود دارد، طرفداران متعصب آن هستند. هنگامی که یک قطعه سخت افزاری جدید ارائه میشود، هسته لینوکس برای استفاده از آن تغییر داده میشود. برای مثال هنگام ارائه پردازنده 64 بیتی شرکت AMD هسته به سرعت چند هفته برای کار با آن آماده شد. اکنون لینوکس بر روی تمام انواع خانواده های سخت افزاری موجود اعم از PC، MAC، Alpha و انواع سخت افزارهای درونه ای قابل اجراست که آنرا برای استفاده در ماشین آلات صنعتی و آلات و ادواتی که نیاز به پردازش کامپیوتری دارند، بسیار مناسب نموده است. لینوکس با همان فلسفه و هدفی که در سال 1991 ایجاد شد، وارد هزاره جدید شده است.








توروالدز، هنوز یک انسان ساده است. بر خلاف بیل گیتر او یک میلیاردر نیست. پس از اتمام مطالعاتش وی به آمریکا رفت تا با شرکت Transmeta همکاری نماید. پس از انجام یک پروژه فوق سری که توروالدز یکی از اعضای فعال آن بود، ترانسمتا پردازنده Cruose را با بازار ارائه کرد. توروالدز هنوز پرطرفدار ترین و مشهورترین برنامه نویس جهان است. در حال حاضر توروالدز ترانسمتا را ترک نموده و با حمایت شرکتهای بزرگ به طور تمام وقت بر روی لینوکس کار میکند.


پس از یک دهه : لینوکس امروز
امروزه لینوکس بیش از یک دهه توسعه را پشت سر گذاشته است و یکی از سریع التوسعه ترین سیستم های عامل به شما میرود. از چند کاربر انگشت شمار در سالهای 1991 و 1992، امروزه میلیونها کاربر از لینوکس استفاده میکنند. IBM که زمانی بزرگترین دشمن جماعت Open Source به شمار می رفت، اکنون سرمایه گذاری عظیمی در زمینه توسعه راه حل های Open Source تحت لینوکس نموده است. در حال حاضر تعداد توسعه دهندگانی که برای افزایش قابلیتهای لینوکس تلاش میکنند، روز به روز افزایش می یابد.

امروزه تعداد زیادی از شرکتها و موسسات حرفه ای تجاری، پشتیبانی از محصولات مبتنی بر لینوکس را بر عهده گرفته اند. اکنون دیگر استفاده از لینوکس در محیطها اداری، پذیرفتن ریسک نیست. از نظر قابلیت اطمینان و پایداری و همچنین حفاظت در برابر انواع ویروسها چیزی بهتر از لینوکس وجود ندارد. با تلاش شرکتهای بزرگی مانند ردهت استفاده از لینوکس در محیطهای تجاری توسعه فراوان یافته و اکنون تعداد زیادی از شرکتهای کوچک و بزرگ در حال استفاده از سرویس دهنده ها و ایستگاههای کاری مبتنی بر لینوکس هستند.


طلوع لینوکس روی میزی (Desktop Linux)
بزرگترین ایرادی که از لینوکس گرفته میشد چه بود؟ قبلا محیط تمام متنی لینوکس، بسیاری از کاربران را از استفاده کردن از آن بر حذر میداشت. با اینکه در استفاده از محیط متنی کنترل کامل سیستم در اختیار شماست، ولی این محیط اصلا برای کاربران عادی سیستمهای کامپیوتری مناسب نیست. محیط های گرافیکی که بر پایه X-Window وجود داشتند نیز پاسخ گوی امکاناتی که سیستم عاملهای گرافیکی مانند ویندوز برای کاربران خود ارائه میکردند، نبودند. ولی از چند سال گذشته این وضعیت در حال تغییر بوده است. اکنون محیطهای گرافیکی حرفه ای مانند KDE و GNOME تصویر لینوکس را کامل کرده اند. این محیطهای گرافیکی اکنون بسیار کاربر پسند و قدرتمند شده اند و وجود این سیستمهاست که امروزه کاربران عادی نیز میتوانند از لینوکس استفاده کنند.


لینوکس در جهان سوم
ورود لینوکس به کشورهای جهان سوم تحولی ایجاد نموده است. قبل از وجود لینوکس کشورهای جهان سومی در زمینه کامپیوتر در سطح بسیار پایین تری قرار داشتند. هزینه سخت افزارها بسیار پایین آمده بود ولی هزینه نرم افزار برای این گونه کشورها همچنان کمر شکن بود. این امر باعث شد تا در بسیاری از این کشورها کپی غیر مجاز نرم افزارها گسترش پیدا کند که باعث میلیاردها دلار خسارت سالیانه میشود. یکی از عمده ترین دلایل این کار پایین بودن درآمد سرانه در این کشورهاست. هنگامی که مجموع درآمد سرانه سالیانه بیش از 200 تا 300 دلار نیست، هیچگاه امکان خرید یک سیستم عامل 100 دلاری وجود نخواهد داشت.

طلوع لینوکس و سایر تولیدات باز متن، این وضعیت را تغییر داده است. این امکان وجود دارد تا بتوان لینوکس را در کامپیوترهای قدیمی 486 و پنتیوم که اکنون در کشورهای توسعه یافته به تاریخ پیوسته اند ولی هنوز در کشورهای درحال توسعه از آنها استفاده میشود، اجرا نمود. همچنین استفاده از نرم افزارهای رایگان بازمتن گسترش یافته تا جلوی هزینه های سرسام آور نرم افزاری این کشورها را بگیرد. امروزه در کشورهای آسیایی، آفریقایی و آمریکای لاتین استفاده از لینوکس و نرم افزارهای بازمتن گسترش فراوانی یافته و با استفاده از خصلت ذاتی تغییر پذیری لینوکس، برای استفاده از زبانهای ملی این کشورها سفارشی شده است. امروزه مستندات لینوکس به اکثر زبانهای زنده جهان ترجمه شده اند.


از میزکار تا ابرکامپیوترها
هنگامی که توروالدز لینوکس را ایجاد نمود، این مخلوق جدید، فقط یک اسباب بازی تازه برای هکرها بود. ولی از زمان دستگاههای 386 که نخستین هسته لینوکس بر روی آنها اجرا میشد، لینوکس راه درازی را طی نموده است. یکی از مهمترین استفاده های امروزی لینوکس استفاده از آن در پردازشهای سنگین موازی در ابرکامپیوترهاست. امروزه اکثر ابرکامپیوترهایی که در جهان ساخته میشوند، از لینوکس به عنوان سیستم عامل خود استفاده میکنند.


داستان ادامه دارد
حرکت لینوکس از یک پروزه هکری تا جهانی شدن یک انقلاب شگفت انگیز است. پروزه GNU که در اوایل دهه 1980 توسط ریچارد استالمن شروع شد، توسعه نرم افزارهای بازمتن را رهبری نمود. پروفسور اندرو تاننباوم و سیستم عامل MINIX او مطالعه سیستم عامل ها را از حالت تئوری به عملی تبدیل نمود و در نهایت همت و تلاش توروالدز منجر به تولد لینوکس شد. امروزه لینوکس دیگر یک پروزه هکری به شما نمی رود بلکه یک حرکت جهانی است که توسط میلیونها نفر برنامه نویس بازمتن و شرکتهای بزرگی مانند IBM حمایت میشود. لینوکس در تاریخ کامپیوتر به عنوان یکی از شگفت انگیز ترین محصولات تلاش بشری باقی خواهد ماند.


توکس پنگوئن : نشان عزیز لینوکس
نشان لینوکس یک پنگوئن است. برخلاف سایر سیستم عاملهای تجاری، این نشان زیاد جدی نیست! توکس نشانگر وضعیت بدون نگرانی حرکت لینوکس است. این نشان تاریخچه بسیار جالبی دارد. لینوکس در ابتدا فاقد هر گونه نشانی بود. هنگامی که توروالدز برای تعطیلات به استرالیا رفته بود، در دیداری که از یک باغ وحش داشت، هنگامی که می خواست با یک پنگوئن بازی کند، پنگوئن دست وی را گاز گرفت و همین ایده ای شد تا از پنگوئن به عنوان نشان لینوکس استفاده شود.

[Admin]

لینوکس با ویندوز چه تفاوتی دارد؟
لینوکس با ویندوز چه تفاوتی دارد؟
یکی از نخستین سوالاتی که در ذهن هر کاربری که به تازگی نام لینوکس به گوشش خورده است، مطرح می‌شود، این است که خوب لینوکس چه تفاوتی با ویندوز دارد؟ من در این مقاله قصد دارم بدون اینکه وارد مسائل خیلی فنی شوم، این موضوع را تشریح کنم.


لینوکس چیست؟
لینوکس به خودی خود، یک هسته (Kernel) است. هسته، بخش اصلی سیستم‌عامل را تشکیل می‌دهد که کار آن کنترل داده‌ها، مدیریت حافظه، سخت‌افزار، ورود و خروج داده‌ها و تمامی موارد اصلی سیستم‌عامل می‌باشد. همانطور که گفتم، لینوکس به خودی خود سیستم‌عامل به شمار نمی‌رود، بلکه با استفاده از ابزارهایی که پروژه بازمتن (OpenSource) گنو (GNU) برای آن تولید کرده است، تبدیل به یک سیستم‌عامل کامل می‌شود (به همین دلیل است که لینوکس را معمولا گنو/لینوکس یا GNU/Linux می‌نامند) و با اضافه کردن سایر نرم‌افزارهای بازمتن به آن، می‌توان از آن در موارد متعددی مانند سرویس‌دهنده‌ها، ایستگاه‌های کاری، کامپیوترهای روی‌میزی، ابر رایانه‌ها، ابزارهای صنعتی و پزشکی که دارای سیستم‌های درونه‌ای (Embedded) می‌باشند و... استفاده کرد.
از نظر فنی، لینوکس را می‌توان نمونه بازمتن سیستم‌عامل یونیکس نامید. زیرا بر اساس استاندارد POSIX پیاده سازی شده و کاملا با آن سازگار است. بنابراین لینوکس را می‌توان نواده سیستم‌عامل پرسابقه و مستحکم یونیکس دانست که البته خواص خوب آنرا نیز به ارث برده است. اکنون تفاوت‌های اصلی لینوکس و ویندوز را با هم می‌شماریم:


لینوکس : سیستم‌عامل آزاد
لینوکس یک سیستم عامل آزاد و بازمتن است. کد منبع آن در اختیار همگان قرار دارد و همه می‌توانند در کدهای آن تغییر ایجاد کرده و بنا به نیازشان استفاده کنند. آزاد و در دسترس بودن کدهای منبع سبب می‌شود تا بتوانید از طرز کارکرد دقیق سیستم‌عامل مطلع شوید. شما لینوکس را می‌توانید به هر تعداد کپی کرده و بین دوستانتان پخش کنید. در سمت مقابل، ویندوز یک سیستم‌عامل اختصاصی است که کد منبع آن سری نگهداشته شده است و برای همگان در دسترس نیست. شما نمی‌توانید بفهمید که واقعا در زیر سیستم‌عامل ویندوزتان چه می‌گذرد؟ آیا یک برنامه جاسوسی در آن پنهان نشده است؟ بعید نیست. سیستم عامل ویندوز رایگان نبوده و تحت حمایت قانون کپی‌رایت قرار دارد. شما نمی‌توانید آنرا کپی کرده و پخش کنید. در صورت این کار شما خلاف‌کار هستید و جریمه و مجازات خواهید شد. (فعلا نه در ایران ولی در ۴-۶ سال آینده بله)
لینوکس را به هواپیمایی تشبیه کرده‌اند که هر قسمت از انرا در جایی ساخته‌اند. لینوکس واقعا محصول کشور خاصی نیست. تعداد زیادی از مردم در سرتاسر جهان در حال کار بر روی آن و توسعه آن هستند. تعداد برنامه نویسانی که روی بخش‌های مختلف سیستم‌عامل لینوکس کار می‌کنند، به حدود ۴۰۰ هزار نفر می‌رسد، در حالی که تعداد کل برنامه‌نویسان مایکروسافت کمتر از ۱۰۰۰۰ نفر است. همین، تفاوت کیفیت کار را مشخص می‌کند.
شما با سیستم‌عامل لینوکس آزاد هستید. لازم ندارید تا از نرم‌افزارهای اختصاصی استفاده کنید و تحت انقیاد آنها در آیید.


لینوکس : سرعت، قدرت، پایداری
همانطور که گفتم، لینوکس نواده سیستم‌عامل یونیکس است. بنابراین ساختار کلی این سیستم‌عامل کاملا با ویندوز متفاوت است. این به این معنی است که مثلا شما نخواهید توانست برنامه‌هایی که در ویندوز دارید، روی لینوکس اجرا نمایید (البته راه‌هایی وجود دارد – شبیه سازها - ولی در حالت عادی خیر). یکی از خواص اصلی سیستم‌عامل‌های خانواده یونیکس، پایداری و استقامت بسیار بالای آنهاست. این سیستم‌عامل‌ها به این راحتی‌ها خراب نشده و به ندرت نیاز به بوت مجدد پیدا می‌کنند. لینوکس‌هایی وجود دارند که شما می‌توانید سالها بدون نیاز به بوت، از آنها استفاده نمایید. در سمت مقابل، حتی جدیدترین و پایدارترین سیستم‌های ویندوز به اندازه یک موی لینوکس پایدار نیستند. برای بکارگیری سیستم‌های ویندوز به عنوان سرویس دهنده به حافظه و پردازنده‌های قویتری نیاز دارید و مطمئن باشید اگر هر هفته آنرا بوت نکنید، از کار خواهد افتاد!
من حدود ۲ سال است با این سیستم‌عامل کار می‌کنم. تنها یکبار مجبور شده‌ام بدلیل اشکال در کارت صوتی آنرا بوت کنم. (فقط کارت صوتی از کار افتاده بود!) در صورتی که در ویندوز، شما اگر خیلی شانس داشته باشید، حتما هفته‌ای ۲-۳ مشکل را که منجر به بوت خواهند شد، خواهید داشت. معمولا سیستم‌عامل لینوکس به راحتی خراب نمی‌شود و برعکس ویندوز مجبور نیستید تا آنرا هر چندماه یکبار مجددا نصب کنید. حتی برخی از انواع لینوکس به نصب «یکبار برای تمامی عمر» مشهور هستند. این گونه سیستم‌ها را می‌توانید حین کار و حتی بدون بوت، به نسخه‌های جدیدتر ارتقا دهید.


لینوکس : امنیت، امنیت، امنیت
امروزه در دنیایی متکی بر فناوری اطلاعات زندگی می‌کنیم که هر لحظه به خطر افتادن جریان اطلاعات منجر به بروز خسارت‌های تجاری جبران ناپذیری خواهد شد. امروزه همه به دنبال یک سکوی (Platform) امن‌تر برای اجرای برنامه‌های کاربردی و سروی‌دهنده‌ها هستند. لینوکس حرف‌های زیادی برای گفتن در سمت امنیت دارد. بسیاری از قابلیت‌های امنیتی که در ویندوز وجود ندارند و یا فقط با اضافه کردن نرم‌افزارهای اضافی قابل دسترسی می‌باشند، بطور درونی و پیش‌گزیده در لینوکس پیاده سازی شده‌اند. لینوکس از ابتدا برای محیط‌های شبکه‌ای و چند کاربره طراحی شده است و همین باعث رعایت مسائل امنیتی از ابتدا در ان شده است، درحالی که ویندوز اینگونه نبوده و درحال حاضر نیز از نظر امنیتی دارای نقاط ضعف فراوانی است. مثلا یک برنامه مخرب با استفاده از همین ضعف‌های امنیتی می‌تواند کل سیستم‌عامل را نابود کند، ولی در صورتی که مورد مشابهی در لینوکس وجود داشته باشد، حداکثر به دایرکتوری خانگی کاربر اجرا کننده آسیب خواهد رسید، نه کل سیستم‌عامل.
اینطور نیست که لینوکس فاقد هر گونه اشکال امنیتی باشد، خیر، ولی باز بودن کد منبع آن باعث می‌شود تا بسیاری از اشکالات امنیتی پیش از ایجاد خسارت و در مراحل توسعه و برنامه نویسی برنامه بر ملا شده و رفع شوند. در صورتی که اشکالی نیز در برنامه‌های منتشر شده یافت شود، بدلیل موجود بودن کد منبع سریعا برطرف می‌گردد. در صورتی که در سیستم عامل ویندوز شما باید منتظر مایکروسافت بمانید و بمانید و بمانید. سیستم‌عامل ویندوز دارای اشکالات امنیتی بسیاری است که به راحتی هم کشف نمی‌شوند و هنگامی کشف می‌شوند که خسارات جبران ناپذیری در اثر حمله از طریق آن ضعف‌های امنیتی رخ دهد که امثال آنرا شاهد هستیم.
می‌توان ادعا کرد که تقریبا هیچ ویروسی برای لینوکس وجود ندارد و این درحالی است که سالیانه بیش از ۱۰۰۰ ویروس و کرم مختلف برای سیستم‌عامل ویندوز ایجاد می‌شود. این بخاطر عدم گسترده بودن لینوکس نیست (حدود ۷۰ درصد از سایت‌های وب در جهان بر روی سیستم‌عامل لینوکس و سرویس‌دهنده وب آپاچی درحال اجرا هستند) بلکه بدلیل وجود حفره‌های امنیتی متعدد ویندوز و سیاست انحصار گرایی مایکروسافت است. یعنی چه؟ مایکروسافت طوری رفتار و سیاست گذاری کرده است که مشتریان خود را تنها به محصولات خودش عادت دهد. بسیاری از کاربران ویندوز از اینترنت اکسپلورر و آتلوک برای مرور وب و پست الکترونیک استفاده می‌کنند. من به عنوان یک ویروس نویس، می‌دانم که اگر ویروسی را برای کاربران ویندوز بنویسم، بر روی کامپیوترهای ۹۰ درصد آنها اثر خواهد کرد. چون اکثرا از IE و Outlook استفاده می‌کنند. ولی در لینوکس چطور؟ در لینوکس شما طیف وسیعی از انتخاب و عدم اجبار دارید. من از مرورگر موزیلا استفاده میکنم. دوستی دارم که Konqueror را ترجیح می‌دهد. دیگری از Opera استفاده می‌کند. من از Kmail استفاده می‌کنم. دوستم از Evolution، دیگری از Pine و بعدی از Mutt و برادرم هم از Mozilla Mail. من فقط می‌توانم برای یکی از اینها ویروس بنویسم چون روی بقیه کار نخواهد کرد و عملا میزان اثر آن انداک خواهد بود. ضمنا هیچیک از ویروس‌هایی که برای ویندوز نوشته شده‌اند، بر روی لینوکس کار نمی‌کنند.


لینوکس : تعدد سکوهای اجرایی
لینوکس برخلاف ویندوز بر روی تعداد زیادی از سکوهای مختلف سخت‌افزاری اجرا می‌شود و شما حتی قادرید آنرا برای کار بر روی سکوی مورد نظرتان تغییر دهید. این قابلیت، لینوکس را برای بکارگیری در سخت‌افزارهای درونه‌ای (Embedded) بسیار مناسب می‌سازد. هسته 2.6 لینوکس که بتازگی ارائه شده است، این امکان را فراهم می‌سازد تا لینوکس را بر روی دستگاه‌های بسیار کوچک و یا ابر رایانه‌های بسیار بزرگ اجرا نمایید. اصلا ویندوز می‌تواند؟


لینوکس : گسترده‌ترین تنوع در کاربرد
لینوکس را می‌توانید برای انجام وظایف بسیار متعددی بکار بگیرید. از دستگاه چک کردن اتصالات شبکه، دیوار آتش، مسیریاب (Router) شبکه، سرویس‌دهنده‌های مختلف مانند وب، بانک اطلاعاتی، فایل، چاپ و...، میزهای کار (Desktop)، ایستگاه‌های کاری (Workstations) و... سیستم‌عامل لینوکس حتی این امکان را دارد که از آن بتوان به صورت یک سیستم زنده و پرتابل استفاده کرد. به این معنی که کل سیستم‌عامل از روی یک دیسک CD اجرا شود و شما آنرا با خودتان جابجا کنید و میزکار و تنظیماتتان را همراه خودتان منتقل کنید. علاوه بر این، این قابلیت برای رفع اشکال و نمایش آن نیز بسیار مفید است.


لینوکس : تنوع در انتخاب
بدلیل آزاد بودن سیستم‌عامل لینوکس، هر گروه یا موسسه تجاری، یک نسخه خاص از آن که به توزیع یا پخش (Distribution) معروف هستند، منتشر ساخته است. این توزیع‌های مختلف همگی لینوکس هستند، ولی هریک معمولا برای یک یا چند امر خاص مانند سرویس‌دهنده، دیوار آتش، میزکار و... طراحی شده‌اند و هریک قابلیت‌ها و بهینه سازی‌ها خاص خودشان را به کاربران ارائه می‌کنند. کاربران در این میان آزادی انتخاب زیادی داشته و می‌توانند چیزی که کاملا نیازشان را برطرف می‌کند، انتخاب کنند. چیزی که در ویندوز نمی‌توان مفهومی برای آن پیدا کرد.


لینوکس : سیستم‌عاملی حرفه‌ای
لینوکس یک سیستم‌عامل حرفه‌ای است. یعنی ممکن است یک کاربر کاملا غیر فنی برای مدیریت آن و انجام برخی از تنظیمات سخت‌افزاری دچار مشکل شود و نتواند به راحتی این کار را انجام دهد. البته برخی از توزیع‌های لینوکس این امور را بسیار راحت (و حتی راحت‌تر از ویندوز) کرده‌اند، ولی با این حال به طور کلی، لینوکس یک سیستم‌عامل حرفه‌ای است که در عین سادگی، از پیچیدگی‌های فنی زیادی برخوردار است. البته تمام کاربران لازم نیست این امور را بدانند. مثلا یک کارمند دفتری که اموری مانند تایپ و حسابداری را با کامپیوترش انجام می‌دهد، ممکن است از نظر فنی تفاوتی را احساس نکند، ولی لینوکس خوراکی ۴ ساله برای کاربران خوره فراهم می‌سازد! برخلاف ویندوز، نکات بی‌پایانی برای یادگیری در لینوکس وجود دارد. این سیستم‌عامل ۴ سال به راحتی شما را مشغول خواهد کرد و می‌توانید مطمئن باشید پس از آن بازهم مطالب جدیدی برای یادگیری وجود خواهند داشت! پس خوره‌های کامپیوتری از آن لذت وافری خواهند برد و هرگز آنرا رها نخواهند کرد.
برخلاف ویندوز، در لینوکس راحت‌تر هستید تا بسیاری از کارهای پیکربندی و سیستمی را از خط فرمان بسیار قدرتمند و عالی آن انجام دهید. با اینکه برای بسیاری از امور مانند ویندوز ابزارهای گرافیکی طراحی شده است، یک کاربر حرفه‌ای واقعا از خط فرمان لینوکس لذت خواهد برد. خط فرمان ویندوز را اصلا می‌توان خط فرمان نامید؟


لینوکس : بهشت برنامه نویسان!
لینوکس را بهشت برنامه نویسان نامیده‌اند. برخلاف ویندوز که اکثر ابزارهای برنامه نویسی روی آنرا باید جداگانه نصب و حتی خریداری نمایید، لینوکس به همراه تمامی ابزارهای برنامه نویسی مورد نيازتان و با هر زبانی که فکر کنید ارائه می‌شود. کافی است آنرا نصب کنید و کار برنامه نویسی‌تان را با ابزارهای دلخواهتان شروع کنید.


لینوکس : یک جعبه ابزار کامل
لینوکس برای کاربران حرفه‌ای، یک جعبه ابزار کامل به شما می‌رود که در آن تمامی ابزارهای مورد نیاز مانند برنامه‌های اینترنتی، ابزارهای امنیتی مانند ابزارهای آزمایش شبکه، ابزارهای برنامه نویسی، هزاران صفحه کتاب و راهنما در آن پیدا خواهید کرد. ابزارهایی که در اختیارتان قرار دارد چنان متنوع هستند که می‌توانید ۹۰ درصد اطمینان داشته باشید که پس از نصب آن به چیز دیگری نیاز نخواهید داشت.


لینوکس : یکی از زیباترین دستاوردهای بشری
لینوکس در سایه همکاری و تبادلات علمی هزاران نفر در سرتاسر جهان ایجاد شده و توسعه یافته است. این همکاری چنان گسترده و زیبا بوده و هست، که به سیستم‌عامل لینوکس لقب «زیباترین دستاورد همکاری جمعی بشر» داده شده است. فرهنگ حاکم در جامعه لینوکس و بازمتن، فرهنگ کمک، اشتراک اطلاعات و تلاش برای بهبود هرچه بیشتر محصولات و «انجام هرکاری که از دستت برمی‌آید» است. هرکس که می‌خواهد با این سیستم‌عامل کار کند، باید تمامی دیدگاه‌ها و عقاید قبلی خود را درباره نرم‌افزارها و سیستم‌عامل کنار گذاشته و با یک دیدگاه جدید و طرز فکر متحول شده وارد دنیای لینوکس شود، زیرا با فرهنگ حاکم متفاوتی روبرو خواهد بود. لینوکس نوید دهنده آزادی است...

[Admin]

پیش به سوی لینوکس

روز به روز شاهد گسترش سیستم‌عامل لینوكس و فناوری‌های بازمتن (Open Source) در سرتاسر جهان هستیم. متاسفانه به دلیل اینکه کشور ما یک کشور مایکروسافتی است، تاکنون اقدامات کمی در رابطه با معرفی سیستم‌عامل لینوكس و فناوری‌های بازمتن و مزایای آن انجام شده است.
درحالی که بسیاری از کشورهای جهان در حال انتقال سیستم‌های خود به سیستم‌عامل لینوكس بوده، لینوکس را در مدارس خود گسترش داده و در حال تربیت نسلی آشنا با این سیستم‌عامل هستند، مسئولین یکی از بانکها با افتخار اعلام می‌کند که سیستم‌های خود را به ویندوز ۲۰۰۰ منتقل نموده است و یا مسئولین آموزش و پرورش اعلام می‌کنند که تا وقتی مایکروسافت وجود دارد، ما از محصولات آن استفاده خواهیم کرد. شاید اکنون ما ویندوز و آفیس را به قیمت ۲۰۰۰ تومان خریداری می‌کنیم، ولی تا سال ۲۰۰۸ که به سازمان تجارت جهانی خواهیم پیوست، دیگر خبری از ویندوز‌های ۲۰۰۰ تومانی نخواهد بود و آن هنگام است که پول نفت ما که متعلق به آیندگان بوده و باید صرف آبادانی این کشور شود، به جیب مایکروسافت سرازیر خواهد شد.
ما چه چیزی از پرو، برزیل، اسپانیا، چین، آلمان، ژاپن، نروژ، ویتنام و ... کم داریم؟ مگر آنها نتوانستند با این سیستم کار کنند؟ مگر این سیستم جواب خود را پس نداده و سیستمی است نا مطمئن که همه ما از آن فراری هستیم؟ به هیچ وجه اینگونه نیست.

[Admin]

فصل دوم
مفاهیم پایه ای

راهنمای خط فرمان لینوکس / بخش اول


ظاهر پوسته فرمان
در صورتی که لینوکس شما فاقد محیط گرافیکی است و یا اکنون محیط گرافیکی آن در حال اجرا نیست، شما باید دستورات خود را از طریق پوسته فرمان به سیستم عامل ارسال کنید. نخستین چیزی که در پوسته فرمان مشاهده میکنید، اعلان فرمان است که بصورت علامت $ میباشد. اعلان فرمان برای کاربر ریشه بصورت # است. در بیشتر سیستمهای لینوکس قبل از اعلان فرمان نام کاربری شما و نام کامپیوترتان قرار میگیرد که بصورت زیر نشان داده میشود :


[alan@memphis home]$
امکان نمایش کاراکترای مورد نیازتان بجای کاراکترهای فوق وجود دارد. چگونگی این کار بعدا شرح داده خواهد شد. محیط پوسته فرمان امکانات زیادی دارد.
تایپ دستورات در محیط پوسته فرمان بسیار آسان میباشد. برای اینکه با محیط پوسته فرمان آشنا شوید، سعی کنید با دستوراتی که در زیر بررسی میشوند، تمرین کنید.


نکته: در صورتی که هنگام راه اندازی سیستم، بجای پوسته فرمان محیط گرافیکی لینوکس اجرا میشود، برای تایپ فرامین پوسته باید از Terminal یا Konsole استفاده کنید. میتوانید در منوی run، فرمان xterm را نیز تایپ کنید.

در مثالهای زیر علامتهای $ و # نشان دهنده اعلان فرمان میباشند. پس تایپ هر فرمان باید کلید Enter را فشار دهید و خروجی آن فرمان در خطوط پس از آن نمایش داده خواهد شد.

بررسی نشست ورود به سیستم
هنگامی که وارد سیستم لینوکس میشوید، برای سیستم دارای یک هویت خاص هستید. این هویت شامل نام کاربری شما، نام گروه شما، شماره کاربری شما و شماره گروه شماست. همچنین لینوکس اطلاعات زمان ورود به سیستم، مدت حضور، مدت بیکاری و محل ورود شما به سیستم را نگهداری میکند. (حواستان را جمع کنید!)
برای بدست آوردن اطلاعات در مورد هویت کاربری خودتان در جلوی اعلان فرمان دستور زیر را تایپ کنید. خروجی آن در زیر آن نشان داده شده است:


$ id

uid=500(Alan) gid=500(Alan) groups=500(Alan)

خروجی فرمان نشان میدهد که نام کاربر Alan بوده که عضو گروه Alan است و شماره های کاربری و گروه آن ۵۰۰ میباشد.
با استفاده از فرمان who میتوانید اطلاعاتی در مورد نشست جاری بدست آورید. در زیر این فرمان به همراه خروجی آن نشان داده شده است:


$ who

Alan :0 Apr 23 08:46

همچنان که می بینید، در خروجی نام کاربر جاری، زمان و تاریخ ورود به سیستم نمایش داده شده است.




http://alladin.persiangig.com/image/forum/linux/linux1.JPG


بررسی دایرکتوری ها و مجوزهای فایلها
در لینوکس مسیر جاری به مسیری گفته میشود که کاربر در آن لحظه در آن قرار دارد. هنگامی که وارد سیستم میشوید، لینوکس شما را در دایرکتوری خانگی تان قرار میدهد. هنگامی که دستور باز کردن یا ذخیره کردن فایلی را صادر میکنید، لینوکس مسیر جاری را بعنوان محل آن فایل فرض کرده و از آنجا آنرا باز کرده و یا ذخیره میکند. ساختار سیستم فایل لینوکس بعدا شرح داده خواهد شد و لازم نیست نگران آن باشید. برای نمایش دایرکتوری جاری فرمان زیر را جلوی خط فرمان تایپ کنید. خروجی آن در زیر آن نمایش داده شده است:


$ pwd

/usr/bin

در مثال بالا مسیر جاری usr/bin است. برای یافتن مسیر دایرکتوری خانگی خود، فرمان زیر را تایپ کنید:


$ echo $HOME

/home/Alan

همچنان که در خروجی ملاحضه میکنید، مسیر دایرکتوری خانگی شما نمایش داده شده است. برای اینکه به دایرکتوری خانگی خود باز گردید، کافی است به سادگی فرمان زیر را تایپ کنید:


$ cd
این فرمان، شما را به دایرکتوری خانگی تان باز می گرداند. خوب بد نیست ببینیم که چه چیزهایی در دایرکتوری خانگی وجود دارد. برای نمایش محتویات یک دایرکتوری، باید از فرمان lsاستفاده نمایید. در صورتی که در دایرکتوری خانگی خود قرار ندارید میتوانید مسیر کامل آنرا تایپ کنید. در صورتی که فرمان lsرا بدون هرگونه دایرکتوری تایپ کنید، محتویات مسیر جاری نمایش داده خواهد شد. گزینه aتمام فایلهای مخفی را نمایش میدهد و گزینه lبرای نمایش جزئیات کامل فایلها بکار میرود. هنگام تایپ یک فرمان میتوانید گزینه های متعدد آنرا کنار هم تایپ کنید.در زیر این دستور به همراه یک خروجی مثال نشان داده شده است:


$ ls -la /home/Alan

total 46740

drwx------ 47 Alan Alan 4096 Apr 23 11:09 .

drwxr-xr-x 8 root root 4096 Mar 12 17:51 ..

-rw------- 1 Alan Alan 616581 Apr 18 23:29 779-red_hat_linux_9.tar.gz

drwxr-xr-x 2 Alan Alan 4096 Mar 20 11:15 .acrobat

drwx------ 2 Alan Alan 4096 Mar 20 11:15 .adobe

drwx------ 2 Alan Alan 4096 Mar 12 17:04 .adonthell

drwxr-xr-x 2 Alan Alan 4096 Feb 14 13:19 .anjuta

-rw------- 1 Alan Alan 18325 Apr 23 00:36 .bash_history

-rw-r--r-- 1 Alan Alan 24 Aug 24 2002 .bash_logout

-rw-r--r-- 1 Alan Alan 191 Aug 24 2002 .bash_profile

هنگامی که از سوئیچ l برای نمایش جزئیات بیشتر استفاده میکنید، چیزی بیش از سایز فایلها و دایرکتوری ها نمایش داده میشود. دایرکتوری جاری (.) و دایرکتوری والد (..) در بالای لیست قرار می گیرند. یعنی در حقیقت نقطه نشان دهنده دایرکتوری home/Alan و دونقطه نشاندهنده دایرکتوری home/ است. بخش ابتدایی لیست نشاندهنده مجوزهای هر فایل است. سایر اطلاعات نمایش داده شده عبارتند از اندازه فایل به بایت و تاریخ و ساعتی که فایل برای آخرین بار تغییر کرده است.



بررسی فعالیتسیستم



لینوکس علاوه بر چندکاربره بودن، سیستم عاملی است چند وظیفه (multitasking) . چند وظیفه بودن به این معنی است که برنامه های زیادی میتوانند در یک زمان اجرا شوند. هر برنامه در حال اجرا یک پروسه نامیده میشود.لینوکس فرامینی برای نمایش پروسه های در حال اجرا، نمایش استفاده از منابع سیستمی و متوقف کردن پروسه های در مواقع لزوم دارد.
مرسوم ترین ابزار برای بررسی پروسه های در حال اجرا، دستور ps است. با این دستور، میتوانید بررسی کنید که چه برنامه هایی در حال اجرا هستند ، از چه منابعی استفاده میکنند و چه کسی در حال اجرای آنهاست. در زیر یک خروجی مثال از این فرمان نشان داده شده است :


$ ps au

USER PID %CPU %MEM VSZ RSS TTY STAT START TIME COMMAND

Alan 1152 0.0 0.5 4476 1348 pts/0 S 17:39 0:00 bash

Alan 1831 0.0 0.2 2580 664 pts/0 R 18:14 0:00 ps au

در مثال بالا، گزینه a، برای نمایش تمام پروسه هایی که به ترمینال فعلی شما مربوط است و گزینه u برای نمایش نام کاربری و زمانی که برنامه آغاز به کار کرده است، بکار میرود. مفهوم ترمینال به زمانهای قدیم باز میگردد. در آن زمان کاربران روی ترمینالهای مبتنی بر متن کار میکردند و هر ترمینال نشان دهنده یک نفر بود. اکنون شما میتوانید روی صفحه مانیتور خود تعداد زیادی ترمینال داشته باشید. این کار بوسیله باز کردن تعدادی پنجره ترمینال امکان پذیر است.
در مثال بالا، چیز خاصی اتفاق نیافتاده است. خروجی نشان میدهد که کاربری به نام Alan ، از برنامه های bash و ps در حال استفاده است. ستون TTY یا ترمینال، نشان دهنده ترمینای است که کاربر با آن به سیستم وارد شده است و ستون STAT نشاندهنده وضعیت پروسه است. R نشاندهنده پروسه در حال اجرا و S نشاندهنده پروسه در حال خواب میباشد.
ستون USER نام کاربری که پروسـه را شروع کرده نمایش میدهد. هر پروسه توسط یک عدد یکتا به نام شماره پروسه (Process ID) مشخص میشود. از این شماره هنگام از میان بردن یا اصطلاحا kill کردن پروسه استفاده میشود. ستونهای %CPU و %MEM نشاندهنده مقدار پردازنده و حافظه ای هستند که پروسه ها استفاده کرده اند. ستون VSZ یا Virtual Set Size نشاندهنده سایز پروسه image به کیلوبایت و RSS یا Resident Set Size نشاندهنده سایز پروسه در حافظه است. ستون START نشاندهنده زمان آغاز پروسه و ستون TIME نشاندهنده زمان سیستم استفاده شده برای پروسه است.
بسیاری از پروسه هایی که در کامپیوتر در حال اجرا هستند، به یک ترمینال خاص مربوط نیستند. یک سیستم عادی مبتنی بر لینوکس ، دارای پروسه هایی فراوانی است که در پس زمینه اجرا میشوند. پروسه های پس زمینه پروسه هایی هستند که اعمالی مانند ثبت فعالیتهای سیستم یا گوش کردن به پورتها برای اطلاعات واصله از شبکه را انجام میدهند. این پروسه ها هنگام بوت شدن سیستم آغاز به کار کرده و هنگام خاموش کردن سیستم ، به کار خود پایان میدهند. برای نمایش تمام پروسه های در حال اجرا بر روی کامپیوترتان باید از فرمان زیر استفاده کنید:


$ ps aux | less
قسمت less | به این دلیل به فرمان اضافه شده است که در صورتی که تعداد پروسه ها از یک صفحه بیشتر شد، امکان نمایش صفحه به صفحه آن وجود داشته باشد. به این فرایند لوله بندی (pipe) فرمان گویند که به معنی هدایت خروجی یک فرمان برای ورودی فرمان دیگر است.

خروج از پوسته فرمان
هنگامی که کارهای خود را انجام دادید و مایل بودید از پوسته فرمان خارج شوید، کافی است که کلیدهای Ctrl+D را فشار دهید. در صورتی که در حالت متنی لینوکس را بوت کرده اید، کافی است فرمان logout یا exit را تایپ کنید.
خوب، تا اینجا با چند فرمان که به شما کمک میکند از سیستمتان اطلاعات لازم را به دست آورید، آشنا شدید. صدها فرمان دیگر نیز وجود دارند که میتوانید آنها را آزمایش کنید. این فرامین در مسیرهای usr/bin و bin قرار دارند. همچنین فرامین مدیریت سیتم در مسیرهای usr/sbin و sbin قرار دارند. بیشتر این فرامین در ادامه این فصل توضیح داده خواهند شد.

درک دقیق تر پوسته فرمان لینوکس
قبل از اینکه آیکونها و پنجره ها روی صفحه کامپیوترها پدیدار شوند، کاربران برای کار کردن با کامپیوترها باید فرمانهایی را تایپ میکردند. در سیستمهای مبتنی بر یونیکس که لینوکس هم یکی از آنهاست، برنامه ای که برای تفسیر و مدیریت فرمانها ایجاد شده است، پوسته فرمان (Command Shell) نام دارد.
پوسته فرمان راهی برای اجراکردن برنامه ها، کارکردن با فایلها، کامپایل کردن برنامه ها و مدیریت کامپیوتر ایجاد میکند.
با اینکه کارکردن با ابزارهای گرافیکی آسان تر از کار کردن با پوسته فرمان است، ولی بیشتر کاربران حرفه ای لینوکس ترجیح میدهند تا بجای ابزارهای گرافیکی از پوسته فرمان استفاده کنند. زیرا برای انجام بسیاری از کارها مانند پیکربندی های سیستم ، پوسته فرمان بسیار قدرتمند تر از ابزارهای گرافیکی است. حتی برخی کاربران قدیمی یونیکس و لینوکس به ندرت از محیطهای گرافیکی برای انجام کارهایشان استفاده میکنند.
پوسته فرمانی که در این راهنما توضیح داده خواهد شد، bash نام دارد. نام آن برگرفته از Bourne Again Shell است. پوسته bash از نخستین پوسته سیستمهای یونیکس که sh یا Bourne Shell نام داشت، ایجاد شده است و یکی از پر کاربرد ترین پوسته های فرمان به شمار میرود. البته پوسته های دیگری نیز وجود دارند که از آنها استفاده میشود که میتواند از آنها csh یا C Shell که در سیستمهای یونیکس BSD استفاده میشود و ksh یا Korn Shell که بیشتر در Unix System V استفاده میشود، نام برد. لینوکس همچنین دارای پوسته های tcsh و ash نیز میباشد.
هنگامی که استفاده از یک پوسته فرمان را در لینوکس فرا بگیرید، به آسانی میتوانید پوسته های دیگر را نیز یاد بگیرید. در صورتی که هرگونه مشکل یا سوالی داشتید، میتوانید به صفحه manual آن پوسته مراجعه کنید.

نکته : برای نمایش صفحه manual هر فرمان کافی است در خط فرمان لینوکس دستور زیر را تایپ کنید:


$ man <command>

در لینوکس ، پوسته bash کاملا سازگار با پوسته فرمان sh میباشد.

[Admin]

راهنمای خط فرمان لینوکس / بخش دوم


استفاده از پوسته فرمان در لینوکس
هنگامی که یک فرمان را در پوسته فرمان تایپ میکنید، میتوانید به آن کاراکترهای دیگری اضافه کنید تا چگونگی کارکرد دستور مورد نظر را تغییر دهید. علاوه بر خود دستور، موارد دیگری که میتوانید در خط فرمان تایپ کنید عبارتند از :
-گزینه ها (Options) : اکثر فرامین دارای یک یا چند گزینه هستند که با اضافه کردن و بکار بردین این گزینه ها میتوانید نحوه رفتار فرمان را تغییر دهید. برای مثال همانطور که قبلا هم دیدید، در فرمان ls -la گزینه l برای نمایش لیست مشروح فایلها و دایرکتوری ها و گزینه a برای نمایش فایلهای مخفی که با نقطه شروع میشدند، بکار رفت.ضمنا گزینه هایی که مخفف یک کلمه هستند با یک - شروع میشوند در صورتی که گزینه هایی که یک کلمه کامل هستند با -- شروع میشوند . برای مثال ls --help .
- آرگومان ها (Arguments): بسیاری از فرامین، علاوه بر گزینه ها ، آرگومانهایی را نیز قبول میکنند. یک آرگومان یک بخش شامل نوعی اطلاعات مانند مسیر یا نام فایل میباشد. برای مثال در فرمان ls -la /home بخش home آرگومان فرمان ls به شمار میرود.
- متغییر های محیطی (EnvironmentVariables): خود پوسته اطلاعاتی را در بر دارد که برای کاربر مفید است. به این اطلاعات متغییرهای محیطی می گویند. برای مثال متغییر SHELL نمایانگر نوع پوسته مورد استفاده ، SP1 نشاندهنده اعلان فرمان و MAIL نشاندهنده محل صندوق پستی شما است :

$

echo $SHELL

/bin/bash

$ echo $MAIL

/var/spool/mail/Alan

توجه داشته باشید که برای فراخوانی متغییر ها به ابتدای آنها علامت $ اضافه میشود.

نکته : برای نمایش تمام متغییرهای محیطی میتوانید از دستور declare استفاده کنید. برای نمایش یک متغییر خاص میتوانید همانند بالا از دستور echo استفاده کنید.

- کاراکترهای ویژه (Metacharacters): کاراکترهایی وجود دارند که دارای معنای خاصی برای پوسته فرمان هستند. این کاراکترها میتوانند برای هدایت خروجی یک فرمان به یک فایل ، لوله بندی خروجی یک فرمان و یا اجرای فرمان در پس زمینه استفاده شوند. کاراکترهای ویژه در این فصل توضیح داده خواهند شد.
برای صرفه جویی در مقدار تایپ و آسانتر شدن کار ، پوسته فرمان دارای ویژگیهایی است که دستورات قبلی تایپ شده را نگهداری میکند. همچنین شما میتوانید برای آسانتر شدن، نامهای مستعاری برای دستورات ایجاد کنید. پوسته فرمان دستوراتی که قبلا وارد کرده اید ذخیره میکند و میتوانید بجای تایپ مجدد دستورات ، دستورات قبلی را فراخوانی نمایید. این موضوع نیز جلوتر بررسی خواهد شد.
در صورتی که پوسته فرمان را تغییر داده نباشید، پوسته bash پوسته ای است که همراه با لینوکس استفاده میکنید. پوسته bash از نظر امکانات و قابلیتها قویتر از انواع دیگر پوسته های فرمان است. در این فصل بیشتر قابلیتهای پوسته فرمان bash بررسی خواهند شد. ولی در صورتی که نیاز به اطلاعات بیشتری داشتید، میتوانید از دستور man bash برای نمایش راهنمای پوسته bash استفاده کنید.

یافتن فرمانهای لینوکس
در صورتی که بدانید که یک دستور در کجای سیستم فایل لینوکس قرار دارد، میتوانید آنرا با تایپ مسیر کامل اجرا نمایید. برای مثال برای اجرای دستور date :


$ /bin/date
البته در صورتی که دستوری در مسیرهای سخت و طولانی قرار داشته باشد ، این کار دشوار خواهد بود. بهترین راه حل این مشکل، نگهداری فرامین در یک دایرکتوری خاص است. سپس میتوانید این دایرکتوری را به مسیر جستجوی پوسته فرمان خود اضافه کنید تا هنگام تایپ یک فرمان، خود پوسته بطور خودکار دایرکتوری فوق را برای وجود فرمان کاوش کند :

$

echo $PATH

/usr/local/bin:/usr/bin:/bin:/usr/X11R6/bin:/home/Alan/bin

خروجی فرمان فوق مسیرهای تعریف شده برای پوسته فرمان را برای یک کاربر خاص نشان میدهد. همانطور که می بینید دایرکتوری ها توسط یک کلون از هم جدا شده اند. بیشتر دستوراتی که همراه با لینوکس ارائه میشوند، در دایرکتوری های bin ، usr/bin یا usr/local/bin قرار دارند. دستورات گرافیکی که با محیطهای گرافیکی استفاده میشوند در مسیرهای usr/bin/X11 و usr/X11R6/bin قرار دارند. آخرین دایرکتوری نشان داده شده در خروجی فرمان، در دایرکتوری خانگی کاربر قرار دارد.

نکته : در صورتی که مایلید دستوراتی که خود ایجاد میکنید مستقیما در خط فرمان اجرا شوند، میتوانید یک دایرکتوری به نام bin در دایرکتوری خانگی خود ایجاد کنید و این دستورات را در آنجا ذخیره کنید. لینوکس این دایرکتوری را بطور خودکار به مسیرهای تعریف شده اضافه میکند.

در صورتی که شما کاربر ریشه هستید، دستورات مربوط به مدیریت سیستم در دایرکتوری های sbin و usr/sbin قرار دارند.
ترتیب دایرکتوری های موجود در مسیرهای تعریف شده نیز مهم است. این دایرکتوری ها از چپ به راست بررسی میشوند. بنابراین اگر دستوری به نام foo هم در دایرکتوری usr/bin و هم در دایرکتوری bin قرار داشته باشد، اولی اجرا خواهد شد. برای اجرای دستور دوم foo باید مسیر کامل آنرا تایپ کنید و یا مسیرهای تعریف شده را تغییر دهید. چگونگی این کار جلوتر توضیح داده خواهد شد.
تمام فرامینی که تایپ میکنید، در دایرکتوری های مسیرهای تعریف شده شما قرار ندارند. برخی فرامین بصورت درونی در پوسته فرمان گنجانده شده اند. در صورتی که برای یک فرمان خاص یک نام مستعار همراه با گزینه ها و آرگومانهای خاص ایجاد کنید، ابتدا آن اجرا میشود. همچنین راههایی برای ایجاد توابعی که شامل چندی فرمان هستند نیز وجود دارد. ترتیب بررسی محلهای مختلفی که پوسته فرمان برای پیداکردن یک دستور انجام میدهد به شرح زیر است :
- نامهای مستعار : نامهایی که با دستور alias ایجاد شده اند و نشانگر یک دستور به همراه گزینه ها و آرگومانهای احتمالی میباشند.
- کلمات رزرو شده پوسته فرمان : کلماتی هستند که برای استفاده های مخصوص رزرو شده اند. بیشتر این کلمات دستوراتی هستند که معمولا در زبانهای برنامه نویسی استفاده میشوند مانند do ، while ، case و غیره.
- توابع : دسته ای از دستورات که همراه هم در پوسته فرمان اجرا میشوند.
- دستورات درونی : دستوراتی که درون خود پوسته فرمان گنجانده شده اند.
- دستورات سیستم فایل : دستورات معمولی که بصورت فایلهایی در سیستم فایل لینوکس قرار دارند. مسیرهای این دستورات در متغییر محیطی PATH گنجانده شده است.

نکته : برای نمایش لیستی از فرامین درونی bash و گزینه های آن میتوانید از دستور help استفاده کنید. برای نمایش اطلاعات بیشتر در مورد دستور مورد نظر از دستور info بعلاوه نام دستور مورد نظر استفاده کنید.

برای اینکه بفهمید که یک دستور در کجا قرار دارد، میتوانید از دستور type برای این منظور استفاده کنید. برای مثال :


$type bash

bash is /bin/bash

از دستور بالا برای یافتن محل فرامیت دیگری مانند which، case و ... استفاده کنید. در صورتی که دستوری در چندین دایرکتوری قرار دارد، میتوانید با اضافه کردن گزینه a به دستور type، تمام محلهای وجود آنرا چاپ کنید.




نکته :گاهی اوقات هنگام اجرای یک فرمان با خطاهایی مانند "این فرمان پیدا نشد" و یا "شما مجوز استفاده از این فرمان را ندارید" مواجه میشوید. برای مورد اول بررسی کنید که دستور را صحیح تایپ کرده اید و مسیر آن در مسیر PATH شما قرار داشته باشد. ممکن است فرمان مورد نظر اجرایی نباشد. در بخش کارکردن با فایلها، چگونگی اجرایی کردن یک فایل تشریح خواهد شد.


اجرای مجدد یک فرمان
تصور کنید یک فرمان بسیار طولانی را تایپ کرده اید و پس از اجرای آن متوجه میشوید که مرتکب اشتباه شده اید. مطمئنا چیزی دردآور تر از این وجود ندارد! پوسته فرمان دارای قابلیتهایی است که میتوانید بوسیله آن دستوراتی که قبلا اجرا کرده اید فراخوانی کرده و در صورت لزوم پس از اصلاح یا تغییر وحتی بدون تغییر آنها را مجددا اجرا کنید.


پوسته فرمان دارای قسمتی به نام تاریخچه (History) است که فرامینی کهقبلا وارد کرده اید را نگهداری میکند. شمامیتوانید این فرامین را از تاریخچه فراخوانی کرده و استفادهکنید.


ویرایش خط فرمان
در صورتی که در تایپ یک دستور مرتکب اشتباه شده اید، میتوانید به آسانی آنرا فراخوانی کرده و مجددا پس از ویرایش ، آنرا اجرا کنید. میتوانید از برخی کلیدهای میانبر برای راحت تر کردن این کار استفاده کنید. مثلا کلیدهای Ctrl+a اشاره گر را به ابتدای فرمان و Ctrl+E به انتهای فرمان حرکت می دهد. همین کار را کلیدهای Home و End نیز انجام میدهند. ویرایش کردن فرمان مانند کارکردن در ویرایش گرهای متنی است و بسیار ساده است. پس اتمام ویرایش دستور، کافی است کلید Enter را برای اجرای آن فشار دهید.



کامل کردن خودکار فرمان
برای اینکه مقدار تایپ شما به حداقل برسد، پوسته فرمان فرمان ناقص شما را به روشهایی کامل میکند. . برای بکارگیری این قابلیت کافی است که ابتدا چند حرف اول فرمان مورد نظر را تایپ کرده و کلید tab را فشار دهید. در زیر برخی موارد را که میتوانید ناقص تایپ کنید می بینید :

- متغییر های محیطی : در صورتی که متن با یک علامت دلار شروع شود، با فشردن کلید tab ، پوسته فرمان آنرا با یک متغییر محیطی کامل خواهد کرد.
- نام کاربری : در صورتی که متن بوسیله یک کاراکتر ~ شروع شود، پوسته فرمان آن را بوسیله یک نام کاربری کامل خواهد کرد.
- دستورات، نامهای مستعار یا توابع : در صورتی که متن با یک کاراکتر عادی شروع شود، پوسته فرمان آنرا بوسیله یک دستور، نام مستعار یا تابع کامل خواهد کرد.
- نام میزبان : در صورتی که متن با یک علامت @ شروع شود، پوسته فرمان آنرا بوسیله یک نام میزبان که از فایل etc/hosts می خواند، کامل میکند.
مواقعی وجود دارد که برای کامل کردن یک فرمان چندین گزینه وجود دارد . مثلا چندین متغییر محیطی وجود دارد که با حرف P شروع میشود. در این موارد در صورتی که شما دوبار کلید Tab را فشار دهید و یا کلیدهای Esc+? را فشار دهید، تمام حالتهای ممکن به شما نشان داده میشود :


$ echo $P<tab><tab> or <Esc+?>

$PATH $PPID $PS1 $PS4

$PIPESTATUS $PROMPT_COMMAND $PS2 $PWD



فراخوانی مجدد یک فرمان
پس از اینکه یک دستور را تایپ کردید، همانطوری که قبلا گفتم این دستور بطور کامل در تاریخچه پوسته فرمان ذخیره میشود. برای نمایش محتویات تاریخچه پوسته فرمان میتوانید از دستور history استفاده کنید. در صورتی که پس از آن یک عدد اضافه کنید، به تعداد آن عدد دستورات تایپ شده را نشان خواهد داد :



$ history 5

1023 ls
1024 cd Fonts/

1025 man more

1026 date

1027 history 5

برای فراخوانی دستورات تایپ شده میتوانید از روشهای زیر استفاده کنید:
-کلیدهای مکان نما : از کلیدهای بالا و پایین مکان نما میتوانید برای حرکت کردن در لیست تاریخچه استفاده کنید. بجای آن از کلیدهای Ctrl+n و Ctrl+p نیز میتوانید استفاده کنید.
-کلیدهای Ctrl+r: برای جستجوی آخر به اول یک رشته در تاریخچه استفاده میشود. برای مثال با تایپ یک یا چند حرف، دستوری که دارای آن حروف است نمایش داده میشود.
-کلیدهای Ctrl+s: مشابه بالا ولی جستجو بصورت اول به آخر صورت میگیرد.
روش دیگری که میتوانید از آن برای کار کردن با فرامین استفاده کنید، دستور fc است. با استفاده از این دستور، که پس از آن میتوانید شماره دستور مورد نظر در تاریخچه یا بازه ای از شماره ها را ذکر کنید، این دستورات در یک ویرایشگر متنی باز میشوند که میتوانید آنها را ویرایش کرده و خارج شوید. برای مثال دستور زیر دستورات ۱۰۰ ام تا ۱۵۰ ام تاریخچه را در ویرایشگر باز خواهد کرد :


$ fc 100 150
لیست تاریخچه در فایلی به نام .bash_history که در دایرکتوری خانگی شما قرار دارد، ذخیره میشود و در آن تا ۱۰۰۰ دستور نگهداری میشود.

[Admin]

راهنمای خط فرمان لینوکس / بخش سوم


اتصال و گسترش فرامین
یکی از قابلیتهای واقعا قدرتمند پوسته فرمان، قابلیت هدایت خروجی یا ورودی یک فرمان به فرامین دیگر است. برای این منظور، همانطور که قبلا اشاره شد، از کاراکترهای ویژه استفاده میشود.

لوله بندی فرامین (Piping Commands)
کاراکتر ویژه لوله بندی کاراکتر (|) است. این کاراکتر، خروجی یک فرمان را به ورودی فرمان دیگر هدایت میکند. برای مثال :


$

cat /etc/passwd | sort | more

adm:x:3:4:adm:/var/adm:/sbin/nologin

Alan:x:500:500:Alan Bachumian,7852020:/home/Alan:/bin/bash

apache:x:48:48:Apache:/var/www:/sbin/nologin

bin:x:1:1:bin:/bin:/sbin/nologin

Linet:x:501:501:Linet Minasian:/home/Linet:/bin/bash

mail:x:8:12:mail:/var/spool/mail:/sbin/nologin

--More--

این فرمان محتویات فایل etc/passwd را خوانده و خروجی را به فرمان sort هدایت میکند. این فرمان، کاراکتر ابتدای هر سطر را گرفته و خروجی را بصورت الفبایی مرتب کرده و خروجی را به دستور more میفرستد و این دستور نیز خروجی را بصورت صفحه به صفحه نمایش میدهد.
قابلیت لوله بندی نمایش خوبی است از اینکه چگونه یونیکس، پدر لینوکس بر اساس قطعات مختلف نرم افزاری شکل گرفته است. مثلا در یونیکس ابزارهای مختلف را طوری به هم وصل میکردن که کارهای مختلفی بتوان با آنها انجام داد. مثال خوبی که در این مورد میشود زد: سالها پیش که واژه پردازهای گرافیکی و راحت مانند اکنون وجود نداشتند، کاربران باید ابتدا سند خود را بصورت متنی ایجاد کرده و سپس آنرا بوسیله ماکروهای خاصی فرمت بندی میکردند و بعد باید بررسی میکردند که چطور از آب در آمده است . برای این کار از فرمانی مانند زیر استفاده میشد:


$ nroff -man grep.1 | lpr
در دستور بالا از nroff برای فرمت کردن فایل grep.1 با استفاده از ماکروی man استفاده شده و حاصل کار با استفاده از لوله بندی به خروجی چاپگر که lpr است فرستاده شده است.

دستورات متوالی
برخی اوقات نیاز دارید که چند فرمان بصورت همزمان با استفاده از یک فرمان اجرا شوند. این کار به سادگی امکان پذیر است. کافی است پس از اتمام هر فرمان آنرا از فرمان بعدی بوسیله یک کاراکتر سم کالن جدا کنید. برای مثال :


$ date; troff -me mytext | lpr; ls /home

فرامین پس زمینه
برخی دستورات برای تمام شدن نیاز به زمان دارند. برخی اوقات مایل نیستید که پوسته فرمانتان را معطل باقی بگذارید تا دستور به اتمام برسد. برای این منظور میتوانید دستور مورد نظر را با استفاده از کاراکتر آمپرسند (&) در پس زمینه اجرا کنید. برای مثال :


$ troff -me mytext &
راههایی برای مدیریت پروسه های پیش زمینه و پس زمینه وجود دارد که جلوتر درباره آنها صحبت خواهیم کرد.


توسعه فرامین
به وسیله قابلیت جانشینی فرامین میتوانید پوسته فرمان را وادار کنید تا خروجی یک فرمان را خودش تفسیر کند، بجای اینکه این کار به خود فرمان واگذار شود. در این مورد شما میتوانید خروجی استاندارد یک فرمان را بصورت آرگومان یک دستور دیگر تعیین کنید. دو شکل قابلیت جانشینی فرامین بصورت زیر است :


$(sommand) or 'command'
برای فهمیدن این قابلیت به مثال زیر توجه کنید:


$ vi $(find / -print | grep xyzzy)
در این دستور، قبل از اجرای vi جانشینی فرامین صورت می گیرد. ابتدا دستور find از دایرکتوری ریشه شروع به کار کرده و نام تمام فایلها و دایرکتوری ها را چاپ میکند. خروجی این دستور به grep ارسال میشود و این دستور تمام آنها را که فاقد رشته xyzzy هستند را فیلتر میکند. سپس vi تمام فایلهایی را که دارای رشته xyzzy هستند را باز میکند.

توسعه عبارات حسابی
موارد زیادی وجود دارد که شما مایلید که نتایج یک جمله محاسباتی را به یک فرمان ارسال کنید . دو راه برای انجام آن وجود دارد:


$[expression] or $((expression))
برای روشن شدن مطلب به مثال زیر توجه کنید :


$ echo “Iam $[2003-1978] years old.”

Iam 25 years old.


در مثال بالا، پوسته فرمان ابتدا عبارت حسابی را انجام داده و سپس نتیجه را به فرمان echo ارسال میکند.

توسعه متغییرهای محیطی
همانطور که قبلا گفتیم، متغییرهای محیطی اطلاعاتی را در مورد پوسته فرمان در بر دارند. هنگامی که یک متغییر محیطی را در یک دستور قرار میدهید، بجای اینکه نام آن چاپ شود، محتویات آن چاپ میشود :


$ ls -l $BASH

-rwxr-xr-x 1 root root 626188 Aug 24 2002 /bin/bash

در مثال بالا، دستور ls با استفاده از متغییر محیطی BASH محل آنرا چاپ میکند. در این مورد بیشتر توضیح خواهم داد.

استفاده از متغییر های محیطی
متغییرهای محیطی برای ذخیره اطلاعاتی مانند محل فایلهای پیکربندی ، صندوقهای پستی و مسیر دایرکتوری ها بکار میروند. همچنین این متغییرها دارای مقادیری برای شکل اعلان فرمان، اندازه تاریخچه و نوع سیستم عامل نیز هستند.
برای نمایش متغییرهایی که اکنون به پوسته فرمان شما اختصاص داده شده اند، باید از دستور declare استفاده کنید.
برای نمایش محتویات هر یک ، کافی است یک علامت دلار جلوی آن قرار داده و آن را در دستورات خط فرمان استفاده کنید :


$ echo $USER

Alan
همانطور که می بینید، فرمان بالا نام کاربر فعلی سیستم را نمایش میدهد.



متغییرهای محیطی عمومی
هنگامی که یک پوسته فرمان باز میکنید، متغییرهایی وجود دارند که مقادیر آنها قبلا تخصیص داده شده است. در زیر برخی از این متغییرها نشان داده شده اند :





BASH : محتوی مسیر کامل برنامه پوسته فرمان است. به طور معمول bin/bash .
BASH_VERSION : شماره نسخه برنامه پوسته فرمان را نشان میدهد.
EUID : شماره شناسایی موثر کاربر فعلی را نمایش میدهد. این مقدار هنگامی که پوسته شروع میشود، تخصیص داده میشود.
HISTFILE : محل فایل تاریخچه فرامین را نمایش میدهد.
HISTFILESIZE : تعداد فرامینی که تاریخچه در خود نگهداری میکند. معمولا ۱۰۰۰ است.
HISTCMD : شماره فرمان جاری را در تاریخچه نشان میدهد.
HOME : دایرکتوری خانگی کاربر جاری را نشان میدهد.
HOSTTYPE : نوع معماری پردازنده کامپیوتر را نشان میدهد.
MAIL : مسیر صندوق پستی کاربر جـاری را نـشـان میدهد. مـعـمـولا بـه نـام شـمـا در /var/spool/mail قرار دارد.
OLDPWD : مسیر قبل از دایرکتوری جاری فعلی را نشان میدهد.
OSTYPE : نوع سیستم عامل را نشان میدهد. در مورد ما خروجی به صورت linux-gnu خواهد بود.
PATH : لیست دایرکتوری های معرفی شده را نشان میدهد. برای اجرای یک فرمان در این دایرکتوری ها جستجو صورت میگیرد.
PPID : شماره پروسه ای که پوسته فرمان را شروع کرده است، نمایش میدهد.
PROMPT_COMMAND : دستوری را که هربار پیش از نمایش اعلان فرمان اجرا میشود را نشان میدهد.
PS1 : مقدار اعلان فرمان را تخصیص میدهد. مقادیر زیادی وجود دارند که آنها را میتوانید در اعلان فرمان خود بگنجانید مانند تاریخ، زمان، نام کاربر، نام کامپیوتر و ... برخی اوقات یک فرمان به اعلان های بیشتری نیاز دارد که میتوانید از متغییرهای PS2 یا PS3 برای این کار استفاده کنید. در این مورد بیشتر توضیح خواهم داد.
PWD : دایرکتوری جاری را نشان میدهد.
RANDOM : با مراجعه به این متغییر یک شماره تصادفی بین ۰ و ۹۹۹۹ تولید میشود.
SECONDS : تعداد ثانیه ای که پوسته فرمان آغاز به کار کرده است.
UID : شماره شناسایی اصلی کاربر فعلی را نمایش میدهد. این شماره در فایل etc/passwd ذخیره شده است.




ایجاد متغییرهای محیطی خاص
از متغییرهای محیطی میتوانید برای ذخیره اطلاعاتی که معمولا در پوسته فرمان استفاده میکنید، بهره برداری کنید. شما میتوانید هر گونه متغییر محیطی به دلخواه خود ایجاد کنید. برای ایجاد موقت یک متغییر محیطی میتوانید نام متغییر و مقدار آن را جلوی اعلان فرمان تایپ کنید :


$ AB=/usr/locl/documents; export AB
مثال بالا مسیر یک دایرکتوری را به یک متغییر به نام AB اختصاص میدهد. دستور export این متغییر را به پوسته فرمان صادر میکند. بنابراین در صورتی که پوسته های فرمان دیگری نیز اجرا شوند، این متغییر در آنها موجود خواهد بود.

نکته : ممکن است توجه کرده باشید که تمام متغییرهای محیطی با حروف بزرگ تعریف شده اند. این کار یک رسم است نه یک الزام. یعنی در صورتی که نام متغییری را با حروف کوچک تعیین کنید ، باز هم کار خواهد کرد. البته توجه داشته باشید که متغییر xyz با XYZ یکی نیست.

مشکلی که در ایجاد این گونه متغییرهای محیطی وجود دارد این است که موقت بوده و با خروج از پنجره پوسته ای که این متغییر در آن تخصیص داده شده است، این متغیر پاک خواهد شد. برای اختصاص دائمی این متغییرها، باید آنها را به فایلهای پیکربندی پوسته فرمان اضافه کنید. این موضوع جلوتر توضیح داده خواهد شد.
در صورتی که مایلید متنی درست جلوی مقدار یک متغییر محیطی قرار گیرد، کافی است که متغییر را در دو پرانتز قرار داده و متن مورد نظر را جلوی آن قرار دهید . برای مثال :


$ echo ${HOME}/Documents

/home/Alan/Documents
به خاطر داشته باشید که برای استفاده از متغییرها یا باید آنها را export کنید و یا به فایل پیکربندی پوسته فرما اضافه نمایید. دستور export بسیار قابل انعطاف است. مثلا میتوانید در هنگام صادر کردن متغییر، مقدار آنرا هم تخصیص دهید :


$ export XYZ=/home/Alan/Documents
ویا میتوانید با حفظ مقادیر قبلی، مقداری را به یک متغییر اضافه نمایید :


$ export PATH=$PATH:/home/Alan/Documents
در مثال بالا، دایرکتوری home/Alan/Documents به طور موقت به متغییر PATH اضافه شده است.
در صورتی که احساس کردید دیگر به یک متغییر نیازی ندارید، میتوانید با استفاده از دستور unset آنرا پاک کنید:


$ unset XYZ
همانطور که دیدید، برای پاک کردن متغییر نیازی به علامت دلار نیست.



مدیریت پروسه های پس زمینه و پیش زمینه
در صورتی که از لینوکس در محیط شبکه ای و با استفاده از یک ترمینال متنی استفاده میکنید، پوسته فرمان تنها چیزی است که میتوانید از آن استفاده کنید و از محیطهای گرافیکی خبری نخواهد بود. در صورتی که نیاز داشته باشید در آن واحد با چندین برنامه کار کنید، این مسئله بسیار محدود کننده خواهد بود.

با اینکه پوسته فرمان محیطی گرافیکی برای اجرای برنامه ها ندارد، ولی قابلیتی دارد که با استفاده از آن میتوانید برنامه های فعال را بین پس زمینه و پیش زمینه جابجا نمایید. با این وسیله میتوانید تعداد زیادی برنامه را در یک زمان درحال اجرا داشته باشید و بین آنها حرکت کنید.
راههای گوناگونی برای قرار دادن یک برنامه در پس زمینه وجود دارد. قبلا اشاره کردیم که با اجرای برنامه ای که به آخر آن یک کاراکتر آمپرسند (&) اضافه شده است، در پس زمینه قرار میگیرد. روش دیگر استفاده از دستور at برای اجرای برنامه ها بصورتی که به پوسته متصل نباشند ، است.
برای توقف اجرای یک فرمان و قرار دادن آن در پس زمینه، از کلیدهای Ctrl+z استفاده کنید. پس از اینکه اجرای دستور متوقف شد، با استفاده از دستور fg میتوانید آنرا به پیش زمینه آورده، استفاده کنید و یا با دستور bg آنرا در پس زمینه بکار بگیرید.



شروع پروسه های پس زمینه
در صورتی که برنامه هایی دارید که مایلید در هنگام کار کردن شما در پس زمینه اجرا شوند، پس از دستور ، یک علامت آمپرسند (&) در پایان آن اضافه کنید. برای مثال :



$ find /usr -print > /home/Alan/usrfiles &
این دستور تمام فایلهای موجود در دایرکتوری usr لینوکس شما را در فایلی به نام usrfiles ذخیره میکند. علامت آمپرساند باعث میشود که این فرمان در پس زمینه اجرا شود. برای دیدن اینکه چه برنامه هایی در پس زمینه در حال اجرا هستند، از دستور jobs استفاده کنید:


$ jobs

[1]- Stopped mc

[2]+ Stopped vi

[3] Running find /usr -print >usrfiles &
همانطور که در خروجی فرمان بالا مشاهده میکنید، سه برنامه mc ، vi و دستور find در حال اجرا در پس زمینه هستند. علامت مثبت در کنار برنامه دوم نشان میدهد که این آخرین پروسه ای است که درحالت پس زمینه اجرا شده است و علامت منفی نشاندهنده پروسه ای است که قبل از آخرین پروسه، در پس زمینه قرار داده شده است. بعلت اینکه برنامه های اول و دوم برای کارکرد به خروجی ترمینال نیاز دارند تا زمانی که در حالت پیش زمینه اجرا شوند، متوقف باقی خواهند ماند. ولی برنامه find که به خروجی ترمینال نیازی ندارد، در حال اجرا میباشد.




نکته : برای نمایش شماره پروسه برنامه های پس زمینه ، میتوانید گزینه l را به فرمان jobs اضافه نمایید. در صورتی که از دستور ps برای نمایش پروسه های فعال استفاده کنید، میتوانید ببینید که کدامیک از آنها دستوری است که در پس زمینه در حال اجراست.

[Admin]

راهنمای خط فرمان لینوکس / بخش چهارم


استفاده از فرامین پس زمینه و پیش زمینه
در ادامه مثالی که در بالا ذکر شد، برای برگرداندن برنامه vi به پیش زمینه میتوانید از دستور زیر استفاده کنید:

$ fg %2
با این دستور، برنامه vi مجددا روی پوسته فرمان نمایش داده خواهد شد. با فشردن کلیدهای Ctrl+z میتوانید مجددا آنرا به پس زمینه بفرستید.




هشدار : قبل از اینکه یک برنامه واژه پرداز و یا برنامه ای که اطلاعات ذخیره نشده دارد را به پس زمینه ارسال کنید، اطلاعات آنرا ذخیره نمایید. برنامه های پس زمینه به سادگی فراموش میشوند و ممکن است اطلاعات خود را از دست بدهید.




همانطوری که دیدید برای نمایش یک برنامه پس زمینه از علامت درصد و شماره آن که در دستور jobs مشخص شده بود استفاده شد. علاوه بر شماره، میتوانید بجای آن نام برنامه و یا قسمتی از نام برنامه که ابتدای آن علامت سوال قرار داده شده استفاده کنید. این کار هنگامی که دو برنامه مشابه به همراه دو فایل متفاوت باز هستند، به شما کمک خواهد کرد. برای روشن شدن مطلب به مثال زیر توجه کنید :

$ jobs

[2] Stopped vi

[3]- Stopped mc

[4]+ Stopped vi ./mytext



$ fg %?my



با تایپ دستور fg %?my برنامه vi که در حال ویرایش فایل mytext است، در پوسته فرمان نمایش داده خواهد شد.




پیکربندی پوسته فرمان
برای اینکه بتوانید بطور موثرتری از پوسته فرمان خود استفاده کنید، میتوانید آنرا بنا به خواسته خود تنظیم کنید. برای این منظور باید فایلهای پیکربندی پوسته فرمان خود را ویرایش کنید.
تعدادی فایل پیکربندی وجود دارد که نحوه رفتار پوسته فرمان شما را تعیین میکند. برخی از این فایلها برای تمام کاربران و پوسته ها مشترک بوده و برخی مخصوص یک کاربر خاص هستند. فایلهای پیکربندی زیر فایلهایی هستند که هر کاربر پوسته فرمان در لینوکس از آنها استفاده میکند :



etc/profile : این فایل اطلاعات محیط کاربری هر کاربر را ذخیره میکند. این فایل هنگامی اجرا میشود که شما به سیستم وارد شده و پوسته فرمان آغاز به کار میکند. این فایل مقادیر پیش گزیده مسیر، شکل اعلان فرمان، حداکثر تعداد فایلی که شما میتوانید ایجاد کنید و مجوز های پیش گزیده برای فایلهایی که ایجاد میکنید را تعیین میکند. همچنین این فایل متغییر های محیطی مانند محل صندوق پستی و اندازه فایلهای تاریخچه را تنظیم میکند.
etc/bashrc : این فایل برای هر کاربری که پوسته bash را اجرامیکند، اجرا میشود. این فایل حالت اعلان فرمان را تنظیم میکند. مقادیر این فایل میتواند توسط فایل bashrc که در دایرکتوری خانگی هر کاربر وجود دارد، تحت تاثیر قرار گیرد.
bashrc./~ : این فایل حاوی اطلاعات مربوط به bash هر کاربر میباشد. این فایل هنگامی خوانده میشود که به سیستم وارد میشود و هر گاه که یک پوسته جدید باز میکنید. اینجا بهترین مکان برای ذخیره متغییرهای محیطی و فرمانهای مستعار خاص خودتان است.
bash_profile./~ : این فایل برای وارد کردن اطلاعات خاصی که هر کاربر در استفاده از پوسته بکار میبرد میباشد. این فایل تنها یکبار اجرا میشود. هنگامی که کاربر به سیستم وارد میشود. این فایل تعدادی از متغییرهای محیطی را مقدار دهی کرده و فایل bashrc مربوط به کاربر را اجرا میکند.
bash_logout./~ : این فایل هر گاه که شما از سیستم خارج میشوید اجرا میشود. این فایل فقط صفحه نمایش را پاک میکند.





برای تغییر فایلهای etc/profile و etc/bashrc باید با کاربر ریشه وارد سیستم شده باشید. هر کاربر میتواند اطلاعات موجود در فایلهای bash_profile، bashrc و bash_logout موجود در دایرکتوری های خود را تغییر دهد.
در قسمت زیر با برخی تنظیمات فایلهای پیکربندی پوسته فرمان آشنا میشوید. در بیشتر موارد، تغییرات در فایل bashrc موجود در دایرکتوری خانگی صورت میگیرد. هرچند در صورتی که شما یک مدیر سیستم باشید، ممکن است این تنظیمات را برای کل کاربران خود اعمال کنید.






تنظیم اعلان فرمان
اعلان فرمان شما از تعدادی کاراکتر تشکیل شده است که هر گاه که به نمایش در می آید، معنی آن این است که پوسته فرمان آماده دریافت فرمان جدید است. محتویات اعلان فرمان در متغییر محیطی PS1 قرار دارد. در صورتی که پوسته فرمان شما به ورودی بیشتری نیاز داشته باشد، از مقادیر PS2، PS3 و PS4 نیز استفاده خواهد شد.
هنگامی که سیستم لینوکس شما نصب میشود، اعلان فرمان طوری تنظیم میشود که حاوی اطلاعات زیر باشد: نام کاربری شما، نام کامپیوتر شما و نام دایرکتوری که اکنون در آن قرار دارید. این اطلاعات در میان دو براکت قرار گرفته و در انتهای آن برای کاربران عادی یک علامت دلار ($) و برای کاربر ریشه علامت پوند (#) قرار دارد. در زیر مثالی از یک اعلان فرمان را میبینید:

[alan@Memphis alan]$
این امکان وجود دارد تا اطلاعات مختلفی را به اعلان فرمانتان اضافه کنید. این اطلاعات میتواند شامل شماره ترمینال، تاریخ، زمان و اطلاعات دیگر باشد. برای مثال :


!\ : شماره فعلی تاریخچه فرمان را نشان میدهد.
#\ : شماره دستور آخرین دستور را نشان میدهد.
$\ : اعلان فرمان استاندارد را نشان میدهد.
W\ : فقط دایرکتوری کاری جاری را نشان میدهد.
\\ : فقط یک بک اسلش نشان داده میشود.
d\ : روز، ماه و شماره روز را نمایش میدهد. مثلا : Sat Jan 23
h\ : نام کامپیوتر میزبان را نشان میدهد.
n\ : یک خط جدید باز میکند.
s\ : نام پوسته فرمان را نشان میدهد. مثلا bash
t\ : زمان را بصورت ساعت، دقیقه و ثانیه نمایش میدهد. برای مثال : 10:14:40
u\ : نام کاربر را نمایش میدهد.
w\ : مسیر کامل دایرکتوری جاری را نمایش میدهد.





نکته : در صورتی که اعلان فرمان خود را به صورت موقت با تایپ مقادیر مربوطه در پوسته فرمان تغییر میدهید، باید مقادیر PS1 را بین دو گیومه قرار دهید . مثلا دستور:

export PS1=”[\t\w]\$]”


اعلان فرمان را به صورت زیر نشان میدهد:

[20:25:40 /var/spool/mail]$







برای ایجاد تغییرات دائمی در اعلان فرمان، باید مقدار PS1 را به فایل bashrc موجود در دایرکتوری خانگی خود اضافه کنید. معمولا این مقدار قبلا وجود دارد و کافی است آنرا تغییر دهید.






تنظیم اسامی مستعار
در لینوکس این امکان وجود دارد تا برای آسانی بیشتر، اسامی مستعاری را بجای فرمان اصلی تعیین کنید. برای اضافه کردن اسامی مستعار باید از دستور alias استفاده کنید. به مثالهای زیر توجه کنید:

$ alias p='pwd; ls -CF'

$ alias rm='rm -i'
در مثال نخست حرف p دستور pwd را اجرا کرده و پس از آن دستور ls -CF اجرا خواهد شد که محتویات دایرکتوری جاری را چاپ خواهد کرد. در مثال دوم، دستور rm طوری تنظیم شده است تا فقط با گزینه i اجرا شود.
در صورتی که دستور alias را به تنهایی تایپ کنید، لیستی از اسامی مستعاری که تنظیم کرده اید نمایش داده میشود. توجه داشته باشید که اسامی مستعار در یک فایل پیکربندی ذخیره شده و با بستن پوسته فرمان از بین نمی روند.






کار کردن با سیستم فایل لینوکس
سیستم فایل لینوکس ساختاری است که اطلاعات شما را در کامپیوتر ذخیره میکند. فایلها در یک ساختار درختی از دایرکتوری ها ذخیره میشوند. هر دایرکتوری میتواند حاوی فایلها و دایرکتوری های دیگری باشد. در صورتی که بخواهید ساختار سیستم فایل لینوکس را دقیق تر توصیف کنید، آن بیشتر شبیه یک درخت وارونه است. در بالاترین نقطه، دایرکتوری ریشه قرار دارد که بوسیله یک اسلش تنها نشان داده میشود. در زیر آن دایرکتوری های عمومی و سیستمی سیستم عامل لینوکس قرار میگیرند. مانند bin، dev، home و tmp . هر کدام از این دایرکتوری ها محتوی دایرکتوری های دیگری هستند. تصویر ۲ ساختار درختی سیستم فایل لینوکس را نشان میدهد.








http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2.JPG




برخی از دایرکتوری های مهم سیستم فایل لینوکس در زیر توضیح داده شده اند.


bin : فرامین عمومی سیستم عامل لینوکس در این دایرکتوری قرار دارند. مانند ls، sort و chmod.
dev : حاوی نقاط دسترسی به ابزارهای سخت افزاری کامپیوتر شما است. مانند ترمینالها (tty)، دیسکهای فلاپی (fd)، دیسکهای سخت (hd) و ... کاربران بطور معمول برای دستیابی به این دستگاهها از نامهای آنها استفاده میکنند.
etc : حاوی برخی فایلهای پیکربندی سیستم است.
home : دایرکتوری های کاربران یک سیستم لینوکس در این دایرکتوری قرار میگیرد.
mnt : محلی را برای متصل کردن ابزارها و دیسکها مانند فلاپی، CD-ROM و درایوهای شبکه ایجاد میکند.
root : دایرکتوری خانگی کاربر ریشه است.
sbin : دستورات مدیریتی سیستم در این دایرکتوری قرار میگیرند.
tmp : محل قرارگیری فایلهای موقت.
usr : محل قرارگیری مستندات سیستم، بازی ها، فایلهای گرافیکی، کتابخانه ها و بسیاری چیزهای دیگر.

ساختار سیستم فایل در داس و ویندوز با ساختار آن در لینوکس متفاوت هستند. با وجودی که شباهت هایی نیز در این میان دیده میشود ولی تفاوت های عمده به شرح زیر هستند:


در داس و ویندوز برای دسترسی به ابزارهای ذخیره سازی مختلف و پارتیشن های مختلف دیسک سخت از حروفی که به نام درایو موسوم بودند استفاده میکردید. مانند A برای فلاپی، C برای دیسک سخت و ... در لینوکس تمام ابزارهای ذخیره سازی در دل سیستم فایل باهم ادغام شده اند. مثلا محتویات یک فلاپی دیسک در مسیر mnt/floppy قرار میگیرد و... ممکن است در ابتدای کار اصلا به این سیستم عادت نداشته باشید ولی پس از مدتی به آن عادت خواهید کرد. محلی که شما برای ذخیره فایلها و اطلاعات خود استفاده خواهید کرد، همان دایرکتوری خانگی شماست.
در سیستم فایل داس و ویندوز برای جداکردن پوشه ها و مسیرها از بک اسلش استفاده میشود در حالی که در لینوکس از اسلش استفاده میشود.
نام فایلها در داس و ویندوز همیشه دارای یک پسوند بوده اند. مانند txt برای فایلهای متنی و... پسوند فایل ها برای لینوکس و یونیکس لازم نیستند. سیستم فایل لینوکس بدون توجه به پسوند، نوع فایل را تشخیص میدهد.
هر فایل و دایرکتوری در لینوکس دارای مجوزها و خصوصیاتی است که از دسترسی کاربران غیر مجاز به آن جلوگیری کرده و یا این دسترسی را محدود میکند. در بیشتر سیستمهای داس و ویندوز از این مجوزها خبری نیست زیرا این سیستمها در ابتدا بصورت سیستمهای تک کاربره طراحی و پیاده سازی شده اند. در سیستمهای ویندوز، سیستمهای مبتنی بر ویندوز NT که بصورت چند کاربره هستند این مجوزها پیاده سازی شده است.

[Admin]

راهنمای خط فرمان لینوکس / بخش پنجم


راهنمای کامل خط فرمان لینوکس – بخش پنجم v\:* {behavior:url(#default#VML);} o\:* {behavior:url(#default#VML);} w\:* {behavior:url(#default#VML);} .shape {behavior:url(#default#VML);}

ایجاد فایلها و دایرکتوری ها
به عنوان یک کاربر لینوکس ، همانطور که در بالا اشاره کردم، بیشتر فایلها و دایرکتوری های خود را در دایرکتوری خانگی خود ایجاد و ذخیره خواهید کرد. در اینجا با چند دستور که در این زمینه مفید هستند آشنا میشوید:


cd : این دستور مسیر جاری را به مسیر دیگری که تعیین میکنید تغییر میدهد حتما با مشابه این دستور در داس کار کرده اید.
pwd : این دستور مسیر دایرکتوری فعلی را چاپ میکند.
mkdir : این دستور یک دایرکتوری ایجاد میکند.
chmod : این دستور برای تغییر مجوزهای فایل و دایرکتوری بکار میرود.
ls : این دستور محتویات یک دایرکتوری یا مسیر را چاپ میکند. مشابه دستور dir در داس.

خوب اکنون به کمی تمرین برای بکارگیری این دستورات می پردازیم. در صورتی که در حالت گرافیکی هستید، همانطور که قبلا گفته شد، یک پنجره ترمینال باز کنید.
۱. برای حرکت به دایرکتوری خانگی خود از هرجا ، کافی است دستور cd را تایپ کنید.
۲. برای حصول اطمینان از قرارگیری در دایرکتوری خانگی خود، دستور pwd را تایپ کنید:

$ pwd

/home/alan
۳. با استفاده از دستور mkdir یک دایرکتوری به نام test ایجاد کنید:

$ mkdir test
۴. مجوزهای دایرکتوری ایجاد شده را با استفاده از دستور ls بررسی کنید:

$ ls -ld test

drwxrwxr-x 3 alan alan 4096 May 17 20:14 test
خروجی فرمان نشان میدهد که test یک دایرکتوری بوده و مالک آن کاربری به نام alan است که به گروه alan تعلق داشته و آخرین بار در ۱۷ ام می در ساعت ۲۰:۱۴ دقیقه تغییر کرده است. تصور کنید میخواهید مجوزهای این دایرکتوری را طوری تنظیم کمنید که افراد دیگری که از این کامپیوتر استفاده میکنند نتواننند محتویات دایرکتوری شما را دیده و استفاده کنند. در این مورد بیشتر توضیح خواهم داد.
۵. اکنون دستور زیر را تایپ کنید:

$ chmod 700 test
این دستور به شما تمام مجوزهای استفاده و تغییر دایرکتوری را میدهد در حالی که به دیگران اجازه حتی مشاهده محتویات این دایرکتوری نیز داده نخواهد شد. اگر مجددا دستور ls که در بالا تایپ کردید را بکار ببرید، این بار مجوزها بصورت drwx------ نمایش داده خواهد شد.
۶. در این مرحله با استفاده از دستور cd به دایرکتوری test وارد شوید:

$ cd test
هنگامی که نیاز داشتید تا بدانید دایرکتوری خانگی شما در چه مسیری قرار دارد میتوانید از یکی از دو راه زیر استفاده کنید :


متغییر محیطی HOME
علامت ~

با تایپ یکی از موارد بالا مقابل اعلان فرمان ، مسیر دایرکتوری خانگی شما نمایش داده میشود:

$ ~

/home/alan
برای نمایش دایرکتوری خانگی یک کاربر دیگر کافی است به صورت زیر عمل کنید:

$ ~chris

/home/chris


در حرکت بین دایرکتوری ها و کارکردن در آنها فرامین دیگری نیز وجود دارند که بسیار مفید هستند:


یک نقطه : نشاندهنده مسیر جاری است. مثلا :


$ cp /usr/local/mygame .
دستور بالا فایل mygame را به مسیر جاری (که دایرکتوری خانگی تان بود) کپی میکند.


دو نقطه : نشاندهنده مسیر ماقبل است. مثلا :


$ mv mygame ..
دستور بالا فایل mygame را به مسیر بالاتر دایرکتوری خانگی تان (دایرکتوری home) منتقل میکند.


متغییر محیطی OLDPWD : نشاندهنده دایرکتوری جاری قبل از دایرکتوری فعلی است.





استفاده از کاراکترهای ویژه و عملگرهای خط فرمان
برای استفاده کارآمد تر از پوسته فرمان ، کاراکترهای مخصوصی وجود دارند که به کاراکترهای ویژه و عملگرها موسوم هستند. با کاراکترهای مخصوص میتوانید در تایپ کامل نام یک یا چند فایل صرفه جویی کرده و با استفاده از عملگرها اطلاعاتی را از یک فایل یا دستور به یک دستور یا فایل دیگر هدایت کنید.




استفاده از کاراکترهای ویژه مخصوص نام فایلها
برای کم کردن مقدار تایپ و انتخاب آسانتر دسته ای از فایلها ، پوسته فرمان به شما امکان استفاده از کاراکترهای ویژه را میدهد. کاراکترهای ویژه ای که از آنها میتوانید بین نام فایلها استفاده کنید عبارتند از :


علامت ستاره (*) : میتواند بجای هر تعدادی از کاراکترها قرار گیرد.
علامت سوال (?) : میتواند بجای یک کاراکتر قرار گیرد.
علامت دو براکت ([...]) : تمام کاراکتر های ذکر شده در براکت در انتخاب فایلها اثر میگذارند.

برای تمرین بکارگیری این کاراکترها به یک دایرکتوری خالی (مانند دایرکتوری test که قبلا ایجاد کردید) رفته و با استفاده از دستور زیر دسته ای از فایلهای خالی را ایجاد کنید :

$ touch apple banana grape grapefruit watermelon
حال برای درک بهتر چگونگی عملکرد کاراکترهای ویژه از دستور ls استفاده میکنیم. به خروجی هر فرمان توجه کنید :

$ ls a*

apple



$ ls g*

grape

grapefruit



$ ls g*t

grapefruit



$ ls *e*

apple grape grapefruit watermelon



$ ls *n*

banana watermelon
مثال نخست هر فایلی را که با کاراکتر a شروع میشود را نمایش میدهد. مثال بعدی تمام فایلهایی را که با g شروع میشوند نمایش میدهد. در مثال بعدی فایلهایی که با g شروع شده و به t ختم میشوند نمایش داده میشوند و در دو مثال بعدی فایلهایی که حاوی e و n هستند نمایش داده میشوند.


به چند مثال هم در مورد کاراکتر علامت سوال توجه کنید:

$ ls ????e

apple grape



$ ls g???e*

grape grapefruit
در مثال اول فایلهایی که دارای ۵ حرف بوده و حرف آخر آنها e است نمایش داده میشوند. در مثال دوم فایلهایی که با g شروع شده و کاراکتر پنجم آنها e است را نمایش میدهد.


حال مثالهایی در مورد براکتها :

$ ls [abw]*

allpe banana watermelon



$ ls [agw]*[ne]

apple grape watermelon
در مثال نخست تمام فایلهایی که با a، b و w شروع میشوند نمایش داده میشود.در مثال دوم تمام فایلهایی که با a، g و w شروع شده و به n یا e ختم میشوند، نمایش داده میشوند.




استفاده از کاراکترهای ویژه مخصوص هدایت فایلها
دستورات ورودی خود را از ورودی استاندارد دریافت کرده و روی خروجی استاندارد نمایش میدهند. با استفاده از لوله بندی که قبلا شرح داده شد، میتوانستیم خروجی یک دستور را به ورودی دستور دیگر متصل کنیم. با فایلها میتوانید از کاراکترهای کوچکتر از (>) و بزرگتر از (<) برای هدایت داده ها از/به فایلها استفاده کنید. این کاراکترها عبارتند از:


کاراکتر > : محتویات یک فایل را به یک دستور هدایت میکند.
کاراکتر < : خروجی یک فرمان را به یک فایل هدایت کرده و در صورتی که فایلی به همان نام وجود داشته باشد، آنرا پاک میکند.
کاراکتر << : خروجی یک دستور را به یک فایل هدایت کرده و در صورتی که فایلی به همان نام وجود داشته باشد، اطلاعات به آخر آن اضافه خواهد شد.

برای درک بهتر به مثالهای زیر توجه کنید:

$ mail root < ~/.bashrc

$ nroff -man /usr/share/man/man1/chmod.1* > /tmp/chmod

$ echo “I finished the project on $(date)” >> ~/projects


در مثال نخست محتویات فایل .bashrc در دایرکتوری خانگی، در یک پیام پست الکترونیک به کاربر root کامپیوتر ارسال میشود. در مثال دوم، صفحه کمک دستور chmod با استفاده از دستور nroff فرمت بندی شده و خروجی به فایل tmp/chmod ارسال میشود. مثال آخر نیز باعث خواهد شد تا خط زیر به فایل projects که در دایرکتوری خانگی کاربر وجود دارد، اضافه شود:

I finished the project on Sun May 25 14:25:36 IRST 2003







درک مجوزهای فایلها (File Permissions)
پس از اینکه مدتی با لینوکس کار کردید، مطمئنا به پیامهایی مانند Permission Denied برخورد خواهید کرد. مجوزهای فایلها و دایرکتوری ها در لینوکس به این علت ایجاد شده اند که از دسترسی کاربران به فایلها و اطلاعات خصوصی کاربران دیگر جلوگیری به عمل آورده و از فایلهای سیستمی در مقابل آسیب دیدگی حفاظت کنند. به این علت به هر فایل ۹ بیت اضافه میشود که معرف چگونگی دسترسی شما و دیگران به آن فایل خواهد بود. این بیتها بصورت rwxrwxrwx نمایش داده میشوند. نخستین سه بیت تعیین کننده دسترسی مالک فایل است. سه بیت بعدی برای گروه مالک و سه بیت بعدی برای تعیین نحوه دسترسی دیگران است. r نشانگر خواندن، w نشانگر نوشتن و x نشانگر اجازه اجرا هستند. در صورتی که بجای یکی از این حروف علامت دش (-) نمایش داده شود، به این معنی است که این اجازه غیر فعال است. برای نمایش مجوزهای هر فایل یا دایرکتوری میتوانید از دستور ls -ld استفاده کنید. به مثال زیر توجه کنید :

$ ls -ld ch3 test

-rw-rw-r-- 3 alan alan 4096 May 22 15:11 ch3

drwxr-xr-x 3 alan alan 4096 May 17 20:14 test


خط نخست فایلی را نشان میدهد که دارای مجوز خواندن و نوشتن برای مالک و گروه است. سایر کاربران فقط اجازه خواندن فایل را دارا هستند. این به این معنی است که آنها میتوانند فایل را ببیندن ولی هیچ تغییری نمی توانند در آن اعمال کنند. خط دوم یک دایرکتوری است. دقت کنید که مجوزها با حرف d که به معنی دایرکتوری است آغاز شده است. مالک دایرکتوری دارای اجازه خواندن، نوشتن و اجرا است. در نتیجه تنها مالک میتواند فایلها را در این دایرکتوری اضافه کرده، تغییر داده و پاک کند. بقیه کاربران تنها اجازه خواندن دارند. یعنی میتوانند به این دایرکتوری وارد شده و محتویات آنرا ببینند.
در صورتی که شما مالک یک فایل باشید، میتوانید مجوزهای آنرا مطابق نیاز خودتان تنظیم کنید. این کار بوسیله دستور chmod امکان پذیر است. برای هریک از مجوزهای خواندن، نوشتن و اجرا عددی در نظر گرفته شده است. خواندن ۴، نوشتن ۲ و اجرا ۱. بنابراین برای اینکه تمام مجوزها را به خودتان بدهید، مقدار سه بیت نخست باید ۷ تعیین شود. (۴+۲+۱). برای گروه و سایرین نیز میتوانید بنا به نیازشان مجوز تعیین کنید. مجوزها بین ۷ (مجوز کامل) و ۰ (هیچ مجوزی!) متغییر هستند. برای روشن شدن بهتر مطلب به مثالهای زیر توجه کنید :

$ chmod 777 files = rwxrwxrwx

$ chmod 755 files = rwxr-xr-x

$ chmod 644 files = rw-r--r--

$ chmod 000 files = --------
هنگامی که یک فایل ایجاد میکنید، مجوز پیش گزیده آن ۶۴۴ خواهد بود. در مورد دایرکتوری این مجوز ۷۵۵ است. این مقادیر پیش گزیده توسط دستور umask تعیین میشود.برای نمایش مقدار umask دستور زیر را تایپ کنید:

$ umask

022
کافی است اعدادی که در دستور umask مشاهده میکنید، از ۷ کم کنید. با این کار مقادیر پیش گزیده را برای دایرکتوری مشاهده خواهید کرد. در مورد فایلها باید این اعداد را از ۶ کم کنید. زیرا در مورد فایلها به طور پیش گزیده مجوز اجرا (با مقدار ۱) غیر فعال است.




نکته : برا تغییر تعداد زیادی از فایلها در یک زمان باید از گزینه R دستور chmod استفاده کنید. این امکان وجود دارد که با یک فرمان مجوزهای تمام فایلها و دایرکتور های درون یک ساختار دایرکتوری را تغییر دهد. برای مثال برای تغییر مجوزهای تمام فایلها و دایرکتور های موجود در مسیر tmp/test میتوانید دستور زیر را تایپ کند:

$ chmod -R 777 /tmp/test





هشدار : گزینه R دستور chmod هنگام اعطا مجوزهای کامل و اعطا مجوز اجرا بسیار خوب است . ولی در صورتی که دستور بالا را بجای مقدار ۷۷۷ با مقدار ۶۴۴ اجرا کنید دیگر نمی توانید به هیچ یک از دایرکتور های موجود در آن مسیر وارد شوید.


انتقال، کپی و پاک کردن فایلها
کپی، انتقال و پاک کردن فایلها بسیار آسان است. برای انتقال یک فایل باید از دستور mv استفاده کنید. برای کپی کردن فایلها دستور cp وجود دارد و برای پاک کردن فایلها نیز دستور rm قابل استفاده است. به مثالهای زیر توجه کنید:

$ mv abc def

$ mv abc ~

$ cp abc def

$ cp abc ~

$ rm abc

$ rm *
دستور نخست نام فایل abc را به def تغییر میدهد. دستور دوم این فایل را به دایرکتوری خانگی کاربر (~)منتقل میکند. دستور سوم، فایل abc را به فایل def کپی کرده و دستور چهارم آنرا در دایرکتوری خانگی کاربر کپی میکند. دستور پنجم فایل abc را پاک میکند در حالی که دستور ششم تمام محتویات دایرکتوری جاری را پاک خواهد کرد.




نکته : برای کاربر ریشه، دستور rm به کمک دستور alias طوری تنظیم شده است که برای پاک کردن فایلها حتما از کاربر ریشه سوال شود. این اقدام از پاک شدن تصادفی تعداد زیادی از فایلها در اثر اشتباه جلوگیری به عمل میاورد.

[Admin]

راهنمای استفاده از ویرایشگر متن VI


راهنمای استفاده از ویرایشگر متن Vi - Vi Improved
در لینوکس غیر ممکن است که هر چند وقت یکبار به استفاده از یک ویرایشگر متنی نیاز پیدا نکنید. در صورتی که در محیط گرافیکی هستید میتوانید از gedit استفاده کنید. بیشتر کاربران پوسته فرمان در لینوکس از هر دو ویرایشگر متنی emacs و vi استفاده میکنند. مزیت استفاده از vi یا emacs در این است که میتوانید از آنها در پنجره ترمینال، ترمینال متنی و یا یک اتصال متنی روی شبکه (مانند telnet) استفاده کنید. هیچ رابط گرافیکی مورد نیاز نیست.


http://alladin.persiangig.com/image/forum/linux/linux3.JPG




در این مقاله سعی خواهم کرد تا راهنمای مفیدی در مورد ویرایشگر vi در اختیار شما قرار دهم. پس از یادگیری Vi، هر جا به تغغیر فایلهای پیکربندی نیاز داشتید، میتوانید از آن استفاده کنید. ممکن است استفاده از vi در ابتدا دشوار به نظر برسد. ولی پس از مدتی میتوانید کارهای ویرایشی خود را با استفاده از آن با سرعتی بسیار انجام دهید. دستان شما هرگز نیاز ندارند تا از روی کیبورد جدا شده ماوس یا کلیدهای F را لمس کنند.


نکته : برای انجام تغییر در بسیاری از فایلهای پیکربندی که خارج از دایرکتوری خانگی شما قرار دارند، نیاز دارید تا بصورت کاربر ریشه وارد سیستم شده باشید. برای بدست آوردن مجوز سطح ریشه حتما لازم نیست تا از سیستم خارج شده و مجددا وارد شوید. میتوانید یک پنجره ترمینال باز کرده و با تایپ دستور su و سپس کلمه عبور ریشه، مجوز های کاربر ریشه را بدست آورده و فایل مورد نظر خود را ویرایش نمایید. برای خروج از حالت کاربر ریشه در ترمینال مورد نظر کافی است دستور exit را تایپ کنید.



شروع کار با vi
به طور معمول کار با vi را با باز کردن یک فایل شروع میکنید. برای بازکردن فایلی به نام tmp/test دستور زیر را تایپ کنید:

$ vi /tmp/test
در صورتی که این یک فایل جدید باشد، چیزی مانند زیر را خواهید دید:

~

~

~

~

~

"/tmp/test" [New File]
علامت چشمک زن در بالای صفحه نشاندهنده محل اعلان شما است. پایین ترین خط صفحه اطلاعاتی در مورد آنچه در حال رخداد است، در اختیار شما قرار میدهد. در اینجا به شما اعلام کرده است که فایل جدیدی را باز کرده اید. کاراکترهای ~ که در بین خط بالا و پایین مشاهده میکنید فعلا به عنوان یک پر کننده موقت عمل میکنند زیرا هنوز متنی وجود ندارد. هیچ منو یا راهنما یا آیکونی وجود ندارد تا بفهمید چه کاری باید انجام دهید! فعلا حتی نمی توانید تایپ را شروع کنید. در این صورت کامپیوتر بوق زده، چیزی تایپ نخواهد شد.
نخستین چیزی که باید یاد بگیرید، تفاوت بین حالتهای مختلف عملکرد برنامه است. ویرایشگر vi در دو حالت فرمان و ورودی عمل میکند. قبل از اینکه بتوانید به فایل متنی اضافه کرده یا چیزی را تغییر دهید، باید دستوری تایپ کنید تا vi بداند که شما چه کاری میخواهید انجام دهید. یک فرمان معمولا حاوی یک یا دو حرف و یک عدد اختیاری است. برای وارد شدن در حالت ورودی، باید یک دستور ورودی را تایپ کنید. برای شروع یکی از دستورات زیر را تایپ کنید:
-a : به معنی Add است. میتوانید متن را در طرف راست اعلان وارد نمایید.
-i : به معنی Insert است. میتوانید متن را در طرف چپ اعلان فرمان هم وارد کنید.


نکته : بجای استفاده از فرامین a یا i میتوانید به سادگی کلید Insert را برای ورود به حالت ورودی فشار دهید.


شروع به تایپ کردن کنید. در بین تایپ خود کلید Enter را هم فشار دهید. پس از اینکه چند خطی را تایپ کردید، کلید Esc را فشار دهید. این کار شما را به حالت فرمان باز میگرداند. با استفاده از کلیدها و حروف زیر میتوانید در متن جابجا شوید:
-کلیدهای مکان نما : برای حرکت به چپ و راست و بالا و پایین میتوانید از کلیدهای مکان نما و همچنین از کلیدهای h (چپ) ، l (راست)، j (پایین) و k (بالا) استفاده کنید.
-کلید w : اعلان را به ابتدای کلمه بعدی هدایت میکند.
-کلید b : اعلان را به ابتدای کلمه قبلی باز میگرداند.
-کلید صفر : اعلان را به ابتدای خط جاری هدایت میکند.
-کلید $ : اعلان را به انتهای خط جاری هدایت میکند.
-کلید H : اعلان را به اول نخستین خط صفحه حرکت میدهد.
-کلید M : اعلان را به اول خط میانی صفحه حرکت میدهد.
-کلید L : اعلان را به اول خط پایانی صفحه حرکت میدهد.
خوب اکنون تنها چیزی که باقی میماند، چگونگی پاک کردن متن است:
-کلید x : کاراکتر زیر اعلان را پاک میکند.
-کلید X : کاراکتر قبل از اعلان را پاک میکند.
-فرمان dw : از کاراکتر جاری تا پایان کلمه را پاک میکند.
-فرمان d$ : از کاراکتر جاری تا پایان خط را پاک میکند.
-فرمان d0 : از کاراکتر ماقبل تا ابتدای خط را پاک میکند.
برای ذخیره تغییرات و خروج از برنامه هم میتوانید از کلیدهای زیر استفاده کنید:
-فرمانZZ : تغییرات را ذخیره کرده و از برنامه خارج میشود.
-کلید w : تغییرات را ذخیره کرده ولی میتوانید به ویرایش ادامه دهید.
-فرمان wq : همانند فرمان ZZ است.
-کلید q : از برنامه در صورتی خارج میشود که تمام تغییرات ذخیره شده باشند.
-فرمان q! : از برنامه خارج شده و تغییرات را نادیده فرض میکند.


نکته : همانند تمام ویرایشگرهای متنی، در vi هم میتوانید از کلیدهای Home، End، PgUP و PgDWN برای حرکت در فایل و خطوط و از کلید Del برای پاک کردن متن استفاده کنید.



نکته : در صورتی که اشتباها به فایلی آسیب رساندید، فرمان !q بهترین روش برای خروج و ذخیره نکردن تغییرات است. برای undo کردن تغییرات کافی است از دستور u استفاده کنید.



تا اینجا مطالب زیادی در مورد vi یاد گرفته اید. البته باز در مورد دستورات vi بیشتر صحبت خواهم کرد. اکنون اجازه دهید به چند نکته اشاره کنم که مراحل اولیه کار کردن شما را با vi آسانتر کند:
-کلید Esc : فراموش نکنید که فشردن این کلید شما را به حالت فرمان باز میگرداند. این کلید به همراه دستور ZZ تغییرات را ذخیره کرده و از فایل خارج میشود.
-کلید u : فشردن این کلید، تغییرات انجام شده را از میان برده و به حالت قبلی باز میگردد. (undo).
-کلیدهای Ctrl+r : این کلید برعکس کلید u است. عمل تکرار یا redo را انجام میدهد.
-کلید Capslock : فرامین و متن شما با حروف بزرگ تایپ شده و باعث خواهد شد تا برخی فرامین کار نکنند. دقت کنید.
-دستور ! : در صورتی که در vi هستید، میتوانید با استفاده از تایپ علامت تعجب و سپس دستور مورد نظر، دستورات لینوکس را از درون vi اجرا کنید.پس از اتمام تایپ دستورات کلید Enter را فشار دهید تا به برنامه باز گردید. حتی میتوانید با تایپ !bach یک پوسته فرمان از درون vi باز کرده و با آن کارکنید. پس از اتمام کار کافی است که با تایپ exit به برنامه باز گردید.قابلیت بسیار جالبی است!
-INSERT : هنگامی که در حالت ورودی هستید، این کلمه در پایین صفحه نوشته میشود.سایر پیغامها هم در همین مکان نمایش داده میشوند.
-کلیدهای Ctrl+g : در صورتی که فراموش کردید در حال ویرایش کدام فایل هستید، با فشار دادن این کلیدها نام فایل و شماره خطی که در آن هستید، تعداد خطوط فایل و ... نمایش داده میشود.


حرکت در میان فایل
بجز چند دستور حرکت بین خطوط ی که در بالا شرح داده شدند، راههای دیگری نیز برای حرکت در فایل وجود دارد. برای تمرین این کار نیاز به یک فایل تقریبا بزرگ دارید. برای این کار میتوانید فایل var/log/messages را در دایرکتوری tmp کپی کرده و باز کنید. با کلیدهای زیر میتوانید در فایل حرکت کنید:
-Ctrl+f : یک صفحه به جلو میروید.
-Ctrl+b : یک صفحه به عقب باز میگردید.
-Ctrl+d : نیم صفحه به جلو میروید.
-Ctrl+u : نیم صفحه به عقب باز میگردید.
-G : به آخرین خط فایل حرکت میکنید.
-1G : به نخستین خط فایل حرکت میکنید. البته به جای عدد ۱ از هر عددی میتوانید استفاده کنید و به همان خط حرکت خواهید کرد.

جستجوی متن
برای جستجوی متن میتوانید از کلیدهای اسلش (/) و علامت سوال استفاده کنید. همچنین امکان استفاده از کاراکترهای ویژه نیز وجود دارد. اسلش عمل جستجوی فایل بعد از اعلان و علامت سوال عمل جستجوی فایل قبل از اعلان را انجام میدهد. مثلاhello/ و hello? عمل جستجو رو به جلو و عقب را برای لغت hello انجام میدهند.

استفاده از شماره ها در کنار فرمانها
در صورتی که قبل از یک دستور یک عدد قید نمایید آن دستور به تعداد آن عدد تکرار خواهد شد. برای مثال :
3dw : سه کلمه بعدی را پاک میکند.
5cl : پنج حرف بعدی را تغییر میدهد.
12j : دوازده خط به پایین حرکت میکند.
اکنون باید تا حدود زیادی کار کردن با vi را یاد گرفته باشید.

[Admin]

ایجاد و نصب نرم افزارها از کدهای منبع


ایجاد و نصب نرم افزارها از کدهای منبع v\:* {behavior:url(#default#VML);} o\:* {behavior:url(#default#VML);} w\:* {behavior:url(#default#VML);} .shape {behavior:url(#default#VML);} ایجاد و نصب نرم افزارها با استفاده از کدهای منبع
در صورتی که هیچ کد اجرایی برای نرم افزار مورد نیاز شما وجود نداشته باشد، و یا نیاز داشته باشید تا نرم افزار مربوطه را مطابق نیاز خود تغییر دهید، باید از کد منبع استفاده نمایید. کدهای منبع ممکن است هم بصورت بسته های rpm و هم بصورت بسته های tar/gz وجود داشته باشند.
معمولا در اکثر اوقات هنگام کامپایل و نصب برنامه‌های کاربردی با استفاده از کدهای منبع به خوبی پیش رفته و اشکالی پیش نمی‌آید. ولی برای اینکه بتوانید بهتر اشکالات احتمالی را رفع نمایید، دانستن برنامه نوسی برایتان بسیار مفید خواهد بود.
به طور کلی استفاده از کدهای منبع را به کاربرانی که تازه کار با لینوکس را آغاز کرده‌اند، ممکن است کمی دشوار باشد. پس بهتر است پس از اینکه مقداری با تجربه‌تر شدید از این بسته‌ها استفاده نمایید. برای کاربران مبتدی، استفاده از بسته‌های آماده نصب مانند rpm و deb بسیار راحت‌تر است.
البته در صورتی که کنجکاو هستید و مایلید این نوع نصب را هم آزمایش نمایید، من شما را بر حذر نمی‌دارم. فقط دقت نمایید که چه کاری را دارید انجام می‌دهید.


نکته : برای اینکه بتوانید از کدهای منبع برای تولید برنامه‌ها استفاده کنید، به ابزارهایی مانند کامپایلر ها و لینکرها و کتابخانه ها نیاز دارید. مجموعه این ابزارها تحت عنوان Development Tools در توزیع‌های مختلف لینوکس موجود هستند. برای اینکه قادر باشید تا برنامه‌های موجود بصورت کدهای منبع را کامپایل و نصب نمایید، حتما به این ابزارها نیاز دارید. بنابراین آنها را نصب نمایید.



استفاده از بسته های tar/gz
تقریبا تمام بسته های کد منبع که در اینترنت موجود هستند، با این فرمت ارائه می‌شوند. برای استفاده و نصب نرم افزارهایی که با این بسته ها ارائه می‌شوند باید مراحل زیر را انجام دهید :
- بسته مربوطه را از اینترنت و یا CD در یک دایرکتوری خالی کپی نمایید.
- بسته را با استفاده دستور gzip یا gunzip از حالت فشردگی خارج نمایید. نتیجه این کار یک بسته با فرمت tar است. به مثال زیر توجه کنید :

$ gzip -d mycoolapp.tar.gz
- برای باز کردن بسته tar از دستور ذکر شده در مثال زیر استفاده نمایید . این دستور تمام فایلهای موجود در بسته را در یک دایرکتوری درون دایرکتوری جاری باز میکند.

$ tar xvf mycoolapp.tar
- با استفاده از دستور cd وارد دایرکتوری مربوطه شوید.
- در صورتی که همراه با بسته فایلهایی به نام INSTALL و یا README ارائه شده است، ابتدا حتما آنها را مطالعه نمایید.
- در مرحله بعدی باید بسته را برای کامپایل شدن پیکربندی نمایید. برای این منظور باید از دستور configure استفاده نمایید . به مثال زیر توجه نمایید :

$ ./configure


توجه : حتما و حتما فایلهای INSTALL و README همراه با بسته را مطالعه نمایید. ممکن است که برای پیکربندی بسته لازم باشد تا آرگومانهای دیگری به دستور configure اضافه نمایید.


این دستور بسته برای برای کامپایل شدن آماده نموده و فایلهای لازم برای این کار را ایجاد می‌کند. ضمنا در صورتی که از شما آرگومان یا گزینه‌ای دریافت کرده باشد، آنرا نیز در فایلهای مربوط به کامپایل و نصب اعمال می‌کند.
- در صورتی که همه چیز به خوبی پیش رفت و هیچ پیام خطایی مشاهده نکردید، اکنون باید برنامه را کامپایل نمایید. برای این منظور باید از دستور make استفاده کنید. به مثال زیر توجه کنید:

$ make
- خوب در این مرحله کامپیوترتان شروع به کامپایل کردن برنامه می‌کند. در صورتی که برنامه بزرگی را کامپایل کنید و یا پردازنده کامپیوترتان قدیمی باشد، ممکن است این بخش کمی طول بکشد. در صورتی که پس از اتمام کار هیچگونه پیغام خطایی روی صفحه مشاهده نکردید معنی آن این است که برنامه بدون هیچ مشکلی کامپایل شده است و اکنون آماده نصب می‌باشد. برای نصب برنامه باید مجوزهای کاربر ریشه را داشته باشید. برای این کار از دستور su برای ورود به حالت کاربر ریشه استفاده کنید.
- برای نصب برنامه کامپایل شده باید از دستور make intall استفاده کنید.با این کار برنامه در محل خود نصب شده و از این پس می‌توانید آنرا از خط فرمان اجرا نمایید. به مثال زیر توجه کنید :

$ make install




توجه : هنگامی که یک برنامه را از طریق کد منبع نصب می کنید، هیچ آیکون و یا میانبر گرافیکی برای اجرای آن ایجاد نمی‌شود. برای اینکه بتوانید آنرا به راحتی اجرا کنید، خودتان باید برای آنها آیکون و میانبر ایجاد کنید.



نکته: بدلیل اینکه دستور gzip بسته اصلی را حذف نموده و یک بسته tar ایجاد می‌کند، در صورتی که مایل به نگهداری یک نسخه از کد منبع هستید، یک کپی از آنرا در یک مسیر جداگانه نگهداری نمایید.


- پس از اینکه نصب برنامه نیز به موفقیت به پایان رسید، می‌توانید با استفاده از دستور rm و گزینه R تمام فایلهای کد منبع را پاک کنید تا فضای دیسک شما بی جهت اشغال نشود. در صورتی که فقط بخواهید برنامه کامپایل شده را از داخل کدهای منبع پاک کرده و کدهای منبع را نگهداری کنید، از دستور make clean استفاده کنید. به مثال زیر توجه نمایید:

$ make clean
- برخی بسته‌های کد منبع، گزینه make uninstall را نیز پشتیبانی می‌کنند که از طریق آن می‌توانید برنامه‌ای را که نصب کرده‌اید، از روی کامپیوترتان پاک کنید.

[Admin]

ساختار سیستم فایل لینوکس و یونیکس



سیستم فایل هر کامپیوتر، امکان ذخیره سازی فایل‌ها و اطلاعات را روی آن فراهم می‌سازد. هنگامی که از داخل برنامه واژه پرداز خود سندی را ذخیره می‌کنید، این سیستم فایل است که تعیین می‌کند سند چگونه و کجا ذخیره شود.
ابزارهای ذخیره سازی مانند فلاپی دیسک‌ها، دیسک‌های سخت، درایوهای CD-ROM، درایوهای Zip و... تا قبل از اینکه سیستم‌عامل سیستم فایل را روی آنها تشکیل دهد، قابل استفاده نیستند.
سیستم فایلهای گوناگونی برای سیستم‌عامل‌های مبتنی بر یونیکس و لینوکس ارائه شده‌اند که برخی از آنها عبارتند از ext2، ext3، xfs، reiserfs و غیره. این سیستم فایل‌ها در جزئیات فنی دارای تفاوت‌هایی با هم هستند ولی از نظر ساختاری که ایجاد می‌کنند مشابه بوده و تفاوت چندانی باهم ندارند. در این مقاله ما وارد جزئیات فنی هر نوع از سیستم فایلها نشده و تنها ساختار آنها را بررسی خواهیم کرد.


سیستم فایل یا درخت؟
سیستم فایل سیستم‌عامل‌های مبتنی بر یونیکس و لینوکس بصورت یک درخت وارونه پیاده سازی شده است. در یونیکس و لینوکس دیگر شما چیزی به نام درایوهای A، C و ... ندارید. تمام ابزارها و سیستم فایلها شاخه‌هایی از این درخت وارونه هستند. مرکز این درخت ریشه یا root نام دارد که بالاترین سطح سیستم فایل را تشکیل می‌دهد. زیر ریشه، پوشه‌هایی قرار دارند که سایر قسمت‌های سیستم فایل را تشکیل می‌دهند که اکنون درباره آنها توضیح می‌دهم. تصویر ۱ سیستم فایل سیستم‌های مبتنی بر یونیکس و لینوکس را نشان می‌دهد.




http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2.JPG



همانطور که می‌بینید سیستم فایل از تعداد زیادی پوشه تشکیل شده‌است که این پوشه‌ها تقریبا در تمامی سیستم‌عامل‌های مبتنی بر یونیکس و لینوکس مشترک هستند. اکنون به تشریح تک تک این شاخه‌ها پرداخته و در میان آن توضیحات اضافه را به شما ارائه خواهم کرد.


پارتیشن‌ها
در سیستم فایل سیستم‌عامل‌های مبتنی بر لینوکس و یونیکس، دیسک‌های سخت می‌توانند پارتیشن‌های متعددی داشته باشند. در این صورت هر پارتیشن دارای یک نقطه اتصال یا mount point می‌باشد که در آن نقطه به درخت سیستم فایل متصل می‌شود. مثلا می‌توانید اطلاعات کاربران سیستم را در یک پارتیشن جداگانه ذخیره نموده و نقطه اتصال آنرا home تعیین کنید که محل قرارگیری اطلاعات کاربران است و به همین ترتیب.


بخش‌های درخت سیستم فایل
اکنون به بررسی تک تک شاخه‌های سیستم فایل می‌پردازیم. توجه داشته باشید که دسترسی به اکثر این شاخه‌ها فقط توسط کاربر ریشه امکان پذیر است.
-شاخه bin: در این شاخه، دستورات سیستم‌عامل که برای تمام کاربران قابل دستیابی هستند و برخی دستورات مدیریتی سیستم قرار می‌گیرند.
-شاخه boot: این شاخه که می‌تواند در یک پارتیشن جداگانه بوده و به پوشه boot متصل شده باشد، حاوی برنامه راه‌نداز بوت سیستم عامل می‌باشد. مانند Grub و Lilo.
-شاخه dev: محل قرارگیری نقطه دسترسی‌های ابزارهای سخت افزاری است. مثلا تمام پورت‌ها، پارتیشن‌ها و... در اینجا دارای یک فایل هستند. برای مثال فایل dev/fd0 نشاندهنده فلاپی درایو سیستم است و به همین ترتیب. بسیاری از برنامه‌های کاربردی از این فایلهای دسترسی برای خواندن و نوشتن داده‌ها بر روی ابزار مورد نظرشان استفاده می‌کنند. مثلا یک برنامه کاربردی فایل dev/fd0 را باز کرده و در آن می‌نویسد. در حقیقت اطلاعات روی درایو فلاپی و دیسکی که در آن قرار دارد، نوشته خواهد شد.
-شاخه etc: در این شاخه فایل‌های پیکربندی برنامه‌های سرویس دهنده و برخی فایلهای سیستمی دیگر قرار می‌گیرند. مثلا فایل پیکربندی سرویس دهنده وب آپاچی در سیستم‌های دبیان در etc/apache/http.conf قرار دارد و به همین ترتیب.
-شاخه home: در این شاخه دایرکتوری‌های خانگی کاربران سیستم و اطلاعات آنها قرار می‌گیرد. بهتر است این شاخه در یک پارتیشن جداگانه قرار گرفته و متصل شود. این کار حفاظت از داده‌های کاربران را بالاتر خواهد برد. ضمنا در صورت نیاز به فرمت و نصب مجدد سیستم، اطلاعات کاربران دست نخورده باقی مانده و پس از نصب مجدد، کلیه تنظیمات شخصی و اطلاعات آنها بدون تغییر باقی خواهند ماند.
-شاخه lib: این شاخه همانطور که از نام آن پیداست، محل قرار گیری فایل‌های کتابخانه برنامه‌ها است. این کتابخانه‌ها توسط برنامه‌های کاربردی و ابزارهای برنامه نویسی بکار گرفته می‌شوند.
-شاخه mnt: این شاخه معمولا دارای زیرشاخه‌هایی مانند floppy و cdrom بوده و محل اتصال سنتی درایوهای فلاپی و CD-ROM می‌باشد. همچنین پارتیشن‌ها دیگر دیسک سخت را نیز می‌توانید در این شاخه متصل نمایید. البته اجباری به این کار وجود ندارد. مثلا در سیستم‌های مبتنی بر دبیان، درایوهای فلاپی و CDROM در شاخه‌های floppy و cdrom که در زیر ریشه قرار دارند، متصل می‌شوند. اتصال و برداشتن اتصال پارتیشن‌ها و درایوها با استفاده از دستور mount صورت می‌گیرد. اشتراکات شبکه را نیز می‌توانید در این شاخه متصل نمایید.
-شاخه proc: این شاخه یک سیستم فایل مجازی است که برخی اطلاعات مربوط به سیستم و هسته از آن قابل دستیابی می‌باشد. مثلا فایل version در این شاخه حاوی اطلاعات هسته سیستم عامل مانند نسخه آن و ... می‌باشد.
-شاخه sbin: دستورات و برنامه‌های مدیریتی سیستم در این شاخه قرار می‌گیرند که مخصوص کاربر root است.
-شاخه tmp: محل قرارگیری برخی فایلهای موقتی برنامه‌های کاربردی است.
-شاخه usr: بسیاری از برنامه‌های کاربردی در این شاخه نصب می‌شوند. مثلا Xwindow در این شاخه قرار دارد. همچنین برخی دستورات و دستورات مدیریتی نیز در مسیرهای usr/bin و usr/sbin قرار می‌گیرند.
-شاخه var: این شاخه که معمولا در کامپیوترهای سرویس دهنده در یک پارتیشن جداگانه قرار می‌گیرد، مخصوص برنامه‌های سرویس دهنده‌ای مانند وب و FTP و بانکهای اطلاعاتی است. مثلا فایل‌های مربوط به یک وب سایت می‌توانند در var/www قرار گیرند. به دلیل اینکه در برخی از حملات DOS دیسک سخت سیستم با فایل‌های آشغال پر می‌شود، این شاخه را در یک پارتیشن جداگانه قرار می‌دهند که در صورت قرارگیری تحت حمله و پرشدن احتمالی دیسک سخت، کل سیستم عامل دچار وقفه نگردد و آسیب به همان قسمت محدود شود.

تمامی شاخه‌هایی که در بالا توضیح داده شد، می‌توانند در پارتیشن‌های جداگانه قرار داده شوند. ولی ضرورتی ندارد.


پارتیشن swap
هنگام نصب لینوکس، پارتیشنی به نام swap می‌سازید. کاربرد این پارتیشن چیست؟ این پارتیشن که تحت ساختار سیستم فایل جایی متصل نمی‌شود، محل قرارگیری swapping file لینوکس که همان حافظه مجازی روی دیسک سخت است، می‌باشد. بهتر است حجم آنرا برابر یا ۲ برابر حافظه سیستم خود تعیین نمایید.

[Admin]

تعیین سطوح دسترسی کاربران در لینوکس



در جدیدترین و امن ترین فایل سیستم مایکروسافت یعنی NTFS 5.0امکان تعیین سطوح مختلف دسترسی به دایرکتوری ها ( و نه فایل‌ها!) برای کاربران مختلف به صورت زیر وجود دارد:

1-No Access
2-Read
3-Read & Execute
4-Write
5-Full Control

در حالت اول کاربر مورد نظر هیچگونه دسترسی به دایرکتوری مورد نظر ندارد. حالت دوم تنها می تواند فایل‌ها را ببیند ولی امکان اجرای فایل‌ها (ی اجرایی) را ندارد ( بیچاره !!!). در گزینه سوم این اختیار به کاربر داده شده است تا فایل‌ها را اجرا کند. در حالت چهارم یا Writeکاربر قادر به انجام هر کاری جز تغییر سطوح دسترسی به دایرکتوری مورد نظر را دارد. به این حالت Modifyهم گفته می‌شود و بالاخره در آخرین حالت کاربر می‌تواند هر آنچه را اراده می‌کند اعمال کند!!! این سطح دسترسی معمولا مخصوص Administratorبوده و به نااهلان داده نمی‌شود.
همانگونه که اشاره شد در این فایل سیستم امکان فیلتر کردن دسترسی کاربران به فایل‌ها وجود ندارد و تمام فایل‌های موجود در یک دایرکتوری به لحاظ سطح دسترسی تابع دایرکتوری خود هستند. اما در لینوکس استراتژی کاملا متفاوت است. دسترسی به هر فایل یا دایرکتوری توسط ۹بیت اطلاعات اضافه‌ای که به فایل یا دایرکتوری چسبانده می‌شود برای ۳ کلاس ۳ بیتی کاربر, گروه کاربر و سایر کاربران , تعیین می‌شود که به ترتیب با کدهای u(کاربر) , g(گروه) و o(سایرین) مشخص می‌شوند. 0 یا 1 بودن بیت اول تعیین کننده دسترسی خواندن (Read)برای صاحب فایل ( کاربر), بیت دوم امکان نوشتن (Write) و ایجاد تغییر در فایل یا دایرکتوری مورد نظر و بالاخره بیت سوم امکان اجرای(eXecute) فایل‌های اجرایی را مشخص می‌کند. سه بیت دوم این دسترسی‌ها را برای کلاس گروه کاربر و سه بیت آخر دسترسی‌ها را برای سایر کاربران مشخص می‌کند. در صورتی که یک مجوز به کاربری داده نشده باشد به جای مجوز مورد نظر(یکی از حروف R,WیاX ) هنگام نمایش مجوزها، علامت دش (-) دیده می‌شود. آنچه در زیر دیده می‌شود مجوز دسترسی کامل به یک فایل است. یعنی همه کاربران امکان خواندن، نوشتن و اجرای فایل را دارند :

rwxrwxrwx
یا در حالتی که صاحب فایل دسترسی کامل، گروهش امکان خواندن و اجرا و سایرین هیچگونه دسترسی به فایل مورد نظر نداشته باشند این مجوزها به صورت زیر خواهد بود:

rwxr-x---

نمونه‌ای از این مجوزها را می‌توانید با اجرای فرمان ls -lمشاهده نمایید. توجه کنید که علاوه بر ۹بیت ذکر شده، یک کاراکتر اضافه نیز در ابتدای این رشته وجود دارد که تعیین کننده نوع فایل است که برای فایل‌های عادی بصورت دش (-) و برای دایرکتوری ها بصورت dدیده می‌شود:

drwxr-xr-x
-rwxr-xr-x
نکته:
مجوز پیش فرض برای فایل‌های جدید بصورت زیر است:

rw-r- - r--

و در صورتی که فایلی توسط یکی از کامپایلرهای موجود اجرایی شده باشد x (یا امکان اجرا کردن) به دسترسی‌ها اضافه می‌گردد. مجوز پیش فرض دسترسی به یک دایرکتوری جدید نیز مشابه همین حالت است:

rwxr-xr-x
در صورتی که بخواهید مجوزهای پیش فرض را برای نشست جاری خود تغییر دهید می‌توانید از دستور umaskاستفاده کنید.

برای تغییر مجوزهای یک فایل یا دایرکتوری کاربری که این اختیار را دارد (کاربر ریشه یا صاحب فایل یا دایرکتوری) می‌تواند با دستور chmodاین کار رابوسیله یکی از دو روش زیر انجام دهد.

-در روش نخست پس از دستور chmodمی‌توان با علامت های "+" یا "–" یک یا چند مجوز را به کلاس ها افزود و یا از آنها گرفت. در این حالت کلاس ها با کدهایی که در بالا ذکر شد تعیین می شوند.مثلا:

#chmod go-rx anything
این دستور تعیین می کند که مجوز خواندن و اجرای فایلی به نام anythingاز کلاس گروه کاربر(u) و سایرین(o) گرفته شود و برعکس آن به صورت زیر است:

#chmod go+rx anything
-در روش دوم مجموع سه سطح دسترسی(خواندن,نوشتن و اجرا) به صورت یک عدد بین صفر تا هفت برای 3 کلاس کاربر, گروهش و سایرین به صورت زیر تعیین می شود و پس از دستور chmodمی آید. برای خواندن عدد چهار, برای نوشتن عدد دو و برای اجرا عدد یک منظور می شود. یعنی هفت(1+2+4) نشان دهنده دسترسی کامل است در نتیجه مثلا 777 نشان دهنده اعطای دسترسی کامل به همه کاربران است.مثلا:

#chmod 750 anything
این دستور نیز تعیین می کند که مجوزها بصورت زیر تغییر کنند:

rwxr-x---

به طور پیش فرض، هر کاربری که فایلی را ایجاد نماید، مالک آن فایل شناخته می‌شود. در صورتی که بخواهید مالکیت یک فایل را تغییر دهید، باید از دستور chownاستفاده نمایید. هنگامی که مالکیت یک فایل یا دایرکتوری را به کاربری اعطا کنید، آن کاربر دارای تمام مجوزها برای انجام تغییرات و تغییر مجوزها روی آن فایل یا دایرکتوری است. به مثال‌های زیر توجه کنید:

#chown hossein anything
#chown -R hossein /home/hossein
در مثال نخست، مالکیت فایلی به نام anythingبه کاربر hosseinاعطا می‌شود. در مثال دوم، مالکیت دایرکتوری home/hosseinو تمام فایل‌ها و دایرکتوری‌های زیر آن به کاربر hosseinاعطا می‌شود. توجه داشته باشید که در چنین مواردی از گزینه Rدر در دستور استفاده می‌شود.



حسین حاجی‌پور (hossein0001@yahoo.com)

[Admin]

شناسایی سیستم از خط فرمان



با استفاده از برخی دستورات مانند uname می‌توانید به اطلاعات اولیه در مورد سیستم لینوکس خود دست پیدا کنید. این اطلاعات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- سیستم عامل (لینوکس)
- نام کامپیوتر
- شماره نسخه لینوکس
- معماری پردازنده

در مثال زیر، با استفاده از دستور uname -a این اطلاعات استخراج شده است :

$ uname -a


Linux memphis 2.4.21 #1 Sun Aug 3 20:15:59 PDT 2003 i686GNU/Linux


نام کامپیوتر در مثال بالا memphis است. از این نام برای شناسایی کامپیوتر در محیطهای اشتراکی مانند شبکه استفاده می‌شود. شماره 2.4.21 نشاندهنده شماره نسخه هسته لینوکس است.

با استفاده از دستور hostname می‌توانید نام کامپیوتر خود را تغییر دهید. به مثال زیر توجه کنید:

$ hostname travis
این دستور نام کامپیوتر را از memphis به travis تغییر می‌دهد. در صورتی که این دستور را به تنهایی تایپ نمایید، نام فعلی کامپیوترتان را به شما نشان خواهد داد:

$ hostname


memphis


هسته لینوکس
قلب سیستم عامل
لینوکس هسته یا kernel نام دارد. هسته لایه بین شما و برنامه‌های کاربردی سیستم را با سخت افزار کامپیوتر تشکیل می‌دهد. با استفاده از فایل‌های موجود در مسیر proc می‌توانید اطلاعات فراوانی را از هسته سیستم خود بدست آورید.

برای هر پروسه‌ای که اکنون در کامپیوتر شما در حال اجراست، یک دایرکتوری در مسیر proc ایجاد می‌شود که نام آن شماره پروسه مربوطه است.

برای نمایش محتویات فایلهای موجود در دایرکتوری proc، می‌توانید از دستور cat استفاده نمایید. برای مثال دستور:

$ cat /proc/version
شماره نسخه هسته را به شما نشان خواهد داد. بجز فایل version، فایل‌های دیگری نیز وجود دارند که می‌توانید اطلاعات جالبی از آنها بدست آورید:

-cpuinfo : نوع پردازنده نصب شده در کامپیوترتان بعلاوه سرعت، خانواده و اطلاعات دیگر مربوط به آن را نشان می‌دهد.
-devices : ابزارهای بلاکی و کاراکتری موجود در کامپیوترتان را بعلاوه شماره های آنها نمایش می‌دهد.
-ioports : آدرس‌های درگاههای I/O روی کامپیوترتان را نمایش می‌دهد.
-meminfo : حاوی اطلاعاتی در مورد مصرف حافظه و فضای swap است. می‌توانید ببینید که کلا چه میزان حافظه وجود دارد و چه میزان از آن مصرف شده است.
-modules : لیست ماژولهایی که در حال حاضر در هسته نصب شده‌اند را نشان می‌دهد.
-mounts : لیست فایل سیستم‌هایی که در حال حاضر متصل هستند را نشان می‌دهد.
-partitions : حاوی نام پارتیشن‌های دیسک سخت شما و تعداد بلاک‌های موجود روی هر پارتیشن است. همچنین شماره ابزار major و minor آن نیز نمایش داده می‌شود.
-pci : لیست ابزارهای pci موجود در کامپیوترتان را نشان می‌دهد. همچنین می‌توانید اطلاعاتی مانند شماره bus، نام ابزارها، شماره‌های وقفه و ... را نیز بدست آورید.
-swaps: اطلاعات پارتیشن‌های swap متصل شده به سیستم فایل را نمایش می‌دهد. این اطلاعات شامل اندازه و مقدار فضای مصرف شده آنها نیز می‌باشد.
net/dev : اطلاعات مربوط به رابطهای شبکه (مانند کارتهای شبکه) فعال روی کامپیوتر را نشان می‌دهد.

[Admin]

مدیریت فایل سیستم ها / بخش اول


استفاده از دستور mount برای اتصال سیستم فایلها
لینوکس به صورت خودکار دستور mount -a (اتصال تمام فایل سیستمها) را در هربار بوت اجرا می‌کند. بنابراین استفاده از این دستور فقط در شرایط خاصی نیاز می‌باشد. بنابراین یک کاربر رده متوسط و یک مدیر سیستم می‌توانند به منظورهای زیر از این دستور استفاده نمایند:
-نمایش دیسکها، پارتیشن ها و فایل سیستم های راه دور (شبکه) که در حال حاضر متصل هستند.
-اتصال موقت یک سیستم فایل
تمام کاربران می‌توانند از دستور mount بدون هیچ گزینه و پارامتری استفاده نماید. همانطوری که قبلا نشان داده شد، هنگامی که از این دستور بدون هرگونه گزینه و پارامتری استفاده می‌کنید، فایل سیستمهایی که در حاضر متصل هستند، نمایش داده می‌شوند.
عمومی ترین وسایلی که بصورت دستی متصل می‌شوند، عبارتند از دیسکهای فلاپی و درایوهای CD-ROM. البته با توجه به نوع محیط گرافیکی و نوع توزیعی که استفاده می‌کنید، این دیسک‌ها ممکن است هنگام کلیک بر روی آیکون آنها و یا وارد نمودن آنها به درایو به طور خودکار متصل شوند.
در صورتی که می‌خواهید یک سیستم فایل را بطور دستی متصل نمایید، اطلاعات موجود در فایل fstab می‌تواند به شما کمک کند. شما یک گزینه را مشخص می نمایید و باقیمانده اطلاعات لازم از این فایل دریافت می‌شود. بنابراین اطلاعات موجود در فایل fstab به شما کمک می‌کند تا فایل سیستم‌ها را خیلی سریع متصل نمایید. مواردی که می‌توانید آنها را بصورت سریع متصل نمایید عبارتند از:

-درایو CD-ROM: در صورتی که یک دیسک CD-ROM با فرمت استاندارد (ISO9660) در درایو قرار دارد، میتوانید آنرا با استفاده از دستور زیر متصل نمایید:

$ mount /mnt/cdrom
به طور پیش گزیده، درایو CD-ROM در دایرکتوری mnt/cdrom یا cdrom/ متصل می‌شود. اطلاعات مورد نیاز این دستور به طور خودکار از فایل fstab دریافت می‌شوند. برای نمایش محتویات دیسکی که اکنون متصل شده است، کافی است با استفاده از دستور cd وارد مسیر آن شده و سپس دستور ls را تایپ نمایید:

$ cd /mt/cdrom

$ ls
-دیسک‌های فلاپی: برای دیسک‌های فلاپی نیز می‌توانید همانند بالا رفتار نمایید. دستور زیر باعت اتصال دیسکهای فلاپی خواهد شد:

$ mount /mnt/floppy
البته در صورتی که از لیبرانت یا دبیان استفاده می‌کنید، محل اتصال فلاپی floppy/ خواهد بود.
-پارتیشن‌های ویندوز: برای پارتیشن‌هایی که در فابل fstab تعریف نموده‌اید نیز می‌توانید مانند بالا عمل کنید:

$ mount /windows
در هر سه مورد فوق، می‌توانید از آدرس دستگاه‌های سخت افزاری درایوهای CD-ROM، پارتیشن دیسک سخت و فلاپی نیز استفاده نمایید. (dev/cdrom و dev/fd0 و dev/hda1) گزینه‌هایی وجود دارد که می‌توانید آنها را به همراه دستور mount به کار ببرید. این گزینه‌ها عبارتند از:

- گزینه t auto- : در صورتی که هنگام متصل نمودن یک دیسک یا فلاپی، مطمئن نیستید که سیستم فایل آن چیست، می‌توانید از این گزینه تعیین خودکار نوع سیستم فایل استفاده نمایید.
- گزینه r- : در صورتی که فقط نیاز به خواندن یک سیستم فایل دارید و نمی خواهید آنرا تغییر دهید، می‌توانید آنرا بوسیله این گزینه بصورت فقط-خواندنی متصل نمایید.
- گزینه w- : این گزینه برعکس گزینه بالا بوده و فایل سیستم را بصورت خواندن/نوشتن متصل می‌کند.
برخی گزینه های دستور mount وجود دارند که فقط مخصوص یک سیستم فایل مشخص هستند. برای کسب اطلاعات در مورد این گزینه‌ها کافی است از دستور man mount استفاده نمایید.

استفاده از دستور umount برای بستن اتصال یک فایل سیستم
هنگامی که کار شما با سیستم فایلی که موقتا آنرا متصل نموده‌اید تمام شد، و یا برای خارج کردن موقت یک سیستم فایل در حال اتصال دائمی، می‌توانید از دستور umount برای خارج نمودن آن از حالت اتصال استفاده نمایید. این دستور، سیستم فایل را از نقطه اتصال آن جدا می‌نماید. برای استفاده از این دستور، می‌توانید نام نقطه اتصال و یا نام ابزار را وارد نمایید. برای مثال:

$ umount /mnt/floppy
این دستور، دستگاه فلاپی را (که به طور معمول fd0 است) از نقطه اتصال آن جدا میکند. این کار را به صورت زیر نیز می‌توانید انجام دهید:

$ umount /dev/fd0



نکته: در صورتی که هنگام umount کردن یک فایل سیستم با پیغام Device is busy مواجه شدید، درخواست شما با شکست مواجه شده است. علت آن می‌تواند یک پروسه فعال بر روی فایل‌های آن سیستم فایل و یا یک فایل باز باشد. با بستن این پروسه (مثلا برنامه مدیر فایل) می‌توانید فایل سیستم را بدون اشکال umount نمایید.


استفاده از دستور mkfs برای ایجاد یک سیستم فایل
این امکان وجود دارد که روی هر دیسک یا پارتیشنی که انتخاب می‌کنید، یک سیستم فایل ایجاد نمایید. این کار با استفاده از دستور mkfs صورت می‌گیرد. با اینکه از این دستور بیشتر برای ایجاد سیستم فایل روی دیسک‌های سخت استفاده می‌شود، از آن می‌توانید برای ایجاد سیستم فایل روی فلاپی دیسک‌ها نیز استفاده نمایید. در صورتی که دستور format سیستم عامل داس را به یاد داشته باشید، این دستور مشابه آن عمل می‌کند. در زیر مثالی از این دستور نشان داده شده است:

$ mkfs -t ext2 /dev/fd0

mke2fs 1.35-WIP (01-Aug-2003)

Filesystem label=

OS type: Linux

Block size=1024 (log=0)

Fragment size=1024 (log=0)

184 inodes, 1440 blocks

72 blocks (5.00%) reserved for the super user

First data block=1

1 block group

8192 blocks per group, 8192 fragments per group
184 inodes per group
Writing inode tables: done

Writing superblocks and filesystem accounting information: done

This filesystem will be automatically checked every 38 mounts or

180 days, whichever comes first. Use tune2fs -c or -i to override.

نکته: باید با استفاده از این دستور بتوانید تمام انواع سیستم فایلهای مورد پشتیبانی در لینوکس را ایجاد نمایید.


پس از ایجاد فایل سیستم می‌توانید آنرا mount نموده، وارد آن شده و فایل‌ها و دایرکتوری‌های خود را در آن ایجاد نمایید.با استفاده از ابزار tune2fs که توسط کاربر ریشه قابل اجراست، می‌توانید سیستم فایل‌های خود را برای خطا بررسی نموده و یا آنها را از فرمت ext2 به ext3 تبدیل نمایید تا از امکانات و مزایای سیستم فایل روزنامه‌ای برخوردار گردند.

کسب اطلاعات از وضعیت فضای دیسک
به اتمام رسیدن فضای دیسک روی کامپیوتر رخداد چندان خوشایندی نیست! با استفاده از ابزارهای ارائه شده برای کنترل میزان مصرف دیسک سخت، می‌توانید از پر شدن آن جلوگیری نمایید.

نمایش فضای خالی سیستم با استفاده از df
با استفاده از دستور df می‌توانید میزان فضای دیسک باقیمانده روی سیستمتان را نمایش دهید. برای نمایش فضای دیسک بر روی تمام فایل سیستم‌های متصل شده، این دستور را بدون هیچ گزینه‌ای تایپ نمایید:

$ df

Filesystem 1K-blocks Used Available Use% Mounted on

/dev/hda3 3068312 2387788 680524 78% /

/dev/hda2 31109 2871 26632 10% /boot

/dev/hda5 1020060 414636 605424 41% /home

/dev/hda8 10079540 6543248 3126636 68% /Data

/dev/hda7 14323968 9146824 5177144 64% /mnt/D
خروجی این فرمان مقدار فضای آزاد موجود روی سیستم را بصورت بلاکهای ۱ کیلوبایتی نمایش می‌دهد. برای ایجاد یک خروجی که راحت تر بتوان آنرا خواند، کافی است گزینه h را به این دستور اضافه نمایید:

$ df -h

Filesystem Size Used Avail Use% Mounted on

/dev/hda3 3.0G 2.3G 660M 79% /

/dev/hda2 31M 2.9M 27M 10% /boot

/dev/hda5 997M 405M 592M 41% /home

/dev/hda8 9.7G 6.3G 3.0G 68% /Data

/dev/hda7 14G 8.8G 5.0G 64% /mnt/D
سایر گزینه‌هایی که می‌توانید به همراه این فرمان بکار ببرید عبارتند از:
- گزینه t- : با تایپ فرمت سیستم فایل پس از این گزینه، تنها سیستم فایل‌های با این فرمت نمایش داده می‌شوند.
- گزینه x- : با تایپ فرمت سیستم فایل پس از این گزینه، سیستم فایل‌های با این فرمت، نمایش داده نخواهند شد.
- گزینه a- : با تایپ این گزینه، سیستم فایل‌هایی که دارای فضای حقیقی نیستند (مانند proc که توضیح داده شد) نیز نمایش داده می‌شوند.

بررسی مقدار فضای مصرف شده با استفاده از du
برای پیدا کردن اینکه چه میزان فضا توسط یک دایرکتوری خاص مصرف شده است، می‌توانید از دستور du استفاده نمایید. هنگامی که این دستور را بدون هیچ آرگومان و گزینه ای بکار می‌برید، تمام شاخه‌های زیر شاخه جاری لیست شده و فضای مصرفی هر یک نیز نمایش داده می‌شود. در پایان نیز du یک اندازه مجموع روی صفحه چاپ می‌کند.
این دستور راه خوبی است برای اینکه بفهمید یک کاربر یا یک پوشه خاص، چه میزان از فضای دیسک شما را اشغال نموده است. در زیر مثالی از خروجی این فرمان نمایش داده شده است:

$ du -h /usr/lib/j2se/1.4/bin/

512 /usr/lib/j2se/1.4/bin/i386/green_threads

512 /usr/lib/j2se/1.4/bin/i386/native_threads

1.5K /usr/lib/j2se/1.4/bin/i386

314K /usr/lib/j2se/1.4/bin

[Admin]

مدیریت فایل سیستم‌ها بخش دوم


کار کردن با سیستم فایل لینوکس
همانطوری که در مقالات پیشین اشاره کردم، سیستم فایل لینوکس در یک ساختار درختی وارونه قرار گرفته است. این ساختار از ریشه (/) آغاز می‌شود که درون آن دایرکتوری‌ها و زیردایرکتوری‌های مختلفی قرار گرفته اند. بعنوان یک مدیر سیستم باید بررسی کنید که تمام دیسک‌های شما در این ساختار برای کاربرانتان و یا خودتان (!) موجود باشند. همچنین باید بدانید که در محل‌های مورد نیاز فضای خالی کافی برای ذخیره داده‌ها وجود دارد یا خیر و در صورت اشکال، این اشکالات را برطرف نمایید.
سیستم فایل لینوکس کاملا متفاوت از سیستم فایل‌های مورد استفاده در سیستم عامل ویندوز مایکروسافت است. بجای تخصیص یک نام درایو (مانند A، C و...) برای هر یک از دستگاه‌ها مانند دیسک سخت، درایو CD-ROM و...، تمام این دستگاه‌ها در دایرکتوری‌های ویژه‌ای متصل (mount) می‌شوند. شما باید بتوانید این نقاط اتصال را ایجاد نمایید. پس به دایرکتوری‌هایی که در آنها پارتیشن‌های مختلف یک دیسک سخت یا درایوهای فلاپی و CD-ROM متصل می‌شوند، نقاط اتصال یا mount point گویند.
برای نمایش اینکه در حال حاضر چه پارتیشن‌هایی از دیسک سختتان به سیستم فایل متصل شد است، باید از دستور mount استفاده نمایید. به این منظور یک پنجره ترمینال باز کرده و دستور زیر را تایپ نمایید. خروجی دستور را در زیر آن مشاهده می‌کنید:

$ mount

/dev/hda3 on / type ext3 (rw,errors=remount-ro)

proc on /proc type proc (rw)

devpts on /dev/pts type devpts (rw,gid=5,mode=620)

/dev/hda2 on /boot type ext3 (rw,errors=remount-ro)

/dev/hda5 on /home type ext3 (rw,errors=remount-ro)

/dev/hda8 on /Data type ext3 (rw,errors=remount-ro)

/dev/hda7 on /mnt/D type vfat (rw,gid=105,umask=002)



توجه: همانطوری که می‌بینید، proc و devpts نیز به عنوان سیستم فایل نشان داده شده اند. در حقیقت این ها نوع خاصی از سیستم فایل هستند که به هیچ پارتیشنی در سیستم مربوط نمی‌باشند ولی در دستور mount نمایش داده می‌شوند.


در مثال بالا، پارتیشن‌های متصل عبارتند از dev/hda2، dev/hda3، dev/hda5، dev/hda8 و dev/hda7 که فضای موجود در دایرکتوری های boot، /، home،Data و mnt/D را فراهم می‌کنند. به کلام دیگر، نقطه اتصال پارتیشن dev/hda2 دایرکتوری boot و به همین ترتیب است. در دایرکتوری boot اطلاعات لازم برای بوت شدن و مدیر بوت سیستم (گراب یا لیلو) قرار می‌گیرد. این اطلاعات شامل برنامه boot loader و فایل‌های پیکربندی آن است. دایرکتوری home حاوی داده‌های کاربران تعریف شده روی سیستم است. هر کاربر دارای یک دایرکتوری معمولا همنام با نام کاربری خود در دایرکتوری home است. / نیز بخش اصلی سیستم لینوکس است که اکثر دایرکتوری‌های سیستمی و فایل‌های سیستمی سیستم عامل در آن قرار می‌گیرند. در مثال بالا پس از کلمه type می‌توانید نوع فرمت پارتیشن مورد نظر را ببینید. مثلا ext3 یا vfat.
قرار دادن بخش های مختلف سیستم فایل لینوکس روی پارتیشن‌های مختلف می‌تواند محاسن زیادی داشته باشد. مثلا در صورتی که دایرکتوری مربوط به کاربران یعنی home را در یک پارتیشن جداگانه قرار دهید و آن پارتیشن پر شود، اختلالی در سیستم بوجود نخواهد آمد. ولی در صورتی که این دایرکتوری در کنار دایرکتوری ریشه در یک پارتیشن قرار گیرند، پر شدن آن منجر به پرشدن کل فضای دیسک سیستم شده و در کار کل سیستم اختلال ایجاد می‌کند. البته در سیستم‌های خانگی معمولا این اتفاق کمتر می‌افتد و قرار دادن کل سیستم در پارتیشن ریشه به احتمال زیاد مشکلی ایجاد نخواهد کرد، ولی این مسئله در سیستم‌هایی که به نحوی عملیات سرویس دادن را انجام می‌دهند، بسیار حیاتی و مهم است.


اتصال سیستم فایل
هنگامی که سیستم لینوکس شما بوت می‌شود، بیشتر پارتیشن‌های مربوط به لینوکس به طور خودکار به سیستم فایل متصل می‌شوند. بنابراین در این بخش من سعی خواهم کرد بیشتر در مورد چگونگی اتصال ابزارها و پارتیشن‌های دیگر صحبت کنم.
شما می‌توانید پارتیشن‌هایی را که سایر سیستم عاملها مانند ویندوز اختصاص داده شده اند، در لینوکس متصل نموده و اطلاعات خود را در آنها ذخیره نموده یا از آنها بخوانید. همچنین می‌توانید به سادگی دستگاه‌های فلاپی درایو و CD-ROM را به سیستم فایل خود متصل نمایید.


فایل سیستم های مورد پشتیبانی در لینوکس ردهت
برای مشاهده اینکه اکنون چه نوع سیستم فایلهای در کامپیوترتان در حال استفاده می‌باشند، از دستور cat مطابق مثال زیر استفاده نمایید :

$ cat /proc/filesystems

ext3

ext2

cramfs

nodev ramfs

msdos

vfat

iso9660

romfs


استفاده از fstab برای تعریف سیستم فایلهای قابل اتصال
دیسک‌های سخت و سیستم فایل‌های شبکه‌ای که هر روز استفاده می‌کنید، به طور معمول طوری تعریف شده اند که در هر بار بوت سیستم فایل‌های شما را متصل میکند. این تعریفها در فایل etc/fstab ذخیره می‌شوند که در زیر نمونه ای از این فایل نشان داده شده است:

LABEL=/ / ext3 defaults,errors=remount-ro 1 1

LABEL=/boot /boot ext3 defaults,errors=remount-ro 1 2

/dev/hda5 /home ext3 defaults,errors=remount-ro 0 2

/dev/hda8 /Data ext3 defaults,errors=remount-ro 0 2

/dev/hda6 none swap sw 0 0

proc /proc proc defaults 0 0

/dev/fd0 /floppy vfat,auto defaults,user,noauto 0 0

/dev/hdc /cdrom udf,iso9660 defaults,user,noauto,ro 0 0
تمام سیستم فایلهایی که در این فایل وجود دارند هنگام بوت به طور خودکار متصل میشوند. بجز آنهایی که جلوی آنها عبارت noauto قید شده است.در مثال بالا، سیستم فایلهای / ، boot و home هنگام بوت متصل میشوند در حالی که floppy و درایو CD-ROM، هنگام بوت به طور خودکار متصل نخواهند شد. همچنین این امکان وجود دارد تا پارتیشن های ویندوز را نیز در در این فایل وارد نمود تا بتوان به داده های آنها از داخل لینوکس دسترسی پیدا کرد. برای این کار، کافی است با تایپ دستور su و کلمه عبور ریشه، بصورت کاربر ریشه وارد شده و با استفاده از یک ویرایشگر متنی مانند vi فایل etc/fstab را ویرایش نمایید:

$ vi /etc/fstab
و خط زیر را در آخر آن اضافه نمایید:

/dev/hda1 /windows vfat defaults,noauto,umask=002 0 0



هشدار: لینوکس ردهت نمی تواند درایوهای Fat و Fat32 را هنگام بوت به صورت خودکار متصل نماید. به همین علت هم کلمه noauto در خط مربوط به مثال بالا ذکر شده است. در صورتی که این خط را ننویسید، ردهت در هنگام بوت از ادامه فرایند بوت جلوگیری نموده و اجازه نخواهد داد تا کامپیوترتان بوت شود. برای عبور از چنین شرایطی و اصلاح این خط می‌توانید با فشردن دگمه i هنگام بوت و ورود به حالت سوال و جواب، اجرای این خط را متوقف کرده و پس از ورود به سیستم، فایل fstab را با استفاده از یک ویرایشگر متنی مانند vi ویرایش و اصلاح نمایید.
در سایر توزیع‌ها مانند لیبرانت یا دبیان می‌توانید پارتيشن‌های ویندوز خود را بطور خودکار در ابتدای بوت متصل نمایید.


اکنون به مواردی که می‌توانید در یک خط فایل fstab ذکر نمایید می پردازیم:
-فیلد اول: در این قسمت می‌توانید نام ابزار مربوط به سیستم فایل را وارد نمایید. برای سیستم فایل‌های مجازی مانند proc در این قسمت کلمه none وارد می‌شود. همچنین در این بخش امکان استفاده از UUID ها نیز وجود دارد. استفاده از UUID به این معنی است که شما بجای وارد نمودن نام ابزار سخت افزاری، نام پارتیشن مربوطه را وارد می‌کنید. در مثال بالا، دو پارتیشن / و root به این صورت تعریف شده اند. مزیت این کار این است که در صورتی که یکی از این پارتیشن‌ها را به یک ابزار دیگر با آدرس متفاوت منتقل کنید، نیازی به ویرایش فایل fstab وجود ندارد. زیرا نام آنها همچنان ثابت مانده است. در لینوکس دیسک‌های سخت IDE به نام hd شناخته می‌شوند. نخستین دیسک سخت سیستم hda نام دارد. دیسک سخت دوم نیز hdb و به همین ترتیب. پارتیشن اول دیسک سخت اول سیستم hda1 نام دارد و به همین ترتیب. پس در مثال بالا، به سیستم می‌گوییم تا پارتيشن اول دیسک سخت اول سیستم را متصل نماید.
-فیلد دوم: در این قسمت نقطه اتصال یک پارتیشن در سیستم فایل مشخص می‌شود. اطلاعات موجود در این پارتیشن از طریق نقطه اتصال آن قابل دسترسی خواهد بود.
-فیلد سوم: در این قسمت باید نوع سیستم فایل را مشخص نمایید که می‌تواند یکی از سیستم فایلهایی باشد که در توزیع شما پشتيبانی شده و پارتيشن مورد نظر دارای آن سیستم فایل است.
-فیلد چهارم: گزینه های دستور mount. مثلا در مثال بالا، همانطور که توزیح داده شد، گزینه noauto از اتصال خودکار سیستم فایل هنگام بوت جلوگیری می‌کند و یا گزینه ro سیستم فایل را بصورت فقط خواندنی متصل می‌کند. این گزینه‌ها با استفاده از کاما از هم جدا می‌شوند.




نکته: به طور معمول، فقط کاربر ریشه مجوز اتصال و برداشتن اتصال سیستم فایلها را داراست. برای دادن این اختیار به سایر کاربران، باید آنها را در بخش گزینه‌ها یا فیلد چهارم وارد نمایید. برای این کار کلمه users را اضافه نمایید.


-فیلد پنجم: عدد نوشته شده در این فیلد مشخص می‌کند که آیا سیستم فایل نیاز به dump شدن دارد یا خیر. شماره ۱ نشانگر وجود این نیاز و ۲ نشانگر عدم نیاز به این کار است. Dump به معنای نوشتن محتویات در هنگام بروز خطا در یک فایل جداگانه می‌باشد.
-فیلد ششم: عدد نوشته شده در این فیلد نشاندهنده این است که آیا این سیستم فایل نیاز دارد تا بوسیله برنامه تصحیح فایل سیستم (fsck) بررسی شود یا خیر. عدد ۱ نشاندهنده وجود این نیاز و عدد ۲ نشانگر عدم نیازبه این کار است.

[Admin]

کدام توزیع لینوکس را انتخاب کنیم؟



یکی از سوالاتی که توسط کاربرانی که مایل به انتقال به سیستم‌عامل لینوکس هستند مطرح می‌شود، انتخاب توزیع است. چرا انواع مختلفی از لینوکس وجود دارد؟ کدامیک مناسب‌تر است؟ در این مقاله به معرفی اصول و مفاهیم توزیع‌های لینوکس و معرفی برخی از آنها می‌پردازیم و به مقایسه توزیع‌های مختلف نخواهیم پرداخت و این مقوله را در مقاله جداگانه‌ای بررسی خواهیم کرد.


توزیع چیست؟
اصلا توزیع چیست؟ همانطور که می‌دانید، سیستم‌عامل لینوکس به خودی خود یک سیستم‌عامل آزاد و رایگان است. لینوکس را هر کس می‌تواند جمع‌آوری کرده و به نام خودش به رایگان عرضه کرده و به فروش برساند. علت چیست؟ سیستم‌عامل لینوکس از بخش‌های بسیار زیادی تشکیل شده که هر بخش آن توسط عده‌ای خاص توسعه می‌یابد که هر یک در یک سمت جهان قرار دارند. معروف است که می‌گویند لینوکس مانند هواپیمایی است که هر قسمت آن را در یک کشور ساخته‌اند. (البته این نکته نقطه قوت آن به شمار می‌رود.) در صورتی که شما به عنوان یک کاربر بخواهید یک لینوکس داشته باشید، باید تمام این قطعات را جداگانه جمع‌آوری کرده و پس از کامپایل استفاده نمایید. درصد کمی از مردم این امکان و توانایی را دارند. بنابراین افراد و شرکت‌هایی اقدام به جمع‌آوری این قطعات مجزا و قرار دادن آنها کنار هم کرده‌اند و علاوه بر آن برای این مجموعه برنامه‌های نصب و مدیریت نوشته‌اند تا کار نصب و مدیریت سیستم را برای کاربران آسان کنند. به این مجموعه‌ها که توسط افراد و شرکت‌ها گرداوری شده است، توزیع یا Distribution لینوکس می‌گویند.


علت تنوع توزیع‌ها چیست؟
هر یک از توزیع‌های لینوکس دارای ویژگی‌های خاصی است که آنرا از توزیع دیگر متمایز می‌کند. مثلا ممکن است برنامه‌های نصب آنها با هم تفاوت داشته باشند (البته اصول نصب همه لینوکس‌ها یکسان است) و یا ابزارهای مدیریتی گرافیکی تهیه شده با هم متفاوت باشند و یا نسخه برنامه‌هایی که با یک توزیع خاص ارائه می‌شوند جدیدتر یا قدیمی‌تر باشند، محل فایل‌های پیکربندی آنها متفاوت باشد، و یا ممکن است توزیع‌هایی مخصوص امور خاص طراحی شده باشند. مثلا مخصوص سرویس‌دهنده‌ها، مخصوص ایستگاههای کاری، مخصوص کامپیوترهای قدیمی، مخصوص مدیریت شبکه و به همین ترتیب. بنابراین هر فرد یا گروه خلاقی می‌تواند توزیع مخصوص خود را ارائه نماید. مثلا برخی از توزیع‌ها برای نصب و پیکربندی آسان بهینه سازی شده‌اند.
توزیع‌ها به دو صورت تجاری و رایگان ارائه می‌شوند. یعنی در ازای دریافت برخی از آنها باید پول پرداخت شود و برخی از آنها رایگان هستند. البته به هر حال شما در اکثر موارد قادرید تا یک توزیع لینوکس را چه رایگان و چه تجاری به تعداد نامحدود کپی و توزیع نمایید. اکثر توزیع‌های غیر تجاری و برخی از توزیع‌های تجاری بصورت رایگان از سایت‌های مربوطه قابل دانلود هستند.
در صورتی که لینوکس را یاد بگیرید، مهم نیست از چه توزیعی استفاده کنید. چون همه آنها ذاتا شبیه هم هستند و تمام اموری که در یک توزیع انجام می‌دهید، در توزیع دیگر نیز قابل انجام خواهد بود (شاید به نحو دیگر).
برخی از توزیع‌ها از ایجاد تغییرات و بهینه‌سازی‌هایی در توزیع‌های دیگر ایجاد شده‌اند که آنها را توزیع‌های مبتنی بر یک توزیع می‌نامند. مثلا توزیع لیبرانت یک توزیع مبتنی بر دبیان است. یا مثلا توزیع فارسی شبدیکس یک توزیع مبتنی بر کناپیکس است که در آن امکانات فارسی اضافه شده است.


شما هم می‌توانید!
بله در صورتی که لینوکس را کاملا یاد گرفته باشید و مقداری خلاقیت و برنامه نویسی بلد باشید، قادر خواهید بود تا توزیع خودتان را ایجاد کنید. راهنماهای بسیاری در مورد ایجاد یک توزیع لینوکس منتشر شده است که یکی از بهترین این راهنماها، کتاب LFS یا Linux From Scratch نام دارد که آنرا می‌توانید از اینجا (http://www.linuxfromscratch.org/) مطالعه یا دانلود نمایید.


کدام توزیع؟
همانطوری که در بالا اشاره کردم، هر یک از توزیع‌ها دارای ویژگی‌های خاص خود هستند. مثلا برنامه نصب یک توزیع بسیار راحت است و یک توزیع دیگر ممکن است از نظر پایداری و امنیت مطرح باشد و به همین ترتیب. انتخاب توزیع بستگی به شرایط زیر دارد:

- سطح علمی کاربر
- مورد استفاده از لینوکس
- ویژگی‌های توزیع
- بازار

اکنون به بررسی یکایک این شرایط می‌پردازیم.

الف: سطح علمی کاربر: کاربرانی که دارای آشنایی کمتری با لینوکس هستند، جذب توزیع‌هایی می‌شوند که دارای ابزارهای پیکربندی گرافیکی است که آنها را قادر می‌سازد راحت‌تر سیستم‌شان را اداره و نصب نمایند. همچنین دارای نرم‌افزارهای جدیدی باشد که به آنها حداکثر قابلیت‌ها را ارائه نماید. از توزیع‌هایی که برای کاربران تازه کار بسیار مناسب هستند، می‌توان زوزه (SuSE)، ردهت (Redhat)، مندریک (Mandrake)، لیندوز (Lindows)، لیکوریس (Lycoris)، مپیس (Mepis) و XandarOS را نام برد. کاربرانی که پیشرفته‌تر هستند و ابزارهای پیکربندی گرافیکی برایشان مهم نبوده، کیفیت و سرعت سیستم برایشان مهم‌تر است جذب توزیع‌های حرفه‌ای مانند دبیان (Debian)، جنتو (Gentoo) و اسلاکور (Slackware) می‌شوند. دبیان به سخت نصب شدن معروف بوده و اسلاکور هم هیچ ابزار پیکربندی گرافیکی ندارد. ولی در عوض هر دو این توزیع‌ها بسیار باکیفیت و پایدار هستند.

ب: مورد استفاده از لینوکس: برخی از توزیع‌ها مخصوص نیازهای خاصی طراحی شده‌اند. مثلا امروزه از اصلی‌ترین نیازها می‌توان به سرویس‌دهنده‌ها و ایستگاه‌های کاری اشاره نمود. البته برخی از توزیع‌ها این امکان را به شما می‌دهند که هنگام نصب، نوع مصرف آنها را تعیین کنید و با توجه به انتخاب شما، نرم‌افزارهای مربوط به آن مصرف خاص نصب خواهند شد. مثلا ردهت و دبیان این امکان را دارا هستند. برخی از توزیع‌ها تنها مخصوص یک نیاز طراحی شده‌اند و دارای ابزارهای مربوط به آن نیاز می‌باشند. مثلا لینوکس کناپیکس (Knoppix) که یک توزیع روی میزی است، تنها دارای ابزارهایی است که برای کاربران روی میزی کاربرد دارد، و یا لینوکس SOL تنها به درد وظایف یک سرویس‌دهنده می‌خورد.

ج: ویژگی‌های توزیع: برخی اوقات یک توزیع دارای ویژگی‌های خاصی است که آنرا برای استفاده قابل انتخاب می‌سازد. مثلا لینوکس اورالوکس (Oralux) دارای امکانات مخصوص نابینایان می‌باشد. مانند شناسایی صفحه نمایش‌های بریل و یا مرور صوتی وب و پست الکترونیک. و یا یک لینوکس ممکن است سخت‌افزارهای خاصی را به خوبی پشتیبانی نماید. و یا ممکن است سرعت و کیفیت یک توزیع یا آسانی استفاده از آن ملاک انتخاب قرار گیرد.

د: بازار: ممکن است موجود بودن یک توزیع در بازار و یا نبود آن ملاک انتخاب باشد. مثلا در ایران فراوان‌ترین توزیع لینوکس، توزیع ردهت است. اصلا برخی افراد و موسسات لینوکس را به نام ردهت می‌شناسند.

بالاخره کدام را انتخاب کنیم؟
خوب، در بازار ایران در مورد انتخاب توزیع محدودیت‌های فراوانی وجود دارد. با توجه به توزیع‌های موجود در بازار، برای مصارف زیر توزیع‌های مقابل آن توصیه می‌شوند:

مصرف میزکار(Desktop)/ایستگاه‌کاری – کاربران تازه‌کار: زوزه (SuSE)، ردهت (Redhat)، لیبرانت (Libranet)
مصرف میزکار(Desktop)/ایستگاه‌کاری – کاربران حرفه‌ای: دبیان (Debian)، اسلاکور (Slackware)، لیبرانت (Libranet)
مصرف سرویس‌دهنده: دبیان (Debian)، ردهت (Redhat)
دیسک‌های زنده: کناپیکس (Knoppix)، شبدیکس (Shabdix)

توضیح اینکه دیسک‌های زنده لینوکس‌هایی هستند که کاملا از روی CD اجرا می‌شوند و نیازی به نصب آنها روی سیستم نیست. این دیسک‌ها برای مصارف آموزشی، عیب زدایی و نمایشی مناسب می‌باشند.

[Admin]

گنو در آستانه ۲۰ سالگی



۲۰ سال پیش در چنین روزی (پنجم ژانویه ۱۹۸۴) من شغل خود را در MIT رها کردم تا شروع به توسعه و ایجاد یک سیستم عامل رایگان کنم، گنو (http://www.gnu.org/gnu). با اینکه ما هرگز یک سیستم کامل گنو (GNU) مناسب برای محیط‌های جدی کاری منتشر نکردیم، نسخه‌ای از سیستم گنو اکنون توسط دها میلیون نفر از مردم که بیشتر آنها نمی‌دانند اینگونه است، استفاده می‌شود. واژه Free Software به معنای رایگان نیست، به این معنی است که کاربران آزاد هستند تا نرم‌افزار را اجرا کرده، کد منبع آنرا مطالعه نمایند، آنرا تغییر دهند و آنرا با یا بدون تغییر مجددا پخش کنند، چه به رایگان و چه در ازای دریافت وجه.

امید من این بود که یک سیستم‌عامل آزاد راهی را برای آزادی همیشگی از انقیاد نرم‌افزارهای اختصاصی باز خواهد کرد. من زشتی راهی که نرم‌افزارهای غیر آزاد بر کاربران خود تحمیل می‌کنند را تجربه کرده‌ام و تصمیم گرفتم تا خود را نجات دهم و به دیگران نیز راه نجاتی ارائه کنم.

نرم‌افزارهای غیر آزاد همراه خود یک سیستم ضد اجتماعی دارند که از همکاری و حرکت جمعی جلوگیری می‌کند. عموما شما قادر نیستید تا کد منبع را ببینید، شما نمی‌توانید بگویید که چه حیله‌های کثیف و چه باگ‌های احمقانه‌ای ممکن است داشته باشد. اگر آنرا دوست نداشته باشید، قادر نیستید آنرا تغییر دهید. بدتر از همه اینکه شما قادر نیستید آنرا با دیگران به اشتراک بگذارید. جلوگیری از اشتراک نرم‌افزار به معنی برداشتن تمام قیود اجتماعی است.

امروز ما اجتماع بزرگی داریم که گنو، لینوکس و سایر نرم‌افزارهای آزاد را اجرا می‌کنند. هزاران نفر خواهان توسعه آن هستند و هدفشان متقاعد کردن کاربران بیشتری برای استفاده از «نرم‌افزار آزاد» است. ولی معنی استفاده از «نرم‌افزار آزاد» چیست؟ آیا معنی آن فرار از نرم‌افزارهای اختصاصی و یا صرفا نصب نرم‌افزارهای رایگان در کنار آن است؟ آیا شما قصد دارید تا مردم را بسوی آزادی رهبری کنید و یا فقط آنها را به کار ما آشنا کنید؟ به سخن دیگر، آیا ما برای آزادی کار می‌کنیم یا هدفمان را با هدف سطحی پر استفاده‌تر شدن عوض کرده‌ایم؟

عادت کردن به خوی چشم پوشی از این تفاوت آسان است، زیرا در بسیاری از شرایط تفاوتی نمی‌کنند. هنگامی که شما سعی می‌کنید تا شخصی را متقاعد به آزمایش یک نرم‌افزار آزاد و یا نصب سیستم‌عامل گنو/لینوکس کنید، هریک از این اهداف از رفتار عملی یکسانی پیروی می‌کنند. هرچند، در سایر موارد این دو هدف الهام بخش اعمال بسیار متفاوتی هستند.

برای مثال، ما چه باید بگوییم وقتی که یک راه‌انداز غیر آزاد منزجر کننده کارت گرافیکی، یک پیغمبر بانک اطلاعاتی غیر آزاد، یا مفسر غیر آزاد زبان اندونزیایی و کتابخانه‌های آن نسخه‌ای مخصوص گنو/لینوکس منتشر می‌کنند؟ آیا باید از توسعه دهنده آن برای «پشتیبانی» از سیستم خودمان تشکر کنیم؟ و یا باید با آن مانند سایر نرم‌افزارهای غیر رایگان – یک آفت جذاب، وسوسه‌ای برای پذیرش بندگی یا مشکلی که باید حل شود، برخورد کنیم؟

در صورتی که شما هدفتان را در افزایش استفاده از یک نرم‌افزار آزاد قرار داده‌اید، در صورتی که تلاش می‌کنید تا مردم بیشتری را متقاعد به استفاده از نرم‌افزارهای آزاد نمایید، حتما فکر کرده‌اید که آن نرم‌افزارها برای رسیدن به این هدف مفید هستند. نزاع با این ادعا که موجودیت آنها به گسترش استفاده از گنو/لینوکس کمک می‌کند، بسیار دشوار است. در صورتی که هدف ما گسترش جهانی استفاده از گنو یا لینوکس باشد، بطور منطقی، ما باید تمام نرم‌افزارهایی که روی آن اجرا می‌شوند را تحسین کنیم چه آزاد و چه غیر آزاد.

ولی در صورتی که هدف ما آزادی باشد، این همه چیز را تغییر می‌دهد. کاربران نمی‌توانند آزاد باشند در حالی که از نرم‌افزارهای غیر آزاد استفاده می‌کنند. برای آزادی شهروندان دنیای مجازی، ما باید آن نرم‌افزارهای غیر آزاد را جایگزین کنیم، نه اینکه از آنها استفاده کنیم. آنها به اجتماع ما کمک نخواهند کرد بلکه آنها وسوسه‌هایی برای ادامه عدم آزادی هستند.

دو دلیل برای ایجاد و توسعه یک نرم‌افزار آزاد وجود دارد. نخست اینکه نرم‌افزاری وجود نداشته باشد تا کار مورد نیاز ما را انجام دهد. متاسفانه پذیرش استفاده از نرم‌افزارهای غیر آزاد این دلیل را از میان خواهد برد. دلیل دیگر آرزوی آزاد بودن است که باعث می‌شود تا مردم نرم‌افزارهای آزاد جایگزین برای نرم‌افزارهای غیر آزاد را ایجاد نمایند. در چنین مواردی، این تنها دلیلی است که منجر به ایجاد یک نرم‌افزار آزاد می‌شود. بطور ساده استفاده از یک نرم‌افزار تازه و ناتمام جایگزین، قبل از اینکه از نظر فنی با نمونه غیر آزاد قابل مقایسه باشد، باعث تشویق توسعه دهندگان آن می‌شود تا آنرا تبدیل به یک نرم‌افزار کامل کنند.

آن نرم‌افزارهای غیر رایگان جزیی و ناچیز نیستند. ایجاد نرم‌افزارهای رایگان جایگزین برای آنها کار عظیمی است و ممکن است سالها طول بکشد. ممکن است این کار به کمک هکرهای آینده، جوانان کنونی و افرادی که هنوز به آنها الهام نشده است تا روی نرم‌افزارهای آزاد کار کنند، نیاز داشته باشد. ما اکنون چه کاری می‌توانیم انجام دهیم تا کمک کنیم تا عده دیگری، در آینده، عزم و پافشاری لازم برای ادامه کار ما را داشته باشند؟

موثرترین راه مستحکم‌تر کردن اجتماع ما برای آینده، پخش کردن درک ارزش آزادی، برای یاددادن به افراد بیشتری برای شناختن غیر قابل پذیرش بودن معنوی نرم‌افزارهای غیر آزاد است. مردمی که برای آزادی ارزش قايل هستند، در بلند مدت، بهترین و ضروری‌ترین دفاع هستند.

ریچارد استالمن

[Admin]

نگاهی دقیق‌تر به فرایند راه‌اندازی لینوکس


امروزه شما قادرید تا براحتی یکی از توزیع‌های لینوکس را تهیه کرده و آنرا نصب و استفاده نمایید بدون اینکه واقعا نیاز داشته باشید تا بخش‌های فنی سیستم‌عامل را درک نمایید. مقاله حاضر نگاهی اجمالی به فرایند راه‌اندازی سیستم لینوکس شما دارد.
اصطلاح فنی راه‌اندازی کامپیوتر را فرایند بوت یا Bootstrapping می‌گویند و یا بطور خلاصه‌تر بوت (boot یا booting). بخش آغازین این فرایند توسط کدهای ذخیره شده در ROM کامپیوتر انجام می‌شود. این بخش در همه سیستم‌عامل‌ها یکسان می‌باشد. وظیفه این کد بارگذاری مدیر بوت لینوکس (Linux Boot Loader) برای ادامه فرایند می‌باشد.

برنامه‌های مدیر بوت
برنامه‌های مدیر بوت برنامه‌هایی هستند که توسط ROM کامپیوتر (یا همان BIOS) بارگذاری می‌شوند. در لینوکس دو مدیر بوت رایج وجود دارد. لیلو (LiLO) مدیر بوت سنتی لینوکس و گراب (Grub) مدیر بوتی جدیدتر می‌باشد.هرکدام از این برنامه‌ها ابتدا مقداری اطلاعات پیکربندی را دریافت کرده و سپس هسته لینوکس یا سیستم‌عامل دیگری را بارگذاری می‌کند و ادامه فرایند بوت را به آن می‌سپارد. قبلا دو مقاله برای آشنایی بیشتر با نحوه مدیریت و پیکربندی این دو مدیر بوت منتشر کرده‌ام که می‌توانید آنها را در بخش مقالات سایت مطالعه نمایید.
مهمترین تفاوت بین لیلو و گراب در نحوه دریافت اطلاعات پیکربندی است. فایل پیکربندی لیلو با اجرای دستور lilo بصورت ثابت ذخیره می‌گردد. این اطلاعات یا در رکورد بوت اصلی (MBR یا Master Boot Record) دیسک یا در رکورد بوت پارتیشن لینوکس ذخیره می‌شود. اطلاعات پیکربندی که توسط دستور lilo استفاده می‌شود، عموما در فایل etc/lilo.conf ذخیره می‌شود. در زیر یک مثال از این فایل پیکربندی را مشاهده می‌نمایید.

boot=/dev/hda # boot loader to MBR

root=/dev/hda1 # root partition

install=/boot/boot.b

map=/boot/map

delay=50 # 5 second delay before auto-boot

image=/vmlinuz # kernel

label=linux # name to refer to entry

read-only

image=/vmlinuz.old # backup entry

label=old

read-only
در مثال بالا امکان انجام بوت از روی دو هسته مختلف یعنی vmlinuz و vmlinuz.old وجود دارد. هنگام بوت شما می‌توانید یکی از این هسته‌ها را انتخاب نمایید. با فشردن کلید TAB در اعلان لیلو، گزینه‌های موجود لیست می‌شوند. در صورتی که هسته جدیدی را با ویرایش فایل etc/lilo.conf اضافه کرده‌اید و یا هر تغییر دیگری در فایل پیکربندی لیلو اعمال کرده‌اید، باید پس از آن دستور lilo را اجرا نمایید تا این تغییرات اعمال شوند.
گراب فایل پیکربندی را هنگام بوت می‌خواند. حجم MBR فقط ۵۱۲ بایت است و تنها بخشی از گراب که عهده دار فرایند‌های بسیار ابتدایی بوت است در آن ذخیره می‌شود. بقیه اطلاعات از روی پارتیشنی که اطلاعات بوت گراب در آن ذخیره شده است، بارگذاری می‌گردد.
گراب توسط برنامه grub-install نصب می‌شود. فایل پیکربندی گراب به طور معمول در مسیر boot/grub/menu.lst قرار دارد. در زیر یک مثال از این فایل را مشاهده می‌نمایید:

default 0

timeout 8

gfxmenu (hd0,1)/boot/message

title Linux

kernel (hd0,1)/boot/vmlinuz root=/dev/hda2 desktop showopts

initrd (hd0,1)/boot/initrd

title Failsafe

kernel (hd0,1)/boot/vmlinuz root=/dev/hda2 showopts ide=nodma apm=off acpi=o

ff vga=normal nosmp noapic maxcpus=0 3

initrd (hd0,1)/boot/initrd

title Memory Test

kernel (hd0,1)/boot/memtest.bin
در صورتی که شما کامپیوتر خود را با یک سیستم‌عامل عامل اختصاصی از ردموند به اشتراک گذاشته‌اید، حواستان باشد که آنها اعتقاد دارند که سیستم‌عاملی جز سیستم‌عامل خودشان وجود ندارد و بنابراین اگر ویندوز را پس از لینوکس نصب کنید، بر روی MBR خواهد نوشت. به همین علت ابتدا ویندوز را نصب نمایید.

سطوح اجرایی لینوکس
سطوح اجرایی لینوکس به شما آرایه‌ای از پیکربندی‌های سیستمی ارائه می‌کنند. بدون مشخص کردن، معمولا سیستم با سطح اجرایی پیش‌گزیده که ممکن است ۳، ۲ یا ۵ باشد، بوت می‌شود. این سطح اجرایی پیش‌گزیده را می‌توانید با ورود برخی کلمات کلیدی هنگام بوت تغییر دهید.
به طور استاندارد ۷ سطح اجرایی در لینوکس وجود دارد. از ۰ تا ۷. سطح اجرایی ۰ به معنی خاموش کردن سیستم، سطح اجرایی ۱ به معنی حالت تک کاربر و سطح اجرایی ۶ به معنی بوت مجدد (Reboot) سیستم هستند. سطوح اجرایی دیگری که رایج هستند عبارتند از سطح اجرایی ۳ که یک سیستم چند کاربره بدون محیط گرافیکی است، حالت اجرایی ۵ که محیط اجرایی چندکاربره همراه با محیط گرافیکی است. البته در سیستم‌های مبتنی بر لینوکس دبیان، سطوح اجرایی ۳ و ۵ با سطح اجرایی ۲ جایگزین شده‌اند. در بسیاری از سیستم‌ها، یک سطح اجرایی دیگر موسوم به S وجود دارد که مشابه به سطح اجرایی ۱ بوده ولی برای ورود به آن نیاز به کلمه عبور ریشه می‌باشد. این بدلیل مسائل امنیتی است.
محتویات فایل etc/inittab مشخص کننده سطوح اجرایی سیستم شما و سطح اجرایی پیش‌گزیده می‌باشد. در زیر مثالی از این فایل را مشاهده می‌نمایید:

#

# /etc/inittab

#

# This is the main configuration file of /sbin/init, which

# is executed by the kernel on startup.

#

# The default runlevel

id:5:initdefault:

# /etc/init.d/rc takes care of runlevel handling

#

# runlevel 0 is System halt (Do not use this for initdefault!)

# runlevel 1 is Single user mode

# runlevel 2 is Local multiuser without remote network (e.g. NFS)

# runlevel 3 is Full multiuser with network

# runlevel 4 is Not used

# runlevel 5 is Full multiuser with network and xdm

# runlevel 6 is System reboot

#

l0:0:wait:/etc/init.d/rc 0

l1:1:wait:/etc/init.d/rc 1

l2:2:wait:/etc/init.d/rc 2

l3:3:wait:/etc/init.d/rc 3

l5:5:wait:/etc/init.d/rc 5

l6:6:wait:/etc/init.d/rc 6

# what to do in single-user mode

ls:S:wait:/etc/init.d/rc S

~~:S:respawn:/sbin/sulogin

# what to do when CTRL-ALT-DEL is pressed

ca::ctrlaltdel:/sbin/shutdown -r -t 4 now

# getty-programs for the normal runlevels

# :::

# The "id" field MUST be the same as the last

# characters of the device (after "tty").

1:2345:respawn:/sbin/mingetty --noclear tty1

2:2345:respawn:/sbin/mingetty tty2

3:2345:respawn:/sbin/mingetty tty3

4:2345:respawn:/sbin/mingetty tty4

5:2345:respawn:/sbin/mingetty tty5

6:2345:respawn:/sbin/mingetty tty6

خط id:5:initdefault به معنی این است که سطح اجرایی پیش‌گزیده کامپیوتر شما سطح اجرایی ۵ است. خطوط l1:1:wait:/etc/init.d/rc 1 و به همین ترتیب، باعث می‌شوند تا اسکریپت etc/init.d/rc سطح اجرایی مربوطه را بصورت یک آرگومان ارسال نماید. سپس این اسکریپت پروسه‌های خاص سطح اجرایی ارسال شده را آغاز می‌کند. تمام اسکریپت‌های کنترل کننده پروسه‌های مختلف در مسیر etc/init.d/ ذخیره شده‌اند.
به طور معمول، بطور معمول پروسه‌هایی که با ورود به یک سطح اجرایی، اجرا یا متوقف خواهند شد در زیر دایرکتوری‌هایی مانند rc2.d یا rc5.d (همنام با شماره سطح اجرایی مربوطه‌شان) ذخیره شده‌اند. این فایل‌ها لینک‌های Symbolic به اسکریپت‌های موجود در etc/init.d/ می‌باشند. لینک‌هایی که با K آغاز می‌شوند، هنگام ورود به سطح اجرایی مربوطه نابود (Kill) خواهند شد. لینک‌هایی که با S شروع می‌شوند، هنگام ورود به آن سطح اجرایی شروع (Start) خواهند شد. این لینک‌ها بصورت الفبایی اجرا می‌شوند، به این معنی که ابتدا لینک‌های K آغاز شده و سپس لینک‌های S. ترتیب اجرای لینک‌های K و S با عددی دو رقمی که بلافاصله پس از حروف S یا K قرار می‌گیرد، تعیین می‌شود.
این روش، روش استاندارد برای اجرای پروسه‌ها در آغاز فرایند بوت می‌باشد. این سیستم استاندارد به System V Init موسوم می‌باشد که مشابه با سیستم‌عامل یونیکس است.
در صورتی که همه چیز به خوبی پیش رفته باشد، سیستم شما هم اکنون در حال اجرا بر روی سطح اجرایی انتخاب شده است. برای تغییر سطح اجرایی می‌توانید بصورت کاربر ریشه وارد شده و دستور init را در خط فرمان تایپ نمایید. برای مثال init 3.
قسمت‌های اصلی این مقاله برگرفته از نوشته ریک مان (Rich Mann) می‌باشد که در این آدرس (http://www.linuxgazette.com/user/view/1587) می‌توانید به آن دست پیدا کنید.

[Admin]

نحوه ی نامگذاری پارتیشن ها در لینوکس


مخاطب این مقاله چه کسانی هستند؟
این مقاله برای کسانی نوشته شده است که با سیستم عامل ویندوز آشنایی دارند و در صدد آشنایی با سیستم عامل دیگری به نام لینوکس هستند. معمولا انتقال از سیستم عاملی که مدتها با آن کار کرده اید به یک سیستم عامل جدید تا حدی گیج کننده است. مفاهیمی که به آنها خو کرده بودید ممکن است در سیستم عامل جدید جای خود را به مفاهیم دیگری داده باشند. بنابراین با درک این مشکل که انتقال از یک سیستم عامل به دیگری میتواند تا حد زیادی مسأله ساز باشد بسیاری از کاربران ترجیح میدهند سیستم عامل جدید را در کنار سیستم عامل قبلی خود داشته باشند تا کم کم به سیستم عامل جدید خو گرفته و بتوانند کارهای روزمره خود را در سیستم عامل جدید انجام دهند.
این مقاله براساس تجربیات شخصی و مطالعات مرتبط در نصب ردهت 9 نوشته شده. پس اگر شما مدتی است که از سیستم عامل ویندوز استفاده کنید و میخواهید وارد دنیای بازمتن شوید این مقاله برای شماست. در این مقاله نگاهی داریم به روشی که سیستم عامل لینوکس برای پارتیشن بندی هارد دیسک استفاده میکند.

برای شروع:
اگر میخواهید از ردهت به فایل های خود که در پارتیشن های ویندوز قرار دارند دسترسی داشته باشید باید از فرمت FAT32استفاده کرده باشید. دسترسی به پارتیشن های NTFSبدون برنامه های جانبی که گاه دردسرساز هستند فعلا امکان پذیر نیست. اگر شما بیش از یک پارتیشن ویندوز دارید لزومی ندارد که همه آنها NTFSباشند. میتوانید یکی از آنها را FAT32قرار دهید و فایل هایی که میخواهید از لینوکس به آن دسترسی داشته باشید آنجا قرار دهید. البته لینوکس ردهت ۹ درایو های NTFSرا هم شناسایی میکند ولی قابلیت خواندن و نوشتن روی این درایوها را به طور پیش‌گزیده به شما نمیدهد.

و اما اصل مطلب:
طریقه نام گذاری پارتیشن ها:
لینوکس پارتیشن ها را با ترکیبی از حروف و اعداد نام گذاری میکند. اگر شما عادت کرده اید که پارتیشن اول خود را با Drive Cبشناسید امکان دارد در لینوکس کمی گیج شوید. ولی روش لینوکس در نام گذاری انعطاف پذیرتر است و اطلاعات بیشتری در مورد هارد به ما میدهد. روش نام گذاری بر اساس فایل تنظیم شده و نام گذاری این فایلها به ترتیب زیر است.

/dev/xxyN

/dev/
نام دایرکتوریی است که تمام فایل های مربوط به وسایل (Devices) آنجا هستند. از آنجایی که پارتیشن ها روی هارد دیسک قرار دارند و هارد دیسک یک وسیله ( Device ) محسوب میشود فایل هایی که به پارتیشن ها مربوط میشوند همه در این دایرکتوری قرار دارند.

xx
دو حرف اول نام پارتیشن ، نوع درایوی که پارتیشن روی آن قرار دارد را مشخص میکند. برای درایوهای IDEاز دو حرف hdاستفاده میشود و برای درایوهای SCSIاز دو حرف sd .

y
این حرف نشان میدهد که پارتیشن روی کدام هارددیسک قرار دارد. اگر شما فقط از یک هارد دیسک استفاده میکنید این حرف همیشه aخواهد بود. اگر از بیش از یک هارددیسک در کامپیوتر خود دارید حرف bبه هارد دوم اشاره میکند و به همین ترتیب ادامه پیدا میکند.

N
شماره آخر نشان دهنده پارتیشن است. شماره های 1 تا 4 به پارتیشن هایی اطلاق میشود که از نوع Primaryیا Extendedباشند. پارتیشن های منطقی ( LogicalPartitions ) شماره های 5 به بعد را میگیرند. به عنوان مثال /dev/hda3سومین پارتیشن از نوع Primaryیا Extendedاست که روی اولین درایو IDEقرار دارد. در مثال دیگر /dev/sdb6به دومین پارتیشن منطقی روی دومین هارددیسک SCSIاشاره دارد.

برای روشن تر شدن موضوع به مثال زیر توجه کنید. فرض کنید که من هارد دیسکIDEخود را در ویندوز به این صورت پارتیشن بندی کرده ام:




http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux4.JPG










حال تصمیم گرفته ام که لینوکس را روی درایو F: نصب کنم. برای این کار درایو F: را به سه پارتیشن دیگر تقسیم کرده ام:


http://alladin.persiangig.com/image/forum/linux/linux5.JPG



بعد از این کار اگر کامپیوتر خود را با ویندوز راه اندازی کنید دیگر درایو F: را نخواهید دید. ولی در محیط لینوکس میتوانید تمام درایوها را مشاهده کنید.

انواع فرمت پارتیشن ها:
همانطور که در ویندوز هر یک از پارتیشن های شما ممکن است از نوع FAT32یا NTFSباشند در لینوکس هم هر پارتیشن میتواند دارای فرمتهای مختلف باشد. البته در لینوکس این تقسیم بندی قدری متنوع تر است و هر کدام برای منظور خاصی به کار میروند. هنگام نصب درهت به شما توصیه میشود که حداقل سه پارتیشن ایجاد کنید. یکی برای حافظه مجازی با فرمت SWAPو دو پارتیشن دیگر برای ریشه و امور bootشدن با فرمت ext3 .


SWAP
این فرمت برای پارتیشنی به کار میرود که لینوکس برای ایجاد حافظه مجازی استفاده میکند. فرض کنید میخواهید از برنامه ای استفاده کنید که احتیاج به مقدار زیادی حافظه RAMدارد. لینوکس از این فرمت برای شبیه سازی RAMروی هارد دیسک استفاده میکند. البته این نمیتواند به عنوان جایگزینی برای RAMدر نظر گرفته شود زیرا سرعت آن بسیار پایین تر از RAMاست. ولی تا وقتی که شما RAMخود را افزایش دهید میتواند کار شما را راه بیندازد. اندازه این پارتیشن باشد باید به اندازه حافظه RAMویا دوبرابر آن باشد. اگر فضای کافی روی هارد دیسک خود دارید پیشنهاد میشود فضایی معادل دو برابر RAMبه این پارتیشن اختصاص دهید. البته باید توجه داشته باشید که این مقدار بدون توجه به مقدار حافظه ای که دارید باید بین 32MBتا 2GBباشد. به عنوان مثال اگر مقدار RAMشما 2GBاست نمیتوانید 4GBبه این پارتیشن اختصاص دهید.

ext2
این فرمت برای زخیره اطلاعات معمولی که کاربر به طور روزمره با آن سروکار دارد به کار میرود. اما از درهت 7.1 به بعد جای خود را به ext3داد.

ext3
این فرمت نسخه ارتقا یافته ext2است که نسبت به نسخه قبل خود دارای چندین مزیت است. همانطور که میدانید قبل از اینکه کامپیوتر خود را خاموش کنید باید آن را Shut Downکنید. اگر به هر دلیلی این کار انجام نشود دفعه بعد که کامپیوتر را روشن میکنید درایوها باید از نظر انسجام اطلاعات تست شوند. ولی در فرمت ext3از روشی به نام Journalingاستفاده میشود که این کار در مدت زمان بسیار اندکی صورت می‌گیرد و این ربطی به اندازه درایو شما ندارد. از نظر انسجام داده ها و سرعت دسترسی نیز این فرمت بهتر از نسخه قبلی خود عمل میکند. ضمنا تبدیل از ext2به ext3و بالعکس به آسانی بدون از دست دادن اطلاعات امکان پذیر است.

Vfat
این نوع پارتیشن برای اشاره به درایوهایی است که در ویندوز به نام FAT32شناخته میشوند.درایوهای اصلی لینوکس نمیتوانند با این فرمت پارتیشن بندی شده باشند، ولی امکان خواندن و نوشتن در این پارتیشن‌ها بدون مشکل وجود دارد.



RAID (Redundant Array of Independent Disks)
فرض کنید که چند هارد دیسک با اندازه های کوچک دارید و میخواهید این هارد دیسکها به عنوان یک هارد دیسک بزرگ عمل کنند. این کار برای افزایش راندمان خواندن/نوشتن همچنین برای مواقعی که میخواهید در آن واحد اطلاعاتتان روی چند هارد دیسک نوشته شود استفاده میشود. این نوع پارتیشن بندی دارای انواع سخت افزاری و نرم افزاریست که هر کدام به سطوح مختلف تقسیم میشوند.




LVM (Logical Volume Manager)
از درهت 8 به بعد فرمت جدیدی ارايه شد که با استفاده از آن میتوانید اندازه پارتیشن ها را بنا بر نیازتان تغییر دهید بدون اینکه احتیاج به پارتیشن بندی مجدد داشته باشید. حتا اگر هارد دیسک جدیدی خریداری کرده اید میتوانید آن را به پارتیشن های موجود اضافه کنید. جزییات فرمت های RAIDو LVMاز حوزه این مقاله خارج است و هر کدام مقاله جداگانه ای را طلب میکند.

مقاله حاضر توسط دوک (duke@technotux.com) نوشته شده است.

[Admin]

فصل سوم ( محیط گرافیکی )

راهنمای کوچک KDE /فصل اول


راهنمای کوچک KDE بخش اول
برای آغاز کار با محیط KDE باید هنگام ورود به سیستم از بخش Session گزینه KDE را انتخاب کرده و کلمه عبور و نام کاربری خود را وارد نمایید. بسته به نوع لینوکسی که از آن استفاده میکنید، ممکن است محیط گرافیکی KDE پیش گزیده شده باشد. پس از اتمام فرایند بارگذاری KDE، محیطی که ابتدا خواهید دید مشابه تصویر 1 خواهد بود.



http://alladin.persiangig.com/image/forum/linux/linux6.JPG

نکته : در صورتی که در حالت متنی بوت شده اید، میتوانید با اجرای دستور startkde KDE را اجرا نمایید.




توجه : در صورتی که کامپیوتر شما قدیمی است، میتوانید کاملا به جای GNOME از KDE استفاده نمایید. KDE سریعتر بوده و به منابع سیستمی کمتری نیاز دارد.




توجه : شاید برایتان جالب باشد که بدانید نسخه ای کاملا فارسی از محیط گرافیکی KDE تهیه شده است که میتوانید آنرا از سایت http://www.farsikde.org (http://www.farsikde.org/) دریافت نمایید.






KDE به این منظور طراحی شده است که یک محیط گرافیکی کامل برای سیستم عاملهای لینوکس و یونیکس ایجاد نموده و بتواند با سیستم عاملهای MacOS و MS-Windows رقابت کند. همراه KDE ابزارهایی برای مدیریت فایلها، پنجره ها، میزهای کار و برنامه ها وجود دارند.اگر کار کردن با ماوس را بلد هستید، با KDE هم میتوانید به سادگی کار کنید.

فقدان یک محیط گرافیکی مجتمع، در گذشته سبب شده بود تا سیستم عاملهای لینوکس و یونیکس کمتر به محیطهای خانگی راه پیدا کنند. اکنون با وجود محیطهای گرافیکی قدرتمند مانند KDE این مشکل برطرف شده است.




آشنایی با بخشهای مختلف KDE
آیکونهای میزکار : بر روی میزکار آیکونهایی قرار دارند تا دسترسی شما را به بخشهای مختلف سیستم راحت تر کنند. آیکونهایی که به طور پیش گزیده روی میزکار قرار دارند عبارتند از آیکون دایرکتوری خانگی، آیکون فلاپی دیسک و آیکون سطل زباله.

پنل : ابزارهایی را برای اجرای برنامه ها و مدیریت میزکار فراهم میسازد. میتوانید پنل را طبق نیاز خودتان پیکربندی کنید. برای این کار کافی است روی قسمتی خالی از آن کلیک راست کرده و گزینه Configure Panel را انتخاب نمایید. در پنجره ای که باز میشود، میتوانید تنظیمات پنل مانند اندازه، رنگ، محل قرار گیری، جلوه های نمایشی، منوها و .... را تعیین کنید.

منوی اصلی : این قسمت منوی اصلی KDE است. کافی است روی آیکون K کلیک کنید تا این منو باز شود البته با توجه به نوع لینوکسی که استفاده میکنید، ممکن است آیکون آن چیز دیگری باشد. مثلا در ردهت یک کلاه قرمز و در زوزه لوگوی زوزه بجای علامت K قرار گرفته اند. تمام برنامه ها و ابزارهای لازم برای سیستم در این منو گنجانده شده اند.

مرکز کنترل KDE یا KDE Control Center : این قسمت که در منوی اصلی قرار دارد در حقیقت مرکز کنترل KDE بوده و تمام تنظیمات آن در این برنامه مجتمع شده اند. در مورد این قسمت بعدا توضیح خواهم داد.

دایرکتوری خانگی: با کلیک روی این آیکون، برنامه مدیر فایل KDE اجرا شده و دایرکتوری خانگی شما را نشان میدهد. برنامه مدیریت فایل KDE ، کانکرر (Konqueror) نام دارد. در مورد این برنامه بعدا بیشتر توضیح خواهم داد.

میزکارهای مجازی (Virtual Desktops): همانند GNOME، در KDE هم میتوانید از میزکارهای متعدد استفاده کنید. میزکارهای مختلف به وسیله شماره های 1 تا 4 نشان داده میشوند. برنامه سوئچ بین این میزکار ها مانند GNOME روی پنل قرار دارد.

نوار وظیفه (Taskbar) : برنامه هایی که اکنون روی میزکار در حال اجرا هستند را نشان میدهد. با کلیک روی هر دگمه میتوانید پنجره مربوط به آنرا باز کرده و یا ببندید.

آیکون Lock Screen : این آیکون در منوی اصلی قرار دارد و کار آن قفل کردن کامپیوتر در مواقعی است که کنار آن نیستید. این کار از دسترسی اطلاعات شما توسط دیگران جلوگیری میکند.

آیکون Logout : این آیکون هم در منوی اصلی قرار دارد. با استفاده از آن میتوانید از محیط KDE خارج شده و کامپیوتر خود را خاموش کرده و یا بوت کنید.

ابزار Klipper : این ابزار مانند یک کلیپ بورد است که روی آن حرف K حک شده است.این ابزار در حقیقت مدیر کلیپ بورد در KDE است. این ابزار در نزدیکی ساعت قرار دارد. با کلیک روی آن میتوانید لیستی از اقلام موجود در کلیپ بورد را مشاهده نمایید.




توجه : یکی از قابلیتهای خوبی که در KDE وجود دارد، کلیپ بورد قوی آن است. متاسفانه یکی از نقطه ضعف های محیط GNOME فقدان یک مدیر کلیپ بورد مانند Klipper است.




ساعت : ساعت جاری سیستم را نشان میدهد. با کلیک روی آن یک تقویم کوچک نمایش داده میشود. تصویر 2 این تقویم را نشان میدهد.


گردشی دور میزکار
با استفاده از ماوس و صفحه کلید میتوانید با میزکار خود کار کنید. کلیدهای Alt و Ctrl در این مورد کاربرد زیادی دارند.





http://alladin.persiangig.com/image/forum/linux/linux7.JPG



استفاده از ماوس
پاسخهایی که میزکار به ماوس شما میدهد، بستگی به محل کلیک و دگمه ماوس دارد. جدول 1 نتایج کلیک کردن بر روی هر دگمه ماوس در حالی که اشاره گر ماوس در محلهای مختلف قرار دارد را نشان میدهد.

توجه داشته باشید که کلیکهای قید شده در جدول بصورت تک کلیک هستند. برای بازکردن آیکونهای روی میزکار کافی است که روی آنها دوبار کلیک کنید. دوبار کلیک روی نوار عنوان پنجره باعث میشود تا پنجره در حالت سایه (Shade) قرار گیرد. در این حالت تنها نوار عنوان پنجره قابل دیدن خواهد بود. با دوبار کلیک مجدد، پنجره به حالت نخست باز میگردد. ممکن است حالت تک کلیک در KDE فعال باشد که در آن صورت برای باز کردن اکثر اقلام تنها یک کلیک کافی خواهد بود.


استفاده از صفحه کلید
در صورتی که مایلید از صفحه کلید استفاده نمایید، کافی است که به مثالهای زیر توجه کنید:

حرکت بین میزهای کار (Ctrl+Tab): برای سوئیچ کردن بین میزکارهای مختلف، کافی است کلید Ctrl را پایین نگه داشته و کلید Tab را فشار دهید. با رها کردن Ctrl میزکار مورد نظرتان انتخاب میشود.

حرکت بین پنجره ها (Alt+Tab) : برای حرکت بین پنجره هایی که اکنون روی میز کار باز هستند، کافی است که کلید Alt را نگه داشته و کلید Tab را فشار دهید. سپس با رها کردن کلید Alt وری پنجره مورد نظر، آن پنجره فعال خواهد شد.

بازکردن پنجره فرمان (Alt+F2) : با فشردن این کلیدها، پنجره ای باز میشود که در آن امکان تایپ یک دستور برای اجرا شدن، وجود دارد. پس از تایپ دستور کافی است که کلید Enter را فشار دهید. در این پنجره میتوانید یک آدرس اینترنتی نیز وارد کنید. تصویر 3 این پنجره را نشان میدهد.

بستن پنجره فعال (Alt+F4) : برای بستن پنجره فعال، کافی است که کلیدهای Alt+F4 را فشار دهید.

بستن یک پنجره دیگر (Ctrl+Alt+Esc) : با این کار، شکل اشاره گر ماوس به یک اسکلت تغییر کرده و میتوانید با بردن آن روی پنجره مورد نظر و کلیک کردن روی آن، پنجره مورد نظر را ببندید.

حرکت به میز کار مورد نظر (Ctrl+F1,F2,F3 or F4) : برای اینکه مستقیما به میزکار مورد نظر خود حرکت کنید، کافی است که کلید Ctrl را به همراه یکی ار کلیدهای F1 تا F4 فشار دهید.

بازکردن منوی عملیات پنجره (Alt+F3) : با فشار دادن کلیدهای Alt+F3 منوی عملیلت پنجره باز میشود. با استفاده از این منو، میتوانید پنجره مورد نظر را حرکت داده، تغییر اندازه دهید، کوچک کنید، بزرگ کنید، آنرا به حالت سایه در آورید، اندازه و محل آنرا ذخیره کنید و ... کافی است که گزینه مورد نظر را انتخاب کرده و روی آن کلیک کنید.

http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux8.JPG


http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux9.JPG

[Admin]

راهنمای کوچک KDE /فصل دوم


مدیریت فایلها با استفاده از برنامه Konqueror
برنامه Konqueror باعث شده است تا محیط گرافیکی KDE بتواند با محیطهای گرافیکی ارائه شده توسط اپل و مایکروسافت رقابت کند. امکاناتی که برنامه مدیر فایل Konqueror ارائه میکند، بسیار گسترده و جالب است. تصویر 4 این برنامه را نشان میدهد.

برخی از قابلیتهای های Konqueror که آنرا از برنامه های مدیریت فایل دیگر متمایر میکند، عبارتست از :

میزکار شبکه (Network Desktop): در صورتی که کامپیوتر شما به شبکه محلی و یا اینترنت متصل است، قابلیت های گنجانده شده در Konqueror به شما اجازه میدهد تا لینکهایی به سایتهای FTP ، وب و یا به منابع شبکه ایجاد نمایید. این لینکها بصورت آیکونهایی روی میزکار و یا برنامه Konqueror نمایش داده خواهند شد.

رابط مرورگر وب (Web Browser Interface) : رابط Konqueror مانند مرورگرهایی مثل نت اسکیپ، موزیلا و اینترنت اکسپلورر کار میکند. میتوانید محل مورد نظر خود را در پنجره بالای صفحه تایپ کنید تا به آن محل حرکت کنید.



http://alladin.persiangig.com/image/forum/linux/linux10.JPG



نکته : صفحات محتوی جاوا و جاوااسکریپت به صورت پیش گزیده در Konqueror فعال نیستند. برای فعال سازی آن کافی است که از منوی Settings گزینه Configure Konqueror را انتخاب کرده و سپس در لبه Java، گزینه های Enable Java Globally و Enable Javascript Globally را انتخاب نمایید.


انواع فایلها و MIME ها : در صورتی که مایلید تا یک نوع فایل همیشه با یک نوع برنامه اجرا شود، میتوانید آن فایل را شخصا تنظیم نمایید. KDE به صورت پیشگزیده تعداد زیادی از انواع فایلها را تعریف کرده و به برنامه های مربوطه متصل نموده است. برای تنظیم احتمالی فایلها میتوانید در برنامه Konqueror از منوی Settings بخش Configure Konqueror را انتخاب کرده و در پنجره باز شده، در لبه File Associations این تنظیمات را انجام دهید.
صد البته امکان انجام اعمال استانداردی که با هر مدیر فایل انجام میدهید، مانند کارکردن با فایلها، انتخاب فایلها، انتقال، بریدن، چسباندن و پاک کردن وجود دارد. شما میتوانید دایرکتوری ها را به دنبال فایلها جستجو کنید، اقلام جدیدی مانند پوشه، فایل، لینک و .... ایجاد نمایید، تاریخچه فایلها و سایتهای مشاهده شده را مشاهده کنید و محل های مورد نیاز خود را ذخیره کنید تا رجوع بعدی به آن آسانتر گردد.

کارکردن با فایلها
بعلت اینکه انجام بسیاری از کارها در Konqueror بسیار آسان میباشد و نیاز به توضیح خاصی ندارد، در اینجا تنها توضیحات مختصری در این مورد ارائه میکنیم:


بازکردن فایلها: برای بازکردن یک فایل خاص، روی آیکون آن دوبار کلیک کنید. این فایل با برنامه پیش گزیده ای که به آن متصل شده است، باز خواهد شد. مثلا یک فایل متنی با استفاده از برنامه ویرایشگر متن Kwrite باز خواهد شد. برای بازکردن یک برنامه، یک دایرکتوری ویا یک لینک نیز باید همینگونه عمل کنید.


انتخاب یک برنامه کاربردی : برای اینکه یک فایل را با یک برنامه کاربردی خاص باز کنید، کافی است روی فایل کلیک راست کرده و سپس گزینه Open with را انتخاب نمایید. این گزینه به شما نشان میدهد که چه برنامه هایی برای باز کردین این فایل تنظیم شده اند.


پاک کردن فایلها : برای این کار کافی است روی فایل کلیک راست نموده و از منوی باز شده گزینه Delete را انتخاب نمایید. این کار فایل را بصورت دائم پاک خواهد کرد. برای این کار میتوانید از کلیدهای Shift+Delete نیز استفاده کنید. برای انتقال یک فایل به سطل آشغال، کافی است که تنها کلید Delete را فشار دهید و یا از منو، گزینه Move To Trash را انتخاب کنید.


کپی کردن فایلها : برای کپی کردن یک فایل در حافظه، روی آن کلیک راست نموده و سپس گزینه Copy را انتخاب نمایید. سپس میتوانید آنرا در یک پوشه دیگر Paste نمایید. روش دیگر کلیک راست روی فایل مورد نظر و انتخاب Copy To است.


چسباندن یک فایل (Paste): کافی است در یک فضای خالی از پوشه کلیک راست کرده و گزینه Paste را انتخاب نمایید. یک کپی از فایل مورد نظر شما در آنجا ایجاد میشود.


انتقال فایلها : برای انتقال فایل میتوانید فایل را با کلیک چپ ماوس گرفته و روی پوشه هدف حرکت داده و سپس دگمه چپ را رها کنید. یک منوی سه گزینه ای باز شده، از شما خواسته خواهد شد بین کپی، انتقال و لینک یکی را انتخاب کنید. همچنین میتوانید روی فایل مورد نظر کلیک راست نموده و گزینه Move To را انتخاب نمایید.


ایجاد لینک : لینکها همان میانبرها در سیستم عامل ویندوز هستند. برای ایجاد آن همانطور که در مورد انتقال یک فایل عمل کردید عمل نموده و از منو گزینه Link Here را انتخاب کنید.
همچنین امکانات متعددی برای نمایش اطلاعات در مورد فایلها و پوشه ها وجود دارند:


نمایش اطلاعات سریع فایل (Quick information) :ماوس را روی فایل مورد نظر نگه دارید. این کار سبب میشود تا اطلاعات سریع فایل بصورت یک tooltip نمایش داده شود. این تولتیپ شامل اطلاعاتی مانند سایز، نوع، مالک و مجوزهای فایل است.


نمایش فایلهای مخفی : همانطور که قبلا گفته ام، در لینوکس فایلهای مخفی فایلهایی هستند که نام آنها با یک نقطه شروع میشود. برای نمایش این فایلها کافی است که از منوی View گزینه Show Hidden Files را انتخاب نمایید. معمولا فقط هنگامی که نیاز به انجام یک عمل پیکربندی دارید به این فایلها نیاز پیدا میکنید.


نمایش درخت سیستم فایل (Filesystem Tree): برای نمایش آن کافی است که از منوی View بخش View Mode را انتخاب کرده و روی Tree View کلیک کنید.این کار لیستی از دایرکتوری های موجود در سیستم فایل را در کنار پنجره نمایش میدهد. این گزینه به صوررت پیش گزیده فعال میباشد.


تغییر اندازه نمایش آیکونها : برای تغییر اندازه نمایش آیکونها ، از منوی View گزینه Icon Size را انتخاب کرده و سپس اندازه مورد نظر خود را انتخاب نمایید.
برای انجام عملیات روی دسته ای از فایلها، امکان انجام کارهای متعددی وجود دارد. از منوی Edit قسمت Select را انتخاب کنید. یک پنجره کوچک باز شده که میتوانید در آن با استفاده از کاراکترهای ویژه ، دسته ای از فایلها را انتخاب نمایید. مثلا تایپ *.txt فایلهای با پسوند txt را انتخاب خواهد کرد.برای استفاده از ماوس میتوانید کلید چپ ماوس را پایین نگه داشته و آنرا روی فایلهای مورد نظر حرکت دهید، این کار آنها را انتخاب خواهد کرد. پس از انتخاب فایلها، میتوانید عملیات دیگر مانند کپی، انتقال، حذف و ... را روی آنها انجام دهید.
کلیدهای میانبری برای تسهیل در انتخاب فایلها ایجاد شده است. با فشردن کلیدهای Ctrl++ پنجره انتخاب فایلها باز میشود. در صورتی که دسته ای از فایلها را انتخاب کرده اید و میخواهید در میان آنها تعدادی را از انتخاب خارج کنید، با استفاده از ابزار Unselect که با فشردن کلیدهای Ctrl+- قابل دسترسی است، نام آنرا تایپ کنید. فشردن کلیدهای Ctrl+A تمام فایلها را انتخاب کرده و فشردن کلیدهای Ctrl+U تمام آنها را از انتخاب خارج میکند. برای بر عکس کردن فایلهای انتخاب شده (Invert) کافی است کلیدهای Ctrl+* را فشار دهید.

جستجو به دنبال فایلها
در صورتی که به دنبال یک فایل یا پوشه خاص هستید، میتوانید از امکان جستجوی Konqueror استفاده نمایید. برای این کار از منوی Tools گزینه Find File را انتخاب کنید.برای اجرای جداگانه ابزار جستجو میتوانید در پنجره ترمینال یا پنجره اجرای فرمان، دستور kfind را تایپ کنید.
کافی است که به سادگی نام فایل مورد نظر را در باکس Named تایپ کنید. در زیر آن هم میتوانید مسیر مورد نظر برای جستجو را انتخاب کرده و روی دگمه Find کلیک کنید. میتوانید از کاراکترهای ویژه برای تسهیل کار استفاده نمایید. امکان انتخاب یکی از دو گزینه Case Sensitive برای توجه به کوچکی و بزرگی حروف و Include Subdirectories برای جستجو در پوشه های داخل یک پوشه نیز وجود دارد. برای محدود کردن نتایج جستجو میتوانید از گزینه های موجود در لبه های Contents و Properties استفاده نمایید. با استفاده از این گزینه ها میتوانید جستجو را برای وجود یک متن خاص در فایل، فایلهای با تاریخ خاص و ... انجام دهید. تصویر 5 ابزار جستجوی KDE را نشان میدهد.

ایجاد فایلها و پوشه های جدید
با استفاده از مدیر فایل Konqueror میتوانید انواع مختلفی از فایلها را ایجاد نمایید. برای این کار میتوانید از منوی Edit بخش Create New استفاده کنید.

استفاده از سایر قابلیتهای مرورگر
بعلت اینکه Konqueror هم بصورت یک مرورگر وب عمل مینماید و هم بصورت یک مدیر فایل، امکاناتی که مرورگرهای وب ارائه میکنند را نیز داراست. مثلا میتوانید محل سایتها یا دایرکتوریهایی که مشاهده میکنید را ذخیره نمایید.
ذخیره کردن محل مشاهده شده (Add Bookmark): برای این منظور در حالی که در محل مورد نظر قرار دارید، منوی Bookmarks را انتخاب کرده و روی Add Bookmark کلیک کنید. محل آن در این منو اضافه میشود.
ویرایش محل های ذخیره شده (Edit Bookmarks) : با استفاده از این گزینه میتوانید محلهای ذخیره شده را ویرایش نمایید.
پوشه جدید (New Bookmark Folder) : این کار یک پوشه جدید برای ذخیره محلهای مشاهده شده ایجاد میکند.





http://alladin.persiangig.com/image/forum/linux/linux11.JPG


تغییر گزینه های Konqueror
برای تنظیم برنامه Konqueror مطابق نیازهای شخصی شما، گزینه های زیادی وجود دارد . برای دستیابی به این گزینه ها میتوانید از منوی Settings بخش Configure Konqueror را انتخاب نمایید. برخی از این گزینه ها مربوط به قابلیت های مدیریت فایل و برخی مربوط به مرور وب میباشند.


پیکربندی محیط گرافیکی KDE
در صورتی که مایلید تا ظاهر، نحوه رفتار سایر گزینه های KDE را تغییر دهید، باید از ابزاری به نام مرکز کنترل KDE یا KDE Control Center استفاده کنید. تصویر 6 این برنامه را نشان میدهد.
مرکز کنترل KDE به شما امکان انجام تنظیمات بسیاری در مورد رنگها، قلمها، تصاویر پس زمینه، محافظهای صفحه نمایش، پنجره ها و فایلها را میدهد. در حقیقت مرکز کنترل تنظیمات پراکنده ای را که هر برنامه یا بخش داراست، بصورت مجتمع در یک محل جمع آوری نموده است که دسترسی به آنها را ساده تر و کارآمدتر نماید.
برای باز کردن مرکز کنترل کافی است در منوی اصلی KDE روی Control Center کلیک کنید.




http://alladin.persiangig.com/image/forum/linux/linux12.JPG


با کلیک کردن روی علامت مثبت کنار هر گزینه، این گزینه ها باز خواهند شد. کافی است روی مورد دلخواهتان کلیک کنید. تنظیمات آن در سمت راست ظاهر خواهند شد. در ادامه به معرفی بخش های مهم این ابزار می پردازیم .


توجه : در صفحات مربوط به مرکز کنترل، با کلیک روی دگمه Defaults، تنظیمات پیش گزیده KDE بارگذاری میشوند. برای اعمال تغییرات میتوانید روی Apply کلیک کنید و برای انصراف از اعمال تغییرات از کلید Reset استفاده کنید.

[Admin]

راهنمای کوچک KDE /فصل سوم


تغییر ظاهر و جلوه های نمایشی (Appearance & Themes)
راههای متعددی برای تغییر وضعیت ظاهری میزکارتان وجود دارد . برای این کار کافی است روی علامت مثبت کنار گزینه Appearance & Themes کلیک کنید. با این گزینه شما امکان تغییر تصویر پس زمینه، رنگها، قلمها ، آیکونها، محافظ صفحه نمایش، جلوه های نمایشی و ... را خواهید داشت.

تغییر تصویر پس زمینه (Background)
برای تغییر تصویر پس زمینه، میتوانید از این گزینه استفاده کنید. امکان استفاده از رنگهای مختلف، تصاویر و همچنین جلوه های مختلف برای تصویر پس زمینه وجود دارد.

تغییر رنگهای پنجره ها (Colors)
برای تغییر رنگ پنجره ها در محیط KDE میتوانید از این گزینه استفاده نمایید. رنگهای زیادی پیش بینی شده است که میتوانید از آنها استفاده کنید.

تغییر قلمها (Fonts)
در این قسمت میتوانید قلمهای بخشهای مختلف KDE مانند عناوین پنجره ها، نوار ابزارها و ... را تعیین نمایید. همچنین امکان فعال کردن گزینه Anti Aliasing که قلمها را بصورت نرم روی صفحه نمایش نشان میدهد نیز در اینجا وجود دارد.

تغییر آیکونها (Icons)
در این قسمت میتوانید آیکونهای بکار رفته در قسمتهای مختلف KDE را بنا به سلیقه شخصی خود تغییر دهید. دسته های مختلفی از آیکونها برای این کار پیش بینی شده است. همچنین میتوانید آیکونهای مورد علاقه خود را از اینترنت دانلود کرده و نصب نمایید. من شخصا Crystal را ترجیح میدهم!

تغییر محافظ صفحه نمایش (Screen Saver)
در این قسمت امکان تغییر محافظ صفحه نمایش و تنظیمات مربوط به آن مانند فعال کردن کلمه عبور و همچنین زمان انتظار آن وجود دارد. تعداد زیادی از محافظ های صفحه نمایش همراه KDE ارائه شده است که میتوانید آنها را انتخاب کنید. برخی از آنها بسیار جالب هستند.

تغییر حالت دگمه ها و عناصر گرافیکی محیط کار (Style)
در این قسمت میتوانید حالتهای عناصر گرافیکی مانند دگمه ها، نوارها و .... را تغییر دهید. همچنین امکان انخاب افکت هایی برای عناصر گرافیکی وجود دارند.

تغییر جلوه های نمایشی (Theme Manager)
همانطور که از اسم آن پیداست، در اینجا میتوانید جلوه های نمایشی KDE را تغییر دهید. تعدادی جلوه نمایشی از قبل آماده شده اند. میتوانید جلوه های جدید را از اینترنت دریافت کرده و با استفاده از دکمه Add اضافه نمایید.

تغییر دکوراسیون پنجره ها (Window Decorations)
در این قسمت میتوانید حالت نوار عنوان پنجره ها، نحوه قرار گیری دگمه های نوار عنوان و تنظیمات خاص هر نوع نوار عنوان را انجام دهید. تعداد زیادی نوار عنوان برای شما در نظر گرفته شده است که با توجه به سلیقه خود میتوانید یکی از آنها را انتخاب نمایید.

تنظیمات مربوط به میزکار (Desktop)
در این قسمت تنظیمات مربوط به میزکار مانند ظاهر میزکار، رفتار آن، پنل ها، نوار وظیفه و رفتار پنجره ها وجود دارد.

تغییر ظاهر میزکار (Appearance)
در این قسمت امکان تغییر قلم استفاده شده روی میزکار و رنگهای آن وجود دارد.

تغییر رفتار میزکار (Behavior)
در این قسمت میتوانید نحوه پیش نمایش فایلهای مختلف، نمایش یا عدم نمایش یک منوی میزکار (Desktop Menu)، نمایش یا عدم نمایش آیکونهای روی میزکار، تعریف رخدادهای کلیک روی میزکار و نمایش ابزارهای مختلف روی میزکار را تعیین نمایید. در بخش رخدادها میتوانید تعیین کنید که با کلیک روی هر یک از دگمه های ماوس، چه اتفاقی رخ دهد. مانند باز شدن منو ...

تغییر تعداد میزهای کار (Multiple Desktops)
همانطور که قبلا هم اشاره کردم، در محیط گرافیکی KDE میتوانید از چندین میزکار استفاده کنید. در این قسمت میتوانید تعداد میزهای کار فعال در KDE را تعیین نمایید. حداکثر تا 16 میزکار میتوانید داشته باشید.

تنظیمات مربوط به پنل (Panels)
با استفاده از گزینه های این بخش میتوانید تنظیمات مربوط به پنل KDE را انجام دهید. این تنظیمات عبارتند از محل قرار گیری پنل (Position)، طول پنل، اندازه آن، تنظیمات مربوط به مخفی کردن پنل (Hiding) و تنظیمات مربوط به منوها . در بخش مخفی کردن پنل، تنظیماتی مشابه حالت Autohide نوار وظیفه ویندوز ولی با امکانات بسیار گسترده تر وجود دارد. در بخش تنظیمات منوها با کلیک روی دگمه Edit K Menu میتوانید منوهای KDE را مطابق نیاز خود تغییر دهید. این امکان یکی از امکانات جالبی است که در GNOME وجود ندارد.

تنظیمات مربوط به نوار وظیفه (Taskbar)
در این قسمت میتوانید به گزینه هایی مانند چگونگی نمایش پنجره ها روی نوار وظیفه، چگونگی گروه بندی پنجره ها و تنظیمات مربوط به رخدادهای ماوس روی نوار وظیفه دسترسی داشته باشید.

تنظیمات مربوط به رفتار پنجره ها (Window Behavoir)
در این قسمت طیف وسیعی از تنظیمات مربوط به عمل رخدادهای ماوس، فکوس پنجره ها، حرکت دادن آنها و ... وجود دارد.

نمایش اطلاعات سخت افزاری سیستم (Information)
این بخش اطلاعات گسترده ای از سخت افزارهای سیستم را به شما ارائه میدهد. در صورتی که مایلید اطلاعات دقیقی از سخت افزارهای نصب شده در سیستم بدست آورید به این بخش مراجعه کنید. لازم به ذکر است که محیط گرافیکی GNOME فاقد بخشی به این کاملی است.

تنظیمات اجزا (KDE Components)
در این بخش تنظیماتی مانند کتاب آدرس، برنامه های پیش گزیده، ارتباطات فایلها ، مدیرفایل، مدیر نشست و ... وجود دارند.

تنظیمات مربوط به ارتباطات فایلها (File Associations)
در این قسمت کلیه فایلهای تعریف شده در KDE و برنامه های مرتبط با آنها نمایش داده میشود. در صورتی که مایل هستید نوع جدیدی از فایل را تعریف نموده و یا فایل موجودی را به یک برنامه خاص مرتبط کنید، باید از این بخش استفاده کنید. برای مرتبط کردن یک نوع فایل موجود با یک برنامه، کافی است نوع فایل مورد نظر خود را با کلیک انتخاب کرده و روی دگمه Add کلیک کنید. سپس در پنجره باز شده، میتوانید نام برنامه مورد نظر را تایپ کرده و یا آنرا از لیست انتخاب کنید. برای اضافه کردن نوع جدیدی از فایل، کافی است در پایین لیست Known Types روی دگمه Add کلیک کنید. پنجره کوچکی باز میشود که باید در آن نوع کلی فایل و نام آنرا تایپ کنید. سپس رویOK کلیک کنید. صفحه مربوط به تنظیمات فایل باز میشود که میتوانید نوع پسوند فایل، آیکون و برنامه مرتبط با آن را تعیین کنید. پس از اتمام تنظیمات روی دگمه Apply کلیک کنید. از این پس با کلیک روی فایل مورد نظر، آن فایل با برنامه مورد نظر شما باز خواهد شد.تصویر 7 صفحه تنظیمات فایل را نشان میدهد.

تنظیمات مربوط به مدیر فایل (File Manager)
در این بخش گزینه هایی مانند قلم استفاده شده در مدیر فایل، نمایش یا عدم نمایش برخی اطلاعات، رفتار مدیر فایل، پیش نمایش فایلها و ... قرار دارند.



http://alladin.persiangig.com/image/forum/linux/linux13.JPG



تنظیمات مربوط به مدیر نشست (
Session Manager)
در این بخش گزینه هایی برای تنظیم رخدادهایی که هنگام ورود یا خروج شما به سیستم اتفاق می افتد قرار داده شده است. مانند گرفتن تایید هنگام خروج، ذخیره کردن برنامه های در حال اجرا و نمایش مجدد آنها پس از ورود آینده شما به سیستم و رخداد پس از خروج شما از KDE که کامپیوتر شما پس از خروج بوت شده، خاموش شود و یا صفحه ورود به سیستم (Login) نمایش داده شود.
تنظیمات مربوط به ابزارهای جانبی (
Peripherals)
همانطور که از نام این بخش پیداست، در آن تنظیمات مربوط به ابزارهای جانبی کامپیوتر مانند دوربین دیجیتال، صفحه کلید، ماوس و چاپگر قرار دارد.
تنظیمات مربوط به دوربین های دیجیتال (Digital Camera)
در این قسمت میتوانید به حذف و اضافه کردن دوربین های دیجیتال سریال و USB بپردازید. برای اضافه کردن یک دوربین دیجیتال کافی است روی دگمه Add که به شکل یک دوربین است، کلیک کنید.

تنظیمات مربوط به صفحه کلید (Keyboard)
در این قسمت نیز تنظیماتی مانند سرعت تکرار حروف، وضعیت Num Lock هنگام شروع به کار KDE و ... را در اختیار دارید.

تنظیمات مربوط به ماوس (Mouse)
در این قسمت میتوانید به تعداد زیادی از تنظیمات برای ماوس دسترسی داشته باشید. این تنظیمات عبارتست از تعیین وضعیت کلیک ها بصورت تک کلیک یا دبل کلیک،انتخاب خودکار آیکون با نگه داشتن ماوس روی آن و مدت زمان تاخیر آن، چپ دست یا راست دست بودن، وضعیت اشاره گر ماوس، سرعت حرکت، کلیکها و کشیدن و انداختن (Drag & Drop)، سرعت چرخ ماوس (Mouse Wheel) و تنظیم ماوس صفحه کلید .

تنظیمات مربوط به چاپگرها (Printers)
در این بخش چاپگرهای واقعی و مجازی نصب شده روی سیستم (مانند چاپگر فاکس) نمایش داده شده و میتوانید به اطلاعات و تنظیمات آنها دسترسی داشته باشید. برای استفاده از تمامی امکانات این بخش باید کلمه عبور ریشه را وارد نمایید برای این کار کافی است روی دگمه Administrator Mode کلیک کنید.لبه Information، اطلاعات کلی از چاپگر در اختیار شما قرار میدهد. لبه Jobs، فعالیت های فعلی چاپگر را نشان میدهد. این لبه نشان میدهد که چه مستنداتی در انتظار شروع فرایند چاپ هستند و کدامیک در حال چاپ میباشند. لبه Properties، مشخصات چاپگر را نمایش داده و سیستمی که چاپگر برای چاپ استفاده میکند را تعیین میکند. در لبه Instanses میتوانید برای یک چاپگر، در آن واحد چندین نوع تنظیم برای سایز کاغذ، رنگی یا سیاه و سفید چاپ کردن، جهت صفحه، تعداد صفحه در یک کاغذ (اندازه مستند را کوچک کرده و در یک صفحه یک تعداد خاص چاپ خواهد کرد)، فواصل صفحه و ... تعریف نمایید و در موارد لازم آنرا پیش گزیده نموده و استفاده کنید. شکل8 صفحه Settings بخش Instanses را نشان میدهد.

تنظیمات مربوط به مدیریت توان (Power Control)
دراین بخش تنظیمات مربوط به مدیریت توان و صرفه جویی در مصرف برق قرار دارند. یکی از این تنظیمات مربوط به صفحه نمایش و دیگری مربوط به باطری در مورد کامپیوترهای کیفی است.

تنظیمات مربوط به مدیریت توان صفحه نمایش (Display Power Control)
در این بخش میتوانید تنظیمات صرفه جویی در مصرف برق نمایشگر خود را فعال نمایید تا پس از طی مدت زمان معینی به صورت نیمه خاموش و یا خاموش در آمده، در طول عمر و میزان مصرف برق آن اثر مثبت باقی گذارد.

تنظیمات مربوط به باطری کامپیوترهای کیفی (Laptop Battery)
در این بخش اطلاعاتی در مورد مقدار و وضعیت باطری، گزینه های کنترل توان کامپیوترهای کیفی، هشدارهای سطح پایین باطری و ... وجود دارد.






http://alladin.persiangig.com/image/forum/linux/linux14.JPG



تنظیمات مربوط به موقعیت محلی و قابلیت دسترسی (Regional & Accessibility)
در گزینه های این بخش میتوانید وضعیت دسترسی کامپیوتر برای افراد معلول، تنظیمات کشوری و علائم ارزی، ساعت و ... ، زبانهای صفحه کلید و میانبرهای صفحه کلید را انجام دهید

تنظیمات مربوط به قابلیت دسترسی (Accessibility)
در این قسمت تنظیماتی جهت رفاه حال افرادی که به نحوی دارای معلولیتهای جسمی هستند، قرار داده شده است. این تنظیمات شامل تنظیمات مربوط به زنگ کامپیوتر و ویژگیهایی برای استفاده آسانتر از صفحه کلید است.

تنظیمات مربوط به کشور، موقعیت محلی و زبان (Country/Region & Language)
در این قسمت میتوانید با تنظیم کشور، سایر اطلاعات مانند اعداد، نشان ارزی، زمان و تاریخ و مواردی مانند سایز استاندارد کاغذ و سیستم اندازه گیری را تنظیم کنید. با انتخاب کشور، این تنظیمات با توجه به مقادیر موجود در سیستم، تنظیم میشوند و میتوانید در صورت نیاز آنها را ویرایش کنید.

تنظیمات مربوط به زبانهای صفحه کلید (Keyboard Layout)
در این قسمت میتوانید نوع صفحه کلید و زبانهای فعال روی آنرا انتخاب کنید. برای فعال کردن یک زبان اضافه، کافی است جلوی آنرا تیک بزنید. امکان فعال کردن زبان فارسی نیز در اینجا وجود دارد.

تنظیمات مربوط به کلیدهای میانبر روی صفحه کلید (Keyboard Shortcuts)
در این بخش تمام میانبرهای تعریف شده سیستم نمایش داده میشوند. بررسی این بخش از نظر بدست آورد اطلاعات در مورد این میانبرها امری لازم است. ضمن پیدا کردن میانبرهای مورد نیاز، میتوانید آنها را با انتخاب گزینه Custom و تعیین کلید میانبر جایگزین (Alternate)، سفارشی نمایید. میانبرها به صورت سه دسته میانبرهای سراسری، سیستمی و برنامه های کاربردی دسته بندی شده اند. تصویر 9 صفحه سفارشی کردن یک میانبر را نشان میدهد.



http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux15.JPG



تنظیمات مربوط به صوت و چند رسانه ای (Sound & Multimedia)
در این قسمت میتوانبد به گزینه هایی برای تنظیم زنگ سیستم، میکسر صوتی، دیسکهای صوتی، سیستم صوتی و جلوه های صوتی KDE دسترسی داشته باشید.

تنظیمات مربوط به جلوه های صوتی (System notifications)

در این بخش میتوانید برای هر رخداد سیستمی، مانند بازکردن پنجره، بستن پنجره، کوچک کردن پنجره و... یک رخداد صوتی تعیین کنید. البته رخدادها و اصوات مربوطه تعیین شده هستند و شما تنها میتوانید آنها را فعال یا غیر فعال نمایید.
تنظیمات مدیریت سیستم (System Administration)
در این قسمت، تنظیماتی کلی در رابطه با سیستم وجود دارند که برای استفاده از آنها نیاز به ورود کلمه عبور ریشه دارید.

[Admin]

راهنمای Gnome در Red Hat 9 / بخش اول


استفاده از محیط گرافیکی GNOME در ردهت۹
محیط های گرافیکی در حقیقت نرم افزاری هستند که بالای زیر ساختار های فراهم شده توسط سیستم X Window اجرا میشوند. GNOME (تلفظ کنید گنوم) یکی از این محیطهای گرافیکی است که دارای پایداری خوب و امکانات متعدد و قدرتمندی می‌باشد. این محیط گرافیکی، محیط پیش گزیده لینوکس ردهت می‌باشد. در این بخش با محیط گرافیکی GNOME و راههای استفاده از آن آشنا می‌شوید. پس از اینکه به سیستم وارد می‌شوید و محیط گرافیکی اجرا می‌شود، میز کار GNOME که شبیه تصویر ۱ می‌باشد، ظاهر می‌شود.
میز کار GNOME از بخشهای آیکونهای میز کار، سطح میز کار و پنل تشکیل شده است. پنل مهمترین قسمتی است که در کار کردن با میز کار به آن نیازمند هستید. پنل نواری است که در پایین ترین قسمت پنجره میزکار قرار گرفته است. پنل شامل آیکون‌های اجرا کننده برنامه‌ها (launchers)، قسمت منطقه اخطار (Notification Area) که در کنار ساعت قرار دارد و برنامه های کوچکی است که اپلت (Applet) نام دارند. با استفاده از اپلت‌ها می‌توانید کارهایی مانند حرکت بین محیطهای کاری، تنظیم صوت و نمایش وضعیت سیستم خود را انجام دهید. اپلت‌های بسیاری در لینوکس ردهت وجود دارند که بصورت پیش‌گزیده روی پنل قرار ندارند و شما می‌توانید آنها را بنا به نیاز خود اضافه نمایید.
آیکونهای روی میز کار می‌توانند میانبرهایی به پوشه‌ها، برنامه‌های کاربردی و یا درایوهای فلاپی و CD-ROM باشند، که هنگام متصل بودن نمایش داده می‌شوند. برای اجرا کردن میانبرهای روی میز کار، باید روی آنها دوبار کلیک کنید.



http://alladin.persiangig.com/image/forum/linux/linux16.JPG


برای دسترسی به منوهای میزکار باید روی آیکون کلاه کلیک کنید. این منوها همچنین با کلیک کردن روی آیکون Start Here که روی میز کار قرار دارد، قابل دسترسی خواهند بود.
میز کار در لینوکس ردهت مانند میزکار در سایر سیستم عامل ها است. به آسانی می‌توانید با استفاده از کشیدن و انداختن (Drag and Drop) فایلها را جابجا نموده، آیکونهای جدیدی برای دستیابی به برنامه های مختلف، پوشه ها و مستندات خود ایجاد کنید.

استفاده از پنل
پنل میزکار نواری است که در پایین ترین قسمت میزکار قرار گرفته است و آیکون‌ها و برنامه‌هایی را در خود نگه میدارد که استفاده از سیستم را برای شما آسانتر می‌سازد. پنل همچنین منوی اصلی را دربر دارد. این منو حاوی میانبرهایی به برنامه های کاربردی سیستم است. اپلت‌هایی که در پنل سیستم گنجانده شده‌اند، برای اجرای وظایفی خاص و یا مانیتور کردن سیستم و سرویس‌های شما به کار می‌روند. قسمت منطقه اخطار که در کنار ساعت قرار دارد، آیکونهای اعلام وضعیت مانند وضعیت شبکه ردهت، چاپگر، احراز هویت و ... را نمایش می‌دهد. تصویر ۲ پنل میزکار را نشان میدهد.



http://alladin.persiangig.com/image/forum/linux/linux17.JPG


استفاده از منوی اصلی
برای باز شدن منوی اصلی کافی است روی آیکون کلاه کلیک کنید. با کلیک کردن روی منوی اصلی با سطح گسترده‌ای از منوها روبرو خواهید شد که برای دستیابی به برنامه های مختلفی که در سیستم شما نصب شده اند، بکار می‌روند. علاوه بر اجرای برنامه ها، با استفاده از منوی اصلی می‌توانید از سیستم خارج شده، فایلهای خاصی را جستجو نموده ، برنامه‌ها را از خط فرمان اجرا کرده و یا صفحه میزکار خود را قفل نمایید. قفل کردن صفحه هنگامی مفید است که مثلا در محیط کار خود نیاز دارید تا چند دقیقه‌ای از کامپیوتر خود دور شوید و مایل نیستید در این فرصت کسی به اطلاعات موجود در کامپیوترتان دسترسی پیدا کند. برای خارج شدن از حالت قفل، نیاز به تایپ کلمه عبور میباشد.
برای خاموش کردن سیستم کافی است در منوی اصلی روی گزینه logout کلیک کرده و سپس در پنجره ای که باز می‌شود، گزینه Shut Down را انتخاب نمایید. کامپیوترتان پس از خاموش کردن و بستن تمام سرویسها خاموش خواهد شد. در صورتی که این گونه نشد، پیغام Power Down روی صفحه نمایش داده خواهد شد که بمعنی این است که می‌توانید کامپیوتر خود را خاموش کنید.


هشدار : هرگز سیستم خود را بدون اینکه آنرا Shut Down کنید، خاموش نکنید. این کار ممکن است سبب آسیب دیدن سیستم فایل لینوکس و از بین رفتن اطلاعات شما شود.


استفاده از اپلت ها
اپلتها برنامه های کوچکی هستند که روی پنل اجرا میشوند. اپلتهای مختلفی برای انجام کارهای مختلف طراحی شده اند و همراه لینوکس ردهت ارائه می‌شوند. بسیاری از اپلتها به صورت پیش‌گزیده روی پنل قرار ندارند. اپلتهای پیش‌گزیده شامل اپلتهای زیر هستند:
- اپلت سوئیچ کننده میزکار (Workspace Switcher) : در محیط گرافیکی GNOME میتوانید در آن واحد دارای چندین میزکار باشید. این امر از شلوغ شدن بیش از حد یک میزکار جلوگیری بعمل میاورد. به طور پیش گزیده تعداد ۴ میزکار فعال هستند. اپلت سوئیچ کننده میزکار برای جابجایی بین این میزکارها ایجاد شده و بکار می‌رود. این اپلت از ۴ مربع کوچک تشکیل شده است که با کلیک روی هر یک از مربع‌ها می‌توانید در محیط کار جابجا شوید. همچنین با استفاده از کلیدهای Ctrl+Atl بعلاوه یکی از کلیدهای مکان نما (بالا، پایین، چپ و راست) می‌توانید بین میزکارها جابجا شوید. تصویر ۳ این اپلت را نشان می‌دهد.






http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux18.JPG


- اپلت نوار وظیفه (Taskbar) : در کنار اپلت سوئیچ کننده میزکار، اپلت نوار وظیفه قرار دارد. این اپلت برنامه‌هایی را که روی میزکار در حال اجرا هستند را نشان می‌دهد. این اپلت برای سوئیچ کردن بین برنامه ها و یا بستن یا Minimize کردن برنامه ها و... استفاده می‌شود. کافی است روی دگمه‌هایی که نماینده هر برنامه هستند، کلیک کنید. تصویر ۴ این اپلت را نشان میدهد.









http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux19.JPG


استفاده از منطقه اخطار
همانطور که در بالا اشاره شد، این قسمت برای اعلام وضعیت‌های خاصی به کاربر بکار می‌رود. آیکون‌هایی که معمولا در این بخش نمایش داده می‌شوند، آیکون وضعیت شبکه ردهت، آیکون احراز هویت و آیکون چاپگر هستند.
آیکون وضعیت شبکه ردهت وضعیت به روز بودن سیستم شما را نشان می‌دهد. در صورتی که روی آن کلیک کنید، برنامه به روز کننده ردهت اجرا شده و در صورتی که به اینترنت متصل باشید و نرم‌افزاهای جدیدی برای بروزکردن سیستمتان ارائه شده باشد، آنها را دریافت کرده و روی سیستمتان نصب می‌کند. البته برای این کار هنگام نصب باید سیستم ردهت خود را ثبت کرده باشید.
آیکون احراز هویت که به شکل دو کلید کوچک است، هنگامی نمایش داده می‌شود که شما مجوزهای سطح ریشه را برای سیستم خود دریافت کرده باشید. این مسئله معمولا هنگامی اتفاق می‌افتد که یکی از ابزارهای گرافیکی پیکربندی سیستم را بکار برده باشید. این آیکون دارای یک زمان timeout میباشد و پس از اتمام آن دیگر روی منطقه اخطار نمایش داده نمیشود. در زمانی که این آیکون در حال نمایش است، در صورتی که برنامه های دیگر پیکربندی سیستم را اجرا کنید از شما درخواست کلمه عبور نخواهد شد.
آیکون اخطار چاپگر جهت مدیریت فرایندهای چاپ به کار می‌رود. با کلیک روی این آیکون، مستنداتی که برای چاپ فرستاده شده اند نشان داده میشوند. برای انصراف از چاپ یک مستند، کافی است روی آن کلیک راست کرده و گزینه Cancel را انتخاب نمایید. تصویر ۵ این آیکونها را نشان میدهد.




http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux20.JPG






توجه : در صورتی که هیچ یک از آیکونهای بالا در سیتم شما نمایش داده نمی‌شوند، کافی است روی پنل کلیک راست کرده و قسمت Add to Panel سپس قسمت Utility و در نهایت Notification Area را انتخاب نمایید.


اضافه کردن آیکونها و اپلتها به پنل
برای اینکه پنل را مطابق نیاز خود تنظیم کنید، می‌توانید آیکون‌ها و اپلتهای مختلفی را به آن اضافه نمایید. برای اضافه کردن یک اپلت به پنل، کافی است در یک منطقه خالی از پنل راست کلیک کرده و گزینه Add to Panel را انتخاب کرده و سپس از اپلت‌های موجود اپلت مورد نیاز را انتخاب نمایید. برای اضافه کردن یک آیکون اجرا کننده برنامه (launcher) به پنل کافی است در یک فضای خالی از پنل کلیک راست کرده و گزینه Add to Panel و سپس launcher را انتخاب کنید. با این کار پنجره کوچکی باز می‌شود که باید در آن مسیر برنامه را وارد نمایید. می‌توانید آیکونی هم برای آن انتخاب نمایید.


نکته : در صورتی که برنامه مورد نظر شما قبلا در منوهای اصلی موجود است، کافی است برای ایجاد launcher برای آن در یک فضای خالی از پنل کلیک راست کرده و سپس پس از انتخاب Add to Panel گزینه Launcher from menu را نتخاب کرده و از برنامه‌های موجود مورد دلخواه را انتخاب کنید. راه دیگری که برای این کار وجود دارد، کلیک روی منوی اصلی و گرفتن آیکون برنامه مورد نظر و انداختن آن روی قسمت آیکون‌های پنل است.


پیکربندی پنل
این امکان وجود دارد که پنل را بصورت دستی یا خودکار مخفی کنید و یا آنرا در هر قسمتی از میزکار که مایلید قرار دهید، اندازه، رنگ و نحوه رفتار آنرا تغییر دهید. برای دستیابی به تنظیمات پنل کافی است در یک فضای خالی از پنل کلیک راست نموده و گزینه Properties را انتخاب کنید. در پنجره کوچکی که باز می‌شود، به این تنظیمات دسترسی دارید.

استفاده از مدیر فایل ناتیلوس
فکر میکنم اسم ناتیلوس برای شما کمی آشنا باشد! البته که این ناتیلوس زیردریایی کاپیتان نمو در ۲۰۰۰۰ فرسنگ زیر دریا نیست! این ناتیلوس برنامه مدیر فایل پیش گزیده GNOME است.
ناتیلوس شمایی گرافیکی از فایلها و سیستم فایل کامپیوترتان به شما ارائه می‌کند. ناتیلوس طوری طراحی شده است که چیزی بیش از یک مدیر فایل گرافیکی باشد. با ناتیلوس میتوانید میزکار خود را تنظیم کنید، سیستم لینوکس ردهت خود را پیکریندی نمایید، کلکسیون تصاویر خود را مرور کنید، به منابع شبکه دسترسی پیدا کنید، و... و تمام اینها در یک رابط گنجانده شده اند.
ناتیلوس کارایی شما را در مدیریت فایلها، جستجو برای فایلهای خاص و بطور کلی آنچه از میزکار انتظار دارید، بالا می‌برد.
برای شروع به کار با ناتیلوس، کافی است روی آیکون خانه (Home) که روی میزکار قرار دارد، دو بار کلیک کنید و یا در منوی اصلی سیستم Home Folder را انتخاب نمایید.
با استفاده از ناتیلوس می‌توانید سرتاسر سیستم فایل سیستم خود را بررسی نمایید. برای بازگشت به دایرکتوری خانگی خود کافی است روی آیکون Home که در بالای پنجره آن قرار دارد، کلیک کنید. می‌توانید آدرس مورد نظر خود را در نوار location تایپ کرده و با فشار دادن کلید Enter به آنجا منتقل شوید. با استفاده از منوی File بخش New Window و یا فشار دادن کلیدهای Ctrl+N میتوانید یک پنجره جدید بازکنید. با استفاده از کشیدن وانداختن (Drag and Drop) می‌توانید فایلها را بین دو پنجره کپی کنید. درگ کردن یک فایل درون یک پوشه دیگر به طور پیش‌گزیده آنرا منتقل می‌کند. برای کپی کردن می‌توانید هنگام درگ کردن، کلید Ctrl را پایین نگه دارید.
بصورت پیش‌گزیده فایلهای تصاویر بصورت نمونه تصاویر کوچک و فایلهای متنی به صورت گوشه ای از متن فایل نمایش داده می‌شوند. می‌توانید این قابلیت را با کلیک روی منوی Edit و انتخاب بخش Preferences و سپس انتخاب لبه Preview و انتخاب گزینه های Never غیر فعال کنید. این کار سرعت ناتیلوس را بیشتر می‌کند.
برای دسترسی به سایر فرامین ناتیلوس کافی است در پنجره آن، روی یک فایل و یا در یک فضای خالی کلیک راست کنید.
کار کردن با ناتیلوس بسیار آسان است و بزودی به آن عادت خواهید کرد. برای مشاهده کلیدهای میانبر ناتیلوس، می‌توانید منوهای آنرا بررسی کنید. استفاده از کلیدهای میانبر به جای کلیکهای ماوس، سرعت کار شما را افزایش خواهد داد.


نکته : در صورتی که با یک دایرکتوری خاص سر و کار زیادی دارید و مجبورید در طول روز بارها به آن مراجعه کنید، می‌توانید با رفتن به آن دایرکتوری و فشار دادن کلیدهای Ctrl+D و یا کلیک روی منوی Bookmarks و انتخاب Add bookmark آنرا به آن منو اضافه کنید و پس از این برای رجوع به آن فقط یک کلیک کافی است.


سفارشی کردن میزکار
برای سفارشی کردن میزکار خود می‌توانید از گزینه های موجود در منوی اصلی قسمت Preferences استفاده کنید. در اینجا فقط به برخی گزینه های این بخش اشاره میشود.

[Admin]

راهنمای Gnome در Red Hat 9 / بخش دوم


تغییر تصویر پس زمینه میز کار
برای تغییر تصویر پس زمینه میزکار میتوانید از قسمت Preferences بخش Background را انتخاب کنید و یا به سادگی روی میزکار کلیک راست کرده و گزینه Change Desktop Background را انتخاب نمایید. تصوبر ۶.
لینوکس ردهت به همراه تعدادی تصویر پس زمینه پیش گزیده که در مسیر usr/share/backgrounds قرار دارند، ارائه می‌شود. می‌توانید یکی از آنها را انتخاب کرده و یا از تصاویر خودتان استفاده نمایید. کافی است در پنجره ای که باز میشود، روی دگمه Select Picture کلیک کرده و تصویر مورد نظرتان را انتخاب نمایید. با استفاده از گزینه های Picture Options می‌توانید تصویر را به خوبی و مطابق میلتان تنظیم کنید.




http://alladin.persiangig.com/image/forum/linux/linux21.JPG


این امکان وجود دارد که تصویر مورد علاقه خود را مستقیما از دایرکتوری آن به پنجره تنظیم پس زمینه درگ نمایید. گزینه Wallpaper تصویر را در حالت عادی نشان می‌دهد. با گزینه Centered در صورتی که تصویر کوچکتر از سایز صفحه نمایش باشد، در وسط قرار می‌گیرد. با گزینه‌های Scaled و Stretched در صورتی که تصاویر شما کوچکتر یا بزرگتر از صفحه نمایش باشند، طوری تنظیم می‌شوند که اندازه آنها با اندازه صفحه نمایش یکسان گردد.
در صورتی که مایلید از هیچ تصویری استفاده نکنید و تنها ترکیبی از رنگها داشته باشید، کافی است روی گزینه No Picture کلیک کرده و از رنگهایی پایین پنجره انتخاب نموده و یکی از حالتهای Background Style را انتخاب کنید.

تنظیم قلمهای بخشهای مختلف
می‌توانید قلمهای بخشهای مختلف و همچنین برنامه های کاربردی را مطابق میل خود تغییر دهید. برای این کار کافی است در منوی اصلی از قسمت Preferences بخش Fonts را انتخاب کنید.

تنظیمات صفحه کلید
برای انجام تنظیماتی مانند سرعت تایپ، بوق صفحه کلید و زمان چشمک زدن اعلان، می‌توانید از منوی اصلی قسمت Preferences و بخش Keyboard را انتخاب کنید.

تنظیمات ماوس
برای انجام تنظیماتی مانند سرعت حرکت ماوس، چپ دست یا راست دست بودن کاربر، سرعت کلیک‌ها و... از قسمت Preferences بخش Mouse را انتخاب کنید.

تغییر کلمه عبور
در صورتی که نیاز دانستید تا کلمه عبور خود را تغییر دهید، کافی است از قسمت Preferences بخش Password را انتخاب کنید.


نکته : برای تغییر کلمه عبور در حالت متنی می‌توانید از دستور passwd استفاده کنید.



تغییر محافظ صفحه نمایش
همراه با لینوکس ردهت تعداد بسیار زیادی از محافظهای صفحه نمایش ارائه شده است. برخی از آنها بسیار جالب و بی‌نظیر هستند. برای تغییر تنظیمات محافظ صفحه نمایش، از قسمت Preferences بخش Screensaver را انتخاب کنید.

تغییر جلوه های صوتی
در GNOME تعدادی جلوه صوتی برای برخی رخدادها مانند کلیک، بازکردن پنجره و ... وجود دارد. برای فعال یا غیر فعال کردن آنها می‌توانید به بخش Preferences قسمت Sound مراجعه کنید.

تغییر جلوه های نمایشی
یکی از ویژگی های جالب لینوکس ، توانایی کاربر برای استفاده از سطح گسترده ای از جلوه های نمایشی (Theme) به همراه سیستم خود است. با استفاده از جلوه های نمایشی می‌توانید ظاهر سیستم خود را بسیار تغییر دهید. لینوکس ردهت به همراه تعدادی جلوه پیش‌گزیده ارائه میشود. برای تغییر آنها می‌توانید از بخش Preferences قسمت Theme را انتخاب کنید.


نکته : برخی سایت‌ها در اینترنت وجود دارند که جلوه های نمایشی متنوعی را برای لینوکس و Gnome ارائه میکنند. از این سایتها میتوان سایت http://art.gnome.org (http://art.gnome.org/) و http://themedepot.org (http://themedepot.org/) را نام برد.


ابزارهای پیکربندی سیستمی
این ابزارها در منوی System Tools قرار دارند. این ابزارها به شما کمک میکنند تا از سیستم خود بهتر استفاده کنید و برای موارد خاص آنرا پیکربندی نمایید. در اینجا من سعی ندارم شما را با چگونگی پیکربندی سیستم آشنا کنم. تنها توضیحاتی مختصر برای آشنایی با این ابزارهای گرافیکی ارائه شده است.
برخی از این ابزارها عبارتند از:

ابزار حذف و اضافه کردن نرم افزارها (Add/Remove Applications)
این ابزار بسته های نرم افزاری نصب شده و قابل نصب روی سیستم را بسادگی نشان داده و می‌توانید با استفاده از آن نرم‌افزارهای لازم را در سیستم نصب نموده و نرم‌افزارهای ناخواسته را حذف کنید. البته این ابزار فقط برای نرم‌افزارهایی که به همراه دیسک های نصب ردهت ارائه شده اند کاربرد دارد و برای نصب سایر نرم‌افزارها، مانند نرم افزارهایی که از اینترنت دریافت می‌کنید، باید روشهای دیگری به کار ببرید. تصویر ۷ این ابزار را نشان می‌دهد.

ابزار تنظیم تاریخ و ساعت
با استفاده از این ابزار می‌توانید تاریخ و ساعت سیستم را تنظیم نمایید. استفاده از این ابزار بسیار آسان است.


توجه : همانطور که ممکن است تابحال متوجه شده باشید، استفاده از اکثر ابزارهای پیکربندی سیستم نیاز به داشتن کلمه عبور ریشه دارد.



ابزار تنظیم صفحه نمایش (Display)
این ابزار برای تنظیم تعداد رنگ و درجه وضوح صفحه نمایش به کار می‌رود. کافی است مقادیر مورد نیاز خود را از باکسهای Resolution و Color Depth انتخاب نمایید. در صورتی که سیستم کارت گرافیکی شما را به درستی شناسایی نکرده است، با انتخاب لبه Advanced و کلیک روی کلید Configure می‌توانید آنرا به سیستم معرفی کنید. تصویر ۸ این ابزار را نشان میدهد.




http://alladin.persiangig.com/image/forum/linux/linux22.JPG


ابزار تنظیم صفحه کلید (Keyboard)
با استفاده از این ابزار می‌توانید زبان پیش‌گزیده صفحه کلید خود را تعیین کنید.

ابزار تنظیم زبان (Language)
از این ابزار می‌توانید برای تعیین زبان پیش‌گزیده سیستم خود استفاده نمایید. این ابزار لیستی از زبان‌هایی را که هنگام نصب انتخاب کردید را نمایش می‌دهد. با انتخاب یک زبان، زبان بخشهای مختلف سیستم مانند منوها و.... تغییر می‌کنند.

ابزار تنظیم نوع ماوس (Mouse)
بوسیله این ابزار می‌توانید نوع ماوس نصب شده در سیستم را تنظیم نمایید.





http://alladin.persiangig.com/image/forum/linux/linux23.JPG


ابزار تنظیمات شبکه (Network)
این ابزار یکی از ابزارهای مهم پیکربندی است. با استفاده از این ابزار می‌توانید کارتهای شبکه، اتصالات ppp، تنظیمات DNS و تنظیمات نام کامپیوتر خود را انجام دهید. پنجره این ابزار دارای چهار لبه است. در لبه Devices انواع اتصالات تعریف شده مانند اتصالات اترنت و ppp نشان داده می‌شود. در لبه Hardware می‌توانید سخت‌افزارهای شبکه نصب شده در سیستم را مشاهده و یا سخت‌افزار جدیدی را نصب کنید. . در لبه DNS اطلاعات مربوط به آدرسهای DNS موجود در شبکه قید میشود. برای بدست آوردن این اطلاعات باید با مدیر شبکه خود تماس بگیرید. در لبه Hosts اطلاعات مربوط به کامپیوتر خودتان و کامپیوترهای موجود در شبکه را که می‌خواهید کامپیوترتان آنها را بشناسد (در صورت عدم وجود سرویس دهنده DNS) وارد می‌کنید. مورد پیش‌گزیده ای که در اینجا وجود دارد، شماره آدرس ۱۲۷.۰.۰.۱ است که به نام پیش‌گزیده localhost.localdomain متصل شده است. برای تغییر نام کامپیوتر خود می‌توانید این رکورد را ویرایش نموده و بجای localhost.localdomain نام جدید را وارد نمایید. توجه داشته باشید که همین نام را باید در لبه DNS و باکس Hostname وارد نمایید. تصویر ۹ این ابزار را نشان میدهد. همانطور که گفته شد، برای اتصال به اینترنت با استفاده از مودم می‌توانید از این ابزار استفاده نمایید. برای این کار در منوی اصلی، بخش System Tools روی Internet Configuration Wizard کلیک کرده و Modem Connection را انتخاب کنید. ادامه کار بسیار آسان است. پس از ایجاد اتصال با کلیک روی آیکون Network Device Control در بخش System Tools و کلیک روی Activate می‌توانید به اینترنت متصل شوید.

ابزار مدیریت چاپگرها (Printing)
با استفاده از این ابزار می‌توانید چاپگرهای جدیدی به سیستم خود اضافه کرده و یا حذف نمایید. با کلیک روی دگمه New ویزاردی شروع به کار کرده و در آن باید اطلاعات مربوط به چاپگر خود مانند نام، محل اتصال (شبکه های مختلف، اتصال محلی و....)، نوع سازنده و مدل چاپگر را وارد نمایید. در پایان این چاپگر به سیستم شما اضافه می‌شود. برای آزمایش صحیح بودن آن بصورت خودکار پس از نصب یک صفحه آزمایشی برای چاپگر ارسال میشود.



http://alladin.persiangig.com/image/forum/linux/linux24.JPG




ابزار تغییر کلمه عبور ریشه (Root Password)
با استفاده از این ابزار می‌توانید کلمه عبور ریشه را در صورت نیاز تغییر دهید. همانطور که قبلا نیز اشاره کرده ام، برای تغییر کلمه عبور هر کاربر می‌توانید از دستور passwd استفاده کنید.

ابزار تعیین سطح امنیت سیستم (Security Level)
این ابزار تنظیمات مربوط به دیوار آتش سیستم را انجام می‌دهد. در صورتی که کامپیوتر شما در نقش یک سرویس دهنده عمل نمی کند، می‌توانید این سطح را روی High تنظیم کنید. در صورتی که بنحوی ارائه کننده سرویس خاصی روی شبکه هستید، گزینه Medium و یا Customize را انتخاب نمایید. با انتخاب گزینه Customize سیستم به شما این امکان را می‌دهد تا تعیین کنید بسته‌های ارسالی برای کدامیک از سرویس‌ها از دیوار آتش عبور نمایند و بسته‌های کدامیک از سرویس‌ها فیلتر شوند.
به هیچ عنوان انتخاب گزینه No Firewall توصیه نمی‌شود. انتخاب این گزینه، امنیت سیستم شما را شدیدا به مخاطره خواهد انداخت. مخصوصا اگر از شبکه‌های عمومی و اینترنت استفاده کنید.

ابزار شناسایی کارت صوتی (Soundcard Detection)
از این ابزار می‌توانید برای پیدا کردن و نصب کارت صوتی سیستم خود استفاده نمایید. در صورتی که این ابزار موفق نبود، می‌توانید از دستور sndconfig برای این منظور استفاده کنید.

ابزار مدیریت کاربران و گروهها (Users & Groups)
این ابزار برای مدیریت کاربران و گروههای کاربری استفاده می‌شود. با این ابزار می‌توانید گروههای جدید و کاربران جدید به سیستم اضافه نموده و یا آنها را حذف کنید. برای اضافه کردن یک کاربر جدید باید روی دگمه Add User کلیک کرده و در پنجره ای که باز می‌شود، اطلاعاتی مانند نام، نام کاربری، کلمه عبور، تکرار کلمه عبور، نوع پوسته فرمان و دایرکتوری خانگی کاربر جدید را وارد نمایید. تصویر ۱۰ این پنجره را نشان می‌دهد.
هنگامی که یک گروه جدید اضافه می‌کنید، می‌توانید دسته ای از کاربران را عضو این گروه نمایید. هنگامی که سطوح دسترسی به منابع اشتراکی در شبکه را تعیین می‌کنید، می‌توانید به سادگی یک گروه را برای استفاده از یک منبع تعیین کنید و با این کار تمام کاربرانی که عضو این گروه هستند، می‌توانند از آن منبع اشتراکی استفاده کنند.



http://alladin.persiangig.com/image/forum/linux/linux25.JPG




خروج از محیط GNOME
پس از اینکه کار روزانه‌تان به اتمام رسید می‌توانید از سیستم خارج شده (Log out) و یا سیستم را خاموش نمایید. برای خروج از GNOME کافی است مراحل زیر را انجام دهید:
۱. منوی اصلی GNOME را باز کنید.
۲. گزینه Logout را انتخاب نمایید. یک پنجره باز شده و از شما میپرسد مایل به انجام کدامیک از اعمال خاموش کردن، بوت کردن و یا خارج شدن از سیستم هستید.


نکته : در این مرحله می‌توانید با انتخاب گزینه Save Session نشست خود را ذخیره نمایید. با این کار اکثر برنامه‌هایی که در سیستم باز هستند، در ورود بعدی شما به سیستم، به صورت خودکار اجرا خواهند شد.فراموش نکنید حتما قبل از خروج اطلاعات آنها را ذخیره نمایید.


۳. گزینه ای را که مایل به انجام آن هستید را انتخاب کرده و روی دگمه Yes کلیک کنید. با این کار فرمان مورد نظر شما اجرا خواهد شد.

[Admin]

فصل چهارم( برنامه های دفتری )

راهنمای استفاده از K3B



برنامه CD نویس K3B
یکی دیگر از برنامه‌های موجود در سیستم‌عامل لینوکس برای نوشتن انواع Cdهای اطلاعاتی، موسیقی و ویدئو، برنامه‌ای موسوم به K3B می‌باشد. این برنامه مخصوص محیط گرافیکی KDE بوده و برنامه‌ای راحت و کاربر پسند است. محل قرارگیری این برنامه در شاخه System در منوی اصلی KDE می‌باشد.

تنظیم K3B
برای اینکه بتوانید از K3B استفاده نمایید، در مرحله اول مانند برنامه‌های مشابه باید آنرا تنظیم نمایید. این تنظیم بصورت یک ویزارد بوده و تماما خودکار انجام می‌شود. تعداد مراحل تنظیمات ۶ عدد می‌باشد. جهت انجام تنظیم، K3B Setup را از منوی System اجرا کنید. باید کلمه عبور ریشه را برای انجام تنظیمات وارد نمایید. برنامه تنظیم، زیر برنامه‌های مورد نیاز روی سیستم را شناسایی کرده و سپس درایوهای CD شما را برای استفاده شدن، تنظیم می‌نماید. در قدم نخست، برنامه‌ها و ابزار‌های جانبی لازم که برای ضبط CD لازم هستند، شناسایی می‌شوند. (تصویر ۱)



http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/1.JPG




در قدم بعدی، درایوهای خواننده و نویسنده CD که روی سیستم موجود هستند شناسایی می‌شوند. در صورتی که احیانا درایوی از درایوهای شما شناسایی نشد، با استفاده از دگمه Add Device خواهید توانست آنرا به سیستم بشناسانید. (تصویر ۲)




http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/2.JPG




در مرحله چهارم، برنامه تنظیم K3B سعی خواهد کرد تا محل اتصال درایوهای CD را از فایل fstab بخواند. در صورت موفقیت، لازم به انجام کار خاصی ندارید. در قدم پنجم، که مرحله مهمی است، باید کاربرانی را که قادرند از برنامه K3B برای نوشتن CD استفاده کنند، به سیستم معرفی کنید. کافی است روی Add User کلیک کرده و نام کاربر مورد نظرتان را وارد نمایید. (تصویر ۳)



http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/3.JPG









پس از اتمام روی Next کلیک کنید تا وارد مرحله پایانی تنظیمات شوید. تنظیمات با کلیک روی Finish نهایی خواهند شد. اکنون شما آماده استفاده از برنامه K3B برای نوشتن CD هستید. توجه داشته باشید که برنامه K3B قادر به فعال سازی حالت شبیه‌ساز اسکازی روی درایوهای نصب شده نمی‌باشد و باید قبل از تنظیم، این حالت را فعال نمایید. برای چگونگی فعال سازی این حالت، کافی است به مقاله نوشتن CD در محیط کنسول در بخش مقالات سایت مراجعه نمایید.

اجرای K3B
پس از اینکه برنامه K3B تنظیم شد، می‌توانید از آن استفاده نمایید. برای این کار، از بخش System منوی اصلی، روی آیکون K3B کلیک کنید. پس از چند لحظه برنامه K3B اجرا خواهد شد. در صورتی که اشکالی در تنظیمات برنامه وجود داشته باشد، در ابتدای اجرا به شما هشدار داده خواهد شد.
پنجره برنامه K3B از دو بخش اصلی تشکیل شده است. قسمت بالا به یک مدیر فایل اختصاص داده شده است که از طریق آن می‌توانید فایل‌های روی سیستم را مرور کرده و آنها را برای نوشته شدن انتخاب کنید. پخش پایین صفحه نیز به پروژه‌هایی که ایجاد می‌کنید، اختصاص یافته است.

ایجاد CD در K3B
همانطوری که گفتم، K3B قادر به ایجاد انواع دیسک‌های اطلاعاتی و چندرسانه‌ای می‌باشد. البته این امر به شرطی امکان پذیر است که ابزار‌های جانبی لازم در سیستم نصب شده باشند. برای ایجاد یک دیسک جدید، کافی است نوع آنرا از منوی File>NewProject انتخاب نمایید. برای دیسک‌های نوع Audio می‌توانید فایل‌های صوتی روی سیستم (مانند فایل‌های MP3) را به تراک‌های صوتی روی CD تبدیل نمایید. کافی است این نوع دیسک را انتخاب نموده و فایل‌ها را از بخش بالایی که مدیر فایل K3B است، به جعبه پروژه‌های در در سمت چپ پایین صفحه قرار دارد، کشیده و رها نمایید. برای دیسک‌های اطلاعاتی نیز نوع Data Project را انتخاب نمایید. برای ایجاد دیسک‌های ترکیبی داده/صوت نوع Mixed Mode را انتخاب کنید. سپس فایل‌ها را از قسمت بالا انتخاب و به قسمت پایین منتقل نمایید.
برای شروع یک دیسک از نوع داده ایجاد می‌نماییم. از موی File>New Project گزینه Data Project را انتخاب کرده و فایل‌های مورد نظر برای نوشته شدن را از باکس بالا به پایین منتقل می‌کنیم. البته بجای کشیدن و انداختن می‌توانید از کلید‌های Shift+Enter یا کلیک راست و انتخاب Add to Project استفاده نمایید. تصویر ۴ محیط برنامه K3B را در حال ایجاد یک پروژه Data Project نمایش می‌دهد.




http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/4.JPG




پس از اینکه انتخاب و اضافه کردن فایل‌ها به اتمام رسید، می‌توانید با کلیک راست روی آیکون CD نام (برچسب) آنرا نیز وارد نمایید. سپس برای شروع نوشته شدن CD، روی دگمه Burn در نوار ابزار برنامه کلیک کنید و یا از منوی راست کلیک، گزینه Burn را انتخاب کنید.
اکنون در پنجره Burn (تصویر ۵) می‌توانید گزینه‌های مربوط به نوشته شدن CD را انتخاب کنید. در این پنجره می‌توانید تنظیماتی مانند سرعت نوشته شدن دیسک، نحوه ایجاد تصویر ISO، چگونگی Multisession بودن و ... را تعیین کنید.




http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/5.JPG






برای ایجاد دیسک‌های Multisession باید از لبه Settings در این پنجره گزینه Start Multisession را انتخاب کنید و در صورتی که در حال نوشتن در ادامه یک دیسک Multisession هستید، گزینه ContinueMultisession را انتخاب کنید. پس از اینکه تمام گزینه‌ها را مطابق نیازتان تنظیم کردید، روی کلید Write کلیک کنید تا عملیات نوشتن CD شروع شود. وضعیت و گزارش عملیات نوشتن CD در یک پنجره جدید نمایش داده خواهد شد.
اکنون باید منتظر بمانید تا عملیات نوشتن روی CD به اتمام برسد. پس از اتمام CD نوشته شده به بیرون هدایت خواهد شد. (تصویر ۶)



http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/6.JPG






کپی CD در K3B
برای ایجاد یک کپی از دیسک‌های موجود، کافی است که از منوی Tools گزینه Copy CD را انتخاب کرده و یا در نوار ابزار برنامه روی آیکون CopyCD کلیک کنید. سپس در پنجره باز شده (تصویر ۷) می‌توانید تنظیمات مربوط به آنرا انجام داده و در پایان روی Start CD Copy کلیک کنید. در صورتی که میل هستید تنها تصویر ISO دیسک را تهیه نمایید، گزینه Only Create Image را انتخاب نمایید. تعداد کپی مورد نیاز را نیز می‌توانید تعیین کنید.




http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/7.JPG








نوشتن فایل‌های ISO
در صورتی که تعدادی فایل ISO دارید و تصمیم به ایجاد CD توسط آنها دارید، K3B امکان آسانی برای نوشتن آنها روی CD فراهم نموده است. کافی است در منوی Tools گزینه Write ISO Image را انتخاب کنید. در پنجره‌ای که باز می‌شود (تصویر ۸) می‌توانید به سادگی مسیر فایل را به برنامه معرفی نموده و آنرا روی دیسک بنویسید.




http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/8.JPG




پاک کردن دیسک‌های CD-RW
یکی از ابزار‌هایی که توسط K3B فراهم شده‌است، ابزار پاک کردن دیسک‌های CD-RW است که آنها را برای استفاده مجدد آماده می‌کند. برای پاک کردن دیسک‌های CD-RW کافی است از منوی Tools گزینه Erase CD-RW را انتخاب کرده و یا روی آیکون Erase CD-RW در نوار ابزار برنامه کلیک کنید. در پنجره‌ای که باز می‌شو، می‌توانید تنظیماتی مانند حالت پاک کردن و سرعت آنرا تعیین کنید.

نتیجه‌گیری
در مجموع برنامه K3B ابزار‌های مناسب و راحتی برای نوشتن دیسک در لینوکس فراهم آورده است و بدون شک یکی از بهترین برنامه‌ها در این زمینه به شمار می‌رود، هرچند که هنوز در حال توسعه بوده و کانلا تکمیل نشده است. مزیت عمده این برنامه کاربر پسند بودن آن می‌باشد که نسبت به XCDRoast کار کردن با آن بسیار راحت‌تر می‌باشد.

[Admin]

راهنمای رایت CD در محیط کنسول



راهنمای رایت CD در لینوکس
لینوکس ابزارهای قدرتمند و قابل انعطافی برای رایت CD در اختیار کاربران قرار میدهد. شما میتوانید دیسکهایی ایجاد کنید که در تمام سیستم عامل ها قابل خواندن بوده و یا فایلهای iso را برای پخش کردن و یا دانلود تهیه کنید.

رایت کردن CD از خط فرمان در هر سیستم عاملی پر رمز و راز و دردسر ساز است. لینوکس هم در این میان استثنا نیست. تعداد زیادی از نرم افزارهای لینوکس با استفاده از فایلهای iso توزیع میشوند. بنابراین در صورتی که نحوه رایت کردن را یاد بگیرید، میتوانید به سادگی دیسکهای خود را با استفاده از این فایلهای ایزو ایجاد کنید.

نرم افزارهای رایت CD برای هر دو سیستم عامل لینوکس و ویندوز وجود دارند. ولی انواعی که برای لینوکس اراپه شده اند، از انواع مشابه خود در ویندوز قوی تر هستند. در این مقاله ما نگاهی به دو فرمان mkisofs و cdrecord خواهیم انداخت. این دو فرمان مسپولیت اصلی ایجاد CD ها را در لینوکس عهده دار هستند. فرمان mkisofs یک تصویر از CD که قرار است کپی شود با فرمت فایل ISO9660/JOLIET/HFS ایجاد میکند.

برای گرفتن نتایج همیشه سعی کنید آخرین نسخه این برنامه ها را تهیه کنید.آخرین نسخه ارائه شده، نسخه 2 است.

برای کسانی که در دنیای رایت CD تازه کار هستند چند اصطلاح را توضیح میدهیم:

-CD-R : دیسکهای قابل رایت. یکبار امکان رایت روی آنها وجود دارد.

-CD-RW : امکان رایت و پاک کردن و رایت دوباره روی این دیسکها وجود دارد. بیشتر درایوهای قدیمی امکان خواندن این نوع دیسکها را ندارند.

-CD های تجاری (نقره ای) به صورت پرس شده تولید میشوند نه بوسیله نور لیزر.

-Yellow Book : فورمت فیزیکی CD های حاوی داده.

-Orange Book : فرمت فیزیکی دیسکها CD-R.

-ISO9660 : استاندارد قدیمی فرمت فایل. با امکان ایجاد فایلهای 8.3 .

-Rock Ridge : اضافاتی برای استاندارد ISO9660 که در سیستمهای یونیکس امکان داشتن لینکها وجود داشته و تمام اطلاعات مالکیت و خصوصیات فایل حفظ میشوند. خصوصیات فایل یونیکس هنگامی که این دیسکها در ویندوز خوانده میشوند، نمایش داده نمی شود.

-Joliet : اضافات مایکروسافت برای استاندارد ISO9660 . با این اضافات امکان بکارگیری کاراکترهای یونیکد و نام بلند فایل در دیسکها وجود دارد.

-El Torito : فورمت دیسکهای قابل بوت.

-HFS : سیستم فایل اصلی مکینتاش.

-Multisession: با این قابلیت میتوان در دیسکی که هنوز پر نشده است، تا پر شدن کامل در چندین نوبت اقدام به رایت داده کرد. به شرطی که دیسک در دفعات قبلی بسته نشده باشد.



شبیه ساز اسکازی لینوکس
در لینوکس میتوانید از رایتر های SCSI و یا IDE/ATAPI استفاده کنید. رایترهای مبتنی بر پورت پارالل برایتان جز دردسر واذیت چیزی نخواهند بود. رایتر های مبتنی بر USB هم کند هستند. این دو نوع هیچکدام به خوبی در لینوکس پشتیبانی نمی شوند. البته شانس شما با درایوهای جدید USB 2.0 بیشتر خواهد بود.

برای بکارگیری رایترهای IDE/ATAPI که عمومی ترین رایتر ها هستند، مقداری تنظیم باید انجام دهید. برای اینکه ببینید در لینوکس تان این تنظیمات قبلا انجام شده است یا نه، دستور زیر را تایپ کنید:
$ cdrecord -scanbus

در صورتی که درایو رایتر شما نمایش داده شد، همه چیز آماده است و نیاز به انجام کار دیگری ندارید. در غیر اینصورت باید تنظیم کوچکی انجام دهید. ابتدا باید ببینید که نام درایوهای نصب شده در کامپیوترتان چیست. برای این کار دستور زیر را تایپ کنید:
$ dmesg | grep '^hd.:'

خروجی مشابه زیر دریافت خواهید کرد:

hda: WDC WD400EB-00CPF0, ATA DISK drive
hdb: CD-W58E, ATAPI CD/DVD-ROM drive
hdc: GCR-8521B, ATAPI CD/DVD-ROM drive

خوب در اینجا نام دستگاه رایتر ما hdb و درایو CD معمولی hdc است. برای بکارگیری این دو درایو برای کارهای رایت در لینوکس باید آنها را در حالت شبیه سازی اسکازی قرار دهید. برای این کار :

در صورتی که از لیلو استفاده میکنید دو خط زیر را به آخر آن اضافه کنید:

append="hdb=ide-scsi"
append="hdc=ide-scsi"
این کار را در حالتی که کاربر root هستید و با استفاده از ویرایشگر متنی مانند vi انجام دهید. در صورتی که از گراب استفاده میکنید باید در فایل etc/grub.conf در پایان خط kernel خط زیر را اضافه کنید:

hdb=ide-scsi hdc=ide-scsi
قرار دادن درایوها در حالت شبیه سازی اسکازی تغییری در عملکرد آنها ایجاد نمی کند بلکه فقط نام آنها تغییر خواهد کرد. حال کامپیوترتان را بوت کرده و مجددا فرمان زیر را تایپ کنید:

$ cdrecord -scanbus
در صورتی که خروجی مانند زیر دریافت کردید همه چیز درست است:

Cdrecord 2.0 (i686-pc-linux-gnu) Copyright (C) 1995-2002 Jurg Schilling
Linux sg driver version: 3.1.24
Using libscg version 'schily-0.7'
cdrecord: Warning: using inofficial libscg transport code version (schily - Red
Hat-scsi-linux-sg.c-1.75-RH \@(#)scsi-linux-sg.c 1.75 02/10/21 Copyright
1997 J. Schilling').
scsibus0:
0,0,0 0) 'TEAC ' 'CD-W58E ' '1.0A' Removable CD-ROM
0,1,0 1) 'HL-DT-ST' 'CD-ROM GCR-8521B' '1.00' Removable CD-ROM

ایجاد فایلهای ISO
پس از اینکه فایلهای مورد نظر برای رایت شدن را انتخاب کردید، رایت CD را باید در دو مرحله انجام دهید. ایجاد فایل ایزو توسط دستور mkisofs و سپس رایت آن توسط دستور cdrecord . مثال زیر نحوه ایجاد یک فایل ایزو را نشان میدهد:

$ mkisofs -o test.iso -Jrv -V test_disk /home/carla/
در مثال بالا:

-گزینه o نام فایل ایزو را مشخص میکند.

-گزینه J از استاندارد نامگذاری Joliet برای سازگاری با ویندوز استفاده میکند.

-گزینه r از استاندارد نامگذاری Rock Ridge برای سازگاری با لینوکس و یونیکس استفاده میکند.

-گزینه v حالت verbose است.

-گزینه V یک نام برای دیسک ایجاد میکند که در Windows Explorer نمایش داده میشود.

-گزینه آخر مسیر فایلهایی است که از آنها فایل ایزو تهیه میشود.

پس از اینکه ایجاد فایل iso به اتمام رسید، میتوانید آنرا مانند یک فایل سیستم متصل(mount) کرده و صحت محتویات آنرا بررسی کنید :

$ mkdir /test_iso
$ mount -t iso9660 -o ro,loop=/dev/loop0 test.iso /test_iso
رایت کردن دیسک
رایت کردن دیسک به آسانی خوردن یک شیرینی است. ابتدا باید آدرس درایو رایتر خود را پیدا کنیم. در دستور cdrecord -scanbus که در بالا مشاهده کردید، آدرس رایتر ما 0,0,0 است. برای شروع رایت دیسک دستور زیر را تایپ کنید:

$ cdrecord -v -eject speed=8 dev=0,0,0 test.iso
در دستور بالا:

-گزینه v حالت Verbose است.

-گزینه eject پس از اتمام رایت، دیسک را از درایو خارج میکند.

-گزینه speed سرعت رایت را مشخص میکند.

-گزینه dev آدرس رایتر را مشخص میکند.

-گزینه پایانی هم نام فایل ایزو است.

خوب این هم راه ایجاد دیسکی که در تمام پلاتفورم ها قابل خواندن خواهد بود. عموما در دستگاههای سریع، هنگام کار چندان از منابع سیستم استفاده نمی شود ولی با این حال بهتر است هنگام رایت کردن به انجام کارهای دیگر نپردازید. استفاده از سرعتهای پایین تر از سرریز بافر و سوختن دیسک در درایوهای رایتر قدیمی جلوگیری میکند. درایوهای جدید دارای تکنولوژی به نام Burn-Proof هستند که از این امر جلوگیری به عمل میاورد.

کپی دیسک
برای کپی مستقیم یک CD از درایو CD-ROM به رایتر میتوانید از دستور زیر استفاده کنید:

$ cdrecord -v dev=0,0,0 speed=4 -isosize /dev/scd0
البته این کار را در یک دستگاه قدیمی و کند انجام ندهید! این راه سریع است ولی ممکن است ایجاد اشکال کند. راه بهتر و امن تر کپی محتویات دیسک در دیسک سخت و سپس رایت آن است:

$ mount /cdrom
$ dd if=/dev/scd0 of=/tmp/diskfile.iso
$ cdrecord dev=0,0,0 speed=8 fs=8m -v -eject -dummy /tmp/diskfile.iso
در مثال بالا:

-گزینه fs=8m سایز بافر را تعیین میکند. هرچه بیشتر بهتر.

-گزینه dummy ابتدا حالت رایت را شبیه سازی کرده و در صورت نبود اشکال رایت انجام میشود.

دیسکهای Multisession
میتوانید دیسکها را تا پر شدن، در چندین نوبت رایت کنید. ایجاد این نوع دیسکها با استفاده از برنامه های گرافیکی رایت CD آسانتر خواهد بود ولی امکان انجام آن با خط فرمان هم وجود دارد:

$ cdrecord -v -eject speed=8 dev=0,0,0 -multi test.iso
با گزینه multi دیسک در پایان رایت باز گذاشته شده و میتوانید در آینده نیز به آن اطلاعات اضافه کنید. هنگامی که میخواهید مجددا با دیسک اطلاعات اضافه کنید، ابتدا قبل از ایجاد فایل ISO باید مشخص کنید که فضای خالی از چه قسمتی از دیسک شروع میشود. برای این کار از دستور زیر استفاده کنید:

$ cdrecord dev=0,0,0 -msinfo
0,27139
حتما دیسکی که میخواهید اطلاعات به آن اضافه کنید در درایو قرار داشته باشد. سپس فرمان زیر را برای ایجاد فایل ایزو تایپ کنید:

$ mkisofs -o test2.iso -Jr -V Session2 -C 0,27139 -M 0,0,0 /files/path/
و یا میتوانید دو دستور بالا را با هم ترکیب کنید تا کار آسانتر شود:

$ mkisofs -o test2.iso -Jr -V Session2 -C `cdrecord dev=0,0,0 -msinfo` -M 0,0,0 /files/path/
نتیجه گیری
رایت دیسک با استفاده از خط فرمان لینوکس بسیار قوی و انعطاف پذیر است. از دو دستور mkisofs و cdrecord میتوانید برای رایت دیسکهای DVD نیز استفاده کنید. توجه داشته باشید که برنامه های گرافیکی زیادی برای رایت CD همراه با و خارج از لینوکس وجود دارند ولی شما در خط فرمان میتوانید بسیار قدرتمند تر و انعطاف پذیرتر عمل کنید در حالی که در برنامه های گرافیکی راحتی کار بیشتر است.

[Admin]

راهنمای نصب مجموعه Open Office



راهنمای نصب مجموعه اداری OpenOffice
یکی از اصلی‌ترین برنامه‌های کاربردی که هر کاربر اداری از آن استفاده میکند، برنامه‌های اداری مانند واژه پردازها و صفحه گسترده‌ها هستند. مجموعه‌های اداری زیادی برای محیط سیستم عامل لینوکس نوشته شده‌اند. یکی از این مجموعه‌ها که بسیار قدرتمند بوده و دارای تعداد زیادی کاربر است، مجموعه OpenOffice است که تحت حمایت شرکت Sun Microsystems توسعه می‌یابد. مجموعه اداری تجاری StarOffice از این مجموعه بعنوان پایه بهره گیری میکند. OpenOffice با استفاده از زبانهای برنامه نویسی ++C و جاوا نوشته شده است. یکی از محاسن عمده این برنامه قابلیت استفاده از زبان فارسی در آن است. البته ناگفته نماند که این قابلیت فقط در نسخه‌های 1.1 و بالاتر این نرم افزار موجود است و در نسخه‌های قدیمی‌تر نمی‌توانید فارسی تایپ کنید.

یکی از بهترین قابلیتهای این مجموعه توانایی خواندن فایلهای مجموعه اداری آفیس مایکروسافت و ذخیره به آن فرمتهاست. بنابراین کاربرانی که مایلند به سیستم لینوکس منتقل شوند و یا مجبور هستند اطلاعات خود را به کاربران سیستم عامل ویندوز ارائه نمایند، میتوانند از این قابلیت به خوبی استفاده نمایند.

این مجموعه دارای چند نرم‌افزار مختلف است که در زیر به معرفی اجمالی هر یک خواهیم پرداخت.

نرم افزار OpenOffice Writer
در صورتی که قبلا با نرم افزار MS-Word کار کرده باشید، کار کردن با این نرم افزار برای شما بسیار آسان خواهد بود. قابلیت جالبی که در این نرم افزار مشاهده میشود و بسیار مفید است، کامل کردن خودکار واژه های تایپ شده است. در صورتی که قبلا واژه ای را در سند خود تایپ کرده باشید، هنگام تایپ آن برای بار دوم، برنامه آنرا برای شما تایپ کرده و می‌توانید با فشار دادن کلید Enter آنرا قبول کنید. با کمک این نرم افزار می‌توانید مستنداتی را که توسط واژه پرداز Word مایکروسافت ایجاد کرده اید، به محیط لینوکس منتقل نمایید.

این نرم افزار علاوه بر اینکه یک واژه پرداز قابل است، یک ویرایشگر HTML کارآمد نیز به شمار میرود. با استفاده از این نرم افزار میتوانید فایلهای HTML نیز ایجاد و ویرایش نمایید. مستنداتی که بوسیله این نرم افزار ایجاد می‌کنید را میتوانید با فرمتهای sxw (فرمت اصلی برنامه Writer)، مایکروسافت Word نسخه های ۶، ۹۵، ۹۷، ۲۰۰۰ وXP، فرمت های StarWriter، RTF، PDF، HTML، XTML، XML و متن ذخیره نمایید.

نرم افزار OpenOffice Calc
این نرم افزار یک نرم افزار صفحه گسترده مانند MS-Excel میباشد. در صورتی که قبلا با Excel کار کرده باشید، کار کردن با این نرم افزار نیز برایتان بسیار ساده خواهد بود. علاوه بر اینکه در این نرم افزار می‌توانید فایلهای مربوط به نرم افزار Excel را بخوانید، می‌توانید مستندات خود را با فرمتهای sxc (فرمت اصلی برنامه Calc)، مایکروسافت اکسل نسخه های ۵، ۹۵،۹۷، ۲۰۰۰ و XP، HTML، PDF، XHTML، CVS، StarCalc، dBase، SLK و dif نیز ذخیره نمایید.

نرم افزار OpenOffice Impress
این نرم افزار نیز یک نرم افزار ایجاد مستندات معرفی یا Presentation است که بسیار شبیه به MS-PowerPoint می‌باشد. در صورتی که قبلا با این نرم افزار آشنایی داشته باشید، کار کردن با Impress برای شما بسیار آسان خواهد بود. بوسیله این نرم افزار می‌توانید فایلهای مربوط به PowerPoint مایکروسافت را خوانده و به فرمتهای sxi (فرمت اصلی برنامه Impress)، مایکروسافت PowerPoint نسخه های ۹۷، ۲۰۰۰ و XP، همچنین sxd، HTML،StarDraw، StarImpress وFlash نیز ذخیره نمایید. همچنین امکان تهیه خروجی تصویری با فرمتهای بسیار متنوع نیز در این نرم افزار وجود دارد.

نرم افزار OpenOffice Draw
در صورتی که با نرم افزار های رسم اشکال برداری مانند Corel Draw کار کرده باشید، مفاهیم این نرم افزار را به آسانی درک خواهید کرد. با استفاده از این نرم افزار می‌توانید انواع نمودارها، اشکال و دیاگرامها را رسم کرده و با فرمتهای sxd (فرمت اصلی برنامه Draw)، همچنین PDF، HTML،StarDraw، Flash و فرمت‌های بسیار متنوع تصویری ذخیره نمایید.

نرم افزار OpenOffice Math
کاربرد این نرم افزار در تهیه انواع فرمولها و درج آنها در مستندات مختلف می‌باشد. فایلهایی را که توسط این نرم‌افزار ایجاد می‌کنید را می‌توانید با فرمت‌هایی مانند sxm (فرمت اصلی برنامه)، StarMath، MathML و PDF ذخیره نمایید.

همانطور که در بالا ذکر شد، مجموعه نرم افزارهای OpenOffice دارای قابلیت‌های فراوانی هستند که آشنایی با تمام آنها نیازمند مطالعه یک کتاب کامل است. همراه با این مجموعه نرم‌افزاری یک سیستم راهنمای کامل ارائه شده است که می‌توانید در مواقع لزوم از آن استفاده کنید. برای باز شدن صفحه راهنما کافی است که کلید F1 را فشار دهید.

در این راهنمای کوچک چگونگی نصب و تنظیم مجموعه OpenOffice برای استفاده از زبان فارسی در آنرا توضیح خواهم داد. در مرحله نخست نیاز دارید تا آخرین نسخه این مجموعه را از اینترنت دانلود نمایید. این مجموعه را میتوانید از سایت http://www.openoffice.org/ دانلود نمایید. بسته آن حدود ۷۵ مگابایت حجم دارد. پس از اینکه این مجموعه را دانلود کردید، با استفاده از نرم‌افزارهایی مانند Ark در محیط KDE و یا دستورهای زیر در خط فرمان، آنرا باز کنید :
$ gunzip Ooo_1.1.0_LinuxIntel_install.tar.gz
$ tar -xf Ooo_1.1.0_LinuxIntel_install.tar

با این کار، محتویات بسته در یک دایرکتوری به نام Ooo_1.1.0_LinuxIntel_install باز خواهد شد. برای اجرای برنامه نصب، کافی از داخل این دایرکتوری، برنامه Setup را اجرا نمایید. پس از چند لحظه صفحه خوش آمدگویی نرم افزار نمایش داده میشود. برای عبور از آن روی Next کلیک کنید. در مرحله بعدی یک فایل متنی در مورد این نسخه از مجموعه به نمایش در خواهد آمد. در مرحله بعدی نیز باید با مجوز نرم‌افزار موافقت کنید. در این مرحله باید ابتدا نوار پیمایش را به پایین‌ترین نقطه آورده و سپس گزینه I accept... را تیک بزنید. در مرحله بعدی نیز باید اطلاعات شخصی خود مانند نام، نام خانوادگی و ... را وارد نمایید. بخش اصلی نصب از مرحله بعدی شروع می‌شود که نوع نصب را انتخاب می‌کنید. (تصویر ۱)



http://alladin.persiangig.com/image/forum/linux/linux2/9.JPG

بسته به نوع نصبی که انتخاب می‌کنید، به ۱۹۰ تا ۲۵۰ مگابایت فضا نیاز خواهید داشت. در صورتی که نصب Custom را انتخاب کرده باشید، در مرحله بعد می‌توانید انتخاب نمایید که چه بخشهایی از نرم‌افزار نصب شوند. پس از این مرحله باید مسیر نصب نرم افزار را تعیین نمایید. میتوانید آنرا در یک پوشه در دایرکتوری خانگی خودتان نصب کنید. پس از انتخاب مسیر نصب، در مرحله بعدی روی دگمه Install کلیک کنید تا کپی و نصب آغاز شود. در این مرحله برای نصب یا معرفی Java به برنامه نصب از شما سوال خواهد شد. توجه داشته باشید که حتما لازم نیست تا جاوا را روی سیستم خود نصب شده داشته باشید. تنها برخی از ویژگی‌های مجموعه OpenOffice مانند ذخیره با فرمت Flash به جاوا نیاز دارد. ممکن است بسته جاوا روی سیستم شما نصب باشد. مسیر نصب بسته به نوع توزیع متفاوت است، ولی معمولا در یک دایرکتوری در مسیر usr/lib قرار دارد. کافی است آنرا انتخاب نمایید. (تصویر ۲) در صورتی که مایل نیستید از جاوا استفاده نمایید، گزینه Do Not Install Java RuntimeEnvironment را انتخاب نمایید و در پیغام هشدار روی OK کلیک کنید.



http://alladin.persiangig.com/image/forum/linux/linux2/10.JPG



روی OK کلیک کنید تا نصب به پایان برسد. برنامه نصب به صورت خودکار منوهای برنامه را ایجاد میکند. در صورتی که از KDE استفاده میکنید، یکبار از KDE خارج شوید و با ورود مجدد منوها نمایش داده خواهند شد. اکنون میتوانید برنامه‌هایی را که نیاز دارید اجرا نمایید.

برای فعال کردن زبان فارسی، ابتدا باید توجه داشته باشید که زبان فارسی و قلمهای یونیکد باید در سیستمتان نصب شده باشد. (در صورتی که نیست، به راهنمای زبان فارسی که در بخش نصب و پیکربندی لینوکس در بخش مقالات سایت موجود است مراجعه کنید) برای فعال کردن نوشتن راست به چپ یا RTL روی گزینه Tools کلیک کرده و Options را انتخاب نمایید. سپس در بخش LanguageSettings > Languages قسمت Complex TextLayout Support را تیک بزنید و روی OK کلیک کنید تا فعال شود. (تصویر ۳)



http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/11.JPG

[Admin]

برنامه ی نوشتن دیسک X-CD Roast


برنامه نوشتن دیسک X-CD Roast
این برنامه یک برنامه گرافیکی قوی برای ایجاد و کپی انواع دیسک‌ها می‌باشد. برای اجرای آن کافی است در ردهت ۹ از منوی اصلی، قسمت System Tools و سپس CD Writer را انتخاب نمایید. در سایر توزیع‌های لینوکس مانند لیبرانت یا SuSE می‌توانید آنرا از منوی Run محیط KDE و تایپ کردن xcdroast اجرا نمایید.
می‌توانید جدیدترین نسخه های این برنامه را از سایت http://www.xcdroast.org (http://www.xcdroast.org/) تهیه نمایید.

تنظيمات برنامه
هنگامی که این برنامه را برای اولین بار اجرا می‌کنید، باید مقداری تنظیمات در آن انجام دهید. برای ورود به بخش تنظیمات برنامه، باید روی دگمه Setup کلیک کنید. در لبه نخست این بخش، با کلیک روی Rescan Devices، برنامه درایوهای معمولی و CD نویس شما را شناسایی و نصب می‌کند. یکی از مهمترین تنظیمات این بخش محل ذخیره فایل‌های iso است که برنامه قبل از آغاز نوشتن اطلاعات روی دیسک ایجاد می‌کند. فضایی که برای این کار لازم می‌باشد، حداقل ۷۰۰ مگابایت است. این قسمت در بخش HD Settings قرار دارد. کافی است در باکس Path مسیر کاملی که مایلید به عنوان محل ذخیره فایل‌های ISO تعیین شود تایپ نموده و روی Add کلیک کنید. به طور معمول پذیرش سایر گزینه‌ها بصورت پیش‌گزیده کافی خواهد بود. پس از اتمام تنظیمات، روی Save Settings کلیک کنید. حال می‌توانید دیسک‌های خود را بنویسید.


توجه : از هر برنامه گرافیکی یا متنی که برای نوشتن CD استفاده نمایید، باید قبل از آن درایو CD نویس خود را در حالت شبیه ساز اسکازی قرار دهید. در غیر این صورت، در هیچکدام از این برنامه‌ها نمی‌توانید از آن استفاده نمایید. چگونگی قرار دادن درایو در حالت شبیه ساز اسکازی در مقاله نوشتن CD در لینوکس با استفاده از ابزارهای متنی، شرح داده شده است که می‌توانید آنرا در بخش مقالات سایت پیدا کنید.



کپی کردن و نوشتن دیسک
برای کپی کردن یک دیسک در منوی اصلی برنامه روی دگمه Duplicate CD کلیک کنید. پنجره مربوط به کپی CD باز خواهد شد. برای خواندن محتویات دیسک، روی دگمه Read CD کلیک کنید. در مورد دیسک های صوتی می‌توانید با کلیک روی Play Audio Tracks ، پیش نمایشی از تراک‌ها داشته باشید و با استفاده از Delete Tracks می‌توانید تراکهایی را که لازم ندارید، حذف نمایید. پس از اتمام روی Write CD کلیک کنید. با این کار پنجره تنظیمات نوشتن CD باز خواهد شد که در آن می‌توانید سرعت نوشتن، وضعیت نوشتن و ... را تنظیم نمایید. پس از اتمام روی Write CD کلیک کنید.
یکی از مواردی که دستگاههای CD نویس بسیار مفید واقع می‌شوند، بر عهده گرفن فرایند تهیه کپی پشتیبان از اطلاعات موجود در دیسک سخت است. برای انجام این کار و یا کلا تهیه یک CD جدید، در منوی اصلی برنامه روی Create CD کلیک کنید.سپس بر روی دگمه Master CD کلیک کنید تا تنظیمات مربوط به ایجاد دیسک جدید باز شود. با استفاده از نمای درختی موجود، می‌توانید دایرکتوری‌ها و فایل‌های مورد نظر خود را به دیسک اضافه نمایید. کافی است فایل یا دایرکتوری مورد نظر خود را انتخاب نموده و روی Add کلیک کنید. پس از اینکه تمام فایل‌های مورد نظر خود را اضافه نمودید، روی Create Session/image کلیک کنید. ابتدا روی Calculate Size کلیک کرده و سپس روی Master to Image File کلیک کنید تا فایل iso مربوط به اطلاعات دیسک ایجاد شود.
برای نوشتن دیسک، روی Write Tracks کلیک کنید. فایل iso که در بخش قبل ایجاد شد، در قسمت Image Information نمایش داده می‌شود. آنرا انتخاب کرده و روی Add کلیک کنید تا برای نوشته شدن انتخاب گردد . سپس روی دگمه Accept Track Layout کلیک کنید. در صورتی که میل هستید تا دیسک را بصورت Multi Session بنویسید، در این بخش باید گزینه Write as Multi session را انتخاب نمایید تا در دفعات بعدی نیز بتوانید روی دیسک بنویسید. در پایان روی Write Tracks کلیک کنید تا دیسک نوشته شود . تصویر ۱ برنامه X-CD Roast را نشان می‌دهد.


http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/12.JPG


نوشتن فایل‌های ISO
فایل‌های iso اکنون به یک استاندارد برای توزیع لینوکس و نرم افزارهای آن تبدیل شده اند. در صورتی که یک فایل iso از قبل تهیه شده دارید، برای نوشتن آن روی CD، کافی است آنرا به مسیری که در تنظیمات X-CD Roast تعیین کردید، منتقل کرده و در منوی اصلی برنامه روی Create CD کلیک کرده و سپس روی Write Tracks کلیک کنید. فایل iso ، در قسمت Image Information نمایش داده می‌شود. آنرا انتخاب کرده و روی Add کلیک کنید. سپس روی دگمه Accept Track Layout کلیک کنید. در پایان روی Write Tracks کلیک کنید تا روی دیسک نوشته شود.

[Admin]

راهنمای مقدماتی GIMP



راهنمای مقدماتی GIMP
به دنیای گیمپ خوش‌آمدید! دنیایی که برای آشنایی کامل با آن به یک کتاب کامل نیاز است. ولی من سعی دارم در یک مقاله جمع و جور شما را با این ابزار شگفت انگیز دنیای لینوکس و بازمتن آشنا سازم تا بتوانید کار کردن با آن را شروع کنید.

GIMP چیست؟
خوب در ابتدای امر شاید سوال کنید که گیمپ چیست و به چه دردی می‌خورد؟ امروزه برنامه‌های گرافیکی مانند Adobe Photoshop در زمینه‌های مختلف کاربردهای زیادی دارند. اگر بخواهیم ساده بیان کنیم، گیمپ فوتوشاپ دنیای لینوکس است. در صورتی که با این برنامه آشنا باشید، در استفاده کردن و درک مفاهیم موجود در گیمپ بسیار جلو هستید. گیمپ یک برنامه قدرتمند ایجاد فایل‌های گرافیکی و پردازش تصویر در لینوکس می‌باشد. آغاز پروژه گیمپ به ایجاد GTK باز می‌گردد. در حقیقت GIMP ایجاد شد تا GTK ایجاد شود. گیمپ مخفف Gnu Image ManipulationProgram می‌باشد.

GIMP را از کجا تهیه کنیم؟
قبل از شروع به کار باید مطمئن شوید که گیمپ در سیستم‌تان نصب می‌باشد. امروزه اکثر توزیع‌های روی میزی لینوکس مانند ردهت، زوزه، لیبرانت و... این برنامه را بطور استاندارد نصب می‌کنند. بنابراین می‌توانید مطمئن باشید که این برنامه را نصب شده و آماده روی سیستم‌تان دارید. همواره می‌توانید آخرین نسخه‌های GIMP را از سایت آن در آدرس http://www.gimp.org/ تهیه کنید.

اصول اولیه
در صورتی که با برنامه فوتوشاپ آشنا باشید، می‌دانید که روش کارکرد این برنامه بر لایه‌های تصویری استوار می‌باشد. گیمپ نیز از همین اصل پیروی می‌کند و در آن با لایه‌های تصویری سر و کار خواهید داشت. بسیاری از اصطلاحات و ابزارهایی که در گیمپ آنها را مشاهده خواهید کرد با فتوشاپ مشابه بوده و واژه‌های و اصطلاحات فنی موجود در آنها نیز مشابه می‌باشند. من فکر می‌کنم که یک کاربر متوسط فتوشاپ با صرف کمتر از ۸ ساعت زمان قادر خواهد بود همان سطح توانایی که در فتوشاپ از آن برخوردار بوده، در گیمپ هم بدست آورد.
همانطور که Pluginهای فتوشاپ آنرا قدرتمند ساخته‌اند، در .گیمپ نیز این Pluginها وجود دارند. البته تعداد آنها بستگی به نسخه و توزیع لینوکس شما دارد. ولی بخشی زیادی از آن در تمام توزیع‌ها مشترک هستند.
گیمپ در یک محسط پنجره‌ای واحد قرار ندارد. یعنی هر بخش از برنامه در یک پنجره جداگانه روی میز کار باز می‌شوند. شاید این مسئله در ابتدا کمی شما را اذیت کند، ولی بعدا به آن عادت خواهید کرد. ما در این مقاله زیاد وارد مباحث فنی گیمپ نخواهیم شد و فقط به نکاتی اشاره خواهیم کرد که راه‌گشای شما برای استفاده از این برنامه قدرتمند باشد.

اجرای GIMP
خوب، از هم‌اکنون کار را با گیمپ آغاز می‌کنیم. در ابتدا لازم است که برنامه گیمپ را اجرا کنید. در محیط KDE یا Gnome می‌توانید با باز کردن پنجره RUN فرمان gimp را تایپ نمایید و یا در محیط کنسول فرمان gimp را وارد کنید تا این برنامه اجرا شود. در صورتی که برای اولین بار این برنامه را اجرا کنید، یک ویزارد برای تنظیم آن از شما سوالاتی خواهد پرسید که کافی است تمام گزینه‌های پیش‌گزیده را انتخاب نموده و آنرا به پایان برسانید. پس از چند لحظه چند پنجره باز خواهند شد. پنجره اصلی برنامه گیمپ دارای عنوان The GIMP می‌باشد. (تصویر ۱)




http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/13.JPG



همانطور که می‌بینید، بسیاری از ابزارها کاملا آشنا هستند.برای شروع کار و پیشرفت در مطلب، یک تصویر آزمایشی ایجاد نموده و تا پایان مقاله آنرا تکمیل خواهیم کرد. کافی است کلیدهای Ctrl+N را فشار دهید و یا از منوی File گزینه New را انتخاب کنید. اکنون می‌توانید در پنجره‌ای که باز می‌شود، تنظیماتی مانند اندازه تصویر، حالت رنگ‌ها، وضوح و ... را تعیین کنید. پنجره آشنا به نظر می‌رسد. اینطور نیست؟ (تصویر ۲)




http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/14.JPG



خوب، پس از اتمام تنظیمات، روی OK کلیک کنید تا تصویر جدید ایجاد شود. در گیمپ برای اجرای فرامین روی تصویر، باید روی تصویر کلیک راست کرده و فرمان مورد نظرتان را پیدا و اجرا کنید. بنابراین به دنبال این نباشید که در منوی File برنامه به دنبال فرامین باشید! تصویر ۳یکی از این منوها را به شما نشان می‌دهد.




http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/15.JPG



ما قصد داریم تا کار را از ایجاد یک متن شروع کنیم. در حال حاضر گیمپ از متون فارسی پشتیبانی نمی‌کند. دلیل آن این است که در حال حاضر بر پایه GTK 1.x قرار دارد. بزودی نسخه 2.0 گیمپ که مبتنی بر GTK 2.0 است ارائه خواهد شد که در آن از زبان فارسی نیز پشتیبانی خواهد شد. در حال حاضر برای کار روی متون فارسی می‌توانید متون را بوسیله یک برنامه دیگر تایپ کرده و بصورت تصویر به گیمپ منتقل کرده و روی آنها کار کنید. من برای این کار از OpenOffice Draw استفاده می‌کنم. یک متن آزمایشی آماده کرده و آن را به فرمت PNG صادر (Export) کرده و در گیمپ با فشردن کلیدهای Ctrl+O آنرا باز می‌کنم. سپس Ctrl+A و Ctrl+C و تصویری که در حال کار روی آن هستیم را انتخاب کرده و Ctrl+V را فشار می‌دهم. با این کار تصویری که حاوی متن فارسی بود تبدیل به یک FloatingSelection خواهد شد. در گیمپ هرچه را که Paste نمایید، مستقیما تبدیل به یک لایه نخواهد شد. برای اینکه آنرا تبدیل به یک لایه نمایم، پنجره لایه‌ها را با کلیک راست روی تصویر و انتخاب Layers>Layers, Channels and paths بار می‌کنم و در این پنجره روی آیکون New Layer که شبیه یک کاغذ می‌باشد، کلیک می‌کنم. (تصویر ۴)




http://alladin.persiangig.com/image/forum/linux/linux2/16.JPG


سپس تصویر را با فشردن دگمه‌های Ctrl+S ذخیره می‌کنم. همانند فرمت PSD در فتوشاپ که فرمت لایه‌ها در آن حفظ می‌شود، در صورتی که فرمت XCF را انتخاب کنید، تصویرتان اطلاعات لایه‌ها را به همراه خواهد داشت. فرمت XCF را انتخاب کرده و سپس نام فایل را وارد می‌کنم. در اینجا لازم است به این نکته اشاره کنم که گیمپ قادر است بسیاری از فایل‌های PSD فتوشاپ را بخواند. البته فایل‌هایی که در آنها عملیات خاصی مانند انیمیشن و... انجام شده است را نخواهد خواند. این قابلیت بسیار جالب است. پس می‌توانید از فایلهای PSD که قبلا ایجاد کرده‌اید، در گیمپ استفاده کنید.
برای ادامه کار، بخش سفید رنگی را که دور متن فارسی قرار دارد، با استفاده از ابزار Fuzzy Select گیمپ که مشابه Magic Wand فتوشاپ عمل می‌کند، انتخاب می‌کنیم. سپس با فشردن دگمه‌های Ctrl+X آنها را حذف می‌کنیم. (تصویر ۵ بخش انتخاب شده را نمایش می‌دهد)


http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/17.JPG



برای برداشتن حالت انتخاب یا انتخاب یک لایه، از دگمه‌های Ctrl+T استفاده کنید. همانند برنامه‌های دیگر برای Undo کردن یک عمل می‌توانید از کلیدهای Ctrl+Z استفاده نمایید. کلیدهای Ctrl+R برعکس این کار یعنی عمل Redo را انجام می‌دهند. اکنون بخش عمده قسمت سفید رنگ حذف شده و تعدادی لکه جزیی باقی مانده است. برای پاک کردن آنها با استفاده از ابزار ذره بین و یا کلیک راست روی تصویر و انتخاب منوی View بزرگنمایی تصویر را تغییر داده و آنها را نیز مطابق روش گفته شده در بالا حذف می‌کنیم. البته برای این کار می‌توانید از دگمه‌های = و – نیز استفاده کنید.
کاربرد سایر ابزارهای گیمپ مانند ابزار متن، ابزار برش، ابزار انتقال، پاک کن، قلم و نیز بسیار آسان است. اکنون بخش‌های اضافی تصویر را با استفاده از ابزار برش (Crop) حذف می‌کنیم. تصویر ۶ تنظیم ابزار برش را نمایش می‌دهد.




http://alladin.persiangig.com/image/forum/linux/linux2/18.JPG



پش از پایان روی Crop کلیک می‌کنیم تا تصویر به اندازه دلخواه در آید. در صورتی که نیاز داشتید تا کل تصویر را بصورت هماهنگ مقداری کوچک کنید، روی تصویر کلیک راست کرده و از منوی Image بخش Scale Image را انتخاب کرده و در آن اندازه دلخواه را تنظیم کنید. برای تغییر اندازه در یک یا چند بعد خاص، از منوی image گزینه Canvas Size را انتخاب کنید. برای تغییر اندازه یک لایه خاص، می‌توانید از پنجره لایه‌ها روی لایه مورد نظر کلیک راست کرده و گزینه Scale Layer را انتخاب کنید.
همانند برنامه فتوشاپ، در گیمپ هم می‌توانید از پنجره لایه‌ها، لایه‌ها را تغییر محل داده، به هم متصل نموده، آنها را حذف و اضافه کنید.
اکنون ما قصد داریم تا رنگ متن را که در حال حاضر مشکی می‌باشد، به رنگ دیگری تغییر داده و سپس عملیات دیگری روی آن انجام دهیم. برای این کار، ابتدا در پنجره اصلی گیمپ روی رنگ پیش‌زمینه که مشکی است کلیک کرده و در پنجره‌ای که باز می‌شود، رنگ مورد نظر را انتخاب می‌کنیم. (تصویر ۷)




http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/19.JPG



سپس با استفاده از Fuzzyselect و کلید shift تمام بخش‌های مورد نظر را انتخاب می‌کنیم و با استفاده از ابزار سطل رنگ، رنگ منطقه انتخاب شده را تغییر می‌دهیم. (تصویر ۸)




http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/20.JPG



خوب! عجب کار قشنگی! خوب اکنون تعدادی از فیلترهای گیمپ را روی تصویرمان آزمایش می‌کنیم. در ابتدا، روی تصویر کلیک راست کرده و منوی Filter را انتخاب می‌کنیم. چقدر فیلتر! از منوی فیلتر گزینه Rebder و سپس Add Glow را انتخاب می‌کنم. در پنجره کوچک تنظیمات فیلتر، می‌توانید رنگ حاشیه را تعیین کنید. پس از اتمام تنظیمات، روی OK کلیک می‌کنم. خوب! نتیجه را در تصویر ۹ مشاهده می‌کنید.




http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/21.JPG





زیبا است نه؟ خوب الان عملیات دیگری انجام می‌دهیم. یک رنگ جدید برای پیش‌زمینه انتخاب کرده، پنجره لایه‌ها را باز کرده و یک لایه جدید با رنگ پیش‌زمینه (Foreground) ایجاد می‌کنم. لایه را با کلیک روی آن در پنجره لایه‌ها انتخاب کرده و سپس با فشردن کلیدهای Ctrl+A تمام لایه را انتخاب می‌کنم. سپس روی تصویر کلیک راست کرده و از منوی Filter بخش Artistic و سپس Cubism را انتخاب می‌کنم. سپس لایه را به پایین‌ترین مکان منتقل می‌کنم. (با استفاده از فلش‌های موجود در پنجره لایه‌ها) نتیجه کار را در تصویر ۱۰ می‌بینید.




http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/22.JPG



تعداد زیادی فیلتر برای بکارگیری در تصاویر وجود دارند که برای آشنایی با تمام آنها باید مقداری وقت صرف کرده و با گیمپ سر و کله بزنید. یکی دیگر از قابلیت‌های جالب گیمپ بخش Extensions آن می‌باشد. اگر دقت کرده باشید در پنجره اصلی Gimp یک منوی با نام Xtns وجود دارد. در این بخش تعدادی اسکریپت قرار داده شده که بطور خودکار کارهایی برای شما انجام می‌دهند. مانند پردازش تصویر، ایجاد دگمه برای وب و دهها امکان دیگر. تعدادی از ابزارهای این بخش را نیز بررسی می‌کنیم. برای شروع از منوی Xtns بخش Script Fu و سپس Logos و سپس 3DOutline را انتخاب می‌کنم. در پنجره تنظیمات که باز می‌شود، متن مورد نظرم را تایپ کرده و قلم دلخواه را انتخاب می‌کنم. حاصل کار بصورت تصویر ۱۱ خواهد بود.




http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/23.JPG






در همین منو، اسکریپت CoolMetal تصویری بسیار زیبا ایجاد می‌کند که در تصویر شماره ۱۲ آنرا می‌بینید.




http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/24.JPG

و یا اسکریپت Frosty تصویری مشابه با شکل ۱۳ ایجاد می‌کند. مطمئن هستم در صورتی که کمی حوصله و شور و ذوق و صد البته وقت داشته باشید، با استفاده از Gimp قادر خواهید بود تصاویر و گرافیک‌هایی ایجاد کنید که تا بحال در خواب هم آنها را ندیده‌اید.

http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/25.JPG


بطور کلی اگر بخواهم همینطور قابلیت‌های مختلف GIMP را توضیح دهم، این مقاله به یک کتاب تبدیل خواهد بود. هدفم از نوشتن این مقاله تنها آشنا سازی شما برخی از قابلیت‌های کلیدی گیمپ بود و کشف ادامه قابلیت‌ها را به عهده خودتان می‌گذارم. گیمپ دارای قابلیت‌هایی است که برخی متخصصین در برخی موارد آنرا قویتر از فتوشاپ می‌دانند. این برنامه دائما در حال توسعه بوده و قابلیت‌های جدیدی به آن اضافه می‌شود. ضمنا برای دستیابی به راهنمای کامل برنامه گیمپ به آدرس http://manual.gimp.org/ مراجعه کنید.

[Admin]

آشنایی با Gun Cache



GnuCash مدیر مالی شخصی
در صورتی که به دنبال این هستید تا امور مالی شخصی خود را با استفاده از یک نرم‌افزار آزاد مدیریت نمایید، GnuCash مناسب‌ترین گزینه است! این نرم‌افزار یک نرم‌افزار سهل الاستفاده، قابل انعطاف و قدرتمند است. GnuCash (گنوکش) به شما امکان مدیریت حساب‌های بانکی، سهام، درآمد و هزینه را می‌دهد. این نرم‌افزار بر پایه مفاهیم حرفه‌ای مالی بنیان نهاده شده است. ممکن است پیش از این با نرم‌افزارهای حسابداری شخصی مانند Quicken یا MS-Money کار کرده باشید. GnuCash نیز برنامه‌ای مشابه با این برنامه‌ها است.
GnuCash امروزه توسط اکثر توزیع‌های عمده لینوکس ارائه می‌شود. بنابراین لازم نیست به دنبال نصب آن روی سیستم خود باشید. در صورتی که در حال حاضر روی سیستم نصب نیست، می‌توانید تا ۹۰ درصد مطمئن باشید که از روی دیسک‌های نصب قادرید آنرا پیدا کنید. در صورتی که از ردهت استفاده می‌کنید، کافی است به بخش Add/Remove Software مراجعه کرده و آنرا نصب نمایید. در SuSE می‌توانید با استفاده از Yast این کار را انجام دهید و در توزیع‌های مبتنی بر دبیان نیز دستور apt-get install gnucash برای نصب آن کافی خواهد بود.
GnuCash امروزه علاوه بر لینوکس، در سایر سیستم‌عامل‌ها مانند یونیکس، سولاریس، AIX، MAC OSX و... نیز قابل اجرا است. در صورتی که علاقه‌مند هستید تا آخرین نسخه‌های این نرم‌افزار قدرتمند را دریافت نمایید، به سایت آن در آدرس http://gnucash.org (http://gnucash.org/) مراجعه کنید.

تاریخچه
GnuCash از برنامه‌ای به نام X-Accountant (http://www.cs.hmc.edu/%7Erclark/xacc/) منشا گرفته است که بعنوان یک پروژه مدرسه توسط رابین کلارک (Robin Clark) نوشته شده بود. سپس لیناس وپستاس (Linas Vepstas (http://gnucash.org/images/people/linas-at-kims.jpg)) رابط جدیدی برای آن طراحی کرد، کد آنرا مستندسازی کرد و ساختار آنرا بهبود بخشید و تحت مجوز GPL قرار داد. تا سال ۱۹۹۸ نسخه ۱ این نرم‌افزار ارائه شد. جرمی کالینز (Geremy Collins) نیز شروع کننده پروژه‌ای به نام GnoMoney بود که نام آنرا به GnuCash تغییر داد. جرمی سایت وب GnuCash را راه‌اندازی کرد و نگهداری و توسعه آنرا بر عهده گرفت. همچنین کدهای اولیه GTK نیز توسط وی نوشته شده‌اند. راب بروزینگ (Rob Browsing (http://gnucash.org/images/people/browning.srl.jpg)) نیز Perl را به GnuCash اضافه کرد و فرمت ذخیره داده‌های آنرا به XML تبدیل نمود. تعداد زیادی از افراد دیگر نیز در پروژه GnuCash همکاری می‌کنند که لیست کامل آنها را می‌توانید اینجا (http://gnucash.org/en/history.phtml) مشاهده کنید.

قابلیت‌های GnuCash
نسخه‌های جدید نرم‌افزار GnuCash دارای قابلیت‌های فراوانی هستند که در زیر به آنها اشاره می‌شود:
-دریافت/پرداخت زمان‌بندی شده: امکان تعریف دریافت/پرداخت‌های زمان‌بندی شده که هنگام فرارسیدن توسط یادآور به کاربر هشدار داده خواهد شد.
-راهنمای وام: یک دیالوگ راهنما که به شما امکان تعریف وام‌ها را به صورت پرداخت‌های زمان‌بندی شده می‌دهد.
-امکانات اداره حسابداری تجاری: برخی امکانات که در آن قادر خواهید بود یک حسابداری تجاری مبتنی بر فرد/موسسه با پرداخت صورتحساب، مالیات و شرایط پرداخت را اداره کنید.
-پشتیبانی از OFX: نرم‌افزار GnuCash نخستین نرم‌افزار آزادی است که از پروتکل Open Financial Exchange پشتیبانی می‌کند. بسیاری از بانک‌ها و سرویس‌های مالی در حال آغاز به استفاده از این پروتکل هستند.
-پشتیبانی از HBCI: نرم‌افزار GnuCash نخستین نرم‌افزار آزادی است که از پروتکل آلمانی Home Banking Computer Information پشتیبانی می‌کند. به این ترتیب کاربران آلمانی قادر هستند تا به کمک آن امور بانکی خود را بصورت Online انجام دهند.
-ورود اطلاعات از QIF: امکان وارد کردن اطلاعات از برنامه مالی Quicken به GnuCash امکان پذیر می‌باشد.
-تشخیص واژه‌های تایپ شده: با تایپ قسمتی از متن، در صورتی که قبلا تایپ شده باشد، ادامه متن توسط برنامه کامل خواهد شد.
-امکان اداره سهام و Portfolios: برنامه GnuCash امکان اداره اطلاعات مربوط به یک حساب سهام یا مجموعه‌ای از آنها (Portfolios) را فراهم می‌سازد.
-زبان‌های قابل پشتیبانی: تعداد زیادی از زبان‌های مختلف در GnuCash پیاده سازی شده‌اند. البته هنوز امکان استفاده از زبان فارسی در آن وجود ندارد. البته به محض استفاده از GTK 2.0 به طور خودکار می‌توان از زبان فارسی در آن استفاده کرد.
-گزارش گیری: امکانات گزارش گیری مفصلی در مورد موجودی‌ها، سود و زیان، هزینه‌ها، سهام و... بصورت متنی و نمودارهای گرافیکی با امکان ذخیره با فرمت‌های HTML، Postscript و... یا چاپ در چاپگر در GnuCash فراهم شده است.
-جستجوی دریافت/پرداخت: با استفاده از این ابزار قادر خواهید بود بین دریافت‌ها یا پرداخت‌ها جستجو نمایید.
-ورودی دوبل: هنگامی که فعال شود، هر دریافت/پرداخت باید یک حساب یا اعتبار را غیر از سایرین بستانکار نماید. (حسابدارها بهتر سر در می‌آورند!)
-حساب‌های درآمد/هزینه: در GnuCash قادرید تا سطح نامحدودی از طبقه‌بندی‌های درآمد یا هزینه تعریف نمایید. البته تعداد زیادی طبقه‌بندی از قبل تعریف شده و آماده موجود می‌باشد.
-امکان بروزرسانی Online قیمت سهام: با استفاده از GnuCash قادر خواهید بود تا از سایت‌های وب مختلف بصورت خودکار اطلاعات قیمت‌های سهام را دریافت و بروز نمایید.
-چاپ چک: امکان چاپ چک‌های استاندارد و سفارشی در GnuCash وجود دارد.
-چند ارزی: در GnuCash امکان تعریف حساب‌های گوناگون با ارز‌های گوناگون وجود دارد.
-پشتیبانی از کاربران همزمان: با استفاده از سرویس‌دهنده بانک اطلاعاتی Postgres SQL امکان پیاده سازی GnuCash در محیط‌های چند کاربر وجود دارد.

البته این تنها بخشی از امکانات برنامه قدرتمند GnuCash می‌باشد. در این مقاله ما شما را بصورت ابتدایی با کارکرد این برنامه آشنا خواهیم ساخت و راهنمای کامل GnuCash را به زبان انگلیسی می‌توانید از اینجا (http://www.gnucash.org/docs/v1.8/C/gnucash-guide/) مطالعه نمایید.

اجرای GnuCash
بسته به نوع توزیعی که از آن استفاده می‌کنید، نحوه اجرا و محل قرارگیری GnuCash در منوهای محیط گرافیکی متفاوت خواهد بود. بطور کلی با اجرای برنامه Run در محیط‌های KDE یا Gnome و تابپ درستور gnucash برنامه اجرا خواهد شد.

تنظیم اولیه GnuCash
هنگامی که برای نخستین بار GnuCash را اجرا می‌کنید، یک Druid (یا به قولی ویزارد!) شما را مرحله به مرحله برای تنظیم برنامه راهنمایی می‌کند. این تنظیمات به ترتیب عبارتند از ارز مورد استفاده (ریال ایران قابل انتخاب است)، طبقه‌بندی‌های مورد نیاز که لیستی از انواع طبقه‌بندی‌های تعریف شده در برنامه نمایش داده شده و شما می‌توانید طبقه‌بندی‌های مورد نیاز خودتان را فعال نمایید. مانند انواع هزین‌ها، انواع درآمدها، بازنشستگی و ... می‌توانید با کلیک روی دگمه Select All، همه آنها را انتخاب نمایید. در مرحله سوم می‌توانید مانده ابتدایی طبقه‌بندی‌هایی را که تعیین کردید، وارد نمایید. البته این کار را بعدا هم می‌توانید انجام دهید. در مرحله پایانی با کلیک روی Finish تنظیم برنامه به پایان می‌رسد. تصویر زیر، مرحله دوم Druid تنظیم کننده را نمایش می‌دهد.




http://alladin.persiangig.com/image/forum/linux/linux2/26.JPG


پس از کلیک روی Finish حسابها ایجاد شده و پنجره اصلی برنامه که به شکل زیر است، نمایش داده می‌شود.


http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/27.JPG


اکنون برنامه برای ورود اطلاعات و سایر تنظیمات آماده می‌شود که به تدریج آنها را توضیح خواهم داد. همانطور که در تصویر مشاهده می‌کنید، لیست حسابها و طبقه‌بندی‌های موجود بصورت درختی نمایش داده می‌شود. در صورتی که قبلا با برنامه‌های مدیریت مالی شخصی مانند Quicken یا MS-Money کار کرده باشید، محیط برنامه برای شما غریب نخواهد بود. تفاوتی که در GnuCash با سایر برنامه‌های مدیریت مالی مشاهده می‌شود، اطلاق نام حساب یا Account به تمام طبقه‌بندی‌ها است که ممکن است در ابتدا سبب گیج شدن شما شود. یعنی حتی طبقه‌بندی‌هایی که شما در سیستم تعریف می‌کنید، بصورت یک حساب مدیریت و بکار برده می‌شوند. برای ایجاد حساب یا طبقه‌بندی جدید زیر هر یک از طبقه‌بندی‌ها، روی طبقه‌بندی مادر مربوطه کلیک راست کرده و گزینه New Account را انتخاب نمایید. در پنجره‌ای که باز می‌شود، قادر هستید تا اطلاعات حساب/طبقه‌بندی جدید مانند مانده، ارز، شرح و ... را وارد نمایید. پس از اینکه کلیه حساب‌ها و طبقه‌بندی‌های مورد نیاز خود را در سیستم تعریف کردید، اکنون قادر هستید تا اطلاعات تبادلات مالی خود را وارد نمایید.
همانطوری که می‌دانید در سیستم‌های مالی برخی از حساب‌ها حالت درآمدی داشته و برخی دیگر نیز حالت هزینه‌ای دارند. هنگامی که تبادلی را در بخش هزینه‌ها وارد می‌کنید، تعیین می‌کنید تا مبلغ آن از محل حساب‌های درآمدی برداشته شود. (ببخشید که پا در کفش حسابداران محترم کردیم!) به هر حال کمی اطلاعات برای شروع کار برای بار اول با یک برنامه حسابداری شخصی لازم است! برای وارد کردن یک تبادل، کافی است روی طبقه‌بندی مربوطه دوبار کلیک کرده، (مثلا هزینه‌های رفت و آمد) و اطلاعات لازم را وارد نمایید.



http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/28.JPG


البته من در این مقاله قصد ندارم حسابداری شخصی به شما آموزش دهم و بیشتر سعی در معرفی امکانات برنامه را به شما دارم و در صورتی که مایل هستید در سطح حرفه‌ای با این برنامه کار کنید بهتر است نگاهی به مرجع آموزشی که در ابتدای مقاله به آن اشاره شد، بیاندازید.
یکی دیگر از قابلیت‌های بسیار ارزشمند GnuCash، گزارش گیری عالی آن می‌باشد. شما قادرید از اطلاعات خامی که وارد سیستم می‌کنید، گزارشات متنوعی مبتنی بر متن و نمودارهای گرافیکی پویا دریافت نمایید. پویا به این معنی که این نمودارها به کلیک شما حساس هستند و با کلیک روی بخش‌های مختلف، به صفحات ورود تبادلات و یا به نمودارهای دیگری هدایت خواهید شد. انواع مختلف نمودارها از ستونی تا دایره‌ای قابل استفاده هستند. برای ایجاد گزارش، کافی است که از منوی Reports گزارش مورد نظرتان را انتخاب کنید تا نمایش داده شود. همچنین گزارشات را می‌توانید از نظر محدوده خواندن اطلاعات کاملا سفارشی نمایید. برای این منظور، در صفحه گزارش مربوطه، روی دگمه Options نوار ابزار برنامه کلیک کنید. شکل زیر یکی از گزارشان نموداری برنامه GnuCash را نمایش می‌دهد.

http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/29.JPG



هنگامی که یک گزارش را فعال می‌کنید، تا زمانی که آنرا ببندید، در هربار اجرای برنامه در یک لبه جداگانه در سمت چپ پنجره اصلی برنامه، برای استفاده موجود خواهد بود. ضمنا با کلیک روی دگمه Export قادر خواهید بود تا گزارش را به صورت صفحه HTML ذخیره نمایید.

نتیجه گیری
به طور کلی برنامه GnuCash دارای قابلیت‌های بسیار فراوان و قدرمتندی است که در صورتی که مدتی تجربه کار با سایر نرم‌افزارهای مدیریت مالی شخصی یا حسابداری را داشته باشید به نحو احسن قادر خواهید بود تا امور مالی شخصی خود را به آن بسپارید. در پایان بد نیست بدانید که این برنامه آخرین برنامه‌ای بود که انتقال کامل من را از ویندوز به لینوکس، در حدود یکسال پیش تکمیل کرد. من تا پیش از آن GnuCash را می‌شناختم، ولی فقط امکان تبدیل داده‌های MS-Money به فرمت Quicken یا GnuCash لاینحل باقی مانده بود که خوشبختانه با Crash کردن MS-Money و از میان رفتن داده‌های اصلی و پشتیبان خودکار، (که بیش از ۳ سال اطلاعات بود) مشکل حل شد و من به GnuCash منتقل شدم و آخرین بهانه من برای بوت در ویندوز نیز از میان رفت. به همین دلیل از MS-Money ممنون هستم!

[Admin]

برنامه دريافت فايل GNU Wget


برنامه دريافت فايل GNU Wget
اين برنامه يك ابزار رايگان براي دريافت فايل از اينترنت در محيط متني ميباشد . اين برنامه از پروتكل هاي HTTP، HTTPS و FTP پشتيباني ميكند و همچنين سازگار با سرويس دهنده هاي پراكسي است .

Wget اين قابليت را دارد كه در پس زمينه، در حالي كه كاربر در سيستم وارد نشده است، به فعاليت بپردازد. به اين ترتيب ميتوانيد دريافت فايل را شروع كرده و از سيستم خارج شويد. Wget تا اتمام كار، به فعاليت خود ادامه خواهد داد. اين قابليت براي دانلود كردن فايلهاي بزرگ كه ساعتهاي زيادي طول ميكشند، مفيد است.

http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/30.JPG



Wget ميتواند لينكهاي موجود در سايتهاي وب را دنبال كرده و نسخه هاي محلي سايتتهاي وب را ايجاد نمايد و ساختار دايركتوري آنها را در كامپيوترتان ايجاد نمايد . به اين عمليات اصطلاحا دانلود بازگشتي يا Recursive downloading اطلاق ميشود. همچنين Wget ميتواند لينكهاي موجود در سايت وب را طوري تغيير دهد كه سايت را بتوان بصورت Offline در كامپيوتر مشاهده نمود .

Wget براي عملكرد روي خطوط آهسته و ناپايدار اتصال به اينترنت طراحي شده است . در صورتي كه اتصال شما دائما قطع ميشود، ويا بدليل بزرگ بودن فايل مجبور به قطع مداوم اتصال هستيد، Wget ميتواند پس از اتصال مجدد ادامه فايل را براي شما دريافت نمايد. Wget برنامه بسيار قابل اطميناني است. در بدترين شرايط، امكان ندارد كه يك فايل را بصورت خراب دانلود كند، حتي اگر اتصال شما صدها بار قطع شده باشد.

براي يادگيري كامل اين برنامه نياز داريد تا مستندات آنرا به تايپ دستور man wget مطالعه نماييد. اين مستندات حدود ۲۰ صفحه بوده و كليه گزينه هاي اين برنامه را توضيح داده است. این راهنما نیز با استفاده از این مستندات نوشته شده است. در اينجا براي آشنايي شما با كاربرد اين برنامه، برخي گزينه هاي مهم را به همراه مثال شرح ميدهم :



- استفاده ساده : در حالت عادي براي دريافت يك فايل، بايد پس از دستور wget، آدرس URL فايل مربوطه را وارد نماييد. براي اين كار، با استفاده از مرورگر خود، URL كامل فايل مربوطه را كپي كرده و در پنجره ترمينال، جلوي دستور Paste نماييد. در صورتي كه قبلا در حال دريافت فايلي بوده ايد و دريافت آن به دلايلي نيمه كاره مانده و مايل به دريافت ادامه فايل هستيد، ميتوانيد از سوئيچ c براي اين كار استفاده كنيد. به دو مثال زير توجه كنيد :


$ wget http://www.redhat.com/download/kernel-2.4-20.K7.rpm
$ wget -c http://www.redhat.com/download/kernel-2.4-20.K7.rpm




در مثال اول، wget شروع به دريافت فايلي را كه در جلوي آن تعيين شده است، خواهد كرد. در مثال دوم، در صورتي كه اين فايل قبلا به صورت ناقص دريافت شده است، ادامه آنرا دريافت خواهد كرد. برنامه wget به صورت پيش گزيده و خودكار، در صورت قطع اتصال به هر دليل، ۲۰ بار عمليات دريافت را تكرار خواهد كرد. در صورتي كه احساس ميكنيد اين تعداد ممكن است براي اتصال كند و ناپايدار شما كم باشد، با استفاده از سوئيچ t ميتوانيد تعداد آنرا تعيين كنيد . به مثال زير توجه كنيد :


$ wget -t 45 http://www.redhat.com/download/kernel-2.4-20.K7.rpm



در مثال بالا، برنامه wget، در صورت قطع اتصال، ۴۵ بار مجددا به سرويس دهنده متصل شده و دريافت را تمام خواهد كرد . در صورتي كه چنين اتصالي داريد، توصيه ميشود تا حتما سوئيچ c را هم بكار ببريد تا فايل از ادامه دريافت شود .

همانطور كه گفتم، يكي از قابليت هاي برنامه wget، قابليت اجراي آن در پس زمينه است. براي اجراي آن در پس زمينه، كافي است از دستور زير استفاده كنيد :



$ wget -t 45 -o log http://www.redhat.com/download/kernel-2.4-20.K7.rpm &



در مثال بالا، برنامه wget در حالت پس زمينه اجرا شده و عمليات آن در فايل ثبتي به نام log ثبت ميشود.



- استفاده پيشرفته : در صورتي كه يك فايل حاوي URL كامل فايلهايي كه نياز داريد دانلود شوند داريد، ميتوانيد با استفاده از گزينه i از آن استفاده كنيد:

$ wget -i | myFile



در مثال بالا، برنامه wget، آدرسهاي مورد نياز خود را از فايل myFile خواهد خواند. قبلا گفتم كه wget ميتواند يك سايت وب كامل را براي شما دانلود كرده و در كامپيوترتان ذخيره كند. براي دريافت كامل يك سايت وب، بايد دستور زير را وارد نماييد :

$ wget -r http://www.gnu.org/ -o gnulog



در اين مثال، برنامه wget، نسخه اي از سايت وب gnu.org را با عمق ۵ دايركتوري و همان ساختار دايركتوري استفاده شده در سايت، دريافت كرده و عمليات را در فايل gnulog ذخيره خواهد كرد. در صورتي كه مايل هستيد، لينكهاي فايلهاي HTML طوري تبديل شود تا در كامپيوتر خودتان و در حالت Offline بتوانيد آنها را مرور كنيد، از گزينه زير استفاده كنيد :

$ wget --convert-links -r http://www.gnu.org/ -o gnulog


در صورتي كه بخواهيد فقط محتويات يك دايركتوري حاوي فايلهاي خاص را دريافت كنيد نيز، wget اين امكان را به شما اعطا ميكند . به مثال زير توجه كنيد :



$ wget -r -l1 -A.png http://www.gnu.org/images/



در اين مثال، wget با عمق يك دايركتوري، تمام فايلهاي png موجود در دايركتوري مربوطه را دريافت خواهد كرد. در صورتي كه هنگام دانلود ساختار يك سايت، اتصال قطع شود، براي ادامه بايد از گزينه nc استفاده كنيد:

$ wget -nc -r http://www.gnu.org



بصورت كلي، برنامه wget برنامه اي بسيار قدرتمند و انعطاف پذير بوده و كليه نيازهاي دريافت فايل شما را پوشش خواهد داد.

[Admin]

نکاتی در مورد بازی های لینوکس

نکاتی در مورد بازی‌های لینوکس
بازیهای لینوکس
پیشرفت بازی‌های کامپیوتری آیینه‌ای از پیشرفت سخت افزار کامپیوترهاست. در دهه ۱۹۷۰، بازی‌های اولیه سیستم‌های یونیکس ساده بودند و امکان اجرای آنها روی اتصالات کند ترمینال‌های مبتنی بر کاراکتر وجود داشت. امروزه بازی‌ها مجموعه‌ای کامل شامل انیمیشن، صوت و گرافیک هستند که بطور کلی پیشرفت صنعت کامپیوتر را نشان می‌دهند.

به عقیده برخی، بازی‌های کامپیوتری می‌تواند دروازه ورود لینوکس به خانه‌ها باشد. امروزه هنوز بازی‌های عمومی برای لینوکس اندک هستند ولی هر روزه بازی‌های جدیدی برای آن ایجاد می‌شوند.


بدست آوردن اطلاعات در مورد بازی‌های لینوکس
برای بدست آوردن اخبار در مورد آخرین بازی‌های لینوکس و همچنین دسترسی به لینک‌هایی برای دانلود آنها، سایت‌های متعددی موجود هستند. برخی از آنها عبارتند از :

- سایت The Linux Game Tome با آدرس http://happypenguin.org/: این سایت حاوی اخبار در مورد بازی‌های لینوکس و دارای لینک‌هایی به سایر سایت‌های بازی است. معمولا لینک‌ها به اخبار سایر سایت‌های بازی است. لیست‌هایی از بازی‌هایی که جدیدا ارتقا یافته و یا بررسی شده اند نیز ارائه شده است.

- سایت بازی‌های لینوکس با آدرس http://linuxgames.org/: این سایت به شما کمک خواهد کرد تا آخرین اطلاعات را در مورد بازی‌های مورد نظرتان بدست آورید. لینک‌هایی به راهنماهای مختلف و سوالات پرسیده شده و همچنین یک انجمن برای بحث و تبادل نظر در مورد بازی‌های لینوکس وجود دارد. لینک‌هایی به سایر سایت‌های بازی‌های لینوکس نیز فراهم شده است.

- سایت id Software با آدرس http://idsoftware.com/: در این سایت اطلاعات و لینک‌هایی برای دانلود نسخه‌های نمایشی بازی‌های Quake و Doom خواهید یافت.

- سایت Tux Games با آدرس http://www.tuxgames.com/: در صورتی که آماده خرید یک بازی هستید، این سایت یک سایت مخصوص فروش بازی‌های تجاری لینوکس است. علاوه بر اخبار و بازی‌های گوناگون، این سایت ارائه دهنده لیست پرفروش‌ترین بازی‌ها و بازی‌هایی است که بزودی ارائه خواهند شد.

- سایت LGDC با آدرس http://lgdc.sunsite.dk/: در صورتی که قصد دارید خودتان بازی تولید کنید، این سایت منبع خوبی برای شما می‌تواند باشد.



رابط‌های گرافیکی بازی‌ها
بیشتر بازی‌های جدید به یک رابط گرافیکی برای اجرا شدن نیاز دارند. بیشتر این بازی‌ها برای اجرا شدن به همراه سیستم پنجره ای X Window ارائه می‌شوند. سایر رابط‌هایی که برای بازی‌ها وجود دارند، رابط SVGALIB و OpenGL هستند.

رابط X Window
همانطور که از قبل با این رابط آشنایی دارید، این رابط ارائه کننده زیرساختارهای پنجره ای در لینوکس است. بدلیل اینکه X قادر نیست یک فضای کامل روی صفحه نمایش به بازی اختصاص دهد، باعث کاهش کارایی بیشتر بازی‌ها می‌شود.

رابط Linux Super VGA Library
این رابط قادر به ارائه یک صفحه کامل به بازی‌ها است. بازی‌های مبتنی بر این کتابخانه می‌توانند در حالت تمام صفحه (Full Screen) اجرا شوند. بدلیل اینکه SVGALIB بر خلاف X هنگام اجرای بازی مجبور به مدیریت پنجره‌ها و میزکار نیست، بازی‌ها تحت این رابط بهتر و سریعتر اجرا می‌شوند.

هنگامی که یک بازی را که از رابط SVGALIB استفاده می‌کند را اجرا می‌کنید، این بازی، کنترل صفحه نمایش و ماوس را بر عهده می‌گیرد.

رابط OpenGL
بسیاری از بازی‌های پیشرفته لینوکس از این رابط استفاده می‌کنند. این رابط محیطی برای Render کردن پرسرعت گرافیک فراهم می‌آورد. برای دیدن لیستی از بازی‌ها و سایر برنامه‌هایی که از رابط OpenGL استفاده می‌کنند، می‌توانید از صفحه ابزارها و برنامه‌های لینوکس که در سایت OpenGL موجود هستند، در آدرس http://www.opengl.org/users/apps_hardware/applications/linux_apps.html دیدن نمایید.

[Admin]

فصل پنجم( برنامه های سیستمی )

مدیریت بسته های RPM / بخش اول


بسته‌های نرم‌افزاری چه هستند و چرا به آنها نياز داريم؟
هنگامی که توزیع لینوكس خود را نصب می‌کنید، اکثر نرم‌افزارهای مورد نيازتان همراه آن نصب می‌شود. ولی با این حال پیش می‌آید که نياز به بسته‌های دیگری داشته باشید و یا بسته‌های نرم‌افزارهای موجود را بخواهید به نسخه‌های جدیدتر ارتقا دهید. در چنین مواردی است که باید بسته‌های جدید را روی CD و یا از اینترنت دریافت نموده و نصب نمایید.
بسته‌های نرم‌افزاری کار نصب نرم‌افزارهای کاربردی را در لینوكس آسان کرده‌اند. دیگر لازم نیست برای نصب هر نرم‌افزار، کاربر کدهای منبع را دریافت کرده، آنها را کامپایل نموده و نصب کند. کاری که بسیاری از کاربران از انجام آن ناتوان هستند.
همانطور که متوجه شدید، بسته‌های نرم‌افزاری حاوی برنامه‌های قابل اجرا و آماده برای نصب هستند. ممکن است در اینترنت به انواع مختلفی از بسته‌های نرم‌افزاری برخورد نمایید که البته همه آنها حاوی نرم‌افزارهای آماده برای نصب نیستند که جلوتر درباره آنها توضیح خواهم داد. پر کاربردترین بسته‌های آماده نصب نرم‌افزارهای کاربردی، بسته‌های نوع rpm و deb هستند. در این مقاله ما به بررسی بسته‌های نرم‌افزاری با فرمت rpm و مدیریت آنها خواهیم پرداخت و در مقاله جداگانه‌ای، مدیریت بسته‌های deb را که مخصوص لینوكس debian و توزیع‌های مبتنی بر آن است را بررسي خواهیم کرد.

درک نامگذاری و فرمت بسته های نرم‌افزاری
وقتی بسته ای را از اینترنت دانلود می‌کنید، می‌بینید که از یک نام، تعدادی شماره، نقطه، gz و tar تشکیل شده است. خوب اینها چه معنی دارند؟ ابتدا این اعداد و حرفها پیچیده به نظر می‌رسند در صورتی که اگر برایتان شرح داده شوند، بسیار ساده هستند. پس از مدتی به این شیوه نامگذاری عادت خواهید کرد. بیشتر بسته های نرم‌افزاری لینوکس از قاعده نامگذاری GNU استفاده می‌کنند. مثال‌های زیر فرمت‌های گوناگون بسته های نرم‌افزاری را نشان می‌دهد :


mycoolapp-4.2.3.i386.rpm
mycoolapp-4.2.3.tar.gz
mycoolapp-4.2.3.src.tar.gz
mycoolapp-4.2.3.bin.SPARC.tar.gz
mycoolapp-4.2.3.bin.ELF.static.tar.gz
این مثالها بسته های مختلف یک نرم‌افزار هستند. نام این بسته نرم‌افزاری mycoolapp است. پس از نام بسته ، شماره نسخه آن که 4.2.3 است قرار دارد. اولین شماره شماره اصلی یا major، دومین شماره شماره فرعی یا minor و آخرین شماره شماره وصله یا patch است. پس از شماره نسخه، نقطه ای قرار دارد که بعد از آن بخش های انتخابی قرار دارند که نشانگر محتوای بسته و چگونگی فشرده سازی آن هستند.
خط نخست یک بسته نرم‌افزاری rpm را نشان می‌دهد. rpm مخفف Redhat Package Manager است. i386 که قبل از rpm قرار دارد، نشان دهنده این است که بسته حاوی نرم‌افزار اجرایی برای کامپیوترهای PC معمولی است. فرمت rpm که ابتدا توسط Redhat ارائه شد، اکنون تبدیل به یک استاندارد برای پخش بسته های نرم‌افزاری لینوکس شده است. ببیشتر توزیع‌های لینوكس مانند ردهت، زوزه، ماندریک و... از این سیستم بسته بندی نرم‌افزار استفاده می‌کنند.

rpm در مقابل کد منبع
بسته هایی که بصورت فرمت rpm ارائه می‌شوند به سادگی قابل نصب بوده و برداشتن آنها نیز به سادگی امکان پذیر است. برای مدیریت بسته‌های rpm هم ابزارهای گرافیکی و هم ابزارهای متنی وجود دارند. در صورتی که در دنیای لینوکس تازه کار هستید، همیشه سعی کنید از این فرمت برای دریافت نرم‌افزارها استفاده نمایید.
- RPM: نصب نرم‌افزارها با استفاده از بسته‌های rpm بسیار آسان است. برای نصب یک بسته rpm شما نیازی به دانستن اطلاعاتی در مورد makefile ها و کامپایلرها ندارید. همانطور که در بالا نیز اشاره کردم، ابزارهایی نیز برای مدیریت این بسته‌ها فراهم آمده است. هنگامی که یک بسته rpm را نصب می‌کنید، ابزارهای rpm سایر نرم‌افزارهای احتمالی مورد نیاز این بسته را نیز بررسی کرده و در صورت نیاز به نصب بسته دیگری به شما اعلام میکنند.
- کد منبع (Source Code) : برخی اوقات تا ایجاد بسته های rpm یک نرم‌افزار، مدتی طول می‌کشد. در این مواقع باید از کد منبع آن استفاده کنید. همچنین می‌توانید با ایجاد تغییراتی در کد منبع نرم‌افزار، آنرا برای خود مناسبتر کنید. اکثر کاربران حرفه ای لینوکس کار کردن با کد منبع را ترجیح می‌دهند.
خوب به مثال بالا برمی‌گردیم. در دوخط بعدی بسته‌هایی قرار دارند که حاوی کد منبع نرم‌افزار هستند. هـمـانطور که مـی‌بـینید، این بسته‌ها توسط دستور tar آرشیو شده (tar) و توسط دستور gzip فشرده شده‌اند (gz). شما از این دو فرمان برای باز کردن و خارج کردن از حالت فشردگی بسته‌های نرم‌افزاری استفاده خواهید کرد.
بین شماره های نسخه و پسوند های tar.gz بخش های اختیاری می‌توانند قرار گیرند. این بخش ها توسط نقطه از هم جدا می‌شوند و اطلاعات خاصی مانند نوع پردازنده‌ای که کدهای اجرایی بر روی آنها اجرا خواهد شد، نوع کدهای اجرایی و ... را فراهم می‌کنند. برای مثال bin.SPARC نشان می‌دهد که بسته حاوی کدهای اجرایی است که بر روی ایستگاههای کاری مبتنی بر پردازنده‌های SPARC اجرا خواهد شد.

استفاده از انواع گوناگون آرشیوها و فرمت مستندات
بسیاری از بسته‌های نرم‌افزاری که به یک توزیع خاص (مانند ردهت، SuSE، Debian و...) وابسته نيستند از روش tar/gzip برای فشرده سازی و آرشیو کردن فایل‌ها استفاده می‌کنند. البته ممکن است در سایتهای FTP لینوکس به فرمت‌های دیگری نیز بر بخورید. لازم به ذکر است که برخی از این فایلها مستندات همراه نرم‌افزار بوده و کد منبع یا اجرایی نیستند.
جدول ۱ فرمت های مختلف فایلی که شما هنگام چرخش در سایتهای FTP لینوکس مشاهده خواهید کرد و جدول ۲ برخی فرمت‌های رایج مستنداتی که همراه با نرم‌افزارهای لینوکس ارائه می‌شوند را نشان میدهد.
برای اینکه بدانید یک فایل دارای چه فرمتی است، می‌توانید از دستور file استفاده کنید. به مثال زیر توجه کنید :


$ file telnet.htm
telnet.htm: HTML document text



http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/31.JPG


نصب برنامه های کاربردی در لینوکس ردهت
بیشتر برنامه هایی که نیاز به نصب آنها دارید، به صورت فرمت rpm موجود هستند. در صورتی که هیچ بسته rpm ای برای نرم‌افزار مورد نظرتان پیدا نکردید، می‌توانید از کد منبع نرم‌افزار استفاده کنید و خودتان نرم‌افزار مورد نیاز را کامپایل و نصب کنید.


http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/32.JPG


نصب و مدیریت بسته های rpm
هنگامی که یک برنامه کاربردی که با فرمت rpm است به دستتان می‌رسد، این بسته معمولا فقط شامل یک فایل است. دستوری که شما برای مدیریت و استفاده از بسته های نرم‌افزاری rpm استفاده می‌کنید، دستور rpm است.
برای مدیریت بسته های rpm ، دستور rpm گزینه‌هایی را برای لیست کردن بسته‌های نصب شده، ارتقا بسته‌های نصب شده، بدست آوردن اطلاعات از محتویات یک بسته و .... ارائه می‌کند. همچنین گزینه‌هایی وجود دارند که توسط آنها می‌توانید بررسی نمایید که کلیه فایل‌های یک بسته نصب شده وجود داشته و تغییر نکرده باشند. دستور rpm در حالتهای زیر کار می‌کند:
- نصب نرم‌افزار (install) با گزینه i
-ارتقا نرم‌افزار (Upgrade) با گزینه U
- کسب اطلاعات از بسته (Query) با گزینه q
- چک کردن بسته (Verify) با گزینه V
- بررسی امضا بسته (Signature check) با گزینه checksig
- برداشتن بسته (Uninstall) با گزینه e
-ساخت بسته (Build) با گزینه b
-ساخت مجدد بانک اطلاعاتی (RebuildDatabase) با گزینه rebuilddb
- تصحیح مجوزها (Fix Permissions) با گزینه setperms
- تعیین مالک/گروه (Set Owners/groups) با گزینه setugids
با استفاده از این گزینه‌ها می‌توانید بسته های rpm را نصب کرده، صحت نصب بسته ها را بررسی کنید و اشکالات احتمالی را برطرف نمایید.

هشدار : برای نصب یا برداشتن بسته های rpm باید با کاربر ریشه وارد سیستم شده باشید. نمایش بسته‌های نصب شده، کسب اطلاعات از بسته و نمایش محتویات بسته نیاز به داشتن مجوز ریشه ندارد.

[Admin]

مدیریت بسته های rpm / بخش دوم


مدیریت بسته‌های RPM بخش دوم v\:* {behavior:url(#default#VML);} o\:* {behavior:url(#default#VML);} w\:* {behavior:url(#default#VML);} .shape {behavior:url(#default#VML);} st1\:*{behavior:url(#ieooui) } نصب بسته های rpm
برای نصب بسته های rpm با استفاده از دستور rpm، باید از روش زیر استفاده کنید :


$ rpm -i [option] package
package نام بسته rpm است. این بسته ممکن است در مسیر جاری شما قرار داشته باشد، یا در روی درایو CD-ROM و یا روی سایت FTP .

توجه : در صورتی که دستور نصب بسته‌ای را صادر کنید که روی سایت FTP قرار دارد، این بسته ابتدا از سایت دانلود شده و سپس نصب می‌گردد.


همراه با گزینه i هنگام نصب می‌توانید از گزینه‌های زیر استفاده نمایید:
-vv- این گزینه اطلاعات Debugging را هنگام نصب چاپ میکند. با این گزینه تمام آنچه را هنگام نصب رخ میدهد خواهید دید.
- h- فرایند نصب بسته را بصورت تعدادی کاراکتر # نشان میدهد. این کاراکترها در کنار هم تشکیل یک نوار پیشروی (Progress bar) را میدهند که برای کسب اطلاعات از وضعیت نصب بسته مفید است.
- percent- درصد پیشرفت نصب بسته را حین فرایند نصب چاپ میکند.
قبل از اینکه نصب بسته شروع شود، ابزار rpm بررسی‌هایی مبنی بر نصب بودن نسخه جدیدتر بسته و یا بسته های دیگری که به آن نیاز می‌باشد (Dependencies) به عمل می‌آورد. در صورتی که بسته‌های جدیدتر وجود داشته باشد، بسته نصب نخواهد شد. برای عبور از این شرایط می‌توانید از گزینه های زیر استفاده کنید:
- force-- با استفاده حتی اگر بسته در حال نصب قدیمی تر از بسته نصب شده باشد، نصب خواهد شد. این کار فایلهای جدیدتر را با فایلهای قدیمی تر جایگزین خواهد کرد. این گزینه مشابه استفاده از گزینه های oldpackage، rplacefiles و replacepkgs است.
- nodeps-- بسته های مورد نیاز برا نادیده گرفته و بسته را نصب میکند. البته ممکن است بسته ای که اینگونه نصب شود، کار نکند.
- ignorearch-- با استفاده از این گزینه اگر بسته با معماری پردازنده شما سازگاری نداشته باشد نیز نصب خواهد شد.
- ignoreos-- در صورتی که بسته با سیستم عامل کامپیوترتان سازگاری نداشته باشد، نصب خواهد شد.
مثال زیر چگونگی نصب یک بسته را نشان می‌دهد :


$ rpm -i audiofile-devel-0.6-1.i386.rpm
من شخصا ترجیح میدهد هنگام نصب بسته مطلع باشم که چه چیزی رخ میدهد. برای این کار معمولا گزینه vv را هم اضافه می‌کنم:


$ rpm -ivv audiofile-devel-0.6-1.i386.rpm
D: counting packages to install
D: found 1 packages
D: looking for packages to download
D: retrieved 0 packages
D: New Header signature
D: Signature size: 160
...
با استفاده از یک خروجی اینچنینی می‌توانید به تمام جزئیات عملیاتی که هنگام نصب بسته انجام می‌شود ، پی ببرید. راه دیگری که می‌توانید بررسی کنید که آیا بسته به درستی نصب شده است یا خیر استفاده از گزینه h است. به مثال زیر توجه کنید :


$ rpm -ivh audiofile-devel-0.6-1.i386.rpm
audiofile-devel [###################################]100%
بوسیله این گزینه، همانطور که می‌بینید تعدادی کاراکتر # روی صفحه ترمینال چاپ می‌شود که بیانگر صحت نصب بسته است. همانطور که دیدید در صورتی که اشکالی وجود نداشته باشد، نصب بسته های rpm بسیار آسان است. برخی اوقات ممکن است در نصب بسته ها اشکالاتی ایجاد شود که نمونه هایی از آنها در زیر شرح داده شده اند.
-خطای بسته های مورد نیاز (Package dependencies errors) : در صورتی که بسته‌هایی که نصب می‌کنید، برای کارکرد صحیح به بسته‌های دیگری نیاز داشته باشند، این خطا را دریافت خواهید کرد. برای حل این مشکل کافی است که بسته‌های مورد نیاز را نیز تهیه کرده و قبل از نصب بسته اصلی آنها را نصب کنید. البته همانطور که در بالا شرح داده شد، می‌توانید rpm را مجبور کنید تا بسته های مورد نیاز را بررسی نکند، ولی این کار به هیچ وجه توصیه نمی شود زیرا بسته نصب شده کار نخواهد کرد.
- خطاهای کاربر غیر ریشه : در صورتی که در حالت کاربر ریشه نباشید و دستور rpm را با گزینه i اجرا کنید، این خطاها را دریافت خواهید کرد. برای رفع این مشکل کافی است با استفاده از دستور su بصورت کاربر ریشه وارد شوید.


ارتقا بسته های rpm
گزینه ارتقا یا U بسیار شبیه به گزینه نصب بسته جدید می‌باشد. با این تفاوت که ابتدا بسته قدیمی را از روی سیستم برداشته و سپس بسته جدید را نصب میکند. به روش زیر توجه کنید :


$ rpm -U [options] package
ممکن است پس از نصب بسته جدید، به دلایلی نرم‌افزار مربوطه کار نکند. برای بازگشت به حالت قبلی و نصب بسته قدیمی تر باید از گزینه oldpackage استفاده نمایید. برای روشن شدن مطلب به مثال زیر توجه کنید :


$ rpm -U --oldpackage audiofile-devel-0.5-3.i386.rpm
در صورتی که بسته جدیدتر نصب باشد، از روی سیستم برداشته شده و بسته قدیمی تر نصب خواهد شد.


نکته : از گزینه U می‌توانید چه برای نصب جدید بجای گزینه i و چه برای ارتقا استفاده نمایید. گزینه U همیشه کار خواهد کرد. ولی گزینه i در صورتی که بسته قبلا نصب شده باشد، کار نخواهد کرد.



حذف بسته های rpm
در صورتی که دیگر به یک بسته نیازی ندارید و میخواهید برای آزاد شدن فضای دیسک سخت خود آنرا از روی سیستم برداشته و حذف نمایید، باید از گزینه e استفاده نمایید. روش این کار به صورت زیر است :



$ rpm -e package
در صورتی که هیچ بسته ای به بسته مورد نظر نیازی نداشته باشد، بسته از روی سیستم حذف خواهد شد. ممکن است قبل از حذف بسته بخواهید این امر را بررسی نمایید. برای این کار باید از گزینه q استفاده کنید. با استفاده از این گزینه می‌توانید بررسی های مختلفی انجام داده و اطلاعات با ارزشی بدست آورید. برای بررسی اینکه بسته مورد نظر، مورد نیاز بسته ای می‌باشد یا خیر، از روش زیر استفاده کنید :


$ rpm -q --whatrequires package
در صورتی که تصمیم گرفتید تا بسته‌ای را حذف نمایید، من توصیه می‌کنم تا از گزینه vv به همراه گزینه e استفاده کنید. این کار به شما نشان می‌دهد که آیا واقعا فایلهای بسته حذف شده اند یا خیر..
بدلیل اینکه معمولا در این موارد خروجی طولانی خواهد بود و از صفحه ترمینال فراتر خواهد رفت، می‌توانید خروجی را از طریق لوله بندی به یک برنامه دیگر و یا یک فایل هدایت نمایید. به مثال زیر توجه کنید:


$ rpm -evv xpilot | more
در مثال بالا خروجی rpm به برنامه more هدایت می‌شود و از طریق آن می‌توانید خروجی را بصورت صفحه به صفحه مطالعه نمایید. برای این کار می‌توانید از کلید Space استفاده کنید.
سایر گزینه هایی که می‌توانید همراه با گزینه e برای نادیده گرفتن شرایطی که مانع حذف شدن یک بسته می‌شوند، استفاده کنید به شرح زیر هستند :
nodeps-- بسته را بدون توجه به سایر بسته هایی که به آن نیاز دارند حذف میکند.
nodcripts-- بسته را بدون اجرای هر گونه اسکریپتی حذف میکند.
برای اینکه مطمئن شوید هنگام برداشتن بسته چه اتفاقاتی رخ میدهد، می‌توانید با استفاده از گزینه test فقط برداشتن بسته را شبیه سازی نمایید. با این کار مشکلات احتمالی را مشاهده خواهید کرد و بهتر می‌توانید آنها را رفع کنید. همراه با گزینه test هم می‌توانید از vv استفاده کنید . به مثال زیر توجه کنید :


$ rpm -evv –test xpilot | more
در صورتی که همه چیز به خوبی پیش رفت، می‌توانید دستور خود را بدون گزینه test اجرا نمایید تا بسته از روی سیستم برداشته شود.


بدست آوردن اطلاعات از بسته های rpm
با استفاده از گزینه q می‌توانید اطلاعات با ارزشی را از بسته های rpm دریافت نمایید. این اطلاعات می‌تواند از لیست بسته های نصب شده تا اطلاعات جزئی هر بسته متغییر باشد. روش استفاده از این گزینه به صورت زیر است :


$ rpm -q [options]
اطلاعات مفیدی که می‌توانید با استفاده از این گزینه بدست آورید به شرح زیر هستند :
qa- لیستی از بسته‌های نصب شده را نمایش می‌دهد.
qf file- بسته‌ای که یک فایل خاص به آن تعلق دارد را چاپ می‌کند. بجای file باید مسیر کامل فایل مورد نظر را تایپ کنید و در صورتی که فایل در دایرکتوری جاری قرار دارد، تنها کافی است که نام فایل را تایپ کنید.
qi- اطلاعات جزئی یک بسته را چاپ می‌کند.
qR- اجزای مورد نیاز بسته را چاپ می‌کند.
ql- لیست فایلهایی که در بسته قرار دارند را چاپ می‌کند.
qd- مستنداتی که در بسته وجود دارند را چاپ می‌کند.
qc- فایلهای پیکربندی که در بسته قرار دارند را چاپ می‌کند.
همانطوری که در بالا گفته شد برای لیست کردن تمام بسته های موجود روی کامپیوترتان می‌توانید از گزینه qa استفاده کنید. بدلیل اینکه این لیست بسیار طولانی خواهد بود، می‌توانید خروجی آنرا به یک فایل هدایت نموده و یا با استفاده از دستور grep بسته های مورد تیازتان را پیدا کنید. برای روشن شدن مطلب به مثالهای زیر توجه کنید :



$ rpm -qa > myPackages
$ rpm -qa | grep -i php
phpdoc-4.0.6-133
mod_php4-4.1.0-104
mod_php4-core-4.1.0-104
در مثال اول خروجی دستور به فایلی به نام myPackages هدایت می‌شود. این فایل یک فایل متنی است که می‌توانید آنرا در یک ویرایشگر متنی مانند gedit یا vi مشاهده کنید. در مثال دوم، خروجی دستور به فیلتر grep هدایت شده و خواسته می‌شود تا نامهای حاوی php نمایش داده شوند. نتیجه وجود سه بسته نصب شده است.
در صورتی که به اطلاعات جزئی در مورد یک بسته خاص نیاز داشتید، می‌توانید از گزینه qi استفاده کنید. به مثال زیر توجه کنید :


$ rpm -qi phpdoc
Name : phpdoc Relocations: (not relocateable)
Version : 4.3.2 Vendor: Red Hat, Inc.
Release : 133
Build Date: Sat 23 Mar 2002 11:30:27 AM PST
Install date : Thu 12 Jun 2003 11:55:13 AM PDT
Build Host: devel.redhat.com
Size : 8592660 License: the PHP Group
Description : Documentation to PHP as HTML, PDF and RTF.
برای کسب اطلاعات از محتوای یک بسته، باید از گزینه ql استفاده کنید.مثال زیر محتویات بسته phpdoc را نمایش میدهد :


$ rpm -ql phpdoc
/usr/share/doc/packages/phpdoc/manual/x61684.html
/usr/share/doc/packages/phpdoc/manual/x61688.html
/usr/share/doc/packages/phpdoc/manual/x61694.html
/usr/share/doc/packages/phpdoc/manual/x61720.html
...
آیا دوست دارید بدانید که همراه یک بسته خاص چه مستنداتی ارائه شده است؟ کافی است از گزینه qd استفاده کنید. با این کار می‌توانید به محل مستندات یک برنامه به راحتی پی ببرید. به مثال زیر توجه کنید :


$ rpm -qd ppp
/usr/share/doc/packages/ppp/FAQ
/usr/share/doc/packages/ppp/README
/usr/share/doc/packages/ppp/README.cbcp
/usr/share/doc/packages/ppp/README.linux
...
بیشتر بسته های نرم‌افزاری به همراه خود چندین فایل پیکربندی دارند . برای پیدا کردن آنها باید از گزینه qc استفاده کنید. به مثال زیر توجه کنید :


$ rpm -qc ppp
/etc/pam.d/ppp
/etc/ppp/chap-secrets
/etc/ppp/options
/etc/ppp/pap-secrets
...
در صورتی که نیاز دارید بدانید که یک فایل یا برنامه خاص به کدام بسته تعلق دارد، می‌توانید از گزینه qf استفاده نمایید. به مثال زیر توجه کنید:



$ rpm -qf /usr/bin/wvdial
wvdial-1.52-136


بررسی صحت نصب بسته های rpm
گاهی اوقات مدتی پس از نصب یک بسته به نظر می‌رسد که نرم‌افزار مربوطه بطور صحیح کار نمی‌کند. برای بررسی اینکه تمام محتویات یک بسته بدون تغییر باقی مانده اند یا خیر، باید از گزینه V استفاده نمایید. اطلاعات هر بسته نصب شده در بانک اطلاعات rpm کامپیوترتان ذخیره می‌شود. بوسیله گزینه V می‌توانید بررسی کنید که فایلهای مربوط به بسته دچار تغییر نشده باشند.
هنگامی که از این گزینه استفاده می‌کنید تعداد زیادی آزمایش سایز فایلها و مجوزهای آنها صورت می‌گیرد. در صورتی که تمام فایلها بدون مشکل باشند، شما هیچ خروجی از دستور مشاهده نخواهید کرد. تمام بخشهایی که پس از نصب بسته دچار تغییر شده باشند، همراه با چگونگی تغییر آنها چاپ خواهند شد. به مثال زیر توجه کنید:


$ rpm -V ppp
S.5......T c /etc/ppp/chap-secrets
S.5......T c /etc/ppp/pap-secrets
خروجی مثال بالا نشان می‌دهد که از بسته ppp (نرم‌افزاری که برای ایجاد تماس dialup با اینترنت به کار می‌رود) پس از نصب۲ تغییر در فایلهایش داشته است. حرف S نشاندهنده تغییر در اندازه فایل، عدد ۵ نشان دهنده تغییر در ترکیب MD5 فایل، حرف T نشاندهنده تغییر در زمان تغییر فایل و حرف c نشان می‌دهد که این فایلها فایلهای پیکربندی هستند. با بررسی فایلها متوجه می‌شویم که تغییرات اعلام شده، تغییراتی است که خود من برای تنظیم برنامه ppp انجام داده‌ام. پس بسته ppp مشکلی ندارد. علائم نشاندهنده ای که با این گزینه با آنها برخورد خواهید کرد عبارتند از :
5 : نشانگر تغییر در MD5 checksum است. نشاندهنده ایجاد تغییراتی در محتوای یک فایل میباشد.
S : نشانگر تغییر در اندازه فایل میباشد.
L : نشانگر این است که فایل تبدیل به یک لینک ظاهری (Symbolic) به فایل دیگری شده است.
T : زمان تغییر فایل را نشان میدهد.
D : فایل مورد نظر تبدیل به یک فایل مخصوص ابزار (Device Special File) شده است.
U : کاربر مالک فایل تغییر کرده است.
G : گروه کاربری فایل تغییر کرده است.
M : مالکیت یا مجوزهای دسترسی به فایل تغییر کرده است.

[Admin]

مدیریت نرم افزار با APT / بخش اول

مدیریت نرم‌افزار با APT بخش ۱
مدیریت بسته‌های DEB
نرم‌افزارهایی که همراه با توزیع دبیان ارائه می‌شوند، در بسته‌هایی قرار دارند که حاوی مجموعه‌ای از برنامه‌ها، اسکریپت‌ها و فایل‌های کمکی است. در صورتی که یک برنامه به یک کتابخانه یا برنامه دیگری روی کامپیوتر شما نیاز داشته باشد، بسته آنرا نیز برای شما نصب خواهد کرد. به این یسته‌های ثالث، وابستگی‌های نرم‌افزاری یا Dependencies گویند.

برای نصب بسته‌های نرم‌افزارهای در لینوکس دبیان و یا توزیع‌ها مبتنی بر آن مانند لیبرانت و Knoppix، راههای مختلفی وجود دارند:
-استفاده از یک بسته دبیان : راحت‌ترین و عمومی‌ترین روش نصب نرم‌افزارهای کاربردی می‌باشد.
-استفاده از بسته‌های tar/gz حاوی کدهای منبع: این کار هنگامی صورت می‌گیرد که بسته دبیان یک نرم‌افزار خاص وجود نداشته باشد.
-تبدیل یک بسته از سایر فرمتها مانند rpm به deb: البته این راه ممکن است برخی اوقات مفید باشد، ولی همیشه قابل استفاده نیست.
-استفاده از یک برنامه نصب ثالث: برخی نرم‌افزارهای بازمتن به این صورت و به همراه یک برنامه نصب کننده ارائه می‌شوند. از این نرم‌افزارها می‌توان به مجموعه اداری OpenOffice اشاره نمود. استفاده از این برنامه‌ها بسیار آسان می‌باشد.
به هر صورت از هر روشی که استفاده نمایید، برای نصب یا حذف نرم‌افزار باید بصورت کاربر ریشه وارد شده باشید.



مفهوم بسته‌های نرم‌افزاری
یک بسته نرم‌افزار لینوکس، مجموعه‌ای از فایل‌ها برای نصب آسان نرم‌افزار می‌باشد. هر بسته حاوی یک برنامه و اسکرپت برای نصب، پیکربندی و حذف آن نرم‌افزار می‌باشد. در بیشتر موارد فایل‌های کمک برنامه نیز همراه آن ارائه می‌شوند.
لینوکس دو سیستم عمده برای بسته‌های نرم‌افزاری داراست:
-سیستم بسته‌بندی ردهت یا rpm که توسط ردهت و برخی توزیع‌های دیگر مانند مندریک و زوزه استفاده می‌شود. پسوند بسته‌های آن rpm است.
-سیستم بسته‌بندی دبیان یا deb که توسط لینوکس دبیان و توزیع‌های مبتنی بر آن مانند لیبرانت و Knoppix استفاده می‌شود. پسوند بسته‌های آن deb است. سیستم بسته‌بندی دبیان بدلیل قابلیت‌ها و قابل اعتماد بودن آن شناخته شده است. در این سیستم مشکل وابستگی‌های نرم‌افزار حل شده است و خود سیستم نرم‌افزارهای لازم را بجای یک هشدار ساده نصب می‌کند. حتی شما می‌توانید در همان حین که سیستم شما در حال کار است، با یک دستور ساده آنرا به نسخه جدیدتر ارتقا دهید. در حال حاضر راحت‌ترین و قدرتمندترین سیستم مدیریت بسته‌های نرم‌افزاری، سیستم مدیریت بسته‌های دبیان می‌باشد.

با سیستم مدیریت بسته‌های نرم‌افزاری دبیان مفهوم یکبار نصب برای تمام عمر معنی پیدا می‌کند. آیا نسخه جدیدی ارائه شده است؟ شما نیاز ندارید سیستم خود را از ابتدا نصب نمایید! CD های جدید را به سیستم اضافه نموده و با یک دستور کل سیستم را به بسته‌های با نسخه جدید ارتقا دهید!

برخی اوقات این امکان وجود دارد که از یک بسته rpm روی یک سیستم دبیان و از یک بسته deb روی سیستم‌های مبتنی بر rpm استفاده نمایید. البته این کار توصیه نمی‌شود زیرا ممکن است به سیستم‌عامل شما آسیب وارد نماید. بجای این کار می‌توانید از یک برنامه مبدل مانند alien برای تبدیل بسته‌ها به هم استفاده نموده و سپس عمل نصب را انجام دهید. البته عمل تبدیل ممکن است همیشه موفقیت آمیز نباشد.

بسته‌های نرم‌افزاری دبیان از طریق CD یا از طریق سایت http://www.debian.org (http://www.debian.org/) موجود است.



ابزارهای مدیریت بسته‌های نرم‌افزاری
دبیان ابزارهای مختلفی برای مدیریت بسته‌های نرم‌افزاری خود ارائه می‌دهد. این ابزارها عبارتند از:
-apt-get : یک ابزار پیشرفته مدیریت بسته‌های نرم‌افزاری.
-dpkg: یک ابزار مدیریت بسته‌های نرم‌افزاری، اما نه به پیشرفتگی apt، ولی دارای قابلیت جستجوی بسته‌ها و محتویات آنها.
-dpkg-deb: یک ابزار مدیریت بسته‌های نرم‌افزاری.
سایر ابزارهایی که موجود هستند، عبارتند از dselect و capt که دو رابط متنی هستند. این دو ابزار در اینجا فقط برای آشنایی ذکر شدند و آنها را بررسی نخواهیم کرد.
تمام این ابزارها با تعدادی از منابع کار می‌کنند. این ابزارها می‌توانند CD یا سایتهای اینترنتی باشند. بسته‌ها از منبع به کامپیوتر شما منتقل می‌شوند. سپس می‌توانید آنها را فورا یا بعدا نصب نمایید.



مدیریت بسته‌های دبیان
قبل از نصب، حذف یا ارتقا نرم‌افزار، شما باید چیزهایی یاد بگیرید:
-سیکل حیاتی یک بسته
-اطلاعات درون بسته‌ها شامل:
-محتویات بسته‌ها
-نام بسته‌ها
-اولویت‌ها
-وابستگی‌های نرم‌افزاری
-وضعیت‌ها
-پرچم‌های بسته‌ها



سیکل حیاتی یک بسته
مدیریت بسته‌های دبیان از اصطلاحات خاصی برای شرح اعمال انجام شده با بسته‌ها استفاده می‌کند:
-دانلود شده (Downloaded): بسته‌ها از روی CD یا اینترنت به روی دستگاه شما منتقل شده‌اند.
-بازشده (Unpacked): فایلهای بسته باز شده‌اند، ولی هنوز آماده استفاده نیستند.
-کامپایل شده (Compiled): یک کد اجرایی از بسته حاوی کدهای منبع ایجاد شده است.
-پیکربندی شده (Configured): بسته آماده برای استفاده روی سیستم است، ولی هنوز نصب نشده است.
-نصب شده (Installed): بسته آماده استفاده است.
-برداشته شده (Deinstalled): بسته بجز فایلهای پیکربندی آن، از روی کامپیوتر حذف شده است.
-حذف شده (Purged): کل بسته شامل فایلهای پیکربندی از روی کامپیوتر حذف شده است.



اطلاعات درون بسته‌ها
بسته‌های نرم‌افزاری حاوی مقداری اطلاعات مختلف هستند. شما می‌توانید یک برنامه را بدون مطالعه این اطلاعات نصب نمایید، ولی خواندن آن از ایجاد بسیاری از مشکلات جلوگیری خواهد کرد. برای مثال ممکن است یک بسته با بسته دیگری تداخل داشته باشد و یا حجم نصب شده یک بسته ممکن است از اندازه موجود روی دیسک سخت شما بیشتر باشد.



محتویات بسته‌ها
بسته‌های دبیان ممکن است حاوی کد اجرایی یا کدهای منبع باشند. یک بسته حاوی کد اجرایی، دارای یک برنامه کامپایل شده است که می‌توانید بلافاصله پس از نصب آنرا اجرا نمایید. بسته‌های حاوی کدهای منبع قبل از استفاده باید کامپایل شوند. یک بسته حاوی کدهای اجرایی حاوی اقلام زیر می‌باشد:
-برنامه نرم‌افزاری.
-فایل conffiles که حاوی لیست فایلهای پیکربندی بسته می‌باشند.
-فایلهای پیکربندی که برا ینصب و برداشتن بسته مورد نیاز می‌باشند.
-اسکریپتهای نصب که هنگام استفاده از ابزارهای بسته‌های نرم‌افزاری به طور خودکار اجرا می‌شوند. برخی از آنها ممکن است به ورودی‌های کاربر نیاز داشته باشند. اسکریپتها معمولا در مسیر var/lib/dpkg/inf قرار دارند و به طور عام ۴ عدد هستند:
-preinst: قبل از نصب بسته اجرا می‌شود.
-postinst: بعد از نصب بسته اجرا می‌شود.
-prerm: قبل از حذف بشته اجرا می‌شود.
-postrm: بعد از حذف بسته اجرا می‌شود.
-فایلهای man و info که حاوی کمک برنامه هستند.
-فایل کنترل که حاوی خلاصه‌ای از کتابخانه‌های مورد نیاز بسته، نام و نسخه بسته، اولویت بسته، اندازه نصب شده آن، تهیه کننده آن و سایر اطلاعات اولیه می‌باشد.



نام بسته‌های نرم‌افزاری
برای نصب یا حذف یک بسته، شما تنها به نام آن نیاز دارید. در سایر موارد، ممکن است به نام کامل بسته نیاز داشته باشید. ساختار نامگذاری بسته‌های نرم‌افزاری دبیان بصورت program_version-revision_processor.deb می‌باشد. به عبارت دیگر:
-نام بسته که برخی اوقات یک نام مخفف است.
-شماره نسخه
-شماره اصلاحیه
-نوع پردازنده مانند i386 برای ماشینهای اینتل
-پسوند deb که نشانگر یک بسته دبیان است. البته توزیع‌های مبتنی بر دبیان نیز از این پسوند ممکن است استفاده کنند.



اولویتهای بسته‌ها
اولویت یک بسته نرم‌افزاری در فایل کنترل آن لیست شده است. اولویت نشانگر حد اهمیت بسته برای سیستم‌عامل است:
-Requires: بسته باید حتما بطور صحیح کار کند. به عبارت دیگر بسته یکی از اجرای پایه‌ای سیستم عامل است.
-Important: سیستم بصورت حیاتی به بسته نیاز ندارد، ولی قابلیتهایی پایه‌ای به سیستم اضافه می‌کند. بسیاری از بسته‌های رده Important، بعنوان بخشی از سیستم‌عامل نصب می‌شوند.
-Standard: سیستم از وجود این بسته سود خواهد برد.
-Optional: بیشتر سیستم‌ها دارای این بسته هستند.
-Extra: یا سیستم به این بسته نیازی ندارد و یا با بسته‌ای از اولویتهای بالاتر تداخل دارد. این بسته‌ها باید با مطالعه و تحقیق دقیق‌تری نصب شوند.



وابستگی‌های نرم‌افزاری
وابستگی‌های یک بسته نرم‌افزاری در فایل کنترل آن لیست شده‌اند. وابستگی‌های نرم‌افزاری نشانگر چگونگی تعامل یک بسته با یسته‌های دیگر نرم‌افزاری و کتابخانه‌های برنامه نویسی هستند.
-Depends: بسته به یسته یا بسته‌های دیگری برای عملکرد صحیح نیاز دارد. ممکن است به نسخه خاصی از یک برنامه دیگر نیاز داشته باشد. این نوع وابستگی معمولا در مورد فایلهای کتابخانه‌ای رواج دارد.
-Recommends: بسته با یک بسته دیگر بهتر کار خواهد کرد ولی به طور اساسی به آن نیازی ندارد.
-Suggests: در بیشتر موارد بسته با بسته دیگری بهتر کار خواهد کرد.
-Conflicts: بسته با یک بسته دیگر کار نخواهد کرد. دو بسته به همراه هم نباید نصب شوند زیرا یکی یا هردوی آنها از کار خواهند افتاد.
-Replaces: بسته هنگام نصب بسته یا بسته‌هایی را جایگزین خواهد کرد. تحقیق کنید که در چنین مواردی مشکلی برای سیستم‌عامل یا سایر برنامه‌ها رخ ندهد.
-Provides: بسته حاوی بسته دیگری است یا حداقل دارای همان کارکرد می‌باشد.
-Predepends: بسته به بسته دیگری برای اجرا نیاز دارد. باید بسته مورد نظر را قبل از نصب این بسته نصب کنید.



فایلهای مدیریت بسته‌های نرم‌افزاری
فایلهای مهم مدیریت بسته‌های نرم‌افزاری عبارتند از:
-فایل etc/apt/sources.list : منابع اینترنتی برای استفاده به همراه apt و gnome-apt-pkgset.
-فایلvar/state/apt/cdroms.list : لیست درایوهای CD قابل استفاده با apt.
-فایل etc/apt/apt.conf : فایل پیکربندی apt.
-فایل var/lib/dpkg/available : لیست بسته‌های موجود روی سیستم.
-فایل var/lib/dpkg/status : لیست وضعیت بسته‌های موجود روی سیستم.



وضعیت بسته‌ها (PackageStatuses)
هنگامی که از ابزارهای مدیریت بسته‌ها استفاده می‌کنید، یک بسته نرم‌افزاری ممکن است دارای وضعیتهای زیر باشد:
-Config-Files: تنها فایلهای پیکربندی بسته روی سیستم وجود دارند.
-Half-configured: پیکربندی شروع شده ولی ناقص مانده است.
-Half-installed: نصب بسته شروع شده ولی ناقص مانده است.
-Installed: یسته بازشده، پیکربندی شده و نصب شده‌است.
-Not-installed: هیچ بخشی از بسته نصب نشده است.
-Unpacked: بسته باز شده‌است، ولی پیکربندی نشده است.



وضعیت‌های انتخاب (SelectionStates)
با توجه به اینکه شما مایلید چه کاری با یک بسته انجام دهید، آن بسته می‌تواند وضعیتهای مختلفی داشته باشد. وضعیت بسته‌ها را می‌توانید با استفاده از دستور dpkg مشاهده نمایید:
-Install: بسته برای پیکربندی و نصب انتخاب شده‌است.
-Deinstall: تمام فایل‌های بسته بجز فایل‌های پیکربندی آن برای حذف شدن انتخاب شده‌است.
-Purge: تمام فایل‌های یک بسته و حتی فایل‌های پیکربندی آن برای حذف شدن انتخاب شده‌است.
-Hold: بر روی نسخه جاری بسته، نوشته نخواهد شد.
-Unknown: بسته هنوز باز نشده است.



پرچم‌های بسته‌ها (PackageFlags)
بسته‌ها ممکن است به دو صورت نشانه گذاری شده باشند. برای نمایش پرچم یک بسته می‌توانید از دستور dpkg استفاده نمایید:
-Hold: هیچکاری با بسته انجام نخواهد شد مگر اینکه گزینه force-hold همراه با apt استفاده شود.
-Reinst-required: بسته شکسته شده و نیاز به نصب مجدد دارد. امکان حذف بستته تنها با گزینه force-reinstreq همراه با apt وجود دارد.



نصب و برداشتن بسته‌ها با استفاده از فرمان apt-get
ابزار apt-get یا APackage Tool و یا Advanced Package Tool یکی از قدرتمندترین ابزارهای شناخته شده برای بسته‌های نرم‌افزاری می‌باشد. با اینکه هنوز در حال توسعه می‌باشد، می‌تواند با یک دستور سیستم شما را از طریق اینترنت بروز کرده و یا در یک حرکت کلیه بسته‌های نرم‌افزاری موجود روی سیستم شما را بروز نماید.
apt-get را می‌توانید از خط فرمان اجرا نمایید و یا در برنامه قدیمی متنی مدیریت بسته‌های dselect در دبیان، آنرا به عنوان یک منبع انتخاب کنید.
ابزار apt-get تنها یک دستور نیست، بلکه خود شامل مجموعه‌ای از دستورات است. به طوری که شما علاوه بر ارسال گزینه به آن، باید دستورات خود را نیز ارسال نمایید. نحوه استفاده از آن بصورت زیر است:

apt-get options command package_name

دستورات عمومی apt-get عبارتند از:
-install : این گزینه بسته را دریافت نموده، آنرا باز کرده و روی سیستم نصب می‌کند.
-remove: این گزینه بسته را از روی سیستمتان حذف می‌کند.
توجه داشته باشید که:
-هنگام نصب ممکن است از شما سوالاتی پرسیده شود که آنها را باید با کلیدهای y و n جواب دهید.
-برخی دستورات را می‌توانید بدون وارد کردن نام بسته ارسال نمایید. در این صورت دستور در مورد کل سیستم اعمال خواهد شد. برای مثال دستور upgrade از این دستورات است. ولی سایر دستورات نیاز دارند تا نام بسته را مشخص نمایید.
-برخی گزینه‌ها را می‌توانید همراه دستور ارسال نمایید و یا در فایل etc/apt/apt.conf تنظیم کنید. گزینه‌هایی که در فایلهای پیکربندی وارد می‌کنید، را می‌توانید با قرار دادن گزینه دیگری در خط فرمان بی اثر نمایید.



گزینه‌های دستور apt-get
-b ، --build، --compile: بسته‌های حاوی کدهای منبع را پس از دریافت کامپایل می‌کند.
d، --download-only-: بسته را دانلود می‌کند، ولی آنرا باز نخواهد کرد.
f، --fix-broken-: وابستگی‌های نرم‌افزاری مورد نیازی را که نصب نشده‌اند، نصب می‌کند.
force-yes--: یک عمل را با اعمال زور انجام می‌دهد.
Ignore-hold--: پرچم Hold یک بسته را نادیده خواهد گرفت.
m، --ignore-missing، --fix-missing-: بسته‌هایی را که وجود ندارند و یا خراب هستند را نادیده خواهد گرفت.
no-download--: از انجام دانلود جلوگیری خواهد نمود.
no-upgrade--: از ارتقا بسته‌ها جلوگیری خواهد نمود.
u، --show-upgraded-: بسته‌هایی را که ارتقا خواهند یافت، نشان می‌دهد.
y، --yes، --assume-yes-: به تمام سوالات پرسیده شده با بله جواب خواهد داد.



فرامین دستور apt-get
autoclean: فایل‌های بسته‌هایی را که امکان دانلود آنها دیگر از منابع وجود ندارد را حذف می‌کند.
check: لیست بسته‌ها را بروز کرده و برای وجود بسته‌های خراب جستجو می‌کند.
clean: لیست‌های محلی فایل‌های بسته‌های دریافتی را پاک می‌کند.
dist-upgrade: آخرین نسخه‌های تمام بسته‌های نصب شده را بهمراه وابستگی‌های نرم‌افزاری آنها را نصب خواهد نمود.
install: بسته مشخص شده را نصب می‌کند.
remove: بسته مشخص شده را حذف می‌کند.
source: کد منبع بسته مشخص شده را پیدا کرده و دانلود می‌کند.
upgrade: آخرین نسخه‌های تمام بسته‌های نصب شده روی سیستم را دریافت و نصب خواهد کرد.

[Admin]

مدیریت نرم افزار با APT / بخش دوم



مدیریت نرم‌افزار با APT بخش ۲

ویرایش لیست‌های منبع (SourceLists)
لیست‌های منبع برای استفاده از apt-get ضروری هستند. بدون این لیست‌ها، apt-get کاملا غیر قابل استفاده است. این لیست‌ها مشخص کننده محلهایی هستند که apt-get در آنها به دنبال بسته‌های نرم‌افزاری خواهد گشت.

نکته: هنگامی که بسته‌ای را به کمک apt-get نصب می‌کنید، ورودی‌های موجود در لیست‌های منبع به ترتیب قرارگیری در فایل لیست، بررسی می‌شوند.

امکان ویرایش منابع به سه صورت وجود دارد:
-apt-setup: یک رابط متنی است که شما را هنگام ویرایش راهنمایی می‌کند. بسیاری از کاربران این ابزار را کامل می‌دانند، ولی بیشتر برای کاربران تازه کار مناسب است.
-یک ویرایشگر متنی: با استفاده از آن می‌توانید فایل‌های منبع را بطور مستقیم ویرایش نمایید. بیشتر کاربران دبیان این روش را ترجیح می‌دهند.
-apt-cdrom: یک ابزار مبتنی بر خط فرمان است که بطور خودکار CD های نصب دبیان را در درایو شناسایی کرده و آنها را در صورت نیاز متصل کرده و از حالت اتصال در می‌آورد.



استفاده از ویرایشگر متنی برای اضافه کردن منبع جدید
-ابتدا بصورت کاربر ریشه وارد سیستم شوید.
-یک ویرایشگر متنی مانند vi را باز کنید.
-فایل‌های etc/apt/sources.list و var/lib/apt/cdroms.list را ویرایش نمایید.



اضافه کردن یک دیسک جدید دبیان در لیست منابع
دستور apt-cdrom add را تایپ کرده و دیسک‌های خود را یک به یک وارد درایو کرده و کلید Enter را فشار دهید. گزینه‌های این دستور عبارتند از:
a- یا through-- : دیسک را به دنبال بسته‌ها اسکن می‌کند. البته این کار برای همه دیسک‌ها لازم نیست.
d- یا cdrom-- : محل اتصال CD-ROM را به دستور اعلام می‌کند.
f- یا fast-- : فایل‌ها را بدون بررسی به کامپیوتر شما کپی می‌کند.
r- یا rename-- : به دیسک یک برچسب تازه اعطا می‌کند.
پس از اینکه دیسک‌ها را اضافه نمودید، از این پس برنامه apt-get می‌تواند از این دیسک‌ها برای نصب بسته‌های نرم‌افزاری استفاده نماید.



مدیریت بسته‌های نرم‌افزاری به کمک دستور dpkg
دستور dpkg مدیریت عمومی بسته‌ها استفاده می‌شود. از این دستور می‌توان برای نصب بسته‌ها استفاده نمود، ولی قدرت و قابلیت‌های آن کمتر از apt-get است. برای کاربران عادی، قدرت واقعی dpkg در دریافت اطلاعات از بسته‌های نصب شده روی سیستم و جستجو در محتویات آنها است. برای کاربران پیشرفته‌تر، این دستور برای ایجاد بسته‌های دبیان نیز مفید می‌باشد.



گزینه‌های دستور dpkg
-B یا auto-deconfigure-- : به طور خودکار یک بسته را هنگام حذف پسته‌ای که به آن وابسته است، از حالت پیکربندی خارج می‌نماید.
E- یا skip-same-version--: در صورتی که نسخه مشابه بسته‌ای نصب شده باشد، آنرا نصب نخواهد کرد.



آرگومان‌های دستور dpkg
auto-select: بسته‌ای را برای نصب یا حذف انتخاب کرده و یا از حالت انتخاب در خواهد آورد.
Configure-any: در صورت لزوم، بسته‌های پیکربندی نشده را که این بسته به آنها نیاز دارد، پیکربندی خواهد کرد.
Conflicts: عملیات نصب حتی با وجود تداخل بین بسته در حال نصب با بسته‌های دیگر انجام خواهد شد.
depends: در مورد اشکالات وابستگی‌های نرم‌افزاری هشدار خواهد داد ولی عملیات را متوقف نخواهد کرد.
depends-version: در مورد اشکالات نسخه‌های نرم‌افزار هشدار خواهد داد.
downgrade: عملیات نصب را حتی در صورتی که بسته جدیدتری نصب شده باشد، انجام خواهد داد.
hold: بسته را با یک پرچم hold پردازش خواهد نمود.
overwrite: فایلی را از یک بسته بر روی فایل دیگری متعلق به بسته دیگر خواهد نوشت.
remove-reinstreq: بسته‌های شکسته (بسته‌هایی که نصب آنها با شکست مواجه شده است) را حذف خواهد نمود.



عملیات دستور dpkg
A- یا record-avail--: اطلاعات بسته روی سیستم شما را بروز خواهد نمود.
C- یا audit--: سیستم را برای بسته‌های کامل نصب نشده جستجو خواهد کرد.
c package یا control package-- : فایلهای موجود در یک بسته دبیان را نمایش خواهد داد. بجای package نام بسته قرار خواهد گرفت.
configure package-- : یک بسته بازنشده را پیکربندی می‌کند. بجای package نام بسته و نه نام فایل بسته قرار خواهد گرفت.
get-selection string--: بسته‌های انتخاب شده را نمایش می‌دهد. در صورتی که بجای string چیزی قرار نگیرد، تمام بسته‌های انتخاب شده نمایش داده خواهند شد.
X package dicrectory- یا extract packagedirectory-- : فایل‌های یک بسته را در یک دایرکتوری باز خواهد نمود.
i package- یا install package-- : این گزینه بسته‌ای را که مشخص شده‌است، نصب خواهد نمود.
lstring- یا list string-- : وضعیت بسته‌هایی را که در string ذکر شده‌اند را چاپ می‌کند.
L package- یا listfiles package-- : فایل‌های موجود در یک بسته را لیست خواهد نمود.
print-avail package-- : اطلاعات مربوط به بسته مشخص شده را روی صفحه چاپ خواهد نمود.
purge package-- : بسته مشخص شده را حذف می‌نماید و فایل‌های پیکربندی آن را نیز پاک می‌کند.
r package- یا remove package-- : بسته مشخص شده را حذف می‌نماید.
S filename- یا search filename-- : بسته‌های نصب شده را به دنبال یک فایل خاص جستجو می‌نماید.
s package- یا status package--: وضعیت بسته مشخص شده را نمایش خواهد داد.



مثال‌های عملی
در این بخش مقاله آموزشی سیستم مدیریت بسته‌های دبیان را با چند مثال عملی کامل خواهیم نمود.
در قدم نخست، پیش از آنکه بخواهید دستور apt-get را بکار گیرید، بد نیست وضعیت منابع خود را بررسی نمایید. برای این کار کافی است که با استفاده از یک ویرایشگر متنی، فایل etc/apt/sources.list را در حالتی که بصورت کاربر ریشه در سیستم هستید، باز کنید:

# vi /etc/spt/sources.list

در صورتی که اتصال شما به اینترنت ضعیف است (مانند اتصال مودم) می‌توانید تمام خطوطی را که بسته‌ها را از منابع اینترنتی منتقل خواهند نمود، بصورت Comment مشخص نمایید. (با قرار دادن علامت # در جلوی هر خط). آنها را حذف نکنید. ممکن است بعدا به آنها نیاز پیدا کنید. سپس بررسی نمایید که آیا خطوطی که با debcdrom شروع می‌شوند در فایل وجود دارند یا خیر؟ در صورتی که وجود دارد و تمام CD های موجود شما را پوشش داده است، این به این معنی است که شما نیازی به اضافه کردن CD ندارید. در غیر این صورت، تغییرات را ذخیره نموده و از vi خارج شوید. اکنون باید CD های خود را به apt معرفی نمایید. برای این کار کافی است برای هر CD دستور زیر را یکبار تایپ و اجرا نمایید:

# apt-cdrom add

با این کار CD ها به برنامه apt اضافه شده و می‌توانید با خیال راحت از apt-get استفاده نمایید. در صورتی که پس از این کار فایل sources.list را بررسی نمایید، خواهید دید که خطوط deb cdrom در آن اضافه شده‌اند. اکنون چند مثال برای حذف و برداشتن بسته‌ها ذکر می‌کنم.
همانطور که در بالا نیز اشاره شد، برای حذف و اضافه کردن بسته‌ها از دو دستور apt-get و dpkg می‌توان استفاده نمود. apt-get را وقتی استفاده می‌کنیم که بسه مورد نظر در یکی از دیسک‌ها قرار دارد و ما نه محل آنرا می‌دانیم و نه شماره دیسک را. کافی است با دستور install فرمان نصب آنرا صادر نماییم. Apt-get در بانک اطلاعاتی خود جستجو نموده و به ما اعلام خواهد کرد که کدام دیسک را در درایو قرار دهیم:

# apt-get install mysql-server

بزرگترین مزیت apt-get در این است که تمامی فایل‌ها و وابستگی‌های نرم‌افزاری بسته مشخص شده نیز نصب خواهند شدو عملیات نصب بدون مشکل وابستگی‌ها به اتمام خواهد رسید. مثلا دستوری که در مثال بالا ارائه شد، mysql-client، mysql-common و تمام بسته‌های مورد نیاز را نیز نصب خواهد نمود. دستور dpkg را هنگامی استفاده می‌نمایید که یک بسته منفرد deb از اینترنت دریافت کرده‌اید و مایلید آنرا در سیستمتان نصب نمایید:

# dpkg -i php4_4.3.2-i386.deb

برای حذف یک بسته می‌توانید دستور زیر را وارد نمایید:

# apt-get remove mysql-server

و یا:

# dpkg -r php4

در صورتی که دیسک‌های نسخه جدیدتر بدستتان رسید، می‌توانید سیستم دبیان یا مبتنی بر دبیان (مانند لیبرانت یا Knoppix) خود را با استفاده از آن به نسخه جدیدتر ارتقا دهید. برای این کار طبق روال گذشته CD های جدید برا به apt اضافه نموده و دستورات زیر را صادر نمایید:

# apt-get update
# apt-get upgrade

سیستمتان به روز خواهد شد! البته در صورتی که یک اتصال قوی به اینترنت دارید، می‌توانید با باز کردن اتصال‌های موجود در فایل sources.list به اینترنت، عمل ارتقا را مستقیما با استفاده از اینترنت انجام دهید.

[Admin]

تبدیل بسته های RPM به DEB و بلعکس

تبدیل بسته‌های rpm به deb و بلعکس
تبدیل بسته‌های rpm به deb و بلعکس
برخی اوقات بسته‌های مخصوص یک توزیع خاص پیدا نمی‌شوند (البته به ندرت!) و یا به دلایل دیگری مجبور هستید تا یک بسته را به بسته دیگر تبدیل نمایید. یکی از ابزارهایی که برای این کار موجود است، ابزار alien می‌باشد که با استفاده از آن خواهید توانست بسته‌های deb را به rpm و بلعکس تبدیل نمایید. البته بدلیل پیچیدگی‌هایی که وجود دارد، برخی اوقات alien ممکن است نتواند درست عمل نماید و در چنین مواردی است که باید دست به کار شده و برنامه را بطور دستی کامپایل و نصب نمایید.
با استفاده از ابزار alien، قادرید بسته‌های زیر را به فرمت دبیان تبدیل نمایید:
- بسته‌های RPM
- بسته‌های SLP
- بسته‌های tgz

توجه داشته باشید که برای تبدیل بسته‌ها به یکدیگر باید در حالت کاربر ریشه قرار داشته باشید.


دستورات و گزینه‌های ابزار alien
این فرامین و گزینه‌ها را باید به همراه دستور alien بکار ببرید:
d- یا to-rpm-- : تبدیل از/به فرمت دبیان. این گزینه پیش‌گزیده است.
r- یا to-rpm-- : تبدیل از/به فرمت RPM.
--to-slp : تبدیل از/به فرمت SLP.
t- یا to-tgz-- : تبدیل از/به فرمت tgz مخصوص لینوکس اسلاکور. این گزینه با بسته‌های tar شده کدهای منبع عمل نخواهد کرد.
i- یا install-- : با اضافه نمودن این دستور، بسته پس از تبدیل شدن، بطور خودکار نصب خواهد شد. البته در این صورت شما دیگر بسته‌ای را مشاهده نخواهید کرد. بنابراین در صورتی که مایلید بسته‌‌های دبیان تولید شده را برای خود نگهداری نمایید، از این گزینه استفاده نکنید.

همانطور که گفته شد، دستور alien ممکن است در برخی موارد نتواند بسته‌ها را به درستی به یکدیگر تبدیل نماید. من به شخصه چندین بسته از بسته‌های کوچک گرفته تا بسته‌های بزرگ را آزمایش کردم. هیچکدام از آنها حین تبدیل شدن دچار اشکال نشدند. اشکالی که من در تبدیل بسته‌ها به آن برخورد کردم، عدم بررسی Dependencies یا وابستگی‌های نرم‌افزاری بود. به طوری که یکی از بسته‌ها بدون مشکل تبدیل و نصب شد، ولی هنگام اجرا خطایی حاکی از عدم تطابق یک نسخه از کتابخانه‌های موجود با نسخه مورد نیاز را می‌داد. البته برخی از بخش‌های این نرم‌افزار بدون مشکل اجرا می‌شود.

مثال:

# alien -di BillardGL-1.75-6.i386.rpm

در مثال بالا، بسته بازی سه بعدی بیلیارد BillardGL از فرمت rpm به deb تبدیل شده و سپس با استفاده از apt به صورت خودکار روی سیستم نصب خواهد شد. توجه داشته باشید، هنگامی که بسته‌ای را تبدیل می‌کنید، سیستم نامگذاری آن مطابق با بسته مقصد تغییر داده می‌شود. برای مثال خروجی دستور بالا، بسته billardgl_1.75-7_i386.deb است که همانطور که می‌بینید، قاعده نامگذاری آن مطابق با روش بسته‌های دبیان می‌باشد (packagename_version-patchlevel_arch.deb).

[Admin]

راهنمای استفاده از Synaptic



برنامه Synaptic
همانطوری که در مقالات قبلی نیز اشاره کرده‌ام، سیستم مدیریت بسته‌های نرم‌افزاری دبیان موسوم به apt کارآمدترین سیستم مدیریت بسته‌ها در لینوکس می‌باشد که مشکلات و مسائل کاربران را در نصب بسته‌ها به حداقل رسانده است. این سیستم به طور عمده بصورت متنی کار می‌کند. به همین منظور و برای راحتی بیشتر کاربران، یک رابط گرافیکی بسیار جالب برای آن طراحی شده است که به Synaptic موسوم می‌باشد. در این مقاله شما را با این برنامه آشنا خواهیم کرد.
این مقاله برای تمام کسانی که از توزیع دبیان و یا توزیع‌های مبتنی بر آن مانند لیبرانت یا Knoppix استفاده می‌کنند، مفید و قابل استفاده خواهد بود. البته سایر کاربران نیز می‌توانند جهت آشنایی با قابلیت‌های آن آنرا مطالعه نمایند، چون این برنامه در حال توسعه برای پوشش دادن بسته‌های rpm نیز می‌باشد.
توصیه می‌کنم جهت آشنایی با جزئیات فنی سیستم apt به مقاله‌ای که در این مورد در بخش مقالات سایت موجود است، مراجعه نمایید.

اجرای Synaptic
برای اجرای برنامه Synaptic مانند تمام برنامه‌های مدیریتی دیگر سیستم نیاز دارید تا بصورت کاربر ریشه وارد سیستم شوید. به این منظور دستورات زیر را اجرا نمایید:

$ su
password: ******
# synaptic
پس از اجرای دستورات فوق، برنامه Synaptic اجرا خواهد شد. همانطوری که در بالا نیز اشاره کردم، این برنامه یک Front End برای سیستم مدیریت بسته‌های نرم‌افزاری apt می‌باشد. تصویر یک پنجره این برنامه را نمایش می‌دهد.
پنجره Synaptic به سه قسمت تقسیم شده است. قسمت بالا نوار ابزار برنامه و قسمت میانی لیست بسته‌ها و طبقه بندی‌های مربوط به آن و در پایین پنجره هم دگمه‌های عملیات و لبه‌های اطلاعات بسته‌ها را مشاهده خواهید کرد.




http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/33.JPG




مدیریت منابع نصب بسته‌ها
با استفاده از Synaptic قادر خواهید بود تا بسته‌های نصب شده در سیستم را حذف و اضافه و مدیریت نمایید. همچنین امکان اضافه نمودن CDهای جدید نیز به سیستم وجود دارد. برای انجام این کار از منوی Actions، گزینه ADD CD-ROM را انتخاب نمایید و CDهای خود را به ترتیب در درایو قرار دهید. بخش دیگری که در ابتدای کار می‌توانید تنظیمات خود را در آن انجام دهید، منابعی است که بسته‌های شما از آن نصب خواهند شد. برای ویرایش منابع، در منوی Settings روی گزینه Repositories کلیک کنید. خواهید دید که دیسک‌های شما در لیست اضافه شده است. موارد موجود در لیست را می‌توانید با گذاشتن یا برداشتن تیک جلوی آنها فعال یا غیرفعال نمایید. در صورتی که اتصال اینترنت ضعیفی مانند تلفن دارید، می‌توانید موارد اینترنتی را غیرفعال نمایید تا هنگام نصب و اضافه نمودن بسته‌ها مزاحمت و دردسر ایجاد نکنند.

مدیریت نمایش بسته‌ها
لیست بسته‌هایی را که نمایش داده می‌شوند، به دو طریق اصلی می‌توانید تعیین کنید. ابتدا می‌توانید از منوی View نوع نمایش کلی بسته‌ها را تعیین نمایید. گزینه‌هایی که در اختیار دارید عبارتند از:
-Section Tree: بسته‌ها را بصورت درختی و در طبقه‌بندی‌هایی که نشاندهنده نوع بسته هستند، نمایش خواهد داد.
-Alphabetic Tree: بسته‌ها را بصورت لیست الفبایی نمایش خواهد داد.
-Status Tree: بسته‌ها را بصورت ساختار درختی بنا به وضعیتشان، مانند نصب شده، نصب نشده و ... نمایش خواهد داد.
-Flat List: یک لیست طولانی از تمام بسته‌ها نمایش خواهد داد.
پس از انتخاب نوع کلی نمایش، اکنون می‌توانید با اعمال فیلترها، تنها بسته‌های مورد نیازتان را نمایش دهید. برای اعمال فیلترها، فیلتر مورد نظر خود را از لیست پایین افتادنی انتخاب نمایید.
همچنین برای راحتی بیشتر، امکان جستجو در بسته‌ها نیز وجود دارد. می‌توانید به راحتی نام کامل یا بخشی از نام بسته را در باکس Find Package وارد نمایید و کلید Enter را فشار دهید تا عمل جستجو انجام گیرد. نتیجه جستجو در لیست نماید داده خواهد شد.

نمایش اطلاعات بسته‌ها
در صورتی که نمی‌دانید هر بسته چه کاری انجام می‌هد و حاوی چه نرم‌افزاری است، بسته مورد نظر را از لیست انتخاب نمایید. اطلاعات بسته شامل اطلاعات کلی، شرح، وابستگی‌های نرم‌افزاری و فایل‌های نصب شده در لبه‌های پایین پنجره اصلی برنامه نمایش داده خواهند شد. تصویر شماره ۲ این اطلاعات را در مورد یک بسته نمایش می‌دهد.



http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/34.JPG





حذف و اضافه کردن بسته‌ها
انجام حذف و اضافه بسته‌های نرم‌افزاری در Synaptic. بسیار آسان است. به این منظور، کافی است که از لیست بسته‌ها، بسته‌های مورد نظر برای حذف یا اضافه شدن را انتخاب نمایید. برای این کار، پس از انتخاب بسته، روی دگمه‌های Install یا Remove کلیک نمایید. در صورت انصراف از حذف بسته‌ای، روی Keep کلیک کنید. پس از اینکه انتخاب بسته‌ها برای حذف و اضافه شدن به پایان رسید، برای اعمال تغییرات، روی دگمه Proceed در نوار ابزار برنامه کلیک کنید. با کلیک روی این دگمه پنجره‌ای باز خواهد شد که در آن خلاصه عملیاتی را که سیستم انجام خواهد داد، به شما اعلام می‌کند. تصویر شماره ۳ این پنجره را نمایش می‌دهد.






http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/35.JPG



جهت تایید عملیات روی دگمه Proceed در این پنجره کلیک کنید. پنجره خلاصه عملیات بسته شده و پنجره جدیدی باز خواهد شد که عملیات انجام شده را به شما نمایش خواهد داد. ممکن است نیاز داشته باشید تا دیسک‌های دبیان خود را در درایو قرار دهید. (تصویر ۴).
این امکان وجود دارد تا انتخاب‌های خود را قبل از اعمال در یک فایل ذخیره نموده و بعدا با خواندن مجدد آن، آنها را اعمال نمایید. برای این کار می‌توانید در منوی File از گزینه‌های Save Selections و ReadSelections استفاده نمایید.




http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/36.JPG



پس از اتمام عملیات و نمایش پیغام بستن پنجره، می‌توانید پنجره را ببندید. به طور کلی استفاده از این برنامه بسیار ساده بوده و کار مدیریت بسته‌ها را برای کاربران آسان می‌سازد.

[Admin]

راهنمای استفاده از GRUB

بوت کردن کامپیوتر با استفاده از گراب
با چند سیستم عامل نصب شده در پارتیشن های گوناگون، کامپیوتر شما از کجا باید بداند که با کدامیک بوت شود؟ برای اینکه انتخاب کنید سیستم از کدام پارتیشن و چگونه بوت شود، به یک برنامه مدیر بوت نیاز دارید. مدیر بوتی که امروزه بصورت پیش گزیده همراه با اکثر توزیع‌های لینوکس نصب می‌شود، گراب (GrandUnified Boot loader) نام دارد. گراب یک بسته نرم افزاری متعلق به GNUاست و ویژگیهای زیر را ارائه میدهد:
- پشتیبانی از انواع فایل‌های اجرایی
- پشتیبانی از سیستم عامل‌های چند بوته مانند لینوکس، FreeBSD، NetBSD، OpenBSDو ...
- پشتیبانی از سیستم عامل‌های غیر چند بوت مانند ویندوز ۹۵، ۹۸، NT، ME، XP، ۲۰۰۰ و سیستم عامل OS/2از طریق قابلیت بارگزاری زنجیره‌ای. این قابلیت عبارت است از اجرای مدیر بوت مخصوص همان سیستم عامل جهت شروع بارگزاری آن. مثلا با انتخاب ویندوز، گراب مدیر بوت ویندوز را اجرا می‌کند تا آن مدیر بوت سیستم عامل ویندوز را بارگزاری کند.
- پشتیبانی از انواع سیستم فایل.
- پشتیبانی از بازکردن خودکار فایل‌های image مخصوص بوت.
- پشتیبانی از دریافت فایل‌های image بوت از طریق شبکه.
برای اطلاعات بیشتر در مورد گراب و نحوه عملکرد آن، در خط فرمان دستور man grub ویا info grub را تایپ کنید. دستور دوم جزئیات بیشتری را ارائه می‌دهد.


نکته : در لینوکس هرگاه نیاز به استفاده از کمک داشتید، کافی است در خط فرمان و یا یک پنجره ترمینال فرمان man یا info بعلاوه فرمان یا موضوع مورد نظر را تایپ کنید تا اطلاعات و راهنمایی‌های لازم در اختیار شما قرار گیرد. man از کلمه manual گرفته شده است.

بوت کردن با گراب
هنگامی که لینوکس‌تان را نصب می‌کنید، اطلاعات مورد نیاز برای بوت شدن کامپیوتر (با یک یا چند سیستم عامل) بصورت خودکار ذخیره می‌شود. سیستم خود را بوت کنید. هنگامی که صفحه بوت گراب را دیدید، می‌توانید یکی ازکارهای زیر را انجام دهید:
- به هیچ چیز دست نزنید. در اینصورت سیستم شما پس از چند ثانیه با سیستم عامل پیش‌گزیده (که احتمالا لینوکس است) بوت خواهد شد.
- یک سیستم عامل انتخاب کنید. می‌توانید از کلیدهای بالا و پایین جهت انتخاب سیستم عامل مورد نظرتان استفاده کنید. سپس با فشردن کلید Enter کامپیوتر با سیستم عامل انتخاب شده بوت خواهد شد. هنگام نصب لینوكس، سایر سیستم‌عامل‌های نصب شده در کامپیوترتان را بطور خودکار به لیست گراب اضافه می‌شوند.
-ویرایش پروسه بوت. در صورتی که مایلید گزینه‌های مورد استفاده هنگام بوت را تغییر دهید، از کلیدهای مکان نما برای انتخاب سیستم عامل و فشردن یک کلید برای این کار را استفاده کنید.
در صورتی که مایـلیـد گـزینه‌هـای بـوت شــما بـصورت دائـمی تـغـیـیر کـنـند، بـاید ایـن گـزینه ها را در فایل boot/grub/grub.conf ویرایش کنید. البته برای ویرایش این فایل باید بصورت کاربر ریشه وارد سیستم شوید. (با استفاده از دستور su)

تغییر موقت گزینه های بوت
از صفحه گراب می‌توانید گزینه‌های بوت را انتخاب کرده و گزینه‌هایی را برای بوت تغییر داده یا اضافه کنید. ابتدا سیستم‌عامل مورد نظر خود را انتخاب کنید. سپس کلید eرا فشار دهید. متنی مشابه زیر مشاهده خواهید کرد:


GRUB version 0.93 (639K lower / 129792K upper memory)
root (hd0,1)
kernel /boot/vmlinuz-2.4.23 ro root=/dev/hda3 hdb=ide-scsi
initrd /boot/initrd-2.4.23.img
Use the up and down keys to select which entry is highlighted.
Press 'b' to boot, 'e' to edit the selected command int the
boot sequence, 'c' for a command line, 'o' to open a new line
after ('0' for before) the selected line, 'd' to remove the
selected line, or escape to go back to the main menu.
در مثال بالا سه خط در صفحه ویرایش گراب وجود دارند که نشانگر پروسه بوت هر سیستم عاملی هستند که شما انتخاب می‌کنید. خط اول (که با rootشروع میشود) نشان می‌دهد که این ورودی گراب در پارتیشن دوم دیسک سخت اول قرار دارد. گراب دیسک سخت را بدون توجه به نوع IDEیا اسکازی بصورت hdنشان می‌دهد. شماره درایوها و پارتیشن‌ها نیز از صفر شروع می‌شوند.
خط دوم مثال (که با kernelشروع شده است) نشانگر imageبوت و چند گزینه دیگر است. این گزینه‌ها نشان می‌دهند که پارتیشن بصورت فقط خواندنی (ro) بارگزاری شده و محل سیستم فایل ریشه در پارتیشن سوم دیسک سخت اول (root=/dev/hda3) می‌باشد.
خط سوم مثال (که با initrd) آغاز می‌شود نشانگر محل دیسک RAMمی‌باشد. این دیسک مجازی محتوی چند فایل و دایرکتوری است که در هنگام بوت مورد نیاز می‌باشند.
در صورتی که مایلید خطوط مربوط به پروسه بوت را تغییر دهید، فقط باید خط دوم را ویرایش کنید. برای انجام این کار:
۱. اشاره گر را روی خط kernelقرار داده و دگمه eرا فشار دهید.
۲.حذفیات یا اضافات خود را بعد از نام imageبوت قرار دهید. هنگام ویرایش می‌توانید از قسمتی از قابلیت‌هایی که در خط فرمان در اختیار دارید استفاده کنید. مانند قابلیت تکمیل دستور (با تایپ قسمتی از نام فایل و فشردن کلید tabنام فایل کامل می‌شود). گزینه‌هایی که می‌توانید حذف یا اضافه نمایید عبارتند از:
- بوت در پوسته : در صورتی که کلمه عبور ریشه را فراموش کرده اید و یا پروسه بوت به دلایلی متوقف میشود، با اضافه کردن گزینه init=/bin/sh میتوانید سیستم را به یک پوسته بوت کنید. توجه داشته باشید چون در این حالت سیستم فایل بصورت فقط خواندنی متصل شده است، فقط امکان کپی فایلها را دارا هستید. در صورتی که میخواهید امکان تغییر و حذف فایلها را نیز داشته باشید باید سیستم فایل را بصورت خواندن/نوشتن مجددا متصل نمایید.
- انتخاب سطح اجرایی (runlevel) : در صورتی که نیاز دارید سیستم را در سطح اجرایی خاصی بوت کنید، می‌توانید با اضافه کردن کلمه linux و به دنبال آن شماره سطح اجرایی مورد نظر، به این هدف دست پیدا کنید.

۳. کلید Enterرا جهت بازگشت به صفحه ویرایش فشار دهید.
۴. جهت بوت کامپیوتر با انتخاب های جدید، کلید bرا فشار دهید. این تغییرات فقط برای این بوت معتبر هستند و در بوتهای آینده، تنظیمات به حالت اول باز خواهد گشت. برای اعمال تغییرات دائمی، قسمت بعد را مطالعه کنید.
تغییر دائمی گزینه های بوت
در صورتی که مایلید گزینه های شما بصورت دائمی اعمال شوند، کافی است مستقیما فایل پیکربندی گراب را ویرایش کنید. در لینوکس ردهت این فایل در مسیر boot/grub/grub.conf قرار دارد. این فایل هنگامی که شما لینوکس را نصب می‌کنید ایجاد می‌شود. مثالی از این فایل را در زیر مشاهده می‌کنید:


# Note that you do not have to rerun grub after making changes to this file



# NOTICE: You have a /boot partition. This means that
# all kernel and initrd paths are relative to /boot/, eg.
# root (hd0,1)
# kernel /vmlinuz-version ro root=/dev/hda3
# initrd /initrd-version.img
#boot=/dev/hda
default=0
timeout=5
splashimage=(hd0,1)/grub/splash.xpm.gz
title Red Hat Linux 9.0 (Kernel 2.4.23)
root (hd0,1)
kernel /vmlinuz-2.4.23 ro root=/dev/hda3 hdb=ide-scsi linux 3
initrd /initrd-2.4.23.img
title Windows XP
rootnoverify (hd0,0)
chainloader +1
خط Default=0 نشانگر این موضوع است که نخستین سیستم عامل موجود در لیست (در اینجا لینوکس ردهت ۹)، پیش‌گزیده می‌باشد و در صورتی که شما هنگام بوت کلیدی را فشار ندهید، سیستم بصورت خودکار در این سیستم عامل بوت خواهد شد. خط timeout=5 نشان دهنده زمان انتظار سیستم برای آغاز فرایند بوت است. خط splashimage معرف مسیر فایل تصویری است که در پشت صفحه گراب قرار دارد. این تصویر معمولا حاوی یک طرح و لوگوی توزیع لینوكسی است که اکنون روی سیستم شما نصب است.


نکته : همانطوری که قبلا متذکر شدم، گراب دیسک سخت را بدون توجه به نوع آن با hd مشخص می‌کند. در مثال بالا hd0,0 نشان دهنده پارتیشن اول از دیسک سخت اول است.

همانطور که مشاهده می‌کنید در مثال بالا دو سیستم عامل لینوکس ردهت ۹ و ویندوز XP وجود دارند. خط title برای هر یک از سیستم‌های عامل نشانگر نامی است که گراب در صفحه بوت از آنها نشان می‌دهد.برای سیستم لینوکس ردهت، خط root نشانگر محل پارتیشن بوت می‌باشد که در اینجا پارتیشن دوم دیسک سخت اول است. برای پیداکردن هسته قابل بوت (vmlinuz) و دیسک RAM یعنی initrd گراب این پارتیشن را جستجو می‌کند. در لینوکس این پارتیشن hda2 نام داشته و در دایرکتوری boot به سیستم فایل متصل می‌شود. سایر گزینه‌های خط هسته گزینه فقط خواندنی (ro) ، تنظیم سیستم فایل ریشه به dev/hda3 ، گزینه تنظیم عملکرد یک درایو CD-R از نوع IDE بصورت شبیه ساز اسکازی و گزینه تعیین سطح اجرایی لینوکس (linux 3) می‌باشد.
برای پارتیشن ویندوز XP ، خط rootnoverify نشان می‌دهد که گراب سعی نخواهد کرد این پارتیشن را به جایی متصل کند. در مثال بالا ویندوز XP در پارتیشن اول دیسک سخت اول (hd0,0) قرار دارد. بجای اتصال (mount) پارتیشن و ارسال گزینه به هسته سیستم عامل، خط chainloader +1 نشان می‌دهد که سکتور اول این پارتیشن یک مدیر بوت می‌باشد. (در حقیقت محل مدیر بوت ویندوز را نشان می‌دهد)


نکته : برای بوت کردن سیستم عامل‌های شرکت مایکروسافت باید از گزینه chainloader استفاده کنید. هرگاه تغییراتی را در فایل پیکربندی گراب اعمال می‌کنید، این تغییرات در بوت بعدی بطور خودکار اعمال می‌شوند و شما نیاز به انجام کار دیگری ندارید. در صورتی که قبلا از مدیر بوت لیلو استفاده کرده باشید می‌دانید که در لیلو پس از انجام تغییرات، باید با اجرای فرمان lilo ، تغییرات را اعمال کنید و این ممکن است سبب اشتباه شما شود.

اضافه کردن یک image بوت جدید در گراب
این امکان وجود دارد که شما imageهای بوت مختلفی برای هسته های مختلف نصب شده در سیستمتان داشته باشید. لینوکس این امکان را داراست که شما در یک زمان بتوانید چند نسخه از هسته سیستم عامل را نصب کنید و در مواقع لازم سیستمتان را با هرکدام که مایلید بوت کنید! این امکان هنگامی مفید است که بخواهید از هسته هایی که دارای قابلیتهای متفاوتی هستند استفاده کنید ویا شما علاقه دارید با تغییر در هسته های موجود هسته ای مطابق با نیازهای خود ایجاد کرده و آنرا آزمایش کنید در حالی که هسته اصلی سیستم سرجای خود باقی است. برای اضافه کردن imageهای بوت در فایل پیکربندی گراب باید مراحل زیر را انجام دهید:
۱. فایل imageجدید را از دایرکتوری که ایجاد شده (مثلا usr/src/linux-2.6/arch/i386/boot) به دایرکتوری bootکپی کنید. نام آنرا طوری تعیین کنید که متوجه محتویات آن بشوید مثلا:

# cp /usr/src/linux-2.6/arch/i386/boot/bzImage /boot/bz-2.6test11
۲. خطوطی را که امکان بوت کردن فایل imageجدید را فراهم می‌کنند را در فایل پیکربندی گراب یعنی boot/grub/grub.confاضافه کنید. برای مثال :


title Red Hat Linux 9 (Kernel 2.6test11)
root (hd0,1)
kernel /vmlinuz-2.6test11 ro root=LABEL=/ linux 5
initrd /initrd-2.6test11.img
۳. کامپیوتر خود را بوت کنید.
۴. هنگامی که صفحه آغازین گراب ظاهر شد، می‌توانید گزینه جدید اضافه شده را انتخاب نموده و کلید Enterرا فشار دهید.
مزیت اینکه برای هر هسته جدید گراب گزینه جدیدی برای بوت اضافه میکند، این است که اگر در هر صورت هسته جدید هنگام بوت با مشکل مواجه شود، می‌توانید از هسته‌های قدیمی تر که روی سیستم موجود است، برای بوت کردن استفاده کنید. هنگامی که مشخص شد هسته جدید به اندازه کافی پایدار و مناسب است می‌توانید آنرا جایگزین هسته قدیمی کنید و یا فقط در گراب آنرا تبدیل به گزینه پیش‌گزیده نمایید.

[Admin]

راهنمای تنظیم LiLO


راهنمای تنظیم LiLo
استفاده از لیلو
یکی از پر استفاده‌ترین و قدیمی‌ترین برنامه‌های مدیر بوت لینوکس برنامه‌‌ای به نام Lilo می‌باشد که نام آن مخفف Linux Loader می‌باشد. با وجودی که برنامه مدیر بوت GRUB دارای قابلیت‌های بیشتری نسبت به لیلو است، ولی هنوز از لیلو در تعداد زیادی از توزیع‌های لینوکس استفاده می‌شود.

در این مقاله چگونگی تنظیم مدیر بوت لیلو و همچنین چگونگی تغییر مدیر بوت کامپیوتر از لیلو به گراب و بلعکس را خواهید آموخت.

هنگامی که کامپیوتر شما با استفاده از مدیر بوت لیلو بوت می‌شود، ابتدا صفحه‌ای گرافیکی ظاهر می‌شود و در آن پارتیشن‌های قابل بوت (سیستم عامل‌های) سیستمتان نشان داده می‌شوند. کافی است از کلیدهای بالا و پایین برای انتخاب سیستم عامل مورد نظر استفاده کرده و سپس کلید Enter را فشار دهید. در غیر اینصورت پس از چند ثانیه، سیستم با سیستم عامل پیش‌گزیده بوت خواهد شد.

در صورتی که مایلید هنگام بوت گزینه‌هایی را به سیستم‌عامل ارسال نمایید، هنگام بوت کلیدهای Ctrl+X را فشار دهید. اعلان بوت متنی مشابه زیر مشاهده خواهید کرد:

boot:

لیلو چند ثانیه صبر کرده و سپس اولین image بوت را برای بوت شدن انتخاب می‌کند. در صورتی که مایلید دوباره لیست پارتیشن‌های قابل بوت را مشاهده کنید، سریعا کلید Tab را فشار دهید. در اینصورت صفحه ای مشابه زیر مشاهده خواهید کرد:

LILO boot:
linux linux-up windowsxp
boot:


این مثال نشانگر وجود سه پارتیشن قابل بوت روی سیستم است که به ترتیب linux ، linux-up و windowxp نام دارند. دو گزینه اول نشانگر دو image بوت متفاوت هستند که با آنها می‌توانید پارتیشن لینوکس خود را بوت کنید. گزینه سوم نشاندهنده پارتیشن ویندوز XP می‌باشد. در صورتی که هیچ کلیدی را فشار ندهید، پس از چند ثانیه سیستم با استفاده از گزینه اول بوت خواهد شد. برای اینکه سیستم را وادار به بوت با پارتیشن دیگر کنید باید نام آنرا جلوی اعلان بوت تایپ کنید.

در صورتی که در سیستمتان چند image بوت نصب شده است، با فشردن کلید Shift لیلو از شما سوال خواهد کرد که با کدام image بوت شود. Image های موجود و سایر گزینه‌های لیلو در فایل پیکربندی etc/lilo.conf ذخیره شده‌اند.

آماده سازی فایل پیکربندی لیلو
لیلو اطلاعات مورد نیاز جهت پیدا کردن و بوت شدن از پارتیشن های قابل بوت را از فایل etc/lilo.conf بدست می‌آورد. بوسیله اضافه کردن گزینه‌هایی به این فایل، می‌توانید چگونگی بوت شدن سیستمتان را تغییر دهید. مثال زیر برخی از محتویات این فایل را نشان می‌دهد:

prompt
timeout=50
default=linux
boot=/dev/hda
map=/boot/map
install=/boot/boot.b
message=/boot/message
linear
image=/boot/vmlinuz-2.4.23
label=linux
initrd=/boot/initrd-2.4.23.img
read-only
root=/dev/hda6
append=”hdc=ide-scsi”
other=/dev/hda1
label=windowsxp


با گزینه prompt on اعلان بوت همیشه هنگام بوت سیستم نشان داده خواهد شد و نیازی نیست برای ظاهر شدن آن کلیدی را فشار دهید. زمان انتظار بوت در مثال بالا ۵۰ دهم ثانیه یا ۵ ثانیه است. سیستم قبل از شروع بوت این مدت را برای فشار داده شدن کلید منتظر مانده و در صورتی که هیچ کلیدی فشار داده نشود، با سیستم عامل پیش‌گزیده بوت خواهد شد. خط بوت نشاندهنده این است که پارتیشن قابل بوت در dev/hda قرار دارد (اولین دیسک سخت).

خط نقشه (map) نشاندهنده محل فایل نقشه که حاوی موقعیت های فایلهای image بوت است، می‌باشد. خط install نشان می‌دهد که فایل boot/boot.b به عنوان سکتور بوت جدید مورد استفاده قرار گرفته است. خط message به لیلو اعلام می‌کند که هنگام بوت محتویات فایل boot/messages را نشان دهد. خط linear باعث فعال شدن آدرس دهی خطی بجای آدرس دهی سکتور/هد/سیلندر می‌شود. این قابلیت در دیسکهای سخت اسکازی کاربرد دارد.

در فایل مثال بالا دو پارتیشن قابل بوت وجود دارند. نخستین آنها (image=/boot/vmlinuz-2.4.23) نشاندهنده یک image بوت است که به نام linux نامگذاری شده است. سیستم فایل ریشه برای آن image در آدرس dev/hda6 قرار دارد. واژه فقط-خواندنی (Read-Only) نشان می‌دهد که سیستم فایل ابتدا بصورت فقط خواندنی متصل شده و پس از بررسی شدن امکان خواندن/نوشتن روی آن فعال می‌شود. خط initrd نشاندهنده محل فایل image مربوط به دیسک RAM که برای بوت سیستم استفاده می‌شود، است.

پارتیشن دوم قابل بوت که در این مثال با واژه other مشخص شده است، در dev/hda1 قرار دارد و همانطور که از نام آن پیداست پارتیشن مربوط به ویندوز XP می‌باشد.

سایر image های قابل بوت نیز می‌توانند به این فایل اضافه شوند. شما می‌توانید یک image جدید نصب کرده و با تغییر فایل پیکربندی لیلو آنرا فعال کنید.

پس از اینکه تغییرات مورد نظر خود را در این فایل اعمال کردید، باید دستور lilo را اجرا کنید تا تغییرات اعمال شوند. همانطور که قبلا گفته شد، داشتن چند فایل image هنگامی لازم است که می‌خواهید از چند هسته مختلف که دارای قابلیت‌های متفاوتی هستند بطور همزمان استفاده نمایید. مراحل تغییرات در فایل پیکربندی لیلو بصورت زیر است:

۱.فایل image جدید را از دایرکتوری که ایجاد شده است (مثلا usr/src/linux/arch/i386/boot) به دایرکتوری boot کپی کنید. سـپـس اـین فـایل را طـوری نـامگذاری کنید که نشاندهنده محتویات آن باشد. مثلا zImage-2.6test11 .

۲.خطوط مربوط به این فایل را در فایل پیکربندی لیلو به نحوی اضافه کنید تا امکان انتخاب و بوت از طریق آن فراهم شود :
image=/boot/zImage-2.6test11
label=newlinux

۳. در حالی که با کاربر ریشه به سیستم وارد شده اید دستور lilo -t را اجرا کنید تا تغییرات داده شده آزمایش شده و صحت آنها تایید شود.

۴. دستور lilo را بدون هیچ سوئیچ و گزینه‌ای اجرا کنید تا تغییرات اعمال شوند.

برای اینکه کامپیوتر با فایل image جدید بوت شود، در صفحه آغازین لیلو، newlinux را انتخاب نمایید و یا جلوی اعلان بوت نام newlinux را تایپ کنید. اگر احساس می‌کنید که زمان انتظار ۵ ثانیه مدت کمی است، می‌توانید با افزایش عدد انتظار به ۱۰۰ مدت زمان انتظار را به ۱۰ ثانیه افزایش دهید.

گزینه هایی که شما می‌توانید در فایل پیکربندی لیلو استفاده کنید، به سه دسته گزینه‌های سراسری (Global)، گزینه‌های Per-image و گزینه‌های هسته (Kernel) تقسیم شده‌اند. مستندات زیادی برای لیلو تهیه شده است. برای کسب اطلاعات بیـشـتر در مورد گـزیـنه‌هـایـی کــه ایـنـجا شـرح داده شـده اند و سایر گـزیـنـه‌هـا مـی‌توانـیـد از راهنـمـای لـیـلـو (دستور man lilo.conf) و یا مستندات موجود در usr/share/doc/lilo/doc استفاده کنید.

در زیر چند مثال برای گزینه‌های سراسری ارائه شده است. گزینه‌های سراسری این ویژگی را دارند که تاثیر خود را بر تمام لیلو اعمال می‌کنند و فقط بر یک image خاص تاثیر ندارند.

از گزینه default می‌توانید برای مشخص کردن پارتیشن یا image پیش گزیده برای بوت شدن استفاده کنید. برای مثال:




default = newlinux

از گزینه delay می توانید برای تعیین زمان انتظار لیلو استفاده کنید. توجه داشته باشید که زمان وارد شده به دهم ثانیه می‌باشد. یعنی عدد ۵۰ نشانگر ۵ ثانیه است:

delay = 50



برای تغییر پیامی که قبل از اعلان لیلو قرار دارد، می‌توانید پیامی را در فایلی ذخیره کرده و با افزودن گزینه message به فایل پیکربندی لیلو، آنرا فعال نمایید:

message=/boot/boot.message

تمام گزینه‌های Per-image بوسیله یک خط image که نشان دهنده یک هسته لینوکس است، یا other که نشاندهنده یک سیستم عامل دیگر – مانند ویندوز XP است، شروع می‌شوند. این گزینه‌ها تنها بر روی همان هسته یا سیستم عامل تاثیر دارند. برخی گزینه های Per-image عبارتند از:

- Label : این گزینه نشان دهنده نامی است که شما در لیست لیلو مشاهده می‌کنید. امکان استفاده از نام‌های با فاصله وجود ندارد.

- lock : ضبط خودکار، خط فرمان بوت را برای دریافت سایر گزینه‌های بوت فعال می‌کند.

- alias=name : با جایگزین کردن name بجای هر نامی می‌توانید از آن به عنوان جایگزین نامی که در label تایپ کرده‌اید استفاده کنید.

- password=password : می‌توانید image یا سیستم عامل مورد نظر را با کلمه عبور محافظت کنید. برای این کار جلوی گزینه password کلمه عبور مورد نظر خود را تایپ کنید.

- restricted : این گزینه به همراه گزینه password بکار می‌رود. در صورتی که آنرا بکار ببرید تنها هنگام ارسال گزینه به هسته از شما کلمه عبور درخواست خواهد شد.

همچنین برای هسته لینوکس گزینه‌های خاصی وجود دارند. این گزینه‌ها به شما امکان انجام کارهایی مانند شناساندن برخی سخت افزارها، کنترل چگونگی اتصال سیستم فایل ریشه و ... را می‌دهند. برخی از گزینه های مخصوص هسته لینوکس عبارتند از :

- append : پس از این گزینه اطلاعاتی که می‌خواهید به هسته ارسال کنید را تایپ نمایید. این اطلاعات می‌تواند مانند اطلاعات سخت افزاری یاشد که برای شناساندن یک سخت افزار خاص به سیستم‌عامل بکار می‌روند.

- ramdiak : با این گزینه می‌توانید سایز دیسک رمی که هنگام بوت تشکیل می‌شود را تعیین کنید تا بجای مقدار پیش‌گزیده هسته بکار رود.

- read-only : سیستم فایل ریشه را بصورت فقط-خواندنی متصل می‌کند. سیستم فایل ریشه در حالت عادی پس از چک شدن، بصورت خواندن-نوشتن متصل می‌شود.

- read-write : سیستم فایل ریشه را بصورت خواندن-نوشتن متصل می‌کند.

تغییر مدیر بوت کامپیوتر
در صورتی که مایل به استفاده از گراب نیستید و یا لیلو را آزمایش کرده‌اید و اکنون می‌خواهید دوباره گراب را فعال کنید، می‌توانید به آسانی این کار را انجام دهید. برای تغییر مدیر بوت خود از گراب به لیلو مراحل زیر را انجام دهید:

۱.فایل پیکربندی لیلو را با توجه به مطالبی که گفته شد، تنظیم کنید.

۲. بصورت کاربر ریشه به سیستم وارد شده و در یک پنجره ترمینال دستور زیر را تایپ کنید:

# lilo

با تایپ این دستور رکورد بوت اصلی مجددا نوشته شده و لیلو فعال خواهد شد.

۳. کامپیوتر خود را راه اندازی کنید. اکنون باید صفحه آغازین لیلو را مشاهده کنید.

در صورتی که می‌خواهید برعکس این کار را انجام دهید، یعنی گراب را به جای لیلو فعال کنید، مراحل زیر را انجام دهید:

۱. فایل پیکربندی گراب را مطابق آنچه در بالا گفته شد تنظیم کنید.

۲. باید نام دیسکی که می‌خواهید گراب را در آن نصب کنید، بدانید. مثلا اگر می‌خواهید گراب را در رکورد بوت اصلی دیسک سخت اول نصب کنید، باید بصورت کاربر ریشه وارد سیستم شده و دستور زیر را تایپ کنید:

# grub -install /dev/hda

رکورد اصلی بوت مجددا نوشته شده و اکنون می‌توانید از گراب استفاده کنید.

۳. کامپیوتر خود را راه اندازی کنید. اکنون باید صفحه آغازین گراب را مشاهده کنید.

[Admin]

لینوکس و NTFS



لینوکس و NTFS

NTFS در لینوکس
فایل سیستم NewTechnology File System یا NTFS که در ویندوزهای سری NT مایکروسافت (شامل NT, XP, 2000, 2003 Server) برای ذخیره و نگهداری اطلاعات از آن استفاده شده است، شکل متمایزی از سایر فایل سیستم های این شرکت بوده است. در این فایل سیستم از شیوه نامگذاری یونیکد حمایت می‌شود، امنیت اطلاعات در آن نسبت به فایل سیستم های FAT/FAT32 بیشتر است و از فشرده سازی و کد گذاری اطلاعات نیز پشتیبانی می شود ولی تنها بوسیله ویندوز های بخش NT مایکروسافت قابل خواندن است و شاید بزرگترین ضعف NTFS نیز همین باشد.
از بهینه سازی های انجام شده در NTFS می توان به افزایش سقف نگهداری اطلاعات اشاره کرد. در این فایل سیستم، فایل هایی به بزرگی 263 بایت قابل نگهداری است. پارتیشن ها در این فایل سیستم می توانند حداکثر 263 کلاستر 64 کیلوبایتی داشته باشند و ذخیره سازی اطلاعات تا حدود 500 تریلیون گیگابایت امکان پذیر است!
همانطور که قبلا اشاره شد، به طور عادی امکان مشاهده پارتیشن های NTFS در ویندوزهای 98/95 و DOS وجود ندارد اما در صورتی که اصرار به خرج دهید می توان با استفاده از بسته های نرم افزاری موجود در سایت www.SysInternals.com (http://www.sysinternals.com/) این امکان را به سیستم عامل خود اضافه نمود.
برای تبدیل پارتیشن های FAT/FAT32 علاوه بر نرم افزارهایی همچون Partition Magic می‌توان از فرمان زیر در ویندوز استفاده نمود:


Convert <Volume>: /fs:NTFS
با استفاده از برنامه Partition Magic می‌توانید عمل عکس این تبدیل را نیز انجام دهید.
برای پاک کردن پارتیشن های NTFS در ویندوز های NT/2000/XP در بخش مدیریت کامپیوتر(Computer Management) که در ابزارهای مدیریتی (Administrative Tools) در مرکز کنترل قرار دارد این امکان فراهم است. برای انجام این کار در سیستم های قدیمی تر مایکروسافت می بایست از طریق محیط متنی CommandPrompt وارد محیط fdisk شوید. پارتیشن های NTFS در آنجا تحت عنوان non-DOS شناخته می شوند و به سادگی قابل پاک کردن هستند.

لینوکس و NTFS
لینوکس می تواند همه نسخه های NTFS را بخواند ولی متأسفانه هنوز برای نوشتن روی این پارتیشنها روش کاملاً امنی ندارد . البته در هسته سری 2.6 این قابلیت اضافه شده ولی هنوز نهایی نشده است. در صورتی که می خواهید اطلاعات خود را بین لینوکس و ویندوز در این پارتیشنها به اشتراک بگذارید ،‌توصیه می شود بجای استفاده از درایورهایی که در لینوکس امکان نوشتن روی پارتیشنهای NTFS را فراهم می سازد ،‌ از ابزارهای استفاده کنید که امکان خواندن پارتیشنهای ext3/ext2 را در ویندوز برای شما فراهم می آورد.برای کسب اطلاعات بیشتر راجع به این درایور می توان به آدرس های زیر مراجعه کنید:


Explore2fs (http://www.it.swin.edu.au/%7Ejn/linux/explore2fs.htm)
ext2fsd (http://tuningsaft.com/projects/projects.htm)
winext2fsd

سه بسته ذکر شده برای استفاده از ویندوزهای NT,2000,XP مناسب است .
ابزار زیر نیز امکان اجرای سیستم عاملهای متفاوت در کنار یکدیگر و انتقال اطلاعات از فایل سیستمهای مختلف برای شما فراهم می کند.


Vmware (http://vmwore.com/)


NTFS قابلیتهای بسیار گسترده ای دارد که تنها بخشی از آن توسط لینوکس حمایت می شود. لینوکس از شیوه نامگذاری unicode که در NTFS استفاده شده است حمایت می کند .همچنین از فایلهای فشرده و SPARE نیز پشتیبانی می کند ولی با شیوه کدگذاری و بطور کلی با تدابیر امنیتی ویندوز حال نمی کند!
کرنل اغلب توزیع های لینوکس به استثنای Redhat به صورت پیش فرض از NTFS پشتیبانی می کنند. این به این معناست که نیازی به تغییر Option های مربوط به پشتیبانی از فایل سیستم NTFS نخواهید داشت. در صورتی که از Radhat9 (shrike) 8(psyche) یا 7.3(valhalah) استفاده می کنید با نصب بسته‌های فراهم شده در این آدرس (http://linux-ntfs.sourceforge.net/rpm/downloads.html) ،می‌توانید این قابلیت را به لینوکس خود اضافه کنید. در غیر اینصورت می بایست مجدداًکرنل را کامپایل کنید.
این مقاله توسط حسین حاجی‌پور (hajipour@technotux.com) ترجمه و نوشته شده است.

[Admin]

فصل 6 ( پردازشهای موازی )

مفاهیم کلاسترها و OpenMosix


مفاهیم کلاسترها و OpenMosix
پیش‌درآمد
مبحث کلاسترها در لینوکس یکی از جذاب‌ترین و جالب‌ترین مباحث برای افراد علاقه‌مند به پردازش‌های موازی است. بدلیل علاقه بسیار زیاد خودم به این مبحث تصمیم به تهیه مقاله‌ای در این مورد گرفتم و بهتر دیدم یکی از بهترین مقالات موجود را ترجمه کرده و تجربه‌های خودم را نیز به آن اضافه کنم. مقاله حاضر برگرفته از نوشته‌های دانیل رابینز (Daniel Robbins) می‌باشد. این نوشته‌ها را می‌توانید از این نشانی (http://www.intel.com/cd/ids/developer/asmo-na/eng/20449.htm) دریافت نمایید. دانیل رابینز طراح و خالق لینوکس Gentoo می‌باشد. همانطور که اشاره کردم، این یک ترجمه تنها نیست. من خود تمام آنرا عملا انجام داده و بخش‌های عملی راهنمای فوق را کاملا تغییر داده و روش آسان‌تری را برای اجرای کلاستر پیشنهاد کرده‌ام. در بخش نخست این مقاله که اکنون در حال خواندن آن هستید، با مفاهیم کلاسترهای لینوکس تا حدودی آشنا خواهید شد. در بخش بعدی به طور عملی اقدام به برپاسازی یک کلاستر لینوکس خواهیم کرد.



کلاسترها چه هستند؟
به طور عمومی هنگامی که صحبت از کلاسترها می‌شود، مقصود فناوری‌هایی است که از طریق آن کامپیوترهای مختلف بتوانند با هم و با اشتراک قدرت پردازش هم، بتوانند امور پردازشی را که به آنها محول شده است، انجام دهند. این امور پردازشی همه چیز می‌تواند باشد. از پردازش‌های سنگین علمی تا تبدیل فایل‌های موسیقی و یا رندر کردن جلوه‌های ویژه فیلم‌های سینمایی. برای مثال، تمامی جلوه‌های ویژه فیلم‌های ارباب حلقه‌ها توسط کلاسترهای لینوکس رندر و پردازش شده‌اند.
انواع مختلفی از فناوری‌های کلاستر سازی برای سیستم‌عامل لینوکس وجود دارند. یکی از شناخته شده ترین آنها کلاستر Beowulf است. این کلاستر حاوی چندین ماشین است که توسط یک شبکه محلی پرسرعت به هم متصل شده‌اند. برای استفاده از این سیستم‌های کلاستر، برنامه‌های کاربردی باید مجددا برای استفاده از آن با استفاده از کتابخانه‌های کلاستر سازی نوشته شوند. عمومی‌ترین کتابخانه‌های کلاستر سازی عبارتند از PVM و MPI. هر دوی این کتابخانه‌ها بسیار عالی کار می‌کنند. با استفاده این کتابخانه‌ها، برنامه نویسان قادر به نوشتن برنامه‌هایی هستند که از منابع روی کلاستر همانند منابع روی یک کامپیوتر، بهره گیری نمایند.برای بسیاری از برنامه‌های کاربردی، PVM و MPI امکان افزایش خطی قدرت پردازش کلاسترها را با توجه به تعداد ماشین‌های روی آن فراهم می‌نمایند.



PVM و MPI به درد همه نمی‌خورد!
با اینکه کلاسترهای Beowulf بسیار قدرتمند هستند، ولی به درد همه کس نمی‌خورند! بزرگترین اشکال آنها نیاز به نرم‌افزارهای خاص می‌باشد که با استفاده از PVM و MPI نوشته شده باشند تا بتوانند از مزایای کلاستر استفاده کنند. البته این برای مراکز علمی و تحقیقاتی که برنامه‌های کاربردی خاص خود را از ابتدا می‌نویسند، اشکال مهمی نیست. آنها به راحتی قادرند تا از MPI و PVM استفاده کنند.
حقیقتا درصد افراد و موسساتی که برنامه‌های کاربردی خود را از ابتدا می‌نویسند بسیار پایین است. برای کسانی که مایل هستند تا یک کلاستر بنا کرده و از مزایای آن در اجرای برنامه‌های کاربردی عادی استفاده کنند، این یک مسئله بزرگ است! برنامه‌های کاربردی این دسته از موسسات بدون استفاده از کتابخانه‌های کلاستر سازی نوشته شده‌اند، بنابراین این گونه موسسات قادر نیستند تا از مزایای کلاسترها بهره‌گیری نمایند.
آیا جالب نیست که یک فناوری وجود داشته باشد تا بتوانید با استفاده از آن از مزایای کلاسترهای لینوکس استفاده کنید، بدون آنکه نیاز داشته باشید تا برنامه‌های کاربردی خود را از ابتدا نوشته و یا حتی آنها را مجددا کامپایل نمایید؟ خوشبختانه چنین فناوری وجود دارد و نام آن OpenMosix است!



ورود به OpenMosix
OpenMosix قابلیت‌های کلاستر سازی را به هسته لینوکس اضافه می‌کند، بنابراین هر پروسه استاندارد لینوکس قادر خواهد بود تا از مزایای منابع کلاستر استفاده نماید. با استفاده از تکنیک‌های موازنه بار تطبیقی (Adaptive Load Balancing) پردازش‌های در حال اجرا بر روی یک گره (node) از کلاستر، قادرند تا بطور نامحسوس به یک گره دیگر از کلاستر مهاجرت کرده و بتوانند سریعتر اجرا شوند. بدلیل اینکه OpenMosix بطور کاملا نامحسوس (Transparent) عمل می‌کند، پردازش‌هایی که از یک گره به گره دیگر مهاجرت می‌کنند، حتی نمی‌دانند (لازم هم نیست بدانند) که در یک ماشین دیگر در حال اجرا هستند!
نامحسوس بودن OpenMosix به این معنی است که برای استفاده از مزایای موازنه بار تطبیقی آن، نیازی به برنامه نویسی خاصی نیست. در حقیقت، یک نصب پیش‌گزیده OpenMosix به طور خودکار پردازش‌ها را به بهترین گره منتقل خواهد کرد. این قابلیت OpenMosix را تبدیل به یک راه‌حل کلاستر سازی می‌کند که می‌تواند برای بخش عظیمی از برنامه‌ها مفید باشد.



OpenMosix دقیقا چکار می‌کند؟
بزرگترین کاری که OpenMosix انجام می‌دهد، تبدیل دسته‌ای از ماشین‌های لینوکس به یک سیستم بزرگ مجازی چند پردازنده‌ای متقارن (SMP=Symmetric MultiProcessor) است. هرچند نحوه عملکرد آن با سیستم‌های SMP واقعی مقداری تفاوت دارد. نخست اینکه سیستم‌های واقعی SMP که مبتنی بر ۲ یا چند پردازنده هستند، می‌توانند اطلاعات را با سرعت بسیار بالا تبادل نمایند، در صورتی که در OpenMosix سرعت ارتباط بین گره‌های کلاستر، محدود به سرعت شبکه محلی است که گره‌ها در آن قرار دارند. استفاده از ارتباطات اترنت گیگابیت و یا سایر انواع پر سرعت اترنت باعث خواهد شد تا تبادل داده‌ها با سرعت بالاتری صورت گرفته و کارایی کلاستر بالاتر باشد.
البته OpenMosix دارای مزایایی نسبت به سیستم‌های چند پردازنده‌ای سنتی داراست. با استفاده از OpenMosix شما قادر به ایجاد کلاسترهایی حاوی دها و حتی صدها کامپیوتر با سخت‌افزار ارزان هستید در حالی که سیستم‌های SMP که حاوی تعداد زیادی پردازنده باشند، می‌توانند بسیار گرانقیمت باشند. برای بسیاری از برنامه‌های کاربردی، OpenMosix نسبت به سیستم‌های SMP یا Mainframe، حرف بیشتری برای گفتن دارد. البته دلیلی وجود ندارد که شما نتوانید OpenMosix را بر روی سیستم‌های قدرتمند چند پردازنده‌ای اجرا نمایید. حتی این امکان وجود دارد تا OpenMosix را به همراه برنامه‌های کاربردی که با MPI یا PVM توسعه یافته‌اند، اجرا نمایید تا سرعت کلاستر خود را بهینه نمایید.
همانند سیستم‌های SMP سنتی، OpenMosix قادر نیست تا یک پروسه را روی چند پردازنده فیزیکی اجرا نماید. واضح‌تر اینکه نباید انتظار داشته باشید تا اجرای برنامه‌ای مانند مرورگر موزیلا روی یک کلاستر سریعتر از یک سیستم تک پردازنده‌ای باشد، مگر اینکه اجرا پروسه آنرا به یک گره سریعتر روی کلاستر منتقل نمایید. بعلاوه در حال حاضر OpenMosix امکان جداسازی رشته‌های متعدد به هم پیوسته را از یکدیگر فراهم نمی‌کند.
OpenMosix قادر است تا پروسه‌های استاندارد لینوکس را بین گره‌های کلاستر بدون مشکل مهاجرت دهد. در صورتی که یک برنامه کاربردی تعداد زیادی زیر پروسه داشته باشد، آنگاه OpenMosix قادر است تا هر یک از آنها را به یک گره مناسب در کلاستر منتقل کند. شما می‌توانید از این قابلیت حتی در برنامه‌های کاربردی که دارای زیر پروسه نیستند نیز استفاده کنید. برای مثال، در صورتی که نیاز دارید تا تعدادی فایل موسیقی را از فرمت wav به mp3 تبدیل نمایید، تبدیل هر فایل یک پروسه خواهد بود. شما می‌توانید تمام این پروسه‌ها را یکجا اجرا نمایید. در آنصورت عمل پردازش بین کلاستر پخش خواهد شد (بجای اینکه عملیات تبدیل فایل‌ها را یک به یک انجام دهید). در صورتی که شما ۱۲ فایل موسیقی و ۱۲ گره همسان داشته باشید، عملیات تبدیل ۱۲ بار سریعتر انجام خواهد شد.



Mosix در برابر OpenMosix
پروژه OpenMosix جدیدترین شعبه پروژه Mosix می‌باشد که یکی از اهداف آن فراهم کردن کلاستر سازی نامحسوس روی لینوکس است. پس چرا ما از OpenMosix استفاده کنیم؟ دلایل خوبی برای این امر وجود دارد. در اواخر سال ۲۰۰۱ رهبری پروژه Mosix تصمیم به انتشار نسخه‌های جدیدی از Mosix تحت مجوزهای غیر GPL گرفت (کدهایی که قبلا GPL بودند). بنابراین نسخه‌های جدید Mosix دیگر نرم‌افزار آزاد نبودند و حقوق کاربران نیز در آنها نامشخص بود و هیچ مانعی برای نویسنده Mosix وجود نداشت تا از کاربران درخواست پرداخت وجه نماید.
این تغییر مجوز باعث ایجاد نگرانی‌هایی در میان کاربران Mosix شد و برداشته شدن کدهای منبع و حذف لیست‌های پستی Mosix بدون توضیح موجه، این نگرانی را تشدید نمود. خوشبختانه این کاربران تنها کسانی نبودند که در باره این تغییرات جدید نگران بودند. موشه بار (Moshe Bar) یکی از مدیران پروژه Mosix با این تغییر مجوز از GPL موافق نبود. بنابراین وی پروژه OpenMosix را شروع کرد تا این اطمبنان حاصل شود که ارائه نسخه آزاد و رایگان Mosix به عموم مردم ادامه پیدا خواهد کرد. سایت رسمی پروژه OpenMosix در آدرس http://openmosix.sf.net (http://openmosix.sf.net/) یا http://openmosix.org (http://openmosix.org/) قرار دارد.
پس از آغاز این پروژه، تعداد زیادی از کاربران Mosix به OpenMosix روی آوردند. سیاست توسعه باز موشه باعث شد تا توسعه OpenMosix سرعت بیشتری بگیرد. در حال حاصر ۱۴ نفر بطور فعال روی پروژه OpenMosix کار می‌کنند در حالی که تعداد افراد پروژه Mosix تنها ۴ نفر است. در حال حاضر تعداد زیادی رفع اشکال، بهینه سازی سرعت و بهینه سازی در کدهای OpenMosix صورت گرفته است و تعدادی قابلیت جدید و بهینه سازی مجدد در سرعت نیز بزودی ارائه خواهند شد. در حقیت جدا شدن پروژه OpenMosix از Mosix باعث ارائه راه‌حل‌های بهتری برای کلاستر سازی تحت سیستم‌عامل لینوکس فراهم نموده است.

[Admin]

برپا سازی کلاسترهای OpenMosix



برپا سازی کلاسترهای OpenMosix
جهت برپا سازی یک کلاستر، شما به حداقل دو دستگاه مبتنی بر لینوکس که به یک شبکه داخلی متصل بوده و قادر به کامپایل کردن و اجرای هسته‌های سری 2.4 باشند، نیاز دارید. همچنین شبکه شما باید دارای حداقل سرعت ۱۰۰ مگابیت باشد. این سرعت به شما سرعت بسیار خوبی را اعطا خواهد نمود. سرعت اترنت استاندارد یعنی ۱۰ مگابیت به شما سرعت چندان جالب توجهی نخواهد داد. البته در صورتی که شبکه شما از این نوع است و مایل هستید تا فقط OpenMosix را تجربه نمایید، پاسخ‌گو خواهد بود. استفاده از اترنت‌های گیگابیت مفید بوده ولی انتخابی است. البته ممکن است واقعا به آن نیاز نداشته باشید و اترنت ۱۰۰ مگابیت امور شما را به خوبی انجام دهد.
اتصال گره‌های کلاستر به یک سوئیچ پرسرعت سیستم‌های شما را قادر خواهد ساخت تا در حالت Full Duplex عمل نموده و پهنای باند شما دو برابر گردد. همچنین می‌توانید در یک کلاستر ۲ یا ۳ گره‌ای از سیم کشی مخصوص جهت اتصال مستقیم گره‌ها به هم استفاده نمایید.
داشتن فضای Swap کافی قویا توصیه می‌شود. به این صورت شما قادر خواهید بود تا گره‌ها را بصورت دینامیک از کلاستر خارج نمایید بدون اینکه با کمبود حافظه مواجه شوید. این موضوع نیز انتخابی بوده و ممکن است در شرایط خاصی که کلاستر تحت فشار کاری بالایی قرار دارد، به شما کمک کند.
در کنار مطالب بالا، باز هم اضافه می‌کنم که امکان ایجاد یک کلاستر مبتنی بر فقط دو دستگاه لینوکس و یک اترنت استاندارد نیز وجود دارد.
لازم نیست که تمام کامپیوترهایی که در یک کلاستر قرار می‌گیرند قوی باشند و یا مهم نیست که دارای سخت‌افزارهای متنوعی باشند. هر قدرت پردازشی می‌تواند به سرعت جمعی کمک کند!

شروع کار
فرایند برپاسازی کلاسترهای لینوکس بسیار ساده می‌باشد. ابتدا باید هسته‌هایی که OpenMosix روی آنها فعال شده‌اند را روی گره‌های کلاسترها نصب کرده و سپس ابزارهای کاربری را روی همه آنها نصب کرده و یک تنظیم کوچک در یک فایل پیکربندی انجام دهیم.
به عنوان نخستین مرحله از کار، باید ابزارهای نرم‌افزاری لازم را فراهم آورید. نخستین چیزی که به آن نیاز دارید، کد منبع هسته‌ای است که مایلید روی آن کار کنید. کد منبع هسته خود را می‌توانید از http://kernel.org (http://kernel.org/) دریافت نمایید. من برای اجرای پروژه، از هسته 2.4.23 استفاده کرده‌ام. در قدم بعدی باید وصله‌های هسته OpenMosix و سپس ابزارهای نرم‌افزاری OpenMosix را دریافت نمایید. برای دانلود وصله‌های هسته OpenMosix می‌توانید به سایت رسمی آن در آدرس http://openmosix.sf.net (http://openmosix.sf.net/) یا http://openmosix.org (http://openmosix.org/) مراجعه کنید و یا از لینک‌های زیر برای هسته‌های مورد نظرتان استفاده کنید:

هسته 2.4.21:http://tab.tuxfamily.org/download/openmosix/releases/patch-2.4.21-om-20030825.bz2
(http://tab.tuxfamily.org/download/openmosix/releases/patch-2.4.21-om-20030825.bz2)هسته 2.4.22:http://tab.tuxfamily.org/download/openmosix/releases/patch-2.4.22-om-20031215.bz2
(http://tab.tuxfamily.org/download/openmosix/releases/patch-2.4.22-om-20031215.bz2)هسته 2.4.23:http://tab.tuxfamily.org/download/openmosix/stable/patch-2.4.23-om-20031215.bz2
(http://tab.tuxfamily.org/download/openmosix/stable/patch-2.4.23-om-20031215.bz2)هسته 2.6.0 (آزمایشی):http://tab.tuxfamily.org/download/openmosix/unstable/patch-2.6.0-om-0.20031202.1.bz2
(http://tab.tuxfamily.org/download/openmosix/unstable/patch-2.6.0-om-0.20031202.1.bz2)ابزارهای نرم‌افزاری:http://umn.dl.sourceforge.net/sourceforge/openmosix/openmosix-tools-0.3.5.tar.bz2 (http://umn.dl.sourceforge.net/sourceforge/openmosix/openmosix-tools-0.3.5.tar.bz2)

فراموش نکنید که همیشه می‌توانید جدیدترین نسخه‌های وصله هسته و ابزارهای نرم‌افزاری OpenMosix را از سایت رسمی (http://openmosix.sf.net/) آن دریافت نمایید. پس از اتمام دریافت تمامی اقلام مورد نیاز (تنها کد منبع هسته دارای حجم زیادی است و بقیه ابزارها همگی بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلوبایت ظرفیت دارند!) باید تجهیز گره‌‌های کلاستر را شروع کنید. ابتدا لازم است در شبکه محلی خود کامپیوترهایی را که مایلید به عنوان گره‌های کلاستر استفاده کنید، تعیین نمایید. من در دفتر کار خود دو دستگاه را برای این منظور انتخاب کردم. (تصویر زیر)




http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/37.JPG



همانطوری که قبلا اشاره کردم، لازم نیست که گره‌های کلاستر حتما قویترین ایستگاه‌های کاری روی شبکه باشند. دستگاه‌های انتخابی من دارای مشخصات زیر هستند:

Node No.1 : Debian (LAN SERVER)
CPU : P-III 800 MHz
RAM: 128 MB SD-RAM
NIC : SIS 100 Mbps
HDD: 2x40GB
Distro : Debian GNU/Linux 3.0 (woody)
Kernel: 2.4.23 (will be 2.4.23-om)
Node No.2 : Cyber (Workstation)
CPU : Celeron 333 MHz
RAM: 160 MB SD-RAM
NIC : D-Link 100 Mbps
HDD: 1x6.4GB
Distro : Libranet GNU/Linux 2.8.1
Kernel: 2.4.21 (will be 2.4.23-om)


پس از تعیین گره‌های کلاستر، شروع به نصب نرم‌افزارهای لازم برای این کار می‌کنیم. این عملیات را برای تمام گره‌ها باید تکرار کرد. برای شروع هسته OpenMosix را نصب می‌کنیم. ابتدا کد منبع هسته را در آدرس usr/src کپی کرده و آنرا با استفاده از دستورهای زیر باز می‌کنیم:

# cd /usr/src
# bzip2 -d linux-2.4.23.tar.bz2
# tar -xf linux-2.4.23.tar
# mv linux linux.old
# ln -s linux-2.4.23 linux

سپس وصله هسته را در کد منبع خود اعمال می‌کنیم:

# cd linux
# cat /home/alan/patch-2.4.23-om-20031215.bz2 | bzip2 -d | patch -p1 -l

کد منبع هسته در چند ثانیه وصله خواهد شد. اکنون می‌توانید طبق روال‌های گذشته هسته را پیکربندی و کامپایل نمایید. فقط اطمینان حاصل کنید که گزینه‌های زیر را در بخش OpenMosix پیکربندی هسته انتخاب کنید:


openMOSIX process migration support
Stricter security on openMOSIX ports
openMOSIX File-System
Poll/Select exceptions on pipes

برای شروع پیکربندی هسته، دستور زیر را وارد نمایید:

# cd /usr/src/linux
# make menuconfig

پس از اتمام پیکربندی و ذخیره تغییرات، برای کامپایل شدن هسته دستورات زیر را وارد نمایید:

# make-kpkg clean
# make-kpkg --revision=8:MOSIX01 kernel_image

و یا خیلی ساده‌تر:

# make-kpkg clean
# make-kpkg kernel_image

این نحو عملیات کامپایل هسته به یک بسته دبیان ختم خواهد شد که قادرید آنرا به راحتی روی سیستم نصب نمایید. مدت زمان انجام عملیات کامپایل هسته به سرعت پردازنده سیستم بستگی دارد. پس از اتمام عملیات کامپایل هسته، بسته‌ای را که ایجاد شده است، نصب می‌کنیم:

# dpkg -i kernel_image-2.4.23-om_MOSIX01_i386.deb

هنگام نصب این بسته، مدیر بوت Lilo به طور خودکار پیکربندی خواهد شد. در صورتی که از گراب استفاده می‌کنید، باید تغییرات را بطور دستی در فایل پیکربندی آن اعمال نمایید. برای این منظور باید فایل boot/grub/menu.lst را ویرایش کرده و خطوط زیر را اضافه نمایید. البته مقادیری مانند پارتیشن‌های قابل بوت و سایر آدرس‌ها ممکن است روی سیستم‌های شما متفاوت باشد که آنها را باید تغییر دهید:

title Libranet GNU/Linux, kernel 2.4.23 OpenMosix
root (hd0,1)
kernel /vmlinuz-2.4.23-om root=/dev/hda3 ro hdb=scsi
savedefault
boot

پس از اتمام نصب هسته‌ها، اکنون باید ابزارهای نرم‌افزاری OpenMosix را نصب نماییم. برای این منظور، فایلی را که دانلود کرده بودیم، باز کرده و کامپایل و نصب می‌کنیم:

# bzip2 -d openmosix-tools-0.3.5.tar.bz2
# tar -xf openmosix-tools-0.3.5.tar
# cd openmosix-tools-0.3.5
# ./configure --with-kerneldir=/usr/src/linux-2.4.23/
# make
# make install

کامپایل و نصب ابزارهای نرم‌افزاری مدت زیادی طول نمی‌کشد (۱-۲ دقیقه یا کمتر روی پردازنده‌های قویتر). پس از اتمام آن، باید در یکی از فایل‌های پیکربندی مربوطه لیست گره‌های کلاستر را تعریف کرده و سپس سرویس OpenMosix را طوری تعریف کنیم تا هر بار بصورت خودکار اجرا شود. به این منظور ابتدا دستور:

# vi /etc/openmosix.map

اجرا کرده و باید مشخصات گره‌ها را بصورت <شماره گره> <آدرس IP گره> <تعداد> وارد نماییم:

<Node No.> <Node IP Address> <Node QTY>
1 192.168.0.1 1
1 192.168.0.7 1

آرگومان شماره هنگامی مفید است که بخواهیم چند آدرس IP پشت سرهم را تعریف نماییم. مثلا در صورتی که ۱۰ گره داشته باشیم که آدرس آنها از ۲۵ شروع می‌شود، وارد خواهیم کرد:

1 192.168.0.25 10

و عملیات تایپ ما را بسیار کمتر خواهد کرد. این فایل پیکربندی روی تمام گره‌ها یکسان است. بنابراین می‌توانید آنر روی تمام گره‌ها کپی کنید. پس از انجام این کار به راه‌اندازی خودکار OpenMosix می‌پردازیم. ابتدا باید تعیین کنید که سطح اجرایی پیش‌گزیده هر یک از گره‌ها کدام است. به این منظور دستور زیر را وارد نمایید:

# runlevel
N 2

خوب سطح اجرایی پیش‌گزیده ما ۲ است (سیستم‌های مبتنی بر دبیان). بنابراین وارد دایرکتوری etc/rc2.d می‌شویم. در صورتی که سطح اجرایی شما متفاوت شد، این عملیات را با دایرکتوری مربوط به آن که می‌تواند rc3.d، rc4.d و... باشد انجام دهید:

# cd /etc/rc2.d
# ln -s ../init.d/openmosix S20openmosix

در اینجا نمی‌خواهم فلسفه دستورات بالا را توضیح دهم زیرا از مسیر اصلی دور خواهیم شد. پس از اتمام عملیات بالا و بوت سیستم‌ها، سیستم‌هایی داریم که مبتنی بر OpenMosix بوده و سرویس آن نیز بطور خودکار اجرا می‌شود. برای بکار افتادن کلاستر، گره‌ها را بوت می‌کنیم. گره شماره ۱ با موفقیت OpenMosix را اجرا می‌کند، ولی گره شماره ۲ با پیغام Invalid Map File قادر به اتصال به کلاستر نیست. پس مقداری جستجو و بررسی فایل پیکربندی، متوجه می‌شوم که در فایل etc/hosts یک ورودی به صورت زیر موجود است:

127.0.0.1 cyber

آنرا تبدیل به ورودی زیر می‌کنم:

192.168.0.7 cyber

مجددا سرویس OpenMosix را با دستور etc/init.d/openmosix restart اجرا می‌کنم. اکنون بدون مشکل اجرا می‌شود. برای حصول اطمینان از شناخته شدن تمام گره‌های کلاستر، با دستور زیر آنها را آزمایش می‌کنم:

# mosctl status 1
up.
# mosctl status 2
up.

بسیار عالی! هر دو گره کلاستر در حال اجرا هستند. اکنون کلاستر ما آماده است. با استفاده از دستور mosmon می‌توانید وضعیت کلی کلاستر را بررسی نمایید. اینکه کدام سیستم‌ها دارای چه مقدار بار فعال هستند و با گذاشتن بار روی یکی از آنها چه اتفاقی خواهد افتاد و ...

[Admin]

کلاستر لینوکس تحت آزمایش


کلاستر لینوکس زیر بار
خوب با پیگیری و انجام مراحل شرح داده شده در بخش‌های پیشین مقاله کلاسترها، اکنون یک کلاستر آماده به کار دارید که می‌توانید قدرت آنرا آزمایش کرده و به نحوه کلی عملکرد کلاسترها پی ببرید.
برای شروع، از روی ایستگاه کاری که بعنوان مانیتور آنرا در نظر گرفته‌ام، از روی کنسول وارد گره شماره ۱ و گره شماره ۲ می‌شوم. روی گره شماره ۱ با استفاده از دستور mosmon برنامه مانیتور کلاستر را که میزان بار هر گره را بصورت نمودارهای میله‌ای نمایش می‌دهد، اجرا می‌کنم. روی گره شماره ۲، دستور زیر را در خط فرمان تايپ می‌کنم:


# for x in 1 2 3 4
do
awk 'BEGIN {for(i=0;i<10000;i++)for(j=0;j<10000;j++);}' &
done
دستور فوق، ۴ اسکریپت awk را که شدیدا بار CPU را بالا خواهند برد، بطور همزمان اجرا می‌کند. به کنسول گره شماره ۱ بازگشته و نمودار بار را زیر نظر می‌گیرم:



http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/38.JPG



بیچاره گره شماره ۲! نمودار به سقف رسیده است! انتظار می‌رود پس از چند لحظه پردازش‌ها به گره‌های بعدی کلاستر (که ما فقط گره شماره ۱ را داریم) منتقل شوند. بسیار جالب است. پس از چند ثانیه پردازش‌ها به گره شماره ۱ منتقل شده و بار آن به سرعت بالا می‌رود:



http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/39.JPG


همانطوری که در تصویر بالا مشاهده می‌کنید، میزان بار گره شماره ۱ به شدت بالا رفته و از بار گره شماره ۲ کاسته می‌شود. خوب این آزمایش بدی برای حصول اطمینان از کارکرد کلاستر نیست، ولی برای بررسی دقیق‌تر و گرفتن نتایج عملی‌تر، نیاز داریم تا تعدادی عملیات واقعی پردازشی را روی کلاستر انجام دهیم. یکی از بهترین عملیات پردازشی که می‌تواند به خوبی کارایی کلاستر را در بوته آزمایش قرار دهد، عملیات کد کردن فایل‌های موسیقی است.
به این منظور، ما دو نرم‌افزار کد کردن فایل‌های موسیقی با فرمت wav را انتخاب کرده و آزمایشات را به کمک آنها انجام خواهیم داد.

نصب نرم‌افزارهای لازم
نرم‌افزارهای مورد نیاز را تنها در گره‌ای که مایلید آزمایشات را از طریق آن انجام دهید نصب نمایید و نصب آن در سایر گره‌ها ضروری نیست. این قابلیت کلاستر سازی نامحسوس OpenMosix است که باعث می‌شود تا ما نیازی به نصب این نرم‌افزارها و قرار دادن فایلهای هدف روی یک اشتراک قابل دسترس در تمام شبکه نداشته باشیم.
نرم‌افزاری که ما از آن برای آزمایشات خود استفاده خواهیم کرد، نرم‌افزار کدینگ فایلهای صوتی به فرمت MP3 به نام Lame می‌باشد که یکی از سریعترین کد کننده‌های MP3 در جهان بوده و یک نرم‌افزار بازمتن است. این نرم‌افزار را از لینک زیر دانلود نمایید. ضمنا حجم آن کمی بیشتر از ۱ مگابایت می‌باشد:

http://unc.dl.sourceforge.net/sourceforge/lame/lame-3.93.1.tar.gz (http://unc.dl.sourceforge.net/sourceforge/lame/lame-3.93.1.tar.gz)
پس از دانلود بسته کد منبع، جهت نصب نرم‌افزار دستورات زیر را در خط فرمان اجرا نمایید:


# gunzip lame-3.93.1.tar.gz
# tar -xf lame-3.93.1.tar
# cd lame-3.93.1
# ./configure
# make
# make install
نرم‌افزار Lame پس از چند دقیقه کامپایل و به راحتی نصب می‌شود. من نرم‌افزار را روی هر دو گره کلاستر نصب کرده‌ام، چون می‌خواهم دقیقا نحوه عملکرد آنرا در شرایط مختلف بررسی کنم. مورد دیگری که به آن نیاز است، تعدادی فایل wav است که باید آنها را تهیه کنید. من ۵ عدد فایل wav برای انجام آزمایشات تهیه کرده‌ام که حجم آنها حدود ۱۹۶ مگابایت می‌باشد (در حقیقت فایلهای MP3 بوده‌اند که توسط XMMS به فرمت wav برگردانده شدند).
من در دایرکتوری root هریک از گره‌ها یک دایرکتوری به نام wav ایجاد کرده و فایلهای wav را در آنجا قرار دادم. در مرحله نخست آزمایش، هر یک از گره‌ها بصورت فردی فایلهای MP3 را کد می‌کنند. برای انجام آزمایش، دستور زیر را در خط فرمان وارد می‌کنم:


# cd /root/wav
# for x in *.wav
do
lame $x
done
در حقیت یک حلقه عملیات تبدیل فایل‌ها را یک به یک انجام می‌دهد. نتیجه حاصل مطابق جدول زیر می‌باشد:


http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/40.JPG


خوب نتیجه قابل انتظار است، ماشین پنتیوم ۸۰۰ مگاهرتزی باید هم سریعتر از سلرون ۳۳۳ مگاهرتزی باشد. پس از این مرحله OpenMosix را اجرا کرده و کلاستر را زیر بار می‌گذارم. دستور عملیات به صورت زیر است:


# cd /root/wav
# for x in *.wav
do
lame $x &
done
با اضافه شدن کاراکتر & تمامی ۵ عملیات به صورت همزمان و در پس زمینه اجرا خواهند شد. اجرای همزمان ۵ پروسه باعث مهاجرت پروسه‌ها به گره دیگر کلاستر و وارد شدن کلاستر در عملیات می‌گردد. خوب همانطور که انتظار می‌رفت، کلاستر واقعا کار می‌کند! بسیار هیجان انگیز است. نتیجه کار مطابق جدول زیر می‌باشد:




http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/41.JPG


همانطور که می‌بینید، نتیجه عملیات بسیار جالب است. زمان ۵ دقیقه‌ای عملیات در دستگاه قویتر به سه دقیقه و نیم و زمان ۱۸ دقیقه و ۴۶ ثانیه‌ای دستگاه ضعیف‌تر به چهار دقیقه و ۱۱ ثانیه کاهش یافته است!

[Admin]

فصل 6 ( نصب و پیکر بندی لینوکس )

راهنمای نصب رد هت 9 / بخش اول


راهنمای نصب ردهت ۹ بخش اول v\:* {behavior:url(#default#VML);} o\:* {behavior:url(#default#VML);} w\:* {behavior:url(#default#VML);} .shape {behavior:url(#default#VML);} انتخاب یک روش نصب
لینوکس ردهت روشهای بسیار متنوع و قابل انعطافی برای نصب سیستم عامل ارائه نموده است. البته توصیه میشود که لینوکس را از روی CD نصب نمایید. ولی اگر شما CD های لینوکس ردهت را ندارید و یا کامپیوتر شما فاقد درایو CD-ROM است، میتوانید با استفاده از روشهای دیگر، اقدام به نصب سیستم عامل کنید. همچنین امکان چندین نوع نصب وجود دارد.
ابتدا باید مشخص نمایید که در حال نصب بصورت نصب جدید یا ارتقا هستید. اگر میخواهید نسخه قدیمی تر موجود روی سیستمتان را ارتقا دهید، برنامه نصب فایلهای پیکربندی و اطلاعات شما را دست نخورده باقی خواهد گذاشت. این نوع نصب از نصب جدید طولانی تر خواهد بود. یک نصب جدید ابتدا تمام اطلاعات موجود را پاک کرده و عمل نصب را انجام میدهد. شما میتوانید لینوکس ردهت را از محل های زیر نصب نمایید. هر نوع نصب غیر از نصب از روی CD نیاز به دیسکت بوت نصب لینوکس ردهت خواهد داشت.
-سرویس دهنده HTTP : به شما امکان نصب از یک آدرس وب را خواهد داد.
-سرویس دهنده FTP : به شما امکان نصب از یک سایت FTP را خواهد داد.
-سرویس دهنده NFS : میتوانید از روی دایرکتوری های به اشتراک گذاشته شده روی کامپیوترهای دیگر موجود در روی شبکه با استفاده از سیستم فایل شبکه (Network File System) برای نصب استفاده نمایید.
-دیسک سخت : اگر یک کپی از فایلهای نصب لینوکس ردهت را روی دیسک سخت خود داشته باشید میتوانید برای نصب از آن استفاده کنید. البته باید روی پارتیشنی غیر از پارتیشنی که برای نص انتخاب نموده اید قرار داشته باشند.

انتخاب سخت افزار مورد نیاز
ممکن است این واقعا یک انتخاب نباشد. ممکن است یک کامپیوتر قدیمی در کنار خود داشته باشید که مایل باشید لینوکس ردهت را روی آن نصب نمایید. و یا ممکن است یک ایستگاه کاری وحشتناک داشته باشید که بخواهید لینوکس ردهت را روی یکی از پارتیشن های آن نصب نمایید. برای نصب نسخه PC لینوکس ردهت کامپیوتر شما باید چند چیز را داشته باشد:
-پردازنده سازگار با x86 : کامپیوتر شما به یک پردازنده سازگار با اینتل نیاز دارد. مانند برخی سیستم عامل های تجاری، شما به جدیدترین پردازنده های موجود برای نصب لینوکس ردهت نیاز ندارید (البته اشکالی ندارد!). شما میتوانید لینوکس ردهت را روی پردازنده‌های قدیمی هم اجرا نمایید. من حتی پردازنده ۸۰۳۸۶ اینتل را در لیست سازگاری سخت افزارهای آن دیده ام ولی هرگز سعی نکرده ام لینوکس ردهت را روی کامپیوتری با آن مشخصات نصب نمایم! حداقل پردازنده ای که من برای نصب لینوکس ردهت توصیه میکنم، یک پردازنده ۳۳۳ مگاهرتزی است.
-درایو فلاپی و یا CD-ROM : شما باید قادر باشید هنگام فرایند نصب کامپیوتر خود را با یک فلاپی دیسک و یا درایو CD-ROM بوت نمایید. اگر درایو CD-ROM ندارید (در محیطهای شبکه و یا کامپیوترهای قدیمی) به یک ارتباط شبکه برای نصب از روی شبکه و یا کپی محتویات CD های نصب بر روی دیسک سخت سیستم خود دارید.
-دیسک سخت (Hard Disk) : شما به یک دیسک سخت و یا یک پارتیشن از دیسک سخت که حداقل ۵۰۰ مگابایت فضا داشته باشد نیاز دارید. البته این فضا فقط برای حداقل نصب کافی خواهد بود. میزان حقیقی فضایی که نیاز خواهید داشت بستگی به نوع نصب شما دارد. نصب به صورت ایستگاه کاری به ۲۱۰۰ مگابایت و نصب بصورت کامل (تمام بسته های نرم افزاری موجود و کدهای منبع) به ۵ گیگابایت فضا نیاز دارد.
-حافظه (RAM) : شما حداقل به ۶۴ مگابایت رم برای نصب لینوکس ردهت نیاز خواهید داشت. اگر مایل به استفاده از محیطهای گرافیکی هستید ۱۲۸ مگابایت لازم خواهد بود.
-صفحه کلید و مانیتور : خوب معلوم است! شما به یک مانیتور و صفحه کلید برای نصب نیاز دارید. شما بعدا میتوانید لینوکس ردهت را از روی شبکه و با استفاده از ترمینال پوسته و یا ترمینال X به خوبی اداره نمایید.
نسخه هایی از لینوکس ردهت برای نصب روی ایستگاههای کاری مبتنی بر پردازنده های آلفا (Alpha) و اسپارک (Sparc) وجود دارند.


نکته : لیست سخت افزار های سازگار با لینوکس ردهت را میتوانید در آدرس http://www.redhat.com/hardware ببینید.


اگر درایو CD-ROM کامپیوتر شما به یک درگاه PCMCIA متصل است (در گاههای موجود روی کامپیوتر های کیفی) شما باید پشتیبانی از PCMCIA را در هنگام نصب فعال نمایید. پشتیبانی از PCMCIA فقط برای کامپیوترهای مبتنی بر پردازنده های سازگار با اینتل موجود است.

اگر کامپیوتر کیفی شما مجهز به یک درایو CD-ROM است، شما میتوانید بدون نیاز به انجام کار خاصی لینوکس ردهت را روی آن نصب نمایید. در صورتی که کامپیوتر کیفی شما فاقد درایو CD-ROM است، شما باید لینوکس ردهت را از روی درایوی که به درگاه PCMCIA آن متصل است نصب نمایید.
درگاههای PCMCIA به شما امکان اتصال دستگاههای مختلف به کامپیوتر کیفی با استفاده از کارتهایی به اندازه کارت اعتباری میدهند. لینوکس از صدها دستگاه مختلف PCMCIA پشتیبانی میکند. شما میتوانید از درگاه PCMCIA کامپیوتر کیفی خود برای نصب لینوکس ردهت از انواع مختلفی از دستگاهها شامل :
-درایو CD-ROM
-کارت شبکه
استفاده نمایید. در صورتی که مایلید بدانید کدامیک از دستگاههای PCMCIA در لینوکس پشتیبانی میشوند، فایل SUPPORTED.CARDS واقع در مسیر /usr/share/doc/kernel-pcmcia-cs را ببینید. در هر صورت جهت استفاده از این درگاه برای نصب لینوکس به دیسکت پشتیبانی آن نیاز دارید.

فراهم کردن پارتیشنها
قبل از شروع به نصب، باید فضای لازم برای نصب لینوکس ردهت را در پارتیشنهای موجود دیسک سخت خود ایجاد نمایید. میتوانید از برنامه هایی مانند Partition Magic برای این کار استفاده نمایید. راحت ترین و بی دردسر ترین روش، ایجاد یک پارتیشن در ابتدای دیسک (مثلا ۱۰ گیگابایت) و رها کردن بقیه فضای خالی دیسک بصورت پارتیشن بندی نشده است. پس از نصب لینوکس میتوانید فضای باقیمانده را تبدیل به درایوهای ویندوز نمایید. (با استفاده از برنامه Partition Magic)


شروع نصب
اگر فکر می کنید نوع نصب مورد نیاز خود را انتخاب کرده اید، میتوانید نصب را شروع کنید. در بیشتر بخشها شما میتوانید با کلیک روی دگمه بازگشت (Back) انتخابهای قبلی خود را تغییر دهید. البته پس از اینکه مرحله کپی بسته های نرم افزاری روی دیسک سخت شروع شد، دیگر امکان بازگشت وجود ندارد. در صورتی که نیاز به تغییری داشته باشید، باید آنرا پس از اتمام نصب لینوکس و از داخل خود سیستم عامل انجام دهید.


هشدار : این امکان وجود دارد که شما تمام دیسک سخت خود را به پارتیشهای ویندوز اختصاص داده باشید و مایل باشید تا تمام اطلاعاتتان پس از نصب لینوکس باقی بماند. نصب بصورت ایستگاه کاری و سفارشی، امکان حفظ پارتیشن های موجود را به شما میدهند ولی فاقد امکان کسب فضای خالی از پارتیشن های موجود بدون از میان بردن آنها هستند.


دیسک CD-ROM نصب را داخل درایو قرار دهید
اگر عمل نصب را از دیسک سخت و یا شبکه انجام میدهید، میتوانید بجای آن از دیسکت بوت استفاده نمایید.

کامپیوتر خود را بوت کنید
هنگامی که صفحه خوشامد گویی لینوکس ردهت را مشاهده کردید به مرحله بعدی وارد شوید.


نکته: اگر شما صفحه خوشامد گویی را نمی بینید، ممکن است درایو CD-ROM شما قابل بوت نباشد. فعال کردن گزینه بوت از روی درایو CD-ROM و یا ایجاد دیسکت های بوت میتواند به شما برای ادامه نصب کمک کند. برای فعال کردن گزینه بوت از روی CD-ROM به صورت مقابل عمل کنید : کامپیوتر خود را راه اندازی کرده و در صفحه نخستین پیامی برای ورود به صفحه نصب (setup) خواهید دید. برای ورود به برنامه نصب بایوس کافی است کلیدهای F1 یا F2 ویا DEL را فشار دهید. در گزینه های موجود به دنبال موردی با عنوان Boot Options و یا Boot From و یا چیزی مشابه آن بگردید. پس از آنکه آنرا پیدا کردید، اولویت نخست آنرا روی درایو CD-ROM تنظیم کنید. تغییرات را ذخیره کرده و خارج شوید.


اگر نصب با موفقیت انجام شد شما میتوانید گزینه های بایوس را به حالت اول برگردانید.

اعلان بوت
در جلوی اعلان بوت کلید Enter را برای ورود به نصب گرافیکی، فشار دهید.

انتخاب انواع دیگر نصب
در بیشتر کامپیوتر ها شما میتوانید به راحتی نصب را بصورت گرافیکی انجام دهید. برخی مواقع کارت گرافیکی شما ممکن است این حالت را قبول نکند. همچنین با اینکه هنگام نصب سخت افزار کامپیوتر شما شناسایی میشود،ممکن است برخی مواقع دیسک سخت، کارت شبکه و یا یکی از سخت افزارهای حیاتی دیگر شناسایی نشده و به اطلاعات مخصوصی هنگام بوت نیاز داشته باشد.
در اینجا لیستی از انواع گزینه هایی که شما میتوانید نصب لینوکس ردهت را بوسیله آن شروع کنید وجود دارد. پیشنهاد میشود در صورتی از این گزینه ها استفاده کنید که گزینه گرافیکی دچار اشکال شود (مانند هنگامی که صفحه از گاربیج پر شده و یا سخت افزار شناسایی نمی شود).
-text : شما میتوانید با تایپ text جلوی اعلان نصب بصورت متنی را آغاز نمایید. از این گزینه هنگامی استفاده نمایید که به نظر میرسد برنامه نصب نتوانسته کارت گرافیک شما را شناسایی نماید. با این نوع نصب برنامه نصب چندان خوشگل! نیست ولی بخوبی کار میکند.
-lowres : با این گزینه، برنامه نصب در وضوح 640 در 480 پیکسل اجرا خواهد شد. این گزینه برای کامپیوترهایی است که کارت گرافیک آنها فقط این وضوح را پشتیبانی میکند.
-expert : در صورتی که حس میکنید برنامه نصب نمی تواند سخت افزارهای شما را به خوبی شناسایی کند از این گزینه استفاده نمایید. با این گزینه برنامه نصب به شناسایی سخت افزار نمی پردازد و شما میتوانید نوع ماوس، مقدار حافظه کارت گرافیکی و ... را شخصا انتخاب کنید.
-nofb : با این گزینه حالت frame buffer برای جلوگیری از برخی اشکالات در نمایش غیر فعال میشود.
-linuxdd : در صورتی که یک دیسک درایور لینوکس برای نصب دارید، از این گزینه استفاده نمایید.

همچنین شما میتوانید با اضافه نمودن گزینه های دیگری به اعلان بوت لینوکس، آنرا وادار به شناسایی صحیح سخت افزار خود نمایید. مثلا در صورتی که برنامه نصب اندازه دیسک سخت شما را تشخیص نمی دهد، میتوانید با مشخص کردن تعداد سیلندر، هد و سکتورها سایز آنرا تعیین کنید. شما به صورت زیر میتوانید گزینه های خود را به هسته لینوکس ارجاع دهید : linux hd=720,32,64
در این مثال شما به هسته میگویید که دیسک سخت من دارای ۷۲۰ سیلندر، ۳۲ هد و ۶۴ سکتور است. این مشخصات را میتوانید از روی مستندات موجود با دیسک سخت خود و یا از روی برچسب چسبانده شده روی آن بدست آورید.

بررسی فایلها :
در لینوکس ردهت ۹ قبل از شروع برنامه نصب، از شما پرسیده میشود که فایلهای نصب برای صحت و درستی آنها بررسی شوند یا خیر. در صورتی که مطمئن نیستید دیسکهای شما صحیح هستند یا نه، میتوانید با این گزینه آنها را بررسی نمایید. البته این کار زمانبر خواهد بود. در صورتی که به صحت آنها اطمینان دارید به سادگی گزینه Skip را انتخاب کنید تا برنامه نصب آغاز شود.

صفحه خوشامد گویی :
این صفحه آغاز فرایند نصب را به شما اعلام میکند. فقط کافی است روی کلید Next کلیک نمایید.

انتخاب زبان :
پس از آغاز برنامه نصب، اولین سوالی که پرسیده میشود، انتخاب زبان برنامه نصب است. زبان مورد نظر خود را انتخاب نموده و روی گزینه Next کلیک نمایید.

انتخاب صفحه کلید :
نوع صفحه کلید خود را انتخاب نمایید. مثلا صفحه کلید 105 کلید و با کلیدهای انگلیسی

ماوس :
نوع ماوسی که سیستمتان نصب شده است را انتخاب نمایید. انواع ماوسهای درگاه سریال و PS/2 و USB پشتیبانی میشوند. در صورتی که ماوس شما دو کلید دارد، میتوانید با انتخاب گزینه Emulate 3 buttons، هنگام استفاده با نگه داشتن کلید Shift، کلید سوم ماوس را شبیه سازی نمایید. کلید سوم توسط برخی از برنامه های کاربردی لینوکس مورد نیاز میباشد.

[Admin]

راهنمای نصب رد هت 9 / بخش دوم


انتخاب نوع نصب (Install Type) :
در این مرحله نوع نصب مورد نیاز برای خود را باید انتخاب نمایید. در صورتی که لینوکس اکنون روی سیستم شما نصب شده و مایلید آنرا به نسخه جدید ارتقا دهید، کافی است نصب نوع ارتقا (Upgrade) را انتخاب نمایید.


نکته : برای نصب به صورت ارتقا، لینوکس موجود شما حداقل باید هسته نسخه 2.0 را داشته باشد. با نصب به صورت ارتقاع تمامی فایلهای پیکریندی شما بصورت filename.rpmsave ذخیره خواهد شد. محل این فایلها در مسیر tmp/upgrade.log نوشته میشود. برنامه ارتقا هسته جدید را نصب کرده و برنامه های نرم افزاری تغییر یافته را نیز نصب میکند. فایلهای اطلاعات شما بدون تغییر باقی خواهند ماند. این نصب زمان بیشتری نیاز دارد.


برای نصب بصورت جدید میتوانید یکی از گزینه های زیر را انتخاب نمایید . این گزینه ها به "کلاس های نصب" (Installation Classes) نیز موسوم هستند:
-ایستگاه کاری (Workstation): کامپیوتر شما را بصورت خودکار پارتیشن بندی نموده و بسته های نرم افزاری لازم برای یک ایستگاه کاری را نصب میکند. یکی از محیطهای گرافیکی GNOME و یا KDE نصب خواهند شد و برنامه X Window ساختارهای لازم برای اجرای آنها را فراهم میکند. محیط GNOME محیط گرافیکی پیش گزیده لینوکس ردهت است. شما میتوانید پس نصب محیط KDE را نیز نصب نمایید.


هشدار :هر گونه پارتیشن لینوکس موجود روی دیسک سخت و فضای خالی دیسک سختتان به نصب Workstation و یا Personal Desktop اختصاص خواهند یافت. در صورتی که روی کامپیوترتان پارتیشن های ویندوز موجود باشند، برنامه نصب آسیبی به آنها نخواهد رساند و پس از نصب شما قادر خواهید بود از لینوکس در کنار ویندوز استفاده نمایید.


-سرویس دهنده (Server): این نصب بسته های مورد نیاز جهت یک کامپیوتر سرویس دهنده را نصب میکند. (مانند برنامه های سرویس دهنده وب، پست الکترونیک، فایل و...). این نصب برنامه X Window را نصب نمیکند. در صورتی که نیاز به محیط گرافیکی دارید باید آنرا بعدا نصب نمایید و یا کار کردن با خط فرمان را یاد بگیرید! این نصب تمام اطلاعات موجود در دیسک سخت را پاک کرده و تمام دیسکها را به لینوکس اختصاص میدهد.



هشدار : حواستان بود؟ اگر متوجه نشده اید : نصب بصورت سرویس دهنده تمام اطلاعات موجود روی دیسک سخت را پاک خواهد کرد! در صورتی که نیاز دارید پارتیشن های موجود ویندوز را حفظ نمایید، هنگام نصب پارتیشن بندی خودکار (Automatic Partitioning) را انتخاب نکنید و خودتان بصورت دستی فضاهای خالی را به لینوکس اختصاص دهید.


-کامپیوتر شخصی (Personal Desktop): این نصب همانند نصب نوع ایستگاه کاری است با این تفاوت که برخی ابزارها که برای کامپیوترهای شخصی لازم نیستند را نصب نمیکند و در صورتی که لینوکس را روی یک کامپیوتر کیفی نصب میکنید، پشتیبانی از PCMCIA و مادون قرمز (IrDa) نیز فعال خواهد شد.
-نصب بصورت سفارشی (Custom): با انتخاب این نوع نصب شما امکان انتخاب تک تک بسته های نرم افزاری مورد نیاز و پارتیشن بندی دستی را خواهید داشت.


نکته : در صورتی که کاربری حرفه ای هستید، نصب نوع سفارشی را انتخاب نمایید. با این گزینه دست شما بازتر خواهد بود و از اینکه بهتر میفهمید هنگام نصب چه میگذرد حال بهتری خواهید داشت!


انتخاب استراتژی پارتیشن بندی (Partitioning) :
شما دو راه برای انتخاب نوع پارتیشن بندی دیسک سخت خود پیش رو دارید:
-پارتیشن بندی خودکار : برنامه نصب بصورت خودکار عمل پارتیشن بندی را برای شما انجام خواهد داد. با این انتخاب تمام پارتیشن های لینوکس موجود روی دیسک سخت پاک شده و فضای خالی ایجاد شده برای پارتیشن بندی مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
-پارتیشن بندی دستی توسط ابزار Disk Druid : با انتخاب این گزینه ابزار Disk Druid برای انجام عمل پارتیشن بندی اجرا خواهد شد.
پس از انتخاب گزینه مناسب، جهت ادامه روی کلید Next کلیک کنید.
-انجام پارتیشن بندی :
اگر پارتیشن بندی خودکار را انتخاب نموده اید، امکان انتخاب گزینه های زیر موجود است:

-پاک کردن تمام پارتیشن های لینوکس موجود (Remove all Linux partitions on this system) : با انتخاب این گزینه پارتیشن های ویندوز و پارتیشن های غیر لینوکسی روی سیستم باقی خواهند ماند.
-پاک کردن تمام پارتیشن های موجود : تمام پارتیشن ها و اطلاعات موجود از میان خواهند رفت.
-حفظ تمام پارتیشن ها و استفاده از فضای خالی موجود (Keep all partitions and use existing free space) : این گزینه به شرطی کار خواهد کرد که شما فضای خالی کافی پارتیشن بندی نشده روی دیسک سخت خود داشته باشید.
در صورتی که شما دارای چند دیسک سخت روی سیستمتان هستید، میتوانید دیسکی را که مایل به نصب لینوکس ردهت روی آن هستید، انتخاب نمایید. گزینه Review را برای بررسی نتیجه پارتیشن بندی خودکار و تغییر آن در صورت لزوم فعال باقی بگذارید. تصویر 1



http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/42.JPG
تصویر ۱ پارتیشن بندی هنگام نصب لینوکس ردهت




پس از بررسی پارتیشن بندی انجام شده، شما میتوانید پارتیشنهایی را که انتخاب میکنید، تغییر دهید. پارتیشن بندی خودکار حداقل یک پارتیشن ریشه (/) که تمام برنامه ها را در برخواهد گرفت و یک پارتیشن swap ایجاد خواهد کرد. اندازه پارتیشن swap معمولا دو برابر میزان حافظه فیزیکی دستگاه میباشد. مثلا اگر شما 128 مگابایت RAM دارید، اندازه این پارتیشن 256 مگابایت خواهد بود.
برای اضافه نمودن دستی پارتیشن‌ها، توصیه می‌شود یک پارتیشن ریشه، یک پارتیشن boot به حجم حدود ۸۰ مگابایت و یک پارتیشن home به حجم دلخواه ایجاد نمایید.


نکته : اکیدا توصیه میشود یک پارتیشن به نام home/ ایجاد نمایید. با ایجاد این پارتیشن، تمام اطلاعات کاربران روی آن قرار خواهد گرفت و در صورتی که در آینده نیاز به فرمت و نصب مجدد سیستم باشد، اطلاعات کاربران و تنظیمات محیط کاربری آنها باقی خواهند ماند.


جهت ادامه روی کلید Next کلیک کنید.
انتخاب برنامه بوت کننده (Boot Loader) :
در این مرحله میتوانید یکی از برنامه های GRUB و یا LILO را انتخاب نمایید. در صورتی که برنامه بوت کننده قبلا نصب شده و یا مایلید لینوکس ردهت را از روی دیسکت بوت نمایید، میتوانید از نصب برنامه بوت کننده پرهیز کنید. همچنین میتوانید محل استقرار برنامه بوت کننده را معین کنید :
-بوت رکورد اصلی (Master Boot Record) : نصب برنامه بوت کننده در این مکان توصیه میشود. این کار باعث میشود تا گراب و لیلو فرایند بوت تمام سیستم عامل های نصب شده را بدست گیرند.
-سکتور اول پارتیشن بوت (First Sector of Boot Partition) : در صورتی که برنامه بوت دیگری روی سیستم شما فعال است، میتوانید برنامه نصب را وادار به نصب شدن در سکتور نخست پارتیشن های لینوکس خود نمایید. با این کار برنامه بوت کننده برای بوت لینوکس ردهت به گراب یا لیلو مراجعه خواهد کرد.


نکته : درصورتی که برنامه بوت کننده گراب را انتخاب کردید که پیش گزیده نیز میباشد، میتوانید کلمه عبوری به آن اضافه نمایید. با این کار میتوانید از آسیب رسیدن به سیستم با ارسال گزینه های خطرناک به هسته سیستم عامل بدون درخواست کلمه عبور جلوگیری کنید. برنامه های بوت کننده گراب و لیلو در این فصل شرح داده خواهند شد.


شما میتوانید پارامترهایی را به هسته سیستم عامل اضافه نمایید. (این در صورتی نیاز خواهد بود که سخت افزار شما به طور صحیح شناسایی نشود). برای مثال در صورتی که یک دستگاه CD-Writer نوع IDE دارید و مایلید در حالت شبیه سازی اسکازی کار کند، میتوانید با ارسال پارامترهایی درایو را مجبور به این کار نمایید. شما میتوانید پارتیشن پیش گزیده ای که سیستم از روی آن بوت میشود را انتخاب نمایید. هچنین امکان تغییر برچسب (label) آن نیز وجود دارد.
پیکربندی شبکه (Network Configuration) :
در این قسمت از شما درخواست میشود تا شبکه خود را پیکربندی نمایید. این تنظیمات فقط برای شبکه محلی میباشد. در صورتی که از شبکه بندی تلفنی (Dialup) استفاده میکنید، میتوانید با کلیک روی Next بسادگی از این مرحله عبور نمایید. هچنین در صورتی که کامپیوتر شما به شبکه متصل نیست، از این مرحله عبور نمایید.
آدرسهای شبکه به دو روش به سیستم شما اختصاص داده میشود : بصورت ثابت (Static) که شما آنرا تایپ میکنید و یا با استفاده از سرویس دهنده DHCP که هنگام بوت آدرس کامپیوتر شما را تعیین میکند. برای کسب اطلاعات سرویس دهنده DHCP و یا آدرس IP اختصاصی و ثابت کامپیوتر خود و سایر اطلاعات مورد نیاز شبکه به مدیر شبکه خود مراجعه نمایید. همچنین میتوانید انتخاب نمایید که شبکه شما در هنگام بوت فعال شود یا نه (اگر از شبکه محلی استفاده میکنید، معمولا مایلید این کار صورت گیرد).
در صورتی که ورود آدرس ثابت را انتخاب نموده اید، باید گزینه manually را فعال نموده و اطلاعات زیر را وارد نمایید. تصویر ۲.




http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/43.JPG


-آدرس IP : این آدرس از چهار بخش عددی که توسط نقطه از هم جدا شده اند تشکیل شده است. این شماره در حقیقت نشانی کامپیوتر شما در شبکه است. برای اطلاعات بیشتر در مورد آدرسهای IP میتوانید به فصل 15 مراجعه نمایید. مثالی از یک آدرس IP خصوصی 10.0.0.12 است.
-Netmask : برای تعیین اینکه کدام قسمت آدرس IP شماره شبکه و کدام قسمت آن آدرس کامپیوتر میزبان است. یک مثال برای یک شبکه کلاس A شماره 255.0.0.0 است. لینوکس ردهت این شماره را برای شما حدس خواهد زد.
-Network : شماره شبکه را مشخص میکند. برای مثال اگر شما آدرس IP شماره 10.0.0.12 را روی یک شبکه کلاس آ (255.0.0.0) داشته باشید، شماره شبکه 10 خواهد بود (همچنین 10.0.0.0).
-Broadcast : یک شماره IP است که برای انتشار اطلاعات روی شبکه بکار میرود. برای یک شبکه کلاس آ با شماره شبکه 10 شماره انتشار 10.255.255.255 خواهد بود.
-Hostname : این نامی است که کامپیوتر شما در یک حوزه (Domain) توسط آن شناخته میشود. برای مثال اگر کامپیوتر شما memphis نامیده شود و در حوزه truedata.com قرار داشته باشد، نام میزبان (Hostname) کامل شما memphis.truedata.com خواهد بود.
-Gateway : یک آدرس IP که به عنوان دروازه ای به شبکه های خارج از شبکه محلی شما عمل میکند. معمولا یک میزبان یا مسیریاب (Router) میباشد که بسته ها را بین شبکه محلی شما و اینترنت مسیریابی میکند.
-Primary DNS : آدرس IP کامپیوتری است که عمل ترجمه نام های کامپیوتر به آدرسهای IP را انجام میدهد. این کامپیوتر سرویس دهنده DNS نام دارد. شما ممکن است دارای سرویس دهنده های دوم و سوم DNS باشید که در صورت موجود نبودن هریک دیگری عهده دار کار ترجمه باشد.
انتخاب پیکربندی دیوار آتش (Firewall)
در این مرحله از نصب باید دیوار آتش سیستم خود را پیکربندی نمایید. استفاده از یک دیوار آتش برای حفظ امنیت کامپیوترتان الزامی و بسیار مهم است. در صورتی که شما به اینترنت و یا یک شبکه عمومی دیگر متصل میشوید، دیوار آتش میتواند راههای نفوذ به سیستم لینوکس شما را محدود نماید. برای پیکر بندی دیوار آتش، انتخابهای زیر را در اختیار دارید:
-امنیت بالا (High) : این گزینه را در صورتی انتخاب کنید که از سیستم لینوکس خود برای اتصال به اینترنت برای مرور وب و... استفاده میکنید. در صورتی که میخواهید از سیستمتان به عنوان سرویس دهنده در شبکه استفاده نمایید از این گزینه استفاده نکنید. با انتخاب این گزینه، تنها برخی اتصالات پذیرفته میشوند. برای اتصال به اینترنت و یک شبکه بندی ساده فقط اتصالات DNS و پاسخ های DHCP پذیرفته میشوند و بقیه اتصالات در دیوار آتش حذف خواهند شد.
-امنیت متوسط (Medium) : این سطح امنیت را در صورتی انتخاب نمایید که مایلید دستیابی به برخی از شماره پورت های TCP/IP را ببندید. (بطور استاندارد شماره پورتهای زیر 1023). این انتخاب دستیابی به پورتهای سرویس دهنده NFS، سرویس گیرنده های راه دور X و سرویس دهنده قلم X را خواهد بست.


-بدون دیوار آتش (No Firewall) : این گزینه را در صورتی انتخاب نمایید که به یک شبکه عمومی متصل نیستید و قصد ندارید در شبکه محلی، هیچ یک از درخواستهای ورودی به سیستمتان را حذف نمایید. البته شما همچنان میتوانید فقط سرویسهایی را راه اندازی نمایید که میخواهید در سطح شبکه ارائه نمایید و سرویس های دیگر را از کار بیاندازید.
در صورتی که مایلید دسترسی به برخی سرویسهای خاص را فراهم نمایید، میتوانید روی دگمه سفارشی کردن (Customize) کلیک کنید و پذیرش درخواستهای ورودی برای سرویسهای DHCP، SSH، Telnet، WWW، Mail و FTP را فراهم نمایید. همچنین میتوانید لیستی از شماره پورتهایی که با کاما از هم جدا شده اند را برای باز کردن دسترسی به آنها، وارد نمایید.. فایل etc/services به شما نشان میدهد که چه سرویسهایی به چه پورتهایی مرتبط هستند. تصویر ۳.


http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/44.JPG

[Admin]

راهنمای نصب رد هت 9 / بخش سوم


انتخاب زبانهای قابل پشتیبانی (Language Support)
در این مرحله از نصب زبانی که در ابتدای نصب انتخاب کردید، انتخاب شده است. در صورتی که به زبانهای دیگری نیاز دارید، میتوانید با کلیک کردن روی گزینه کنار آنها، آنها را انتخاب کنید.

انتخاب موقعیت زمانی (Time Zone)
موقعیت زمانی کشور خود را میتوانید از لیست پایین صفحه انتخاب نمایید. همچنین با کلیک کردن روی نقاط موجود روی صفحه میتوانید موقعیت زمانی خود را انتخاب نمایید. از صفحه UTC Offset شما میتوانید موقعیت زمانی خود را به توجه به فاصله زمانی آن از گرینویچ (GMT) تنظیم نمایید.

تنظیم کلمه عبور ریشه (Set root password)
در این مرحله شما باید یک رمز عبور جهت کاربر ریشه (root) تعیین نمایید .رمز عبور ریشه امکان کنترل کامل سیستم لینوکس ردهت را به شما میدهد. بدون آن و قبل از اضافه نمودن کاربران دیگر شما هیچ گونه دسترسی به سیستم خودتان ندارید. رمز عبور ریشه را تایپ کنید و در باکس زیرین آن، تکرار آنرا تایپ کنید. دقت داشته باشید کلمه عبور ریشه را بخاطر داشته و آنرا محرمانه نگهدارید!

فعال سازی احراز هویت (Enable Authentication)
در بیشتر شرایط، شما کلمات عبور سایه (shadow) و MD5 را که بصورت پیش گزیده فعال هستند، انتخاب میکنید. گزینه کلمات عبور سایه از امکان دسترسی به کلمات عبور رمز نگاری شده جلوگیری بعمل میاورد.


نکته : MD5 الگوریتم رمزنگاری کلمات عبور در لینوکس و سیستم های مبتنی بر یونیکس میباشد. این الگوریتم جانشین الگوریتم کریپت (crypt) که در سیستمهای نخستین مبتنی بر یونیکس استفاده میشد، شده است. هنگامی که گزینه MD5 فعال میشود، امکان انتخاب کلمات عبور بلندتر توسط کاربران ایجاد میشود که عمل شکستن آنها دشوارتر است.


در صورتی که شما دارای شبکه محلی با پشتیبانی از انواع مختلف احراز هویت در سطح شبکه (Network-Wide Authentication) هستید، امکان استفاده از قابلیت های زیر را دارا هستید:
-NIS فعال : در صورتی که شبکه شما برای استفاده از سیستم اطلاعات شبکه (Network Information System) پیکربندی شده است، این دگمه را انتخاب نموده و نام حوزه NIS و محل سرویس دهنده را وارد نمایید. بجای انتخاب سرویس دهنده NIS شما میتوانید روی کلید برای پیدا کردن خودکار آن در سطح شبکه کلیک نمایید.
-LDAP فعال : در صورتی که سازمان شما اطلاعات کاربران خود را اخذ کرده است، میتوانید روی دگمه آن برای جستجوی اطلاعات احراز هویت روی یک سرویس دهنده LDAP کلیک نمایید. شما میتوانید نام سرویس دهنده LDAP را برای پیدا کردن اطلاعات مورد نیاز سیستمتان وارد کنید.
-Kerberos 5 فعال : با کلیک کردن روی این دگمه، سرویس های احراز هویت در سطح شبکه ارائه شده توسط کربروس فعال میشوند. پس از فعال سازی کربروس، میتوانید اطلاعات مورد نیاز درباره یک رئالم (Realm) کربروس (گروهی از سرویس دهنده ها و سرویس گیرنده های کربروس)، KDC (یک کامپیوتر که بلیطهای کربروس را صادر میکند) و سرویس دهنده مدیریت (Admin Server) را وارد نمایید. این کامپیوتر دیمن kadmind را اجرا میکند.
-SMB : روی این گزینه کلیک کنید تا از سرویس دهنده Samba برای اشتراک فایل و چاپگر با سیستم های ویندوز استفاده نمایید. در صورتی که از احراز هویت SMB استفاده نمایید، میتوانید نام سرویس دهنده Samba موجود در شبکه محلی و نام گروه کاری که مایلید کامپیوترتان به آن تعلق داشته باشد را وارد نمایید.

انتخاب بسته ها (Select Packages)
در این مرحله خلاصه ای از بسته های نرم افزاری که نصب خواهند شد به شما نشان داده میشود. این نرم افزارها با توجه به نوع نصبی که شما انتخاب نموده اید، تفاوت دارند. میتوانید لیست پیش گزیده را قبول کرده و یا روی گزینه Customize کلیک کنید تا لیست کامل نرم افزارها به شما نشان داده شود. در صورتی که نیاز به نصب نرم افزارهای خاصی دارید که در هیچیک از حالتها نصب نمی شوند، این گزینه را انتخاب نمایید. تصویر ۴.


نکته : در صورتی که فضای کافی دیسک سخت در اختیار دارید و میخواهید تمام ابزارها و نقاط لینوکس را امتحان کنید، با انتخاب نصب بصورت سفارشی (Customize) و انتخاب گزینه همه چیز (Everything) را در پایین صفحه انتخاب نمایید. در صورتی که مطالب این کتاب را دنبال میکنید نیاز به نصب تمام این نرم افزارها وجود ندارد.


همچنین از انتخاب این گزینه در کامپیوترهای کاری و اصلی خودداری کنید. زیرا برخی از برنامه های سرویس دهنده دارای ضعف های امنیتی هستند و شما بدون اینکه واقعا به آنها نیازی داشته باشید، امنیت سیستم خود را به خطر انداخته اید. نصب تمام اجزا حدود ۳ گیگابایت فضا مصرف خواهد کرد.


نکته : گزینه Select Individual packages به شما امکان انتخاب بسته ها بصورت تک تک را میدهد. این گزینه فقط برای افراد حرفه ای توصیه میشود. زیرا ممکن است یک بسته نرم افزاری از چندین بسته تکی ایجاد شده باشد و عدم نصب هر یک در اجرای آن اختلال ایجاد خواهد کرد.


شروع کپی و نصب
در این مرحله برنامه نصب به شما اعلام خواهد کرد که آماده نصب اجزای انتخاب شده میباشد. روی Next کلیک کنید. در این مرحله سیستم فایل فرمت و آماده شده و بسته های نرم افزاری آغاز به کپی شدن میکنند. در این قسمت از شما خواسته خواهد شد دیسکهای دیگر نصب لینوکس را در درایو قرار دهید. این قسمت بسته به سرعت پردازنده و درایو CD-ROM،بین ۲۰-۴۰ دقیقه طول خواهد کشید.

ایجاد دیسک بوت (Boot Disk)
با استفاده از این دیسکت میتوانید در موارد اضطراری سیستم خود را بوت کنید. کافی است یک دیسک داخل درایو قرار داده و روی Next کلیک کنید. در صورتی که به این دیسک نیاز ندارید، گزینه No را انتخاب کرده و روی Next کلیک نمایید.

انتخاب کارت گرافیکی
احتمالا لینوکس کارت گرافیک شما را شناسایی نموده است. در صورتی که اینار به درستی صورت نگرفته، میتوانید از لیست نوع کارت گرافیکی و میزان حافظه آنرا انتخاب نمایید.

تنظیم مانیتور
در این مرحله کار خاصی لازم نیست انجام دهید. لینوکس بطور خودار مدل و فرکانس مانیتور شما را تشخیص خواهد داد. کافی است بدون دستکاری هیچ چیز، روی Next کلیک نمایید.

انتخاب رنگ و وضوح صفحه نمایش (Color & Resolution)
با توجه به نوع سخت افزاری که دارید، میتوانید تعداد رنگها و وضوح صفحه نمایش خود را در لیست های ارائه شده مشاهده نموده و مقادیر دلخواه خود را انتخاب کنید. توجه داشته باشید تعداد رنگ بالاتر و وضوح بالاتر باعث کم شدن سرعت کامپیوتر خواهد شد. با یک مانیتور ۱۴ یا ۱۵ اینچ، بهترین انتخاب وضوح ۸۰۰ در۶۰۰ پیکسل و رنگ ۱۶ بیت خواهد بود. وضوح مناسب برای مانیتورهای ۱۷ اینچ، ۱۰۲۴ در ۷۶۸ پیکسل است.
در صورتی که مایلید نتیجه انتخاب خود را ببینید، روی دگمه Test Setting کلیک نمایید.
در صورتی که هر دو محیط GNOME و KDE را نصب کرده اید، در این مرحله میتوانید از میان آنها، یکی را بعنوان پیش گزیده انتخاب کنید و نحوه ورود به سیستم (login) هم بصورت متنی (سطح اجرایی ۳) و گرافیکی (سطح اجرایی ۵) قابل تنظیم خواهد بود. جهت ادامه روی Next کلیک کنید.

پایان نصب
در این مرحله برنامه نصب پایان یافتن نصب لینوکس ردهت را به شما تبریک میگوید. کافی است روی دگمه Exit کلیک کنید. دیسک نصب لینوکس از درایو خارج شده و سیستم راه اندازی خواهد شد. اگر یکی از برنامه های لیلو یا گراب را نصب کرده باشید، یک صفحه گرافیکی ظاهر شده و از شما میخواهد سیستم عامل مورد نظر خود را انتخاب نـمـایید. بـوسیـله کـلیدهای بالا و پایین میتوانید این کار را انجام دهید. پس از انتخاب کلید Enter را فشار دهید، تصویر ۵.



http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/45.JPG


در صورتی که تا کنون با لینوکس کار نکرده باشید، نحوه بوت شدن آن ممکن است برایتان کمی عجیب به نظر برسد. لینوکس در هنگام بوت شدن، کاربر را از آنچه میگذرد کاملا آگاه میسازد. مثلا شما میدانید در چه مرحله ای پارتیشنها متصل شده و یا یک سرویس خاص شروع به کار میکند. در ویندوز شما از این امکان محروم هستید. در صورتی که در لینوکس کامپیوتر در مرحله ای از کار متوقف شود، کاملا میتوانید بفهمید که اشکال کار در کجا بوده است. در صورتی که هنگام بوت ویندوز کامپیوتر قفل کند، فهمیدن اشکال بسیار مشکل خواهد بود. پس از چند ثانیه فرایند بوت به اتمام رسیده و نوبت به ورود به سیستم میرسد.
با توجه به اینکه نحوه ورود به سیستم را بصورت متنی یا گرافیکی انتخاب کرده باشید، یا صفحه گرافیکی ورود به سیستم ردهت را خواهید دید و یا یک اعلان ساده متنی ورود به سیستم.
در صورتی که ورود به سیستم را در حالت گرافیکی انتخاب کرده باشید، پس از اولین بوت، ویزاردی آغاز به کار کرده و از شما میخواهد تا تنظیمات مربوط به زمان و تاریخ و عضویت در شبکه ردهت و همچنین اضافه کردن یک کاربر عادی به سیستم را انجام دهید. برای آنکه بتوانید از سیستم لینوکس ردهت خود بصورت روزمره استفاده کنید،حتما باید یک حساب کاربری عادی برای آن ایجاد کنید. اکنون میتوانید این کار را انجام دهید. کافی است در باکسهای مربوطه نام واقعی کاربر، نام کاربری و کلمه عبور را تایپ کنید تا از این پس بتوانید با این کاربر وارد سیستم شوید. در صورتی که چند نفر از کامپیوتر شما استفاده میکنند، برای هر یک میتوانید یک حساب کاربری ایجاد کنید.
برای اضافه کردن کاربران بیشتر، پس از ورود به سیستم میتوانید از ابزار Users and Groups برای این کار استفاده کنید.
اگر پس از نصب لینوکس ردهت تصمیم به حذف یا اضافه کردن سخت افزاری گرفتید، ابزاری به نام کودزو (kudzu) وجود دارد که هنگام بوت سیستم به شما اجازه پیکربندی سخت افزار جدید را میدهد.


نکته : در صورتی که سخت افزاری را حذف یا اضافه کنید، هنگام بوت، کودزور بطور خودکار آنرا تشخیص میدهد و ابزار پیکربندی را اجرا میکند.

[Admin]

راهنمای نصب رد هت 9 / بخش چهارم


استفاده از Disk Druid برای پارتیشن بندی هنگام نصب
هنگام نصب سفارشی، به شما اجازه پارتیشن بندی دستی دیسک سخت داده میشود. ردهت استفاده از ابزار Disk Druid را توصیه میکند. تصویر ۶ این ابزار را نشان میدهد.
پنجره ابزار Disk Druid به دو بخش تقسیم شده است. قسمت بالا اطلاعات عمومی در رابطه به هر دیسک سخت موجود و پارتیشن های اولیه (Primary) آن میدهد. قسمت پایین، جزئیات هر پارتیشن را مشخص میکند. برای هر پارتیشن دیسک سخت شما ستونهای زیر را مشاهده میکنید:
-Device : این ستون نام پارتیشن در دایرکتوری dev میباشد. شیوه نامگذاری به این صورت است که هر پارتیشن دیسک از دوحرف تشکیل شده و از hd برای دیسکهای سخت IDE، از sd برای دیسکهای سخت اسکازی، از ed برای دیسکهای سخت ESDI و از xd برای دیسکهای سخت XT استفاده میشود. حرف سوم نشان دهنده شماره دیسک سخت است. مثلا اگر شما دارای دو دیسک سخت باشید، دیسک سخت اولی a و دومی b نام خواهد گرفت. بخش عددی شماره پارتیشن دیسک مورد نظر است.
-Start/End : نشان دهنده سیلندر های آغازین و پایانی پارتیشن روی دیسک سخت میباشد.
-Size : نشان دهنده میزان ظرفیت پارتیشن به مگابایت میباشد.
-Type : نوع سیستم فایل هر پارتیشن را مشخص میکند. موارد عمومی عبارتند از لینوکس (ext3 و یا ext2) ، ویندوز 95 (FAT) ، سیستم VFAT (سیستم FAT32) و سیستم فایل swap لینوکس.




http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/46.JPG



نکته: تمام این انواع توسط لینوکس پشتیبانی میشوند. ممکن است برخی انواع مانند NTFS بصورت پیش گزیده در هسته سیستم عامل ایجاد نشده باشند. برای مشاهده اینکه چه سیستم فایل هایی در هسته تعریف شده اند دستور cat /proc/filesystems را تایپ نمایید. جهت پشتیبانی از برخی انواع سیستم فایل نیاز به بارگزاری ماژولهای آنها در هسته دارید و برخی نیز با پیکربندی هسته قابل پشتیبانی هستند. اکثر نیازها توسط ext3، vfat، swap و iso9660 برطرف میشوند.


-Mount Point : دایرکتوری است که پارتیشن به سیستم فایل لینوکس متصل میشود. شما باید پارتیشن ریشه را به یک سیستم فایل لینوکسی اختصاص دهید تا امکان ادامه فرایند فراهم شود.
-Format : نشانگر این امر است که پروسه نصب پارتیشن مربوطه را فرمت خواهد کرد یا خیر.
همانطور که گفته شد در بخش بالای صفحه، دیسک های سخت متصل شده به کامپیوترتان را خواهید دید. ابتدا نام درایو نمایش داده میشود. بخش ژئومتری (Geom) بترتیب نشانگر تعداد سیلندر،هد و سکتورهای دیسک سخت است.
-دلایل پارتیشن بندی: همانطور که در بالا گفته شد، دلایل ریادی ممکن است وجود داشته باشد تا شما دیسک سخت خود را به بخشهای جداگانه تقسیم نمایید. برخی از آنها عبارتند از :
-مایل به نصب سیستم عامل های دیگری هستید؟ در صورتی که نیاز دارید تا ویندوز را همراه با لینوکس روی سیستمتان داشته باشید، حداقل به یک پارتیشن ویندوز (vfat) ، یک پارتیشن swap و یک پارتیشن ext3 نیاز خواهید داشت.
-سیستم شما سیستمی چند کاربره است؟ اگر فقط خودتان از سیستمتان استفاده میکنید، ممکن است به چند پارتیشن نیاز نداشته باشید. یکی از دلایل پارتیشن بندی، جلوگیری از اتمام یکباره فضا برای تمام بخشهای سیستم عامل است. همچنین امکان استفاده هر کاربر از دایرکتوری اختصاصی خودش فراهم میاید.
-سیستم شما چند دیسک سخت دارد؟ حداقل به یک پارتیشن به ازای هر دیسک سخت نیاز دارید. اگر سیستم شما دو دیسک سخت دارد، میتوانید یکی را به home و یکی را به دایرکتوری ریشه (/) اختصاص دهید.

پاک کردن، اضافه کردن و ویرایش پارتیشن ها
قبل از اینکه بتوانید پارتیشنی اضافه نمایید، باید مقداری فضای خالی روی دیسک سخت خود داشته باشید. در صورتی که تمام فضای دیسک سخت شما به پارتیشنهای دیگری (مانند داس یا ویندوز) اختصاص داده شده است، شما باید آن پارتیشن ها را پاک کنید و یا با تغییر اندازه آنها مقداری فضای خالی ایجاد نمایید.


هشدار : اطمینان حاصل کنید از تمام اطلاعات خود قبل از عمل پاک کردن پارتیشن، نسخه پشتیبانی تهیه کرده باشید. هنگامی که یک پارتیشن را پاک میکنید، با تمام اطلاعات آن خداحافظی میکنید!



نکته: در صورتی که چندین پارتیشن ایجاد می کنید، اطمینان حاصل کنید در هر پارتیشن فضای کافی جهت اتمام فرایند نصب وجود داشته باشد.


جهت پاک کردن یک پارتیشن در Disk Druid به صورت زیر عمل کنید:
۱. یک پارتیشن را از لیست پارتیشن های کنونی انتخاب نمایید. (با کلیک یا با استفاده از کلیدهای مکان نما).
۲.برای پاک کردن پارتیشن روی Delete کلیک کنید.
۳.اگر اشتباهی مرتکب شدید، روی Reset کلیک کنید تا همه چیز به حال اول قبل از تغییرات بازگردد.
برای اضافه نمودن یک پارتیشن، عملیات زیر را انجام دهید:
۱.روی New کلیک کنید. پنجره ای باز خواهد شد که در آن میتوانید مشخصات پارتیشن جدید را وارد نمایید.
۲.نام نقطه اتصال (Mount Point) که دایرکتوری است که پارتیشن به سیستم فایل لینوکس متصل میشود، را تایپ نمایید. شما حداقل باید یک پارتیشن ریشه (/) داشته باشید.
۳. نوع سیستم فایلی که پارتیشن از آن استفاده خواهد کرد را انتخاب نمایید. امکان انتخاب پارتیشن های لینوکس(ext2 و ext3) ، پارتیشن های RAID ، پارتیشنswap و پارتیشن های ویندوز وجود دارد.
۴. در قسمت Size اندازه پارتیشن را وارد نمایید. در صورتی که میخواهید این پارتیشن تمام فضای موجود را پر کند، عدد ۱ را وارد نمایید.
۵. در صورتی که بیش از یک دیسک سخت دارید، دیسکی را که میخواهید آنرا پارتیشن بندی نمایید، از قسمت Allowable Drives انتخاب کنید.
۶. میتوانید گزینه های زیر را انتخاب نمایید:
-اندازه ثابت (Fixed Size) : این گزینه را در صورتی انتخاب نمایید که میخواهید فقط از اندازه ای که در قسمت Size وارد نموده اید استفاده شود.
-Fill All Space up to : در صورتی که میخواهید از تمام فضای باقیمانده تا یک مگابایت خاص استفاده نمایید این قسمت را پر کنید. (مثلا هنگامی که میخواهید یک پارتیشن vfat با اندازه۲.۴۸ مگابایت ایجاد نمایید که حداکثر مقدار قابل قبول برای ابزار Disk Druid است، میتوانید از این گزینه استفاده نمایید.)
-Fill maximum allowable size: در صورتی که میخواهید این پارتیشن تمام فضای باقیمانده موجود را اشغال نماید، از این گزینه استفاده کنید.
۸. در صورتی که میخواهید سیستم خود را با این پارتیشن بوت کنید، میتوانید از گزینه Force to Be a Primary Partition استفاده کنید. برای چک کردن سکتورهای خراب روی دیسک گزینه Check for bad blocks را میتوانید انتخاب کنید.
۹. در صورتی که همه چیز کامل و درست است، روی OK کلیک کنید. البته تغییرات تا هنگام شروع نصب و کپی بسته های نرم افزار اعمال نخواهند شد.
جهت اعمال تغییر در یک پارتیشن در ابزار Disk Druid از پنجره اصلی برنامه مراحل زیر را انجام دهید:
۱. پارتیشن مورد نظر را با کلیک کردن روی آن انتخاب کنید.
۲. روی دگمه Edit کلیک کنید.
۳. میتوانید گزینه های مورد نظر خود (مانند نقطه اتصال) را تغییر دهید.
۴. پس از اتمام کار روی OK کلیک کنید.


نکته : در صورتی که میخواهید یک ابزار RAID ایجاد نمایید، باید ابتدا دو پارتیشن RAID ایجاد کنید.سپس روی دگمه Make RAID کلیک کنید تا دو پارتیشن را در یک ابزار RAID ادغام کنید.

[Admin]

لینوکس رد هت 9 و فارسی - چگونه ..؟



لینوکس ردهت ۹ و فارسی : چگونه؟
این مسئله از واضحات است که برای یک کاربر فارسی زبان سیستم عاملی ارزش دارد که در آن بتوان از امکانات فارسی مانند تایپ فارسی و فارسی نویسی در بخش های مختلف بهره برد. لینوکس هم به عنوان سیستم عاملی که کم کم جای خود را در خانه ها باز میکند، از این قاعده مستثنی نیست. این مقاله به بررسی چگونگی فارسی نویسی در لینوکس ردهت ۹ می‌پردازد.

به چه چیزهایی نیاز داریم؟
تعدادی قلم یونیکد که میتوانید آنها را از ویندوز قرض بگیرید و یا از سایت linuxiran.org (http://www.linuxiran.org/) دانلود کنید.

چگونه شروع کنیم ؟
مراحل بعدی به صورت زیر است:

- یک پنجره ترمینال باز کرده، سپس با تایپ دستور su بصورت کاربر ریشه وارد سیستم شوید. سپس دستور زیر را تایپ کنید تا برنامه ویرایشگر vi اجرا شده و فایل پیکربندی Xfree86 را برایتان باز کند:

$ vi /etc/X11/XF86Config

- در برنامه vi در متن فایل بازشده، به دنبال Section InputDevice گشته و پس از پیدا کردن آن، در یک فضای خالی کلید insert را فشار داده و فرمانهای زیر را تایپ کنید:


Option "XkbOptions" "grp:ctrl_shift_toggle"
Option "XkbLayout" "us,ir"







کار کردن با vi مشابه ویرایشگرهای متنی دیگر است. خط نخست به Xfree86 می گوید که با فشرده شدن، Ctrl+Shift زبان صفحه کلید عوض شود و خط دوم، زبان دوم را که فارسی است به آن معرفی میکند.

پس از اتمام تایپ خطوط بالا، کلید Esc را فشار دهید، سپس کلید : را فشار داده و تایپ کنید wq و کلید Enter را فشار دهید. این کار تغییرات انجام شده را ذخیره کرده و به خط فرمان باز میگردد.

- در این مرحله باید دایرکتوری مربوط به فونتهای TrueType را به Xfree86 معرفی کنید. برای این کار، مجددا در خط فرمان دستور vi /etc/fonts/fonts.conf را تایپ کنید. این کار فایل پیکربندی قلمها را باز میکند. به دنبال خط زیر که در ابتدای صفحه است بگردید:



<dir>/usr/X11R6/lib/X11/fonts/Type1</dir>

و مجددا با فشار دادن کلید insert خط زیر را زیر آن اضافه کنید:

<dir>/usr/X11R6/lib/X11/fonts/TTF</dir>



پس از اتمام کلید Esc و سپس : را فشار داده و تایپ کنید wq تا تغییرات ذخیره شده و از برنامه vi خارج شوید.

- خوب بخشهای مشکل کار را به اتمام رساندید. در مرحله بعدی باید فایل های قلمها را به مسیرهای مربوطه کپی کنید. برای این کار فرامین زیر را تایپ کنید:




$ cp *.ttf /usr/X11R6/lib/X11/fonts/TTF/




پس از اتمام کار، کلیدهای Alt+Ctrl+Backspace را فشار دهید تا Xserver مجددا راه اندازی شود و تغییراتی که ایجاد کردید در سیستم اعمال شود. مجددا در سیستم login کرده و این بار در منوی اصلی قسمت Preferences بخش Font را انتخاب کرده و برای قسمتهایی که در شکل زیر می‌بینید، یکی از قلمهایی را که نصب کرده‌اید مثلا فونت Tahoma را انتخاب کنید :





http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/47.JPG



- خوب تبریکات مرا بپذیرید. اکنون میتوانید در بخشهای مختلف و برنامه هایی که با استفاده از GTK 2.0 طراحی شده اند، فارسی تایپ کنید. میتوانید در مرورگر اینترنت خود نیز از زبان فارسی استفاده کنید.

آیا در مجموعه برنامه های اداری OpenOffice امکان تایپ فارسی وجود دارد؟
استفاده از امکانات فارسی در محیطهای متفرقه امکان خوبی است، ولی این هنگامی تکمیل میشود که بتوان در محیطهای اداری نیز از امکانات فارسی استفاده کرد. بله شما میتوانید در مجموعه برنامه های اداری OpenOffice فارسی تایپ کنید. البته این بستگی به نسخه ای دارد که شما در حال استفاده از آن هستید. این امکان در نسخه 1.00 وجود ندارد، زیرا در آن پشتیبانی از CTL فعال نمی‌باشد. برای استفاده از امکانات فارسی باید نسخه های دارای پشتیبانی از CTL مانند نسخه 1.1 را دانلود کنید. کافی است به آدرس http://www.openoffice.org/ مراجعه کنید. البته دانلود کردن این مجموعه کمی جرات می‌خواهد که البته به آن می ارزد. واقعا مجموعه OpenOffice جانشین خوبی برای MS-Office به شمار میرود. این مجموعه هم فایلهای MS-Office را میخواند و هم به فرمت آن Save میکند. (حتی بهتر از خود مایکروسافت!) حجم آن حدود 74 مگابایت است. البته برای دانلود با مودم عدد بزرگی است ولی در مقایسه با 700 -800 مگابایت MS-Office یک شاهکار به شمار میرود. این مجموعه محصول یکی از دشمنان مایکروسافت یعنی Sun Microsystems است و بصورت بازمتن ارائه میشود و تماما با Java و ++C نوشته شده است.

برای فعال کردن زبان فارسی (در حقیقت حالت RTL) در این مجموعه کافی است در منوی Tools بخش Options را انتخاب کرده و سپس در بخش Language Settings قسمت Languages گزینه CTL Support را تیک بزنید.

[Admin]

پیکر بندی مجدد هسته ی لینوکس




پیکربندی مجدد هسته لینوکس
هنگامی که لینوکس را نصب میکنید، در اکثر توزیع‌ها هسته (که قلب سیستم عامل است) بصورت خودکار پیکربندی شده و آماده به کار میشود. قابلیت‌های زیادی مانند انواع راه اندازهای سخت افزار و سرویسهایی که هسته ارائه میکند، در آن گنجانده شده است. گاهی اوقات نیاز به تغییر این قابلیت ها دارید. مانند هنگامی که می‌خواهید قابلیت‌های جدیدی به آن اضافه کنید. در این مواقع نیاز به پیکربندی مجدد هسته خواهید داشت.

نکته : اضافه کردن تمام قابلیت‌ها نیاز به پیکربندی مجدد هسته ندارند. مثلا بسیاری از راه اندازهای سخت افزاری بصورت ماژولهای قابل بارگزاری در هسته (Loadable modules) هستند. از این ماژولها می‌توان برای اضافه کردن قابلیت‌های جدید به هسته استفاده کرد. برای مثال قابلیت PCMCIA از ماژولهای قابل بارگزاری استفاده میکند. برای بارگزاری این ماژولها باید از دستورات insmod و modprobe استفاده کنید.


پیکربندی مجدد هسته کاری خسته کننده است. مثلا طی آن باید به سوالات بسیاری پاسخ دهید که پاسخ برخی از آنها را واقعا نمی‌دانید. در بیشتر موارد پروسه پیکربندی مجدد هسته دارای پاسخهای پیش‌گزیده است. در صورتی که به سوالی بر خوردید که پاسخ آنرا نمی‌دانید، کافی است کلید Enter را فشار دهید. همچنین این کار زمانی را در حدود ۲۰ تا ۹۰ دقیقه، بسته به سخت افزار کامپیوترتان طلب میکند.
برای ساده کردن فرایند پیکربندی مجدد هسته، میتوانید از گزینه xconfig برای پیکربندی در حالت گرافیکی استفاده کنید. با استفاده از دستور make xconfig میتواید دقیقا راه اندازهای مورد نیاز سیستمتان را انتخاب کنید و مجبور به نصب همه راه اندازها نیستید.

تصمیم گیری برای پیکربندی مجدد هسته لینوکس
برخی اوقات بعلت نیازهای کاری مجبور هستید هسته لینوکس را مجددا پیکربندی نمایید.بسیاری از قابلیت های هسته لینوکس بصورت پیش‌گزیده غیر فعال هستند. علت این امر این است که برخی قابلیت ها هنوز در مرحله آزمایش قرار دارند و یا برای کاربردهای عیب زدایی بکار میروند. برای مثال :
- نوع پردازنده و قابلیت های آن : در صورتی که از یک پردازنده 386 یا 486 بدون کمک پردازنده ریاضی استفاده میکنید، باید قابلیت شبیه ساز عملیات ریاضی را در هسته خاموش کنید. همچنین میتوانید با انتخاب دقیق نوع پردازنده خود، مانند 386، 486/Cx486/586/K5/5x86/6x86/Pentium/TSC/K6/K7/PPro/6x86MX و ... عملکرد آنرا بهینه کنید.
-گزینه های شبکه : شبکه بصورت پیش‌گزیده فعال است. حتی اگر به شبکه وصل نباشید. زیرا محیط گرافیکی Xwindow از آن استفاده می‌کند. در صورتی که بخواهید از لینوکس خود بعنوان یک مسیریاب شبکه استفاده کنید، هسته آن نیاز به پیکربندی مجدد دارد. همچنین برخی از گزینه های شبکه مانند X.25 و SPX بصورت پیش‌گزیده غیر فعال هستند.
-ابزارهای مبتنی بر Block : برای برخی از دیسک‌های سخت قدیمی، شما نیاز دارید تا راه اندازهای قدیمی را فعال کنید.
بوسیله ابزارهایی مانند X Kernel Configuration ، میتوانید تعیین کنید که کدام قابلیت ها فعال یا غیر فعال هستند و هسته ای ایجاد کنید که مطابق با نیازهای شما باشد.

نکته : در صورتی که میخواهید سخت افزاری را بطور موقت در سیستمتان نصب کنید، برای شناساندن آن از ماژولهای قابل بارگزاری استفاده کنید. زیرا با استفاده از این قابلیت هرگاه بخواهید میتوانید این ماژولها را نصب کنید یا آنها را بردارید، بدون اینکه هسته را مجبور کنید هنگام عدم وجود آن ابزار تحت فشار کار کند.


نصب کد منبع هسته
برای پیکربندی مجدد هسته به کد منبع آن نیاز دارید. شما می‌توانید آنرا از روی CD های لینوکس خود نصب کنید.در صورتی که کدهای منبع هسته قبلا نصب شده باشند، باید در مسیر usr/src/linux قرار داشته باشند. مثلا usr/src/linux-2.4. در صورتی که کدهای منبع را پیدا نمی‌کنید، باید آنها را نصب نمایید. بسته به اینکه از چه توزیعی استفاده می‌کنید، نحوه نصب متفاوت خواهد بود. مثلا در لینوکس ردهت می‌توانید از بخش Add/Remove Software این کار را انجام دهید و یا بسته tar.gz هسته را از اینترنت گرفته و باز کنید. مهم نیست آنرا در کجا باز می‌کنید.

نکته : همیشه کد منبع آخرین نسخه پایدار یا در حال توسعه هسته را میتوانید از اینترنت دریافت نمایید. کافی است به آدرس http://www.kernel.org مراجعه کنید. البته حجم بسته های کدمنبع در حدود ۳۰-۳۵ مگابایت میباشد.


شروع پیکریندی مجدد هسته
مراحلی که برای انجام پیکربندی مجدد باید انجام دهید شامل انتخاب گزینه‌ها، بررسی نرم افزارهای مورد نیاز، پاک کردن فایل‌های کامپایل شده قبلی و کامپایل کردن هسته جدید است. تمام این مراحل به ترتیب شرح داده خواهند شد.

از سیستم خود حفاظت کنید
هنگام نصب لینوکس ممکن است دیسکت بوت را ایجاد کرده باشید. این دیسکت به شما امکان بوت کردن در صورت عدم کارکردن هسته جدید یا اشکال در کار مدیر بوت گراب را میدهد. در صورتی که این دیسکت را ایجاد نکرده اید، یک فلاپی دیسک خالی در درایو قرار داده و دستور زیر را تایپ کنید:


# mkbootdisk –device /dev/fd0 2.4.21

در صورتی که شماره نسخه هسته شما متفاوت است میتوانید بجای شماره مثال بالا آنرا وارد نمایید.

نکته : فرمان mkbootdisk در مسیر sbin قرار دارد. در صورتی که در حالت عادی اجرا نشد، به این دایرکتوری وارد شده و از آنجا آنرا اجرا نمایید.


آماده سازی برای پیکربندی
برای شروع کار یک پنجره ترمینال باز کرده و به مسیری که فایل‌ها منبع هسته قرار دارند (usr/src/linux-2.4) رفته و دستور زیر را تایپ کنید:


# make mrproper

این دستور هسته را برای پیکربندی آماده میکند. همچنین تمام دایرکتوری‌های پیکربندی را از وجود فایلهای قدیمی‌تر پاک میکند.

اعمال پیکربندی
برای انتخاب گزینه های مورد نیاز خود، باید دستور make را با سوئیچ‌های config ، menuconfig و یا xconfig اجرا نمایید. آسان ترین گزینه، سوئیچ xconfig است. البته باید در حال اجرای یک محیط گرافیکی مانند GNOME یا KDE باشبد. دستور زیر را تایپ کنید (تصویر ۱):


# make xconfig



http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/48.JPG


در صورتی که محیط گرافیگی در حال اجرا نیست، میتوانید از دو سوئیچ دیگر استفاده نمایید. سوئیچ config شما را در یک محیط متنی خالص با انبوهی از سوال و جوابها قرار میدهد. سوئیچ menuconfig یک محیط مبتنی بر منو را برای پیکربندی مجدد هسته برای شما فراهم میکند.
استفاده از گزینه های xconfig و menuconfig شما را قادر میسازد تا فقط قسمتهایی را که مایل به تغییر هستید را انتخاب کنید، در حالی که با سوئیچ config باید تمام اجزا را پیکربندی کنید. (تصویر۲)

بررسی وابستگی های نرم افزاری
هنگامی که پیکربندی هسته را به پایان رساندید، تغییرات را ذخیره کرده و دستور زیر را تایپ کنید:


# make dep

این دستور، وابستگی های نرم افزاری هسته را بررسی میکند تا چیزی کم نباشد. پس از این کار باید دایرکتوری های کد منبع را برای کامپایل هسته جدید آماده کنید.



http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/49.JPG


آماده سازی دایرکتوری ها
برای آماده سازی دایرکتوری های کد منبع برای کامپایل کردن هسته جدید باید دستور زیر را اجرا نمایید:


# make clean


کامپایل کردن هسته جدید
شما انتخاب های گوناگونی برای کامپایل کردن هسته جدید دارید. میتوانید image بوت هسته جدید را روی دیسک سخت خود و یا روی یک فلاپی دیسک داشته باشید. داشتن آن روی فلاپی برای آزمایش آن خوب است. میتوانید قبل از نصب هسته جدید آنرا از روی فلاپی دیسک بوت نموده و در صورتی که اشکالی در کار آن وجود داشته باشد، آنرا نصب نکنید.
برای کامپایل کردن هسته جدید و ذخیره آن در فلاپی، یک دیسکت فلاپی در درایو قرار داده و دستور make zdisk را تایپ کنید. برای کامپایل کردن و ذخیره هسته جدید در دیسک سخت، از دستور make zImage استفاده نمایید. در صورتی که حجم image ایجاد شده خیلی زیاد شد، میتوانید از دستور make bzImage استفاده کنید که هسته جمع و جورتری را تحویل شما خواهد داد !
این بخش از کار مدتی طول خواهد کشید. در صورتی که پردازنده شما پردازنده ای قدیمی و کند است، میتوانید تا آماده شدن هسته جدید یک چرت کوچک بزنید! نتیجه نهایی کار یک image فشرده است که در مسیر arch/i386/boot قرار دارد. ممکن است حین کامپایل شدن به پیغام‌های خطایی برخورده و متوقف شوید. در این صورت باید مجددا با استفاده از xconfig یا menuconfig گزینه‌ای را که در آن خطا رخ داده است را تغییر دهید تا خطا رفع شود.

ایجاد و نصب ماژولها
ماژولهای قابل بارگزاری را که همراه هسته کامپایل نمیشوند، باید جداگانه کامپایل و نصب نمایید. برای این کار دستورات زیر را تایپ کنید:



# make modules




# make modules_install

ماژولها در مسیر lib/modules نصب میشوند.برای اضافه کردن ماژولها به سیستم، هنگامی که سیستم عامل در حال اجراست باید از دستورات insmod و modprobe استفاده کنید.

ایجاد image دیسک رم (initrd)
در صورتی که کامپیوتر شما کارت اسکازی ندارد، از این مرحله عبور کنید. در صورتی که شما یک کارت اسکازی دارید که هنگام بوت باید بارگزاری شود، باید یک image دیسک رم ایجاد کنید. ابتدا بررسی کنید کارت اسکازی شما در فایل etc/modules.conf وجود دارد یا خیر. برای مثال :


alias scsi_hostadapter aic7xxx

سپس از دستور mkinitrd برای ایجاد image جدید استفاده کنید. این دستور دو آرگومان دریافت میکند. آرگومان اول نشاندهنده نام image جدید و آرگومان دوم نشاندهنده هسته ای است که ماژولها از آن دریافت میشوند. برای مثال:


# mkinitrd /boot/newinitrd-image 2.4.22


نصب هسته جدید
برای نصب فایلهای هسته جدید در محلهای مربوطه خود باید دستور زیر را تایپ کنید :


# make install

با این دستور هسته جدید نصب شده و یگ گزینه به مدیر بوت گراب اضافه میشود تا بتوانید با هسته جدید سیستم خود را بوت کنید. در صورتی که بصورت خودکار گزینه به گراب اضافه نشد، باید بوسیله ویرایش فایل پیکربندی grub که در مسیر boot/grub/menu.lst قرار دارد، هسته جدید را در آن تعریف نمایید. همانطور که متوجه شده‌اید، در لینوکس میتوانید ۲ یا چند هسته را در کنار هم استفاده نمایید.
بطور کلی پیکربندی مجدد هسته کار دشواری است که تا در انجام آن مهارت پیدا کنید، ممکن است مدت زمانی طول بکشد و ممکن است گاهی مجبور شوید یک هسته را چندین و چندین بار نصب و کامپایل نمایید تا بطور صحیح کار کند.

[Admin]

نخستین تجربیات با هسته ی 2,6



نخستین تجربیات با هسته 2.6
خوب پس از مدتها انتظار هسته 2.6 هم منتشر شد. این هسته دارای قابلیت‌های جدید بسیار زیادی است که من در این مقاله نمی‌خواهم زیاد وارد آن شوم! به طور عمده می‌توان به قابلیت پیاده سازی لینوکس روی سخت‌افزارهایی که تا کنون از آنها پشتیبانی نمیشد (مانند دستگاه‌های PDA و...)، مدیریت بهینه سازی شده حافظه (روی آن خیلی کار شده است)، پشتیبانی بهتر از سخت‌افزارهای جدید (مانند USB و...) اشاره نمود.
به محض اطلاع از انتشار هسته 2.6.0، مشغول به کار شده و با استفاده از برنامه دانلود کننده محبوبم، wget شروع به دانلود هسته کردم. خوب با یک اتصال تلفنی – هرچقدر هم خوب – باید مدت زیادی برای دریافت کامل فایل صرف کنید. من مدتی از این وقت را با خوابیدن (!)، مطالعه مستندات و راهنماهای هسته 2.6.0 و بروز کردن سایت گذراندم. اکنون دانلود تقریبا در حال اتمام است و مشتاقانه منتظرم تا هسته جدید را کامپایل و نصب کنم. پردازنده تاندربرد من نیز مشتاقانه منتظر یک قدرت‌نمایی است! روشی که من برای کامپایل کردن هسته بکار می‌برم، نهایتا به یک بسته دبیان حاوی image هسته ختم می‌شود. بهتر است این روش را یاد بگیرید چون خیلی آسان و راحت است و بدون دردسر قادر به نصب هسته خواهید بود. اینطور که برنامه wget نشان می‌دهد، اگر دانلود با همین سرعت (3.12KB/s) ادامه پیدا کند، بسته bz2 هسته تا کمتر از ۷ دقیقه دیگر به طور کامل دریافت خواهد شد. خیلی هیجان انگیز است!
برای اینکه هسته جدید بطور صحیح کامپایل شود، باید یک توزیع تقریبا جدید داشته باشید. نرم‌افزارها و تجهیزات لازم برای هسته 2.6.0 عبارتند از:



Name: Minimum version: How to find version:
Gnu C Compiler (http://gcc.gnu.org/) 2.95.3 gcc --version
Gnu Make (ftp://ftp.gnu.org/gnu/make/) 3.78 make --version
binutils (ftp://ftp.kernel.org/pub/linux/devel/binutils/) 2.12 ld -v
util-linux (ftp://ftp.kernel.org/pub/linux/utils/util-linux/) 2.10o fdformat --version
module-init-tools (http://www.kernel.org/pub/linux/kernel/people/rusty/modules/) 0.9.9 depmod -V
procps 2.0.9 ps --version
[procps 2.x (http://www.tech9.net/rml/procps/)] [procps 3.x (http://procps.sourceforge.net/)]
برای سیستم فایل‌ها:

Name: Minimum version: How to find version:
e2fsprogs (http://e2fsprogs.sourceforge.net/) 1.29 tune2fs
jfsutils (http://www-124.ibm.com/jfs/) 1.0.14 fsck.jfs -V
reiserfsprogs (http://www.namesys.com/) 3.6.3 reiserfsck -V 2>&1 | grep reiserfsprogs
xfsprogs (http://oss.sgi.com/projects/xfs/) 2.1.0 xfs_db -V
nfs-utils (http://nfs.sourceforge.net/) 1.0.5 showmount --version
و سایر ابزارهایی که ممکن است به آنها نیاز داشته باشید:

Name: Minimum version: How to find version:
pcmcia-cs (http://pcmcia-cs.sourceforge.net/) 3.1.21 cardmgr -V
quota-tools (http://sourceforge.net/projects/linuxquota/) 3.09 quota -V
PPP (ftp://ftp.samba.org/pub/ppp/) 2.4.0 pppd --version
isdn4k-utils (http://www.isdn4linux.de/swpat.html) 3.1pre1 isdnctrl 2>&1 | grep version
oprofile (http://oprofile.sourceforge.net/) 0.5.3 oprofiled --version



ظاهرا هسته جدید با ردهت ۹ سازگار نمی‌باشد. خبر خوب اینکه با لیبرانت ۲.۸.۱ مشکلی نخواهید داشت. در صورتی که در مورد توزیعی که اکنون در حال استفاده از آن هستید شک دارید، دستوراتی را که در بالا ذکر شد آزمایش کنید تا مطمئن شوید تمام ابزارهای لازم نسخه‌های اشاره شده باشند.
در صورتی که تاکنون هیچ هسته‌ای را کامپایل و نصب نکرده‌اید، بهتر است این راهنما (http://www.linux.org/docs/ldp/howto/Kernel-HOWTO/) را مطالعه کنید. همچنین مطالب خوبی در مورد ویژگی‌ها و جزئیات هسته 2.6 را اینجا (http://www.codemonkey.org.uk/post-halloween-2.6.txt) پیدا خواهید کرد.
قبل از اینکه هرکاری را شروع کنید، توصیه می‌کنم که یک نسخه پشتیبان از اطلاعات خود تهیه کنید. برای دانلود کردن بسته هسته 2.6.0 به سایت http://kernel.org (http://kernel.org/) مراجعه کنید.

برای پیکربندی هسته جدید، ابزارهای جدیدی آماده شده است. مانند xconfig، gconfig که کاملا بازبینی و بهینه سازی شده‌است و gconfig نیز کاملا جدید است. برای استفاده از xconfig باید کتابخانه‌های QT را داشته باشید و برای استفاده از gconfig کتابخانه‌های GTK مورد نیاز است. تصویر گزینه xconfig جدید را نمایش می‌دهد.



http://alladin.persiangig.ir/image/forum/linux/linux2/50.JPG




یک نکته مهم اینکه ممکن است شنیده باشید که سیستم صوتی هسته جدید از OSS به ALSA تغییر پیدا کرده‌است. بنابراین قبل از شروع به کار، alsa-lib (ftp://ftp.alsa-project.org/pub/lib/alsa-lib-1.0.0rc2.tar.bz2) و alsa-utils (ftp://ftp.alsa-project.org/pub/utils/alsa-utils-1.0.0rc2.tar.bz2) را دانلود و نصب کنید. برای این کار کافی است این دو بسته را که دو فایل ۳۰۰ و ۵۰۰ کیلوبایتی هستند را دریافت و بسته‌های آنرا با دستور bzip2 -d باز کرده و سپس configure/. و make install را برای هر دو آنها اجرا کنید تا کامپایل و نصب شوند. نصب این دو بسته به راحتی انجام می‌گیرد. در صورتی که با اجرای دستور make install به اشکال بر خوردید، ابتدا دستور make و سپس make install را اجرا کنید.

ممنون wget عزیز! دریافت هسته تمام شد. آماده باشید برای کامپایل و نصب هسته جدید. شروع می‌کنیم. ابتدا در ترمینال فایل را به مسیر usr/src منتقل می‌کنم و سپس فایل را از حالت فشرده در می‌آورم:



# mv linux-2.6.0.tar.bz2 /usr/src
# bzip2 -d linux-2.6.0.tar.bz2
# tar -xf linux-2.6.0.tar

اکنون یک دایرکتوری با نام linux-2.6.0 در مسیر usr/src ایجاد شده است. یک لینک symbolic با نام linux به آن می‌سازم:



# ln -s linux-2.6.0/ linux

خوب اکنون آماده برای پیکربندی هسته هستیم. دستور make xconfig را در خط فرمان تایپ می‌کنم. خوب محیط پیکربندی جدید، پس از چند ثانیه اجرا می‌شود. محیط کاملا تغییر کرده و جالب‌تر و راحت‌تر شده است. جالب اینکه در صورتی که قبلا هسته‌ای را کامپایل و نصب کرده باشید، فایل پیکربندی آن بطور خودکار بارگزاری شده و شما مجبور نیستید تا تمام پیکربندی را از اول انجام دهید. در مورد من، پیکربندی هسته 2.4.23 موجود بارگزاری شد. فقط پس از چند تغییر کوچک در بخش صدا، (ALSA) تغییرات را ذخیره کرده و خارج می‌شوم. همانطور که در بالا هم اشاره کردم، یکی از تفاوت‌های هسته‌های سری 2.6 با نسخه‌های 2.4، جایگزینی سیستم صوتی ALSA به جای OSS می‌باشد. البته شما می‌توانید همچنان OSS را فعال کرده و از ALSA صرف نظر کنید، ولی OSS بزودی حذف خواهد شد و شما بالاخره مجبور به استفاده از آن خواهید بود. فراموش نکنید در صورتی که می‌خواهید از ALSA استفاده کنید، OSS Emulation را فعال کرده و کارت صوتی خود را از بخش PCIDevices یا ISA Devices انتخاب نمایید.
اکنون آماده کامپایل کردن هسته جدید هستم:



# make-kpkg clean
# make-kpkg --revision=100:kernel2.6.0 kernel_image

عملیات کامپایل شروع شد. بر خلاف هسته 2.4، خروجی روی صفحه بسیار محدودتر و تنها محصولات کامپایل نمایش داده می‌شوند. خوب دقیقا پس از حدود ۱۰ دقیقه، هسته بطور کامل کامپایل و تبدیل به یک بسته دبیان شد. پردازنده دستگاه من یک اتلون تاندربرد 1.33GHz است. البته مدت زمان کامپایل با توجه به گزینه‌هایی که انتخاب می‌کنید، بسیار متنوع خواهد بود. اکنون بسته هسته را نصب می‌کنم:



# dpkg -i kernel-image-2.6.0_kernel2.6.0_i386.deb

در صورتی که از دایرکتوری boot لیست گرفته شود، فایل‌های مربوط به هسته 2.6 در آن مشاهده می‌شوند. اکنون گراب را پیکربندی می‌کنم. البته در صورتی که از لیلو استفاده می‌کنید، هنگام نصب بسته، لیلو بطور خودکار پیکربندی می‌شود. برای پیکربندی گراب، فایل آنرا در vi باز می‌کنم:



# vi /boot/grub/menu.lst

و خطوط مربوط به هسته جدید را اضافه می‌کنم:



title Libranet GNU/Linux, kernel 2.6.0
root (hd0,1)
kernel /vmlinuz-2.6.0 root=/dev/hda3 ro hdb=scsi vga=791
savedefault
boot

اکنون برای بوت شدن آماده هستم! با استفاده از دستور reboot سیستم را بوت می‌کنم.
خوب! مانیتور من پیغام خطای Out of Frequency داد. ظاهرا سیستم Frame Buffrer نسبت به نسخه 2.4 تغییر کرده است. ولی سیستم بوت شد و با شروع Xfree86 تصویر مانیتور به حالت عادی بازگشت. کارت گرافیک من از نوع Geforce2 64MB-DDR می‌باشد و من قبلا از درایورهای Nvidia برای آن استفاده می‌کردم و چون کد منبع آن در دسترس بود، برای هر هسته جدید درایور را کامپایل و نصب می‌کردم. متاسفانه هنوز خود nVidia هیچ درایوری را برای 2.6 ارائه نکرده است و با وجودی که patch هایی ارائه شده، من موفق به بکار انداختن آنها نشدم (وصله‌ها متعلق به 2.6test9 هستند). فکر می‌کنم تغییراتی صورت گرفته باشد. فعلا با همین درایور دو بعدی nv می‌سازیم تا بعد! (مدتی باید بازی BillardGL را فراموش کنم!) باید زمان بیشتری برای حل این مشکل صرف کنم. البته فکر می‌کنم nVidia بزودی راه‌اندازهای هسته 2.6 را ارائه کند. خوشبختانه پشتیبانی nVidia از لینوکس خیلی بهتر از رقیبش ATI است.
خوشبختانه مراحل بوت بجز قسمت FrameBuffre بخوبی انجام شد. چیزی که احساس می‌شود، سبک تر شدن سیستم است. سرعت اجرای برنامه‌ها بهبود یافته است. خوشحال کننده است. با دستور free مقدار منابع را بررسی می‌کنم، میزان حافظه مصرفی نیز کاهش نشان می‌دهد.
مسئله بعدی همانطور که در بالا نیز اشاره کردم، کارت صوتی است. من ابتدا یک هسته با OSS فعال ساختم. کارت صوتی کار می‌کند، ولی وقتی که مودم در حال دریافت داده است صدا قطع و وصل می‌شود. من مجددا دست به کار شده و یک هسته دیگر با ALSA می‌سازم.
در صورتی که alsa-libs و alsa-utils در سیستم نصب شده باشد، بدون هیچ مشکلی کارت صوتی کار خواهد کرد. برای اینکه اطمینان حاصل کنید که کارت صوتی توسط ALSA شناخته شده است، پس از نصب هسته جدید و بوت سیستم، دستور زیر را تایپ کنید:

# cat /proc/asound/cards
0 [Live ]: EMU10K1 - Sound Blaster Live!
Sound Blaster Live! (rev.7) at 0xd000, irq 19

همانطور که در خروجی فرمان مشاهده می‌کنید، کارت صوتی من که یک Creative Live است نصب شده است. در صورتی که با وجود شناسایی صدا وجود نداشت، یا ابزارهای alsa صحیح نصب نشده است (مجددا نصب کنید) و یا میسکر صوتی در حالت خاموش است. با دستور alsamixer آن را تصحیح کنید.
با وجود تغییر سیستم صوتی، باز هم مشکل قطع و وصل شدن صدا وجود دارد. Wget را برای دانلود یک فایل راه‌اندازی می‌کنم. صدا قطع و وصل نمی‌شود. به فایربرد شک می‌کنم. کانکرر را اجرا کرده و چند سایت را با آن مرور می‌کنم. مشکلی وجود ندارد! بیچاره هسته 2.6! مشکل از فایربرد است! احتمالا چیزی با هسته 2.6 سازگاری ندارد.
می‌رسیم به مشکل Frame Buffer. من در هسته جدیدی که با صدای ALSA کامپایل کردم، در بخش FrameBuffer، بجای حالت Vesa گزینه Riva را انتخاب کردم که مخصوص کارت‌های nVidia است. اکنون باید سیستم را برای آزمایش حالت‌های مختلف راه‌اندازی کنم. با قرار دادن گزینه زیر، Frame Buffer نیز صحیح کار می‌کند:

kernel /vmlinuz-2.6.0 root=/dev/hda3 ro hdb=scsi video=rivafb:1024x768@85

البته هنوز یک اشکال وجود دارد. هنگام فعال شدن FrameBuffer، در کنار لوگوی تاکس، یک مستطیل سفید رنگ ایجاد می‌شود که معلوم نیست به چه علت است. البته پس از چند ثانیه از میان می‌رود.
به فکر افتادم تا دستگاه CD نویس خود را نیز آزمایش کنم. بنابراین K3B را راه‌اندازی کرده و یک CD در درایو قرار دادم. بسته هسته 2.6 را برای نوشته شدن انتخاب کردم تا فردا آنرا در کامپیوتر محل کارم نیز نصب کنم. عملیات بدون مشکل انجام شد و به اتمام رسید. عالی است.



نتیجه‌گیری
مستندات و عملکرد هسته 2.6، پیشرفت قابل توجهی را نشان می‌دهد. ولی این هسته به این زودی‌ها توسط توزیع کنندگان عمده لینوکس مانند ردهت یا SuSE بکار گرفته نخواهد شد. قطعا هسته جدید بدون اشکال نیست و بزودی اشکالاتی از آن پدیدار خواهد شد. مثلا هنوز برخی از وصله‌های امنیتی هسته 2.4 در آن پیاده سازی نشده‌است. انتظار ۶ ماه تا یکسال این توزیع کنندگان نیز به همین علت است. تا آن هنگام، هسته جدید کاملا قابلیت اجرا در محیط‌های عملیاتی را خواهد داشت. ردهت تا ابتدای سال ۲۰۰۵ و SuSE تا تابستان ۲۰۰۴ این هسته را در تولیدات خود بکار نخواهند گرفت. ولی این مانع از آن نمی‌شود که افراد علاقه‌مند آنرا در سیستم‌های خود بکار نگیرند! البته عملیات تبدیل را باید با احتیاط انجام دهید. بهتر است هسته جدید ابتدا یک یا دو ماه روی یک سیستم نصب شده و سپس به سایر سیستم‌ها منتقل شود. البته فعلا به هیچ وجه آنرا در سرویس‌دهنده‌ها بکار نگیرید تا کاملا اشکال‌یابی شود.



منابع
من برای نوشتن این راهنما، از مقاله http://kerneltrap.org/node/view/799 (http://kerneltrap.org/node/view/799) استفاده کرده‌ام.

[a14712hf]

سلام من احتياجي شديدي به اطلاعات در مورد آموزش مقدماتي و حرفه اي در لينوكس دارم اگه ميشه لطفا اين اطلاعات را به صورت فشرده در سايت يا برايم ايميل كنيد متشكريم
راستي يك چيز ديگر سايت تون خيلي عالي است .[tashvigh]

[a14712hf]

متشكريم از اين سايت خوبتون

[bahram87]

سلام دوست عزيز خسته نباشي... بهتر بود همه اينها در يك قالب word ميگذاشتيد.
بازهم تشكر