خانه شیشه ای

[امیر دانته]

آنچه موجب شهرت و اقتدار جانسون شد، طراحی خانه ای زیبا اما ساده ای بود که نه فقط بعنوان کاری اصیل و واقعی در معماری بلکه به عنوان شاهکار معماری و کاری فوق العاده در رده معماران بزرگ کلاسیک شناخته شد.
http://www.delta.ir/images/news/fe5gqedj.jpg

ایده این کار به ۱۰ سال قبل باز می گردد، زمانی که جانسون و میس با هم در مورد ساختمانی کاملاً شیشه ای و امکان ساخت آن به بحث نشسته بودند. از این منظر، شاید جانسون این طرح خود را مدیون میس باشد و حتی به عقیده برخی این کار وی تقلیدی از طرح Fransworth است که در سال ۱۹۵۰ در پلانو ایلینویز، در کنار رودخانه فاکس اجرا شد.

http://www.delta.ir/images/news/gtjobqrg.jpg
خانه شیشه ای ملهم از طرح ماله ویچ ۱۷۸۰ و آرامگاه نیوتن لدوکس است.

http://www.delta.ir/images/news/lgjnjjcr.jpg

در این بنا سطوح بالای سر، سطوح عمودی، نحوه رسیدن به بنا و فضاهای زیر مجموعه فضایی بزرگ تر، همگی قابل تعمق و بررسی اند. به گفته جانسون، استوانه سرویس بهداشتی از طرح ماله ویچ الهام گرفته شده است. این استوانه آجری اشاره به معماری سنتی آمریکا دارد. فضای خانه به ۶ بخش تقسیم شده که مبلمان خانه، تعریف کننده المان های سطوح و فضاهای عملکردی اند. در این بنا تقریباً هیچ دیواری وجود ندارد و سطح بام، اصلی ترین عنصر تعریف کننده فضاست که فرم ها و زیر فضاهای زیرین خود را سازمان دهی می کند. این بنای دلپذیر در میان باغی خصوصی واقع شده و احتمالاً هیچ فضای معماری محصور دیگری نمی تواند سیالیت و سبکی این خانه را داشته باشد. در وصف این خانه عنوان شده، در مبلمان فضای داخلی دقت کنید، بی سبب نیست که آن را خانه بی پایان نامیده اند. ساخت این بنا دو سال طول کشید .

http://www.delta.ir/images/news/ijvzok4u.jpg

جهت ورودی به باغ به گونه ای است که از حریم خانه دور بوده و خانه دیده نمی شود. خانه شیشه ای (به عنوان بخش خصوصی) از سمت خانه مهمان به خوبی قابل مشاهده است..

http://www.delta.ir/images/news/00iltxtd.jpg


جانسون در سال های بعد مجموعه های دیگری به این سایت اضافه کرد؛ چرا که فضای باغ مانند او گنجایش طرح های دیگر وی را نیز داشت. برخی از فضاهای تعریف شده در سایت عبارتند از: ورودی، پارکینگ، خانه مهمان، مجسمه و خانه شیشه ای
http://www.delta.ir/images/news/5aslv1ok.jpg
.
Mr. Johnson with his Glass House in July, 1949 in New Canaan

وی شیشه را مظهر پاکی، صافی، زلالی و نرمی می دانست و این طرز تفکر، از خلال کارهایش، به بیننده نیز القا می شود. در ساخت خانه و بناهای عمومی وی، شیشه نقش عمده ای در میان مصالح ساختمانی داشت و در این کار شهرت جهانی پیدا کرد. او در طول ۷-۶ سال یکسری از خانه ها با تنوع های گوناگون و در همان سبک و سیاق خانه شیشه ای ساخت. مجله رکورد در سال ۲۰۰۰ خانه شیشه ای وی را در میان ۱۰۰ بنای برتر قرن بیستم جای داده است.

http://www.delta.ir/images/news/4qnv1z4j.jpg
Philip Johnson outside the Glass House in 1998

خانۀ شیشه ای که فلیپ جانسون برای خود طراحی کرده بود،مفهوم خانه را به طور کاملا متفاوت جلوه می دهد.در این بنا دیوارها به پنجره تبدیل می شوند، محرمیت زندگی خصوصی از بین رفته است و کاملا از بیرون نمایان است. با این همه، خانۀ شیشه ای قابل سکونت است چرا که فقط یک نفر در آن زندگی می کند و محیط اطراف آن نیز پر از درخت بوده و کاملا حفاظت شده است. این خانه که ظاهرا تنها از هوا ساخته شده است از نظر معماری، وضوح طرح و نقشه آن، تا حدودی بی همتاست. خانۀ شیشه ای فقط یک اتاق ۱۰ در ۱۶ است و در داخل دارای یک حجم استوانه ای دودکش مانند آجری، است که ازآجری ساختمان برآمده و در داخل قفسی از جنس شیشه و فولاد قرار گرفته است.
این خانه برفرازیک بلندی مسطح، در میان یک درۀ پر درخت و در همسایگی یک مهمانسرای آجری با یک باغ پراز مجسمه قرار دارد. برای رسیدن به این بنا هیچ مسیر مستقیمی وجود ندارد.
در اینجا، اتاق به معنای واقعی آن وجود ندارد، اما اجزای معدودی که در داخل تعبیه شده اند، نماینگر وجود اتاق هستند.
فیلیپ جانسون بعدها سبک بین المللی را رها نمود ولی هنوز خانۀ شیشه ای او، یک نمونۀ ناب و شاخص از این سبک است. این بنا در حال حاضر یک ملک شخصی است.

http://www.delta.ir/images/news/fi4ehizg.jpg

http://www.delta.ir/images/news/qkzlphvd.jpg

خانۀ شیشه ای هم مثل همۀ طرح های بزرگ، پروژه ی راحت و ساده ای به نظر می رسید ولی واقعا ساده نبود. پنج سال تمام با مشکلات فنی و زیبا شناختی دست و پنجه نرم شد و بلاخره آن شد که جانسون می پنداشت معماری باید به طرف آن برود امکان پذیر شد.
http://www.delta.ir/images/news/4lf0cdp1.jpg

http://www.delta.ir/images/news/znimchie.jpg
http://www.delta.ir/images/news/feqbo3ar.jpg
http://www.delta.ir/images/news/zjjv3ugu.jpg

البته پس از آن چند نمونه ایده گرفته از این طرح در سالهای بعد توسط اشخاص دیگر به اجرا در آمد که یکی از این نمونه ها را در زیر می بینیم:
http://www.delta.ir/images/news/tnpaegc2.jpg

.

http://www.delta.ir/images/news/ykkrrsuf.jpg
http://www.delta.ir/images/news/e01maotx.jpg
http://www.delta.ir/images/news/hssfubhy.jpg
http://www.delta.ir/images/news/mqchrzyu.jpg
http://www.delta.ir/images/news/upj4fuyc.jpg