M@hdi42
22nd January 2014, 12:12 AM
تعاريف و مفاهيم آمايش
آمايش سرزمين به معناي بهره‌برداري بهينه از امكانات در راستاي بهبود وضعيت مادي و معنوي و در قلمرو جغرافيايي خاص است.در اين طرح مزيت‌هاي فضاي طبيعي، اجتماعي و اقتصادي، ساماندهي و نظام بخشي مي‌شود. اين كار با هدف ايجاد رابطه منطقي بين توزيع جمعيت و انجام فعاليت‌ها در پهنه سرزمين با توجه به ويژگي‌هاي فضايي مناطق است.
بر اساس تعاريف و مفاهيم متفاوت از توسعه، برداشت‌هاي گوناگوني نيز از آمايش در ابعاد، اقتصادي، اجتماعي و جغرافيايي آن ارائه شده است.
در فرهنگ لغات لاروس، آمايش چنين تعريف شده است: بهترين نوع توزيع جغرافيايي فعاليت‌هاي اقتصادي با توجه به منابع طبيعي و انساني.
فرهنگ اقتصاد و امور اقتصادي ـ اجتماعي معاصر، تعريف آمايش را به شكل ديگري ارائه نموده است:
سياستي كه هر يك چارچوب جغرافيايي معين در پي بهترين توزيع ممكن جمعيت بر حسب منابع طبيعي و فعاليت‌هاي اقتصادي مي‌باشد.
همانگونه كه ملاحظه مي‌شود اين تعاريف به‌طور عمده بر مفهوم مكان‌گرايي تأكيد دارد و به اين جهت چنانچه از تعريف ژان پل لاكاز نيز بر مي‌آيد: منظور از آمايش سرزمين، رسيدن مطلوب‌ترين توزيع ممكن جمعيت، توسط بهترين شكل توزيع فعاليت‌هاي اقتصادي ـ اجتماعي در پهنه سرزمين است.
در يك توزيع اوليه جغرافيايي يا به اصطلاح در يك سازماندهي ماده فضايي، دو نكته عمده وجود دارد:
1- توزيع جمعيت
2- مفهوم «بهترين» با توجه به هزينه و فايده اجتماعي و در نظر گرفتن نظرات و تحليل‌هاي مربوط به آن بنابراين منظور از آمايش سرزمين رسيدن به بهترين توزيع جمعيت و فعاليت است.
آمايش سرزمين در حال حاضر شامل سازماندهي اقتصادي، اجتماعي فرهنگي و محيط‌زيستي، به منظور تحقق آينده‌اي مطلوب پيشنهاد مي‌شود.
به طور عام آمایش سرزمین تنظیم رابطه بین انسان، فضا و فعالیت تعریف شده است، آمایش سرزمین تلفیقی از نظام اسکان جمعیت با ساختار فضایی فعالیت های اقتصادی – اجتماعی با در نظر گرفتن ملاحظات و معیارهای اجتماعی – فرهنگی براساس نظریه پایه توسعه ملی است.
آمایش به عنوان یک رویکرد، برخوردی است فضایی که توامان برخوردار از چهار ویژگی زیر است:
1-جامع نگری (جامعیت انضباطهای اساسی توسعه)
2-کل گرایی (رعایت سطح راهبردی مباحث)
3- دورنگری (التزام به افق زمانی مشخص)
4-نتیجه گیری فضایی یا جغرافیایی (در حد جهت گیری های کلی بدون تعین های مکانی)
آمایش سرزمین به عنوان یک سند مدیریت توسعه، تصویر سازمان فضایی مرحله توسعه یافتگی سرزمین است. این سند تجسم نظریه پایه توسعه ملی در فضای کشور است و چشم انداز کلی توزیع جغرافیایی جمعیت و ترکیب مناسب فعالیت های ناظر بر بهره برداری از سرزمین و تامین نیازهای جمعیت و فعالیت های اقتصادی و اجتماعی را در قلمرو سرزمین مشخص می سازد.
آمایش سرزمین از منظر برنامه ریزی، در اصل نوعی برنامه ریزی فضایی است، لیکن هر برنامه ریزی فضایی که یک یا چند ویژگی برشمرده را نداشته باشد، آمایشی نخواهد بود.
با کنار هم قرار دادن تعاریف،وظائف و شمول آمایش سرزمین به شرح زیر می باشد:
• به عنوان مرجع تنظیم دیدگاه دراز مدت توسعه
• ارائه استراتژیهای توسعه اقتصادی،اجتماعی-فرهنگی،فضایی – محیطی
• مکان یابی برای فعالیت های مشخص
• فعالیت یابی برای مکان های مشخص
• ارائه استراتزی کلی توزیع جمعیت و فعالیت در سرزمین
• ارائه الگوی توسعه فضایی- الگوی اسکان جمعیت
• ارائه نظام مدیریت سرزمین
• حفاظت از محیط زیست
و همه این وظائف اجزا و مولفه های مقوله سازماندهی و مدیریت فضایی توسعه می باشند.
آمايش سرزمين به معناي بهره‌برداري بهينه از امكانات در راستاي بهبود وضعيت مادي و معنوي و در قلمرو جغرافيايي خاص است.در اين طرح مزيت‌هاي فضاي طبيعي، اجتماعي و اقتصادي، ساماندهي و نظام بخشي مي‌شود. اين كار با هدف ايجاد رابطه منطقي بين توزيع جمعيت و انجام فعاليت‌ها در پهنه سرزمين با توجه به ويژگي‌هاي فضايي مناطق است.
بر اساس تعاريف و مفاهيم متفاوت از توسعه، برداشت‌هاي گوناگوني نيز از آمايش در ابعاد، اقتصادي، اجتماعي و جغرافيايي آن ارائه شده است.
در فرهنگ لغات لاروس، آمايش چنين تعريف شده است: بهترين نوع توزيع جغرافيايي فعاليت‌هاي اقتصادي با توجه به منابع طبيعي و انساني.
فرهنگ اقتصاد و امور اقتصادي ـ اجتماعي معاصر، تعريف آمايش را به شكل ديگري ارائه نموده است:
سياستي كه هر يك چارچوب جغرافيايي معين در پي بهترين توزيع ممكن جمعيت بر حسب منابع طبيعي و فعاليت‌هاي اقتصادي مي‌باشد.
همانگونه كه ملاحظه مي‌شود اين تعاريف به‌طور عمده بر مفهوم مكان‌گرايي تأكيد دارد و به اين جهت چنانچه از تعريف ژان پل لاكاز نيز بر مي‌آيد: منظور از آمايش سرزمين، رسيدن مطلوب‌ترين توزيع ممكن جمعيت، توسط بهترين شكل توزيع فعاليت‌هاي اقتصادي ـ اجتماعي در پهنه سرزمين است.
در يك توزيع اوليه جغرافيايي يا به اصطلاح در يك سازماندهي ماده فضايي، دو نكته عمده وجود دارد:
1- توزيع جمعيت
2- مفهوم «بهترين» با توجه به هزينه و فايده اجتماعي و در نظر گرفتن نظرات و تحليل‌هاي مربوط به آن بنابراين منظور از آمايش سرزمين رسيدن به بهترين توزيع جمعيت و فعاليت است.
آمايش سرزمين در حال حاضر شامل سازماندهي اقتصادي، اجتماعي فرهنگي و محيط‌زيستي، به منظور تحقق آينده‌اي مطلوب پيشنهاد مي‌شود.
به طور عام آمایش سرزمین تنظیم رابطه بین انسان، فضا و فعالیت تعریف شده است، آمایش سرزمین تلفیقی از نظام اسکان جمعیت با ساختار فضایی فعالیت های اقتصادی – اجتماعی با در نظر گرفتن ملاحظات و معیارهای اجتماعی – فرهنگی براساس نظریه پایه توسعه ملی است.
آمایش به عنوان یک رویکرد، برخوردی است فضایی که توامان برخوردار از چهار ویژگی زیر است:
1-جامع نگری (جامعیت انضباطهای اساسی توسعه)
2-کل گرایی (رعایت سطح راهبردی مباحث)
3- دورنگری (التزام به افق زمانی مشخص)
4-نتیجه گیری فضایی یا جغرافیایی (در حد جهت گیری های کلی بدون تعین های مکانی)
آمایش سرزمین به عنوان یک سند مدیریت توسعه، تصویر سازمان فضایی مرحله توسعه یافتگی سرزمین است. این سند تجسم نظریه پایه توسعه ملی در فضای کشور است و چشم انداز کلی توزیع جغرافیایی جمعیت و ترکیب مناسب فعالیت های ناظر بر بهره برداری از سرزمین و تامین نیازهای جمعیت و فعالیت های اقتصادی و اجتماعی را در قلمرو سرزمین مشخص می سازد.
آمایش سرزمین از منظر برنامه ریزی، در اصل نوعی برنامه ریزی فضایی است، لیکن هر برنامه ریزی فضایی که یک یا چند ویژگی برشمرده را نداشته باشد، آمایشی نخواهد بود.
با کنار هم قرار دادن تعاریف،وظائف و شمول آمایش سرزمین به شرح زیر می باشد:
• به عنوان مرجع تنظیم دیدگاه دراز مدت توسعه
• ارائه استراتژیهای توسعه اقتصادی،اجتماعی-فرهنگی،فضایی – محیطی
• مکان یابی برای فعالیت های مشخص
• فعالیت یابی برای مکان های مشخص
• ارائه استراتزی کلی توزیع جمعیت و فعالیت در سرزمین
• ارائه الگوی توسعه فضایی- الگوی اسکان جمعیت
• ارائه نظام مدیریت سرزمین
• حفاظت از محیط زیست
و همه این وظائف اجزا و مولفه های مقوله سازماندهی و مدیریت فضایی توسعه می باشند.