روشهاي اندازه گيري ابعادي و هندسي

[hossien]

سلام
می خواهم طی چند سری ارسال روش های اندازه گیری را برایتان بیان کنم. فهریت مطالبی که ارائه می شود عبارتند از:

فهرست مطالب

q مقدمه
■ مفاهيم اندازه گيري ابعادي (مترولوژي ابعادی)
■ عبارات و اصطلاحات در اندازه گيري
q اندازه گيري طولي (خطي)
■ كوليس
■ ميكرومتر
■ ارتفاع سنج
■ ساعت اندازه گيري
■ گيج بلاك
q اندازه گيري زاويه
■ زاويه سنج
■ گيج بلوك زاويه
■ تراز
■ اندازه گيري مخروط توسط ساچمه
q گيجهاي حدي
■ گيج برو نرو
q اندازه گيري رزوه
■ ميكرومتر رزوه
■ رزوه داخلی
■ گيج رزوه
q اندازه گيري چرخدنده و هزارخاري
q اندازه گيري نوري (اپتيك)
■ تختي سنجي
■ طول سنجي
q اندازه گيري پروفيل سطح
■ زبري سطح و موج
q اندازه گيري تلرانسهاي هندسي
■ راستي
■ تختي
■ گردي
■ استوانه اي
■ مبناها
■ زاويه اي
■ توازي
■ تعامد
■ موقعيت
■ هم محوري و هم مركزي
■ تقارن
■ لنگي ساده
■ لنگي كل
■ پروفيل خط
■ پروفيل سطح

[hossien]

مفاهيم اندازه گيري ابعادي
■مترولوژی علم اندازه گیری است و اندازه گیری زبان این علم است
■با استفاده از این زبان میتوان ارتباط موارد زیر را برقرار نمود:
m مقدار
m کمیت
m موقعیت
m زمان
■سه دلیل نیاز به اندازه گیری:
m برای ساختن چیزهاییکه طراحی شده نیاز به اندازه گیری است
m برای کنترل روش ساخت محصول نیاز به اندازه گیری است
m برای توضیحات علمی نیاز به اندازه گیری است
بدون اندازه گیری امکان اینکه بتوان اطلاعات واضحی را ارایه نمود وجود ندارد

■کاربرد اندازه گیری
m اندازه گیری به منظور ساخت قطعات
o در سال 1750 : آقای ویلکینسون توانست سیلندر موتور بخار به قطر 145 mm را با تلرانس 1.6 mm سوراخ کند که باعث شد رویای موتور بخار به واقعیت پیوست
m اندازه گیری به منظور کنترل ساخت
o بخشی از واحد تولیدی بعنوان واحد بازرسی وظیفه کنترل تولید را بعهده دارد
o در TQM این وظیفه بعهده اپراتور تولید میباشد
m اندازه گیری به منظور پیشرفت
o پیشرفت بشر با افزایش توانایی او در اندازه گیری سرعت بیشتری پیدا میکند
o در حقیقت میکرومتر برای استفاده در ستاره شناسی اختراع شد نه در کارگاه
اگر اندازه گیری در کارهای تحقیقاتی یا تولید انبوه دقت کافی نداشته باشد باعث نامعتبر شدن تحقیقات و نامطلوب بودن تولید میشود

q انظباط اندازه گیری
■درستی یک اندازه گیری هرگز نمیتواند به اندازه استاندارد موجود باشد
■برای کنترل درستی؛ از کالیبراسیون (مقایسه با استاندارد بالاتر) استفاده میشود
■برای کنترل دقت از قابلیت تکرار پذیری استفاده میشود
■وقتیکه خط اندازه گیری؛ استاندارد اندازه گیری و محور دستگاه اندازه گیری همگی در یک راستا باشد؛ کمتریت خطای موقعیت دهی رخ میدهد (Abbe error )
هواپيماي بوئينگ 747 داراي 6 ميليون قطعه است اگر هرقطعه داراي 28 فيچر باشد؛ جمعا 150 ميليون اندازه گيري نياز دارد

http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/1-2-3/1.JPG

[hossien]

عبارات و اصطلاحات در اندازه گيري

q استاندارد طول:
■ از نظر تاريخي ؛ يك متر برابر با 10.000.000/1 فاصله قطب شمال تا استوا در امتداد نصف النهاري كه از پاريس مي گذرد در نظر گرفته شد
■ اولين استاندارد بين المللي طول ؛ ميله اي از آلياژ پلاتين ايريديوم بود
■ 1960: يازدهمين مجمع عمومي اوزان و مقياسها استاندارد طول را بر مبناي طول موج نور پذيرفت: يك متر ؛ معادل 73/1.650.763 برابر طول موج تابش نارنجي اتمهاي كريپتون 86 در خلا مي باشد
■ 1983: هفدهمين مجمع عمومي اوزان و مقياسها استاندارد طول را چنين تعريف كرد: يك متر؛ مسافتي است كه نور در خلا در مدت 299.792.458/1 ثانيه مي پيمايد

[hossien]

عبارات و اصطلاحات در اندازه گيري


http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/1-2-3/1-2.JPG
q تعيين فاصله ماه از كره زمين:
■ در سال 1970 فضانورد آپالو يك رفلكتور آينه اي در سطح كره ماه قرارداد . يك پالس نور از زمين به ماه فرستاده شد و انعكاس آن دريافت شد
■ زمان رفت و برگشت نور اندازه گيري شد و با ضربدر سرعت نور متوسط مسافت يعني 384.4 ميليون متر با دقت 2 تا 3 سانتيمتر محاسبه گرديد
q مرجع عبارات و اصطلاحات اندازه گیری
■ International Vocabulary of Basic and General Terms in Metrology
■ ISIRI 4723
■ دستگاه يكاها(ي اندازه گيري) System of units
■ مجموعه يي از يكاهاي پايه، به همراه يكاهاي فرعي، كه مطابق با قواعد معين براي يك دستگاه كميتهاي معين تعريف مي شود
q دستگاههاي بين المللي SI
q دستگاه انگليسي
q دستگاه گاوسي (كاربرد آن در بسياري از متون فيزيك مي باشد)
q فاکتورهای مقایسه دو سیستم متریک و اینچی
■ فاکتور مترولوژیکی؛ که عمل اندازه گیری نتایج قابل استفاده ای بدهد
■ فاکتور محاسباتی؛ که اعمال ریاضی براحتی قابل انجام باشد
■ فاکتور ارتباطی؛ که برای درک دیگران در اندازه گیری آسان تر باشد
اندازه گیری فاصله عظیم بین ستاره ها یا فاصله اندک بین اتمها برای دانشمندان در سیستم متریک آسانتر است ولی هنوز هم از ”اسب بخار“ استفاده میشود
q يكاي پايه(ي اندازه گيري)Base unit
■ يكاي اندازه گيري كميت پايه در يك دستگاه كميتهاي معين.
■ در حال حاضر SIبر اساس هفت يكاي پايه ي زير است.
http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/1-2-3/1-3.JPG

q يكاي فرعي (اندازه گيري) Derived unit
■ يكاي اندازه گيري كميت فرعي در يك دستگاه كميتهاي معين.
http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/1-2-3/1-4.JPG

q مقدار (- كميت) Value (of quantity)
■ بزرگي يك كميت ويژه كه عموما بر حسب يكاي اندازه گيري كه در عددي ضرب شده است بيان مي شود.
■ مثال: طول يك ميله: 5/34mيا 534cm و جرم يك جسم: 0/152kgيا 152g
■ مقدار نامي Nominal Value
■ مقدار تقريبي يا گرد شده ي مشخصه يك دستگاه اندازه گيري كه راهنمايي براي استفاده از آن به دست مي دهد.
■ مثال: نشانه گذاري شده روي يك مقاومت استاندارد
q مقدار واقعي True value
■ مقدار مطابق با تعريف يك كميت ويژه ي معين.
■ مقداري است مطابق با تعريف يك كميت ويژه معين كه كاملا مشخص است، بعبارت ديگر مقادير واقعي ، طبيعتي تعيين ناپذير دارند و با Xt نمايش داده مي‌شود.
q مقدار مرجع Reference Value
■ مجموعه ي منظمي از مقادير پيوسته يا گسسته كه بنا به قرارداد، به عنوان مرجع تعريف مي شود.
■ با Xr نمايش داده مي‌شود ، بعبارت ديگر اندازه مرجع (Master value or Reference value) توسط يك دستگاه اندازه‌گيري دقيق‌تر با متوسط چندين بار اندازه‌گيري محاسبه شود.
q اندازه گيري Measurement
■ مجموعه عملياتي به منظور تعيين مقدار يك كميت.
q اندازه شناسي Metrology
■ علم اندازه گيري.
q اصول اندازه گيري Principle of measurement
■ پايه ي علمي هر اندازه گيري.
■ اثر ترموالكتريك كه براي اندازه گيري دما به كار مي رود;
■ اثر جوزفسون كه براي اندازه گيري اختلاف پتانسيل الكتريكي به كار مي رود;
■ اثر دوپلر كه براي اندازه گيري سرعت به كار مي رود;
q روش اندازه گيري Method of measurement
■ عملياتي پياپي با ترتيب منطقي براي انجام اندازه گيري ها كه به صورتي كلي شرح داده مي شود.
m روش جايگزيني یا مقایسه ای (قطعه؛ وسیله اندازه گیری و استاندارد)
کمپراتور؛ وزن كردن با ترازو ديجيتالي (لودسل)؛ ساعت اندازه گیری بر پايه اين روش ساخته شده است
m روش تفاضليیا جابجایی(هر سمت جسم جداگانه از طريق اختلاف سنجي اندازه گيري ميشود) - (قطعه و استاندارد)
خط کش؛ كوليس؛ ميكرومتر؛ گيج دهانه اژدر؛ وزن كردن با ترازو معمولي (عقربه اي) بر پايه اين روش ساخته شده است
m روش صفر (يك طرف را با زمين گراند ميكند و نسبت به صفر مطلق مقايسه ميشود)
در تجهيزات الكترونيكي كاربرد دارد
q روند اندازه گيري measurement Procedure of
■ مجموعه عملياتي كه براي انجام اندازه گيري ويژه، مطابق با روش معين، به طور مشخص شرح داده مي شود.
■ مثال: روند اندازه گيري معمولا در مدركي ثبت مي شود كه گاه به همين مدرك "روند اندازه گيري" (يا روش اندازه گيري) مي گويند و معمولا از جزئيات كافي برخوردار است تا كاربر بتواند بدون نياز به اطلاعات ديگر اندازه گيري را انجام دهد.
q درستي اندازه گيري Accuracy of measurement
■ نزديكي توافقي ميان نتيجه ي اندازه گيري و مقدار واقعي اندازه ده.
■ يادآوري : "درستي" مفهومي كيفي است. واژه ي "دقت" نبايد به جاي "درستي" به كار رود.
■ گرايش اندازه گيريBias of measurement
■ نزديكي ميان نتيجه ي اندازه گيري و مقدار مرجع.


http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/1-2-3/1-5.JPG


q تكرارپذيري Repeatability
■ نزديكي توافقي ميان نتايج اندازه گيري هاي پياپي كه تحت شرايط يكسان اندازه گيري روي اندازه ده انجام مي شود.
■ شرايط تكرارپذيري يعني:
m همان روند اندازه گيري
m همان ناظر(اپراتور)
m همان دستگاه اندازه گيري
m همان شرايط به كارگيري
m همان محل
m تكرار در يك فاصله ي زماني كوتاه
http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/1-2-3/6.JPG
q تجديدپذيري Reproducibility
■ نزديكي توافقي ميان نتايج اندازه گيريهايي كه تحت شرايط تغيير يافته اندازه گيري روي همان اندازه ده انجام مي شود.شرايط تغيير يافته ممكن است شامل موارد زير باشد:
m روند اندازه گيري
m ناظر (اپراتور)
m دستگاه اندازه گيري
m استاندارد مرجع
m محل
m شرايط به كارگيري
m زمان


http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/1-2-3/7.JPG



q عدم قطعيت اندازه گيري Uncertainty of measurement
■ پارامترهاي مربوط به نتيجه ي اندازه گيري مقاديري را مشخص مي كند كه مي توان به طور منطقي به اندازه ده نسبت داد.
■ پارامتري است كه به نتيجه يك اندازه‌گيري نسبت داده مي‌شود و بر اساس آن پارامتر ، پراكندگي كه مي‌توان به آن كميت نسبت داد، مشخص مي‌گردد.
■ عدم قطعيت اندازه گيري عموما از مؤلفه هاي زيادي تشكيل مي شود. برخي از اين مؤلفه ها را ممكن است از روي توزيع آماري نتايج يك سلسله اندازه گيري ارزيابي كرده با انحراف معيار تجربي مشخص نمود. مؤلفه هاي ديگر، كه آنها را نيز مي توان با انحراف معيار مشخص كرد، از روي توزيع هاي احتمالي مفروض كه مبتني بر تجربه يا اطلاعات ديگر است ارزيابي مي شوند.
q خطا(ي اندازه گيري) Error (of measurement)
■ نتيجه اندازه گيري منهاي مقدار واقعي اندازه ده.
■ انحراف Deviation
■ مقدار به دست آمده منهاي مقدار مرجع آن
http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/1-2-3/8.JPG

[hossien]

عبارات و اصطلاحات در اندازه گيري
q خطاي تصادفي (نامعين)Random Error
■ نتيجه اندازه گيري منهاي ميانگين نتايجي كه از انجام تعداد نامحدودي اندازه گيري يك اندازه ده در شرايط تكرارپذير به دست مي آيد.
■ خطاي تصادفي خودبخود بصورت تغيير نتايج اندازه‌گيريهاي متوالي يك كميت مشاهده مي‌شود و ناشي ازپديده‌هاي آماري است .
■ اين خطا هميشه در سوي معيني صورت نمي‌گيرد و گاه مثبت و گاه منفي است.
■ خطاي تصادفي برابر است با خطاي كل منهاي خطاي سيستماتيك.
q خطاي سيستماتيك (معين)Systematic Error
■ ميانگين نتايج حاصل از انجام تعداد نامحدودي اندازه گيري يك اندازه ده در شرايط تكرارپذير منهاي مقدار واقعي آن اندازه ده.
■ خطاي سيستماتيك معمولا قابل تصحيح است و شامل : خطاي ذاتي تجهيزات ، خطاي مرجع ، خطاي قرائت ، خطاي شرايط محيطي و ... ميباشد.
■ خطاي سيستماتيك و عوامل آن نيز همانند مقدار واقعي نميتوان به طور كامل شناخت.
q گستره نامي Nominal Range
■ گسترهي نشان دهي دستگاه اندازه گيري كه با تنظيم ويژه ي كنترلهاي آن قابل حصول است.
■ مثال، گستره ي نامي 0Vتا 100Vبه صورت 100Vبيان مي شود.
■ پهنه Span
■ قدر مطلق تفاضل دو حد گستره ي نامي
■ مثال: براي گستره ي نامي -10Vتا +10V، پهنه 20Vاست.
q گستره ي اندازه گيري Measuring Range
■ مجموعه ي مقاديري از اندازه ده كه انتظار مي رود خطاي دستگاه اندازه گيري براي اين مجموعه در محدوده ي از پيش شده قرار گيرد
■ شرايط حدي Limiting Conditions
■ شرايطي مرزي كه لازم است دستگاه اندازه گيري بدون خراب شدن يا تنزل يافتن مشخصه هاي اندازه شناختي معين هنگام كار تحت شرايط كاركرد اسمي خود تحمل كند
q حساسيت Sensitivity
■ نسبت تغييرات پاسخ دستگاه اندازه گيري به تغييرات متناظر در عامل تحريك.
■ (آستانه ي تشخيص دهي Discrimination (
■ بزرگترين تغيير آهسته و يك نواي عامل تحريك كه تغييري آشكار شدني در پاسخ دستگاه اندازه گيري ايجاد نمي كند.
يادآوري: آستانه ي تشخيص دهي ممكن است مثلا به اصطكاك بستگي داشته باشد


http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/1-2-3/9.JPG


q باند مرده (پهنك سكوت)Dead band
■ بيش ترين فاصله يي كه مي توان عامل تحرك را در دو جهت تغيير داد بي آن كه تغييري در پاسخ دستگاه اندازه گيري حاصل شود.


http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/1-2-3/10.JPG


q پايداري Stability
■ توانايي دستگاه اندازه گيري در ثابت نگه داشتن مشخصه هاي اندازه شناختي خود نسبت به زمان
http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/1-2-3/11.JPG


q رانش Drift
■ تغيير آهسته ي مشخصه ي اندازه شناختي دستگاه اندازه گيري.
■ قابليت رديابي Traceability
■ قابليت ارتباط دادن مقدار يك استاندارد يا نتيجه ي يك اندازه گيري با مرجع هاي ملي يا بين المللي از طريق زنجيره ي پيوسته ي مقايسه ها كه همگي عدم قطعيتي معين دارند.
■ يادآوري: زنجيره ي ناگسسته ي مقايسه ها را زنجيره ي رديابي گويند.



q روشهای انتخاب دستگاه اندازه گیری


■ روش ریزنمایی Resolution


ریزنمایی دستگاه اندازه گیری ≤ (0.1)Tol.


يعني ريزنمايي دستگاه اندازه گيري بايد بتواند تلرانس را به 10 قسمت تقسيم نمايد




■ روش عدم قطعیت Uncertainty


عدم قطعیت اندازه گیری ≤ (0.1 – 0.2)Tol.


توسط اين روش هيچ قطعه سالمي رد نميشود و هيچ قطعه معيوبي قبول نميشود



q عدم قطعيت چيست
■ عدم قطعيت يك عامل همراه با نتيجه اندازه گيري است كه محدوده مقاديري را معين ميكند كه نتيجه اندازه گيري ميتواند داشته باشد و مقدار آن نشاندهنده سطح اطميناني است كه مقدار واقعي مورد اندازه گيري شده در محدوده تعيين شده قرار ميگيرد
q عدم قطعيت چرا مهم است
■ عدم قطعيت نمود كمي كيفيت نتيجه اندازه گيري است. يعني “ تا چه حد نتيجه اندازه گيري نشاندهنده مقدار واقعی مورد اندازه گيري شده است
■ عدم قطعيت بصورت ± يك مقدار يعني فاصله اي در اطراف نتيجه اندازه گيري بيان ميگردد
■ عدم قطعيت يك جزء غير قابل اجتناب در اندازه گيري است و زماني بسيار مهم ميشود كه نتايج اندازه گيري نزديك حدود مشخصه باشد

[hossien]

اندازه گيري طولي



qکولیس
■سال 1780 آقای Brown کارخانه Brown & Sharp را تاسیس نمود و کولیس ورنیه را ساخت
http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/1-2-3/18.JPG

qکولیس ورنیه 0.02mm (0.001”)
■در سیستم متریک 1mm به 50 قسمت تقسیم شده است؛ بنابراین هر ریزنمایی برابر با 0.02mm میباشد.
■درسیستم اینچی 0.05inch به 50 قسمت تقسیم شده است؛ بنابراین هر ریزنمایی برابر با 0.001inch میباشد
qمثال:
■خط صفر ورنیه روی 146mm میباشد و خط 0.68mm ورنیه روبروی خط کش قرار گرفته؛ بنابراین اندازه برابر با 146.68mm است
■خط صفر ورنیه روی 5.750” میباشد و خط 0.025” ورنیه روبروی خط کش قرار گرفته؛ بنابراین اندازه برابر با 5.775” است
http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/1-2-3/17.JPG

qمزایای کولیس
■خط کش؛ پرگار داخل سنج و خارج سنج را در یک وسیله ترکیب میکند
■تماس مثبت بین نقاط مبنا و اندازه گیری شونده بوجود می آورد
■دارای قفل برای ثبت اندازه هاست
qمعایب کولیس
■تنظیمی برای سایش آن وجود ندارد
■خطای آب دارد
■محدودیت اندازه گیری دارد (فاصله بین لبه داخلی با لبه خارجی)
http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/1-2-3/16.JPG

qانواع کولیس
■کولیس ورنیه ای؛ ساعتی و دیجیتالی
■کولیس عمق سنج
■کولیس پایه دار
■کولیس ضخامت سنج
http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/1-2-3/15.JPG






http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/1-2-3/14.JPG





http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/1-2-3/13.JPG


http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/1-2-3/12.JPG

[hossien]

qمیکرومتر

■سال 1772 میکرومتر جیمز وات با دقت 0.01inch اختراع گردید



http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/1-2-3/111.JPG



■میکرومتر 0.01mm : گام رزوه 0.5mm یعنی درجه بندی sleeve برابر با 0.5mm است و محیط thimble به 50 قسمت مساوی تقسیم شده است. بنابراین ریزنمایی آن 0.01mm میباشد



http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/1-2-3/112.JPG



■میکرومتر 0.002mm : همان مشخصات میکرومتر 0.01mm با این تفاوت که روی محیط sleeve؛ 0.01mm به 5 قسمت مساوی تقسیم شده است. بنابراین ریزنمایی آن 0.002mm میباشد



http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/1-2-3/113.JPG



■میکرومتر 0.001mm : همان مشخصات میکرومتر 0.002mm با این تفاوت که روی محیط sleeve؛ 0.01mm به 10 قسمت مساوی تقسیم شده است. بنابراین ریزنمایی آن 0.001mm میباشد



http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/1-2-3/114.JPG



qمزایای میکرومتر

■صحیح تر از خط کش

■دقت بیشتر نسبت به کولیس

■عدم خطای آب

■دارای تنظیم سایش

qمعایب میکرومتر

■گستره کوتاه اندازه گیری

■محدودیت اندازه گیری دارد (دستگاه تک منظوره)



http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/1-2-3/115.JPG



qانواع میکرومتر

■میکرومتر ورنیه ای؛ ساعتی و دیجیتالی

■میکرومتر سه فک داخل سنج

■میکرومتر ضخامت سنج

■میکرومتر عمق سنج

■میکرومتر دنده



http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/1-2-3/116.JPG

http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/1-2-3/117.JPG

http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/1-2-3/118.JPG



qارتفاع سنج

■ارتفاع سنجهای الکترونیکی بسیار دقیق هستند و اندازه گیری را راحت تر میکند



http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/1-2-3/119.JPG



qمزایای ارتفاع سنج

■دقت بیشتر نسبت به کولیس

■اندازه گیری راحت تر

■عدم سایش پراب

qمعایب ارتفاع سنج

■خطای آب دارد

■افزایش خطا در ارتفاع بزرگتر

■ناپایداری ذاتی ارتفاع سنج بواسطه ارتعاش آن

■محدودیت اندازه گیری دارد

[hossien]

qساعت اندازه گیری
■نقش بزرگنمایی
mبزرگنمایی خط کش فولادی یک است (نسبت اهرم بندی یک است)
mبرای دقت بیشتر در اندازه گیری نیاز به بزرگنمایی است (نسبتهای متفاوت در اهرم بندی)
■انواع بزرگنمایی
mبزرگنمایی ظاهری (Magnification) : بزرگنمایی توسط عدسیها و سیستم اپتیک
mبزرگنمایی ابزاری (Amplification) : بزرگنمایی توسط سیستم مکانیکی؛ الکترونیکی و نیوماتیکی
oاضافه کردن ورنیه به خط کش (کولیس و میکرومتر)
oچرخدنده های داخل ساعت اندازه گیری
oپل وتستون در بزرگنمایی الکتریکی
oتوسط ژیگلور (نازل) در بزرگنمایی نیوماتیکی

http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/4-5-6/00001.JPG

http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/4-5-6/00002.JPG

qویژگی خط کش؛ کولیس؛ میکرومتر
■وسیله اندازه گیری و استانداردش یکی میباشد و استاندارد بخشی از وسیله اندازه گیری میباشد
mوقتیکه وسیله اندازه گیری و استاندارد یکی باشد؛ تغییرات یکی از آنها باعث تغییر در دیگری میشود

qویژگی ساعت اندازه گیری
■وسیله اندازه گیری و استاندارد از یکدیگر جدا هستند و یکی نمیباشد
mوقتیکه وسیله اندازه گیری از استاندارد جدا میشود؛ نه تنها میتوان تلرانسهای ابعادی را اندازه گیری نمود بلکه میتوان تلرانسهای هندسی را نیز کنترل نمود


qمشخصه مترولوژیکی
■ساعت اندازه گیری دارای نقطه رفرنس (Reference point) نیست
mتوسط ساعت نمیتوان طول یک قطعه را اندازه گرفت بلکه با صفر کردن آن روی یک استاندارد؛ مقدار انحراف طول قطعه نسبت به استاندارد را بدست می آورد
mساعت اندازه گیری بر پایه روش جايگزيني یا مقایسه ای عمل میکند

■اما خط کش؛ کولیس؛ میکرومتر دارای نقطه رفرنس میباشد
mخط کش؛ کولیس؛ میکرومتر بر پایه روش تفاضلي یا جابجایی عمل میکند

qانواع ساعت اندازه گیری
■نشانگر تست (Test indicator)
■نشانگر مدرج (Dial indicator)
■کمپراتور (Comparator)

http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/4-5-6/00003.JPG


qحساسيت Sensitivity
■نسبت تغييرات پاسخ دستگاه اندازه گيري به تغييرات متناظر در عامل تحريك.
■حساسيت عبارتست از كمترين ورودي كه به ازاي آن تغيير قابل مشخصي در خروجي بوجود آيد.
qآستانه تشخيص دهي Discrimination
■بزرگترين تغيير آهسته و يك نواي عامل تحريك كه تغييري آشكار شدني در پاسخ دستگاه اندازه گيري ايجاد نمي كند.
http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/4-5-6/00004.JPG

qتفكيك پذيري Resolution
■كوچكترين اختلاف ميان نمايشهاي وسيله ي نمايشگر كه بتوان آنها را به طور معنادار از هم تميز داد.
■بعبارت ديگر نسبت پهناي تقسيمات مقياس به پهناي عقربه نيز تفكيك پذيري گفته ميشود.
http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/4-5-6/00005.JPG

http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/4-5-6/00006.JPG
http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/4-5-6/00007.JPG
qخطاي كسينوسي و سينوسي در ساعت
■خطاي كسينوسي حاصل از عدم هم محوري محور ساعت و محور قطعه ميباشد
■خطاي سينوسي ناشي از تماس سطح پراب تخت با سطوح مسطح ميباشد
http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/4-5-6/00008.JPG

http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/4-5-6/00009.JPG

[hossien]

qگيج بلوك
■1890: كارل يوهانسون گيج بلوك را اختراع كرد؛ او درابتدا گيج بلوك دقيق 100mm را ساخت
■1906: يوهانسون اولين مجموعه گيج بلوك را ساخت
qگريد گيج بلوك

گريد قديمي
گريد جديد
انحراف مجاز از طول اسمي
AA
00
±(0.05+0.001L) µm
A
0
±(0.10+0.002L) µm
B
1
±(0.20+0.004L) µm
C
2
±(0.40+0.008L) µm

http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/4-5-6/000010.JPG

http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/4-5-6/000011.JPG


اندازه گيري زاويه


qزاويه سنج
■بابليها ازسيستم شصتي 60 به جاي سيستم ده دهي استفاده ميكردند آنها قطر دايره را به 120 واحد تقسيم كردند
■درآن زمان عدد Л دقيقا عدد 3 تعريف شد بنابراين محيط دايره به 360 قسمت تقسيم شد
■صدها سال بعد كشف شد بابليها اشتباه كرد بودند و محيط دايره بايد به 365 قسمت تقسيم شود


محيط دايره °360 يا Л2 راديان يا 400 گراد ميباشد
هر راديان معادل °57.3 يا حدودا همان °60 ميباشد
هر راديان معادل 63.7 گراد ميباشد


qزاويه سنج
■ورنيه به 24 قسمت تقسيم شده است كه معادل 46 درجه صفحه نقاله ميباشد بنابراين ریزنمایی برابر با 1/12 درجه يا 5 دقيقه میباشد
http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/4-5-6/000012.JPG

http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/4-5-6/000013.JPG
http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/4-5-6/000014.JPG
qگيج بلوك زاويه

■1939: آقاي تاملينسون تعداد گيج بلوكهاي لازم براي ايجاد بيشترين زوايا را تعيين نمود
■با استفاده از 10 گيج بلوك ميتوان تمام تركيبهاي زوايا از °0 تا °180 را با مقدار افزايشي (ريزنمايي) 5 دقيقه توليد نمود
■امروزه با استفاده از مجموعه 16 تايي ميتوان زواياي بين °0 تا °99 را با مقدار افزايشي (ريزنمايي) 1 ثانيه بدست آورد
http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/4-5-6/000015.JPG
http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/4-5-6/000016.JPG
http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/4-5-6/000017.JPG
qتراز

■ترازها يكي از مفيدترين وسايل اندازه گيري زاويه ميباشد
■دقت تراز معمولا برحسب ثانيه بيان ميشود
http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/4-5-6/000018.JPG
http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/4-5-6/000019.JPG
http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/4-5-6/000020.JPG

qاندازه گيري مخروط توسط ساچمه
■ازتوابع مثلثاتي (تانژانت؛ سينوس و...) در اندازه گيري زاويه استفاده ميشود
■معمولا از اين تابع براي اندازه گيري زاويه محور يك مخروط يا ضلع يك دم چلچله نسبت به يال آن استفاده ميشود
http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/4-5-6/000021.JPG

[hossien]

qگيج برو- نرو
■اين گيجها وسيله اندازه گيري هستند كه از قبل روي اندازه خاصي (حد بالا و حد پايين) تنظيم يا ساخته شده است
http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/4-5-6/000022.bmp
http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/4-5-6/000024.JPGhttp://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/4-5-6/000023.jpg



اندازه گيري رزوه


qمیکرومتر رزوه
■اين گيجها وسيله اندازه گيري هستند كه از قبل روي اندازه خاصي (حد بالا و حد پايين) تنظيم يا ساخته شده است
http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/4-5-6/000025.JPG


http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/4-5-6/000026.JPG


http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/4-5-6/000027.JPG





اندازه گيري اپتيك
http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/4-5-6/000028.JPG
http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/4-5-6/000029.JPG

[hossien]

اندازه گيري تلرانسهاي هندسي


qاندازه گيري راستي در محور:
■براي اندازه گيري اين تلرانس روش دستي وجود ندارد و فقط توسط فرم تستر امكان پذير است
■روش Differential Measurement و FIM ≤ Tol.

qاندازه گيري راستي در سطح:
■روش Jackscrew و FIM ≤ Tol.
■روش Precision Straight edge


روش Two Block و FIM ≤ Tol.



qاندازه گيري تختي:
■روش Jackscrew و FIM ≤ Tol.
■روش Wobble Plate و FIM ≤ Tol.
■روش Fixed Plane و FIM ≤ Tol.
■روش Direct Contact و FIM ≤ Tol.
■روش Optical Flat (براي تختي خيلي كوچك: 0.002 – 0.020 mm) و هر خط = 0.3µm
■روش CMM (توسط روش LS خطاي تختي محاسبه ميشود)
■روش تراز دوقلو

[meysam05]

لطفا اگر نمونه قطعه ای اندازه گرفته با دستگاه cmm دارید نتایج انرا بروی سایت قرار دهید

متشکرم

[hossien]

لطفا اگر نمونه قطعه ای اندازه گرفته با دستگاه cmm دارید نتایج انرا بروی سایت قرار دهید

متشکرم
چشم براتون مي زارم تا چند روز آينده.

[roughness]

salam
chera edameye matlabetono nanveshtid dar mored zaebri sanj donbale matlab migardam
dostan lotf konan age matlabi daran baram mail konan
tashakor
niloo_gol66@yahoo.com

[hossien]

salam
chera edameye matlabetono nanveshtid dar mored zaebri sanj donbale matlab migardam
dostan lotf konan age matlabi daran baram mail konan
tashakor
niloo_gol66@yahoo.com
دوست عزیز انشاالله تا فردا کامل می کنم.

[roughness]

دوست عزیز انشاالله تا فردا کامل می کنم.
مرسی

[roughness]

چيشد منتظرم

[hossien]

چيشد منتظرم
ببخشيد امشب (شنبه شب) مي زارم.

[hossien]

سلام طبق قولم براتون فايل pdf اندازه گيري زاويه را مي زارم فردا كامل در سايت وارد مي كنم.

[hossien]

این پاورپوينت اطلاعات جامعی از cmm و طرز کارکرد و انواعش..... را توضیح می دهد.
تهیه کننده :
زینب عمادی نظری

دانلود (http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/10-11-12/cmm.rar)

[babakonline5]

ببخشين اين تايپيك عمرش تا اينجا بود ؟با اجازتون و ذكر منبع من كپيش كردم

[dosti]

اطلاعات مفیدی بود ، ممنون

[فرزانه جوان]

این پاورپوينت اطلاعات جامعی از cmm و طرز کارکرد و انواعش..... را توضیح می دهد.
تهیه کننده :
زینب عمادی نظری

دانلود (http://uc-njavan.ir/uploder/files/y88/10-11-12/cmm.rar)

ممنون از اطلاعات مفید {happy}

[sm80]

من می خواستم خود مقاله ها رو ببینم که خب نمیدونم چه جوری؟ مطالب ارسالی رو از کجا بگیرم
سایتتون خیلی شلوغ پلوغه

[hossien]

من می خواستم خود مقاله ها رو ببینم که خب نمیدونم چه جوری؟ مطالب ارسالی رو از کجا بگیرم
سایتتون خیلی شلوغ پلوغه
اين تحقيق در باره سيستم هاي اندازه گيري هست البته كامل نشده و در فرصت هاي آينده آن را تكميل مي كنم .

[omidan22]

حسين جان عالي بود .اگه ميشه در مورد cmm ها اگه چيز به درد بخوري داري برام بزار.
ممنون از حماتت.
neomid@yahoo.com

[pleiades]

من در مورد سی ام ام شاید بتونم کمکت کنم اما چیزی برای ارسال ندارم. اگه میخواهی سوال کن تا بهت بگم

[spca86]

با سلام
سوالی در مورد اندازه گیری لنگی ساده با دستگاه cmm داشتم ممنون می شوم راهنماییم کنید





(http://njavan.com/forum/redirector.php?url=http%3A%2F%2Fwww.20upload.com%2 Ffiles%2Fdownload%2F136_2010-08-09-11-26-12_563.pdf)

[pleiades]

با سلام
سوالی در مورد اندازه گیری لنگی ساده با دستگاه cmm داشتم ممنون می شوم راهنماییم کنید





(http://njavan.com/forum/redirector.php?url=http%3a%2f%2fwww.20upload.com%2 ffiles%2fdownload%2f136_2010-08-09-11-26-12_563.pdf)
از چه نرم افزاری استفاده میکنی؟ ضمنا اینم بگم برای گرفتن لنگی هنوز بین علما اختلاف هست . اما شاید بتونم یه کمکی بهت بکنم

[emad_sufian_113]

سلام عرض میکنم خدمت تمامی اعضای سایت
من در 2 موضوع نیاز به راهنمایی دارم،اگه لطف کنید و راهنمایی بفرمایید ،ممنون میشم:
1-نحوه ی اندازه گیری و کنترل قطعات مخروطی تراشکاری شده (به خصوص اندازه گیری زاویه ی مخروط)
2-نحوه ی اندازه گیری کنترل قطعات لنگ تراشی شده


ممنون میشم اگه راهنمایی کنید،در ضمن من تا شنبه ی هفته ی بعد یعنی1 آبان 1389 مهلت دارم،کمک.....

[hossien]

سلام
دوستان به علت اینکه وقت کافی برای وارد نمودن تمام مبحث را ندارم فایل پی دی اف کامل این تحقیق را می زارم. امیدوارم برایتان مفید باشد.
با تشکر

[a.samadi]

متشکر...

[کوروش آذرپور]

روش اندازه گیری لنگی

[hossien]

سلام
فایل اصلی این تحقیق را بر هرگونه بهره برداری با درج منبع برایتان در سایت می گذارم. امیدوارم برایتان مفید واقع شود.


دانلود (http://www.njavan.com/forum/attachment.php?attachmentid=3030&stc=1&d=1314217676)

[hossien]

سلام
این فایلش هست لینک بالا بدلیل خراب بودن یکبار دیگه آپلود کردم.

[mm_plater]

سلام،بسیار ممنون از مطلب خوبی که قرار دادید.میشه خواهش کنم درباره طراحی گیج های برو-نرو و کالیبراسیون مطلب ارسال کنید؟
با تشکر.

[JENOA]

سلام دوست گرانقدر
از زحمات تان بابت ارسال مطالب سپاس و بهروزی را برایتان آرزو مندم


[golrooz]




[golrooz]

[JENOA]

[golrooz][golrooz]بابت همه چیز تشکر
مطالب جالبی بود[golrooz][golrooz]