سیدپویا
15th September 2013, 02:57 PM
قرآن كريم نگاه خاصي به مقوله شهادت دارد، و شهادت و كشته شدن در راه خدا را عين زندگي و فوز ابدي و رسيدن به مقام قرب الهي مي‌داند. ما در اين نوشتار برخي از اشارت‌ها و بشارت‌هاي قرآني در مورد شهادت را مورد توجه قرار مي‌دهيم.
1 ـ «وَلاَ تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللّهِ أَمْوَاتاً بَلْ أَحْيَاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ.»(1)
مپنداريد كساني كه در راه خدا كشته شده‌اند مرده‌اند، بلكه زنده‌اند و نزد خدا روزي داده مي‌شوند.
2 ـ و آيه شريفه 154، سوره بقره مي‌فرمايد:
«وَ لاَتَقُولُوا لِمَن يُقْتَلْ فِي سَبِيلِ اللّهِ أَمْوَاتٌ بَلْ أَحْيَاءٌ وَلَكِن لاَ تَشْعُرُونَ».(2)
كساني كه در راه خدا كشته شده‌اند را مردگان نشماريد بلكه آنان زندگانند، ولي شما درك نمي‌كنيد.
3 - «وَ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَلَن يُضِلَّ أَعْمَالَهُمْ»(3)
كساني كه در راه خدا كشته شده‌اند اعمالشان نزد خداوند محفوظ است.
4 ـ در سوره آل عمران در آيات 168 و 169 مي‌فرمايد:
«الَّذِينَ قَالُوا لإِخْوانِهِمْ وَقَعَدُوا لَوْ أَطَاعُونَا مَا قُتِلُوا قُلْ فَادْرَءُوا عَنْ أَنْفُسِكُمُ الْمَوْتَ إِن كُنْتُمْ صَادِقِينَ».(4)
آنان كه از جنگ خودداري كردند و گفتند اگر برادران ما نصحيت ما را شنيده بودند، كشته نمي‌شدند! اي رسول خدا به آنان بگو اگر راست مي‌گوئيد جان خود را از مرگ برهانيد.
5 ـ در سوره آل عمران آيات 156 تا 158 خداي متعال مي‌فرمايد:
«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لاَ تَكُونُوا كَالَّذِينَ كَفَرُوا وَقَالُوا لإِخْوَانِهِمْ إِذَا ضَرَبُوا فِي الْأَرْضِ أَوْ كَانُوا غُزًّي لَوْ كَانُوا عِندَنَا مَا مَاتُوا وَمَا قُتِلُوا لِيَجْعَلَ اللّهُ ذَلِكَ حَسْرَهً فِي قُلُوبِهِمْ وَاللّهُ يُحْيِي وَيُمِيتُ وَاللّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ»(5)
اي گرويدگان به دين اسلام شما مانند آنان كه راه كفر و نفاق پيمودند نباشيد كه گفتند اگر برادران و خويشان ما به سفر نرفته و يا به جنگ حاضر نمي‌شدند به چنگ مرگ نمي‌افتادند، اين آرزوهاي باطل را خدا حسرت دلهاي آنان خواهد كرد و خداست كه حيات بخشد و بميراند و به هر چه كنيد آگاه است.
6 ـ «وَ لَئِن قُتِلْتُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ أَوْ مُتُّمْ لَمَغْفِرَه مِنَ اللّهِ وَرَحْمَه خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ»(6)
اگر در راه خدا بميريد يا كشته شويد در آن جهان به آمرزش و رحمت خداوند نائل شويد و آن بهتر از هر چيزي است كه در حيات دنيا براي خود فراهم توان آورد.
و در سوره آل عمران، آيه 172: «الَّذِينَ اسْتَجَابُوا لِلّهِ وَالرَّسُولِ مِن بَعْدِمَا أَصَابَهُمُ الْقَرْحُ لِلَّذِينَ أَحْسَنُوا مِنْهُمْ وَاتَّقَوْا أَجْرٌ عَظِيمٌ»(7)
آنانكه دعوت خدا و رسول را اجابت كردند پس از آنكه به آنها رنج و الم رسيد از آنها هركه نيكوكار و پرهيزكار شد اجر عظيم خواهد يافت.
7 ـ «إِن تَمْسَسْكُمْ حَسَنَه تَسُؤْهُمْ وَإِن تُصِبْكُمْ سَيِّئَه يَفْرَحُوا بِهَا وَإِنْ تَصْبُروا وَتَتَّقُوا لاَ يَضُرُّكُمْ كَيْدُكُمْ شَيْئاً إِنَّ اللّهَ بِمَا يَعْلَمُونَ مُحِيطٌ»(8)
اگر شما را خوشحالي پيش آيد از آن غمگين شوند و اگر به شما حادثه ناگواري رسد بدان خوشحال گردند اما اگر شما صبر پيشه كنيد و پرهيزكار باشيد نيرنگ آنها به شما ضرر نمي‌رساند همانا خداوند بر آنچه مي‌كنند محيط است.
در اينجا صبر دو بار به «قيد «تقوي» مقيد شده، اين قيد جهت اصلي نبرد را روشن مي‌سازد، كه اين جنگ در حقيقت «جنگ ضد جنگ» است، و جنگي است كه در راه خدا، و براي استقرار توحيد و عدل و قسط صورت مي‌گيرد.
قيد «تقوي» صحنه جنگ را به محراب عبادت تبديل مي‌كند، و شهادت و عبادت را به هم پيوند مي‌دهد. چون ممكن است جنگ از هدف راستينش منحرف شود و با اغراض شخصي و خواست‌هاي فردي آلوده گردد، لذا قيدهاي «تقوي» و «في سبيل الله» همواره در كنار قتال و جنگ آمده است.
8 - «وَالَّذِينَ‌هاجَرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ قُتِلُوا أَوْ مَاتُوا لَيَرْزُقَنَّهُمُ اللَّهُ رِزْقاً حَسَناً وَإِنَّ اللَّهَ لَهُوَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ.»(9)
و آنانكه در راه رضاي خدا از وطن خود هجرت گزيده و در اين راه كشته شدند يا مرگشان فرا رسيد البته خدا رزق و روزي نيكوئي در بهشت ابد نصيبشان مي‌گرداند كه همانا خداوند بهترين روزي دهندگان است.
9 - «يا أيُّها النّبيُّ حَرِّضِ المؤمنينَ علي القِتال إنْ يَكُنْ مِنكم عِشْروُنَ صابرونَ يَغلِبوا مِأَتَيْن وإنْ يكن مِنكم مائَه يَغْلِبوا ألفاً مِن الّذينَ كفروا بِأنَّهم قَومٌ لايَفْقَهُونَ.»(10)
اي رسول مؤمنان را بر جنگ ترغيب كن كه اگر بيست نفر از شما صبور و پايدار باشيد بر دويست نفر از دشمنان غالب خواهند شد و اگر صد نفر بوده بر دوهزار نفر كافران غلبه خواهند كرد زيرا آنها گروهي بي‌دانشند.
در اين آيه شريفه، علاوه بر اين كه پيامبر(ص) مؤمنان را به جهاد فرامي‌خواند، آنها را به صبر و مقاومت در جهاد نيز دعوت مي‌كند. صبر عين جهاد است بلكه مفهوم صبر در اينجا بالاتر از جهاد است. در وجود بيست نفر جنگجوي صابر، نيروي دويست نفر نهفته است.
1 ـ «وَلاَ تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللّهِ أَمْوَاتاً بَلْ أَحْيَاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ.»(1)
مپنداريد كساني كه در راه خدا كشته شده‌اند مرده‌اند، بلكه زنده‌اند و نزد خدا روزي داده مي‌شوند.
2 ـ و آيه شريفه 154، سوره بقره مي‌فرمايد:
«وَ لاَتَقُولُوا لِمَن يُقْتَلْ فِي سَبِيلِ اللّهِ أَمْوَاتٌ بَلْ أَحْيَاءٌ وَلَكِن لاَ تَشْعُرُونَ».(2)
كساني كه در راه خدا كشته شده‌اند را مردگان نشماريد بلكه آنان زندگانند، ولي شما درك نمي‌كنيد.
3 - «وَ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَلَن يُضِلَّ أَعْمَالَهُمْ»(3)
كساني كه در راه خدا كشته شده‌اند اعمالشان نزد خداوند محفوظ است.
4 ـ در سوره آل عمران در آيات 168 و 169 مي‌فرمايد:
«الَّذِينَ قَالُوا لإِخْوانِهِمْ وَقَعَدُوا لَوْ أَطَاعُونَا مَا قُتِلُوا قُلْ فَادْرَءُوا عَنْ أَنْفُسِكُمُ الْمَوْتَ إِن كُنْتُمْ صَادِقِينَ».(4)
آنان كه از جنگ خودداري كردند و گفتند اگر برادران ما نصحيت ما را شنيده بودند، كشته نمي‌شدند! اي رسول خدا به آنان بگو اگر راست مي‌گوئيد جان خود را از مرگ برهانيد.
5 ـ در سوره آل عمران آيات 156 تا 158 خداي متعال مي‌فرمايد:
«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لاَ تَكُونُوا كَالَّذِينَ كَفَرُوا وَقَالُوا لإِخْوَانِهِمْ إِذَا ضَرَبُوا فِي الْأَرْضِ أَوْ كَانُوا غُزًّي لَوْ كَانُوا عِندَنَا مَا مَاتُوا وَمَا قُتِلُوا لِيَجْعَلَ اللّهُ ذَلِكَ حَسْرَهً فِي قُلُوبِهِمْ وَاللّهُ يُحْيِي وَيُمِيتُ وَاللّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ»(5)
اي گرويدگان به دين اسلام شما مانند آنان كه راه كفر و نفاق پيمودند نباشيد كه گفتند اگر برادران و خويشان ما به سفر نرفته و يا به جنگ حاضر نمي‌شدند به چنگ مرگ نمي‌افتادند، اين آرزوهاي باطل را خدا حسرت دلهاي آنان خواهد كرد و خداست كه حيات بخشد و بميراند و به هر چه كنيد آگاه است.
6 ـ «وَ لَئِن قُتِلْتُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ أَوْ مُتُّمْ لَمَغْفِرَه مِنَ اللّهِ وَرَحْمَه خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ»(6)
اگر در راه خدا بميريد يا كشته شويد در آن جهان به آمرزش و رحمت خداوند نائل شويد و آن بهتر از هر چيزي است كه در حيات دنيا براي خود فراهم توان آورد.
و در سوره آل عمران، آيه 172: «الَّذِينَ اسْتَجَابُوا لِلّهِ وَالرَّسُولِ مِن بَعْدِمَا أَصَابَهُمُ الْقَرْحُ لِلَّذِينَ أَحْسَنُوا مِنْهُمْ وَاتَّقَوْا أَجْرٌ عَظِيمٌ»(7)
آنانكه دعوت خدا و رسول را اجابت كردند پس از آنكه به آنها رنج و الم رسيد از آنها هركه نيكوكار و پرهيزكار شد اجر عظيم خواهد يافت.
7 ـ «إِن تَمْسَسْكُمْ حَسَنَه تَسُؤْهُمْ وَإِن تُصِبْكُمْ سَيِّئَه يَفْرَحُوا بِهَا وَإِنْ تَصْبُروا وَتَتَّقُوا لاَ يَضُرُّكُمْ كَيْدُكُمْ شَيْئاً إِنَّ اللّهَ بِمَا يَعْلَمُونَ مُحِيطٌ»(8)
اگر شما را خوشحالي پيش آيد از آن غمگين شوند و اگر به شما حادثه ناگواري رسد بدان خوشحال گردند اما اگر شما صبر پيشه كنيد و پرهيزكار باشيد نيرنگ آنها به شما ضرر نمي‌رساند همانا خداوند بر آنچه مي‌كنند محيط است.
در اينجا صبر دو بار به «قيد «تقوي» مقيد شده، اين قيد جهت اصلي نبرد را روشن مي‌سازد، كه اين جنگ در حقيقت «جنگ ضد جنگ» است، و جنگي است كه در راه خدا، و براي استقرار توحيد و عدل و قسط صورت مي‌گيرد.
قيد «تقوي» صحنه جنگ را به محراب عبادت تبديل مي‌كند، و شهادت و عبادت را به هم پيوند مي‌دهد. چون ممكن است جنگ از هدف راستينش منحرف شود و با اغراض شخصي و خواست‌هاي فردي آلوده گردد، لذا قيدهاي «تقوي» و «في سبيل الله» همواره در كنار قتال و جنگ آمده است.
8 - «وَالَّذِينَ‌هاجَرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ قُتِلُوا أَوْ مَاتُوا لَيَرْزُقَنَّهُمُ اللَّهُ رِزْقاً حَسَناً وَإِنَّ اللَّهَ لَهُوَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ.»(9)
و آنانكه در راه رضاي خدا از وطن خود هجرت گزيده و در اين راه كشته شدند يا مرگشان فرا رسيد البته خدا رزق و روزي نيكوئي در بهشت ابد نصيبشان مي‌گرداند كه همانا خداوند بهترين روزي دهندگان است.
9 - «يا أيُّها النّبيُّ حَرِّضِ المؤمنينَ علي القِتال إنْ يَكُنْ مِنكم عِشْروُنَ صابرونَ يَغلِبوا مِأَتَيْن وإنْ يكن مِنكم مائَه يَغْلِبوا ألفاً مِن الّذينَ كفروا بِأنَّهم قَومٌ لايَفْقَهُونَ.»(10)
اي رسول مؤمنان را بر جنگ ترغيب كن كه اگر بيست نفر از شما صبور و پايدار باشيد بر دويست نفر از دشمنان غالب خواهند شد و اگر صد نفر بوده بر دوهزار نفر كافران غلبه خواهند كرد زيرا آنها گروهي بي‌دانشند.
در اين آيه شريفه، علاوه بر اين كه پيامبر(ص) مؤمنان را به جهاد فرامي‌خواند، آنها را به صبر و مقاومت در جهاد نيز دعوت مي‌كند. صبر عين جهاد است بلكه مفهوم صبر در اينجا بالاتر از جهاد است. در وجود بيست نفر جنگجوي صابر، نيروي دويست نفر نهفته است.