nafise sadeghi
4th July 2009, 03:01 AM
شناسايي و معرفي بهترين ارقام ( CULTIVARS) صادراتي انار در ايران: (http://alonefarmer.blogfa.com/post-2415.aspx)
در حال حاضر علاوه بر جمهوري اسلامي ايران كه بيشترين ميزان سطح زير كشت انار جهان را به خود اختصاص داده است ( سطح زيركشت باغات غيربارور، باغات بارور ، ميزان توليد ، عملكرد و صادرات درسال1384 به ترتيب عبارتند از: 7402 هكتار ، 56328 هكتار ،705164 تن ، 12519 كيلوگرم درهكتار و 24389 تن )در كشورهائي چون تركيه ، افغانستان ، پاكستان ، هندوستان، ارمنستان ، گرجستان ، تاجيكستان ، آذربايجان ، ليبي ، لبنان ، فلسطين اشغالي ، سودان ، برمه ، بنگلادش، موريتاني، مراكش ، قبرس ، يونان ، اسپانيا ، فرانسه ، چين ، ژاپن وآمريكا كشت اين محصول مرسوم است و در بين كشورهاي مذكور بعد از ايران بالاترين سطح زيركشت وتنوع ارقام انار مربوط به هندوستان ،تركيه و اسپانيا ميباشد كه در سالهاي اخير كشورهاي چين و آمريكا مبادرت به احداث باغات در سطح گسترده نموده اند و كشورهاي ديگري مانند استراليا ، آرژانتين و آفريقاي جنوبي درصدد كشت و سرمايه گذاري بر روي اين ميوه مي باشند.
با توجه به ظهور رقباي جديد در تجارت بين المللي ميوه انار و فرآورده هاي آن ( كنسانتره ) و لزوم حفظ و ارتقاء موقعيت ويژه كشورمان در عرضه اين محصول به دنيا ، مي بايست در طراحي برنامه هاي اقتصادي ، دقيق و فراگير عمل كرد ، لذا براي شناسايي و معرفي بهترين ارقام صادراتي انار كشور ، روند صادرات در ده سال گذشته و باغات جديد احداث شده در پنج سال گذشته مورد بررسي قرار گرفته است، براين اساس مهمترين صفات مرفولوژيكي ارقام صادراتي مناطق مختلف كشور كه براي صادركنندگان مقبوليت دارند عبارتند از : رنگ پوست ، رنگ دانه ، طعم دانه ، ضخامت پوست و وزن ميوه . اين ارقام تجاري كه حدود 35 درصد باغات انار و حدود 90 درصد ميزان صادرات انار كشور را شامل مي شود عبارتند از : ملس ساوه ،رباب ني ريز، شيشه كپ فردوس ، نادري بادرود ، ملس يزدي ، قجاق قم ، اردستاني مه ولات ، بجستاني گناباد و خزر بردسكن
صفات مرفولوژيكي مورد مطالعه :
1- رنگ پوست : پوست اين ارقام از صورتي تا قرمز متفاوت مي باشد ولي هر چه شدت رنگ قرمز بيشتر باشد از مقبوليت بيشتري برخوردار مي باشد .
2- رنگ دانه ( آريل ) : رنگ دانه اين ارقام از صورتي تا قرمز آتشين متفاوت مي باشد كه هر چه رنگ قرمز دانه بيشتر باشد از مقبوليت بيشتري برخوردار مي باشد.
3- طعم دانه ( آريل ): طعم اين ارقام از ملس تا شيرين متفاوت مي باشد كه هر چه ميزان قند نسبت به اسيد ميوه بيشتر باشد از مقبوليت بيشتري برخوردار مي باشد.
4- ضخامت پوست : با توجه به اينكه بيشترين ميزان صادرات انار به كشور كره جنوبي مي باشد و وسيله مورد استفاده كشتي هاي كانتينر دار مي باشند كه فاصله زماني تا رسيدن به آن كشور 25 تا 35 روز مي باشد ، پوست ضخيم ضمن كاهش اثرات فشارهاي احتمالي وارده به ميوه ، مي تواند درطي اين مدت وضعيت ظاهري و بازارپسندي ميوه را حفظ كند . پوست اين ارقام از متوسط تا بسيار ضخيم مي باشد .
5- وزن ميوه : يكي از فاكتورهاي مهم براي صادركنندگان انار حفظ نسبت هاي مختلف وزني در يك كانتينر مي باشد معمولاً كارتن هاي بسته بندي انار مي بايست داراي 5 كيلوگرم ميوه باشد و تعداد ميوه از 8 تا 22 عدد بنا به درخواست خريدار، درصد مشخصي از كل محموله را تشكيل مي دهد كه بسته هاي داراي ميوه بزرگ ( 8 تايي ) قيمت بالايي دارند.
علاوه بر اين صفات ،ارقام مذكور همگي تقريباً ديررس بوده و در صفات پوست كلفتي ، رنگ پوست و دانه قرمز و مزه ملس مشترك مي باشند و از نظر آلودگي به كرم گلوگاه انار مقاوم نمي باشند.
البته لازم به ذكر است درصورت تجهيز سيستم حمل و نقل و تخصيص تسهيلات براي صدور هوايي ، بعضي از ارقام پيش رس و پوست نازك كه متاسفانه حساس به كرم گلوگاه انار مي باشند ، مانند رقم « قند (مشكي) بردسكن » كه داراي پوست و دانه صورتي تا قرمز مي باشند ، رقم« آلك ساوه » ( اين رقم در استان فارس به رقم « آقايي » ودر استان سمنان به رقم« سرخك » و در استان تهران به رقم « عروسك » معروف مي باشد.) كه داراي پوست قرمز آتشين و دانه قرمز و رقم« بريت شيراز » كه داراي پوست و دانه صورتي متمايل به قرمز مي باشد از موقعيت تجاري خوبي در كشورهاي خارجي به خصوص كره جنوبي و ژاپن برخوردارند كه به دليل صفت پيش رسي ( شهريور ماه ) كه هنوز فصل برداشت9 رقم ديررس فوق الذكر (نيمه دوم مهربه بعد ) آغاز نشده است از قيمت بالايي برخوردارند و حدود 2 درصد از انارصادراتي كشور را شامل مي شوند.
جدول ذيل سطح زيركشت ( غيربارور و بارور ) ، ميزان توليد ، عملكرد و ارقام عمده مناطق مورد مطالعه ارقام مذكور رادر سال 1384 نشان مي دهد.
رديف
نام شهرستان
سطح زيركشت ( هكتار )
ميزان توليد
(تن)
عملكرد
(كيلوگرم در هكتار )
ارقام عمده
غير بارور
بارور
1
ساوه ( استان مركزي )
800
6700
100500
15000
ملس(معمولي،تبريزي و
يوسف خاني)، آقامحمدعلي،آلك (شيرين و ترش ) ، سياه
2
قم ( استان قم )
45
3030
37400
12343
قجاق،شاه پسند(دخترحمومي)
3
ني ريز(استان فارس)
701
2700
54000
20000
رباب، آقايي
4
مه ولات
( استان خراسان رضوي )
225
1850
35150
19000
اردستاني
5
فردوس
(استان خراسان جنوبي )
12
1610
1610
1000
شيشه كپ، شيرين شهوار
6
نطنز«بادرود»
(استان اصفهان )
50
1200
18000
15000
نادري
7
گناباد «بجستان »
(استان خراسان رضوي )
300
1025
10250
10000
بجستاني
8
يزد (استان يزد )
73
935
9000
9626
ملس،زاغ،ملس دانه سياه،
طوق گردن
9
بردسكن
( استان خراسان رضوي )
250
900
15300
17000
خزر، قند (مشكي)
لازم به توضيح است كه رقم مورد بررسي در هر يك از شهرستانها ، رقم غالب بوده و بيشترين سطح زيركشت را دارا مي باشد و در بقيه شهرستانهاي استان نيز عمدتاً وجود دارند براي مثال رقم رباب در شهرستان ارسنجان نيز وجود دارد و يا رقم شيشه كپ در شهرستان سرايان نيز وجود دارد كه عمدتاً داراي خصوصيات مشابه اي ميباشند . در سالهاي اخير در قالب طرحهاي توسعه باغات و اصلاح و جايگزيني باغات درجه سه و غيراقتصادي ، نهال ( قلمه ريشه دار ) 9 رقم ذكر شده بخصوص ارقام ملس ساوه ، رباب ني ريز ، نادري بادرود و شيشه كپ فردوس در مناطق مستعد ديگر كشور بخصوص استانهاي يزد ، اصفهان ، لرستان ، ايلام ، سمنان ، كرمانشاه ، توزيع شده است و باغات فني كه اغلب مجهز به سيستم آبياري تحت فشار مي باشند احداث شده است كه تا آخر برنامه چهارم و اوايل برنامه پنجم توليد انار تجاري و يكدست كشور افزايش قابل ملاحظه اي خواهد داشت.
متاسفانه يكي از علل كاهش كيفيت بعضي از ارقام صادراتي انارهاي دانه قرمز مذكور ،بخصوص ارقام بجستاني و
شيشه كپ در سالهاي اخير بخصوص در سال گذشته (1385) سفيدشدن دانه (آريل ) آنها همراه با كم آبي و سخت شدن هسته دانه عليرغم ظاهر سالم ميوه مي باشد كه بيشتر در منطقه بجستان و شهرستان فردوس مشاهده شده است و باعث كاهش بازارپسندي و قيمت آنها شده است كه برطبق بررسي هاي اوليه بعمل آمده در مناطق ذكر شده عواملي مانند سرماي شديد در پائيز و زمستان ، سرمازدگي بهاره، گرماي شديد در تير و مرداد ، خشكسالي و عدم تغذيه مناسب و اصولي، مديريت ناصحيح باغات انار مانند هرس صحيح باردهي و عدم مراقبت در مرحله داشت و يا بيماريهاي قارچي مي تواند در بروز اين عارضه مؤثر باشد و بيم آن مي رود كه در ديگر مناطق انارخيز نيز مشاهده گردد كه از سال گذشته در دستور كار مراكز و موسسات تحقيقاتي قرار گرفته تا انشاءا... قبل از آنكه اين عارضه به يك معضل ملي تبديل شود با آن مبارزه و از پراكنش آن جلوگيري گردد.
منابع مورد استفاده :
1- بهزادي شهربابكي ،حبيب. 1377. پراكندگي وتنوع ارقام انار در ايران،نشر آموزش كشاورزي، وزارت كشاورزي. سازمان تحقيقات ، آموزش وترويج كشاورزي، معاونت آموزش و تجهيز نيروي انساني. كرج، ايران .
2- بي نام. 1381 . آمارنامه هاي كشاورزي،وزارت جهاد كشاورزي .دفتر فناوري و اطلاعات، تهران، ايران.
3- .رنجبر، ولي ا... و همكاران . 1383 راهنماي كاشت ، داشت وبرداشت انار، نشر آموزش كشاورزي ، وزارت جهاد كشاورزي. سازمان تحقيقات و آموزش كشاورزي ، معاونت آموزش و تجهيز نيروي انساني . كرج ، ايران.
4- سالنامه هاي گمرك ايران
5- محسني ، علي. 1382. پيش نويس برنامه چهارم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي كشور، زير بخش باغباني،محصول انار. دفتر امورميوه هاي گرمسيري و نيمه گرمسيري. 89 صفحه.
6- محسني ، علي. 1382. نگاهي به وضعيت توليد انار. دفتر امورميوه هاي گرمسيري و نيمه گرمسيري. 39 صفحه.
7- مهندسين مشاور ويسان ، طرح مطالعات باغباني كشور، جلد پنجم ، انار– انجير – ميوه هاي گرمسيري، 1374.
8- ميرجليلي ، سيد عباس، 1381 .شناخت انار ، نشرآموزش كشاورزي ( به سفارش معاونت ترويج و نظام
بهره برداري )
نویسنده مقاله:علي محسني –رئيس گروه ميوه هاي نيمه گرمسيري- دفتر امور ميوه هاي گرمسيري و نيمه گرمسيري - معاونت امور توليدات گياهي – وزارت جهاد كشاورزي
http://alonefarmer.blogfa.com/post-2415.aspx
در حال حاضر علاوه بر جمهوري اسلامي ايران كه بيشترين ميزان سطح زير كشت انار جهان را به خود اختصاص داده است ( سطح زيركشت باغات غيربارور، باغات بارور ، ميزان توليد ، عملكرد و صادرات درسال1384 به ترتيب عبارتند از: 7402 هكتار ، 56328 هكتار ،705164 تن ، 12519 كيلوگرم درهكتار و 24389 تن )در كشورهائي چون تركيه ، افغانستان ، پاكستان ، هندوستان، ارمنستان ، گرجستان ، تاجيكستان ، آذربايجان ، ليبي ، لبنان ، فلسطين اشغالي ، سودان ، برمه ، بنگلادش، موريتاني، مراكش ، قبرس ، يونان ، اسپانيا ، فرانسه ، چين ، ژاپن وآمريكا كشت اين محصول مرسوم است و در بين كشورهاي مذكور بعد از ايران بالاترين سطح زيركشت وتنوع ارقام انار مربوط به هندوستان ،تركيه و اسپانيا ميباشد كه در سالهاي اخير كشورهاي چين و آمريكا مبادرت به احداث باغات در سطح گسترده نموده اند و كشورهاي ديگري مانند استراليا ، آرژانتين و آفريقاي جنوبي درصدد كشت و سرمايه گذاري بر روي اين ميوه مي باشند.
با توجه به ظهور رقباي جديد در تجارت بين المللي ميوه انار و فرآورده هاي آن ( كنسانتره ) و لزوم حفظ و ارتقاء موقعيت ويژه كشورمان در عرضه اين محصول به دنيا ، مي بايست در طراحي برنامه هاي اقتصادي ، دقيق و فراگير عمل كرد ، لذا براي شناسايي و معرفي بهترين ارقام صادراتي انار كشور ، روند صادرات در ده سال گذشته و باغات جديد احداث شده در پنج سال گذشته مورد بررسي قرار گرفته است، براين اساس مهمترين صفات مرفولوژيكي ارقام صادراتي مناطق مختلف كشور كه براي صادركنندگان مقبوليت دارند عبارتند از : رنگ پوست ، رنگ دانه ، طعم دانه ، ضخامت پوست و وزن ميوه . اين ارقام تجاري كه حدود 35 درصد باغات انار و حدود 90 درصد ميزان صادرات انار كشور را شامل مي شود عبارتند از : ملس ساوه ،رباب ني ريز، شيشه كپ فردوس ، نادري بادرود ، ملس يزدي ، قجاق قم ، اردستاني مه ولات ، بجستاني گناباد و خزر بردسكن
صفات مرفولوژيكي مورد مطالعه :
1- رنگ پوست : پوست اين ارقام از صورتي تا قرمز متفاوت مي باشد ولي هر چه شدت رنگ قرمز بيشتر باشد از مقبوليت بيشتري برخوردار مي باشد .
2- رنگ دانه ( آريل ) : رنگ دانه اين ارقام از صورتي تا قرمز آتشين متفاوت مي باشد كه هر چه رنگ قرمز دانه بيشتر باشد از مقبوليت بيشتري برخوردار مي باشد.
3- طعم دانه ( آريل ): طعم اين ارقام از ملس تا شيرين متفاوت مي باشد كه هر چه ميزان قند نسبت به اسيد ميوه بيشتر باشد از مقبوليت بيشتري برخوردار مي باشد.
4- ضخامت پوست : با توجه به اينكه بيشترين ميزان صادرات انار به كشور كره جنوبي مي باشد و وسيله مورد استفاده كشتي هاي كانتينر دار مي باشند كه فاصله زماني تا رسيدن به آن كشور 25 تا 35 روز مي باشد ، پوست ضخيم ضمن كاهش اثرات فشارهاي احتمالي وارده به ميوه ، مي تواند درطي اين مدت وضعيت ظاهري و بازارپسندي ميوه را حفظ كند . پوست اين ارقام از متوسط تا بسيار ضخيم مي باشد .
5- وزن ميوه : يكي از فاكتورهاي مهم براي صادركنندگان انار حفظ نسبت هاي مختلف وزني در يك كانتينر مي باشد معمولاً كارتن هاي بسته بندي انار مي بايست داراي 5 كيلوگرم ميوه باشد و تعداد ميوه از 8 تا 22 عدد بنا به درخواست خريدار، درصد مشخصي از كل محموله را تشكيل مي دهد كه بسته هاي داراي ميوه بزرگ ( 8 تايي ) قيمت بالايي دارند.
علاوه بر اين صفات ،ارقام مذكور همگي تقريباً ديررس بوده و در صفات پوست كلفتي ، رنگ پوست و دانه قرمز و مزه ملس مشترك مي باشند و از نظر آلودگي به كرم گلوگاه انار مقاوم نمي باشند.
البته لازم به ذكر است درصورت تجهيز سيستم حمل و نقل و تخصيص تسهيلات براي صدور هوايي ، بعضي از ارقام پيش رس و پوست نازك كه متاسفانه حساس به كرم گلوگاه انار مي باشند ، مانند رقم « قند (مشكي) بردسكن » كه داراي پوست و دانه صورتي تا قرمز مي باشند ، رقم« آلك ساوه » ( اين رقم در استان فارس به رقم « آقايي » ودر استان سمنان به رقم« سرخك » و در استان تهران به رقم « عروسك » معروف مي باشد.) كه داراي پوست قرمز آتشين و دانه قرمز و رقم« بريت شيراز » كه داراي پوست و دانه صورتي متمايل به قرمز مي باشد از موقعيت تجاري خوبي در كشورهاي خارجي به خصوص كره جنوبي و ژاپن برخوردارند كه به دليل صفت پيش رسي ( شهريور ماه ) كه هنوز فصل برداشت9 رقم ديررس فوق الذكر (نيمه دوم مهربه بعد ) آغاز نشده است از قيمت بالايي برخوردارند و حدود 2 درصد از انارصادراتي كشور را شامل مي شوند.
جدول ذيل سطح زيركشت ( غيربارور و بارور ) ، ميزان توليد ، عملكرد و ارقام عمده مناطق مورد مطالعه ارقام مذكور رادر سال 1384 نشان مي دهد.
رديف
نام شهرستان
سطح زيركشت ( هكتار )
ميزان توليد
(تن)
عملكرد
(كيلوگرم در هكتار )
ارقام عمده
غير بارور
بارور
1
ساوه ( استان مركزي )
800
6700
100500
15000
ملس(معمولي،تبريزي و
يوسف خاني)، آقامحمدعلي،آلك (شيرين و ترش ) ، سياه
2
قم ( استان قم )
45
3030
37400
12343
قجاق،شاه پسند(دخترحمومي)
3
ني ريز(استان فارس)
701
2700
54000
20000
رباب، آقايي
4
مه ولات
( استان خراسان رضوي )
225
1850
35150
19000
اردستاني
5
فردوس
(استان خراسان جنوبي )
12
1610
1610
1000
شيشه كپ، شيرين شهوار
6
نطنز«بادرود»
(استان اصفهان )
50
1200
18000
15000
نادري
7
گناباد «بجستان »
(استان خراسان رضوي )
300
1025
10250
10000
بجستاني
8
يزد (استان يزد )
73
935
9000
9626
ملس،زاغ،ملس دانه سياه،
طوق گردن
9
بردسكن
( استان خراسان رضوي )
250
900
15300
17000
خزر، قند (مشكي)
لازم به توضيح است كه رقم مورد بررسي در هر يك از شهرستانها ، رقم غالب بوده و بيشترين سطح زيركشت را دارا مي باشد و در بقيه شهرستانهاي استان نيز عمدتاً وجود دارند براي مثال رقم رباب در شهرستان ارسنجان نيز وجود دارد و يا رقم شيشه كپ در شهرستان سرايان نيز وجود دارد كه عمدتاً داراي خصوصيات مشابه اي ميباشند . در سالهاي اخير در قالب طرحهاي توسعه باغات و اصلاح و جايگزيني باغات درجه سه و غيراقتصادي ، نهال ( قلمه ريشه دار ) 9 رقم ذكر شده بخصوص ارقام ملس ساوه ، رباب ني ريز ، نادري بادرود و شيشه كپ فردوس در مناطق مستعد ديگر كشور بخصوص استانهاي يزد ، اصفهان ، لرستان ، ايلام ، سمنان ، كرمانشاه ، توزيع شده است و باغات فني كه اغلب مجهز به سيستم آبياري تحت فشار مي باشند احداث شده است كه تا آخر برنامه چهارم و اوايل برنامه پنجم توليد انار تجاري و يكدست كشور افزايش قابل ملاحظه اي خواهد داشت.
متاسفانه يكي از علل كاهش كيفيت بعضي از ارقام صادراتي انارهاي دانه قرمز مذكور ،بخصوص ارقام بجستاني و
شيشه كپ در سالهاي اخير بخصوص در سال گذشته (1385) سفيدشدن دانه (آريل ) آنها همراه با كم آبي و سخت شدن هسته دانه عليرغم ظاهر سالم ميوه مي باشد كه بيشتر در منطقه بجستان و شهرستان فردوس مشاهده شده است و باعث كاهش بازارپسندي و قيمت آنها شده است كه برطبق بررسي هاي اوليه بعمل آمده در مناطق ذكر شده عواملي مانند سرماي شديد در پائيز و زمستان ، سرمازدگي بهاره، گرماي شديد در تير و مرداد ، خشكسالي و عدم تغذيه مناسب و اصولي، مديريت ناصحيح باغات انار مانند هرس صحيح باردهي و عدم مراقبت در مرحله داشت و يا بيماريهاي قارچي مي تواند در بروز اين عارضه مؤثر باشد و بيم آن مي رود كه در ديگر مناطق انارخيز نيز مشاهده گردد كه از سال گذشته در دستور كار مراكز و موسسات تحقيقاتي قرار گرفته تا انشاءا... قبل از آنكه اين عارضه به يك معضل ملي تبديل شود با آن مبارزه و از پراكنش آن جلوگيري گردد.
منابع مورد استفاده :
1- بهزادي شهربابكي ،حبيب. 1377. پراكندگي وتنوع ارقام انار در ايران،نشر آموزش كشاورزي، وزارت كشاورزي. سازمان تحقيقات ، آموزش وترويج كشاورزي، معاونت آموزش و تجهيز نيروي انساني. كرج، ايران .
2- بي نام. 1381 . آمارنامه هاي كشاورزي،وزارت جهاد كشاورزي .دفتر فناوري و اطلاعات، تهران، ايران.
3- .رنجبر، ولي ا... و همكاران . 1383 راهنماي كاشت ، داشت وبرداشت انار، نشر آموزش كشاورزي ، وزارت جهاد كشاورزي. سازمان تحقيقات و آموزش كشاورزي ، معاونت آموزش و تجهيز نيروي انساني . كرج ، ايران.
4- سالنامه هاي گمرك ايران
5- محسني ، علي. 1382. پيش نويس برنامه چهارم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي كشور، زير بخش باغباني،محصول انار. دفتر امورميوه هاي گرمسيري و نيمه گرمسيري. 89 صفحه.
6- محسني ، علي. 1382. نگاهي به وضعيت توليد انار. دفتر امورميوه هاي گرمسيري و نيمه گرمسيري. 39 صفحه.
7- مهندسين مشاور ويسان ، طرح مطالعات باغباني كشور، جلد پنجم ، انار– انجير – ميوه هاي گرمسيري، 1374.
8- ميرجليلي ، سيد عباس، 1381 .شناخت انار ، نشرآموزش كشاورزي ( به سفارش معاونت ترويج و نظام
بهره برداري )
نویسنده مقاله:علي محسني –رئيس گروه ميوه هاي نيمه گرمسيري- دفتر امور ميوه هاي گرمسيري و نيمه گرمسيري - معاونت امور توليدات گياهي – وزارت جهاد كشاورزي
http://alonefarmer.blogfa.com/post-2415.aspx