SouRosh. FaD
20th October 2013, 03:57 PM
بهبود کيفيت فضاهاي عمومي شهرها بر فعاليت روزمره و اجتماعي شهروندان تاثير مي گذارد و اين تاثير را بهتر از هر جاي ديگر مي توان در معابر ويژه پيادگان يا مکان هاي بسته بر ترافيک موتوري مشاهده کرد. در نمونه هاي متعدد اين بهبود کيفيت تعداد پياده ها را دو برابر کرده و ميانگين زماني را که مردم در بيرون از ساختمان ها به سر مي برند طولاني تر کرده و نيز تنوع فعاليت ها در محيط شهر را افزايش داده است.
جان گل در کتاب مطرح خود با نام زندگي در ميان ساختمان ها نقطه آغاز مناسبي براي بررسي انواع فعاليت هايي که ممکن است ما به دنبال آن تشويق آن در خيابان باشيم فراهم مي کند. او اينگونه مي گويد که سه نوع فعاليت ممکن است مشاهده گردد:
فعاليت هاي ضروري - کارهايي که مجبوريم انجام دهيم.
فعالي هاي انتخابي - کارهايي که انتخاب مي کنيم تا انجام دهيم.
فعاليت هاي منتجه (يا اجتماعي) . (Biddulph, 2007)
آميزش فعاليت هاي بيرون از خانه تحت تاثير شرايط مکاني و محيطي است و محيط کالبدي يکي از عوامل تاثير گذارنده بر اين فعاليت ها است. فعاليت هاي ضروري کمابيش اجباري است؛ مانند رفتن به مدرسه يا کار, خريد, ايستادن در صف اتوبوس, يا به انتظار کسي ماندن و کاري را به انجام رسانيدن. به طور کلي فعاليت هاي روزمره مردم در اين گروه قرار مي گيرد بيشتر اينها فعاليت هايي است که اغلب با پياده روي صورت مي گيرد. از اينجا که فعاليت هايي از اين دست اجباري است کمترين تاثير را از محيط مادي و فضاي عمومي مي پذيرد, چون در همه روزهاي سال و در تحت هر شرايطي انجام مي پذيرد.
فعاليت هاي انتخابي زماني صورت مي گيرد که فرد تمايل به آن داشته باشد و زمان و مکان مساعدت کند؛ مانند پياده روي براي استفاده از هواي تازه, ايستادن و تماشاي جنب و جوش زندگي يا نشستن و لذت بردن از آفتاب. اين فعاليت ها تنها زماني رخ مي دهند که شرايط محيط بيروني مطلوب باشد و هوا و مکان مساعد. رابطه اين گروه از فعاليت ها با طراحي کالبدي فضاهاي عمومي بيشتر از فعاليت هاي ديگر است, چرا که اغلب تفريحات سالم در اين گروه قرار مي گيرند.
اگر محيط بيروني کيفيت نازلي داشته باشد, مردم فقط فعاليت هاي ضروري را انجام مي دهند؛ و در جايي که کيفيت فضايي بالاست علاوه بر اينکه به فعاليت هاي ضروري مي پردازند تمايل آنها به حضور در محيط کوچه و خيابان بيشتر مي شود و بسا که پياده روي را به عبور سريع با اتومبيل ترجيح دهند.
فعاليت اجتماعي به همه فعاليت هايي اطلاق مي گردد به حضور ديگران در فضاي عمومي نيازمند است؛ مانند بازي کودکان, ديدار کوتاه با همسايگان و کسبه محل, انواع فعاليت هاي محله اي و رايج ترين فعاليت يعني تماس هاي انفعالي مردم با يکديگر که همان ديدن ديگران و شنيدن حرف هاي ايشان است. فعاليت هاي اجتماعي به صورت خود بخودي روي نمي دهند, چرا که مردم ديگري هم در همان محيط حضور دارند, با يکديگر ملاقات مي کنند, از کنار هم مي گذرند يا صرفا در ديدرس همديگر قرا دارند. در خيابان هاي مسکوني, نزديک محل کار و مدرسه که مردم علائق و خواستگاه هاي مشترک دارند, فعاليت هاي اجتماعي رونق بيشتري مي گيرند, اما در خيابان هاي شهر و مرکز شهر فعاليت هاي اجتماعي حالتي گذرا دارند و اغلب به تماس هاي انفعالي محدود مي شوند. اين گونه فعاليت ها هم ممکن است دلپذير باشند و نطفه فعاليت هاي اجتماعي پر بارتري گردند. (Gehl, 1996)
بنابراین ميزان فعاليت هاي ضروري که در خيابان رخ مي دهند در نسبت با کيفيت محيطي, مقدار ثابتي باقي مي مانند. در مقابل بهبود محيط سبب افزايش قابل توجهي در ميزان فعاليت هاي انتخابي شده و به تبع آن اين امر ميزان فعاليت هاي اجتماعي ميان مردم را افزايش مي دهد. (Biddulph, 2007)
کار در کتاب "فضاي عمومي" با دقت بيشتري طيف فعاليت هايي که افراد مختلف انجام مي دهند را نشان داده که اين موارد را هم مي توان به گونه کارامدي در طبقه بندي مطرح شده توسط گل دسته بندي کرد. استفاده از اين ايده ها, سبب گسترده تر شدن نگرشمان در طراحي خيابان مي شود به گونه اي که بيش از تفکر در مورد ميزان رفت و آمد موثر خودرو ها و پياده ها, به ميزان همسازتر شدن با طيف وسيع تري از فعاليت هاي انتخابي و منتجه اجتماعي خواهيم پرداخت. اين امر ممکن است منجر به اين شود که مهندسان, خود را فقط منحصر به اطلاعات مربوط به تعداد سواره ها و پياده هايي که در يک ساعت از يک مکان مي گذرند نکنند بلکه آنان را به تعداد عابران و دوچرخه سواران در واحد زمان, زماني که صرف بازي مي شود, زماني که صرف نشستن بر روي نيمکت مي شود, ويا حتي ميزان وقوع مکالمات مشاهده شده در خيابان علاقه مند سازند! از اين طريق ممکن است به طور کلي بتوان فهميد مناطق مسکوني چگونه ممکن است استفاده شوند, اما با اين حال توجه دقيق به نياز هاي گروه هاي خاص از اهميت بالايي برخوردار است. به طور مشخص, جوانان و سالمندان نيازهاي خاصي دارند که بايد مورد توجه قرار گيرد.
جان گل در کتاب مطرح خود با نام زندگي در ميان ساختمان ها نقطه آغاز مناسبي براي بررسي انواع فعاليت هايي که ممکن است ما به دنبال آن تشويق آن در خيابان باشيم فراهم مي کند. او اينگونه مي گويد که سه نوع فعاليت ممکن است مشاهده گردد:
فعاليت هاي ضروري - کارهايي که مجبوريم انجام دهيم.
فعالي هاي انتخابي - کارهايي که انتخاب مي کنيم تا انجام دهيم.
فعاليت هاي منتجه (يا اجتماعي) . (Biddulph, 2007)
آميزش فعاليت هاي بيرون از خانه تحت تاثير شرايط مکاني و محيطي است و محيط کالبدي يکي از عوامل تاثير گذارنده بر اين فعاليت ها است. فعاليت هاي ضروري کمابيش اجباري است؛ مانند رفتن به مدرسه يا کار, خريد, ايستادن در صف اتوبوس, يا به انتظار کسي ماندن و کاري را به انجام رسانيدن. به طور کلي فعاليت هاي روزمره مردم در اين گروه قرار مي گيرد بيشتر اينها فعاليت هايي است که اغلب با پياده روي صورت مي گيرد. از اينجا که فعاليت هايي از اين دست اجباري است کمترين تاثير را از محيط مادي و فضاي عمومي مي پذيرد, چون در همه روزهاي سال و در تحت هر شرايطي انجام مي پذيرد.
فعاليت هاي انتخابي زماني صورت مي گيرد که فرد تمايل به آن داشته باشد و زمان و مکان مساعدت کند؛ مانند پياده روي براي استفاده از هواي تازه, ايستادن و تماشاي جنب و جوش زندگي يا نشستن و لذت بردن از آفتاب. اين فعاليت ها تنها زماني رخ مي دهند که شرايط محيط بيروني مطلوب باشد و هوا و مکان مساعد. رابطه اين گروه از فعاليت ها با طراحي کالبدي فضاهاي عمومي بيشتر از فعاليت هاي ديگر است, چرا که اغلب تفريحات سالم در اين گروه قرار مي گيرند.
اگر محيط بيروني کيفيت نازلي داشته باشد, مردم فقط فعاليت هاي ضروري را انجام مي دهند؛ و در جايي که کيفيت فضايي بالاست علاوه بر اينکه به فعاليت هاي ضروري مي پردازند تمايل آنها به حضور در محيط کوچه و خيابان بيشتر مي شود و بسا که پياده روي را به عبور سريع با اتومبيل ترجيح دهند.
فعاليت اجتماعي به همه فعاليت هايي اطلاق مي گردد به حضور ديگران در فضاي عمومي نيازمند است؛ مانند بازي کودکان, ديدار کوتاه با همسايگان و کسبه محل, انواع فعاليت هاي محله اي و رايج ترين فعاليت يعني تماس هاي انفعالي مردم با يکديگر که همان ديدن ديگران و شنيدن حرف هاي ايشان است. فعاليت هاي اجتماعي به صورت خود بخودي روي نمي دهند, چرا که مردم ديگري هم در همان محيط حضور دارند, با يکديگر ملاقات مي کنند, از کنار هم مي گذرند يا صرفا در ديدرس همديگر قرا دارند. در خيابان هاي مسکوني, نزديک محل کار و مدرسه که مردم علائق و خواستگاه هاي مشترک دارند, فعاليت هاي اجتماعي رونق بيشتري مي گيرند, اما در خيابان هاي شهر و مرکز شهر فعاليت هاي اجتماعي حالتي گذرا دارند و اغلب به تماس هاي انفعالي محدود مي شوند. اين گونه فعاليت ها هم ممکن است دلپذير باشند و نطفه فعاليت هاي اجتماعي پر بارتري گردند. (Gehl, 1996)
بنابراین ميزان فعاليت هاي ضروري که در خيابان رخ مي دهند در نسبت با کيفيت محيطي, مقدار ثابتي باقي مي مانند. در مقابل بهبود محيط سبب افزايش قابل توجهي در ميزان فعاليت هاي انتخابي شده و به تبع آن اين امر ميزان فعاليت هاي اجتماعي ميان مردم را افزايش مي دهد. (Biddulph, 2007)
کار در کتاب "فضاي عمومي" با دقت بيشتري طيف فعاليت هايي که افراد مختلف انجام مي دهند را نشان داده که اين موارد را هم مي توان به گونه کارامدي در طبقه بندي مطرح شده توسط گل دسته بندي کرد. استفاده از اين ايده ها, سبب گسترده تر شدن نگرشمان در طراحي خيابان مي شود به گونه اي که بيش از تفکر در مورد ميزان رفت و آمد موثر خودرو ها و پياده ها, به ميزان همسازتر شدن با طيف وسيع تري از فعاليت هاي انتخابي و منتجه اجتماعي خواهيم پرداخت. اين امر ممکن است منجر به اين شود که مهندسان, خود را فقط منحصر به اطلاعات مربوط به تعداد سواره ها و پياده هايي که در يک ساعت از يک مکان مي گذرند نکنند بلکه آنان را به تعداد عابران و دوچرخه سواران در واحد زمان, زماني که صرف بازي مي شود, زماني که صرف نشستن بر روي نيمکت مي شود, ويا حتي ميزان وقوع مکالمات مشاهده شده در خيابان علاقه مند سازند! از اين طريق ممکن است به طور کلي بتوان فهميد مناطق مسکوني چگونه ممکن است استفاده شوند, اما با اين حال توجه دقيق به نياز هاي گروه هاي خاص از اهميت بالايي برخوردار است. به طور مشخص, جوانان و سالمندان نيازهاي خاصي دارند که بايد مورد توجه قرار گيرد.