*FATIMA*
20th October 2013, 12:40 AM
بیابان
دانشمندان گیاه شناس معتقدند بیابان ها مناطقی هستند که فقر شدید پوشش گیاهی دارند ، یعنی از نظر تنوع گونه ای و تراکم گیاهی بسیار فقیرند .
زمین شناسان مناطقی را بیابان می دانند که واجد سازنده های زمین شناسی شور و تبخیری ( املاح گچ و نمک ) هستند . و از نظر پوشش گیاهی فقیرند .
اکولوژیست ها معتقدند ، بیابان ها اکوسیستم هایی هستند که تولید نسوج گیاهی در آن ها کم است ، یعنی از نظر تولید انرژی شیمیایی فقیر هستند .
خاک شناسان عرصه هایی که قوه بارخیزی یا تولید را به دلیلی از دست می دهند ، یا خیلی پایین می آیند بیابان نامیده اند . ویژگی این خاک ها عموماً شامل : نفوذپذیری ضعیف ، مواد آلی پایین ، لایه های تجمع نمک در سطح ، رس های کم توسعه یافته ، ظرفیت پایین تبادل کاتیونی ، رنگ قرمز تیره و توسعه کم افق های خاک است .
ژئومورفولوگ ها ، جهت طبقه بندی بیابان ها از اختصاصات ساختاری و مورفوژنیک استفاده می کنند و با تلفیق تعدادی از عوارض ژئومورفولوژی خاص بیابان از جمله کویرها ، تپه های ماسه ای ، بدلندها ، رخنمون های سنگی ، مخروط افکنه های آبرفتی ، کالوت ها ، گلاسی ها و امثال آن ها براساس ویژگی مواد سطحی و شعاع و عملکرد قرآیندهای رودخانه ای و بادی به تقسیم بندی بیابان ها اقدام نموده اند .
براساس متداول ترین تعریف بیابان منطقه سرد یا گرم و در مجموع خشکی است که در آن محیط از نظر تراکم و تنوع پوشش گیاهی بسیار فقیر است . البته ، گاهی در بیابان برکه های آب یا توده هایی از علف به طور پراکنده دیده می شود ، ولی در مجموع اصطلاح بیابان به مناطقی اطلاق می شود که به هر عنوان شرایط آب و هوایی و زمینی برای گیاه و جانور سخت و طاقت فرسا باشد . در چنین مناطقی معمولاً فرسایش بادی به طور وسیع عمل می نماید و باعث خسارات هنگفتی به مزارع و بناها و راه های ارتباطی می شود .
واژه بیابان تعریف های متعددی دارد . در فرهنگ ایرانی واژه بیابان به مناطق خشک و کم آب و علف اطلاق می شود . بیابان در زبان فارسی کهن " ویاپان " یعنی جای بی آب و در زبان اردو به معنی منطقه بدون جنگل " بی آب ان " به کار رفته است . بیابان در فرهنگ عرب به صحرا و در فرهنگ انگلیسی به دزرت معروف است .
به رغم تلاش های گسترده اقلیم شناسان در زمینه ارائه یک طبقه بندی اقلیمی از بیابان های جهان ، اختلاف نظرهای فراوانی وجود دارد که دلیل آن معیارها و شاخص های تفکیک کننده مناطق بیابانی است ، که ویژگی های مختلفی دارند . در اینجا به برخی از تعریف هایی که از بیابان به عمل آمده ، اشاره می کنیم :
- بیابان به مناطقی گفته می شود که 12 ماه متوالی بدون بارش دارد .
- بیابان به مناطقی گفته می شود که متوسط بارندگی ماهیانه آن کمتر از دو برابر متوسط درجه حرارت ماهیانه در همه روزهای سال است .
- بیابان به مناطقی گفته می شود که تبخیر و تعرق بالقوه ماهیانه و سالانه آن کمتر از بارندگی ماهیانه و سالانه است .
- بیابان به مناطقی گفته می شود که متوسط بارندگی سالانه آن کمتر از 200 میلیمتر در سال است .
unep در سال 1977 تعریفی از بیابان ارائه داد که طبق آن ، بیابان به اکوسیستم های زوال یافته ای اطلاق می شود که استعداد تولید طبیعی گیاهی ( بیوماس ) در آنها کاهش یافته و یا به طور کلی از بین رفته است و این مهم نه تنها به عوامل اقلیمی بلکه به عوامل دیگر محیطی از جمله ساختار زمین شناسی و توپوگرافی ، کمیت و کیفیت آب و خاک و بویژه دخالت های انسان در محیط بستگی دارد .
منبع : اکولوژی مناطق بیابانی
نوشته
عباس حنطه
علی اکبر دماوندی
تهیه و تنظیم : سایت علمی نخبگان جوان
دانشمندان گیاه شناس معتقدند بیابان ها مناطقی هستند که فقر شدید پوشش گیاهی دارند ، یعنی از نظر تنوع گونه ای و تراکم گیاهی بسیار فقیرند .
زمین شناسان مناطقی را بیابان می دانند که واجد سازنده های زمین شناسی شور و تبخیری ( املاح گچ و نمک ) هستند . و از نظر پوشش گیاهی فقیرند .
اکولوژیست ها معتقدند ، بیابان ها اکوسیستم هایی هستند که تولید نسوج گیاهی در آن ها کم است ، یعنی از نظر تولید انرژی شیمیایی فقیر هستند .
خاک شناسان عرصه هایی که قوه بارخیزی یا تولید را به دلیلی از دست می دهند ، یا خیلی پایین می آیند بیابان نامیده اند . ویژگی این خاک ها عموماً شامل : نفوذپذیری ضعیف ، مواد آلی پایین ، لایه های تجمع نمک در سطح ، رس های کم توسعه یافته ، ظرفیت پایین تبادل کاتیونی ، رنگ قرمز تیره و توسعه کم افق های خاک است .
ژئومورفولوگ ها ، جهت طبقه بندی بیابان ها از اختصاصات ساختاری و مورفوژنیک استفاده می کنند و با تلفیق تعدادی از عوارض ژئومورفولوژی خاص بیابان از جمله کویرها ، تپه های ماسه ای ، بدلندها ، رخنمون های سنگی ، مخروط افکنه های آبرفتی ، کالوت ها ، گلاسی ها و امثال آن ها براساس ویژگی مواد سطحی و شعاع و عملکرد قرآیندهای رودخانه ای و بادی به تقسیم بندی بیابان ها اقدام نموده اند .
براساس متداول ترین تعریف بیابان منطقه سرد یا گرم و در مجموع خشکی است که در آن محیط از نظر تراکم و تنوع پوشش گیاهی بسیار فقیر است . البته ، گاهی در بیابان برکه های آب یا توده هایی از علف به طور پراکنده دیده می شود ، ولی در مجموع اصطلاح بیابان به مناطقی اطلاق می شود که به هر عنوان شرایط آب و هوایی و زمینی برای گیاه و جانور سخت و طاقت فرسا باشد . در چنین مناطقی معمولاً فرسایش بادی به طور وسیع عمل می نماید و باعث خسارات هنگفتی به مزارع و بناها و راه های ارتباطی می شود .
واژه بیابان تعریف های متعددی دارد . در فرهنگ ایرانی واژه بیابان به مناطق خشک و کم آب و علف اطلاق می شود . بیابان در زبان فارسی کهن " ویاپان " یعنی جای بی آب و در زبان اردو به معنی منطقه بدون جنگل " بی آب ان " به کار رفته است . بیابان در فرهنگ عرب به صحرا و در فرهنگ انگلیسی به دزرت معروف است .
به رغم تلاش های گسترده اقلیم شناسان در زمینه ارائه یک طبقه بندی اقلیمی از بیابان های جهان ، اختلاف نظرهای فراوانی وجود دارد که دلیل آن معیارها و شاخص های تفکیک کننده مناطق بیابانی است ، که ویژگی های مختلفی دارند . در اینجا به برخی از تعریف هایی که از بیابان به عمل آمده ، اشاره می کنیم :
- بیابان به مناطقی گفته می شود که 12 ماه متوالی بدون بارش دارد .
- بیابان به مناطقی گفته می شود که متوسط بارندگی ماهیانه آن کمتر از دو برابر متوسط درجه حرارت ماهیانه در همه روزهای سال است .
- بیابان به مناطقی گفته می شود که تبخیر و تعرق بالقوه ماهیانه و سالانه آن کمتر از بارندگی ماهیانه و سالانه است .
- بیابان به مناطقی گفته می شود که متوسط بارندگی سالانه آن کمتر از 200 میلیمتر در سال است .
unep در سال 1977 تعریفی از بیابان ارائه داد که طبق آن ، بیابان به اکوسیستم های زوال یافته ای اطلاق می شود که استعداد تولید طبیعی گیاهی ( بیوماس ) در آنها کاهش یافته و یا به طور کلی از بین رفته است و این مهم نه تنها به عوامل اقلیمی بلکه به عوامل دیگر محیطی از جمله ساختار زمین شناسی و توپوگرافی ، کمیت و کیفیت آب و خاک و بویژه دخالت های انسان در محیط بستگی دارد .
منبع : اکولوژی مناطق بیابانی
نوشته
عباس حنطه
علی اکبر دماوندی
تهیه و تنظیم : سایت علمی نخبگان جوان