خزش

[ریپورتر]

در آزمایش مقاومت و استحکام ، فشار محوری روی هسته سنگ به تدریج افزایش پیدا کرده و سنگها دارای شکستگی می شوند. سنگها همچنین توسط فشارهای ثابت و دائمی تغییر شکل داده که نام این فرایند خزش نامیده می شود. خزش از فرایندهای تغییر شکلی است که وابسته به زمان بوده و بر اثر فشارها و تنش های دائمی روی یک سنگ پدیده خزش اتفاق می فتد.




http://www.ngdir.ir/Data_SD/GeoLab/Pics/GeoLabPic_3542_2.jpg


خط قرمزی که در تصویر مشاهده می شود نشان دهنده افزایش تغییر شکل نسبی، فشارهای وارد شده روی شکستگی های سنگی است که بالاترین نقطه اوج مقاومت را نشان می دهد. در تست خزش که در شکل به صورت خطوط سیاه دیده می شود فشار و تنش به سرعت بالا برده شده و ثابت نگهداشته شده است. این فشارها تا تغییر کشل سنگها ادامه دارد. با دقت بیشتر به این نمودار مشاهده می شود در مواقعی که مقاومت بالا بوده فشارها و تنشهای خزشی کوچک و کم بوده است و همچنین نمودار تغییر شکلهای خزشی ناشی از شکستگی را نیز نشان می دهد.




http://www.ngdir.ir/Data_SD/GeoLab/Pics/GeoLabPic_3543_2.jpg


منحنی زمان - استرین یا تغییر شکل برای تست خزش دارای اشکال مختلفی است. در ابتدا نیرو باید به جسم الاستیک وارد شود تا تغییر شکل اتفاق بیفتد. در زمانی که فشار ثابت است میزان تغییر شکل کاهش پیدا می کند. این مرحله کاهش میزان تغییر شکل یا استرین خزش اولیه نامیده می شود. فاز خزش اولیه اگر افزایش پیدا کند و این تغییر شکل به آهستگی انجام شود تبیدل به خزش ثانویه می شود. بعد از این مرحله میزان تغییر شکل شروع به افزایش می کند و با سرعت باعث تغییر شکل و شکستگی مواد می شود به این افزایش تغییر شکل سومین خزش می گویند.
خزش در توده های سنگی از تجمع و تکثیر شکستگی ها به وجود می آید. در طول فاز خزش اولیه میزان فشار اعمال شده روی سنگها و شکستگی های موجود در سنگها به آهستگی صورت می گیرد و این میزان در این مرحله همیشه ثابت می ماند. در طول فاز ثانویه از خزش تخریب و شکستگیهای مواد بیشتر و بیشتر می شود و بالاخره در فاز سوم شکستگیها در طول سنگ انتشار پیدا می کند و غیر قابل کنترل می شود. عوامل موثر در خزش درجه حرارت و فشار هستند. این عمل و تغییر شکل در سنگهای مثل شیلها و چاکهای نرم و سنگهای تبخیری بسیار کم انجام می شود. این فاکتور مهمی در طرح و ساختمان کانه ها و معادن پتاسی می باشد.