دستیار
8th July 2013, 10:18 AM
بروسلوز يا تب مالت: بيماری تب مالت، يک عفونت باکتريايی است که از گاوها، گوسفندان يا بزهای آلوده و عفونی شده به انسان انتقال میيابد، اين بيماری از انسان به انسان مسری نيست. اين بيماری، در حيوان به نام سقط جنين واگير موسوم است و به نامهای ديگری نظير تب مواج، تب ديوانه، تب مديترانهای نيز ناميده میشود. بروسلوز انسانی (تب مالت) ناشی از بروسلا ملی تنسيس در جاهايی که گوسفند و بز آلوده زياد است خطر جدی بهداشت عمومی در آن مناطق میباشد و بيشتر در فصول تابستان و بهار يعنی فصل زايش و شيردهی دامها ديده میشود.
عفونت باکتريايی اعضای خونساز بدن، از جمله مغز استخوان، گرههای لنفاوی، کبد و طحال را متأثر میسازد. بيماری در مردان 60 - 20 ساله شايعتر است. دوره نهفتگی بيماری ممکن است 60 - 50 روز يا حتی تا چندين ماه باشد. بيماری يک نوع حاد و يک نوع مزمن دارد.
وضعيت بيماری در جهان و ايران
بيماری تب مالت اگرچه در سراسر جهان وجود دارد ولی اين بيماری بيشتر در کشورهايی ديده میشود که فاقد برنامهای موثر برای کنترل اين بيماری در حيوانات هستند.
اين بيماری درايران نيز از ساليان پيش به صورت بومی وجود داشته است.
اين بيماری، در تمام نقاط کشور، پراکنده است ولی وفور آن در مناطق مختلف، يکسان نمیباشد، بطوری که در برخی از مناطق جنوب کشور، از کمترين ميزان و در اصفهان و استان مرکزی، براساس برخی از مطالعات، از بيشترين ميزان برخوردار بوده است.
اين بيماری در ايران برای اولين بار در سال 1311 بروسلاملی تنسيس توسط کارشناسان انستيتو پاستور ايران از کشت خون يک نفر بيمار مبتلا به تب مالت جدا شد و از آن سال به بعد پيشرفتهای قابل ملاحظهای در زمينه ساختن آنتی ژنهای مختلف و انواع واکسنهای بروسلوز دامی نيز بدست آمده است.
راههای سرايت بيماری به انسان
ميکروب بروسلا قادر است از راههای زير وارد بدن انسان شود:
1 - تماس مستقيم با بافتهای حيوانی آلوده نظير خون، ادرار و...
2- مصرف شير خام و فرآوردههای لبنی خصوصاً پنير تازه، خامه، سرشير و بستنی (بستنی مهمترين فرآورده لبنی است که میتواند باعث بروز بيماری تب مالت شود.)
سرايت اين بيماری به انسان بيشتر در اثر مصرف شيرآلوده نجوشيده و فرآورده های آن است .
علائم بيماری در انسان
بيماری ممکن است تدريجی يا ناگهانی شروع شود و با يک يا چند مورد از علائم زير همراه باشد
01تب
2. لرز
3. ضعف
4. دردهای استخوانی و درد مفاصل
5. کاهش وزن
6. ضعف اعصاب ( افسردگی )
7. از کار افتادگی
علائم شايع در حيوان
سقط جنين— کاهش وزن— کاهش شير
روشهای مختلف ورود ميکروب به بدن دام عبارتند از:
روش خوراکی: مصرف آب، علوفه و خوردن جفت و ترشحات رحمی آلوده.
پوست: ورود آلودگی به بدن از طريق زخمهای موجود در پوست میباشد.
روشهای انتقال بيماری در دام
حيوانات مبتلا به بروسلوز در هنگام سقط جنين، عامل بيماری را به شدت از طريق ترشحات رحمی دفع مینمايند. همچنين باکتری عامل بيماری از طريق شير حيوانات مبتلا دفع میشود به گونهای که بز آلوده در تمام مدت شيرداری، گوسفند آلوده معمولا در 2 ماهه اول و گاو مبتلا در تمام مدت شيرداری ، به صورت متناوب عامل بيماری را از طريق شير دفع مینمايند.
درمان بيماری تب مالت
درمان، شامل يک دوره استراحت در رختخواب و مصرف دارو است و معمولاً لازم نيست که بيمار از ديگران جدا شود. تمامی اعضای خانواده که ممکن است از همان محصول لبنی آلوده مصرف کرده باشند، بايد تحت معاينه و آزمايش قرار گيرند.
رعايت نکات زير در رژيم غذايی اين بيماران ضروری است :
ميزان پروتئين دريافتی بايد بالا باشد، تا تخريب پروتئين بدن جبران شود و همچنين وزن بدن در حد مطلوب حفظ گردد. که در اين خصوص ميزان نياز به پروتئين میتواند از 100 تا 150 گرم در روز متغير باشد.
شير پاستوريزه، عالیترين نمونه از مايعات است که، انرژی، پروتئين، بعضی ويتامينها و برخی مواد معدنی مانند پتاسيم و کلسيم را تأمين میکند.
مايعات بايد به مقدار زياد به بيمار داده شود، چرا که مقدار زيادی از آب بدن به صورت عرق دفع میگردد.
مهمترين راههای کنترل و پيشگيری :
- عدم مصرف شير خام و غير مطمئن
- عدم استفاده از پنير محلی ,خامه ,کره تهيه شده از خامه محلی
- عدم مصرف بستنی سنتی دست ساز
- عدم استفاده از سبزی های نشسته و ضد عفونی نشده
- واکسيناسيون مرتب دامها و از بين بردن دامهای آلوده به روش صحيح ( حذف دامهای آلوده )
مهم ترين راه پيشگيری از بيماری تب مالت از بين بردن عامل بيماری از طريق جوشاندن و يا پاستوريزه کردن شير و فرآورده های آن است ( در مصارف مقادير کم و و برای سالم سازی شير خام در منزل بايد شير را در حالت جوش حداقل به مدت يک دقيقه بهم زده و بعد بلافاصله با قرار دادن در آب سرد ، آن را خنک کرده ودر يخچال نگهداری نمود .
عدم تماس با ترشحات و بافتهای آلوده حيوانی مثل خون و ترشحات حاصل از سقط جنين دامها ،به خصوص در کسانی که با دام سر و کار دارند . مانند دامداران دامپزشکان کارگران کشتار گاه
همچنين با دادن اطلاعات وآگاهی کافی در مورد راههای انتقال و راههای پيشگيری از بيماری تب مالت به گروههای در معرض خطر ( کارگران کشتارگاهها ، دامپروران ، قصابها و ...) می توان از بروز بيماری در اين افراد جلوگيری نمود .
استفاده از وسايل حفاظتی از جمله ماسک ، دستکش ، و روپوش برای کسانی که با دام سر و کار دارند
آسانترين راه برای پيشگيری از بيماری تب مالت، جوشانيدن شير به مدت 20 دقيقه و استفاده از دستکش هنگام تماس با احشام و دامها است.
مرکز تحقیقات بیماری عفونی دانشگاه علوم پزشکی گلستان
عفونت باکتريايی اعضای خونساز بدن، از جمله مغز استخوان، گرههای لنفاوی، کبد و طحال را متأثر میسازد. بيماری در مردان 60 - 20 ساله شايعتر است. دوره نهفتگی بيماری ممکن است 60 - 50 روز يا حتی تا چندين ماه باشد. بيماری يک نوع حاد و يک نوع مزمن دارد.
وضعيت بيماری در جهان و ايران
بيماری تب مالت اگرچه در سراسر جهان وجود دارد ولی اين بيماری بيشتر در کشورهايی ديده میشود که فاقد برنامهای موثر برای کنترل اين بيماری در حيوانات هستند.
اين بيماری درايران نيز از ساليان پيش به صورت بومی وجود داشته است.
اين بيماری، در تمام نقاط کشور، پراکنده است ولی وفور آن در مناطق مختلف، يکسان نمیباشد، بطوری که در برخی از مناطق جنوب کشور، از کمترين ميزان و در اصفهان و استان مرکزی، براساس برخی از مطالعات، از بيشترين ميزان برخوردار بوده است.
اين بيماری در ايران برای اولين بار در سال 1311 بروسلاملی تنسيس توسط کارشناسان انستيتو پاستور ايران از کشت خون يک نفر بيمار مبتلا به تب مالت جدا شد و از آن سال به بعد پيشرفتهای قابل ملاحظهای در زمينه ساختن آنتی ژنهای مختلف و انواع واکسنهای بروسلوز دامی نيز بدست آمده است.
راههای سرايت بيماری به انسان
ميکروب بروسلا قادر است از راههای زير وارد بدن انسان شود:
1 - تماس مستقيم با بافتهای حيوانی آلوده نظير خون، ادرار و...
2- مصرف شير خام و فرآوردههای لبنی خصوصاً پنير تازه، خامه، سرشير و بستنی (بستنی مهمترين فرآورده لبنی است که میتواند باعث بروز بيماری تب مالت شود.)
سرايت اين بيماری به انسان بيشتر در اثر مصرف شيرآلوده نجوشيده و فرآورده های آن است .
علائم بيماری در انسان
بيماری ممکن است تدريجی يا ناگهانی شروع شود و با يک يا چند مورد از علائم زير همراه باشد
01تب
2. لرز
3. ضعف
4. دردهای استخوانی و درد مفاصل
5. کاهش وزن
6. ضعف اعصاب ( افسردگی )
7. از کار افتادگی
علائم شايع در حيوان
سقط جنين— کاهش وزن— کاهش شير
روشهای مختلف ورود ميکروب به بدن دام عبارتند از:
روش خوراکی: مصرف آب، علوفه و خوردن جفت و ترشحات رحمی آلوده.
پوست: ورود آلودگی به بدن از طريق زخمهای موجود در پوست میباشد.
روشهای انتقال بيماری در دام
حيوانات مبتلا به بروسلوز در هنگام سقط جنين، عامل بيماری را به شدت از طريق ترشحات رحمی دفع مینمايند. همچنين باکتری عامل بيماری از طريق شير حيوانات مبتلا دفع میشود به گونهای که بز آلوده در تمام مدت شيرداری، گوسفند آلوده معمولا در 2 ماهه اول و گاو مبتلا در تمام مدت شيرداری ، به صورت متناوب عامل بيماری را از طريق شير دفع مینمايند.
درمان بيماری تب مالت
درمان، شامل يک دوره استراحت در رختخواب و مصرف دارو است و معمولاً لازم نيست که بيمار از ديگران جدا شود. تمامی اعضای خانواده که ممکن است از همان محصول لبنی آلوده مصرف کرده باشند، بايد تحت معاينه و آزمايش قرار گيرند.
رعايت نکات زير در رژيم غذايی اين بيماران ضروری است :
ميزان پروتئين دريافتی بايد بالا باشد، تا تخريب پروتئين بدن جبران شود و همچنين وزن بدن در حد مطلوب حفظ گردد. که در اين خصوص ميزان نياز به پروتئين میتواند از 100 تا 150 گرم در روز متغير باشد.
شير پاستوريزه، عالیترين نمونه از مايعات است که، انرژی، پروتئين، بعضی ويتامينها و برخی مواد معدنی مانند پتاسيم و کلسيم را تأمين میکند.
مايعات بايد به مقدار زياد به بيمار داده شود، چرا که مقدار زيادی از آب بدن به صورت عرق دفع میگردد.
مهمترين راههای کنترل و پيشگيری :
- عدم مصرف شير خام و غير مطمئن
- عدم استفاده از پنير محلی ,خامه ,کره تهيه شده از خامه محلی
- عدم مصرف بستنی سنتی دست ساز
- عدم استفاده از سبزی های نشسته و ضد عفونی نشده
- واکسيناسيون مرتب دامها و از بين بردن دامهای آلوده به روش صحيح ( حذف دامهای آلوده )
مهم ترين راه پيشگيری از بيماری تب مالت از بين بردن عامل بيماری از طريق جوشاندن و يا پاستوريزه کردن شير و فرآورده های آن است ( در مصارف مقادير کم و و برای سالم سازی شير خام در منزل بايد شير را در حالت جوش حداقل به مدت يک دقيقه بهم زده و بعد بلافاصله با قرار دادن در آب سرد ، آن را خنک کرده ودر يخچال نگهداری نمود .
عدم تماس با ترشحات و بافتهای آلوده حيوانی مثل خون و ترشحات حاصل از سقط جنين دامها ،به خصوص در کسانی که با دام سر و کار دارند . مانند دامداران دامپزشکان کارگران کشتار گاه
همچنين با دادن اطلاعات وآگاهی کافی در مورد راههای انتقال و راههای پيشگيری از بيماری تب مالت به گروههای در معرض خطر ( کارگران کشتارگاهها ، دامپروران ، قصابها و ...) می توان از بروز بيماری در اين افراد جلوگيری نمود .
استفاده از وسايل حفاظتی از جمله ماسک ، دستکش ، و روپوش برای کسانی که با دام سر و کار دارند
آسانترين راه برای پيشگيری از بيماری تب مالت، جوشانيدن شير به مدت 20 دقيقه و استفاده از دستکش هنگام تماس با احشام و دامها است.
مرکز تحقیقات بیماری عفونی دانشگاه علوم پزشکی گلستان