دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان

[*FATIMA*]

آفتاب گردان

http://uc-njavan.ir/images/b8hgo315ep87hjzyboc.jpg



آفتاب گردان گیاهی است بلند و یکساله که منشأ اولیه آن پرو یا مکزیک است و می تواند به ارتفاع دو متر برسد . گاهی به صورت خودرو می روید ولی غالباً کاشته می شود . ساقه اش مستقیم و محکم و اندکی پرز دار است . برگ هایش پهن و تقریباً همیشه متناوب و شکل آن بیضوی و دندانه دار و زبر است . گل ها به رنگ زرد روشن بصورت کلاپرک منفرد و درشت که گاهی قطر آن به پنجاه سانتیمتر می رسد ، در انتهای ساقه جمع می شود و در ماه های تابستان تا اوایل پاییز باز می شود .

قسمت مورد استفاده : گل ، برگ ، دانه و گاهی ساقه .

ترکیب : ترکیبات گلیکوزیدی ، ترکیبات فلاونوئیدی مثل کوئرستین ، اسید سولانتیک ، صمغ ، ماده رنگی زرد ، مواد قلیایی ، روغن ، قند

خواص : آرام بخش ، تب بر و مقوی معده

موارد مصرف : تب ، اختلالات عصبی ، سنگینی معده .
آفتابگردان که ابتدا برای زینت باغچه ها کاشته می شد ، امروزه به صورت بی سابقه ای به خاطر روغنش کشت می شود و به عنوان روغن خوراکی در صنایع غذایی کاربرد دارد حتی انواع نامرغوب آن نیز مصارف صنعتی دارد . روغن آفتابگردان برای بیماران مبتلا به تصلب شرایین تجویز می شود و از تنتور گل های تازه و ساقه له شده اش به عنوان تب بر استفاده می گردد . همچنین دم کرده دانه های خرد شده در آب خاصیت ادرار آوری دارد .

طریقه مصرف : استعمال داخلی دم کرده = مقداری دانه آفتابگردان را به مدت ده دقیقه در آب جوش دم کنید دو تا سه فنجان از این دم کرده را به عنوان ادرار آور ، ملین یا برای تسکین ناراحتی های عصبی می توان به مصرف رساند






منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

اسپند

http://uc-njavan.ir/images/jeayfejfktjb310r0rw9.jpg


گیاهی است علفی ، پایا ، پر برگ ، به ارتفاع حدود 40 -30 سانتیمتر ، از تیره اسپند ، با برگ های کشیده و متناوب ، گل های منفرد و درشت به رنگ سفید مایل به سبز که میوه آن کپسولی پنج قسمتی ، دارای دانه های متعدد و سیاه رنگ می باشد . این گیاه غالباً به صورت خودرو در تپه ماهورها و ارتفاعات 1800 متری استان دیده می شود .

قسمت مورد استفاده : دانه ، ریشه و برگ

ترکیبات شیمیایی : دانه اسپند با بویی نافذ و طعمی تلخ دارای آلکالوئیدهای مهمی مانند : هارمین ، هارمالین و هارمالون است که از نظر فارماکوژی حائز اهمیت هستند

موارد استفاده : براساس طب سنتی دانه اسپند گرم و خشک است و به عنوان خواب آور ، تب بر ، معرق ، شیر افزا ، تسکین دردهای گوارشی ، قاعده آور ، ضد انگل و مقوی قوه باه توصیه شده است

اخیراً در تهیه داروهای ضد پارکینسون و نیز در درمان بعضی انواع آنسفالیتها از اسپند استفاده شده است .

دانه اسپند اگر در آتش ریخته شود ، دود غلیظ و خوشبویی از آن متصاعد می شود که به عنوان دفع چشم ، زخم ، ضد عفونی کننده و تسکین دندان درد به کار می رود . سابقاً برای معالجه سنگینی گوش و رفع وز وز گوش ، دانه اسفند را در آب ترب و روغن زیتون جوشانده و پس از صاف کردن آن چند قطره در گوش می چکانده اند . در درد مربوط به فشار روی عصب سیاتیک مثل دیسک کمر بصورت جوشانده 7 - 5 گرم دانه کوبیده اسپند در شیر ، قبل از خواب مؤثر است . علاوه بر این ، جوشانده مخلوط اسپند که با عسل شیرین شده باشد به عنوان صفرا آور مورد استفاده قرار می گیرد .




منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

اسفناج

http://uc-njavan.ir/images/2w3obwztnkea3c02xq2.jpg



گیاهی است علفی ، یکساله یا دو ساله و فاقد کرک ، از تیره غازپایان ، دارای انواع مختلف خشکی دوست ( گزروفیت ) و نمک دوست ( هالوفیت ) ساقه آن راست به ارتفاع حدود 30 - 80 سانتیمتر ، برگ ها مثلثی شکل ، دمبرگ دارو گلها سبز رنگ به صورت گل آذین سنبله ای شکل است . این گیاه بیشتر در مناطق معتدل استان می روید و به عنوان سبزی خوراکی مورد استفاده قرار می گیرد .

قسمت مورد استفاده : برگ و ساقه و تخم

ترکیبات شیمیایی : پروتئین ، چربی ، سکرتین ، لسیتین ساکارید ، ساپونین ها ، انواع ویتامین ها ، املاح مختلف به خصوص ( آهن ، پتاسیم و کلسیم ) ، و کلروفیل .

موارد استفاده : اسفناج دارای طبیعت سرد است ، برگ و ساقه آن به صورت خام یا به صورت سالاد مصرف می شود . پخته برگ آن همراه روغن بادام شیرین در درمان سرفه های خشک و کاهش تب مؤثر است و نیز به علت داشتن مواد ازته و هیدروکربنه جویدن برگ آن در استحکام لثه ها و از بین بردن بوی بد دهان مؤثر است . این گیاه با توجه به ذخایر آهن ، فسفر و کلروفیل برای مبتلایان به کم خونی و بیماری گواتر مفید است . تخم اسفناج به علت داشتن مواد موسیلاژی خاصیت ملین و نرم کننده دارد و در افزایش شیر مادران ، درمان کولیک صفراوی ، نقرس و تقویت اعصاب مفید است .

موارد منع استفاده عبارتند از : کودکان کمتر از یکسال ، ورم مفاصل ، سنگ های صفراوی و کلیوی

ضماد خام اسفناج جهت برطرف کردن درد و تورم ناشی از گزش حشراتی مانند زنبور مفید است .

مقدار مصرف : دم کرده تخم اسفناج به مقدار 10 - 5 گرم در یک فنجان آب به عنوان ملین به کار می رود .




منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

اکلیل کوهی

http://uc-njavan.ir/images/eayb4k6moj671x5gf8us.jpg

اکلیل کوهی درختچه ای است با برگ های ماندگار که در زمین های خشک نواحی مدیترانه ای فراوان است ، ساقه چوبی اش می تواند گاهی به یک و نیم تا دو متر برسد . برگ هایش متقابل ، باریک ، ضخیم و ماندگار است و به رنگ سبز مایل به خاکستری در رو و مایل به سفید و کرکدار در زیر است . گل ها به رنگ آبی کمرنگ ( گاهی سفید ) با لکه های بنفش در انتهای شاخه ها دیده می شود . گل ها در آب و هوای مدیترانه ای در قسمت اعظم سال و در دیگر نواحی از بهار تا تابستان باز است . این گیاه بوی خوشی دارد که اندکی به بوی کافور شبیه است .

قسمت های مورد استفاده : برگ ها و سرشاخه های گلدار

ترکیب : اسانس ، ماده تلخ ، ساپونین ، اسیدهای آلی ، تانن ، هتروزید

خواص : ضد تشنج ؛ هضم کننده ، ضد رماتیسم ، تسکین ناراحتی های عصبی ، مقوی عمومی ، ضد عفونی کننده

موارد مصرف : اختلالات گوارشی ، سرفه های همراه با تشنج ، تب ، افسردگی ، رماتیسم ، دردهای مفصلی

تاریخچه : در گذشته از این گیاه زمانی در مراسم مذهبی ، در ازدواج ها و مراسم تدفین به صورت بخور استفاده میشد و حتی در یکی از مقابر فراعنه ی مصر باستان شاخه ای از این گیاه به دست آمده است .

اکلیل کوهی برای دوران نقاهت ، خستگی های مفرط ، رفع افسردگی و حتی برای اشخاصی که اصطلاحاً دلشوره دارند ، توصیه شده است .

همچنین در موارد سوء هاضمه ناشی از ناهماهنگی اعضای دستگاه گوارشی مؤثر است و همراه با افزایش ترشح صفرا و تسهیل دفع آن ، عملکرد دستگاه گوارشی را بهبود می بخشد .

در استعمال خارجی ، برگ پخته اش را به صورت مرهم روی آماس های دردناک و پیچیدگی مفصل و ضرب دیدگی ها و همچنین رماتیسم مفصلی می گذارند . غرغره با جوشانده برگ ها ، ورم لوزه را درمان می کند و لثه ها را محکم می سازد . همین جوشانده را اگر در وان حمام بریزند موجب تسکین دردهای رماتیسمی می شود . البته مصرف زیاد اکلیل کوهی اختلالاتی به وجود می آورد که از جمله آنها تشنج و سرگیجه است .

طرق مصرف :
استعمال داخلی =
جوشانده _____ یک مشت برگ تازه را به مدت دو دقیقه جوشانده و بگذارید به مدت یک ربع ساعت بماند و در صورت تمایل با عسل شیرین کنید . از این محلول در تسکین تب ، سه فنجان در روز استفاده می گردد .
دم کرده _____ 25 گرم برگ خشک را به مدت 15 دقیقه در یک لیتر آب جوش دم کنید . از صافی عبور دهید و شکر بیفزایید . طی روز چندین بار از این دم کرده بنوشید . برای درمان سردرد و نیز آرام کردن سرفه ها توصیه شده است .

استعمال خارجی =
جوشانده _____ یک مشت برگ را در یک لیتر آب بجوشانید . به صورت کمپرس روی محل دردهای رماتیسمی قرار دهید
مرهم _____ چند برگ اکلیل کوهی را در شراب بپزید و آن را به صورت مرهم روی آماس های ناشی از در رفتگی و شرب دیدگی قرار دهید .
غرغره _____ جوشانده را به صورت غرغره برای درمان گلودرد و ورم لوزه به کار برید

موارد مصرف زیبایی =
برای یافتن تناسب و توازن از حمام تقویت کننده و معطر اکلیل کوهی استفاده می شود ، برای اینکار حدود 200 تا 250 گرم ، گیاه خشک شده را در تنظیفی بپیچید ، یا در لیف حمام بریزید و ته وان یا مستقیماً زیر شیر آب گرم دوش یا وان قرار دهید . می توان با دم کرده 50 گرم گیاه اکلیل کوهی همراه با هم وزن آن پوست پرتقال در یک لیتر آب جوش ، لوسیون تقویت کننده خوبی نیز برای پوست فراهم آورد .




منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

ارس

http://uc-njavan.ir/images/i02iidbf7t3zi120c6cb.jpg

ارس دارای اسامی محلی مختلفی مانند آردوج ، سلب آغاجی ، اروس ، چچم و ... می باشد .

ارس درختی به ارتفاع حدود 25 متر و دو پایه ( به ندرت یک پایه ) است . شاخه جوان آن نازک ، به رنگ سبز مایل به خاکستری و یا زرد و دارای مقطعی دایره ای می باشد . برگ های این درخت متقابل ، متلافی ، فلسی ، لوزی شکل ، چهار ردیف و دارای یک غده صمغی در سطح پشتی هستند . میوه آن کروی با 6 - 4 پولک و شامل یک خط برجسته در سطح پشتی و با پوششی گردینه است . رنگ میوه قهوه ای متمایل به سیاه و یا ارغوانی بوده که در سال های دوم یا سوم می رسند . موسم گل دهی در اردیبهشت ماه می باشد .

قسمت های مورد استفاده : از دود سرشاخه های آن در هندوستان برای درمان هذیان و تب استفاده می شود . پوست آن در بام سازی به کار گرفته می شود . چوب ارس نسبتاً سخت ، خوشبو و با کیفیتی خوب است و در ساختمان سازی از آن استفاده می کنند ، و همچنین آن را مانند خوشبو کننده های هوا می سوزانند . میوه آن به صورت پخته و خام خوراکی است .




منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

اسطوخودوس

http://uc-njavan.ir/images/nev5ek3j3x05s4lwdzxh.jpg

اسطوخودوس معمولاً به صورت انبوه در مناطق گرم مخصوصاً روی شیب های آهکی می روید . درختچه کوتاهی است شبیه بوته که ساقه اش شکننده و مستقیم و در زیر گلهاش برهنه است و می تواند به بلندی 50 تا 60 سانتیمتر برسد . برگ هایش باریک و سبز مایل به خاکستری ، نیزه ای ، سخت و متقابل اند . گل ها که به صورت سنبله در نوک ساقه جمع می شوند آبی و ریزند . گل ها در تابستان باز می شوند و بوی معطر و دلپذیری دارند .

قسمت های مورد استفاده : گل ها و سر شاخه های گلدار

ترکیب : اسانس زرد ( یا زرد مایل به سبز )

خواص : آرام بخش ، ضد تشنج ، ادرار آور ، مقوی معده ، صفرا بر و ضد عفونی کننده

موارد مصرف : عفونت های دستگاه تنفسی ، سوء هاضمه ، رماتیسم ، نقرس ، زخم ، ضرب دیدگی ، نیش حشرات و گزش جانوران

تاریخچه : نام لاتین اسطوخودوس از فعل شستن در زبان لاتین مشتق شده است . به گفته مورخان در روم باستان ، در آب حمام چند شاخه اسطوخودوس می خیساندند . گرچه امروزه اسطو خودوس را بیشتر در صنایع عطرسازی و بهداشتی به کار می برند ، اما از خواص دارویی و کاربرد آن کاسته نشده است .

برخی معتقدند که یک کیسه کوچک اسطوخودوس را اگر شب ها زیر بالش بگذارند در تسکین سردرد مؤثر است . این گیاه در گنجه لباس ، نه تنها به البسه بوی خوش می بخشد ، بلکه کک و سایر حشرات را دور می کند . علاوه بر این عسلی که از گل اسطوخودوس بدست آمده باشد بسیار گوارا و خوشبو است .

طرق مصرف :
استعمال داخلی =
دم کرده _____ 3 گرم اسطوخودوس را در یک لیتر آب جوش دم کنید . از صافی بگذرانید و شیرین کنید ( در صورت تمایل با عسل ) در مواقع ابتلا به زکام ، برونشیت ، تنگی نفس ، گریپ و سیاه سرفه روزی سه فنجان از این دم کرده بنوشید . همچنین همین دم کرده برای سوء هاضمه ، مفخ ، دل پیچه ، میگرن و بی اشتهایی توصیه می شود . اگر شب ها پیش از خواب نوشیده شود خواب را آسان می کند .
جوشانده ______ 20 گرم سر شاخه های گلدار را در 100 گرم آب بریزید و بجوشانید . صاف کنید و شکر بزنید . برای درمان بی خوابی ، یکی دو فنجان پیش از خواب بنوشید .

استعمال خارجی =
استنشاق _____ چند گل خشک را بکوبید و گرد آن را استنشاق کنید .
روغن اسطوخودوس _____ 40 گرم گل اسطوخودوس را به مدت دو هفته در یک لیتر روغن زیتون بخوابانید . برای درمان ضرب دیدگی و دردهای رماتیسمی به موضع بمالید . اگر چند قطره از این روغن را روی یک تکه قند چکانده بخورند ، در رفع سردرد میگرن مؤثر است .
غرغره ______ چند قطره اسانس اسطوخودوس را در یک لیوان ولرم چکانده و غرغره کنید .

موارد مصرف زیبایی =
اسطوخودوس را می توان با نتایج بسیار مطلوبی به عنوان مقوی و ضد بو به کار برد ؛ جوشانده 200 گرم گیاه خشک شده را در وان حمام بریزید . اگر چند قطره اسانس اسطوخودوس را به دست و پا بمالید برای جلوگیری از عرق کردن مناسب است . همچنین همین اسانس می تواند از پوسته شدن پوست های سوخته در اثر آفتاب جلوگیری کند .




منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

اسفرزه

http://uc-njavan.ir/images/sj99fcyoje6zey2xbtep.jpg

در فارسی به آن اسپرزه ، اسفیدش ، اسفیوس ، اسپغول و اسپغل نیز می گویند . در کتب طب سنتی به نام های برزقطونا و حشیشه البراغیث آمده است .

اسفرزه گیاهی به ارتفاع 40 - 15 سانتیمتر و با ساقه ای علفی ، ایستاده و پوشیده از کرک است . برگ های آن متقابل ، خطی باریک یا خطی سر نیزه ای ،و نوک تیز هستند . گل های این گیاه ریز ، سفید مایل به سبز و مجتمع در سنبله های پر گل هستند که در کناره برگ های قسمت انتهایی ساقه قرار دارند . میوه اسفرزه ، پوشینه ، شکوفا ، 2 خانه بیضی و دارای 2 دانه بیضی کشیده و قهوه ای مایل به قرمز درخشان و براق است . موسم گلدهی در ماه های فروردین و اردیبهشت است .

قسمت های مورد استفاده : بذر ، برگ

موارد مصرف : از برگ آن به عنوان التیام دهنده زخم و جراحات استفاده می شود . قسمت اصلی گیاه ، بذر آن می باشد که چه به صورت خشک شده و یا پوست آن آرام بخش ، ملین و مسهل می باشد . بذر اسفرزه دارای موسیلاژ است که پس از جذب آب متورم شده و افزایش حجم می دهد و موجب لینت مزاج می شود و از آ« در درمان یبوست ، دیسانتری ، ناراحتی های روده ، نزله های مزمن ، اسهال های ساده ، بیماری مختلف ناشی از التهاب کلیه ، مثانه و خونریزی ریه استفاده می شود و مواد سمی و زائد بدن در روده بزرگ را دفع می نماید .

خیسانده و یا جوشانده دانه ، موسیلاژ زیادی ایجاد کرده و برای کاهش التهاب و ورم پوست و ورم پلک چشم مورد استفاده قرار می گیرد . خرد شده آن را اگر با روغن گل سرخ بجوشانند قابض است و اگر با سرکه ضماد نماییند ، سردرد را به کلی از بین می برد . مخلوط آن با سرکه در مداوای ورم های گرم ، باد سرخ ، دمل های بناگوش و دمل های بلغمی بسیار مؤثر است . ضماد آن با سرکه و روغن گل سرخ ، نقرس و درد مفاصل را معالجه می کند . سینه را نرم کرده و لعاب آن همراه با روغن بادام ، تشنگی صفرای شدید را تسکین می دهد .

از آن بیشتر در تب های شدید ، خشونت سینه ، حلق و زبان استفاده می شود . در سرفه و اخلاط های سفت و چسبنده مؤثر است . برای نرم کردن ورم ها به صورت ضماد مورد استفاده قرار می گیرد . برای بلند شدن موهای سر مفید بوده و مالیدن آن به مو باعث راست شدن آن می گردد . کوبیده آن با پوست خشخاش و روغن زیتون برای کم کردن ورم ها به صورت مالیدنی به کار می رود . خوردن آن خطر ابتلا به سرطان کولورکتال را کاهش می دهد . مقدار 20 - 5 گرم آن را که پس از پاک کردن یک شب خیس خورده باشد برای معالجه زخم معده ، سرطان رحم ، رماتیسم ، نرسایی های کبد ، ذات الجنب و بیماری های کلیه نافع است . برای رفع ورم چشم ، با لعاب آن چشم را شستشو می دهند . اگر اسپرزه پخته را روی پارچه قرار داده و به صورت ضماد در روی دمل یا آبسه قرار دهند ، برای گشودن آن مفید است . برای این کار برحسب بزرگی دمل 2 - 1 قاشق مربا خوری اسفرزه را در کمی آب به حرارت ملایم می پزند تا لعاب دار شود ، سپس بر روی دمل یا کورک قرار می دهند ، این عمل چند بار باید ادامه پیدا کند . ضد زخم روده و نفخ بوده ، تب بر و نشاط آور می باشد . ضماد کوبیده آن با گلاب ( در استعمال خارجی ) که بر روی سر قرار داده شود ، سر درد را درمان کرده و شادی اور است . از ماسک دانه اسپرزه برای نرم کردن پوست استفاده می شود .

احتیاط مصرف : در استفاده داخلی ، هیچگاه نباید تخم اسفرزه کوبیده شود و خوردن بیشتر از حد مجاز آن ( 40 گرم ) موجب سرد شدن بدن ، تنگی نفس و آشفتگی می شود . در صورت مصرف بیشتر از حد مجاز باید به پزشک مراجعه شود و تا قبل از رسیدن دکتر با داروهای قی آور ، سعی شود تا بیمار استفراغ نماید




منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

ازبوه

http://uc-njavan.ir/images/ky5l9uadzqvgysxrn4rb.jpg

گیاهی است علفی ، کرکدار ، معطر از تیره نعناع به ارتفاع حدود 40 سانتیمتر ، ساقه آن کوتاه شبیه پر سیاوشان ، مشوه اش فندقه ، برگ ها ریز ، خوشبو ، متقابل و گل های آن ارغوانی روشن یا صورتی مجتمع است . این گیاه اکثراً در ارتفاعات نواحی مرطوب دیده می شود .

قسمت مورد استفاده : سرشاخه های گلدار و برگ های خشک شده گیاه

ترکیبات شیمیایی : عبارتند از اسانس های فنلی از قبیل تیمول ، سرپوله ، کارواکرول ، فلاوونوئید ، تانن ، ساپونین ، پنتوزان ، تری ترپن ، اسید کافئیک ، اسید اولئانولیک ، اسید ارسولیک ، املاح مختلف بخصوص منیزیوم

موارد استفاده : ازبوه گیاهی است با طبیعت گرم و علاوه بر مسارف غذایی که به منظور خوشبو کردن دوغ و به عنوان نوشیدنی ( چای ) مصرف می شود ، در طب سنتی به عنوان اشتها آور ، خلط آور ، مسکن سرفه و دردهای احشایی ، مقوی بینایی ، بادشکن ، قاعده آور ، مسکن اعصاب ، دافع سنگ کلیه ، و نیز مؤثر در درمان شب ادراری کودکان و قاعدگی دردناک به کار می رود . در بعضی مناطق چهارمحال و بختیاری کمپرس گرم ازبوه را به منظور تسکین ضرب دیدگی دردناکی ، مورد استفاده قرار می دهند و جوشانده آن را جهت پیشگیری از ریزش مو و شوره به کار می برند .

مقدار مصرف : جوشانده 15 - 20 گرم ازبوه در نیم لیتر آب روزانه 2 - 1 فنجان به مدت 5 روز در موارد دردهای احشایی و نیز به عنوان مسکن اعصاب و سردرد توصیه شده است و جهت درمان شب ادراری کودکان ، یک استکان از جوشانده آن قبل ار خواب به مدت 8 - 6 هفته مورد استفاده قرار می گیرد و در استعمال خارجی دم کرده یا جوشانده 30 گرم سرشاخه گل دار آن در یک لیتر آب جهت تهیه لوسیون به کار می رود .

ازبوه در ترکیب فرآورده های گیاهی ضد سرفه و آنتی اسید بسیاری مثل ضد سرفه تیمیان و قطره خوراکی آنتی اسید گاسترولیت وجود دارد .




منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

بابونه

http://uc-njavan.ir/images/z5g0w3ktwr0tvtbumy3.jpg

نام های دیگر : بابونه رومی ، کرکاش
این گیاه علفی پایا به بلندی 20 تا 30 سانتیمتری می رسد و در کشتزارها و علفزارها می روید و نیز در باغ ها کاشته می شود . ساقه های باریکش گاهی مستقیم و گاهی خمیده است . برگ هایش متناوب است و به صورت برگچه های باریک و اندکی کرکدار می روید . گل هایش به صورت کلاپرک های سفید و در نوع کشت شده غالباً بصورت دوگانه جمع می شود .

قسمت های مورد استفاده : کلاپرک ها

ترکیب : روغن آبی معطر ، صمغ ، قند ، تانن ، فیتوسترول ، ماده تلخ

خواص : تسکین بیماری های عصبی ، مقوی معده ، ضد تشنج ، تب بر

موارد استفاده : سوء هاضمه ، ورم معده ، ورم ملتحمه ، دردهای روماتیسمی ، تنظیم کننده قاعدگی ، ضد عفونی کننده ، التیام بخش زخم ها

تاریخچه : بابونه از کلمه یونانی به معنی گل های کوچک با بوی سیب گرفته شده است . در میان انواع گوناگون بابونه ، نوع بابونه رومی شهرت بیشتری دارد

طرق مصرف :
استعمال داخلی =
دم کرده _____ چند گل بابونه را به مدت 5 دقیقه در یک فنجان آب جوش قرار دهید . از صافی بگذرانید و شکر به آن بیفزایید . بنا به ذائقه اندکی لیموترش اضافه کنید . دم کرده بابونه را اکثر پزشکان برای درمان ناراحتی های عصبی صورت تجویز می کنند . در موارد سوء هاضمه ، نفخ و درد روده نیز بسیار مؤثر است .

استعمال خارجی =
شست و شوی چشم _____ با دم کرده بابونه می توان کمپرس خیسی آماده کرد و به آهستگی روی پلک متورم یا روی ورم ملتجمه قرار داد

موارد مصرف زیبایی =
استفاده از بابونه در زیبایی به اندازه قدمت کارگیری آن در عطاری ها سابقه دارد . خواص آن بخصوص برای پوست های شکننده و حساس در مقابل تغییرات جوی مفید است . امروزه در صنعت لوازم آرایش آن را به تنهایی یا همراه گیاهان دیگری از قبیل اکلیل کوهی ، خلنگ و بنفشه به کار می گیرند .
دم کرده ساده بابونه در استعمال خارجی روی پوست صورت ، برای حفاظت از پوست بهترین تأثیرها را دارد .
شامپوی همراه بابونه اندکی رنگ مو را روشن می گرداند .

روغن بابونه =
ظرفی حاوی 50 گرم گل خشک بابونه را همراه با 300 گرم روغن مایع به طریقه بن ماری ( در ظرف دیگری که حاوی آب است ) روی آتش بگذارید تا به مدت بیش از دو ساعت بجوشد . با فشار از صافی پارچه ظریفی بگذرانید . برای سرعت بخشیدن به عبور روده ای و درمان تشنج های روده به این صورت به کار می رود . روغن بابونه همچنین برای درمان رماتیسم اعجاز می کند . در این مورد ، روغن را روی موضع درد می مالند .




منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

بارهنگ

http://uc-njavan.ir/images/kgf9voqdzmwy747nb6g0.jpg

بارهنگ دارای ارتفاعی حدود 70 - 10 سانتیمتر و با ساقه ای ، بدون کرک ، فاقد برگ ، متعدد و بدون شیار است . برگ های آن تماماً طوقه ای و بن رست ، دمبرگ دار ، تخم مرغی پهن و دارای 9 - 3 رگبرگ برجسته هستند . گل های این گیاه به رنگ سبز مایل به قهوه ای ، کوچک و مجتمع در خوشه های طویل استوانه ای می باشد . میوه بارهنگ ، کپسول ، تخم مرغی و دارای 8 - 4 دانه کوچک و زاویه دار است . موسم گلدهی در ماه های اردیبهشت تا شهریور می باشد

قسمت های مورد استفاده : ریشه ، برگ ، دانه

موارد استفاده : جوشانده 100 - 50 گرم برگ یا ریشه در یک لیتر آب که به مقدار 3 فنجان ، صبح ، ظهر و شب خورده شود برای معالجه آسم ، برونشیت مزمن ، خون ریزی ریه ، سوء هاضمه ، برگشتن غذا در مری ، یرقان ، ورم مخاط دهان ، درد دندان و درد گوش مفید است . گرد بارهنگ را چنانچه بر روی زخم ها بپاشند ، جهت التیام زخم ها ، رفع ورم ، خارش پوست و تسکین سوختگی ها و زخم دهان نافع سوختگی ها و زخم دهان نافع است .

دم کرده دو مشت برگ آن در یک لیتر آب جوش برای درمان اسهال ، اسهال خونی ، ورم اعضاء داخلی بدن و تنگی نفس مؤثر است ( 6-5 فنجان در روز ) اگر در این دم کرده گل گندم نیز مخلوط شده و از صافی عبور داده شود ، برای شستشوی چشم ، ورم ملتحمه و ورم پلک مفید است . هرگاه ، چند برگ بارهنگ را با آب جوشیده ، بشویند و قسمت صاف برگ را بر روی انواع تاول ها و قسمت رگبرگ دار آن را بر روی زخم های باز قرار دهنده ، اثر التیام بخش دارد .

آب تازه برگ های بارهنگ و یا دم کرده برگ های خشک شده برای درمان سرفه ، حساسیت سینه ، گرفتگی صدا و هم چنین ناراحتی های معده و روده مؤثر است .

جوشانده اعضاء گیاه نرم کننده ، تصفیه کننده خون و معالج نزله های مزمن برونش ها و نزله مجاری ادرار و دستگاه هاضمه ، آسم مرطوب ، ورم مخاط دهان ، درد دندان ، وجود خون در اخلاط ، بیماری های کبدی ، بیماری های دستگاه تنفسی کودکان ، سیاه سرفه ، ترشی معده ، درد معده ، و بند آمدن شدید ادرار است .

اگر برگ بارهنگ را کوبیده و با وازلین به نسبت 10% برگ و بقیه وازلین مخلوط شود ، پمادی درست می شود که مالیدن آن برای زخم های چرک زا و دردناک مفید است و به سرعت از تشکیل چرک جلوگیری می کند . از کوبیده برگ آن همراه با برگ بنه برای مداوای کورک و غده روی بدن استفاده می شود . اگر ریشه بارهنگ را با فراسیون به مقدار مساوی مخلوط نمایید برای درمان نیش مار زنگی مفید است .غرغره 100 گرم جوشانده بارهنگ در یک لیتر آب موجب درمان گرفتگی صدا و تورم خرخره ، ورم حلق و گلو و ضد عفونی کردن مخاط دهان می شود .

دانه این گیاه به عنوان ضد انگل و کرم های بدن ، خون ریزی و خون روی بواسیر به کار می رود ، یک قاشق غذاخوری دانه بارهنگ که بو داده شود و با کمی آب و شکر خورده شود درمان کننده اسهال است . در معالجه بیماری های کلیه ، دم کرده دانه بارهنگ در مقداری آب جوش و خوردن ان ، اثر شفابخش دارد . مصرف جوشانده دانه برای کودکان ، یبوست را برطرف می کند .گرد دانه گیاه را چنانچه در دهان نگه دارند ، زخم های دهان را التیام می بخشد . دانه بارهنگ قابض ، نرم کننده و تصفیه کننده خون است . آشامیدن دم کرده دانه آن در خونریزی ریوی ، وجود خون در اخلاط ، بیماری کبد ، یرقان و برگرداندن غذا ، جوشاندن ان برای معالجه بیماری های التهاب ، کلیه ، مثانه و به خصوص وجود خون در ادرار مفید است .

به کار بردن کرم بارهنگ در رفع جوش های صورت و ناحیه بینی ، زنخدان و گونه ، توصیه شده است . اگر مقداری برگ تازه بارهنگ را به مدت 5 دقیقه در شیر بجوشانند و سپس مایع حاصل را صاف و سرد نموده و بر روی پوست به آرامی بمالند ، نه تنها پوست صورت را نرم و شاداب می نماید بلکه ناراحتی های ناشی از تأثیر گرما و اشعه خورشید بر روی پوست نیز از بین می رود . برگ تازه و له شده بارهنگ باعث می شود که اگر منافذ پوست صورت ، باز شده باشد آن را به حال طبیعی برگرداند . آب تقطیر شده برگ لوسیون عالی برای چشم است .

مقداری مصرف جوشانده ریشه یا برگ تازه ، مقدار 100 - 50 گرم در یک لیتر آب و روزی 4 استکان بین غذاها و از اعضاء خشک گیاه 30 - 20 گرم برای استفاده 24 ساعت به مقدار 3 استکان در روز و میزان مصرف دانه حداکثر 8 گرم در 24 ساعت است . برای شستشو غرغره و حمام ، دم کرده 10 گرم برگ در 150 گرم ، به کار می رود .

بذر بارهنگ به صورت پخته یا خام خوراکی بوده است . و سرشار از ویتامین B است و می توان آنرا جوشانده و به صورت نشاسته مصرف نمود . برگ ها به صورت خام یا پخته خوراکی بوده ولی به علت طعم تلخ و سفتی که دارد ابتدا باید لایه های فیبر آن جدا شود که کاری مشکل است . از آن چای مناسبی تهیه می شود .




منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

بارهنگ آبی شانه ای

http://uc-njavan.ir/images/bfw7s96bwhnc7ytpqfav.jpg

گیاهی پایا ، آبزی ، غوطه ور در آب و بسیار طویل است . ساقه بارهنگ آبی شانه ای بسیار متعدد ، نازک بلند ، تقریباً استوانه ای نازک و نخی و بسیار منشعب است . برگ های آن واقع در دو ردیف موازی ، متعدد ، کم و بیش باریک و خطی ، در دو انتها باریک شده ، و تیز و در لبه ها ضخیم هستند . گل ها کوچک و ریز ، سبز رنگ ، منظم ، مجتمع در سنبله های گلدار ، دارای 4 پرچم با میله ای کوتاه می باشند . موسم گلدهی در ماه های تیر و مرداد است .

موارد استفاده : از این گیاه جهت درمان ناراحتی کبد استفاده شده و جوشانده آن تب های ناشی از ناراحتی کبد را درمان می نماید .




منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

بالنگ

http://uc-njavan.ir/images/8q1et8514c9vp22eyudm.jpg



گیاهی است علفی یکساله یا دو ساله به ارتفاع 40 - 70 سانتیمتر ، گل ها به رنگ کرم مایل به زرد مجنمع ، برگ ها متناوب ، میوه آن از نظر گیاه شناسی نوعی خورجین حاوی دانه های ریز و شبیه دانه تسبیح و به دانه ها به رنگ سیاه است . این گیاه غالباً به حالت خودرو در باغات و مزارع و دامنه کوهپایه ها می روید .

قسمت مورد استفاده : بالنگ در طب سنتی به عنوان تب بر ، ضد سرفه ، خلط آور ، آرام بخش ، همچنین برای درمان گلو درد ، سینه درد ، و سرماخوردگی مؤثر است .


مقدار مصرف : روزانه 4 - 2 گرم دانه بالنگ را در آب جوش مخلوط با شکر یا نبات 3 بار در روز توصیه می شود .





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

برنجاسف

http://uc-njavan.ir/images/34t23ceg5v2uo2cxs5kn.jpg


این گیاه علفی روی پشته ها ، در حاشیه جاده ها و در زمین های بایر می روید .

ساقه اش قهوه ای مایل به سرخ ونئی است و معمولاً تا 1 متر ارتفاع می گیرد . برگ های کاملاً جدا از همش در سطح بالایی به رنگ بز تیره و در سطح زیر متمایل به سفیدی است . گل هایش زرد مایل به سبز و لوله ای اند و به شکل کلاپرک کوچک پرزداری در نوک ساقه ها جمع می شوند . گل آوری در اوایل تابستان تا اوایل پاییز صورت می گیرد .

قسمت های مورد استفاده : سرشاخه های گلدار و گلها

تاریخچه : یونانیان در اسطوره های خود ، نام آرتمیس را که الهه حامی زنان و حافظ سلامتی آنها بوده به دسته برنجاسف ها ( برنجاسف ، درمنه ، بومادران ) بدلیل درمان ناراحتی های قاعدگی داده اند

ترکیب : روغن ، صمغ ، موم ، لعاب ، قند ، اینولین

خواص : آرام بخش ، تب بر ، ضد تشنج ، محرک ، مقوی معده

موارد مصرف : تب ، اختلالات عصبی ، رماتیسم ، تقرس ، اختلالات قاعدگی ، دافع کرم

طریقه مصرف :
استعمال داخلی =
مرحم : 20 گرم گل و برگ برنجاسف را در یک لیتر آب جوش بریزید . برای تقویت اشتها و دستگاه هاضمه و تسکین تب ، پس از هر وعده غذا یک فنجان بنوشید .
استعمال خارجی =
استحمام : دو مشت برناسف خشک شده را در آب ولرم وان حمام بریزید برای درمان درد مفاصل ( آرتروز ) بسیار سودمند است
موارد مصرف زیبایی =
از برنجاسف همراه پنیرک سفید در لوسیونهای نرم کننده برای پوست دست استفاده می شود . 300 گرم برگ و گل برنجاسف را همراه با هم وزن آن گل و برگ پنیرک سفید یا خطمی به مدت 20 دقیقه در یک لیتر آب بجوشانید . می توانید از این جوشانده با فرو بردن دست در آن یا از طریق ماساژ طولانی و تدریجی استفاده کنید .




منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

بنفشه


http://uc-njavan.ir/images/lkfs83yeccz3dn4bvv.jpg


بنفشه گیاهی است علفی و یکساله که ریشه اصلیش پایدار است . مزرعه ها به فراوانی می روید . ساقه اش ، کم و بیش شاخ شاخ و گره دار است و بلندی آن به 10 تا 30 سانتیمتر می رسد . برگ هایش دندانه دار و بیضوی ( برگ های زیرین ) است و گوشواره های کاملاً مجزایی دارد . گلها ( 5 گلبرگ ، 5 کاسبرگ ، کاسبرگ زیری مهمیزدار و 5 پرچم ) زرد و سفید یا بنفشه اند . گل اوایل زمستا تا اواخر تابستان باز می شود .

قسمت های مورد استفاده : گل ها ، گیاه گلدار

ترکیب : تانن ، قند ، ساپونین ، لعاب ، ماده زرد ، روغن معطر

خواص : مقوی عمومی

موارد مصرف : ناراحتی های جلدی ، مسهل ، ادرار آور ، صاف کننده خون ، مقوی معده ، آرام بخش ، التیام بخش

تاریخچه : از قرن هفدهم تا به امروز ، نادرند کسانی که بنفشه را ، اگر نه به عنوان اکسیر همه دردها ، دست کم به عنوان یکی از مؤثرترین گیاهان در برابر بیماری های جلدی ( لک و پیس ، اگزما ، پسوریاسیس ) و به خصوص درمان اگزمای پوست سر به کار نبرده باشند . برخی آن را برای درمان عفونت های ریوی و رماتیسم عروقی تجویز کرده اند .

طرق مصرف :
استعمال داخلی =
دم کرده : 15 تا 20 گرم گل و برگ خشک شده را چند ساعتی در نیم لیتر آب بخوابانید و سپس بجوشانید . صاف کنید و شکر فراوان بزنید . به عنوان صاف کننده ی خون و نیز برای درمان لک و پیس و اگزمای پوست سر به مدت 2 تا 3 هفته صبح ها ناشتا یک فنجان بنوشید .
جوشانده : 30 گرم گیاه تازه یا 50 گرم گیاه خشک شده را به مدت 15 دقیقه در یک لیتر آب بجوشانید . به عنوان ادرار آور و مسهل به مقدار 3 فنجان در روز پس از غذا بنوشید
استعمال خارجی =
مرهم : مقداری گل و برگ تازه خرد شده را در شیر سرد خیسانده و به صورت مرهم روی زخم بگذارید تا التیام یابد یا روی پوست سر قرار دهید تا اگزمای پوست سر را درمان کند
موارد مصرف زیبایی =
30 گرم گیاه را به مدت تقریبی یک ربع ساعت در یک لیتر آب جوش بریزید . صاف کنید و بگذارید کمی بماند و سپس به صورت کمپرس ولرم روی پوست صورت قرار دهید .



منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

بیدمشک

http://vszfblogfa.persiangig.com/image/NOOSHIDANI/BIDMESHK/BIDMESHK.jpg


در فارسی به ان مشک فیک ، مشبد ، سوگوت و گل بیدک نیز می گویند . در کتب طبی سنتی با نام های گربه بید ، بهرامج ، شاه بید ، بید طبری ، خلاف بان ، وشع و خلاف بلخی آمده است .

بید مشک درختچه ای به ارتفاع حدود 8 متر است که بر روی چون آن برجستگی های نوک تیز دیده می شود . شاخه ها و شاخک های جوان بید مشک ، نازک ، صاف و پوشیده از پوست خاکستری مایل به آبی می باشند . برگ های این درختچه تخم مرغی - سر نیزه ای هستند که در دو پایه نر و ماده به دو شکل متفاوت دیده می شوند . در پایه های ماده ، تخم مرغی و پهن تر از پایه نر ، در سطح رویی سبز و در سطح پشتی ، مایل به آبی و در پایه های نر در سطح پشتی کرکدار و به رنگ سبز روشن می باشند . گل های آن بسیار ریز ، سبز رنگ و مجتمع در گل آذین دم گربه ای هستند . موسم گل دهی در ماه های بهمن و اسفند است .

قسمت های مورد استفاده : پوست ، سرشاخک های جوان ، گل آذین ، برگ ، ریشه

موارد استفاده : پوست تازه همه بیدها دارای سالیسین می باشد که عمل آسپرین را در بدن انسان انجام می دهد . از پوست این درخت به عنوان ارامش بخش و تب بر استفاده می شود . مالیدن عصاره آن موجب درمان ورم می گردد . شکوفه بیدمشک و بو کردن برگ های آن بادهای متراکم سر را معالجه می نماید . از جدا کردن سنبله های معطر آن و گرفتن عرق آنها ، عرق بیدمشک تهیه می شود که به عنوان تقویت کننده ، آرام بخش و ضد رطوبت به کار می رود و برای گرمازدگی مفید است .

ابوعلی سینا مصرف عرق بید مشک را برای امراض قلبی بسیار مفید می داند و جوشانده برگ ها ، پوست و ریشه آن را ( 10 گرم در 2 لیوان آب ) برای امراض ریوی و ضعف اعصاب مؤثر می داند . عرق بیدمشک ، مقوی دل ، دماغ و ملین است و برای تقویت نیروی جنسی در گرم مزاج ها اثر مفید دارد . اگر دم کرده برگ آن را غرغره کرده و یا از روغن شکوفه آن به پیشانی بمالند ، سردرد گرم را تسکین می دهد . مقدار خوراک آن 80 - 32 گرم است . از آنجا که سالیسین و اسید سالیسیک ، تب ، درد و التهاب را تسکین می دهد لذا پوست این درختچه نیز باید دارای همین خواص باشد . برای تهیه روغن شکوفه بیدمشک ، نیم کیلو روغن کنجد را با 120 گرم شکوفه بیدمشک مخلوط کرده و روی آتش خیلی ملایم قرار میدهند تا به تدریج آب آن بخار شده و فقط روغن باقی بماند






منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

شاهی یا تریزک

http://uc-njavan.ir/images/qgixketo8m2b70fa4l.jpg



گیاهی است علفی و یکساله از تیره بو و ارتفاع 20 - 30 سانتیمتر با ساقه ای راست و برگ هایی کوچک بیضوی و دندانه دار ، گلهایی به رنگ سفید و صورتی مجتمع و میوه ای بیضوی و بالدار به طول 5 - 6 میلیمتر

قسمت مورد استفاده : برگ و دانه

ترکیبات شیمیایی : اسانس های روغن فرار ، گلیکوزیدها ( گلوکوتروپئولین و تروپئولوزید ) ، انواع ویتامین و املاح معدنی

موارد استفاده : تره تیزک طبیعتی گرم و خشک دارد و از بین سبزی های خوراکی به عنوان چاشنی غذایی دارای جایگاه خاصی است . خواص درمانی آن عبارتند از : اشتها آور ، خلط آور ، قاعده آور ، مدر ، محرک ترشح شیر ، محرک تولید دافع سنگ اسپرم ، ضد اسکوربوت ( کمبود ویتامین C ) کلیه . تره تیزک به عنوان اثر بازکنندگی عروق کرونر در درمان آنژین صدری مؤثر است ، لعاب تخم تره تیزک خواص شبیه صمغ عربی و کتیرا دارد .

روش مصرف :
الف / دم کرده = 10 - 20 گرم برگ تره تیزک در یک لیتر آب جوش شیرین نموده ، روزانه 1 - 2 فنجان مصرف شود
ب/ شاهی تازه را کوبیده و شیره آن را با کمی شکر بعد از غذا مصرف می کنند
ج / نصف قاشق چای خوری پودر تخم شاهی با کمی شکر یا عسل روزانه سه بار مورد استفاده است




منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

نعناع جنگلی

http://uc-njavan.ir/images/xw3qzs5hxhyzjzu883w3.jpg




انواع نعناع در کل گیاهانی هستند که ارتفاعشان گاه به یک متر می رسد عموماً به صورت خودرو در چمنزارها و جنگل ها می روید . ساقه اش چهارگوش و مستقیم است و کم و بیش حالت خزنده ، به خود می گیرد و برگ هایش متقابل سبز تیره و دندانه دار است . گل هایش صورتی ، سفید یا ارغوانی است و به صورت سنبله جمع می شود . گل ها در تابستان تا اوایل پاییز باز می شوند .

قسمت های مورد استفاده : سرشاخه های گلدار و برگ ها

ترکیب : اسانس ، تانن ، مواد صمغی ، مواد پکتینی

خواص : مقوی معده ، ضد تشنج ، هضم کننده ، مسکن ، ضد عفونی کننده

موارد مصرف : سوء هاضمه ، برخی دردهای عصبی ، ضربدیدگی
مصرف دم کرده آن پس از غذا برای کمک به هضم ، درمان اسهال ، نفخ و درد معده مفید است . همچنین در حالت های افسردگی جسمی و روحی روی دستگاه عصبی اثر می گذارد . بنابراین در حالت های سرگیجه ، دلشوره و ناراحتی های عصبی تجویز شده است .
موارد مصرف زیبایی = جهت پوست های چرب پس از پاک کردن آرایش یه عنوان تونیک بکار می رود . بدین منظور ، 15 گرم گل و برگ نعناع را به مدت تقریبی 15 دقیقه در آب جوش دم نموده و پس از صاف کردن و سرد شدن روی پوست صورت بمالید




منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

پیاز خوراکی

http://uc-njavan.ir/images/h0shle3m2ceapt4byqsp.jpg



گیاهی است علفی ، یکساله یا دوساله از تیره سوسنیان ، ساقه آن راست با ارتفاع حدود یک متر ، گل ها به رنگ سفید مایل به زرد یا قرمز به شکل گل آذین سنبله ای در انتهای ساقه ، برگ ها به شکل لوله یا استوانه ، میوه آن کپسولی حاوی دانه های سیاه رنگ است

قسمت های مورد استفاده : ساقه زیرزمین یا پیاز

ترکیبات شیمیایی : مواد معدنی ، اسانس ، قند ، ترکیبات آلی ( ساکارز ، مالتوز ) ، ویتامین c گوگرد دار استرول ، ساپونین ، سولفیدهای آلی ، اسید سیتریک ، اسید گلیکولیک ، اینولین ، انسولین گیاهی گلوکوکینین ، فلاوونوئید و ترکیبات فنلی است .

موارد استفاده : از نظر طب سنتی ، پیاز گیاهی است گرم و خشک و غیر از مصارف خوراکی در موارد ناراحتی های مجاری تنفسی خصوصاً سرفه ، زکام و برونشیت و نیز در بیماری های دستگاه گوارش مانند یبوست و نفخ و درد شکم ، اثرات مفیدی دارد . پیاز همچنین به عنوان مدر ، دافع سنگ کلیه ، محرک قوه باه قاعده آور ، کاهش دهنده چربی ، فشار و اوره و قند خون و نیز در درمان میگرن ، سردرد و ورم غده پروستات به کار می رود . خاصیت اشک آوری پیاز ، به علت تبدیل سولفورهای مرکب موجود در آن به اشکال ساده تری است که این فرآیند تحت اثر آنزیم آلیناز انجام می گیرد و ماده ای به نام اکسید تیوپروپانول حاصل می شود . براساس برخی باورها ، مخلوط پیاز و عسل از سکسکه جلوگیری می کند و نیز مصارف پیاز رنده شده با سیب تازه به مقدار مساوی در درمان اسهال مؤثر است . در استعمال خارجی ، ضماد پیاز پخته به تنهایی یا همراه داروهای مناسب به عنوان ضد عفونی و جهت نرم کردن ورم های پوستی و نیز مخلوط با زرده تخم مرغ یا روغن حیوانی برای تسکین درد و خارش و ورم مقعد مؤثر است . خرده شده پیاز همراه کمی نمک برای التیام سوختگی های خفیف پوستی و گزش حشرات مؤثر است و نیز پنبه آغشته به اب پیاز برای تسکین دندان درد به کار می رود . جوشانده مخلوط پیاز و سماق ( از هر کدام 100 گرم ) روزانه یک استکان در شب ادراری کودکان مؤثر می باشد

طرق مصرف : پیاز که برای دردهای کلیوی و روده ای تجویز شده است ، همچنین به عنوان تجدید کننده قوا بسیار مؤثر است و رژیم پیاز در طی یک دوره افسردگی کاملاً سودمند است
استعمال داخلی =
جوشانده ----- حدود 200 گرم غده پیاز را در یک لیتر آب به مدت 10 دقیقه بجوشانید . یکی دو قاشق عسل به ان اضافه کنید . صبح و شب یک فنجان از این جوشانده ، همراه با غذا ، درمان خستگی و افسردگی است .
شربت ----- دو پیاز خام را در 300 گرم شکر و 300 گرم اب بگذارید . به عنوان تجدید کننده قوا ، یک قاشق از این شربت را صبح و شب بنوشید
استعمال خارجی =
مرهم ----- یک یا چند پیاز را در کاغذ روغنی پیچیده زیر خاکستر آتش بگذارید تا بپزد . پیاز پخته را روی زگیل یا موضع سرمازدگی یا ناخن درد قرار دهید
شست و شوی دهان ----- در صورت ابتلا به عفونت دهان ، با جوشانده فوق دهان را بشویید
بخور ----- گاهی که تماس مستقیم پیاز با زخم منع شده باشد ، به کمک بخور پیاز نتایج مطلوب به دست می آید
موارد مصرف زیبایی =
تأثیر مثبت پیاز روی پوست سر از دیرباز شناخته شده است . می توان با جوشاندن دو پیاز درشت پوست کنده به مدت 10 دقیقه در یک لیتر آب ، جوشانده ای فراهم کرد که پس از صاف کرده و سرد شده مقوی پوست سر است و از ریزش مو جلوگیری می کند





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

پیچ امین الدوله

http://uc-njavan.ir/images/1mbeok25ne3ag4uioz4.jpg



این درختچه بالا رونده به 3 - 4 متر می رسد و به صورت خودرو در بیشه های آفتاب گیر و کم درخت و نیز پای پرچینها می روید . در باغچه ها نیز کاشته می شود . برگهایش کامل ، متقابل و بیضوی با دمبرگ کوتاه است و در انتهای ساقه بی پایه است . گلهایش سفید یا صورتی بوی نافذی دارد و در رأس ساقه جمع می شود . گل در آخر بهار و اوایل تابستان باز می شود .

قسمت های مورد استفاده : گل ها و برگ ها

نام لاتین تیره این گیاه ( برگ بز ) یادآور علاقه بز به برگ های آن است . پیچ امین الدوله که زمانی به خاطر خواص درمانی اش بسیار استفاده می شد امروزه بیشتر به خاطر عطر و حالت زینتی اش کاشه می شود . شربت گل پیچ امین الدوله زمانی در زمره داروهای کتب دارویی بود به خاطر خاصیت تقویت صدری به کار می رفت . به علاوه ، جوشانده پوست ساقه اش در عفونت های صفراوی و کبدی توصیه می شود . دم کرده برگ هایش برای از بین بردن سنگ مثانه تجویز می شد . در استعمال خارجی آن را به عنوان غرغره و لوسیون چشم و التیام عمومی به کار می بردند . میوه اش که زمانی به عنوان ادرار آور استفاده میشد ، سمی است .

ترکیب : اسانس معطر ، اینورتین ، ساکارز ، گلیکوزید

خواص : عرق آور ، ادرار آور ، شاداب کننده ، التیام بخش

موارد مصرف : سرفه ، زکام ، تنگی نفس ، میگرن

طرق مصرف : به علت آنکه مصرف پیچ امین الدوله به میزان بالا مسمومیت اور است ، استفاده از آن عملاً کنار گذاشته شده است و امروزه فقط به شکل و میزانی که در زیر خواهد آمد به کار می رود .

دم کرده = 10 گرم برگ پیچ امین الذدوله را در یک لیتر آب جوشانده دم کنید . برای درمان سرفه ، زکام ، تنگی نفس و میگرن ، سه فنجان در روز بنوشید

شربت = 40 گرم را در نیم لیتر آب بجوشانید . به همین مقدار شکر به آن اضافه کنید و بگذارید غلیظ شود و به حالت شربت درآید . روزانه سه قاشق مرباخوری بنوشید

استعمال خارجی

شست و شوی دهان = 7 تا 8 گرم پیچ امین الدوله را در یک فنجان آب جوش دم کنید بگذارید سرد شود و در التهابات دهانی ، دهان را با این دم کرده بشویید و جهت غرغره ، دم کرده بالا را با مقدار مساوی آن آب رقیق کنید .





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

پیچک

http://uc-njavan.ir/images/8t7oyfdijjsdhqn3hy6.jpg



گیاهی است علفی ، خزنده یا بالارونده از تیره پیچک صحرایی به ارتفاع حدود 1-1/5 متر ، برگ های بیضوی آن دارای دو لوپ در قاعده پهنک ، گل های صورتی و سفید رنگ آن دارای لکه های ارغوانی در سطح خارچی جام گل می باشد که پس از آمیزش ، رأس دمگل های آن به سمت پایین خمیده شده به طوریکه میوه گیاه حالتی آویخته پیدا می کند .

قسمت مورد استفاده : ریشه ، برگ ، گل ، دانه

ترکیبات شیمیایی : ریشه آن دارای نوعی ماده رزینی با اثر مسهلی دارد و موادی نظیر آمیدون ، و قندهای مختلف در آن یافت می شود

موارد استفاده : اندام های مختلف این گیاه دارای خواص مسهلی و صفرا بر است . عصاره برگ آن اثر ضدخونریزی دارد و از ریشه پخته آن به عنوان التیام دهنده استفاده می شود

مقدار مصرف : جوشانده 10 گرم برگ گیاه در نیم لیتر آب جوشیده به مدت دو روز مصرف می شود و مخلوط گرد خشک شده گیاه با عسل به عنوان ملین مورد استفاده قرار می گیرد .





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

پونه

http://uc-njavan.ir/images/6zpbgg58fwjfcnrarp32.jpg



گیاهی است معطر ؛ علفی ، چند ساله از تیره نعناعیان ، که ارتفاع آن حدوداً به 50 سانتیمتر می رسد . ساقه آن چهارگوش رأس منشعب ، برگ ها ، تخم مرغی دندانه دار و کرکدار به رنگ سبز مایل به بنفش ، میوه آن چهار فندقه ای و صاف و دانه اش بیضوی شکل و کرک دار است . این گیاه به صورت خودرو در کنار جویبارها و مزارع می روید

قسمت های مورد استفاده : اندام های هوایی و عرق گیاه

ترکیبات شیمیایی : تانن ، مواد رزینی ، قند ، پکتین و اسانس که شامل ترکیبات کتونی از جمله پولگون ، لیمونن ، دیپانتن ، آزولن با خواص ضد التهاب است

موارد استفاده : پونه گیاهی است با طبیعتی گرم و خشک که به عنوان بادشکن ، مسکن درد اندام های گوارشی ، خلط آور ، ضدعفونی کننده ، قابض ، قاعده آور ، مسکن اعصاب و در درمان بی اختیاری ادرار به کار می رود .

در لرستان در اوایل فصل بهار سرشاخه های تازه آن را به صورت خوراکی مصرف می کنند ، گل و برگ های بوته های خشک شده آن جهت از بین بردن لکه های پوستی صورت مؤثر است و به علت بوی تندی که دارد باعث دور ساختن حشرات موذی می شود

مقدار مصرف : دم کرده 1-4 گرم گیاه خشک شده سه بار در روز است





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

ترب

http://uc-njavan.ir/images/cta53iz77vbcmpdk3bx.jpg



گیاهی است علفی یک یا دو ساله ، از تیره شب بو به ارتفاع تا 40 سانتیمتر ، برگ های آن پهن و نامنظم و زبر به رنگ سبز خاکستری ، گل ها به رنگ سفید ، صورتی یا بنفش در انتهای ساقه منشعب و میوه آن خورجینی حاوی دانه های زرد یا سیاه رنگ است . ریشه ی آن غده ای و گرد می باشد .

قسمت های مورد استفاده : ریشه غده ای و برگ گیاه

ترکیبات شیمیایی : در تخم ترب نوعی اسانس روغنی فرار وجود دارد و در ریشه آن دارای نوعی گلوکزید ، آنزیم و متیل مرکاپتال نوعی قرمز و بنفش ترب دارای ماده سمی نین و نوع قرمز یا زرد آن دارای ماده پلارگونین می باشد . گلوکزید موجود در ریشه ترب در اثر آنزیم به ماده ای فعال به نام رافانول تبدیل می شود طعم تند ترب مربوط به ماده ای به نام سنوول است . سایر مواد موجود در ترب عبارتند از املاح مختلف ، هیدرات های کربن ، پروتئین ، مواد چرب و ...

موارد استفاده : ترب گیاهی است گرم و خشک ، کاربرد آن در طب سنتی به اختصار عبارتند از : مدر ، مسهل ، صفرآور ، مترشحه شیر ، اشتها آور ، ضد نفخ ، تب بر ، ضد یرقان ، درمان نرمی استخوان ، مسکن درد مفاصل

ضماد ترب با عسل برای کاهش ورم و خون مردگی زیر پلک چشم مؤثر است گفته شده است مصرف خوراکی ترب و مالیدن آب آن به سر باعث تحریک رویش موی سر می شود در طب هومئوپاتی از ترب سیاه جهت رفع نفخ و تسکین دردهای قاعدگی استفاده می شود .

مقدار مصرف : ترب سیاه را به صورت حلقه های نازک بریده و بر روی آن شکر پاشیده و جوشانده آن را با آب مورد استفاده قرار می دهند . مخلوط آب ترب سیاه با آب آلبالو روزانه یک استکان به مدت 5 روز جهت درمان یرقان به کار می رود .





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

ترخون

http://uc-njavan.ir/images/mtk1eozrgh29wdxt2kj8.jpg



گیاهی است علفی و پایا از تیره کاسنی ، با برگ های دو قسمتی به رنگ سبز تیره باریک و کشیده ، ساقه خشبی ، راست و منشعب که به نوعی گل آذین خوشه ای معطر ختم می شود میوه آن فندقه است . ترخون از سبزیجات خوراکی مهم محسوب می شود

قسمت مورد استفاده : برگ ، شاخه های هوایی و ریشه

ترکیبات شیمیایی : اسانس های روغنی معطر ، کومارین ، تانن ، فلاونوئید ، مواد تلخ و ...

موارد استفاده : طبیعت ترخون گرم است ، کاربردهای آن در طب سنتی عبارتند از محرک اشتها ، مترشحه شیر ، قاعده آور ، آرام بخش ، مدر و کمک به اعمال گوارشی غذا . اسانس آن برای پیشگیری از تصلب شرائین و بیماری های قلبی و عروقی مؤثر است و در بعضی منایع اثر ضد سرطان برای آن قائل شده اند . ترخون در ترکیب بسیاری از کنسروها و عطرها به کار رفته است

مقدار مصرف : دم کرده 5 گرم ترخون خرد شده در یک فنجان آب جوشیده به مدت 10 دقیقه روزانه 2-3 بار مصرف می شود . اسانس ترخون به مقدار 2-3 قطره در یک لیوان آب یا مخلوط با عسل مورد استفاده قرار می گیرد و غرغره 5 قطره آن در دو لیوان آب جهت رفع بوی بد دهان مؤثر است . به عنوان اشتها آور در ترکیب دارویی گیاهی اشتها آور در قطره Tarragon وجود دارد .





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

ترشک خوشه ای

http://uc-njavan.ir/images/0hu7yyc0qv3ila0zb3.jpg



این گونه ترشک گیاهی چندساله ، خیزان ، ایستاده ، کم و بیش محکم و مقاوم به ارتفاع 20-120 سانتیمتر می باشد . ساقه این گیاه منشعب ، با شاخه های ایستاده ، گسترده یا متباعد ، شیاردار ، کم و بیش متمایل به سرخ است . برگ های پایینی ساقه بزرگ ، پهن دراز ، دارای نوک کند یا تیز ، در قاعده قلبی شکل یا مدور ، برگ های بالای ساقه کوچک ، تخم مرغی- سرنیزه ای ، دارای دمبرگ کوتاه و گل ها ریز ، کوچک ، سبزرنگ ، مجتمع در طول محور گل آذین هستند . میوه این گونه از ترشک دارای برجستگی دانه مانند تخم مرغی شکل در کفه ها می باشد . موسم گلدهی آن اردیبهشت و مردادماه است .

قسمت های مورد استفاده : ریشه ، برگ

موارد استفاده : خیسانده آن برای درمان کمبود ویتامین C در درمان اسکوربوت و جلوگیری از خونریزی مورد مصرف قرار می گیرد . در استعمال خارجی ، از پماد آن برای جوش پوست استفاده می گردد .





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

ترشک شبدری

http://uc-njavan.ir/images/gs2m8ri6uiip5j883sas.jpg



ترشک شبدری دارای ساقه های خوابیده ، منشعب و پوشیده از تار است . برگ های آن 3 برگچه ای ، به شکل قلب ، منتهی به دمبرگی دراز و پوشیده از کرک های ظریف است . گل های ان زرد رنگ است و به صورت منفرد یا مجتمع و به تعداد 5-2 تایی هستند . میوه آن پوشینه ، دراز ، دارای 5 زاویه و منتهی به نوک تیز و محتوی دانه هایی است که پس از رسیدن به فاصله دور پرتاب می شوند . اگر به میوه رسیده آن کمی فشار وارد گردد پرتاب دانه ها به خوبی قابل مشاهده است .

قسمت های مورد استفاده : کلیه قسمت ها

موارد استفاده : کلیه قسمت های ترشک شبدری اشتها اور و زود هضم هستند و از آنجا که دارای طعم ترشی می باشد مورد علاقه ی کودکان است . از این گیاه جهت درمان بواسیر ، بند آوردن خونریزی ، اسهال ساده ، ناراحتی های پوستی و درد معده استفاده به عمل می آید . گیاهی خنک کننده ، قاعده اور و مدر است . دم کرده برگ های کوچک آن در مواقع تب جهت خنک کردن بدن مورد مصرف قرار می گیرد .

برگ های تازه آن به صورت مخلوط در ادویه ، اثر اشتها آور دارد . در بیماری های جرب ، آبسه و ناراحتی های ناشی از گزش حیوانات سمی تجویز می شود . عنوان داروی ضد درد ناشی از کوفتگی و ضرب خوردگی ، ضماد حاصل از برگ های کوبیده و له شدن آن مخلوط با مقدار کمی آب بر روی قسمت های ملتهب بدن مالیده می شود .

ضماد برگ شبدر ترشک اثر درمانی در رفع جوش و کورک دارد و به عنوان حشره کش برای از بین بردن حشره کاپرتیلا در رفع آفات نباتی استفاده می شود . چوشانده گیاه را برای رفع انسداد کولون و اسهال خونی می خورند .

در اندونزی برای التیام زخم های دهان و لثه ها ، از آرد برنچ و برگ های له شده ترشک شبدر ، مایعی تهیه می شود که با آن دهان را مورد شستشو قرار می دهند . در فیلیپین برگ های گیاه را برای پاک کردن زخم و رفع خارش مصرف می کنند . شیره گیاه و برگ آن به عنوان ضد سم در موارد مسمومیت های ناشی از فلزات سنگین مثل جیوه و ارسنیک به کار رفته و ضمناً از ترشک شبدری جهت درمان آنفولانزا ، آلودگی دستگاه ادراری و التهاب روده استفاده می شود . جوشانده آن برای دفع کرم در کودکان نافع است .

احتیاط مصرف : از مصرف بی رویه و بیش از اندازه این گیاه باید اجتناب شود زیرا باعث مسمومیت های شدید می شود .




منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

توربید

http://uc-njavan.ir/images/bodftfvvf7yqrb4ng92.jpg



توربید گیاهی درختچه ای به ارتفاع حدود یک متر و با شاخه هایی فراوان و گسترده است که شاخه های جوان ان پوشیده از کرک و شاخه های مسن ، بدون کرک و در انتها دارای برگ های مجتمع و فراوان می باشد . پوست آن به رنگ قرمز مایل به قهوه ای است . برگ های این گیاه واژ تخم مرغی ، مستطیلی یا بیضوی ، همیشه سبز و در ابتدا دارای کرک و سپس بی کرک هستند . در پشت آنها نقاط غده مانند وجود دارد . گل توربید به رنگ زرد یا سفید مایل به سبز ، در حاشیه کرک دار و دارای تقسیماتی مثلثی - نیزه ای است . میوه آن شفت ، چرمی و قرمز می باشد . موسم گلدهی در اردیبهشت و خرداد است .

قسمت های مورد استفاده : ریشه ، برگ ، پوست

موارد استفاده : از جوشانده ریشه توربید به عنوان مسهل استفاده می شود . خیسانده پوست و برگ آن برای درمان ناراحتی های پوستی مورد مصرف قرار می گیرد . همچنین در استعمال داخلی از دم کرده برگ ها جهت معالجه سوزاک و در استعمال خارجی برای آبسه ، ورم و دمل استفاده می شود . در بلوچستان برگ های خشک و خرد شده آن مخلوط در روغن به منظور درمان جوش و دانه های پوستی به کار می رود . آزمایش شیمیایی برگ های آن کمی خاصیت میکروب کشی در مقابل مایکروکوکوس پیوژنس را نشان می دهد .





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

جعفری

http://uc-njavan.ir/images/8wx9bv322sidznttpm5p.jpg



گیاهی است علفی یک تا دو ساله از تیره چتریان با ساقه ای استوانه ای شیاردار به ارتفاع 80-40 سانتیمتر ، برگ های آن دارای بریدگی منقسم و متناوب ، گل های آن کوچک مایل به سبز به شکل گل آذین چتری و میوه اش فندقه دو قسمتی است ، جعفری گیاهی است معطر و جهت مصارف غذایی و دارویی کاشته می شود .

ترکیب : فلاوونوئید ، اولئورزین ، روغن ثابت گلوکوزید ، پروتئین ، چربی ، قند املاح معدنی ، انواع اسانس آپیول ، ویتامین ( A.C ) و ...

قسمت مورد استفاده : برگ ، میوه ( دانه ) ، ریشه و ساقه های جوان برگ دار

تاریخچه : نام لاتین این گیاه به معنای کرفس تخته سنگ هاست . از دوران باستان جعفری را می شناختند ، گرچه که فقط به عنوان چاشنی به کار می بردند و گاهی تاج افتخار قهرمانات را با آن می ساختند . اما ادرار آوری آن از دیرباز شناخته شده بود و پزشکان متعددی برای تسکین دردهای کلیه ، مثانه و تنظیم کنندگی قاعدگی آن را تجویز کرده اند

موارد استفاده : جعفری ، گیاهی است گرم و خشک و در طب سنتی به عنوان مدر ، دافع سنگ کلیه ، اشتها آور ، قاعده آور ، بادشکن ، ضد روماتیسم به کار می رود و در موارد آسم ، سرفه های خلط آور ، سوء هاضمه ، قاعدگی دردناک و کاهش رشد کودکان کاربردهای فراوان دارد . از جعفری در تهیه کرم های آرایشی استفاده می شود و ضماد برگ و ریشه آن جهت التیام زخم محل گزش حشرات و تسکین درد ناشی از تجمع شیر در سینه مادران شیرده و نیز در موارد ضرب دیدگی ، مؤثر است .

گیاهی از همین خانواده که نوعی شوکران و بسیار سمی است به جعفری شباهت دارد و نباید در طبیعت آن را با جعفری اشتباه گرفت . زیر ساقه این گیاه تقریباً همیشه قرمز است . برگ های کاملاً دندانه دار دارد . وقتی آن را له کنند بوی نامطبوعی از آن به مشام می رسد .

مقدار مصرف : جوشانده 60-15 گرم گیاه کامل یا ریشه خشک شده آن در یک لیتر آب روزانه 3-2 فنجان است و دانه آن به مقدار 5-10 گرم در دو لیوان آب جوشیده روزانه یک فنجان پس از هر وعده غذا به مصرف می رسد .

جوشانده کوبیده تخم جعفری و تخم کرفس و تخم شوید ( از هر کدام 100 گرم ) روزانه یک قاشق غذاخوری جهت درمان ورم معده و روده مؤثر است .

موارد مصرف زیبایی

در استعمال خارجی جهت از بین بردن لکه های دوران بارداری ، جوشانده 15-10 گرم گیاه به مدت دو دقیقه در نیم لیتر آب ، مخلوط با کمی آب لیموترش به صورت کمپرس مورد استفاده قرار می گیرد .





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

جو

http://uc-njavan.ir/images/l2vkfu43574du9cpf6.jpg



گیاهی است علفی و یکساله از تیره غلات به ارتفاع حدود 100-40 سانتیمتر ، برگ ها سبز متناوب ، باریک و کشیده ، ساقه ها منفرد ، صاف بدون کرک و گل آذین آن به شکل سنبله دارای شش ردیف سنبلک است که در هر ردیف شش گل قرار دارند . میوه آن از نظر گیاه شناسی نوع گندمه محسوب می شود .

قسمت مورد استفاده : دانه و ساقه گیاه

ترکیبات شیمیایی : املاح معدنی ، دکسترین ، آمیدون ، مواد آلبومینویید ، نوعی آلکالوئید به نام هوردئین و آنزیم ویتامین های مختلف به خصوص گروه B که در جوانه جو وجود دارد

موارد استفاده : جو گیاهی است با طبیعت سرد و خشک ، در طب سنتی از جوشانده آن برای درمان تب ، یبوست ، کم خونی ، بیماری های کبدی به ویژه هپاتیت و به عنوان مدر در بیماری های کلیوی ، قلبی و نیز در ازدیاد چربی خون ، اسهال ، کولیت و بواسیر مورد استفاده قرار می گیرد . از خیساندن و جوانه زدن جو عصاره مالت یا مالت جو بدست می آید که در صنعت داروسازی کاربردهای فراوانی دارد و برای تهیه شیرهای غلیظ و شیرینی و غذای کودکان و نیز تهیه سمنو که از غذاهای سنتی ایرانیان است به کار می رود . سابقاً از مالت جو ، به عنوان سقط کننده جنین و نیز عوارض بعد از زایمان استفاده می کردند . اخیراً ثایت شده که در دانه ی جو مواد شیمیایی ضد سرطان ( مهار کننده پروتئاز ) وجود دارد که زمینه ایجاد سرطان در مجاری گوارشی را متوقف می سازد . در صنعت از جو پوست گرفته و پخته ، ماءالشعیر به دست می آورند که ماده ای سرد و مرطوب بوده و برای مصارف فوق به کار می رود . ضماد مخلوط خمیر آرد جو سوزانده و سیاه شده همراه کره یا روغن در موارد التهاب پوست ، ضرب دیدگی اندام ها ، سوختگی و سرمازدگی مورد استفاده قرار می گیرند .

مقدار مصرف : 50-20 گرم جو پوست کنده را در یک لیتر آب به مدت نیم ساعت جوشانده و روزانه 3-2 لیوان مصرف می شود . جو کوبیده شده را در آب لیمو خیسانده ، صاف کرده و روزانه یک لیوان جهت کاهش فشار خون و دفع صفرا مصرف می کنند . در استعمال خارجی ، ضماد مخلوط جو کوبیده همراه خاکشیر و سیاهدانه ، جهت رفع درد و ورم دمل و کورک پوستی به کار می رود .





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

چغوم

http://uc-njavan.ir/images/51j8mj3aa738fy8p1u6f.jpg



چغوم یا شور خاردار گیاهی یک ساله است . چغوم گونه ای از علف شوره و گیاهی علفی با ارتفاع 60-30 سانتیمتر است . ساقه آن دارای انشعابات ایستاده یا خوابیده بر سطح زمین می باشد . برگ های این گیاه کم و بیش گوشتی ، منتهی به زایده های خار مانند و تقریباً ساقه اغوش هستند .

گل های شور خاردار ، منفرد یا مجتمع در توده های کروی به تعداد 3-2 تایی می باشد که مجموعاً خارهای کم و بیش فشرده به هم در کنار برگ ها به وجود می آورند . براکته ها در انتها ، خاری شکل می باشند . موسم گلدهی در آغاز تابستان تا اوخر پاییز است

قسمت های مورد استفاده : برگ ، اندام های سبز ، بذر

موارد استفاده : عصاره گیاه تازه مدر می باشد . از آن به عنوان مسهل ، بازکننده انسداد مجاری ، قاعده آور ، انگل کش و استسقا استفاده می کنند . اعضاء مختلف آن دارای اثر ملین و ضد اسکوربوت هستند . از خاکستر سوخته گیاه برای ساخت شیشه و صابون استفاده می شود . همچنین از خاکستر آن برای شستن لباس استفاده می شود .

میزان مصرف : 2 گرم در روز از برگ و ساقه به عنوان مدر و رفع انسداد مجاری و 4 گرم به عنوان خاصیت قاعده آور و 10 گرم به عنوان مسهل است . خوردن آن در حد مجاز برای بیماری اسکوربوت مفید است . ساقه آن به صورت خام یا پخته خوراکی بوده و در سالاد از آن استفاده می شود . بذز آن نیز به صورت پخته خوراکی بوده و به صورت پودر در تهیه نان و ... به کار می رود .





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

چو

http://uc-njavan.ir/images/a78pbozbcnko5elmuvb.jpg



چو علفی است خودرو که در کوه ها در لابه لای سنگ ها می روید و فصل برداشت آخر اردیبهشت و خرداد است .

قسمت قابل استفاده : تمام قسمت های گیاه

موارد استفاده : برای آش محلی و به خاطر بو و طعم آن به ماست و دوغ اضافه می کنند و به قول مردم محل کوه بابا در دزک چون این گیاه گرم است برای بیماری روماتیسم به کار می رود





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

خارشتر

http://uc-njavan.ir/images/u79xyjbzyhc9w2rid1s.jpg


خارشتر گیاهی به ارتفاع 80-50 سانتیمتر و بسیار خاردار است . ساقه آن تقریباً چوبی ، بسیار متعدد ، خیزان و با شاخه های فراهم ، درهم رفته و انبوه است . برگ های آن کامل ، ضخیم ، بیضی و واژ تخم مرغی هستند . گل های این گیاه به رنگ ارغوانی ، کوچک ، منفرد یا دوتایی ، ضخیم و تقریباً کوتاه و مخروطی می باشند . غلاف میوه آن کرکدار ، کمی ضخیم ، خمیده و اسفنجی است و دانه ها به اندازه ارزن و قرمز رنگ هستند . موسم گلدهی در اردیبهشت ماه است .

قسمت های مورد استفاده : ترنجبین ( مان ) ، تمام گیاه

برای بدست اوردن مان یا ترنچبین این گیاه ساقه های خشک شده گیاه را که دارای ماده به صورت قطرات خشک شده است را جمع آوری کرده ، بر روی پارچه ای گسترانده و تکان می دهند ، با این عمل ، ترشحات خشک شده گیاه به صورت قطعات بسیار کوچک ، بدست می آید که به همین شکل به بازار عرضه می شود .

ترکیبات : مان خارشتر حاوی 47% ملیزیتوز ، 26% ساکارز ، 12% شکر است

موارد استفاده : مسهل ، معرق و خلط است . از روغن برگ آن برای معالجه روماتیسم و از گل برای درمان خونریزی استفاده می شود . عرق گیاه اگر مدتی با مداومت خورده شود برای دفع سنگ کلیه و سنگ مثانه مؤثر است . اگر سه قطره از آب خالص این گیاه را ناشتا در بینی بریزید و بعد از یک ساعت روغن بنفشه استنشاق نمایید ، برای درمان سردرد مزمن مؤثر است . مان آن مسهل صفرا بوده و در مورد سرفه ، درد سینه ، تسکین عطش و تب های گرم مؤثر است . با آب پنیر برای خارج کردن اخلاط سوخته و با ماء الشعیر برای دفع اخلاط گرم و مخلوط با کره برای باز کردن مجاری ادرار در هنگامی که ترشح ادرار بند آمده است مفید است . مصرف آن با شیر تازه برای تحریک نیروی جنسی مفید است که برای این کار باید 30 گرم از آن را با 200 گرم شیر تازه بیاشامند . خوردن مان گیاه 35-12 گرم با آب زیره برای دفع صدای شکم که همراه با تب باشد مؤثر است .

احتیاط مصرف : خوردن مان این گیاه برای بیماران مبتلا به حصبه ، اسهال خونی ، بواسیر و آبله جایز نمی باشد و ترجیحاً در مورد تب های گرم باید پرهیز کرد .





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

خاکشیر

http://uc-njavan.ir/images/r0u5m0msqmv4ppjlx90d.jpg



گیاهی است علفی ، یک ساله یا دو ساله از تیره شب بو ، به ارتفاع حدود 70-100 سانتیمتر ، گل ها به رنگ زرد و مجتمع ، برگ ها متناوب ، دمبرگ دار و میوه آن از نظر گیاه شناسی نوعی خورجین حاوی دانه های ریز شبیه دانه تسبیح است . این گیاه غالباً به حالت خودرو در باغات ، مزارع و دامنه کوهپایه ها می روید

قسمت مورد استفاده : دانه های خشک شده گیاه

ترکیبات شیمیایی : دانه خاکشیر دارای گلیکوزیدهایی به نام سینیگرین ، سینالبین و اسانس های ترپنوئید و ازتوئید و نیز ترکیبات موسیلاژی فراوان است .

موارد استفاده : خاکشیر با داشتن طبیعتی گرم ، در طب سنتی به عنوان اشتها آور ، تب بر ، چاق کننده ، مقوی معده و قوه باه ، ضد سرفه ، ضد گرمازدگی و ضد افسردگی به کار می رود . همچنین بو داده دانه آن همراه کمی شکر جهت درمان اسهال کودکان و رفع گرمازدگی ، خارش بدن و نیز دفع ترشحات زنانگی ( لوکوره ) مؤثر است . در استعمال خارجی ، ضماد دانه های آن دارای اثرات التیام بخش در دفع تورم غدد بنا گوشی به خصوص اوریون است .

مقدار مصرف : روزانه 8-4 گرم دانه خاکشیر در آب یخ مخلوط با شکر یا نبات توصیه می شود .





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

خرفه باتلاقی

http://uc-njavan.ir/images/y2g4p9fof8zkicgsy454.jpg



گیاهی چندساله ، بدون کرک ، ریشه زا که در زمین های مرطوب و کنار آب روئیده و تقریباً گوشتی و آبدار می باشد . دارای ساقه ای متعدد ، منشعب ، خوابیده ، ریشه زا در محل بندها با شاخه های باریک ، بدون کرک ، تقریباً ضخیم و گوشتی آبدار و پوشیده از برگ های زیاد است . برگ های آن متقابل ، کامل ، بیضی ، پهن ، در دو طرف باریک ، کمی ضخیم و دمبرگ دار به شکل لوله زنگی با 4 قطعه تخم مرغی نوک تیز و فاقد گلبرگ می باشد . تعداد پرچم ها 4 عدد و خامه آن بی دوام و منتهی به کلاله سر مانند است . موسم گلدهی در ماه های تیر و مرداد می باشد .

موارد استفاده : این گیاه جهت درمان آسم و ناراحتی های ریه ، سل و سرفه مزمن به کار می رود .





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

ختمی

http://uc-njavan.ir/images/npykuenpwykxgsmurut.jpg



ختمی گیاهی است پایا که به بلندی یک متر می رسد و بیشتر در زمین های نمکی می روید . در برخی نقاط آن را می کارند . ساقه اش مستقیم و ضخیم است . برگ هایش پهن و بیضوی ، سفید ، پرزدار و دارای دندانه های عمیق است . گل هایش درشت ، صورتی ، به پهنای 3 تا 10 سانتیمتری است . غالباً در دسته های سه تایی یا بیشتر در انتهای برگ جمع می شود .

قسمت های مورد استفاده : گل ، برگ ( که مانند پنیرک چیده می شود ) و ریشه پیچ پیچ و گوشتی ( که در آخر تابستان از خاک بیرون آمده باشد )

ترکیب : لعاب ( به مقدار زیاد ) ، تانن ، نشاسته ، آسپارژین ، اسانس ، قند

خواص : ملین ، مقوی سینه ، نرم کننده

موارد مصرف : التهابات مجاری تنفسی ، یبوست ، ورم لثه ، ضد التهاب ، مسهل ، حلال ، ادرارآور ، آرام بخش

تاریخچه : نام لاتین ختمی که خویشاوند نزدیک پنیرک است از کلمه یونانی Althaino به معنای ( شفا می دهم ) مشتق شده است . یونانی ها در واقع به لینت و نرم کنندگی ختمی آشنایی داشته اند و در باغ های سلطنتی همواره ختمی کاشته می شد .

گیاه شناسان آن روزگار بسیاری از موارد استعمالش را یافتند و صحت اغلب آنها امروزه مسلم شده است . به خاطر ترکیبات ختمی از جمله لعابش ، در مداوای بسیاری از التهابات مفید واقع می شود . یکی از گیاهان مقوی سینه است و از این حیث هم قطار گل بنفشه ، پنیرک ، توس ، شقایق و پاخری به شمار می رود . گل و برگش را در درمان زکام و سرفه ، گلودرد و سینه درد به کار می برند . ریشه اش که دارای همان خواص گیاه است ، التهاب معده ، روده و دستگاه تنفسی به کار می رود . در ضمن کودکان با گاز زدن به ریشه ختمی دندان درمی آورند

طرق مصرف :

استعمال داخلی

دم کرده = 250 گرم گل ختمی را در لیتر آب جوش بریزید ( در صورت تمایل می توانید مقداری گل ماهور را به آن بیفزایید ) صاف کنید و با عسل شیرین کنید . از این دم کرده آرام بخش و خلط آور که برای درمان التهابات ریوی توصیه می شود می توانید چهار تا پنج فنجان بنوشید

جوشانده = 30 گرم ریشه را ریز ریز کرده و به مدت 15 دقیقه در یک لیتر آب بجوشانید . پیش از خواب 3 تا 4 فنجان بنوشید . برای رفع یبوست توصیه می شود

شربت = 50 گرم ریشه را خرد کنید و به مدت چند ساعت در یک لیتر آب بخیسانید و صاف کنید ، سپس 250 گرم شکر به آن افزوده بجوشانید و آنقدر به هم بزنید تا مایع غلیظی به دست آید . این شربت برای درمان سرفه ، زکام ، آنژین ، برونشیت و گلودرد مفید است

استعمال خارجی

غرغره = برای درمان آنژین ، گرفتگی صدا و خروسک ، جوشانده فوق را پس از سرد شدن به صورت غرغره به کار برید

شست و شوی دهان = برای درمان ورم لثه ها با جوشانده فوق دهان را بشوئید

شست و شوی پا = برای رفع ورم پا و تاول 30 گرم برگ و گل را در یک لیتر آب بجوشانید

موارد مصرف زیبایی

پوست های حساس می توانند از خاصیت نرم کنندگی ختمی بهره گیرند . کافی است با جوشاندن مقدار اندکی برگ و گل ختمی در نیم لیتر آب به مدت 10 دقیقه لوسیونی فراهم آورد . از این لوسیون برای آرامش پوست های حساس استفاده می شود .





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

دم اسب

http://uc-njavan.ir/images/35ylaj2v8shsgljd6ic7.jpg


دم اسب گیاهی با ریزوم افقی زاویه دار دارای ساقه های بند بند به ارتفاع 50-60 سانتیمتر و برد و نوع زایا و نازاست . در غالب نواحی مرطوب می روید و چون ساقه زیر زمین اند تا 2 متر در داخل خاک نفوذ می نمایند ، از این جهت خارج کردن گیاه با ریزوم کامل از زمین تقریباً غیرمقدور است . ساقه های باروی به رنگ مایل به قرمز و فاقد دانه های کلروفیل به نظر می رسند . در اردیبهشت و خرداد ساقه های نازا ظاهر می شوند که رنگ سبز دارند و منشعب اند .

در هر بند ساقه نازا برگ های باریک و کوچک به وضع پدید می آیند که از هم پیوستن آنها نوعی غلاف در حول بند به وجود می آید . شاخه های باریک و بندبند از خارج برگ های مذکور به وضع فراهم ظاهر می گردند و فاصله دارای مجموعه ای از برگ های فراهم و به هم پیوسته ، شبیه ساقه های نازا می باشند .

قسمت مورد استفاده دم اسب پایه های نازای آن است که دارای ذرات کلروفیل می باشند جمع آوری ساقه های گیاه در فصول مساعد سال صورت می گیرد . دم اسب خشک شده را می توان به دو صورت گرد نگهداری کرد .

تاریخچه : دم اسب از گیاهانی است که تاریخ شناسان آن را به زمان های خیلی دور نسبت می دهند . در قرون وسطی برای دم اسب اثر بندآورنده خون قائل بودند و از آن به این منظور استفاده به عمل می آوردند .

خواص درمانی : در سال 1890 میلادی این گیاه از نظر دارا بودن خاصیت بندآورنده خون ، یک گیاه دارویی بی نظیر اعلام شد و به علت دارا بودن سیلیس آزاد ، دارویی مؤثر در درمان زخم های اولسرها به مردم معرفی گردید و در همین زمان از داروهای مفید جهت درمان سل تشخیص داده شد .

دم اسب اثر قوی به عنوان بندآورنده خون ، ترمیم کننده انساج و تأمین کننده عناصر معدنی بدن را دارد . جوشانده دم اسب ، میزان ادرار را به وضع قابل توجهی افزایش می دهد به نحوی که این افزایش به طور متوسط به 30% حالت طبیعی می رسد . لذا دم اسب با دارا بودن اثر فوق می تواند در عدم دفع ادرار و سنگ کلیه ، مؤثر واقع گردد .

در استعمال خارجی ، دارای اثر ضدعفونی کننده و التیام دهنده زخم هاست و در هر حال می توان گفت یا همه ظاهر غیر زیبایی که این گیاه دارد ، باید از گیاهان ارزنده به حساب آید . در استعمال خارجی ، جوشانده این گیاه به صورت غرغره با لوسیون و یا کمپرس و ... به کار می رود . غرغره جوشانده دم اسب ، اثر قطعی در رفع گلودرد دارد . لوسیون آن در رفع التهاب چشم مؤثر است و اگر از راه بینی بالا کشیده شود خون دماغ را سریعاً برطرف می سازد . کمپرس آن بر روی زخم یا ضرب دیدگی اعضاء و در رفع بیماری های جلوی مانند سودا و خارش همچنین ضایعات سرطانی و استخوانی ، اثر دارد .




منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

دم گاو

http://uc-njavan.ir/images/vsivpoloxgk430lka4v.jpg



دم گاو علف خودرو در آب های راکد و کنار جویبار رشد می کنند و برگ های بزرگ ، پهن و کرک دار دارد .

قسمت مورد استفاده : برگ

موارد استفاده : بیماری های کوفتگی ، ورم عضله

طریقه مصرف : دود دادن آن جهت قسمت ضرب خوردگی






منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

ریحان

http://uc-njavan.ir/images/10uynlbvdi51lfwmxf7.jpg



نام های دیگر آن شاهسپروم ، بادروج ، نازبویه است . ریحان گیاهی است علفی که بلندیش به 25-45 سانتیمتر می رسد ، ساقه اش کرکدار است ، برگ هایش بسیار خوشبوست ، نوک تیز ، متقابل و دندانه دار است و رنگ سبز شفافی دارد . گلهایش سفید یا صورتی است و به وسیله سنبله گرد می آید . در اواخر بهار و اوایل تابستان گل می دهد .

قسمت های مورد استفاده : سرشاخه های گلدار و برگ های تازه یا خشک شده

ترکیب : اسانس خوشبو حاوی لیانول ، استراگول ، اوسیمن ، مواد قلیایی ، ترکیبات گلیکوزیدی

خواص : آرام بخش ، مقوی معده ، ضد تشنج ، ملین ، نرم کننده ، ضد التهاب

مواد مصرف : سوء هاضمه ، خستگی ، دلشوره ، میگرن ، قولنج ، اختلالات مجاری تنفسی ، زنبورزدگی

تاریخچه : مشتق شده به معنی بوی خوش است . ریحان Oza نام اوسیموم که از کلمه یونانی اوزا راه درازی را از هند تا مصر و سپس تا یونان طی کرده است . در قرون وسطی در اروپا کشت می شد و به عنوان ادویه طباخی به کار می رفت . زمانی چیدن ریحان به مراسم خاصی نیاز داشت . مجری مراسم که لباس سفید و یکدستی می پوشید ، دستش را در سه چشمه مختلف فرو می برد و به این ترتیب آن را تطهیر میکرد . پس از آن از تماس با موجودات یا اشیاء ناپاک پرهیز می کرد .

طرق مصرف :

استعمال داخلی

دم کرده = 10 تا 20 گرم برگ ریحان را در یک لیتر آب جوش دم کنید . از صافی بگذرانید و کمی شکر بیفزایید . بسته به ذائقه یک برش لیمو ترش اضافه کنید برای سهولت کار دستگاه گوارش و همچنین برای درمان حالت های تهوع و سرگیجه ، پس از هر غذا یک فنجان بنوشید .

استعمال خارجی

غرغره و شست و شوی دهان = 25 گرم برگ خشک ریحان یا 50 گرم برگ تازه آن را در یک چهارم لیتر آب به مدت 10 دقیقه بجوشانید . در صورت ابتلا به گلودرد می توانید این جوشانده را به کار برید ؛ شست و شوی دهان به کمک این جوشانده التهابات دهان را برطرف می کند .

برای باز کردن مجاری تنفسی و همچنین در زکام چند بار در روز با نوک انگشت اندکی از گرد برگ های خشک ریحان را در بینی بریزید .





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

سدابی جنوبی

http://uc-njavan.ir/images/y59x93emh831yb488te3.jpg



این گونه از سداب در پایه تقریباً چوبی بوده و ارتفاع آن 60-15 سانتیمتر می باشد ، ساقه آن ایستاده یا خیزان است که غالباً متعدد ، بسیار منشعب و به رنگ سبز متمایل به سفید می باشد . برگ ها سرنیزه ای ، پهن و دراز ، خطی ، واژ تخم مرغی و در حاشیه کم و بیش موجدار و کنگره ای و مانند ساقه پوشیده از غده ها و دمل های کوچک اسانس دار با بویی بسیار بد هستند . گل های آن زرد رنگ ، کوچک ، با دمگل بسیار کوتاه و مجتمع در گرزن های محوری پر گل ، کاسبرگ ها سر نیزه ای شکل ، مثلثی ، تخم مرغی و بدون کرک ، گلبرگ ها بدون کرک ، پهن دراز با نوکی کند و پرچم ها دارای میله های آزاد و تخمدان بدون کرک هستند . موسم گلدهی آن اسفند و فروردین می باشد .

قسمت های مورد استفاده : برگ

موارد استفاده : از آن جهت از بین بردن درد و درمان زخم استفاده می شود




منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

سماق

http://uc-njavan.ir/images/c2zft2gs7fs9zfgoi3ye.jpg



درختچه ای است زیبا از تیره پسته ، به ارتفاع حدود 1-5 متر ، برگ های آن مرکب کرک دار و دندانه ای ، گل ها به شکل گل آذین مجتمع و میوه اش شفت قرمز رنگ و ترش مزه است .

قسمت های مورد استفاده : میوه ، برگ ، صمغ

ترکیبات شیمیایی : تانن ، دکستروز ، ماده زرد رنگ میری ستین یا اکسی کوئرستین ، اسید تانیک و یک ماده مومی شکل و ...

موارد استفاده : سماق دارای طبیعتی سرد است ، و در طب سنتی به عنوان قابض در درمان و بندآورنده خونریزی ، پایین آورنده فشار خون ، منظم کننده عادت ماهانه بانوان ، برطرف کننده اخلاط خونی و مقوی معده به کار می رود . در استعمال خارجی ، مالیدن گرد سماق به لثه کودک برای تقویت و استحکام دندان ها و زخم دهان و تسکین درد دندان پوسیده و نیز جهت جلوگیری از ترشحات زیاد عرق بدن و رفع اگزمای پوستی ، ترک و شکاف سینه مادران شیرده ، سوختگی ، بواسیر و خراش ناحیه مقعد مؤثر است . مالیدن جوشانده آن با عسل برای پاک کردن کک و مک صورت مفید است . کمپرس آن با آب گرم برای تسکین درد محل کوفتگی بدن به کار می رود .

مقدار مصرف : 20-15 گرم کوبیده سماق به تنهایی یا همراه با تخم هویج و خاکشیر به مقدار مساوی در نیم لیتر آب استفاده می شود .





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

سیر

http://uc-njavan.ir/images/v7wsrfafnh2t3xbjb0cm.jpg


سیر علفی به بلندی 20 تا 40 سانتیمتر است که غده های زیرزمینی آن پایاست ، چه به صورت ساده ، چه به صورت چندین پر که در یک پوسته مشترک می رویند . بویش تند و تیز است و برگ های باریک و بلندش از غده ها می رویند و غلاف دارند .

گل های سفید و دارای دمگلش که به غده کوچکی با لکه های قرمز مایل به بنفش آمیخته است ، پیش از باز شدن در غلاف نوک تیز و بلندی پنهانند ، گل در اواخر بهار تا اواسط تابستان باز می شود .

قسمت مورد استفاده : برگ و پیاز متورم و منقسم زیرزمینی

ترکیب : اینولین ، آلیسین ، گلیکوزیدهای فلاونی و ساپونینی

خواص : اشتها آور ، هضم کننده ، خلط آور ، محرک ، دافع کرم ، ضدعفونی کننده ، ضد باکتری ، پایین آورنده فشار خون ، پایین آورنده قندخون

موارد مصرف : بیماری های عفونی ، میخچه ، جوش پلک ، زگیل

تاریخچه : به دستور خئوپس ، یکی از فراعنه مصر باستان ، یک پر سیر را روی بلندترین هرم جیزه حکاکی کردند . از این امر چنین برمی آید که مصریان به سیر جنبه خدایی می دادند . سنگ نوشته زیر حکاکی آشکار می کند که هر روز صبح کارگرانی که در بنای هرم کار می کردند ، یک پر سیر می خوردند تا از بروز بیماری ها جلوگیری کنند . یونانی ها ، برخلاف مصریان ، هرکه را که بوی سیر می داد از معابد بیرون می انداختند . با این وجود عجیب است که پهلوانان یونانی ، پیش از مسابقات المپیک ، یک دوره طولانی سیر مصرف می کردند و جالب توجه است بدانیم که نزد مرد چین که مقدار زیادی سیر مصرف می کنند ، موارد سرطانی بسیار کم دیده شده است .

موارد استفاده : سیر گیاهی است با طبیعت گرم و در طب سنتی به عنوان اشتها آور ، کمک کننده عمل هضم ، پایین آورنده کلسترول خون ، فشار خون ، دافع خلط ، ضد انگل ، و بادشکن به کار می رود .

همچنین در مورد ابتلا به بیماری سل ، برونشیت های مزمن ، اسهال و سرماخوردگی های مکرر ، رینیت آلرژیک ، سیاه سرفه ، دردهای عصبی و مفصلی مورد استفاده قرار می گیرد . در مورد عقرب گزیدگی کوبیده سیر تازه را در محل گزش عقرب قرار می دهند و نیز هنگام چسبیدن زالو به حلق سیر کوبیده شده را با آب نمک غرغره می کنند . در بعضی نواحی لرستان جهت تسکین درد دندان سیر رنده شده را با کره مخلوط کرده و در محل ضایعه قرار می دهند و نیز جهت درمان ریزش مو مقداری سیر کوبیده را با ماست مخلوط کرده و به سر می مالند .

ضماد سیر برای بهبودی زگیل و میخچه مؤثر است . گفته می شود که سیر به علت داشتن ترکیبات گوگردی خاصیت آنتی بیوتیکی داشته و به ویژه روی میکروب های گرم منفی از قبیل باکتری عامل بیماری حصبه مؤثر است و نیز مصرف مداوم سیر از سفید شدن زودرس موی سر جلوگیری می کند .

طرق مصرف :

استعمال داخلی

آب سیر = 150 تا 175 گرم سیر پوست گرفته خرد کنید . یک لیتر آب را بجوشانید سیر را در آن بریزید و بگذارید به مدت 25 دقیقه تا 30 دقیقه بجوشد . از پارچه نرمی بگذرانید و سپس بگذارید خشک شود . ان را وزن کنید و هم وزن آن شکر و رُم بیفزایید ( مثلاً اگر آب سیر 350 گرم باشد 350 گرم شکر و 350 گرم رم اضافه کنید ) 4 تا 5 روز ، هر روز ناشتا یک قاشق غذاخوری بخورید . این آب سیر ضد کرم مؤثری است

شربت = یکی دو پر سیر را به مدت 48 ساعت در دو برابر وزنش آب و شکر بخیسانید . این شربت دفع خلط را آسان می کند .

استعمال خارجی

مرهم = چند پر سیر را له کنید و در پارچه نمدار و گرم بگذارید و روی موضع درد قرار دهید

تنتور سیر = یک پر سیر را در 5 برابر حجمش الکل بگذارید . حدود یک هفته ای بگذارید خیس بخورد . تنتور سیر خاصیت ضدعفونی کنندگی دارد و باکتری کش است . در صورت ابتلا به درد مفصل یا درد ماهیچه ضماد را روی موضع درد بمالید و مفصل یا ماهیچه را ماساژ بدهید .






منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

شاهتره

http://uc-njavan.ir/images/wrid594b9ijubxak18c6.jpg



قسمت قابل استفاده : برگ های گیاه

موارد استفاده : ملین و مقوی ، صفرا بر ، تصفیه کننده ی خون ، برطرف کننده ی اختلالات قاعدگی ، درمان یرقان

مقدار خوراک : 28 گرم در نیم لیتر آب داغ دم کرده و یک استکان هر سه ساعت یکبار مصرف می کنند .





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

شبدر

http://uc-njavan.ir/images/x6gvb50x158xhppbscb.jpg


دارای ساقه ای متعدد ، کوتاه و کم و بیش ضخیم است . برگ های آن متقابل ، کوچک ، نقریباً گوشتی ، تخم مرغی ، نیزه ای ، کامل و در انتها غیر تیز هستند . گل های این گیاه به رنگ سفید یا صورتی ، کوچک ، بدون گلبرگ ، محوری و به صورت خوشه های برگدار و کاسه های تخم مرغی هستند . موسم گل دهی در ماه های اردیبهشت و خرداد است .

موارد استفاده : آرام بخش ، مسکن اعصاب ، خواب آور و برطرف کننده تورم پوست است .





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

شقایق شاخدار زرد

http://uc-njavan.ir/images/076jvrligtvuizxo1zvj.jpg



شقایق شاخدار زرد گیاهی به ارتفاع 20-90 سانتیمتر و ساقه ای منشعب ، پرشاخه و کمی پوشیده از کرک است . برگ های آن ضخیم بوده و برگ های پایینی ، کرکدار ، دم برگدار ، دارای بریدگی های کم عمق شانه ای ، نامنظم و دندانه دار و برگ های بالایی ، ساقه آغوش و دندانه های بزرگ هستند . گل های این گیاه منفرد ، به رنگ سبز ، کم و بیش کرکدار و واقع در انتهای شاخه گل دهنده می باشند . میوه آن کپسول ، بسیار بلند ، خمیده و کمانی و دارای برجستگی های غده ای یا صاف است . موسم گلدهی در ماه های اردیبهشت و تیر است .

قسمت های مورد استفاده : دانه ، برگ

موارد استفاده : دانه های آن ملین ، مسهل ، معرق ، آرام بخش و مسکن بوده و از آن به صورت ضماد جهت ناراحتی های پوستی و معالجه زگیل استفاده می شود . از دانه آن روغن زرد رنگی بدست می آید که خوراکی می باشد . سابقاً از آن برای مصارف روشنایی استفاده می شده است .






منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

شنبلیله

http://uc-njavan.ir/images/tmuizajzhj5qu05g3y.jpg



شنبلیله گیاهی است علفی و یکساله که از روزگار باستان شناخته شده و به خاطر خواص دارویی اش کاشته می شود . ساقه این گیاه صاف و مستقیم است و می تواند به 40-60 سانتیمتر برسد .

برگ هایش متناوب و مرکب است و از سه برگچه بیضوی و دندانه دار تشکیل می شود . دارای دمبرگ بلند و در انتها دارای گوشواره است . گل هایش سفید مایل به زرد ، درشت ، گاهی دوگانه است . گل در اوایل بهار تا اواسط تابستان باز می شود . میوه اش غلاف ویژه ای است حاوی چند دانه سخت و بیضوی .

قسمت های مورد استفاده : دانه ها ، سرشاخه های گلدار

ترکیب : لیستین ، مواد چرب ، کولین ، تریگونلین ، ساپونین ، تانن ، مواد صمغی ، دیاستاز ، روغن حاوی اسانس ، لعاب

خواص : ضد راشیتیسم ، ضد کم خونی ، ضد بیماری قند ، نرم کننده ، ملین

موارد مصرف : التهاب روده ، گلودرد ، برفک ، کم خونی ، عفونت مجاری تنفسی

تاریخچه : شنبلیله را در روزگار باستان می شناخته اند . مصریان آن را در قربان گاه های خود برای ستایش خدایان خود به کار می بردند . یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی شناخته شده به شمار می رود .

در برخی نقاط ، دامداران به خوبی به قدرت فربه کنندگی شنبلیله آگاهی دارند و پیش از فروش دام در بازار در علوفه آنها شنبلیله می افزایند . در شرق دور ، زنان که همواره در پی اضافه وزن بودند به خواص شنبلیله واقف بودند .

طرق استفاده : به خاطر خاصیت نرم کنندگی و خلط آور بودن دانه آن ، در عفونت های مجاری تنفسی ، به عنوان مقوی سینه بسیار سودمند است .

قابل ذکر است که طعم ناخوشایند ریشه و تخم شنبلیله را می توان با مربا ، لیمو و پرتقال از میان برد .

مرهم = به گرد تخم شنبلیله اندک اندک آب گرم اضافه کنید . خمیر را روی کورک ، درد ناخن و مواضعی که دچار بیماری رماتیسمی اند بگذارید .

کمپرس = در صورت ابتلا به ورم چشم یا آماس پلک ، یا برای پاک کردن زخم ، از جوشانده شنبلیله استفاده کنید .

غرغره = برای درمان گلودرد و ورم لوزه ، جوشانده را غرغره کنید .





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

عروسک پشت پرده

http://uc-njavan.ir/images/bfkyzi17qo53vhuomhm.jpg



نام لاتین این گیاه از کلمه ی عربی الکاکنج گرفته است . خود این کلمه از نام یونانی آمده که به معنای ( عشق در قفس ) است . به علاوه اقوام لاتین هم نام دیگری به این گیاه داده اند که به معنای مانه است . این نامگذاری از شکل گل ناشی می شود . میوه عروسک پشت پرده به خاطر خاصیت ادرار آوری اش مصرف می شود .

قسمت های مورد استفاده : میوه ، سرتاسر گیاه

ترکیب : ماده قرمز رنگی ، اسیدسیتریک ، قند ، آلکالوبیدها ، ویتامین C

موارد مصرف : سنگ کلیه و مثانه ، تورم مجاری ادرار ، انسداد کلیه ها و کبد

طرق مصرف :

استعمال داخلی

دم کرده = 20-30 گرم میوه عروسک پشت پرده را در یک لیتر آب جوش بریزید و بگذارید دم بکشد برای درمان تورم مجاری ادراری ، سنگ و انسداد کلیه و کبد سودمند است . روزانه 2 تا 3 فنجان از این دم کرده بنوشید

جوشانده = 40-50 گرم میوه عروسک پشت پرده را در یک لیتر آب بجوشانید . از صافی بگذرانید و شکر به آن اضافه کنید . جوشانده عروسک پشت پرده ادرار آور و صاف کننده ی خون است 2 تا 3 فنجان بنوشید . بار اول را صبح ها ناشتا مصرف کنید .





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

شنگ

http://uc-njavan.ir/images/y1g2lkszdg5b0u0je8ij.jpg




نام دیگر آن قندرون یا ریش بز خالدار است

خاصیت درمانی : رفع انواع خاصیت های پوستی و اگزما ، ضد یبوست ، تقویت لثه ، رفع عفونت لثه

قسمت های مورد استفاده : تمام قسمت های گیاه

طرق مصرف : مردم استان چهارمحال و بختیاری شنگ را کاملاً شسته و آن را خرد کرده و همراه با ماست استفاده می کنند و یا اینکه شنگ را خرد کرده و با آن آش درست می کنند . از ضمغ ریشه ی شنگ آدامسی تهیه می شود که در تقویت لثه ها و رفع عفونت لثه مؤثر است .





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

شوید

http://uc-njavan.ir/images/6ty8t8x1ovp3k6va341.jpg



گیاهی است علفی ، یکساله و معطر از تیره چتریان ، به ارتفاع حدود 120-40 سانتیمتر ، ساقه آن گرد و نسبتاً تو خالی ، برگ ها باریک و متناوب ، گل ها کوچک زرد رنگ و میوه اش بیضوی شکل به طول و عرض 3-4 میلیمتر و ریشه آن راست و مخروطی سفید رنگ است . این گیاه به صورت خودرو و نیمه خودرو رشد می کند و به عنوان یکی از سبزیجات خوراکی نیز کاشته می شود .

قسمت مورد استفاده : برگ ، دانه ، میوه ، عرق و سرشاخه های گلدار

ترکیبات شیمیایی : اسانس ( حاوی کاروون ، دی هیدروکاروون ، لیمونن ، فلاندرن ، آنتول ، تری ترپن ، آلفافلاندرن ) ، تانن ، مواد رزینی ، قلاوونوئید ، گزانتول

موارد استفاده : شوید در طب سنتی گیاهی است گرم و خشک و به عنوان مدّر ، محرک ترشح شیر ، و تری گلیسرید ، قاعده آور ، پایین آورنده چربی خون ( به خصوص نوع LDL ) و نیز به درد درمان زخم معده ، بادشکن ، ضد اسپاسم و درمان سکسکه و استفراغ های کودکان به کار می رود . شوید در صنعت کنسرو سازی و تهیه خیارشور و ادویه و سرکه نیز مورد استفاده است .

مقدار مصرف : دم کرده 4-20 گرم دانه شوید در یک لیتر آب جوش روزانه 2-3 فنجان بعد از غذا مورد استفاده است و عرق آن مخلوط با نصف لیوان آب روزانه مصرف می شود . در استعمال خارجی جوشانده 100-50 گرم برگ و سرشاخه گلدار آن جهت تهیه لوسیون به کار می رود





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

شیرین بیان

http://uc-njavan.ir/images/clzq7c438ndwwipks.jpg



خاصیت درمانی : ضد عطش ، ادرار آور ، نرم کننده سینه و خلط آور ، ضد التهاب شده ، قاعده آور ، تقویت کننده اعصاب ، ضد آسم ، زخم معده

قسمت مورد استفاده : ریشه گیاه

طرق مصرف : 2 قاشق از پودر شیرین بیان و یا یک تکه کوچک از ریشه شیرین بیان را در آب جوش حل کرده و هر گاه خواستید میل کنید





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

گل راعی

http://uc-njavan.ir/images/walb8y7n39y4gldwtsm5.jpg



در فارسی به آن چای کوهی ، گل هزار چشم ، گل شهناز نیز گفته شده و در کتب طب سنتی با اسامی هوفاریقون آمده است . گل راعی به ارتفاع 110-50 سانتیمتر و ساقه ای با انشعابات زیاد ، خیزان ، دارای دو خط طولی در سطح و پوشیده از غده های کهربایی قرمز یا سیاه می باشد. برگ های آن تخم مرغی باریک یا بیضی کشیده ، بدون دمبرگ ، نوک گرد ، با حاشیه تخت و پوشیده از غده های شفاف و سیاه که شبیه سوراخ می باشند ، بوده که علت نامگذاری آن پرفوراتوم ( سوراخ سوراخ ) نیز همین غده ها می باشد که در حقیقت سوراخ نیستند . گل ها ، زرد رنگ درخشان با گل آذینی دیهیمی تا هرمی شکل و گل های فراوان که در بالای ساقه می رویند ، بوده که در گلرگ ها نقاط ریز با حطوط تیره مشاهده می گردد . این گیاه در حاشیه راه های روستایی ، مراتع ، مزارع رها شده ، نواحی کم درخت جنگل ها ، بیشه ها و ... می روید . موسم گلدهی اواخر اردیبهشت تا اواخر مهرماه است .

قسمت مورد استفاده : سرشاخه گلدار ، شیره درون غده های برگ ، برگ ، دانه ، گل . سرشاخه گلدار در اویل بهار و هنگامی که گیاه گل داده چیده می شود . معمولاً باید آن را در هنگامی چید که گل ها هنوز در حال طراوت یعنی قبل از پلاسیده شدن باشد . پس از چیدن سرشاخه های گلدار باید آن ها را با نخی به هم بسته و به صورت دسته های مجزا درآورده سپس بر روی طناب آویخته و در محل مناسبی جای داد تا به سرعت خشک شوند و یا آن که آنها را به صورت قشر نازکی بر روی سطح زمین در محل خشکی پهن کرد تا بدون فاسد شدن خشک شود . اگر عمل خشک کردن به سرعت و دقت انجام شود ، گل ها رنگ زیبا ، بو و طعم خود زا حفظ می کنند .

موارد استفاده : گل راعی دارای تاریخچه ای طولانی در طب گیاهی است تحقیقات جدید نشان می دهد که این گیاه ، دارویی بسیار ارزشمند در زمینه معالجه بیماری های عصبی است ( البته اثر آن فوری نیست و 2-3 ماه طول می کشد ) برگ ها و گل های آن صفرا بر ، ضد اسپاسم و تشنج ، داروی اعصاب ، ضد تومور ، آرامش بخش ، کرم کش و التیام دهنده زخم می باشند . این گیاه معالج طیف وسیعی از بیماری های مثانه ، اسهال و فشارهای عصبی است . همچنین در معالجه ادرار شبانه کودکان بسیار مؤثر است . بعضی از دانشمندان اعتقاد دارند که در درمان ایدز مؤثر است ، لذا تحقیقات بر روی اثربخشی این گیاه بر بیماری مذکور در حال انجام است .

این گیاه به طور محسوس اثر تب بر ، رفع التهاب سرخرگ ها و ضد کرم دارد . علف چای را در موارد کمی اشتها ، اسهال ، قولنج های کبدی و کلیوی ، یرقان ، سنگ کلیه ، نزله های ششی ، آغاز بیماری سل ، آسم مرطوب ، کم خونی دختران جوان ، هیستری ، صرع ، حالات تشنجی ، عدم تعادل عصبی ، سردردهای عصبی ، میگرن ، سیاتیک دردهای عصبی صورت ، بواسیر ، دفع کرم روده ، تب های نوبه ، قطع حالت قاعدگی در زنان جوان ، تأخیر در وقوع قاعدگی ، اختلالات مختلف قاعدگی و ترشحات مهبلی به کار می برند .

در طب سنتی از آن برای دفع اخلاط چرکین مسلولین و بیماری های سینه ، مخلوط با زنجبیل شامی و یا خرزالصخور ( نوعی گل سنگ ) به کار می برده اند . پزشکان عصر جدید از آن نتایج مطلوبی در زمینه درمان آب آوردن انساج گرفته اند . علف چای قاعده آور می باشد . اگر دم کرده برگ آن را با سرکه رقیق و یا مستقیماً عصاره ی برگ آن را تا 40 گرم بخورند برای رفع درد سیاتیک و نقرس مفید است .

آزمایشات انجام شده نشان داده است که گل راعی در رفع بی اختیاری دفع ادرار ، در خواب راه رفتن ناشی از هیستری اثر دارد . تخم گیاه به میزان روزی 2 گرم به همراه با عسل برای درد ناشی از فشار روی عصب سیاتیک بسیار نافع است . ضماد برگ آن برای پاک کردن و التیام زخم ها و جراحت های شدید و سوختگی ناشی از آتش مفید است . پاشیدن گرد برگ برای پاک کردن زخم های چرکی بسیار مؤثر است . دم کرده آن برای میگرن و سردردهای عصبی و تأخیر در قاعدگی زن های جوان ، صرع ، هیستری و تسکین اعصاب ، به مقدار 4 گرم به صورت گرد و یا دم کرده و یا جوشانده استفاده می شود .

در استعمال خارجی سرشاخه های گلدار آن به صورت دم کرده یا جوشانده برای رفع تومور و کبود شدگی پوست استفاده می شود . چای یا تنتور آن برای درمان اولسرهای بیرونی ، سوختگی ، زخم ، جوش ، کبود شدگی و کوفتگی پوست و گرفتگی عضله و خیسانده گل ها در روغن زیتون برای معالجه زخم ها ، جوش ، ورم و آفتاب سوختگی مصرف می شود .

بررسی دانشمندان در سال های اخیر نشان می دهد که فرآورده های گل راعی اثری مفید در درمان سوختگی ها دارد ، به طوری که درد و سوزش سوختگی ها به علت به وجود آمدن نوعی بی حسی موضعی در محل سوختگی ، کاهش یابد . به علاوه به کار بردن آن موجب می شود که التهاب تسکین یافته ، از چرک کردن و به وجود آمدن مایع تاول مانند ، در زیر پوست محل سوختگی ، جلوگیری به عمل آید و به تدریج در محل آسیب دیده ، پوست تازه ایجاد شود .برای التیام زخم ها پس از اینکه محل زخم با آب و صابون کاملاً تمیز شده ، برگ ها و گل های تازه و له شده علف چای را روی زخم قرار می دهند .

اثر قابض و ضد عفونی کننده این گیاه موجب گردیده است که از آن به عنوان لوسیون تونیک جهت پوست های چرب استفاده به عمل آید . معمولاً پوست صورت اگر چرب باشد ، پس از پاک کردن صورت از لوازم آرایشی ، بقایای آنها در منافذ پوست باقی مانده و آنها را مسدود می کند . برای نظافت کامل این گونه پوست ها ، جوشانده 50 گرم سرشاخه گلدار ، را در یک لیتر آب تیه کرده و بر روی پوست صورت می مالند و آن را پاک می کنند . جوشانده مذکور از پیدایش چین در صورت جلوگیری و باعث طراوت آن می شود . مخلوط آن همراه با شیرین بیان ( هر کدام 100 گرم ) برای درمان زخم معده به میزان یک قاشق غذاخوری در 250 سی سی آب جوشیده و تا 5 روز هر روز یک بار مؤثر است . زکریای رازی علف چای همراه با آویشن را برای کمردرد و درد جناغ سینه مفید می داند .

برای تهیه دم کرده علف چای مقدار 30-15 گرم آن را در یک لیتر آب جوش دم می کنند و قبل از هر غذا به میزان یک فنجان میل می کنند . برای استعمال خارجی جوشانده 50 گرم گیاه خشک در یک لیتر آب مصرف می شود .

طرز تهیه روغن گل راعی : به سه طریق روغن گل راعی تهیه می شود

1/ گل های بدون کاسه و دم گل علف چای را در 1/4 یک ظرف یک لیتری ریخته ، معادل نیم لیتر روغن زیتون به آن اضافه می نمایند و مجموع آن ها را در درون ظرف شیشه ای قرار داده و دهانه آن را محکم می بندند و مجاور گرما و نور خورشید به مدت 15 روز قرار می دهند ، سپس آن را صاف کرده و به میزان 8-6 قطره بر روی یک حبه قند به منظور مصارف داخلی و برای رفع گرفتگی های غیر ارادی عضلات بدن ، درد ناحیه شکم و ... به کار می برند .

2/ مقدار 500 گرم از سرشاخه های گلدار گیاه را خرد کرده و با یک لیتر روغن زیتون و نیم لیتر سرکه سفید مخلوط کرده و به مدت 15 روز رها می سازند . سپس مخلوط را در بن ماری جوشانیده تا سرکه آن کاملاً تبخیر شود . ماده روغنی باقی مانده را برای اینکه در اثر باز و بسته شدن مکرر ظرف فاسد نگردد ، می توان در شیشه های جداگانه به میزان هر بار پانسمان قرار داد . از این روغن به عنوان آرام بخش ، مسکن ، ضدعفونی کننده ، ایجاد پوست تازه در زخم ها ، اولسر و سوختگی ، بر روی پوست می مالند .

3/ خیسانده گیاه تازه در روغن گرم ، تا مواد دارویی گیاه در روغن وارد گردد از گل و برگ این گیاه رنگ زرد طلایی و قهوه ای بدست می آید . از گل های اسید تیه شده رنگ قرمز حاصل می شود و اگر تمام گیاه در الکل یا روغن خیسانده شود رنگ زرد ساخته می شود .

احتیاط مصرف : مصرف این گیاه برای زنان باردار ، مادران شیرده و کودکان زیر دو سال و اشخاصی که دارای فشار خون هستند ، جایز نبوده و سایر اشخاص می توانند از آن استفاده نمایند . ضمناً بیمارانی که از اسیدهای آمینه ، آمفتامین مهارکننده های مواد مخدر ، قرص ضد بارداری ، بخورهای ضد آسم ، داروهای سرماخوردگی و تب یونجه استفاده می نمایند نباید از این گیاه مصرف نمایند .

به علاوه در هنگام مصرف چای کوهی باید از خوردن فهوه ، کالباس ، شکلات ، باقلا ، خوراکی های دودی مانند ماهی دودی و خوراکی های شور مانند خیار شور خودداری نمود .

اگر در حین مصرف کمی سردرد ، سفتی گردن ، آشفتگی و یا عوارض دیگر مشاهده گردیده شد ، مصرف دارو را قطع کرده و اگر عوارض جانبی ذکر شده ، ادامه پیدا کرد ، به پزشک مراجعت شود .





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

علف چشمه

http://uc-njavan.ir/images/zpb735fz8ev6gkyj2g7.jpg



خاصیت درمانی : درمان اسهال و دل پیچه ، درمان درد معده ، درمان ناراحتی های کبدی و صفراوی ، تصفیه خون ، شادابی پوست

نحوه ی مصرف : هم به صورت خام مانند سبزی و هم پودر خشک شده ی گیاه همراه با ماست مصرف می شود .

قسمت مورد استفاده : تمام قسمت های گیاه




منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

علف هفت بند

http://uc-njavan.ir/images/kzqeeh11zf2hf0p48ao.jpg


در فارسی به آن هزار بندک نیز گفته می شود . علف هفت بند ، گیاهی علفی ، خوابیده ، مقاوم و با ساقه ای متعدد ، منشعب در قاعده ، پر گره ، با شاخه های طویل کم و بیش محکم و به ارتفاع 60-30 سانتیمتر است . برگ آن تخم مرغی ، سر نیزه ای، نوک تیز و کوچک می باشند . گل های این گیاه بسیار کوچک ، محوری ، فاقد بو ، با دمگلی بسیار کوتاه ، منفرد یا سه تایی و به رنگ قرمز کمی مایل به سبز و یا صورتی مایل به سبز هستند . میوه آن فندقه و به رنگ تیره است . موسم گلدهی در ماه های مرداد و مهر است . برداشت آن در تابستان و اوایل پاییز صورت گرفته و خشک می شود .

قسمت های مورد استفاده : تمام قسمت های گیاه

موارد استفاده : علف هفت بند قابض و مدری مؤثر ، مطمئن و امن است که در درمان دیسانتری ، خونریزی ها همچنین ناراحتی های ریه به علت داشتن اسید سیلیسیک استفاده می شود .

برگ های آن از برنده انگل ها و کرم های بدن ، مدر و ملین می باشد . در کره از برگ ها و سرشاخه های سبز گیاه برای کاهش تب و رفع اگزما استفاده می شود . بذرهای این گیاه قی آور و ملین است . تحقیقات جدید نشان می دهد که علف هفت بند برای دیسانتری های باسیلی مفید بوده و بررسی های انجام شده بر روی 108 بیمار مبتلا به این بیماری نشان می دهد که 104 نفر از انها در مدت 5 روز بهبود یافته اند .

جوشانده آن در رفع خونریزی های رحمی و خونریزی های بینی مؤثر است . با مصرف آن حالت عمومی مسلولین بهبود یافته ، عمل دستگاه گوارش منظم گردیده و ضمن کم شده اخلاط ، وزن بیمار به میزان قبلی باز می گردد . مصرف آن مقدار قند خون را در ادرار بیماران مبتلا به دیابت کاهش می دهد . مقادیر کم آن اثر قطعی در رفع سنگ کلیه و ناراحتی های مثانه دارد .

در مناطق حاور دور در اغلب مدارک دارویی به عنوان ضد کرم به خصوص کرم آسکاریس و کرم های روده کودکان نام برده شده است . همچنین از علف هفت بند برای بیماری های پوستی ، زردی و بیماری های زنان استفاده شده و برای آفتاب زدگی و دردهای معده و وبا مفید است . در شبه جزیره مالاریا برای مداوای سوزاک مصرف می شود .

مقدار خوراک آن به صورت جوشانده 20-40 گرم از برگ یا گیاه کامل ریشه دار در یک لیتر آب به مقدار 2-3 فنجان در روز و یا جوشانده 60 گرم ریشه گیاه در یک لیتر آب به اضافه 25 گرم برگ نعنا سبز تازه به مقدار 2-3 فنجان در روز می باشند .

برگ های جوان به صورت خام یا پخته خوراکی می باشند که به صورت ادویه یا سبزی مصرف شده و مغذی و سرشار از روی است . بذر نیز به صورت خام یا پخته خوراکی است و پودر آن در پنکیک و بیسکویت به کار می رود .






منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

علف یاندوق



قسمت قابل استفاده : ریشه گیاه

موارد استفاده : به قول مردم محل برای بواسیر

طرق استفاده : 50 گرم ریشه گیاه را با 2 لیتر آب می جوشانند تا به صورت شیره شود و از آن روز ، صبح یک فنجان مصرف می کنند .






منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

قاشق واش سرنیزه ای

http://uc-njavan.ir/images/rx9kfyx7p65v6nevuy2.jpg



قاشق واش سر نیزه ای گونه ای از بارهنگ آبی و گیاهی پایا ، علفی ، آبزی یا روینده در نقاط تالاپی و آب های راکد ، بدون کرک است . دارای ساقه ای ایستاده ، منتهی به گل آذینی با انشعابات چرخه ای ، غالباً مطبق و مرکب است . برگ های بارهنگ آبی دارای دمبرگی بلند ، خارج شده از آب ، نیام دار ، تماماً بن رست ، سر نیزه ای - بیضی ، در پایین کنجی ، در انتها کند و مدور به رنگ سبز متمایل به آبی و بدون کرک است . گل های آن به رنگ سفید یا به ندرت صورتی متمایل به ارغوانی ، مجتمع در چرخه های متعدد ، دارای دمگل بسیار طویل و کاسبرگی سبز و گلبرگ هایی بی دوام و بلندتر از کاسبرگ می باشند . پرچم ها دو به دو و متقابل با گلبرگ ها ، بساک ها بیضی ، برچه ها کوچک ، متعدد و مدور هستند .

قسمت های مورد استفاده : اندام های سبز گیاه

موارد استفاده : ضد هیجان و التهاب بوده ، گیاهی مدر ، تب بر و بند آورنده خونریزی و برطرف کننده سنگ کلیه است . دم کرده آن برای درمان تب بسیار عالی است .





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

قنطوریون

http://uc-njavan.ir/images/swh40s2a0jwxka00kou0.jpg


قنطوریون زیبا گیاهی با ارتفاع 10-35 سانتیمتر و ساقه ای چهارگوش است که معمولاً از نزدیک قاعده ، دو شاخه و در بالا منشعب و فاقد برگ های طوقه ای است . برگ های ساقه ای ، تخم مرغی ، نوک کند ، دارای 3-5 رگبرگ مشخض و برگ های انتهای ساقه ، نیزه ای مستطیلی ، نوک تیز و بدون دمبرگ می باشد . گل آذین آن گرزن و پر گل است . گل ها به رنگ سفید یا صورتی می باشند . دانه آن قهوه ای تیره و کوچک است . موسم گلدهی در تابستان می باشند .

قسمت های مورد استفاده : اندام های هوایی

موارد استفاده : قنطوریون زیبا جهت مداوای بیماری قند ، التهاب روده ، ورم معده ( گاستریت ) و تسهیل در زایمان به کار می رود .





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

کاج

http://uc-njavan.ir/images/18he8mm0bulpkmpmumsr.jpg



کاج درخت زیبایی است که بلندیش به 40 متر می رسد به حالت خودرو و در مناطق کوهستانی می روید . در برخی نقاط نی کاشته می شود . ساقه هایش ، همانند قسمت فوقانی تنه ی درخت رنگ اخرابی به خود می گیرد که خاص این گیاه است . برگ هایش ماندگار و سوزنی اند و دو به دو کنار هم می رویند . گل های نر ( که صورت نگین گرد هم می آید ) و گل های ماده در بهار آشکار می شود . میوه مخروط سبز یا متمایل به خاکستری است که از چندین میوه ی فلس مانند تشکیل می شود .

قسمت های مورد استفاده : جوانه ها ، گاهی برگ ها

ترکیب : صمغ ، اسانس

خواص : ضد غلبه دم ، مقوی ریه ، ضد رماتیسم ، ادرار آور

موارد مصرف : سرفه ، عفونت های مجاری تنفسی ، التهابات مجاری ادراری ، رماتیسم ، نقرس

تاریخچه : این گیاه سوزنی برگی مشهور از دیرباز در داروسازی به کار می رفت . چه جوانه های آن و جه صمغ آن که در اثر شکاف دادن ساقه از آن خارج می شود . از این صمغ از طریق تعریق اسانس پایین تر و حتی قطران به دست می آید . جوانه ی کاج برای درمان عفونت های جهاز تفسی ، برونشیت ، زکام ، گریپ ، سرفه ، خروسک ، سینه پهلو ، تنگی تنفس ، سیاه سرفه به کار می رود . همچنین برای درمان التهابات مجاری ادراری و دردهای کلیوی و سمگ کلیه مفید است . در درمان نقرس و رماتیسم و نفخ نیز به کار برده می شود . در استعمال خارجی، به صورت استحمام و در مداوای همین عفونت ها به صورت بخور بسیار مؤثر است .

صمغ کاج ، به مقدار متعادل ، همان نتایج را به دست می دهد و عمل غالب دستگاه ها را تسهیل می کند اما باید از مصرف آن به میزان زیاد اجتناب کرد . چون ممکن است تهوع و سرگیجه و حتی مرگ به بار آورد .

در استعمال داخلی ، تربانتین آن ، به عنوان ادرار آور ، برای درمان دردهای کبدی ، التهابات مجاری ادراری ، ناراحتی های عصبی و رماتیسم به کار می رود . در دردهای رماتیسمی عصبی ، مالش یا مرهم اسانس بسیار سودمند است .

طرق مصرف :

استعمال داخلی

دم کرده = 30-40 گرم جوانه کاج را در یک لیتر آب جوش بریزید . صاف و با عسل شیرین کنید . برای درمان سرفه و عفونت های ریه و جاری تنفسی ، روزی 5-6 فنجان از این دم کرده بنوشید .

جوشانده = 30-40 گرم جوانه را در یک لیتر آب بجوشانید . برای التهابات مجاری ادراری ، نقرس و رماتیسم روزی 2 تا 4 فنجان بنوشید .

استعمال خارجی

غرغره = با جوشانده ی فوق برای درمان التهاب لوزتین ، گرفتگی صدا یا گلودرد غرغره کنید .

موارد مصرف زیبایی

تأثیر استحمام با تنهای کاج برای برطرف ساختن حالت های خستگی جسمی و عصبی شناخته شده است . همچنین خاصیت آن برای حفظ زیبایی و نرمی پوست ، 5 تا 6 مشت جوانه ی کاج را خشک کرده اید به مدت 30 دقیقه در 5 تا 6 لیتر آب بجوشانید . این محلول را در آب ولرم وان بریزید .






منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

کاسنی

http://uc-njavan.ir/images/31mp6x0thyaqkskrgs.jpg



قسمت قابل استفاده : برگ و ریشه آن

موارد استفاده : مدر و ملین و مقوی . جوشانده ی آن در بیماری بزرگ شدن کبد و بیماری رماتیسم و نقرس مورد استفاده قرار می گیرد و برگ های آن را بعد از پختن همراه ماست استفاده می کنند . طرز جوشانده 28 گرم ریشه آن در نیم لیتر آب بجوشانید .

تاریخچه : مصریان باستان از ریشه ی آن غذاهای خوشمزه می پختند . در رم باستان ریشه آن را با اشتهای زیاد می خوردند . فرانسویان کاسنی را برای خنثی کردن اثرات تحریک آور قهوه می خوردند و از این گیاه داروی مسکن ساخته می شود که برای سل ریوی نافع است .

مورد استفاده : کاسنی خون را تصفیه می کند و تأثیرات سودبخشی روی کبد ، کلیه و طحال می گذارد . برای جلوگیری از ناراحتی های معده و تقویت مزاج ، هم وزن شیره کاسنی ، شکر ریخته مخلوط مزبور را می جوشانند تا قوام بیاید سپس آن را به مصرف می رسانند .






منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

کنگر معمولی

http://uc-njavan.ir/images/6un1o6qig011fp562l2.jpg



کنگر معمولی گیاهی دو ساله ، با ارتفاعی حدود 30-180 سانتیمتر است . ساقه آن ایستاده ، پوشیده از برگ های فراوان ، دارای خطوط و شیارهای طولی و در بخش بالایی منشعب است . برگ های بن رست ، در قسمت رویی زیر و در قسمت پشتی ظاهراً بدون کرک یا پوشیده از کرک های خزی و کرک های تار عنکبوتی سفید و قسمت پیرامونی سر نیزه ای ، پهن دراز ، قسمت شانه ای دارای تقسیمات پهن دراز ، تخم مرغی ، نامساوی ، متعابد است .

گل ها صورتی - ارغوانی رنگ ، مجتمع و کپه های انتهایی منفرد ، در قاعده دارای 1-2 برگ کوتاه باریک . خاردار ، تخم مرغی یا مدور با گریبانی بدون کرک یا پوشیده از کرک های سفید تار عنکبوتی و میله پرچم ها پوشیده از کرک های چین خورده هستند . میوه آن فندقه ، زردرنگ و تقریباً متمایل به سیاه است .

قسمت های مورد استفاده : ریشه

موارد استفاده : ضماد و جوشانده اش برای زخم دهان مورد مصرف قرار می گیرد . از جوشانده آن برای درمان رماتیسم ، بند آوردن خونریزی و بواسیر ( چه به صورت داخلی و چه به صورت خارجی ) استفاده می شود .






منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

تره کُیوه کیسه کشیش

http://uc-njavan.ir/images/5ebfpouq1hmqa0eqaef.jpg



گیاهی است علفی ، یک یا دو ساله از تیره شب بو به ارتفاع 20-30 سانتیمتر ، ساقه آن منشعب ، برگ های متناوب ، دارای بریدگی های عمیق و گل ها به حالت خوشه ای در انتهای ساقه ظاهر می شوند . میوه ی آن خورجینی قلبی شکل ، حاوی دانه های موسیلاژی بامزه تند است .

قسمت مورد استفاده : تمام اندام های گیاه است .

ترکیبات شیمیایی : عبارتند از بورسین ، اسیدهای آلی ، تانن ، کولین ، ترامین ، اسید بورساسیک ، اسانس ، میروزین و آنزیم میروزیناز

موارد استفاده : کیسه کشیش گیاهی است با طبیعت سرد و معتدل و دارای خاصیت بندآورنده ی خون ، قابض ، مدر و تنظیم کننده عادت ماهانه ی بانوان است ، همچنین در ناراحتی های دستگاه دفع و اعصاب ( بیماری صرع ) به کار می رود . در مصارف خارجی ، برای مداوای اگزمای ناشی از آفتاب سوختگی و نرم کردن دمل های چرکی پوست مؤثر است .

مقدار مصرف : 100 گرم گیاه تازه را در یک لیتر به مدت 2 ساعت جوشانده و به فواصل معین در طول روز مصرف می کنند و یا 30-50 گرم گیاه خشک شده را در یک لیتر آب دم کرده و هر یک ساعت یک قاشق غذاخوری به مصرف می رسانند .






منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

کرفس وحشی

http://www.uc-njavan.ir/images/dhb9postxwn5naoms13l.jpg



کرفس وحشی گیاهی به ارتفاع 40-80 سانتیمتر و ریشه ای کوتاه ، کمی ضخیم ، عمودی و دوکی شکل است . ساقه آن علفی ، توخالی ، دارای انشعابات متعدد ، تقریباً زاویه دار ، سبز و با شاخه هایی ضخیم و کم و بیش گوشتی می باشد . برگ های این گیاه کمی گوشتی و ضخیم ، شبیه برگ های جعفری یا بریدگی های عمیق و مرکب از 3-7 برگچه ، و هر برگچه دندانه دار ، مثلثی یا لوزی شکل و معطر هستند . گل کرفس وحشی به رنگ سفید و مجتمع در چترهای بدون پایه که در انتهای شاخه گل دهنده ظاهر می شوند ، بوده و میوه آن تخم مرغی ، قهوه ای و با خطوط سفید است که در آن دو عدد دانه قرار دارد . دانه دارای مقدار زیادی آلبومین بوده و کمی کوشتدار می باشد . کرفس وحشی در اراضی نمکدار ، کنار مرداب ها و زمین های آهکی می روید . موسم گل دهی آن در ماه های فروردین و اردیبهشت است .

قسمت های مورد استفاده : کلیه اندام ها به خصوص ریشه و برگ . ریشه در پاییز و کلیه اندام ها وقتی که گیاه میوه داده است برداشت می شود .

موارد استفاده : کرفس وحشی گیاهی معطر و تلخ است که فشار خون را کاهش داده و موجب بهبود سوء هاضمه شده و محرک و قوی می باشد . از گیاه روغنی بدست می آید که موجب آرامش سیستم مرکزی عصبی شده ، ضد اسپاسم و تشنج ، آرام بخش و ضد رعشه می باشد . در درمان فشارخون و روماتیسم مؤثر است .

کرفس وحشی مدر ، مقوی معده ، ضد اسکوربوت ، بادشکن ، صفرا بر و تب بر است . از ریشه آن قرن ها است که در درمان آب آوردن انساج و رفع بیماری های نقرس ، روماتیسم و حالات مربوط به زیادی اسید اوریک ، خیز عمومی بدن ، سنگ کلیه ، یرقان ، نزله های ششی ، آسم مرطوب ، ضعف های منشأ عصبی ، ضعف گوارشی ، بیماری های مثانه و آلبومینوری استفاده به عمل می آید شربت حاصل از جوشانده آن اثر مفید در رفع سرفه دارد .

اثر درمانی برگ ها ، شبیه ریشه می باشد و دارای اثر رفع پرخونی و چاقی است . بذر آن محرک ، مقوی قلب ، بادشکن ، مدر و قاعده آور است و به عنوان ضد عفونی کننده و در موارد برونشیت و آسم و برای رفع ناراحتی های کبد طحال و سوء هاضمه تجویز شده و به عنوان محرک و ضد اسپاسم خورده می شود .

در چین از کرفس وحشی به عنوان اصلاح کننده مزاج ، معالج ترشحات عادت ماهیانه و اختلالات گوارشی کودکان تجویز می شود . کمک بسیار مؤثری برای ترشح ادرار است . ریشه کرفس وحشی از نظر خواص قوی تر از سایر اعضاء آن می باشد و معتقدند که خوردن آن برای تنگی نفس ، درد پهلو ، سکسکه ، رفع قی ، دل پیچه و درد شکم مفید است . محرک اشتها و نیروی جنسی می باشد . اگر با داروهای مسهل خورده شود ، به عمل آنها کمک می کند . ضد نفخ و بازکننده گرفتگی ها و انسداد کبد و طحال بوده و مدر و قاعده آور است . و برای پاک کردن کلیه و مثانه ، سرخچه ، سرخک ، لرزه های بلغمی ، دردهای لگن خاصره ، سیاتیک ، نقرس ، درد پشت و اکثر بیماری های بلغمی مفید است .

برای از بین بردن چاقی از انجا که بذر آن مدر بوده و موجب کم شدن آب بدن و در نتیجه کاهش وزن خواهد شد مؤثر است که البته اگر سایر مراقبت های لازم صورت نپذیرد ، مجدداً وزن به حالت اولیه برخواهد گشت .

اگر آب آن را با آب انار و شکر بجوشانند و بخورند ، به عنوان ضد آسم اثر می کند . خوردن دم کرده برگ و ریشه کرفس وحشی برای مقابله با داروهای سمی کشنده و نیش گزندگان مفید است . ضماد آن به تنهایی یا همراه با عسل برای رفع ورم ها مفید است .

مقدار ریشه آن تا 12 گرم و دم کرده آن 20-40 گرم است . مصرف عصاره آن به مقدار 50 گرم در روز مدر و 150 گرم در روز تب بر است . مقدار مصرف آن برای عادت ماهیانه و آرام بخش ، 1 تا 2 قاشق مرباخوری از تخم کرفس کوبیده شده است که در 220 گرم آب جوش به مدت 10-20 دقیقه خیس شده باشد و تا 3 پیمانه در روز میل می شود . گیاه کرفس وحشی دافع حشرات است . برگ های آن به صورت خام یا پخته خوراکی هستند و دارای طعمی تند می باشند . بذر و ریشه آن نیز به صورت پخته خوراکی می باشند . از بذر روغنی به دست می آید که عنوان چاشنی غذا استفاده می شود .

احتیاط مصرف : کسانی که دارای التهاب و ورم کلیه می باشند باید از مصرف کرفس وحشی خودداری نمایند ، همچنین زنان باردار نیز باید از خوردن آن خودداری نمایند زیرا طبق آزمایشات صورت پذیرفته بر روی حیوانات ، تخم کرفس انقباض رحمی را تحریک کرده و موجب افزایش ترشحات عادت ماهیانه و سقط جنین می شود . همچنین از فرآورده های تخم کرفس به کودکان زیر دو سال نیز نباید داده شود





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

گشنیز

http://uc-njavan.ir/images/3u31kixj5kwhqic6uzcg.jpg



گیاهی است علفی ، یکساله از تیره چتریان ، به ارتفاع حدود 30-60 سانتیمتر با گلهای سفید مایل به صورتی که به شکل مجتمع در انتهای ساقه قرار دارند . برگ های آن دارای بریدگی متناوب و میوه اش فندقه دو قسمتی حاوی دانه های فراوان است . این گیاه در مزارع و زمین های شخم خورده بیشتر دیده می شود .

قسمت های مورد استفاده : برگ ، میوه ( دانه )

ترکیبات شیمیایی : البومین ،تانن ، کومارین ، پکتین ، اسید فنلیک ، انواع ویتامین های آ و سی ، اسانس معطر حاوی لینالول ، میرسن ، بورنئول ، لیمونن ، ژرانیوم و ...

موارد استفاده : گشنیز گیاهی است خنک و گذشته از مصارف غذایی که به عنوان سبزی خوردنی یا پخته شده با برنج یا مخلوط با ماست و یا به صورت ادویه مصرف می شود ، در مواقع ابتلای به بیماری های تنفسی و نیز به عنوان بادشکن ، ملین ، مدر ، قاعده آور ، ضد انگل ، دافه تشنگی و کاهش دهنده چربی خون و ضد تشنج و مسکن دردهای احشایی و محرک قوه باه مورد استفاده قرار می گیرد . در طب سنتی ، گشنیز پخته شده در تب روده ( حصبه ) کودکان مؤثر است و خشک شده آن مخلوط با روغن ، جهت تهیه پمادهای مسکن دردهای روماتیسمی به کار می رود

مقدار مصرف : دم کرده 2قاشق مرباخوری از دانه خشک و یا یک قاشق چای خوری پودر خشک شده روزانه یک فنجان است . عرق آن همراه نصف لیوان آب بعد از غذا مصرف می شود و مصرف موضعی کوبیده شده یا تازه آن برای جلوگیری از خونریزی پس از کشیدن دندان مؤثر است





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

گل آروانه

http://uc-njavan.ir/images/337vwih90zr0zins97gu.jpg



گیاهی علفی یکساله یا دو ساله به ارتفاع حدود 30 -40 سانتیمتر ، گل ها به رنگ صورتی ، یاسی ، زرد یا مخلوط از رنگ های صورتی یاسی و زرد و قهوه ای است . گل ها به صورت جدا از هم و تقریباً شبیه گل محمدی می باشد و برگ ها ریز و چسبیده و به هم زیر گل ها در شاخه وجود دارد . این گیاه غالباً به حال خودرو در مزارع و دامنه کوهپایه ها می روید .

قسمت مورد استفاده : گل های خشک شده گیاه است

موارد استفاده : گل آروانه در طب سنتی به عنوان اشتها آور ، تب بر ، مقوی ، ضد سرفه ، خلط آور می باشد و همچنین برای ناراحتی اعصاب ، سرماخوردگی ، گلودرد ، کوفتگی مورد استفاده قرار می گیرد . مقدار مصرف روزانه 2-3 گرم از گل های گل آروانه را در آب جوش دم کرده و در روز 2 لیوان توصیه می شود .





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

گل آفاق

http://uc-njavan.ir/images/9frr4znd9et88kklxg3p.jpg



گیاه گل آفاق علفی یک یا دو ساله ، ارتفاع آن حدود 40 تا 60 سانتیمتر است . گل ها به رنگ کرم روشن و یاسی رنگ یا مخلوط از دو رنگ می باشد . گل ها به صورت جدا از هم و ریز و داخل گل ها دانه های سیاه رنگ وجود دارد و پایین گل ها برگ های ریزی وجود دارد . این گیاه غالباً به حالت خودرو در مزارع و دامنه کوهپایه ها می روید .

قسمت مورد استفاده : گل های خشک شده گیاه است

موارد استفاده : گل آفاق در طب سنتی به عنوان اشتها آور ، تب بر ، ضد سرفه ، خلط آور ، گرفتگی صدا می باشد و همچنین در ناراحتی قاعدگی و برونشیت ها و سرماخوردگی و گلودرد مورد استفاده قرار می گیرد . مقدار مصرف روزانه 2-3 گرم از گل خشک شده را در آب جوش دم کرده و روزی 2 بار توصیه می شود .





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

گل رنگ

http://uc-njavan.ir/images/j9iwwsgpgm5wmjqrc75f.png



گل رنگ ، ساقه ای به ارتفاع 30 تا 60 متر و برگ هایی دندانه دار با دندانه های منتهی به یک خار نازک و نوک تیز دارد . دندانه های درشت و زیبای آن به وضع منفرد و در انتهای ساقه یا انشعابات آن ظاهر می گرداند ، محصور در براکته هایی با ظاهر برگ مانند اند . گل های درون براکته های آن عموماً یکسان ، هرمافردایت و به رنگ زرد مایل به قرمزند .

تاریخچه : گل رنگ گیاهی است از تیره کاسنی که منشاء اولیه آن در عربستان بوده از آنجا به نواحی دیگر انتقال یافته است . گل رنگ ، از گیاهان مفیدی است که استفاده های مختلف از آن به عمل می آید . روغن گیاهی میوه گیاه ( به غلط دانه خوانده می شود ) ، پس از تصفیه قابل خوردن است . گل های گل رنگ دارای ماده رنگی زرد و ماده دیگری به رنگ قرمز می باشد . در ایران غالباً از گل رنگ جهت رنگین ساختن مواد غذایی ، سوهان و ... استفاده می شود و حتی به جای زعفران ، از آن استفاده می گردد .





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

گل سرخ

http://uc-njavan.ir/images/9ixgwrcm8i1lyuda12x9.jpg



گل سرخ بوته ای است که از شرق نشأت گرفته و بلندی آن به یک متر و نیم می رسد . در زمین های آهکی ، در حاشیه جنگل ها و در کنار راه ها و پرچین ها و چمنزارهای خشک بخ صورت خودرو می روید و صد البته در باغچه ها هم کاشته می شود . ساقه اش باریک است و ساقه های جوانش دارای خارهای ریز و فراوان است ، ولی ساقه های پیرتر خار ندارند . برگ هایش غالباً دارای پنج برگچه ماندگار و دندانه دار و سبز تیره در رو و کدر در زیر است . گل هایش درشت و معمولاً منفردو به رنگ سرخ مایل به ارغوانی است . گل های باغچه ها پرپرند . گل در اواخر بهار تا اواسط تابستان باز می شود .

قسمت های مورد استفاده : گلبرگ های جدا شده از قسمتی از آن ها را به گلجام متصل می کند ، در صورتی که پیش از گل آوری کامل چیده شده باشند

ترکیبات : قند ، تانن ، اسید گالیک ، مواد فلاونوئیدی ، اسانس ، مواد مقوی ، مواد پکتینی ، ویتامین سی و ماده ی رنگی

خواص : مقوی عمومی ، شیرآور ، شاداب کننده ، آرام بخش

موارد استفاده : عفونت های گلو ، عفونت های چشم . از قرن ها پیش ، دم کرده و شربت آن چه برای درمان کم خونی ، خستگی مفرط ، بیماری های ناشی از ضعف و چه برای درمان ترشح خلط و بلغم ، عفونت های مجاری تنفسی و همچنین برای آرامش التهابات روده ای و اسهال به کار می رفته است . عسل آمیخته به گل سرخ از دیرباز به عنوان داروی آنژین به کار می رفته است و گل سرخ را در استعمال خارجی به صورت لوسیون برای درمان زخم ها به کار می برند . بدون گل سرخ صنعت عطر سازی هرگز نمی توانست به مرحله ی کنونی خود برسد .

تاریخچه : بنا به گفته برخی از مؤلفین پس از جنگ های صلیبی گل سرخ به اروپا راه یافت . گل سرخ مظهر محبت است و بیشتر به خاطر زیبایی و عطرش کاشته می شود تا خواص دارویی اش و از دوران باستان آن را ستوده اند حکمای یونان مصارف فراوانی برای آن ذکر می کردند و در طب شرق جایگاه خاصی داشت .

طرق مصرف :

استعمال داخلی
دم کرده یا جوشانده = یک مشت گلبرگ خشک را در یک لیتر آب جوش بریزید برای تسهیل هاضمه یک فنجان پس از غذا بنوشید
شربت = 30 تا 40 گرم گلبرگ خشک را به مدت یک روز در یک ظرف کوچک آب جوش دم کنید صاف کنید و 50 گرم شکر به آن بیفزایید و دوباره بپزید تا مایع غلیظی فراهم شود به عنوان آرام بخش پیش از هر وعده غذا یک قاشق غذاخوری بنوشید

استعمال خارجی
عسل گل سرخ = 60 گرم گلبرگ گل سرخ را به مدت یک روز در یک ظرف کوچک آب جوش دم کنید صاف کنید و 100 گرم عسل به آن بیفزایید . روی آتش ملایم بگذارید تا مایع غلیظی به دست آید مدتی بگذارید بماند . برای مراقبت از دهان و لثه و نیز برای درمان آنژین به کار می رود
سرکه گل سرخ = در یک لیتر سرکه جوشان دو مشت گلبرگ را به مدت دو روز بخوابانید صاف کنید و به صورت کمپرس روی سوختگی و موضع گزش حشرات قرار دهید . این سرکه را همچنین می توان در استعمال داخلی برای عفونت های گلو به مقدار دو قاشق چای خوری در یک لیوان آب مصرف کنید

موارد مصرف زیبایی
گلاب مایع مقوی قابضی است که می تواند به عنوان پاک کننده ( شیر پاک کن ) و یا به عنوان لوسیون روی پوست گردن و صورت به کار می رود با دم کردن چهار یا پنج مشت گلبرگ خشک شده ی گل سرخ در یک لیتر آب جوش به مدت نیم ساعت می توان لوسیونی فراهم آورد . پس از صاف کردن ، این محلول را می توانید به صورت کمپرس ولرم روی پوست صورت بگذارید . می توانید آن را به مدت 3 تا 4 روز در یخچال نگهداری کنید .





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

گل گاوزبان

http://uc-njavan.ir/images/az7biifm8rgkf1mds2hp.jpg



این گیاه که زادگاهش احتمالاً روسیه است گیاهی است یکساله و بسیار فراوان که در اطراف جاده ها ، و در زمین های بایر و گاهی هم در اطراف اماکن مسکونی می روید .بلندی ساقه ی ضخیم و محکمش به 40 تا 50 سانتیمتر می رسد . برگها متناوب و در تماس با پوست زبرند ، برگ های زیرین درشت و بیضوی و دارای دمبرگند . گل های ستاره شکل آن آبی خوشرنگ و به ندرت سفید یا صورتی است . سرتاسر گیاه پرزهای سخت دارد . گل دادن از اوایل بهار تا اواخر تابستان ادامه دارد .

قسمت های مورد استفاده : برگها و ساقه های گلدار

ترکیب : لعاب ( به مقدار قابل توجه ) ، صمغ ، ساپونتین ، نیترات پتاسیم ، تانن ، آلانتویین

تاریخچه : اعراب آن را ابولعرق یا بوعرق می نامیدند که به خاطر خاصیت تعرق آوری گل گاوزبان است . در قرون وسطی آن را با نام لاتین Borrago یا صاف کننده خون می خواندند . در قرن شانزدهم، خواص تقویت قلب به آن نسبت داده می شد .

موارد مصرف : التهابات مجاری تنفسی ، دردهای رماتیسمی ، سوختگی ، عرق آور ، ادرار اور ، آرام بخش ، ضد سرفه ، صاف کننده خون ، ملین

استعمال داخلی
جوشانده = 30 تا 40 گرم گل یا برگ را در یک لیتر آب جوش بریزید چند دقیقه بگذارید تا بجوشد ، برای درمان زکام ، سینه پهلو و سرماخوردگی ، جوشانده ی گل گاوزبان کاملاً مؤثر است . دو فنجان داغ از این جوشانده را بین غذاها و یک فنجان را پیش از خواب بنوشید در صورت التهاب ریوی به عنوان معرق ، اثربخش است . به عنوان آرام بخش و ادرار آور 25 گرم آب گیاه را در یک لیوان شیر بریزید و روزی 2 بار بنوشید

استعمال خارجی
مرهم = برگ های تازه ی گل گاوزبان را له کنید و در پارچه ی لطیف و نمناکی بگذارید و روی کورک و دمل قرار دهید . در مقدار بسیار کمی آب چند برگ خشک را بپزید آنها را در تنظیفی قرار دهید . برگ گل گاوزبان در این حالت ، در صورت دردهای رماتیسمی و نقرسی نتیجه ی مطلوبی می دهد .

موارد مصرف در زیبایی
برای پوست های خشک و شکننده ، می توان به طریق زیر لوسیون مؤثری آماده ساخت . حدود ربع ساعت 20 گرم گل گاوزبان را در نیم لیتر آب جوش بجوشانیذ ، این محلول را می توان مستقیماً به صورت لوسیون پوست به کار برد ، یا ترجیحاً به صورت کمپرس ولرم به مدت ده دقیقه نگه داشت . از این لوسیون می توان مجدداً به مدت دو یا سه روز استفاده کرد ، به شرط آنکه در یخچال نگهداری شود .





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

گل گندم بنفش

http://uc-njavan.ir/images/x0j8jtj4jo6bnj91uavj.jpg



گندم که نام دیگر آن بنگ است ، گیاهی است علفی که معمولاً در تابستان در مزارع دیده می شود . ساقه اش راست و ناصاف و زبر است و می تواند به 70 سانتیمتر برسد . برگ های خطی اش به صورت متناوب می روید و رنگشان سبز مایل به خاکستری است و اندکی کرکدارند . گلهایش آبی ( ندرتاً صورتی یا سفید ) و به صورت کلاپرک در نوک ساقه جمع می شوند .

ترکیب : گلوکورید ، مواد پکتینی ، عصاره تلخ ، مواد رنگی

موارد مصرف : ورم ملتحمه ، جوش پلک ، سرفه ، ضد التهاب ، قابض

طرق مصرف :

استعمال خارجی
شست و شوی چشم = 80 گرم گل این گیاه را در یک لیتر آب جوش بریزید . از صافی بگذرانید . برای درمان التهابات چشمی ، از این مایع به صورت کمپرس ولرم روی پلک ها استفاده کنید .

موارد مصرف زیبایی
زمانی گل گندم را برای حفاظت از موها به کار می بردند . امروزه این گیاه در ترکیب لوسیون های ضد ریزش مو به کار می رود . دم کرده ای که از 25 گرم گلبرگ در نیم لیتر آب جوش به دست آمده باشد ، به صورت کمپرس ولرم روی پوست صورت ، تأثیر آرام بخش و نرم کننده ای دارد . ضمناً به صورت مؤثری از پیدایش چین و چروک جلوگیری می کند





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

گل گندم زرد

http://uc-njavan.ir/images/u7gijz7l5xtnatvoywv.jpg



گل گندم زرد گیاهی به ارتفاع 30 - 60 سانتیمتر و با ساقه ای منشعب و بالدار و شاخه هایی سخت ، محکم و پوشیده از کرک است . برگ های پایینی آن دارای پهنکی با تقسیمات متعدد ، نامنظم ، دراز پهن و منتهی به یک قطعه بزرگ با ظاهری بیضوی ، سه گوش در انتها و برگ های بالایی باریک و بدون تقسیم هستند . گل های لوله ای واقع در انولوکری مرکب از براکته های منتهی به خار باری و دراز تشکیل یافته اند . میوه گل گندم زرد ، فندقه ، واژ تخم مرغی و سیاه است . موسم گل دهی در ماه های اردیبهشت و خرداد می باشد .

قسمت مورد استفاده : ریشه و اندام های هوایی

موارد استفاده : موارد استفاده دارویی آن همانند گل گندم بنفش است . برای ریشه آن اثر تقویت کنندگی معده را قائل هستند . این گیاه همانند سبزی قابل خوردن است .





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

دانه گندم

http://uc-njavan.ir/images/ikos9olc49efti0731h7.jpg



گندم گیاهی است علفی یکساله که در غالب نقاط منطقه معتدله کره زمین می روید . ارتفاعش به طور متوسط به یک متر تا یک متر و بیست سانتیمتر می رسد . چندین گونه گندم وجود دارد . ساقه گیاه مستقیم ، میان تهی و باریک است . برگ ها به صورت متناوب می رویند ، بلند و غلافدارند و در انتها دارای دو دندانه می شوند . گل گیاه سبز است و در اصل مرکب است از دو فلس و سه پرچم . گل گندم دارای گل آذین سنبله است و مرکب از گل های کوچک و نوک تیز و فشرده .

تاریخچه : کاشت گندم به زمان های بسیار دور می رسد ، چون آن در دوران های ماقبل عصر حجر هم پیدا شده است . گندم در اصل گیاهی است سخاوتمند که عناصر گوناگونش هر روز مورد استفاده قرار می گیرند . نان ، این غذای مقوی در بسیاری از خانه ها غذای اصلی است . جوانه گندم به خاطر سرشار بودن از نظر ویتامین ها و املاح معدنی ، برای تعادل ارگانیسم کودکان و سالمندان و یا اشخاص بی بنیه ، نظیر ندارد

ترکیب : میوه ، مواد ازته ، نشاسته ، چربی ، جوانه ، روغن ، مواد پروتئینی ، قند ، ویتامین D.P.E.B

موارد مصرف : لک و پیس ، تحریکات مچاری گوارشی ، کم خونی ، خستگی جسمی و ذهنی

طرق مصرف :

استعمال داخلی
جوشانده = 10 تا 12 گرم نشاسته گندم را در یک لیتر آب بجوشانید . برای مداوای التهاب مجاری گوارشی ، یک فنجان جوشانده نشاسته را پس از هر وعده غذا بنوشید
گرد = دانه های گندم را در آسیابی بکوبید . برای تقویت کودکان کم بنیه و قوت سالمندان ، پیش از هر غذای اصلی ، یک قاشق چایخوری از این گرد را در شیر حل کنید و بخورانید

استعمال داخلی
مرهم = آرد گندم را تا مرحله خمیر شدن در آب حل کنید . برای درمان سوختگی و دمل فوق العاده مؤثر است . چندین بار مرهم را تجدید کنید

موارد مصرف زیبایی
ده گرم عسل را در 50 گرم شیر بریزید و ضمن گرم کردن به هم بزنید . سپس چهار تا پتج قاشق آرد مرغوب به آن اضافه کنید . این مخلوط را روی پوست صورت بمالید و بگذارید به مدت 10 دقیقه بماند





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

گلپر

http://uc-njavan.ir/images/zh5x4mse5gz45qb8gwuu.jpg



قسمت مورد استفاده : گلپر از برگ ها و جوانه ها و غنچه های ناشکفته و دانه های آن استفاده می کنند

موارد استفاده : خاصیت میوه گلپر این است که ضد تشنج و درد است و برگ آن هضم کننده و آرام کننده است

مقدار مصرف : از میوه یا برگ قاشق سوپ خوری در یک فنجان آب جوش است که باید ده دقیقه دم بکشد و هر روز سه فنجان از آن را بین غذا مصرف می کنند . در ایران میوه گلپر را کوبیده با اغذیه به عنوان بادشکن مصرف می کنند و برگ آن را هم ترشی می اندازند .





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

لبدسی جنوبی

http://uc-njavan.ir/images/a8l8o3l3nchqyh6fdtj.jpg



این گیاه در پایه چوبی و پوشیده از کرک های بلند سفید می باشد . ساقه آن متعدد ، خیزان ، چهارگوش ، با میان گره های پائینی به طول 15 میلیمتر و بالایی کوتاه می باشد که پوشیده از کرک های نرم ( بخصوص در زیر برگ ها ) است . برگ ها چمچمه ای و کنجی ، در قاعده باریک ، گل ها صورتی یا صورتی طلایی رنگ محوری ، منفرد متقابل با برگ ها ، دارای دمگلی کوتاه یا فاقد آن ، کاسه ها ، قیفی شکل ، باریک و پرچم ها ، کمی خارج شده از جام گل هستند . موسم گلدهی آن در اسفند و اردیبهشت ماه می باشد.

قسمت های مورد استفاده : برگ

موارد استفاده : از این گیاه جهت درمان سرطان استفاده می شود .






منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

مرزه

http://uc-njavan.ir/images/uke4wa4dba7jrkgsst3p.jpg


گیاهی است علفی ، معطر و پایا از تیره نعناع ، شاخه ها متعدد ، برگ ها سبز خاکستری ، باریک و نوع تیز ، گل ها کوچک سفید و آبی مایل به بنفش ، به شکل گل آذین 2-8 تایی و ارتفاع ساقه گلدار آن حدود 20 تا 50 سانتیمتر است . این گیاه اغلب به عنوان سبزی خوردنی کاشته می شود و مورد توجه زنبور عسل می باشد .

قسمت مورد استفاده : سرشاخه های گلدار ، برگ ، گل

ترکیبات مورد استفاده : تانن ، مواد چربی ، قندهای مختلف ، اسانس ( حاوی کارواکرول و پاراسیمن ) ترکیبات فنلی و ...

موارد استفاده : مرزه در طب سنتی گیاهی است گرم و خشک و به عنوان مدر ، بادشکن ، اشتها آور ، مسکن درد دندان ، محرک قوه باه ، مقوی معده ، خلط آور ، دافع سنگ کلیه و مجاری ادرار ، ضد اسپاسم عضلات صاف ، قابض ، مفید برای اسهال ، تنگی نفس و سرفه و ضد انگل کاربرد دارد . در استعمال خارجی ، لوسیون آن بر روی زخم های مقاوم به درمان مؤثر است .

مقدار مصرف : جوشانده 100 گرم گیاه مرزه در نیم لیتر آب ، روزانه به مدت 5 روز مورد استفاده قرار می گیرد . عرق مرزه نیز به مقدار نصف لیوان مخلوط ، با نصف لیوان آب مصرف می شود .







منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

مریم گلی

http://uc-njavan.ir/images/93v09jkvdpzwimknsai.jpg



مریم گلی بوته ای است که بلندی آن به 20 تا 80 سانتیمتر و گاهی به یک متر می رسد . روی تپه های خشک نواحی مدیترانه ای و همچنین در زمین های سنگ لاخ می روید . ساقه اش چوبی و چهارگوش و اندکی کرکدار است . برگ هایش سبز مایل به سفیدی و حالتی پشمی مانند دارند ، و متقابل ، کامل ، بیضوی و نوک تیزند . بویشان کاملاً خاص آنها و خوشایند است . در زمستان ماندگارند . گل ها که سه یا چهارتایی به صورت سنبله در انتهای ساقه جمع می شوند ، به رنگ آبی مایل به بنفش و ندرتاً صورتی و نسبتاً درشتند ( 3 تا 4 سانتیمتر ) گل در اواخر بهار و اوایل تابستان باز می شود .

قسمت های مورد استفاده : برگ های بی دمبرگ ، سرشاخه های گلدار

ترکیب : ماده تلخ ، اسانس ، تانن ، لعاب ، ساپونین ، آسپارژین ، اسیدهای آلی ، گلوکوزید ، مواد صمغی

موارد مصرف : عفونت های مجاری تنفسی ، سوء هاضمه ، به عنوان مقوی عمومی در خستگی مفرط ، ادرار آور ، بندآورنده خون ، قابض ، پایین آورنده فشار خون

تاریخچه : مریم گلی از تیره نعناعیان است و بنابراین همه خواص این تیره را داراست . این گیاه که از زمان بقراط شناخته شده است ، تا به امروز از شهرتی استثنایی برخوردار بوده است . نام لاتین این گیاه به معنای نجات یافتن است و بنا به ضرب المثلی در فرانسه آن کس که عمر جاوید می خواهد ، در بهار باید مریم گلی بخورد و در قرون وسطی ، گفته می شد آنکه مریم گلی در باغچه اش بروید ، نمی میرد .

دم کرده مریم گلی عرق شبانه را که به دنبال تب طولانی و رماتیسم عارض می شود ، از میان می برد . مریم گلی معده را تحریک می کند و همچنین برای دوران نقاهت ، خستگی های مفرط ، ضعف اعصاب و بیماران عصبی مناسب است . به خاطر خواصش ، همچنین در درمان نقرس ، رماتیسم ، دردهای گوناگون ، استسقاء و تب مالاریا به کار می رود . در تنظیم قاعدگی و دردهای عادت ماهیانه و نیز قابلیت پایین آوردن قند خون در بیماران دیابتی نیز اثربخشی چشمگیری برای این گیاه قائل شده اند .

در استعمال خارجی ، به عنوان التیام بخش ، ضد عفونی کننده و عمدتاً به صورت غرغره و شستشوی دهان برای درمان التهابات لثه و ورم لوزه به کار می رود . همچنین برای ترمیم زخم ها و سرمازدگی ها و ... از لوسیون آن استفاده می شود و کشیدن برگ های خشک آن به جای سیگار برای افراد مبتلا به تنگی نفس توصیه شده است .

طرق مصرف :

استعمال داخلی
دم کرده = 30 تا 40 گرم برگ خشک شده مریم گلی را در یک لیتر آب جوش دم کنید . بگذارید بماند ، صاف کنید ، به عنوان مقوی عمومی یا در صورت سوء هاضمه یک فنجان از این جوشانده را بنوشید .
جوشانده = 40 گرم برگ تازه را به مدت یک تا دو دقیقه در یک لیتر آب بجوشانید صاف کنید و با عسل شیرین کنید

استعمال خارجی
مرهم = نیم لیتر آب جوش را روی برگ های تازه یا خشک شده مریم گلی بریزید ، بگذارید حدود یک ربع ساعت خیس بخورد و سپس به صورت مرهم روی زخم ها و سوختگی های سطحی قرار دهید .
غرغره = 10 تا 15 گرم برگ مریم گلی را در نیم لیتر آب جوش بریزید . نیم ساعتی بگذارید بماند و سپس صاف کنید . این محلول را می توان با 20 گرم عسل شیرین کرد . همچنین برای درمان آنژین و ورم لوزه می توان از این محلول به صورت شست و شوی دهان استفاده کرد

موارد مصرف در زیبایی
برای حل مسئله عرق پا ، راه حل ساده ای وجود دارد ، در هر یک از کفش ها ، یک قاشق چایخوری کوچک گرد مریم گلی بپاشید






منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

موچه

http://uc-njavan.ir/images/0kqr27ylq3o5gcayqj.jpg



در فارسی به آن ترتیزک برگ پهن و تره تیزک وحشی نیز می گویند . در کتب طب سنتی با اسامی شیطرج و مسواک الراعی عصاب آمده است . موچه گیاهی علفی با ریشه ای ضخیم ، دراز و منشعب و ساقه ای به طول 50-100 سانتیمتر ، منشعب و در بخش فوقانی به صورت پانیکولی وسیع است . برگ های آن بزرگ ، پهن دراز ، سر نیزه ای ، نوک تیز و بی کرک هستند . گل های این گیاه سفیدرنگ ، بسیار کوچک و متعدد ، میوه ها خورجینگ ، گرد یا بیضی و کوچک می باشند . موسم گلدهی در ماه های اردیبهشت و خرداد است .

قسمت های مورد استفاده : تمام قسمت های گیاه

موارد استفاده : گیاه موچه ضد اسکوربوت ، مدر ، تصفیه کننده خون و هضم کننده است . از خیسانده گیاه برای درمان بیماری های کلیه و کبد استفاده می شود .

اگر آن را با سرکه بر روی دست بمالند ، در درمان برص و کچلی تا حدودی مؤثر است . خوردنش بهترین درمان درد مفاصل است و اگر ریشه آن را بر گوش قرار دهند درد مثانه را کاهش می دهد . خوردن آن در معالجه خنازیر ، آب آوردن ، اختلالات هضمی ، حالات عصبی و هیستری توصیه گردیده است . در هندوستان از دم کرده موچه برای تنظیم ضربان قلب استفاده می شود .

در استعمال خارجی له شده گیاه ، زخم ها و جراحات را درمان نموده و از آنجا که پوست را قرمز کرده و خون را در نواحی سطح بدن جریان می دهد لذا در موارد سیاتیک ، رماتیسم و دردهای عصبی از آن استفاده می شود .

ضمناً در طب علوم از این گیاه جهت رفع ناراحتی های قلبی ، ورم لثه ناشی از کمبود ویتامین سی استفاده می شود .میزان مصرف آن در استفاده داخلی به صورت دم کرده 50 گرم در یک لیتر آب جوش و یا 20 گرم ریشه در یک لیتر آب جوش به مقدار نصف فنجان و سه مرتبه در روز می باشد

در استعمال خارجی 50-60 گم گیاه در یک لیتر را به صورت جوشانده تهیه نموده و به صورت لوسیون یا کمپرس بر روی عضو دردناک بدن در سیاتیک قرار می دهند .




منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

مورت ( مورد )

http://uc-njavan.ir/images/y5uew3bug9saqrrc4xyx.jpg


درختچه ای است همیشه سبز از تیره مورد ، به ارتفاع حدود 1-3 متر با ساقه ای متعدد برگ هایی صاف و شفاف ، نوک تیز چرمی و معطر ، دارای نقاط کوچک و شفاف در سطح برگ ، گل های آن منفرد سفیدرنگ و درشت و خوشبو و میوه اش هسته ای یا مدور به اندازه نخود به رنگ سیاه مایل به آبی ، که حاوی دانه هایی به مقدار متعدد است ، روی ساقه آن برجستگی هایی به نام گل زیادی تانن است .

قسمت های مورد استفاده : برگ و میوه و دانه و برجستگی های روی ساقه

ترکیبات شیمیایی : تانن ، اسیدهای الی ، مواد رزینی ، اسید مالیک ، اسید سیتریک ، اسانس فرار روغنی ( حاوی دیپانتین ، لیمونن ، سینئول ، آلفاپنیول ، لینالول ، میرتنول ، نرول ، ژرانیول و کامفن ) و مواد معدنی به خصوص گوگرد و سلنیوم و ویتامین کا .

موارد استفاده : از نظر طب سنتی ، مورد گیاهی است سرد و معتدل و به صورت خوراکی در بیماری های دستگاه تنفس از جمله سینوزیت و سرفه های خشک به لحاظ خلط آور مصرف می شود ، میوه آن بادشکن است و به عنوان ضد انگل ، مقوی معده ، قابض ، آرام بخش و بندآورنده خونریزی مورد استفاده قرار می گیرد . در مصارف خارجی ، جوشانده برگ مورد ، جهت تقویت پیاز مو و جلوگیری از ریزش مو و به عنوان ضد عفونی کننده پوست های چرب به کار می رود . محلول و پماد تهیه شده از گیاه موزد در التیام بیماری های آفت دهان ، تب خال و برفک مؤثر است .

از برگ و گل مورد نوعی آب مقطر به نام ( Eaud angel ) تهیه می شود که معطر بوده و خاصیت قابض دارد . از اسانس مورد ، در تهیه شیاف ضد بواسیر نیز استفاده می شود . اسانس روغنی برگ مورد به صورت مالیدنی جهت تسکین جهت درد اندام های بدن و روماتیسم تجویز می شود و ضماد برگ مورد همراه سرکه برای جلوگیری از خونریزی بینی مؤثر است . مصرف موضعی برگ له شده مورد برای درمان بیرون زدگی مفعد اطفال یا ( پرولاپسوس ) مؤثر است . اسانس مورد در باکتری های گرم مثبت دارای اثرات آنتی بیوتیکی است و در مقابل باکتری های گرم منفی تقریباً بی اثر می باشد .

مقدار مصرف : مصرف جوشانده یک قاشق غذاخوری کوبیده مورد در نیم لیتر آب ، مقوی و ضد التهاب معده است .

دم کرده 25 گرم برگ خشک شده مورد در یک لیتر آب جوشیده روزانه 2 فنجان مصرف می شود ، غرغره این محلول ضد عفونی کننده دهان است .

در استعمال خارجی شستشوی مو سر با مخلوط کوبیده مورد و گل ختمی جهت تقویت موی سر مؤثر است .







منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

نعناع فلفلی

http://uc-njavan.ir/images/imy7okktdz6hfffv0zus.jpg



انواع نعناع در کل گیاهانی اند که ارتفاعشان گاه به یک متر می رسد . عموماً در باغچه ها کاشته می شود و همچنین به صورت خودرو در چمنزارها می روید . ساقه اش چهارگوش و مستقیم است ، در زیر کم و بیش حالت خزنده به خود می گیرد . برگ هایش متقابل ، سبز تیره و دندانه دار است . گل هایش صورتی ، سفید یا ارغوانی است و به صورت سنبله جمع می شود . گل ها در تابستان تا اوایل پاییز باز می شوند .

قسمت های مورد استفاده : سرشاخه های گلدار و برگ ها

ترکیب : اسانس ، تانن ، مواد صمغی ، مواد پکتینی

موارد مصرف : سوء هاضمه ، برخی دردهای عصبی ، ضرب دیدگی ، نیش حشرات ، تقویت دستگاه گوارشی ، ضد تشنج ، تسکین دردهای موضعی و ضد عفونی کننده

تاریخچه : در مورد نام لاتین این گیاه بسیار نوشته اند . بقراط و ارسطو برخلاف مؤلفین کاهش دهنده قوه باه می دانستند و برخی اندیشیده اند که نام گیاه از کلمه minuto معنای عقیم کردن مشتق شده است . بنا به افسانه ها ، نام گیاه در ابتدا نام دخترک زیبایی بود که فاتح قلب پلوتون خدای دریاها ، در اساطیر یونان شد و پروسپرین ، همسر حسود پلوتون او را به تنبیه گناهش به گیاهی بدل کرد . رایج ترین نوع مصرف این گیاه ، مصرف دم کرده آن پس از غذا ، برای کمک به هضم ، درمان اسهال ، نفخ و درد معده است اما همچنین در حالت های افسردگی ، خستگی جسمی و روحی نیز کاربرد دارد .

طرق مصرف :

استعمال داخلی
دم کرده = حدود 10 گرم برگ خشک را در یک فنجان آب جوش به مدت هفت تا هشت دقیقه دم کنید . پس از هر غذای اصلی و پیش از خواب یک فنجان بنوشید . برای درمان بی خوابی ، می توان اندک زیرفون به نعناع بیفزایید و همین دم کرده با سه برابر نعناع ، به عنوان اشتها آور به کار می رود .
شربت = مقدار متنابهی برگ نعناع را بخیسانید و حدود 2 کیلوگرم شکر به ازای هر یک لیتر اضافه کنید . این شربت را به عنوان مقوی و شاداب کننده به کار برید .

استعمال خارجی
مرهم = با چند برگ تازه نعناع مرهمی فراهم آورید . روی تحریکات جلدی ، گزش حشرات یا ضرب دیدگی قرار دهید

استعمال خانگی
چند برگ نعناع را برای تاراندن پشه زیر بالش بگذارید ، یا برای دور کردن بید در گنجه ها از آن استفاده کنید

موارد مصرف در زیبایی
پوست های چرب را می توان پس از پاک کردن آرایش یا لوسیونی که به طریق زیر فراهم می آید شست ؛ 15 گرم گل و برگ نعناع را به مدت تقریبی پانزده دقیقه در آب جوش دم کنید . این محلول را پس از صاف کردن و سرد شدن روی پوست صورت بمالید .





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

هفت بند برگ بید

http://uc-njavan.ir/images/ori0y40j3y7cxqs3t3e.jpg



هفت بند برگ بید یا هفت بند ترشکی از گونه های فلفل است . دارای ارتفاعی حدود 30 - 80 سانتیمتر است و از نظر بلندی گیاه و رنگ گل شبیه سایر هفت بندها می باشد .

قسمت های مورد استفاده : تمام گیاه

موارد استفاده : تمام گیاه ضدعفونی کننده و گند زدا و قابض می باشد و جهت رفع اسهال خونی به کار می رود . جوشانده آن برای ناراحتی های معده و تب به کار رفته است . برگ ها و بذر آن به صورت پخته و خام خوراکی است





منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

در خصوص گیاه بومادران مطلب ندیدم

[*FATIMA*]

در خصوص گیاه بومادران مطلب ندیدم

با سلام

والا تو کتابی که این مطالب ازش استخراج کردم درباره بومادران چیزی ننوشته ! نمیدونم شاید کوهستانی نیست شاید کشف نکرده شاید معطر نیست و خیلی شاید های دیگر ...

و حالا مطلب درباره بومادران : استخراج شده از سایت بیتوته [nishkhand]

http://www.beytoote.com/images/stories/health/hee317.jpg (http://www.beytoote.com/health/cure-herbaceous/medicinal1-properties-extract.html)

نام رایج در ایران: بومادران (http://www.beytoote.com/health/cure-herbaceous/bomadaran.html)

قسمت های دارویی: سرشاخه های گلدار و برگ آن. شاخه برگ دار و گاهی گل ها به تنهایی نیز مورد استفاده قرار می گیرند.

ترکیبات شیمیایی: این گیاه معطر دارای اسانس، اینولین و کمی تانن است و در کشورهای اروپایی به عنوان دارو برای قطع تب استفاده می شود.
سرشاخه های گلدار آن دارای اسانس نوعی هتروزید مولد اسید سیانیدریک، گلکو آلکالوئیدی به نام آکی لئن، اینولین، مواد چرب مومی، فیتوسترول، تانن، اسید آکونی تیک (اسید آکی لنیک) و ... است.

خواص دارویی گیاه بومادران : در قرون اولیه از بومادران برای بند آوردن خون و علاج زخم هایی که با خون ریزی همراه بوده، استفاده می کردند. مردم برخی از کشورها، از پیکر رویشی پخته شده این گیاه برای درمان کبودی ناشی از ضربه در اطراف چشم استفاده می کردند.
دم کرده سرشاخه های گلدار آن، در رفع گاستریت های حاد و مزمن، رفع نفخ و ترش کردن، اثر نافذ دارد. همچنین استفاده از دم کرده بومادران، سبب کاهش فشار خون شده و برای نارسایی های کیسه صفرا استفاده می شود. در ازدیاد ادرار و رفع سنگ کلیه نیز موثر است. به علاوه باد شکن و تب بُر نیز می باشد. اسانس آن خاصیت ضد باکتری و ضد تورم دارد. از این اسانس در صنایع دارویی، بهداشتی و آرایشی در تهیه کِرم ها و پمادهای محافظ پوست و داروهای ضد تورم استفاده می شود. بومادران به علت دارا بودن تانن و مواد تلخ عطری، به روی سلسله اعصاب و قلب نیز اثر می گذارد و در مواردی مانند خستگی عمومی، ضعف قلب، ورم ماهیچه های دل، بیماری های عصبی مانند ضعف اعصاب، هیستری، صرع و قلنج های تشنج آور، نتایج مفیدی می دهد. شیره تازه این گیاه در آنژین، احساس گرفتگی ناگهانی و خواب رفتگی سودمند است. همچنین بومادران بر اثر قابض بودن در رفع ترشحات زنانگی، بند آوردن خون و رفع اخلاط خونی، بواسیرهای خونی و اسهال ساده، اثر معالج دارد. این گیاه به طور خاصی تب بُر است. ضماد آن جهت درد سینه مفید است. بخور و جوشانده آن برای درمان زکام مفید است. پس در زمان سرماخوردگی استفاده از آن توضیه می شود. 1- ادرار را زیاد می کند، در نتیجه برای سنگ های کلیه مفید است. 2- باد شکن است. 3-ماساژ دادن محل درد با روغن بومادران یا گذاشتن سوخته آن بر روی محل زخم، موجب 4-تسکین درد و جلوگیری از خونریزی می شود. 5-در قدیم ضماد بومادران یعنی برگ های تازه آن را که با روغن ترمس (باقلای مصری) مخلوط بوده، بر روی محل کچلی یا روی صورت مردان جوان برای رویش مو قرار می دادند. 6-جوشانده سرشاخه گلدار آن برای رفع دردهای قاعدگی مفید است. ضماد بومادران برای درد سینه و انواع سردرد استفاده می شود.

طرز استفاده از گیاه بومادران :
1-دم کرده 10 تا 20 گرم سرشاخه گلدار یا برگ در نیم لیتر آب و مصرف یک تا سه فنجان در روز (این دم کرده چون سریعاً فاسد و تیره رنگ می شود باید همیشه به مقادیر کم تهیه شود) اصلح آن است که برای هر وعده، دم کرده تازه تهیه و مصرف کرد.
2-شیره تازه گیاه به مقدار 50 تا 100 گرم در روز.
3-تنطور (تنتور) یک پنجم به مقدار 30 تا 50 قطره در روز. 2-4 قاشق چایخوری از سرشاخه های گلدار را در یک فنجان آب دم کنید و در طول روز، 3 فنجان مصرف نمایید. 5-در استعمال خارج، از جوشانده 30 تا 60 در هزار سرشاخه های گلدار گیاه برای تهیه لوسیون ها، حمام و همچنین به کار بردن بصورت تنقیه استفاده بعمل می آید. شیره تازه گیاه نیز برای قراردادن بر روی زخم و جراحات، شکاف و ترک پستان و محل دردناک بواسیر، مورد استفاده قرار می گیرد. با افزودن 20 گرم اسانس بومادران به 45 گرم پماد کامفره، نوعی پماد برای مالیدن بر روی محل دردناک روماتیسم تهیه می شود. 6-دم کرده سرشاخه های گلدار بومادران به مدت 5 روز (صبح یک فنجان و شب یک فنجان)
7-برای رفع زخم معده، مفید ذکر شده و همچنین برای دفع صفرا.
برای رفع خارش شدید، 50 گرم گیاه را در یک حلب آب ریخته و بجوشانید و بدن را با آن بشوئید.

[*FATIMA*]

همیشه بهار

http://uc-njavan.ir/images/oafvvp69s4gcg71c1js.jpg



همیشه بهار گیاهی است به بلندی 30 تا 40 سانتیمتر که در اواخر بهار و سرتاسر تابستان گل می دهد . به صورت خودرو و در نواحی مدیترانه ای می روید . در مناطق دیگر کاشته می شود . ساقه اش محکم و پرزدار است . برگ هایش بی پایه ، اریب ، قاشقی متناوب دارای دندانه های اندک است . گل به رنگ زرد نارنجی ، منفرد و به شکل کلاپرک است . و می تواند به 5 تا 6 سانتیمتر عرض داشته باشد .

قسمت های مورد استفاده : گل

ترکیب : روغن فرار ، ساپونین ، لعاب ، قند ، اسید سالیسیلیک

خواص : محرک ، صاف کننده خون ، عرق آور ، التیام بخش

موارد مصرف : کم خونی ، زکام ، اریون ، آبله مرغان ، سرخک ، التیام زخم ها

تاریخچه : این گیاه مانند کاسنی و کاسنی زرد ( گل قاصد ) از تأثیر خورشید پیروی می کند و با نخستین شعاع خورشید باز می شود . با استفاده از فرضیه نشانه ها پاراسلوس در قرون وسطی ، با در نظر گرفتن رنگ گل این گیاه که بی شباهت به رنگ افراد مبتلا به یرقان نیست ، از آن برای درمان ناراحتی های کبدی بهره می جست . این کاربرد دارویی امروزه نزد همه دست اندرکاران پذیرفته شده است . گفته می شود که بعدها ، قابله ای بسیار ماهر از نوعی تنتور همیشه بهار برای تسکین درد مشتریانش اعجاز می کرد . چنین به نظر می رسید که روند زایمان را تسریع می کند . امروزه آشکار شده است که همیشه بهار برای تنظیم قاعدگی های نامنظم و خونریزی بیش از حد آن و یا در بازسازی آن در صورت قطع ، بسیار مؤثر است ، به شرط آنکه دم کرده یا نتتور همیشه بهار را یک هفته تمام پیش از شروع قاعدگی به کار برند . در استعمال داخلی ، در برخی مناطق ، برای درمان سرمازدگی ، زخم ها ، سوختگی ها ، اگزما و اختلالات عصبی صورت ، از این گیاه پمادی می سازند .

طرق مصرف :

استعمال داخلی
دم کرده 10 گرم گل را در نیم لیتر آب جوش دم کنید . روزانه چهار تا پنج فنجان بنوشید . این دم کرده صاف کننده خون و مسهل است
دم کرده ( پنج گل ) به عبارتی دیگر 10 گرم گل همیشه بهار ، گل گاوزبان ، اسطوخودوس ، پنیرک و اقطی در یک لیتر آب برای تب های همراه با بئورات توصیه شده است .

استعمال خارجی
تنتور = 50 گرم گلبرگ را در 250 گرم الکل بخوابانید . 20 قطره از تنتور را به صورت کمپرس روی زخم ها ، میخچه ، کورک ، زگیل و دیگر اشکال اختلالات جلدی به کار برید .

موارد مصرف زیبایی
همیشه بهار برای نرم کردن پوست های شکننده به کار می رود ؛ یک مشت گل و ساقه همیشه بهار را به مدت یک ربع ساعت در آب بسیار گرم که در حال جوش نباشد بریزید و پس از سرد شدن به صورت کمپرس ولرم روی پوست گردن و وصرت بمالید .






منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی

[*FATIMA*]

یونجه سیاه

http://uc-njavan.ir/images/aue7qh8au885vhe95csz.jpg



ساقه این یونجه بسیار متعدد ، منشعب از قاعده و غالباً پخش و خوابیده و نازک می باشد . برگ های آن سه برگچه ای ، با برگچه های واژ تخم مرغی ، کامل یا در انتها دندانه دار با گوشوارک های مثلثی و گل ها به رنگ زرد ، بسیار کوچک ، مجتمع در خوشه های تقریباً تخم مرغی ، فشرده و پرتعداد است . دمگل این گونه یونجه نازک ، نخی و طویلتر از برگ است . میوه یا نیام این گیاه بسیار کوچک ، بدون کرک ، سیاه رنگ ، قلوه ای ، در سطح محدب دارای رگه های کمانی و مورب و دارای یک دانه تخم مرغی است . موسم گلدهی در ماه های اردیبهشت و خرداد است .

قسمت مورد استفاده : اندام هوایی

موارد استفاده : عصاره گیاه ضد باکتری و ارام بخش می باشد






منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی