solinaz
11th April 2013, 04:39 PM
شوك
شوك، يك وضعيت تهديدكننده حيات است و زماني روي مي‌دهد كه دستگاه گردش خون (كه اكسيژن را به تمام بافت‌هاي بدن مي‌رساند و مواد زايد را از آنها مي‌گيرد) از كار بيفتد و در نتيجه، اعضاي حياتي (مثل قلب و مغز) دچار كمبود اكسيژن شوند. براي پيشگيري از آسيب عضوي پايدار و مرگ، بايد فوراً درمان اورژانس آغاز شود. ترس و درد مي‌توانند بر وخامت شوك بيفزايند. هرگاه خطر وقوع شوك وجود داشته باشد، ممكن است تنها اطمينان خاطر دادن به بيمار و آرامش بخشيدن به وي، براي پيشگيري از بدتر شدن وضعيت بيمار كافي باشد.
علل شوك
شايع‌ترين علت شوك، خونريزي شديد است. اگر خون بيش از ۲/۱ ليتر (تقريباً يك پنجم حجم طبيعي خون) از دست برود، شوك روي مي‌دهد. آسيب و جراحت مي‌تواند خونريزي ايجاد نمايد. در اثر آسيب رگ‌ها در شكستگي‌هاي بسته نيز خونريزي رخ داده و ممکن است شوک ايجاد شود. از دست رفتن ساير مايعات بدن نيز مي‌تواند به شوك منجر شود. وضعيت‌هايي كه مي‌توانند مقدار زيادي از مايعات بدن را تلف كنند عبارتند از: اسهال، استفراغ، انسداد روده و سوختگي‌هاي شديد. همچنين ممكن است با وجود طبيعي بودن حجم خون، شوك در اثر ناتواني قلب در پمپ كردن خون ايجاد شود. اين مشكل ممكن است در اثر بيماري قلبي شديد، حمله قلبي يا نارسايي حاد قلب رخ دهد. ساير علل شوك عبارتند از: عفونت شديد، كمبود بعضي از هورمون‌ها، پايين افتادن قند خون (هيپوگليسمي)، افت درجه حرارت بدن، واكنش آلرژي شديد (شوك آنافيلاكتيك)، مسموميت با داروها و آسيب نخاع.
تشخيص
در ابتدا:
تند شدن نبض
پوست رنگ‌پريده و سرد؛ عرق كردن با وقوع شوك:
پوست خاكستري ـ آبي (سيانوز) به خصوص لب‌ها. رنگ بستر ناخن و نرمه گوش، در صورت فشرده شدن، به سرعت بر نمي‌گردد.
ضعف و گيجي
تهوع (و شايد استفراغ)
تشنگي
تنفس سريع و كم‌عمق
نبض ضعيف و «نخ مانند». وقتي نبض در مچ محو مي‌شود، تقريباً نيمي از حجم خون از دست رفته است. وقتي اكسيژن‌رساني به مغز كاهش پيدا كند:
بي‌قراري و پرخاشگري
خميازه كشيدن و له‌له زدن براي هوا
بي‌هوش شدن
نهايتاً، قلب از ضربان متوقف مي‌شود.
مباحث زير را هم ببينيد:
شوك آنافيلاكتيك ، اقدامات نجات‌دهنده حيات ، خونريزي شديد سوختگي‌هاي شديد و سوختگي با آب جوش .
آثار از دست رفتن خون و مايعات بدن
http://www.boali.com/firstaids/fa05/images/shock-int1.jpg
اهداف
تشخيص دادن شوك
درمان علت آشكار شوك
بهبود وضعيت خونرساني به مغز، قلب و ريه‌ها
فراهم كردن شرايط انتقال فوري به بيمارستان
۱) هرگونه علت آشكاري را كه براي شوك پيدا كرديد (مثل خونريزي شديد يا سوختگي‌هاي جدي درمان كنيد.
۲) بيمار را روي يك پتو قرار دهيد تا از زمين سرد فاصله بگيرد. به‌طور مداوم به بيمار اطمينان خاطر بدهيد.
۳) پاهاي بيمار را بالا ببريد و نگه داريد تا وضعيت جريان خون به اعضاي حياتي بهبود پيدا كند. در صورتي كه مشكوك به شكستگي هستيد، كاملاً احتياط كنيد.
http://www.boali.com/firstaids/fa05/images/shock-s13.jpg
۴) براي كاهش فشار در نواحي گردن، قفسه سينه و كمر، لباس‌هاي سفت را شل كنيد.
۵) با پوشاندن بدن و پاهاي بيمار با كت يا پتو، او را گرم نگه داريد. با مركز اورژانس تماس بگيريد و آمبولانس درخواست كنيد.
http://www.boali.com/firstaids/fa05/images/shock-s15.jpg
احتياط!
بيمار را از خوردن، نوشيدن يا سيگار كشيدن و يا جابه‌جايي‌هاي بي‌مورد منع كنيد. اگر بيمار از تشنگي شاكي است، لب‌هاي وي را با مقداري آب‌تر كنيد.
بيمار را تنها نگذاريد مگر زماني كه قصد داريد با مركز آمبولانس تماس بگيريد.
سعي نكنيد بيمار را با يك بطري آب داغ يا ساير منابع مستقيم حرارت، گرم كنيد.
۷) علايم حياتي (سطح پاسخ‌دهي، نبض و تنفس را كنترل و ثبت كنيد . اگر بيمار بي‌هوش شد، راه تنفسي را باز كنيد و تنفس را كنترل كنيد؛ آماده باشيد تا در صورت لزوم، احياي تنفسي و ماساژ قفسه سينه را آغاز كنيد (فصل « اقدامات نجات‌دهنده حيات » را ببينيد).
شوك، يك وضعيت تهديدكننده حيات است و زماني روي مي‌دهد كه دستگاه گردش خون (كه اكسيژن را به تمام بافت‌هاي بدن مي‌رساند و مواد زايد را از آنها مي‌گيرد) از كار بيفتد و در نتيجه، اعضاي حياتي (مثل قلب و مغز) دچار كمبود اكسيژن شوند. براي پيشگيري از آسيب عضوي پايدار و مرگ، بايد فوراً درمان اورژانس آغاز شود. ترس و درد مي‌توانند بر وخامت شوك بيفزايند. هرگاه خطر وقوع شوك وجود داشته باشد، ممكن است تنها اطمينان خاطر دادن به بيمار و آرامش بخشيدن به وي، براي پيشگيري از بدتر شدن وضعيت بيمار كافي باشد.
علل شوك
شايع‌ترين علت شوك، خونريزي شديد است. اگر خون بيش از ۲/۱ ليتر (تقريباً يك پنجم حجم طبيعي خون) از دست برود، شوك روي مي‌دهد. آسيب و جراحت مي‌تواند خونريزي ايجاد نمايد. در اثر آسيب رگ‌ها در شكستگي‌هاي بسته نيز خونريزي رخ داده و ممکن است شوک ايجاد شود. از دست رفتن ساير مايعات بدن نيز مي‌تواند به شوك منجر شود. وضعيت‌هايي كه مي‌توانند مقدار زيادي از مايعات بدن را تلف كنند عبارتند از: اسهال، استفراغ، انسداد روده و سوختگي‌هاي شديد. همچنين ممكن است با وجود طبيعي بودن حجم خون، شوك در اثر ناتواني قلب در پمپ كردن خون ايجاد شود. اين مشكل ممكن است در اثر بيماري قلبي شديد، حمله قلبي يا نارسايي حاد قلب رخ دهد. ساير علل شوك عبارتند از: عفونت شديد، كمبود بعضي از هورمون‌ها، پايين افتادن قند خون (هيپوگليسمي)، افت درجه حرارت بدن، واكنش آلرژي شديد (شوك آنافيلاكتيك)، مسموميت با داروها و آسيب نخاع.
تشخيص
در ابتدا:
تند شدن نبض
پوست رنگ‌پريده و سرد؛ عرق كردن با وقوع شوك:
پوست خاكستري ـ آبي (سيانوز) به خصوص لب‌ها. رنگ بستر ناخن و نرمه گوش، در صورت فشرده شدن، به سرعت بر نمي‌گردد.
ضعف و گيجي
تهوع (و شايد استفراغ)
تشنگي
تنفس سريع و كم‌عمق
نبض ضعيف و «نخ مانند». وقتي نبض در مچ محو مي‌شود، تقريباً نيمي از حجم خون از دست رفته است. وقتي اكسيژن‌رساني به مغز كاهش پيدا كند:
بي‌قراري و پرخاشگري
خميازه كشيدن و له‌له زدن براي هوا
بي‌هوش شدن
نهايتاً، قلب از ضربان متوقف مي‌شود.
مباحث زير را هم ببينيد:
شوك آنافيلاكتيك ، اقدامات نجات‌دهنده حيات ، خونريزي شديد سوختگي‌هاي شديد و سوختگي با آب جوش .
آثار از دست رفتن خون و مايعات بدن
http://www.boali.com/firstaids/fa05/images/shock-int1.jpg
اهداف
تشخيص دادن شوك
درمان علت آشكار شوك
بهبود وضعيت خونرساني به مغز، قلب و ريه‌ها
فراهم كردن شرايط انتقال فوري به بيمارستان
۱) هرگونه علت آشكاري را كه براي شوك پيدا كرديد (مثل خونريزي شديد يا سوختگي‌هاي جدي درمان كنيد.
۲) بيمار را روي يك پتو قرار دهيد تا از زمين سرد فاصله بگيرد. به‌طور مداوم به بيمار اطمينان خاطر بدهيد.
۳) پاهاي بيمار را بالا ببريد و نگه داريد تا وضعيت جريان خون به اعضاي حياتي بهبود پيدا كند. در صورتي كه مشكوك به شكستگي هستيد، كاملاً احتياط كنيد.
http://www.boali.com/firstaids/fa05/images/shock-s13.jpg
۴) براي كاهش فشار در نواحي گردن، قفسه سينه و كمر، لباس‌هاي سفت را شل كنيد.
۵) با پوشاندن بدن و پاهاي بيمار با كت يا پتو، او را گرم نگه داريد. با مركز اورژانس تماس بگيريد و آمبولانس درخواست كنيد.
http://www.boali.com/firstaids/fa05/images/shock-s15.jpg
احتياط!
بيمار را از خوردن، نوشيدن يا سيگار كشيدن و يا جابه‌جايي‌هاي بي‌مورد منع كنيد. اگر بيمار از تشنگي شاكي است، لب‌هاي وي را با مقداري آب‌تر كنيد.
بيمار را تنها نگذاريد مگر زماني كه قصد داريد با مركز آمبولانس تماس بگيريد.
سعي نكنيد بيمار را با يك بطري آب داغ يا ساير منابع مستقيم حرارت، گرم كنيد.
۷) علايم حياتي (سطح پاسخ‌دهي، نبض و تنفس را كنترل و ثبت كنيد . اگر بيمار بي‌هوش شد، راه تنفسي را باز كنيد و تنفس را كنترل كنيد؛ آماده باشيد تا در صورت لزوم، احياي تنفسي و ماساژ قفسه سينه را آغاز كنيد (فصل « اقدامات نجات‌دهنده حيات » را ببينيد).