روشي جالب براي نوشتن انشا

[مدیر تالار سایر موضوعات علوم انسانی]

الگوي بديعه پردازي درعمل



يكي ازالگوهايي كه باعث پرورش ظرفيت مشكل گشايي دانش آموزان و هدايت آنها به بيان خلّاق وگسترش انگاره هاي جديد عقلي از طريق توجّه به بعد عاطفي و غير معقول مي شود،«الگوي بديعه پردازي» است.


در دنياي پيچيده ي كنوني ،كه جوامع مختلف براي رسيدن به تكنولوژي نوين و منابع قدرت به رقابت گسترده دست

زده اند آنچه در اين رقابت موفقيّت را به ارمغان مي آورد ، همان «توليدفكرنو» مي باشدكه با شيوه ها و الگوهاي

مناسب يادگيري اين كار ميسّراست.


لازم است كلاس درس را از حالت يكنواختي خارج ساخته تا فراگيران در آن بتوانند با جسارت بيشتري ايده هاي

معقول و غيرمعقول را باروش«بارش مغزي» ايراد نمايندتا از ارتباطات بين معقول ها و غيرمعقول ها «ايده هاي

بكر»خلق گردند....


* چهارخانواده ي الگوي تدريس عبارت است از:

1- الگو هاي اجتماعي(ياران دريادگيري- تفحص گروهي – ايفاي نقش – كاوشگري به شيوه ي محاكم قضايي)


2- اطّلاعات پردازي (تفكّراستقرايي- دريافت مفهوم- ياديارها- پيش سازماندهنده ها- كاوشگري علمي- مهارت آموزي- بديعه پردازي - عقل رشد يابنده ي پياژه)

3- انفرادي(تدريس غيرمستقيم- افزايش عزت نفس)

4- رفتاري(تسلط ياب- آموزش مستقيم- شبيه سازي- شرايط يادگيري گانيه)


* الگوي بديعه پردازي ازخانواده ي الگوي تدريس «اطّلاعات پردازي» است كه «ويليام گوردون» واضع آن است.اين

الگو بيشتربراي تدريس درس انشا،علوم تجربي و مطالعات اجتماعي مناسب است.


*گوردون به سه نوع قياس براي تمرينات بديعه پردازي اشاره داردكه شامل:

1
- قياس مستقيم(احساسات خودرانسبت به موضوع بيان كردن)



- 2- قياس شخصي(خودرابه جاي مفهوم قراردادن)



3-تعارض فشرده(پيداكردن تضادهايي كه درميان كلمات خودوسايري نوجوددارد.) * دو


راهبرد در امر بديعه پردازي وجود دارد كه خلّاقيت را توجيه مي كند. شامل :

1- خلق چيزي جديد 2- غريب را آشناساختن


* شش گام در الگوي بديعه پردازي در راهبردخلق چيزهاي جديد وجود داردكه شامل:

توصيف وضعيت جديد- قياس مستقيم- قياس شخصي- تعارض فشرده- قياس مستقيم- بررسي مجددوظيفه ي اوّليّه


* يك نمونه تدريس طبق الگوي بديعه پردازي راهبرد «خلق چيزهاي جديد» درس انشا موضوع:فصل بهار

گام اوّل: توصيف وضعيت جديد


اگربخواهيدبهار را در يك كلمه توصيف كنيد، چه مي گوييد؟


- ثبت گفته ها روي تابلو و يا در دفتردانش آموز(گروهي يا فردي)

گام دوم: قياس مستقيم

بچّه ها!به بهار مانند انسان با تمام وي‍ژگيهايش كه سراغ داريد فكركنيد.


انتخاب عجيب ترين مقايسه بين انسان و بهار

مثل،بهار... عمرطولاني دارد.


گام سوم: قياس شخصي


حالاسعي كنيدخودرا به جاي انساني بگذاريدكه عمري طولاني دارد؟

انساني كه عمرطولاني داردچه كارهايي مي كند كه انسان باعمركوتاه نمي تواند انجام دهد؟


گام چهارم: تعارض فشرده

ازميان تشبيه ها كلماتي كه باهم مخالف اند ( در تضاد هستند.) بيان كنيد.

كدام يك را بيشتر دوست داريد؟


ياكدام يك واقعاًمخالف هم هستند؟


هيجان انگيزترين آن هاكدام است؟


مانندتضادهاي مرگ و زندگي

يادآوري آن چه گذشت...(ازگام اوّل تاچهارم)




گام پنجم: قياس مستقيم


چگونه مي توانيدازمرگ و زندگي براي توصيف بهار استفاده كنيد؟

درباره ي مرگ و زندگي چه مي دانيد؟

ارتباط مرگ و زندگي با بهار



گام ششم: بررسي مجدد وظيفه ي اوّليّه

دانش آموزان موضوع اصلي انشا بهار را توصيف مي كنند. باتوجّه به گفته ها،تجارب وفكرهاي بكروتازه....

همكاران محترم ،مي تواننداين الگو را در درس انشا به موضوعات مختلف تعميم دهند.تابرايشان معلوم گرددكه تا

چه اندازه شور و نشاط،كلاس را فرا مي گيرد و ايده هاي تازه خلق مي شود.



نامه ي بورس جويس به گوردون: ذوق و شوري كه به معلّم درهنگام اجراي الگوي بديعه پردازي دست مي دهد،از


همه ي الگوهاي ديگر بيشتر است.من به شاگردان استفاده ازاين الگو را ياد داده ام و به اين نتيجه رسيده ام كه

ياد دادن مهارت استفاده ازاين الگو به شاگردادن موجب احساس لذّت بخش به من از آن رو مي شود ، كه

شاگردان را مي بينم كه با لذّت ،ذوق وشوق ياد مي گيرند.






منابع:

*آموزش راه هاي يادگيري الگوي تدريس بديعه پردازي(نوآفريني)-سهيلا حاجي اسحاق- چاپ دوم اسفند – 1382
*الگوهاي جديدتدريس-نوشته بروس جويس ومارشاويل – ترجمه محمّدرضابهرنگي – چاپ پنجم پاييز 1376