اموزش لباس کردی

[معمار حانیه]

http://kurdistan.ichto.ir/Portals/14/other%20pic/3.jpghttp://kurdistan.ichto.ir/Portals/14/other%20pic/1.jpg




دوره آموزش مقدماتی دوخت لباسهای سنتی زنان هر منطقه بر اساس فرهنگ و وضعيت جغرافيايی نوعی پوشش مخصوص به خود دارد . که جزء يکي از ويژگيهای ملی و فرهنگی هر منطقه شده است در واقع لباسهای سنتی براساس نياز منطقه شکل گرفته اند برای مثال آستين‌های بلند در لباس زنان ومردان کرد و پوستين‌های مخصوص مردان در زمستان در مناطق مختلف ایران معنا ومفهوم خاص خود را دارد در دوره مقدماتی کار آموز با نحوه برش ودوخت لباس منطقه خود آشنايی کامل پيدا می کند. چون لباسهای سنتی در بين بوميان مرسوم بوده علاقه‌مندان به فراگيری اين هنر روز به روز افزايش پيدا می کند. فهرست آموزش 1- شناخت ابزار (http://kurdistan.ichto.ir/Default.aspx?tabid=2300#1) ـــــ چرخ خياطی وانواع آن ـــــ سوزن ـــــ سوزن نخ کن ـــــ انگشتانه ــــــ ميز برش 2ــ وسايل اندازه گيری (http://kurdistan.ichto.ir/Default.aspx?tabid=2300#2) متر / خط کش ساده کوچک / گونيا / اشل خياطی / رولت / قيچی / نخ چين / سنجاق 3 ــ وسايل علامت گذاری روی پارچه (http://kurdistan.ichto.ir/Default.aspx?tabid=2300#3) مل (گچ خياطی) صابون خياطی / کاربن مخصوص خياطی 4 ــ طراحی (http://kurdistan.ichto.ir/Default.aspx?tabid=2300#4) 5ــ نحوه کار با چرخ خياطی (http://kurdistan.ichto.ir/Default.aspx?tabid=2300#5) ـــــ ‌ طريقه نخ انداختن به ماشين دوخت ـــــ طريقه جاانداختن سوزن ـــــ طريقه برداشتن ماکو ـــــ طريقه نصب ماکو ـــــ طريقه پرکردن ماسوره ـــــ تنظيم نخ رو وماسوره ـــــ نقش کار پيش بر در چرخ ـــــ لبه دوزيها 6ــ عيب یابی در دوخت چرخ (http://kurdistan.ichto.ir/Default.aspx?tabid=2300#6) ـــ پاره شدن نخ رو ـــ پاره شدن نخ ماسوره هنگام دوخت ـــ شکستن سوزن هنگام دوخت ـــ مساوی نبودن بخيه ها ـــ جمع شدن بخيه ها 7ــ‌ نحوه اندازه گيری (http://kurdistan.ichto.ir/Default.aspx?tabid=2300#7) 8ــ شناخت پارچه (http://kurdistan.ichto.ir/Default.aspx?tabid=2300#8) ـــ تخمين مقدار پارچه ـــ تشخيص پشت ورو / طول و عرض و راه وبيراه ـــ پارچه های نقش دار ـــ پارچه های کرک و پرز دار 9- نکات لازم برای برش (http://kurdistan.ichto.ir/Default.aspx?tabid=2300#9) ـــ سجاف ـــ محلهای زاپاس در لباس 10ــ دوخت لباس کردی سنندجی (http://kurdistan.ichto.ir/Default.aspx?tabid=2300#10) 11ــ دوخت لباس سقزی (http://kurdistan.ichto.ir/Default.aspx?tabid=2300#11) 12ــ رعايت نکات بهداشتی شناخت ابزار: چرخ خياطی وانواع آن : ــ چرخ خياطی دستی ــ چرخ پايی ــ چرخ برقی خانگی ــ چرخ صنعتی

[معمار حانیه]

http://kurdistan.ichto.ir/Portals/14/handicrafts/amuzesh/k/1.jpg
انگشتانه : انگشتانه را از فلز یا پلاستیک می سازند . فلزی آن دو نوع ته دار و بدون ته است.نوع فلز چنانچه ضد زنگ باشد مرغوب تر است . بکار بردن آن به سرعت عمل می افزاید ونوک انگشت را از خراشیدگی محفوظ می دارد بکار بردن انگشتانه در مواقعی که دست دوزی میکنید ضروری است. سوزن : سوزنهای باریک با نوک تیز و سوراخ ریز برای پارچه های لطیف و سوزنهای درشت با سوراخ بزرگ وضخامت زیاد جهت پارچه های ضخیم بکار میرود . سوزن نخ کن : وسیله ای است که می توان به راحتی سوزن دستی یا سوزن چرخ را نخ کند . کافی است که نخ را از میان حلقه آن رد کرد و سپس حلقه را میان سوراخ سوزن فرو ببرید . ميز برش: ارتفاع میز از سطح زمین باید بین90 تا 100 سانتیمتر و عرض 100 سانتیمتر و طول آن 2 متر باشد تا هنگام ایستادن پشت آن کاملا ً وضع بدن به حالت عمودی باشد . میزهای کوتاه تر از این اندازه ضمن کار ایجاد ناراحتی های شغلی می کند زیرا شخصی که پشت آن کار می کند پس از مدتی ناراحتی ستون فقرات پیدا می کند و ضمناً گردنش نیز تقریباًً از خط قایم دچارانحراف میشود و تناسب اندام خود را از دست خواهد داد. گوشه های میز برش باید بدون تیزی و سطح آن کاملا ً مسطح باشد . معمولا ً در اطراف آن کشوهایی جهت قراردادن وسایل خیاطی نصب می کنند جنس میز برش بهتر است از چوب وسفید رنگ قابل شستشو باشد به طور کلی روکشهای لغزنده مانند شیشه و ... مناسب نیست . جهت رولت کردن الگو قبلا ً یک تکه مقوای ضخیم روی میز قرار دهید و آنگاه اقدام به علامت گذاری کنید .
بالا (http://kurdistan.ichto.ir/Default.aspx?tabid=2300#123)
وسايل اندازه گيری: اندازه گیری صحیح نیاز به وسایل دقیق دارد مهمترین ابزارهای اندازه گیری عبارتند از:متر خیاطی (سانتیمتر) ، خط کش ساده کوچک ، خط کش بلند متری ، گونیا ، اشل خیاطی متر خياطی : بر دو نوع است با روکش پلاستیک یا مشمع و کاغذی که نوع روکشی آن بهتر و با دوام تر است . طول مترهای خیاطی موجود 150 سانت است . کار کردن با سانتیمترهایی که هر 10 سانت آن دارای رنگ مجزا است آسانتر می باشد . دو سر سانتی متر باید دارای گیره فلزی باشد تا سانتی متر کاملا ًصاف قرار گرفته و سر آن ریشه نشود . متر خیاطی بر حسب ساتیمتر و میلیمتر مدرج شده است . خط کش ساده کوچک: این خط کش را از چوب ، فلز یا پلاستیک می سازند . طول این خط کش ها 20 تا 60 سانتیمتر است. گونيا : این وسیله اندازه گیری را از چوب ، فلز و پلاستیک می سازند . گونیا برای ترسیم زوایا بکار می رود . اشل خياطی : معمولا ً از مقوا و در سه اندازه می سازند . اشل درجات آن بر پایه نیم سـانتـی و گاهی 4/1 سـانتـی مـدرج شده است به جزء دو ضـلع قایم الزاویه آن قسمـت داخلی و ضلع وتر آن با هلا لهای مختلف ساخته شده که جهت طراحی الگو استفاده می شود رولت : درانواع مختلف با دندانهای تیز و کند و همچنین بدون دندانه موجود است از رولت جهت روگذاری انتقال طرح روی کاغذ یا پارچه بکار می برند . از رولت با دندانه های تیز جهت علامت گذاری روی پارچه های ضخیم ، و از رولت بدون دندانه جهت انتقال خطوط توسط کاربن روی پارچه استفاده می شود . قيچی : ابزاری است که برای برش انواع مواد از جمله پارچه بکار می رود . قیچی از نظر اندازه در ابعاد مختلف ساخته می شود . و در ارتباط با نوع کار و با در نظر گرفتن اندازه دست مصرف کننده انتخاب نمود . برای خرید انواع قیچی باید به جنس آن توجه کرد ، که تیغه آن از فولاد مناسب ساخته شده و قابل تیز کردن باشد قیچی هایی که تیغه آن توسط پیچ ومهره بهم متصل شده بمراتب بهتر از نوعهایی است که با پرچ بهم متصل شده . قیچی را به آرامی روی زمین بگذارید . همیشه آن را خشک نگه دارید . انواع آن عبارت است از قیچی ساده کوچک ، قیچی ساده خیاطی ، قیچی برش ضخیم ، قیچی دالبر و زیگزاگ ، قیچی مخصوص جا دکمه ، قیچی برقی. نخ چين : اگر نخ کوک بر روی پارچه باقی بماند و دسترسی به گره آن در پشت پارچه نباشد و در نتیجه بیرون کشیدن آن میسر نباشد باید توسط قیچی مخصوص این نوع نخها را از بین برد این وسیله نخ چین نام دارد . سنجاق : بهترین نوع آن براق ، باریک و بلند و نوک تیزاست نوع مرغوب آن خم نمی شود و در اثر فشار زیاد می شکند.
بالا (http://kurdistan.ichto.ir/Default.aspx?tabid=2300#123)
وسايل علامت گذاری روی پارچه مِل يا گچ خياطی : بصورت ورقه هایی مربع شکل در رنگهای گوناگون موجود استمِل نوعی گچ مخصوص خیاطی است که جهت رسم خطوط و یا هر نوع علامت گذاری روی پارچه بکار می رود . هر بار پس از مصرف با تیغ لبه آن را می تراشند تا کاملا ً نازک شود و بتوان با آن خطوط باریک را رسم کرد . گاهی مل را بصورت مدادی هم تهیه می کنند که غالبا ً این مدادها به یک برس کوچک متصل است تا توسط آن خطوطبراحتی پاک شود.
صابون خياطی : ترکیبات صابون عینا ً صابون معمولی است با این تفاوت که قدری چرب تر است . مانند مل بصورت ورقه های کوچک ساخته می شود . نکته قابل توجه استفاده از آن ، هرگز از این نوع صابون جهت ترسیم خطوط روی پارچه ها ینخی و ابریشمی استفاده نکنید . زیرا تماس اتو با خطوط باعث ایجاد لکه می گردد ولی کاربرد این نوع صابون ها روی پارچه های پشمی اشکالی ندارد. کاربن مخصوص خياطی : در رنگهای مختلف موجود است همیشه قبل از شروع کار توسط رولت رنگ کاربن را روی نمونه ای از پارچه مورد نظر آزمایش کنید . کاربن جهت انتقال الگو روی پارچه بکار می رود . طراحی : عبارت است ازشکل و فرم دادن اشیاء که از بهم پیوستن خطوط عمودی،افقی، مایل ومنحنی ایجاد میگردد و در فرمهای گوناگون با تناسب خاص بهم پیوسته میشود این خطوط را طوری با هم ترسیم می کنیم که تناسب خاصی به شیء مورد نظر نسبت به ابعاد آن بدست آید تا نظر بیننده را در یک نگاه به خود جلب نمایید .در اینجا خلاصه ای از طراحی روی لباس مورد بحث میباشد . در طراحی لباس وتغییراتی که در فرم لباس ورنگ ونقشه آن داده میشود به این منظور که آن لباس در اندام شخص موزون جلوه نماید .
بالا (http://kurdistan.ichto.ir/Default.aspx?tabid=2300#123)
نحوه کار با چرخ خياطی: طريقه نخ انداختن به چرخ: هر ماشین دوخت دارای دستورالعملی مخصوص جهت نخ انداختن برای خود میباشد .البته پس از کار زیاد و کسب تجربه با ماشینهای مختلف دوخت به این نتیجه خواهید رسید که مراحل عبور نخ در تمام ماشینها تقریبا ً یکسان می باشد . فقط شکل قطعات آن از نظر ظاهری با یکدیگر فرق می کند. پس از نخ کردن سوزن ، نخ ماسوره رابیرون بياوريد وقبل از شروع دوخت نخ روونخ ماسوره بايد به سمت پشت پا قرار گيرد. file:///C:%5CDOCUME%7E1%5CMAHJUN%7E1%5CLOCALS%7E1%5CTemp%5 Cmsohtmlclip1%5C01%5Cclip_image004.gifطريقه جا انداختن سوزن:سوزن چرخ در یک سمت ، استوانه و در سمت دیگر صاف می باشد . در موقع جا انداختن سوزن توجه کنید که طرف صاف سوزن در جهت روبروی مسیر نخ قــرارگیرد بدین معنی اگر نخ از سمت داخل چرخوارد سوزن شود، سمت صاف سوزن نیز باید به سمت داخل چرخ واقع شود واگر نخ از سمت خارج چرخ جا انداخته شود پس از قرار دادن سوزن در میله مخصوص تا حد امکان سوزن را به طرف بالا بکشید تابخوبی جا بیفتد ، سپس توسط پیچ مخصوص سوزن بند آن را بخوبی محکم کنید طريقه برداشتن ماکو:روی ماکو را باز نمایید و آن را بیرون بیاورید . ماسوره را از طرف باز ماکو به سمت پایین برده تا از قاب بیرون آید . طريقه نصب ماکو:گیره ماکو را باز نموده و ماکو را در خار آزادی که در جای ماکو قرار گرفته جا بزنیدبعـد از جا خوردن گیره ماکو را ببندید مادامیکه گیره نگهدارنده سوزن پایین است ماکو را نصب یا بیرون نیاورید این بی توجهی باعث تخریب کل قستهای ماکو خواهد شد . رد کردن نخ از ماکو: ماسوره را با دست راست گرفته مقداری از نخ آن را بیرون کشیده و در ماکو قرار دهید نخ را از شکاف قاب ماکو و سپس از زیر فنر بگذرانید با بیرون کشیدن نخ ، ماسوره درجای خود قرار خواهد گرفت. طريقه پرکردن ماسوره: با توجه به نکات زیر ماسوره به آسانی پر خواهد شد.ضمن نگهداشتن دسته چرخ ، با دست چپ دکمه را بطرف خودتان بچرخانید بنابرایندسته شروع به چرخیدن نموده بدون اینکه چرخ کار بکند قرقره را در جا قرقره ای جادهید انتهای نخ را از بازوی هدایت کننده عبور داده و آن را از بین دیسک کشنده بگذرانید. نخ را 7 تا 8 بار بدور ماسوره بپیچانید و بعد ماسوره را در ماسوره پرکن قرار دهید. ماسوره پرکن بعد از پر نمودن حدود %90 ماسوره بطور اتوماتیک از کار باز خواهد ایستاد. تنظيم نخ رو وماسوره: تنظیم نخ رو برای ضخامتهای مختلف پارچه متغییر است . پس از دوخت روی نمونه ای از پارچه فرو رفتگی نخ بخیه در سمت رو و پشت پارچه باید مساوی باشد . نخ رو ونخ زیر باید به یک میزان شل یا سفت بنظر بیاید . با چرخش دستگاه تنظیم نخ رو می توان بخیه مناسب پارچه را انتخاب نمود . این دستگاه مدرج است و چرخش آن به یک سمت ، حرت نخ را آزاد تر و در جهت دیگر کند تر میکند . میزان کردن نخ ماسوره توسط پیچ ماکو انجام می شود . چنانچه پیچ ماکو را توسط آچار کوچک مخصوص شل کنید ، نخ آزادتر و چنانچه آن رامحکم کنید نخ کند تر رد می شود . نقش کار پيشبر در چرخ : کار پیش بردر چرخ نقش به حرکت درآوردن و رد کردن پارچه را به عهده دارد .اگر کار پیش بر بیش از اندازه پایین قرار گرفته باشد دندانه های آن قدرت رد کردن پارچه را نخواهد داشت .چنانچه بالاتر از اندازه معمول قرار بگیرد حرکت پارچه کند و در نتیجه میزان بخیه هامرتب خواهد شد . لبه دوزی ها( پاکدوزی): پاکدوزی به انواع دوختهایی اطلاق می شود که مانع از ریشه شدن محل درزهای لباس شود که این امر به 3 طریق انجام می شود. 1 ــ پاکدوزی با دست : پاکدوزی با دست به روش ساده و دندان موشی انجام می شود. و نوع ساده آن که از فاصله نیم سانتیمتری از لبه جا درز، آن را تا کرده و دوخت ساده را انجام می دهیم . 2 ــ پاکدوزی با چـرخ :پاکدوزی توسط نوار اریب که درزها را نوار دوزی کرده و روی نوار را چرخ ساده می کنیم 3 ــ پاکدوزی با زیگزاگ :در این طریق توسط ماشینهای دوخت مخصوص براحتی انجام می شود . عيب یابی در دوخت چرخ:اگر نخ رو هنگام کار پاره شود به يکی از دلايل زير است: 1 ــ سوزن خم یا کند شده است . 2 ــ سوزن بدرستی نصب نشده است . 3 ــ نخ کشی ماشین بدرستی انجام نشده است . 4 ــ کشش نخ رو زیاد و به اصطلاح سفت است . 5 ــ روی نخ گره وجود دارد . 6 ــ نخ با سوزن مطابقت ندارد . 7 ــ لبه های چشم سوزن تیز وبرنده شده است . 8 ــ سوزن پایین تر از حد معمول قرار گرفته است . اگر نخ ماسوره هنگام دوخت پاره شود به يکی از دلايل زير است : 1 ــ جا ماسوره بدرستی نصب نشده است . 2 ــ نخ کشی از محل نابجای ماکو انجام شده . 3 ــ کشش نخ ماسوره زیاد است . 4ــ نخ روی ماسوره ناهموار پیچیده شده . 5 ــ ماسوره زیاد تر از حد معمول پر شده . 6 ــ تناسب نداشتن نخ ماسوره ونخ شکستن سوزن هنگام دوخت: 1ــ صفحه روی کار پیش برمحکم نمی باشد . 2 ــ کشیدن پارچه توام با فشار زیاد از زیر پایه چرخ . 3 ــ جا نیفتادن سوزن در میله مخصوص آن بطور صحیح . 4 ــ دوخت با سوزن خیلی نازک برای پارچه های ضخیم . مساوی نبودن بخيه ها: 1ــ سوزن بدرستی جا نیفتاده . 2 ــ سوزن اشتباه نخ شده . 3 ــ خمیدگی یا کندی سوزن . 4 ــ سوزن خیلی نازک در مقایسه با ضخامت نخ . 5 ــ سوزن کوتاه باشد
بالا (http://kurdistan.ichto.ir/Default.aspx?tabid=2300#123)
نحوه اندازه گيری: برای طرح الگوی اولیه آنچه مهم است اندازه گیری دقیق شخصی است .بالا تنه جلو : از گودی گردن تا خط کمر . دور سینه : قرار دادن سانتی متر دور سینه و عبور چهار انگشت از زیر سانتی متر در ناحیه بین دو سینه . بلندی سینه: از گودی گردن تا نوک سینه . فاصله سینه: فاصله بین دو سینه . کارور جلو: اندازه بین دو کتف . دور گردن: دور حلقه گردن تا گودی گردن در قسمت جلو . سر شانه: از پای گردن تا سر شا نه . بلندی آرنج: از پای گردن تا آرنج منهای سر شانه . اندازه آستین: از پای گردن تا مچ منهای سر شانه . حلقه آستین: انداختن سانتی متر دور حلقه یا گذراندن آن از زیر بغل تا استخوان بر آمده شانه بطور آزاد.
بالا (http://kurdistan.ichto.ir/Default.aspx?tabid=2300#123)
شناخت پارچه: تخمین مقدار پارچه: تخمین زدن مقدار پارچه با توجه به عرض پارچه و مدل لباس می باشد تشخيص پشت ورو پارچه: روی پارچه معمولا ً برجسته تر و نقشهای آن مفهوم تراز پشت آن است . طول پارچه معمولا ً ازالیاف ضخیم تر و مقاوم تر است و عرض یا پود پارچه ظریفتر یا نازکـتر است .همیشه راه پارچه که همان طول پارچه است را با طول الگو منطبق می کنیم . پارچه های نقش دار: پارچه های نقش دار به طور کلی اندام را درشتراز آنچه که هست جلوه گر خواهد نمود .پارچه هایی که نقش و تصویر آنها به یک طرف است باید قطعات الگو را به یک طرفبرش داد . پارچه هایـی مانـند مخمل که پُرز دارد هم بـاید به یک جهت بریـــده شــود و پارچه نباید خواب و بیدار بیفتد .اگر پارچه گلدار، و سر گلها همه به یک طرف باشد باید الگوها را از یک طرف روی پارچه گذاشت . در پارچه های راه راه و چهار خانه هم بایـد خیلـی دقـت کرد و الگو را طوری روی پارچه قرارداد که راه ها و چهارخانه ها به هم بیفتد همیشــه الگو را روی دولایی پارچه میگذارند مگر در مورد مدلهایی که باید روی یک لا گذاشت .در پارچه های ساده می توان برای صرفه جویی در پارچه الگو را سروته بگذاریم . این را هم بدانید که همیشه اگر پارچـه پشمی یا چروک باشـد قبلا ً آن را اتو بزنید و پارچه های نخی را قبل از استفاده در آب بگذارید در موقع برش باید از طرف الگوبرای دوخت اضافه بگذاریم. پارچه های کرک وپرز دارومخملی :بعضی از پارچه ها مانند انواع مخملها دارای کرک یا پرز است که در این صورت تشخیص پشت و روآن ساده است اما کار کردن با این پارچه ها کمی سخت است وقسمتهای الگو را در روی پارچه باید طوری قرار بگیردکه پرزها به یک طرف باشددرغیراینصورت لباس تیره وروشن می شود . باید پرز یا خواب پارچه در طول بدن قرار گیرد . انواع پارچه مخملی : 1 ـــ پارچه های مخملی کبریتی 2 ـــ پارچه های مخملی گـلـدرا 3 ـــ پارچـه های مخملی ســاده




کات لازم برای برش: برای دسته ای از خانمها بریدن پارچه کار مشکلی است با وجود اطمینانی که ازالگو ومدل دارند با یک دنیا شک وتردید شروع به برش می کنند . در اینجا به نکاتی در مورد برش اشاره ای میکنیم . راه پارچه: قبل از بریدن راه پارچه یاخواب پارچه را مشخص کنید و الگوها را با توجه به راه روی آن قرار دهید مخصوصا ً در پارچه های پرز دار باید خیلی دقت کرد .الگوها را باید طوری روی پارچه قرار داد که پرزها به طرف پایین بیفتد . سجاف: سجاف جلوی لباس معمولا ً از طرف راه پارچه می باشد . نه بیراه است و نه اریب . محلهای زاپاس در لباس : در مورد زاپاس یا اضافه دوخت در اطراف الگو معمولا ً در قسمت شانه و حلقه 1 تا 5/1سانتیمتر و پهلو و بالای آستین به میزان 2سانتیمتر و درقسمت پایین تا 5 سانتمیتوان اضافه دوخت گذاشت . و خطی را که روی الگو کشیدیم خطهای دوخت می شود.

[معمار حانیه]

دوخت لباس کردی سنندجی:
زيرپوش آستين سرخود: اندازه های لازم : 1 - بلندی زیر پوش 2- دور حلقه آستین 3- عرض شانه پارچه مورد نیاز : 2 الی 3 متر بسته به عرض پارچه دوخت زیر پوش باید متناسب با لباس رو باشد . اگر پارچه پیراهن نازک باشد و زیر پوش از زیر لباس رو نمایان باشد بهتراست که زیر پوش بدون درز و ساده و کاملا ً بلند تا پایین زانو و با آستین بلند دوخته شود که در این صورت لباس کاملا ً پوشیــده و محجبی خواهید داشت . اما برای پوشیدن زیر لباسهای ضخیم شما می توانید زیر پوش را کوتاهتر یا بدون آستین با گشادی مورد نظر بدوزید . فراموش نشود که یقه زیر پوش باید از یقه پیراهن بازتر باشد که از روی لباس نمایان نشود . ابتدا عرض شانه ها را بدست آورده و2/ 1آنرا مشخص می کنیم سپس از 2/1 عرض شانه به طرفین 8تا10سانت رفته و از همان 2/1 برای گودی یقه 10 تا 12تا 14 سانت پایین آمده ( گشادی یقه دلخواه است ) این نقاط را به هم وصل می کنیم . برای افتادگی شانه ها هم از سر شانه در دو طرف 3 سانت پایین آمده و به انتهای یقه وصل می کنیم . بلندی زیر پوش هم بستگی به اندازه ای دارد که شخص می خواهد اما برای اندازه معمول آن بهتر است قد لباس کردی را منهای 20کنیم و اگر بلند تر خواستید منهای 5 یا 10 میکنیم و اگر کوتاهتر خواستیم می توانیم قد لباس را منهای 50 سانت کنیم که تقریباً تا زیر زانو خواهد بود . بعد از اینکه کادر ما که از عرض شانه و قد زیر پوش است بدست آمد به اندازه 10 سانت از سر شانه جدید به صورت خط مایل بیرون آمده و به اندازه 5/1حلقه آستین که معمولاً برای زیر پوش مابین 20 تا 25 سانت است از این خط به پایین آمده وسپس به بالا تنه وصل می کنیم بعد خطی را که به بالا تنه وصل شده بود 2/1آنرا بدست می آوریم علامت می زنیم . برای گشادی پایین زیر پوش به طرفین کادر 25تا 35 سانت اضافه میکنیم و این قسمت را به2/1زیر بغل وصل میکنیم . سپس زیر بغل را به شکل هلال در می آوریم برای پشت هم مانند جلو عمل میکنیم با این تفاوت که اگر خواستیم که یقه پشت کوچکتر باشد گودی آن را به 5 تا 8 سانت می گیریم و اگر خواستیم دو یقه باشد یعنی پشت و جلومانند هم گودی یقه را به یک اندازه برش می زنیم . نحوه دوخت : سرشانه ها را بهم وصل نموده و خط پهلوها را بهم چرخ کنید و دور تا دور یقه لباس و حلقه آستین را هم به اندازه نیم سانت تو زده و بدوزید و یا اینکه سر دوزی کنید پایین زیر پوش را هم تو زده و چرخ کنید (اندازه 1 سانت ) بعد از دوخت اتو کنید .
http://kurdistan.ichto.ir/Portals/14/handicrafts/amuzesh/k/2.jpg زير پوش آستين رکابی : کادر زیر پوش رکابی مانند زیر پوش آستین سرخود عرض شانه ها و قد آن را بدست می آوریم سپس از انتهای یقه4 تا 5 سانت به طرفین رفتـه وبه اندازه 2/1 حلقه آستین پایین آمده و از این قسمت رفته و به شکل هلال بهم وصل می کنیم .
http://kurdistan.ichto.ir/Portals/14/handicrafts/amuzesh/k/3.jpg
و از 5 سانتی به پایین کادر که 25 الی 35 سانت اضافه کرده ا یم وصل می کنیم . توجه : در آستین رکابی 3 سانت افتادگی شانه را نداریم . اندازه یقه هم مانند یقه زیر پوش آستین سر خود است . دوخت این زیر پوش هم مانند قبلی است.
************************************************** **
بالا (http://kurdistan.ichto.ir/Default.aspx?tabid=2300#123) شلوار : اندازه های مورد نیاز : 1- بلندی شلوار 2- بلندی فاق (خشتک) برش شلوار کاملاً ساده است . دو قد با عرض 90 سانت برش می دهیم . قد شلوار را هم به اضافه 8 سانت می کنیم که 4 سانت آن برای کش کمر است و 4 سانت دیگر برای کش دمپای شلوار می باشد . بلندی فاق را هم بعد از 4 سانت کش کمر اندازه میزنیم که یا 3/1 دور باسن را بدست می آوریم یا 2 وجب و 4 انگشت پایین می آییم و فاق را وصل می کنیم دو قد شلوار توسط فاق بهم وصل میشود. برای فاق هم یک تکه مربعی برش می دهیم در ابعاد 12 تا 15 سانتی . توجه : گشادی شلوار کمتر از 45 سانتیمتر نباشد منظور عرض 90 که روی دولا 45 میشود.
http://kurdistan.ichto.ir/Portals/14/handicrafts/amuzesh/k/4.jpg
************************************************** ** بالا (http://kurdistan.ichto.ir/Default.aspx?tabid=2300#123)
پیراهن کردی یقه سنندجی : اندازه های لازم : 1- قد شانه را از سمت راست شانه تا سمت چپ از پشت اندازه میگیریم 2- بلندی لباس که بهتر است مماس بر روی زمین باشد( لباس کردی را با کفش اندازه گیری کنید ) 3- بلندی آستین ازاستخوان سر شانه تا مچ. 4- 2/1 حلقه آستین . پارچه را به اندازه بلندی قد و عرض شانه ها برش می زنیم . در قسمت جلو 2/1 عرض شانه رابه طرفین 6.5 تا 7 سانت رفته و به صورت هلال بهم وصل میکنیم . در قسمت پشت هم بعد از مشخص کردن 2/1 عرض شانه 2 سانت پایین آمده و درطرفین هم 6.5 تا 7 سانت و سپس این












http://kurdistan.ichto.ir/Portals/14/handicrafts/amuzesh/k/5.jpg

تيرنج ( وجهای کناری ) : روی دولای بسته پارچه 40تا50 سانت (روی یک لا 80 تا100سانتيمتر ) جدا کرده و بلندی آن هم قد لباس کردی منهای 2/1حلقه آستین و3 سانت افتادگی شانه می کنیم که قد تیرنج بدست می آید سپس از کنار کادر 10 تا 12 تا 15 سانت تو رفته در قسمت پایین کادر در سمت مخالف هم همین اندازه به داخل آمده بصورت خطی مورب بهم وصل می کنیم که این خط قیچی می شود و دو طرف لباس را تشکیل میدهد یک قسمت دولای باز و قسمت دیگر دولای بسته پارچه می باشد . دولای باز را هم دوخت می زنیم تا دو طرف مثل هم شود.http://kurdistan.ichto.ir/Portals/14/handicrafts/amuzesh/k/6.jpg آستین:پارچه را به اندازه بلندی آستین و گشادی حلقه که دلخواه می باشد روی دولای بسته پارچه گذاشته و بصورت مستطیل برش زده . اگر بخواهیم آستین ساده باشد که همان بلندی آستین و 2/1 حلقه کافی است ولی اگر بخواهیم در قسمت سر شانه چین بخورد گشادی آستین را بیشتر در نظر میگیریم و سر آستین راهم 5 تا 6 سانت تنگ می کنیم.
http://kurdistan.ichto.ir/Portals/14/handicrafts/amuzesh/k/7.jpg فقيانه (سوراني):به اندازه20 سانت راروي دولاي پارچه (روي يك لا40 ) سانت جداكرده وبلندي آن هم اندازه قد تيرنج مي باشد( درصورت كمبود پارچه ميتوانيم قد سوراني راكوتاهتر بگيريم). سپس ازگوشه هاي مانند تيرنج خطي مورب كشيده كه اين خط قيچي مي شود.
http://kurdistan.ichto.ir/Portals/14/handicrafts/amuzesh/k/8.jpg سر آستين : تکه ای است که روی دولای بسته پارچه 20 سانت جدا کرده در 20 تا 25 برای دور مچ که سورانی به این تکه وصل می شود اگر پارچه پشت و رو داشت قد آستین را جدا درآورده و این ذ تکه را هم جدا در می آوریم اما اگر پارچه هایی مانند حریر که پشت و رو ندارد می توانیم 20 سانت را به قد آستین بدون دوخت اضافه کنیم .
http://kurdistan.ichto.ir/Portals/14/handicrafts/amuzesh/k/7.jpg مرغک ( گرد له ) : یک تکه مربع شکل است که اندازه آن بستگی به اندازه ای دارد که در تیرنجها در نظر گرفته بودیم مثلاً اگر 10 سانت بود اندازه مرغک را هم در ابعاد 10 در 10 میگیریم . کاربرد مرغک بیشتر برای گشاد کردن زیر بغل است .
http://kurdistan.ichto.ir/Portals/14/handicrafts/amuzesh/k/9.jpg سجاف يقه سنندجی : از دو طرف انتهای یقه روی خط سر شانه جدید 3 سانت به طرفین رفته و به اندازه بلندی سینه که معمولاً 25 تا 27 سانتیمتر است از 3 سانتها پایین آمده و بهم وصل می کنیم از گوشه های کناری یقه 1 سانت تو آمده و 1 سانت هم به طرف بالا رفته و 1 سانتی را که تو آمده ایم به انتهای یقه در بالا وصل میکنیم و 1 سانتی را که به طرف بالا علامت زده بودیم به خط وسط یقه وصل کرده خطهای جدید فرم اصلی یقه می باشد که برای سجاف یقه خطها را روی تکه ای پارچه رولت کرده با اضافه دوخت برش میزنیم این مدل یقه سجاف در روی لباس دوخته میشود .
http://kurdistan.ichto.ir/Portals/14/handicrafts/amuzesh/k/10.jpg
سجاف يقه پشت : به اندازه عرض شانه ها است و طول آن که 3 تا 5 سانت میباشد. برش زده با اضافه دوخت و روی پشت یقه را هم رولت کرده و قیچی می کنیم.
http://kurdistan.ichto.ir/Portals/14/handicrafts/amuzesh/k/11.jpg الگوی اولیه بالا تنه : پارچه مورد نیاز : 40 تا 50 سانت - اندازه های مورد نیاز : دور سینه - قد بالا تنه - بلندی حلقه آستین - طول سر شانه ( اندازه متوسط ) - قسمت پشت : قد بالا تنه را روی دو لای بسته پارچه ( طول پارچه ) اندازه میزنیم سپس روی 40 سانت 2 سانت پایین آمده و 8 سانت روی عرض پارچه جا کرده گردی یقه را می کشیم بعد از 8 سانت 13 سانت طول سر شانه را هم کشیده 3 سانت پایین آمده به انتهای یقه ( 8 سانتی ) وصل میکنیم برای افتادگی شانه بعد از 3 سانت 2/1 حلقه آستین( همان بلندی حلقه آستین ) پایین آمده و 2/1 این خط را هم بدست آورده و 1.5 سانت به داخل کادر رفته این نقطه را به شکل هلالی به سر شانه وصل میکنیم . سپس 4/1 دور سینه + 2را بدست آورده و خط سینه را کشیده طوری که در زیر خط بلندی آستین عبور کند بعد از این نقطه مابقی هلال حلقه را می کشیم.
http://kurdistan.ichto.ir/Portals/14/handicrafts/amuzesh/k/12.jpg - قسمت جلو : دو طرف روی دولای باز پارچه می باشد با این تفاوت که یقه را 8 در 8 میگیریم و از 2/1 حلقه آستین بجای 1.5 سانت 2 سانت به داخل کادرآمده و 4/1 دور سینه را هم به اضافه 5 میکنیم. از الگوی اولیه میتوان الگوهای جلیقه – کت – قبا و بالا تنه لباس سقزی را درست کرد.

http://kurdistan.ichto.ir/Portals/14/handicrafts/amuzesh/k/13.jpg
************************************************** ** جليقه مدل 1 ( سوخمه): از الگوی اولیه بالا تنه استفاده می شود منتها روی آن تغییراتیمی دهیم در قسمت سر شانه2 سانت از 13 سانت کم می کنیم در قسمت زیر بغل هم 2 سانت پایین آمده و به 2 سانت سر شانه وصل میکنیم
این قسمت را قیچی می کنیم ( با اضافه دوخت )از طرف خط پهلو در پایین هم 2 سانت تو آمده و به زیر بغل وصل می کنیم در قسمت جلو ازانتهای یقه خطی کشیده به گوشه پایین خط کمر ( این خط هم با اضافه دوخت برش می شود )از این الگو یک رویه و یک آستری برش می کنیم . نحوه دوخت: به این طریق است که سر شانه و پهلوی آستر را دوخته سپس سر شانه و پهلوی رویه را هم می دوزیم بعد قسمت روی پارچه رویه و آستر را روی هم گذاشته بطوریکه دوختها پشت بهم باشد حدوداً نیم تا 1 سانت از لبه پارچه ( جلیقه ) را جا گذاشته و از کنار نیم سانت دور تا دور جلیقه را دوخته . بجز حلقه آستین و یقه پشت که جلیقه را از آنجا برگردانده به طرف روی کار سپس قسمتهای مانده را یا پس دوزی می کنیم یا آنها را دور تا دور روی کار چرخ می کنیم .
http://kurdistan.ichto.ir/Portals/14/handicrafts/amuzesh/k/15.jpg

************************************************** **
بالا (http://kurdistan.ichto.ir/Default.aspx?tabid=2300#123) جليقه مدل 2 :
دقیقاً مانند جلیقه قبلی می باشد در این نوع جلیقه فرم یقه فرق می کند از انتهای یقه خطی مایل کشیده تا روی خط سینه و از روی خط سینه تا پایین روی خط کمر هر اندازه ای بود به همان اندازه به سمت چپ هم رفته علامت می زنیم این دو نقطه را به شکل هلال به هم وصل می کنیم. طریقه دوخت: مانند جلیقه قبلی است در ضمن کوتاه و بلند بودن جلیقه نیز دلخواه است.
http://kurdistan.ichto.ir/Portals/14/handicrafts/amuzesh/k/14.jpg
************************************************** **
جليقه مدل سوم
http://kurdistan.ichto.ir/Portals/14/handicrafts/amuzesh/k/16.jpg
************************************************** ** کت (سلته) : اندازه های لازم : همانند جلیقه به اضافه بلندی آستین . از الگوی بالا تنه استفاده می کنیم و با وجه به توضیحاتی که در مورد جلیقه ها بیان شده می توان مدلهای مختلف جلیقه را برش کرد . نکته قابل توجه در برش کت 2 سانت پهلو و حلقه آستین را کم نمی کنیم . پشت دقیقاً مانند جلیقه است . جلو : فرم یقه را به هر شکلی که خواستیم در آورده و از قسمت پایین 15 سانت به طرف بالا و 15 سانت به طرف چپ علامت زده و به شکل هلال به هم وصل می کنیم .
http://kurdistan.ichto.ir/Portals/14/handicrafts/amuzesh/k/17.jpg آستین : 2/1 دور بازو را اندازه گرفته در بلندی آستین سپس 2/1 دور مچ + 4 سانت را بدست آورده و به زیر بغل وصل می کنیم هلال حلقه آستین را نیز به اندازه هلال حلقه آستین بالاتنه برش می کنیم و برای سجاف سر آستین هم 4 تا 6 سانت اضافه می کنیم (نحوه برش این آستین مهم می باشد) سر آستین کت را می توان چاکدار درست کرد اگر بخواهیم که سر شانه چین بخورد به گشادی آستین اضافه می کنیم و در قسمت سر آستین کم می کنیم. http://kurdistan.ichto.ir/Portals/14/handicrafts/amuzesh/k/18.jpghttp://kurdistan.ichto.ir/Portals/14/handicrafts/amuzesh/k/19.jpg

************************************************** ** بالا (http://kurdistan.ichto.ir/Default.aspx?tabid=2300#123) قبا ( کووا ) : اندازه لازم همان اندازه هایی است که برای جلیقه لازم بود به اضافه تمام قد از سر شانه تا قوزک پا . قبا را می توان هم با آستر و هم بدون آستر درست کرد و عموماً پارچه کت و قبا از پارچه های سنگین مانند مخمل می باشد شما می توانید قبا را از پارچه های توری مانند گیپورهای مختلف برای زیباتر شدن لباس کردی بپوشید . آستین قبا مانند آستین کت است و سر آستین چاکدار می باشد .
http://kurdistan.ichto.ir/Portals/14/handicrafts/amuzesh/k/20.jpg
************************************************** ** کلنجه : مانند سلته است با این تفاوت که آستین آن تا آرنج است در قسمت دور آرنج می توان برای زیبایی کار و خوش فرم بودن آن از این قسمت 2 سانت کم کرده و به زیر بغل وصل می کنیم ( سجاف سر آستین فراموش نشو د).
http://kurdistan.ichto.ir/Portals/14/handicrafts/amuzesh/k/21.jpg
http://kurdistan.ichto.ir/Portals/14/handicrafts/amuzesh/k/22.jpg
************************************************** **



- - - به روز رسانی شده - - -

دوخت لباس سقزی: زير پوش لباس سقزی : مانند زیر پوش آستین سر خود است اما قد آن کوتاه و تا روی باسن است (مانند بلوز ) این زیر پوش را می توان با پارچه های کم عرض هم دوخت .
http://kurdistan.ichto.ir/Portals/14/handicrafts/amuzesh/k/24.jpg
************************************************** **

بالا (http://kurdistan.ichto.ir/Default.aspx?tabid=2300#123) شلوار سقزی : اندازه های لازم : قد شلوار ، بلندی فاق شلوار( خشتک ) . دو قد با عرض 120تا 150 برش کرده و برای بلندی شلوار قد را از کمر تا پایین اندازه گرفته . نحوه دوخت و برش مانند شلوار کردی است ولی سقزی گشاد تر است بخاطر اینکه زیر پوش آن کوتاه تر است . خشتک آن یک تکه مربعی 15 تا 18 سانتی می باشد . اگر خواستیم که دمپای شلوار مچی باشد قد شلوار را منهای 5 می کنیم ( 4 سانت کش کمر ثابت است ) بعد یک تکه که اندازه آن 2/1 دور مچ پا به اضافه 4 و بلندی 10 سانت می باشد که این قسمت 10 سانتی روی دولای بسته پارچه قرار می گیرد بعد پایین شلوار را پیلی می دهیم یا چین سوزنی و به اندازه دور مچ جمع می کنیم بلندی فاق برابر است با 3/1 دور باسن یا 2 وجب و چهار انگشت.
http://kurdistan.ichto.ir/Portals/14/handicrafts/amuzesh/k/25.jpg


************************************************** ** بالا (http://kurdistan.ichto.ir/Default.aspx?tabid=2300#123) شال لباس سقزی : پارچه مورد نیاز 2.5 متر . عرض پارچه هر اندازه که بود تقسیم بر 2 کرده قیچی می کنیم و در امتداد هم دوتکه را می دوزیم که بلندی آن 5 متر شود بعد قسمت عرض پارچه را تا می کنیم و میدوزیم یعنی دو طرف دوخت میخورد ویک طرف مانده را برمی گردانیم وبه صورت پس دوزی چرخ می کنیم .
http://kurdistan.ichto.ir/Portals/14/handicrafts/amuzesh/k/26.jpg
************************************************** **

لچک ( روسری سه گوش ) : پارچه مورد نیاز 2 تا 3 متر بسته به عرض پارچه . پارچه رابه صورت مستطیل روی دولای بسته قرار داده و از طرف دو لای باز پارچه 2/1 عرض پارچه را بدست آورده و خطی به گوشه پایین سمت چپ می کشیم و این خط را قیچی میکنیم سپس این دو تکه را می دوزیم بعد دور تا دور روسری را با نوارهای پولکی تزیین می کنیم .

http://kurdistan.ichto.ir/Portals/14/handicrafts/amuzesh/k/27.jpg
************************************************** **

روسری شالی : برای روسری شالی نیم متر برای عرض آن کافی است و بلندی و طول روسری 1.5 متر می باشد . که دور تا دور آن را چرخکاری کرده و با نوارهای پولکی یا یراقهای مختلف تزیین می کنیم .


http://kurdistan.ichto.ir/Portals/14/handicrafts/amuzesh/k/28.jpg
************************************************** **

پيراهن سقزی : پارچه مورد نیاز 4.5 تا 5 متر . بالا (http://kurdistan.ichto.ir/Default.aspx?tabid=2300#123)
طریقه برش قسمتهای مختلف لباس : ابتدا از الگوی بالا تنه استفاده می کنیم در قسمت خط کمر 15 سانت پایین آمده و خط باسن را بدست می اوریم از طرف پهلو روی خط کمر 1.5 سانت به داخل آمده به گوشه خط باسن وزیر بغل وصل می کنیم . 2/1 باقی مانده خط کمر را بدست آورده واز این نقطه یک خط راست به پایین کشیده و یک خط راست هم به طرف بالا به اندازه 15 سانت کشیده سپس یک پنس یا ساسون سانتی می گیریم . ( قسمت پشت )
http://kurdistan.ichto.ir/Portals/14/handicrafts/amuzesh/k/29.jpg
قسمت جلو : برای جلو هم همین کار را انجام می دهیم و فرم یقه را روی الگو پیاده می کنیم از 8 سانت جلو 8 سانت دیگر پایین آمدهبه انتهای یقه به شکل هلال به هم وصل می کنیم سپس برای این قسمت یک سجاف 3 تا 5 سانتی برش می زنیم .
http://kurdistan.ichto.ir/Portals/14/handicrafts/amuzesh/k/30.jpg
بند ينک: می برای کمربند یا بندینک لباس روی دولای باز پارچه به اندازه 8 در 50 برش میزنیم که این بندینک ها به درز پهلو روی خط کمر وصل شود . http://kurdistan.ichto.ir/Portals/14/handicrafts/amuzesh/k/31.jpg
آستين : آستین لباس را می توان به صورت شمشیری برش زد یا اینکه ساده باشد . قسمت حلقه آستین را مانند قبا ( آستین کتی) درست می کنیم . بعد از برش آستین و بالا تنه نوبت به برش دامن پیراهن می رسد که اگر عرض پارچه 120 بود 4 تخته روی دولای بسته برش می زنیم وقد دامن را هم از کمر تا زمین اندازه می زنیم اگر عرض پارچه 150 بود 3 تخته برش می زنیمتکه های دامن را به هم دوخته و در قسمت کمرچین می زنیم به اندازه کمر بالا تنه سپس دامن و بالا تنه را بهم وصل می کنیم . http://kurdistan.ichto.ir/Portals/14/handicrafts/amuzesh/k/32.jpg رعايت نکات ايمنی و بهداشتی : فضای کارگاه بايد دارای نور کافی وهمچنين تهويه مناسب باشد . لازم است برای پيشگيری از حوادث غيرمترقبه کار آموز ابتدا با چرخمخصوصا چرخهای صنعتی آشنايی کامل پيداکند . در حين کار با وسايل برقی باید دقت لازم انجام داد.