مهندس فرشته
28th November 2012, 09:36 PM
به نام خدا
مزایای استفاده از کنتاکتورها نسبت به کلید دستی : 1- مصرف کننده از راه دور کنترل می شود . 2- از چند نقطه می توان مصرف کننده را کنترل کرد . 3- امکان طراحی مدار فرمان اتوماتیک برای مراحل مختلف کار مصرف کننده وجود دارد . 4- سرعت قطع ووصل کنتاکتور زیاد واستهلاک آن کم است . 5- از نظر حفاظتی مطمئن ترند وحفاظت مطمئن وکاملتر دارند. 6- عمر موثر آنها بیشتراست . 7- هنگام قطع برق مدار مصرف کننده نیز قطع می شود وبه استارت مجدد نیاز پیدا می کند ، در نتیجه از خطرات وصل ناگهانی دستگاه جلوگیری می گردد. شناخت مشخصات فنی کنتاکتور : برای اتصال مصرف کننده به شبکه باید از کنتاکتوری بامشخصات مناسب استفاده کرد ، که کنتاکتور آن تحمل جریان راه اندازی وجریان دائمی را داشته باشد ، وهمچنین در صورت اتصال کوتاه جریان لحظه ای زیاد که از مدار عبور می کند ویا جرقه ای که هنگام قطع مدار ایجاد می شود صدمه ای به مدار نزند . انواع کنتاکتور ها وکاربرد آنها :
مورد استفاده
استاندارد وطبقه بندی کنتاکتور
نوع جریان
بار اهمی ، بار غیر اندیکتیو یا اندیکتیوته ی ضعیف ، گرمکن برقی با ضریب توان 95%
AC1
AC
برای راه اندازی موتور های باسنکرون روتور سیم پیچی بدون ترمز وجریان مخالف ، جریان راه اندازی یستگی به مقاومت مدار روتور دارد.
AC2
برای راه اندازی موتور آسنکرون روتور سیم پیچی با ترمز جریان مخالف
AC2َ
برای راه اندازی موتور آسنکرون روتور قفسه ای هنگام قطع جریان نامی از تیغه های کنتاکتور عبور می کند ، تحمل جریان راه اندازی 5 تا 7 برابر جریان نامی
AC3
برای راه اندازی موتور آسنکرون روتور قفسه ای به کار بردن ترمز جریان مجالف تغییر جهت گردش الکتروموتور روتور قفسه ای با تعداد دفعات قطع ووصل زمانی اندک .
AC4
کنتاکتور کمکی فرمان بدون داشتن کنتاکت قدرت ، کوبل مغناطیسی ، استفاده فقط در مدار فرمان .
AC11
مورد استفاده
استاندارد وطبقه بندی کنتاکتور
نوع جریان
بار اهمی ، بار غیر اندیکتیو یا اندیکتیوته ی ضعیف ، گرمکن برقی با ضریب توان 95%
DC1
DC
برای راه اندازی موتور شنت ،قطع کردن موتور هنگام کار
DC2
برای راه اندازی موتور شنت با تعداد دفعات قطع و وصل زیاد در فواصل زمانی اندک ، مدار ترمز
DC3
راه اندازی موتور سری ، قطع موتور هنگام کار
DC4
راه اندازی موتور سری با تعداد دفعات قطع ووصل زمانی اندک تغییر جهت گردش موتور و ترمز .
DC5
کنتاکتور کمکی فرمان بدون داشتن کنتاکت قدرت ، کوبل مغناطیسی ، استفاده فقط در مدار فرمان .
DC11
مقادیر نامی کنتاکتور : برای تغذیه ی موتور های الکتریکی وسایر مصرف کننده های الکتریکی در شبکه های 380 ولت نیاز به کلید دستی و غلطکی یا کنتاکتور ، که این کلید ها باید طوری انتخاب شود که مشخصات مناسبی داشته باشد ، از قبیل جریان نامی جریان دائمی ، جریان اتصال کوتاه ، که کننتاکتهای آن بتواند تحمل آنها را داشته باشد . جریانها : 1- جریان کار نامی(Ie ) :شرط استفاده از کنتاکتور را بیان می کند اگر از کنتاکتور به عنوان جریان دائمی استفاده نماییم . 2- جریان دائمی( Ith2 ) : در شرایط کارطبیعی به طور دائمی وبدون قطع شدگی در زمان نامحدود کار خودش را انجام دهد ، وهیچ تغییری در کنتاکتور ایجاد نشود . 3- جریان هفتگی ( Ith1 ) :در شرایط کار طبیعی وبا اتصال هفته ای یک بار هیچ تغییری در خوصیات کنتاکتور ایجاد نشود 4- جریان شیفتی(8 ساعتی ) ( Ith ) :با اتصال یک شیفت 8 ساعت در شرایط طبیعی هیچ تغییری در خصوصیات آن ایجاد نشود . 5- جریان اتصال کوتاه ( Is ) : در حالت اتصال کوتاه ماکزیمم جریانی که می تواند از تیغه های کنتاکتور به مدت یک ثانیه عبور دهد . ولتاژ ها : 1- ولتاژ کار نامی ( Ue ) :مربوط به عضو اتصال دهنده ی کنتاکتهای ، کنتاکتور می باشد . 2- ولتاژ عایقی ( Ui ) : مربوط به استحکام عایقی عضو های بین اتصال دهنده ی کنتاکتها است . 3- ولتاژ تغذیه ( Uc ) : ولتاژ بوبینها است و به ولتاژ کار نامی مربوط نیست . ترمز در موتور های آسنکرون : گاهی لازم می شود که در یک ماشین صنعتی پس از قطع موتور از شبکه بلافاصله یا پس از زمان کمی موتوراز حرکت باستد ، برای این منظور از ترمز الکتریکی استفاده می شود . در دستگاه هایی که بخواهند در حالت خاموش بودن موتور ترمز وجود داشته باشد وروتور در اثر گشتاور حاصل از بار بچرخد باید از ترمز میکانیکی استفاده شود به خصوص در وسایل حمل ونقل وبالا برنده ها مانن نقاله وجرثقیل باید این موضوع رعایت شود وبرای حفاظت از ترمزمیکانیکی استفاده کرد . در موتور های آسنکرون برای از حرکت باز داشتن سریع موتور می توان از ترمز الکتریکی استفاده نمود . این نوع ترمز تنها از زمان ایستادن موتو موثر است وپس از آن مقدار گشتاور ترمز کننده صفر خواهد شد. الف) ترمز به وسیله ی اعمال جریان مخالف : با تعویض جهت گردش موتور توسط تعویض جای دو فاز می توان یک موتور آسنکرون سه فاز را خیلی سریع ترمز نمود . دراین طریق ترمز باید با طراحی مناسب مدار بلافاصله پس از ایستادن موتور جریان موتور را قطع کند در غیر این صورت موتور در جهت مخالف می چرخد . این عمل را می توان به وسیله ی یک کلید تابع دور وبعضی موارد توسط یک تایمر انجام داد . به علت سادگی اتصال و مخارج کم ترمز به وسیله ی اعمال جریان مخالف موارد استفاده ی زیاد ی در صنعت دارد. ب) ترمز به وسیله ی اعمال جریان مستقیم : اگر سیم پیچ استاتور یک ماشین آسنکرون به وسیله ی جریان مستقیم تغذیه شود ، درآن میدان مغناطیسی ثابت ( غیر دوار ) که از نظر مکانی به فرم سینوسی است ایجاد خواهد شد . در صورتی که روتور در این میدان مغناطیسی بچرخد در داخل هادی های اتصال کوتاه آن جریان القایی به وجود می آید و باعث گشتاور ترمز کنند ه می شود . از این خاصیت می توان برای ایجاد ترمز در موتور آسنکرون استفاده کرد .
file:///C:/Documents%20and%20Settings/saied/Desktop/ffffffffffffffff/%D8%A8%D8%B1%D9%82%20%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8 C_files/e1.JPG
مدار بالا در واقع یک مدار ساده ای می باشد که می توان آن را به هر دستگاهی متصل کرد . و با دو شاستی آن را کنترل کرد.
توضیح فنی :
وقتی شاستی b2 (start) فشار داده شود ، جریان به بوبین کنتاکتور متصل شده و بوبین مغناطیس شده و هسته ی متحرک را به سمت خود می کشد همراه با آن ، کنتاکت های باز کنتاکتور بسته و کنتاکتهای بسته ی کنتاکتور باز می شوند.
چون در مسیر ، کنتاکت باز(13 و14 ) کنتاکتور c1 قرار گرفته است با متصل شدن جریان به کنتاکتور ، این کنتاکت بسته می شود و در این زمان اگر دست خود را از شاستی برداریم همچنان جریان از طریق کنتاکت باز (13 و14 ) به آن میرسد وتازمانی که شاستی b1 (stop) فشار داده نشده کنتاکتور در حالت فعال باقی می ماند.
*****************************
file:///C:/Documents%20and%20Settings/saied/Desktop/ffffffffffffffff/%D8%A8%D8%B1%D9%82%20%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8 C_files/e2.JPG
نام : مدار یکی پس از دیگری
از این مدار در جایی استفاده می کنند که می خواهند دستگاه ((ب)) قبل از اینکه دستگاه ((الف)) روشن نشده است قادر
به روشن شدن نباشد.
توضیح فنی :
وقتی شاستی b2 فشار داده شود کنتاکتور c1 فعال شده و از طریق کنتاکت باز (13 و 14) c1 فعال باقی می ماند و اجازه ی فعال شدن کنتاکتور c2 از مسیر کنتاکت باز خود (23و 24 ) می دهد ، در این هنگام اگر شاستی b3 فشار داده شود کنتاکتور c2 فعال شده واز طریق کنتاکت باز خود (13 و 14 c2 ) در حالت فعال باقی می ماند.
در این هنگام اگر شاستی b1 فشار داده شود مدار به حالت اول خود بر می گردد.( هر دو کنتاکتور غیر فعال می شود. )
*****************************
file:///C:/Documents%20and%20Settings/saied/Desktop/ffffffffffffffff/%D8%A8%D8%B1%D9%82%20%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8 C_files/e3.JPG
نام : کنترل مدار لحظه ای ودائم از دو محل با این مدا می توان یک دستگاه را از دو محل و به صورت لحظه ای ودائم کنترل کرد
توضیح فنی :
وقتی هر کدام از شاستی های b3 ,b4 را فشار دهیم کنتاکتور c1 فعال شده واز طریق کنتاکت باز خود (13 و 14 ، c1 )
در حالت فعال باقی می ماند .
اما اگر هر یک از شاستی های دوبل b5 , b6 را فشار دهیم به علت اینکه کنتاکت باز(13 و 14 ، c1 ) مورد استفاده گرفته شده ی در مدا در مسیر کنتاکتهای بسته ی شاستی های دوبل قرار گرفته اند ، کنتاکتور c1 فقط در لحظه ای که
شاستی دوبل فشار داده شده کار می کند و با رها کردن شاستی کنتاکتور نیز غیر فعال میشود .
اگر کنتاکتور فعال باشد و شاستی b1 فشار داده شود مدار به حالت اول خود بر می گردد.( کنتاکتور غیر فعال می شود.)
***************************** file:///C:/Documents%20and%20Settings/saied/Desktop/ffffffffffffffff/%D8%A8%D8%B1%D9%82%20%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8 C_files/e4.JPG نام : مدار یکی پس ازدیگری(اتوماتیک) موارد استفاده ی این مدار نیز مانند مدار قبلی است اما بااین تفاوت که این دستگاه اتوماتیک است.
توضیح فنی :
با فشار دادن شاستی b2 کنتاکتور c1 فعال شده و از طریق کنتاکت باز (13 و 14) c1 فعال باقی می ماند وهمچنین تایمر نیز فعال می شود
وپس از سپری شدن مدت زمان تنظیم شده ، کنتاکت باز تایمر (15 و18) بسته شده ودر این زمان کنتاکتور c2 فعال می شود .
با فعال شدن کنتاکتور c2 ، کنتاکتهای به کار رفته شده این کنتاکتور (13 و14 ) ، ( 11 و 12) عمل می کنند ودر نتیجه کنتاکت بسته ی این کنتاکتور (11و 12 ) تایمر را قطع می کند و کنتاکت باز این کنتاکتور (13 و 14 ) نیز باعث می شود که این کنتاکتور در حالت فعال باقی بماند .
در این هنگام اگر شاستی b1 فشار داده شود مدار به حالت اول خود بر می گردد.( هر دو کنتاکتور غیر فعال می شود. )
*****************************
file:///C:/Documents%20and%20Settings/saied/Desktop/ffffffffffffffff/%D8%A8%D8%B1%D9%82%20%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8 C_files/e5.JPG
نام : با زدن start موتور m1 شروع به کار می کند وپس از 10 ثانیه موتور m1 خاموش وموتور m2 روشن می شود وباز هم باگذشت 10 ثانیه موتور m2 خاموش و موتور m3 روشن می شود وبعد از گذشت 10 ثانیه دیگر موتور m3 خاموش و موتور m1 روشن می شود
این سیکل تازمانی که stop زده نشده ادامه می یابد .
توضیح فنی :
بافشار شاستی b2 تایمر d1 فعال شده وهمچنین کنتاکتور c1 نیز فعال شده و از طریق کنتاکت باز (13 و 14) c1 فعال باقی می ماندو کنتاکت بسته ی این کنتاکتور (11و 12 ) تایمرd3 و کنتاکتورc3 را قطع می کند
وپس از سپری شدن مدت زمان تنظیم شده به روی تایمر d1 ، کنتاکت باز تایمر d1 (15و18) بسته شده ودر این زمان کنتاکتور c2 و همچنین تایمرd2 فعال می شود .
با فعال شدن کنتاکتور c2 ، کنتاکتهای به کار رفته شده این کنتاکتور (13 و14 ) ، ( 11 و 12) عمل می کنند ودر نتیجه کنتاکت بسته ی این کنتاکتور (11و 12 ) تایمرd1 و کنتاکتورc1 را قطع می کند و کنتاکت باز این کنتاکتور (13 و 14 ) نیز باعث می شود که این کنتاکتور در حالت فعال باقی بماند .
در این هنگام ، مدت زمان تنظیم شده ی تایمر d2 سپری شده وکنتاکت باز تایمر d2 (15 و18) بسته می شود ودر نتیجه کنتاکتور c3 و همچنین تایمرd2 فعال می شود .
با فعال شدن کنتاکتور c3 ، کنتاکتهای به کار رفته شده این کنتاکتور (13 و14 ) ، ( 11 و 12) عمل می کنند ودر نتیجه کنتاکت بسته ی این کنتاکتور (11و 12 ) تایمرd2 و کنتاکتورc2 را قطع می کند و کنتاکت باز این کنتاکتور (13 و 14 ) نیز باعث می شود که این کنتاکتور در حالت فعال باقی بماند در این هنگام نیز ، مدت زمان تنظیم شده ی تایمر d3 سپری شده وکنتاکت باز تایمر d3 (15 و18) بسته می شود ودر نتیجه کنتاکتور c1 و همچنین تایمرd1 فعال می شود . این سیکل تازمانی که stop زده نشده ادامه می یابد .
*****************************
file:///C:/Documents%20and%20Settings/saied/Desktop/ffffffffffffffff/%D8%A8%D8%B1%D9%82%20%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8 C_files/e6.JPG نام : بازدن شاستی b2 موتور m1 کار می کند وبلافاصله m2 کار می کند وبعد از گذشت 10 ثانیه موتور m1 بطور اتوماتیک خاموش و موتور m2 همچنان به کار خود ادامه می دهد .
توضیح فنی :
با فشار شاستی b2 تایمر d1 فعال شده وهمچنین کنتاکتور c1 نیز فعال شده و از طریق کنتاکت باز (13 و 14) c1 فعال باقی می ماندو
کنتاکت بار دیگر این کنتاکتور (23 و 24 ) نیز باعث می شود تا کنتاکتور c2 هم فعال شود در این زمان کنتاکت باز c2 (13 و14) نیز بسته شده و جریان از این طریق نیز به بوبین کنتاکتور c2 خواهد رسید .
پس از سپری شدن مدت زمان تنظیم شده به روی تایمر d1 ، کنتاکت بسته تایمر d1 (16 و18) باز شده و جریان کنتاکتور c1 وهمچنین جریان خود تایمر نیز قطع خواهد شد . کنتاکت بسته ی (11 و 12) c2 نیز باعث می شود تا پس از قطع جریان تایمر وکنتاکتور c1 دوباره
با فشار شاستی b2 جریان این دو برقرار نشود .
در این هنگام اگر شاستی b1 فشار داده شود مدار به حالت اول خود بر می گردد.( هر دو کنتاکتور غیر فعال می شود. )
*****************************
file:///C:/Documents%20and%20Settings/saied/Desktop/ffffffffffffffff/%D8%A8%D8%B1%D9%82%20%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8 C_files/e8.JPGfile:///C:/Documents%20and%20Settings/saied/Desktop/ffffffffffffffff/%D8%A8%D8%B1%D9%82%20%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8 C_files/e7.JPG نام : راه اندازی موتور ، روتور قفسی به صورت ستاره مثلث با شاستی وکنتاکتور
توضیح فنی :
وقتی شاستی b2 فشار داده شود کنتاکتور c1 فعال شده و از طریق کنتاکت باز (13 و 14) c1 فعال باقی می ماند و وهمچنین کنتاکتور c2 را از مسیر کنتاکت باز خود (23و 24 ) فعال می کند ، با فعال شدن کنتاکتور c2کنتاکت بسته ی کنتاکتور (11و 12 ) c2مسیر عبور جریان c3 را می بندد، حال اگر شاستی دوبل b3 فشار داده شود جریان کنتاکتور c2 قطع و کنتاکتور c3 فعال خواهد شد وکنتاکتهای به کار رفته شده این کنتاکتور (13 و14 ) ، ( 11 و 12) عمل می کنند ودر نتیجه کنتاکت بسته ی این کنتاکتور (11و 12 ) کنتاکتور c2 را قطع می کند و کنتاکت باز این کنتاکتور (13 و 14 ) نیز باعث می شود که این کنتاکتور( (c3در حالت فعال باقی بماند حتی اگر دست خود را از روی شاستی b3 بر داریم این حالت باقی خواهد ماند .
در این هنگام اگر شاستی b1 فشار داده شود مدار به حالت اول خود بر می گردد.( هر سه کنتاکتور غیر فعال می شود. )
با فعال شدن کنتاکتور c1و c2 موتور به صورت ستاره و با فعال شدن کنتاکتور c1و c3 موتور به صورت مثلث کار خواهد کرد .
*****************************
file:///C:/Documents%20and%20Settings/saied/Desktop/ffffffffffffffff/%D8%A8%D8%B1%D9%82%20%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8 C_files/e10.JPGfile:///C:/Documents%20and%20Settings/saied/Desktop/ffffffffffffffff/%D8%A8%D8%B1%D9%82%20%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8 C_files/e9.JPG
نام : چپگرد، راستگرد به صورت ستاره
توضیح فنی :
با فشار دادن شاستی دوبل b2 کنتاکتور c1 فعال شده و از طریق کنتاکت باز (13 و 14) c1 فعال باقی می ماند حال اگر شاستی دوبل b3
را فشار دهیم جریان کنتاکتور c1 از طریق کنتاکت بسته ی این شاستی ، قطع شده و همچنین کنتاکت باز این شاسی باعث برقراری جریان کنتاکتور های c3و c2 می شود و از طریق کنتاکت باز (13 و 14) c3 ، هر دو کنتاکتور فعال باقی می مانند .
با فعال شدن c2کنتاکت بسته ی این کنتاکتور (11 و 12) بار دیگر مسیر جریان را به روی کنتاکتور c1 می بندد (این در حالی است که کنتاکتورc1 در بار اول به وسیله ی شاستی دوبل b3 قطع شده است و این کار برای اطمینان است )
حال اگر بار دیگر شاستی دوبل b2 را فشار دهیم جریان ، کنتاکتور های c3و c2 هم از طریق کنتاکت بسته ی شاستی وهم ار طریق کنتاکت بسته ی(11 و12) c1 ، قطع خواهند شد . و کنتاکتور c1 از طریق کنتاکت باز (13 و 14) c1 فعال باقی می ماند.
اگر کنتاکتور c1 فعال شود موتور به صورت راستگرد و اگر کنتاکتور های c3و c2 فعال شوند موتور به صورت چپگرد می چرخد .
اگر شاستی b1 فشار داده شود مدار به حالت اول خود بر می گردد.( هر سه کنتاکتور غیر فعال می شود. )
***************************** مداری طراحی کنید که یک مصرف کننده الکتریکی بازدن استارت b2 شروع به کار کند( به صورت دائم کار ) وبا زدن همان استارت مصرف کننده ی الکتریکی خاموش شود .
file:///C:/Documents%20and%20Settings/saied/Desktop/ffffffffffffffff/%D8%A8%D8%B1%D9%82%20%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8 C_files/e11.JPG
***************************** موتور سه فاز ی موجود است می خواهیم آن را با زدن استارت b2 در جهت راستگرد به کار اندازیم به طوری که 15 ثانه بعد چپ گرد شود وبعد از گذشت 20 ثانیه این شکل تکرار گردد :
file:///C:/Documents%20and%20Settings/saied/Desktop/ffffffffffffffff/%D8%A8%D8%B1%D9%82%20%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8 C_files/e12.JPG
***************************** مداری طراحی کنید که بازدن استارت b1 دوکنتاکتور به طوردائم وصل شوند وخاموش کردن هر یک به طور جداگانه باشد:
file:///C:/Documents%20and%20Settings/saied/Desktop/ffffffffffffffff/%D8%A8%D8%B1%D9%82%20%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8 C_files/e13.JPG
***************************** میزکاری برای یک مطب دندان پزشکی به نحو بسازید که با فشار دادن بر پدال b1 صندلی بیمار را به طرف بالا حرکت دهد وبا قطع نیرو از پدال b1 صندلی باستد وهمچنین با وارد کردن فشار بر پدال b1 صندلی بطرف پایین حرکت کند ، ضمناً در ابتدا وانتهای محور ی که صندلی بروی آن حرکت می کند کلید میکرو سویچی تعبیه نماید که اگر پزشک فراموش کرد پایش را از روی پدال بردارد ویا متوجه رسیدن صندلی به ابتدا ویا انتهای محور که صندلی روی آن حرکت می کند نبود جریان برق مدار قطع شود :
file:///C:/Documents%20and%20Settings/saied/Desktop/ffffffffffffffff/%D8%A8%D8%B1%D9%82%20%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8 C_files/e14.JPG
مزایای استفاده از کنتاکتورها نسبت به کلید دستی : 1- مصرف کننده از راه دور کنترل می شود . 2- از چند نقطه می توان مصرف کننده را کنترل کرد . 3- امکان طراحی مدار فرمان اتوماتیک برای مراحل مختلف کار مصرف کننده وجود دارد . 4- سرعت قطع ووصل کنتاکتور زیاد واستهلاک آن کم است . 5- از نظر حفاظتی مطمئن ترند وحفاظت مطمئن وکاملتر دارند. 6- عمر موثر آنها بیشتراست . 7- هنگام قطع برق مدار مصرف کننده نیز قطع می شود وبه استارت مجدد نیاز پیدا می کند ، در نتیجه از خطرات وصل ناگهانی دستگاه جلوگیری می گردد. شناخت مشخصات فنی کنتاکتور : برای اتصال مصرف کننده به شبکه باید از کنتاکتوری بامشخصات مناسب استفاده کرد ، که کنتاکتور آن تحمل جریان راه اندازی وجریان دائمی را داشته باشد ، وهمچنین در صورت اتصال کوتاه جریان لحظه ای زیاد که از مدار عبور می کند ویا جرقه ای که هنگام قطع مدار ایجاد می شود صدمه ای به مدار نزند . انواع کنتاکتور ها وکاربرد آنها :
مورد استفاده
استاندارد وطبقه بندی کنتاکتور
نوع جریان
بار اهمی ، بار غیر اندیکتیو یا اندیکتیوته ی ضعیف ، گرمکن برقی با ضریب توان 95%
AC1
AC
برای راه اندازی موتور های باسنکرون روتور سیم پیچی بدون ترمز وجریان مخالف ، جریان راه اندازی یستگی به مقاومت مدار روتور دارد.
AC2
برای راه اندازی موتور آسنکرون روتور سیم پیچی با ترمز جریان مخالف
AC2َ
برای راه اندازی موتور آسنکرون روتور قفسه ای هنگام قطع جریان نامی از تیغه های کنتاکتور عبور می کند ، تحمل جریان راه اندازی 5 تا 7 برابر جریان نامی
AC3
برای راه اندازی موتور آسنکرون روتور قفسه ای به کار بردن ترمز جریان مجالف تغییر جهت گردش الکتروموتور روتور قفسه ای با تعداد دفعات قطع ووصل زمانی اندک .
AC4
کنتاکتور کمکی فرمان بدون داشتن کنتاکت قدرت ، کوبل مغناطیسی ، استفاده فقط در مدار فرمان .
AC11
مورد استفاده
استاندارد وطبقه بندی کنتاکتور
نوع جریان
بار اهمی ، بار غیر اندیکتیو یا اندیکتیوته ی ضعیف ، گرمکن برقی با ضریب توان 95%
DC1
DC
برای راه اندازی موتور شنت ،قطع کردن موتور هنگام کار
DC2
برای راه اندازی موتور شنت با تعداد دفعات قطع و وصل زیاد در فواصل زمانی اندک ، مدار ترمز
DC3
راه اندازی موتور سری ، قطع موتور هنگام کار
DC4
راه اندازی موتور سری با تعداد دفعات قطع ووصل زمانی اندک تغییر جهت گردش موتور و ترمز .
DC5
کنتاکتور کمکی فرمان بدون داشتن کنتاکت قدرت ، کوبل مغناطیسی ، استفاده فقط در مدار فرمان .
DC11
مقادیر نامی کنتاکتور : برای تغذیه ی موتور های الکتریکی وسایر مصرف کننده های الکتریکی در شبکه های 380 ولت نیاز به کلید دستی و غلطکی یا کنتاکتور ، که این کلید ها باید طوری انتخاب شود که مشخصات مناسبی داشته باشد ، از قبیل جریان نامی جریان دائمی ، جریان اتصال کوتاه ، که کننتاکتهای آن بتواند تحمل آنها را داشته باشد . جریانها : 1- جریان کار نامی(Ie ) :شرط استفاده از کنتاکتور را بیان می کند اگر از کنتاکتور به عنوان جریان دائمی استفاده نماییم . 2- جریان دائمی( Ith2 ) : در شرایط کارطبیعی به طور دائمی وبدون قطع شدگی در زمان نامحدود کار خودش را انجام دهد ، وهیچ تغییری در کنتاکتور ایجاد نشود . 3- جریان هفتگی ( Ith1 ) :در شرایط کار طبیعی وبا اتصال هفته ای یک بار هیچ تغییری در خوصیات کنتاکتور ایجاد نشود 4- جریان شیفتی(8 ساعتی ) ( Ith ) :با اتصال یک شیفت 8 ساعت در شرایط طبیعی هیچ تغییری در خصوصیات آن ایجاد نشود . 5- جریان اتصال کوتاه ( Is ) : در حالت اتصال کوتاه ماکزیمم جریانی که می تواند از تیغه های کنتاکتور به مدت یک ثانیه عبور دهد . ولتاژ ها : 1- ولتاژ کار نامی ( Ue ) :مربوط به عضو اتصال دهنده ی کنتاکتهای ، کنتاکتور می باشد . 2- ولتاژ عایقی ( Ui ) : مربوط به استحکام عایقی عضو های بین اتصال دهنده ی کنتاکتها است . 3- ولتاژ تغذیه ( Uc ) : ولتاژ بوبینها است و به ولتاژ کار نامی مربوط نیست . ترمز در موتور های آسنکرون : گاهی لازم می شود که در یک ماشین صنعتی پس از قطع موتور از شبکه بلافاصله یا پس از زمان کمی موتوراز حرکت باستد ، برای این منظور از ترمز الکتریکی استفاده می شود . در دستگاه هایی که بخواهند در حالت خاموش بودن موتور ترمز وجود داشته باشد وروتور در اثر گشتاور حاصل از بار بچرخد باید از ترمز میکانیکی استفاده شود به خصوص در وسایل حمل ونقل وبالا برنده ها مانن نقاله وجرثقیل باید این موضوع رعایت شود وبرای حفاظت از ترمزمیکانیکی استفاده کرد . در موتور های آسنکرون برای از حرکت باز داشتن سریع موتور می توان از ترمز الکتریکی استفاده نمود . این نوع ترمز تنها از زمان ایستادن موتو موثر است وپس از آن مقدار گشتاور ترمز کننده صفر خواهد شد. الف) ترمز به وسیله ی اعمال جریان مخالف : با تعویض جهت گردش موتور توسط تعویض جای دو فاز می توان یک موتور آسنکرون سه فاز را خیلی سریع ترمز نمود . دراین طریق ترمز باید با طراحی مناسب مدار بلافاصله پس از ایستادن موتور جریان موتور را قطع کند در غیر این صورت موتور در جهت مخالف می چرخد . این عمل را می توان به وسیله ی یک کلید تابع دور وبعضی موارد توسط یک تایمر انجام داد . به علت سادگی اتصال و مخارج کم ترمز به وسیله ی اعمال جریان مخالف موارد استفاده ی زیاد ی در صنعت دارد. ب) ترمز به وسیله ی اعمال جریان مستقیم : اگر سیم پیچ استاتور یک ماشین آسنکرون به وسیله ی جریان مستقیم تغذیه شود ، درآن میدان مغناطیسی ثابت ( غیر دوار ) که از نظر مکانی به فرم سینوسی است ایجاد خواهد شد . در صورتی که روتور در این میدان مغناطیسی بچرخد در داخل هادی های اتصال کوتاه آن جریان القایی به وجود می آید و باعث گشتاور ترمز کنند ه می شود . از این خاصیت می توان برای ایجاد ترمز در موتور آسنکرون استفاده کرد .
file:///C:/Documents%20and%20Settings/saied/Desktop/ffffffffffffffff/%D8%A8%D8%B1%D9%82%20%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8 C_files/e1.JPG
مدار بالا در واقع یک مدار ساده ای می باشد که می توان آن را به هر دستگاهی متصل کرد . و با دو شاستی آن را کنترل کرد.
توضیح فنی :
وقتی شاستی b2 (start) فشار داده شود ، جریان به بوبین کنتاکتور متصل شده و بوبین مغناطیس شده و هسته ی متحرک را به سمت خود می کشد همراه با آن ، کنتاکت های باز کنتاکتور بسته و کنتاکتهای بسته ی کنتاکتور باز می شوند.
چون در مسیر ، کنتاکت باز(13 و14 ) کنتاکتور c1 قرار گرفته است با متصل شدن جریان به کنتاکتور ، این کنتاکت بسته می شود و در این زمان اگر دست خود را از شاستی برداریم همچنان جریان از طریق کنتاکت باز (13 و14 ) به آن میرسد وتازمانی که شاستی b1 (stop) فشار داده نشده کنتاکتور در حالت فعال باقی می ماند.
*****************************
file:///C:/Documents%20and%20Settings/saied/Desktop/ffffffffffffffff/%D8%A8%D8%B1%D9%82%20%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8 C_files/e2.JPG
نام : مدار یکی پس از دیگری
از این مدار در جایی استفاده می کنند که می خواهند دستگاه ((ب)) قبل از اینکه دستگاه ((الف)) روشن نشده است قادر
به روشن شدن نباشد.
توضیح فنی :
وقتی شاستی b2 فشار داده شود کنتاکتور c1 فعال شده و از طریق کنتاکت باز (13 و 14) c1 فعال باقی می ماند و اجازه ی فعال شدن کنتاکتور c2 از مسیر کنتاکت باز خود (23و 24 ) می دهد ، در این هنگام اگر شاستی b3 فشار داده شود کنتاکتور c2 فعال شده واز طریق کنتاکت باز خود (13 و 14 c2 ) در حالت فعال باقی می ماند.
در این هنگام اگر شاستی b1 فشار داده شود مدار به حالت اول خود بر می گردد.( هر دو کنتاکتور غیر فعال می شود. )
*****************************
file:///C:/Documents%20and%20Settings/saied/Desktop/ffffffffffffffff/%D8%A8%D8%B1%D9%82%20%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8 C_files/e3.JPG
نام : کنترل مدار لحظه ای ودائم از دو محل با این مدا می توان یک دستگاه را از دو محل و به صورت لحظه ای ودائم کنترل کرد
توضیح فنی :
وقتی هر کدام از شاستی های b3 ,b4 را فشار دهیم کنتاکتور c1 فعال شده واز طریق کنتاکت باز خود (13 و 14 ، c1 )
در حالت فعال باقی می ماند .
اما اگر هر یک از شاستی های دوبل b5 , b6 را فشار دهیم به علت اینکه کنتاکت باز(13 و 14 ، c1 ) مورد استفاده گرفته شده ی در مدا در مسیر کنتاکتهای بسته ی شاستی های دوبل قرار گرفته اند ، کنتاکتور c1 فقط در لحظه ای که
شاستی دوبل فشار داده شده کار می کند و با رها کردن شاستی کنتاکتور نیز غیر فعال میشود .
اگر کنتاکتور فعال باشد و شاستی b1 فشار داده شود مدار به حالت اول خود بر می گردد.( کنتاکتور غیر فعال می شود.)
***************************** file:///C:/Documents%20and%20Settings/saied/Desktop/ffffffffffffffff/%D8%A8%D8%B1%D9%82%20%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8 C_files/e4.JPG نام : مدار یکی پس ازدیگری(اتوماتیک) موارد استفاده ی این مدار نیز مانند مدار قبلی است اما بااین تفاوت که این دستگاه اتوماتیک است.
توضیح فنی :
با فشار دادن شاستی b2 کنتاکتور c1 فعال شده و از طریق کنتاکت باز (13 و 14) c1 فعال باقی می ماند وهمچنین تایمر نیز فعال می شود
وپس از سپری شدن مدت زمان تنظیم شده ، کنتاکت باز تایمر (15 و18) بسته شده ودر این زمان کنتاکتور c2 فعال می شود .
با فعال شدن کنتاکتور c2 ، کنتاکتهای به کار رفته شده این کنتاکتور (13 و14 ) ، ( 11 و 12) عمل می کنند ودر نتیجه کنتاکت بسته ی این کنتاکتور (11و 12 ) تایمر را قطع می کند و کنتاکت باز این کنتاکتور (13 و 14 ) نیز باعث می شود که این کنتاکتور در حالت فعال باقی بماند .
در این هنگام اگر شاستی b1 فشار داده شود مدار به حالت اول خود بر می گردد.( هر دو کنتاکتور غیر فعال می شود. )
*****************************
file:///C:/Documents%20and%20Settings/saied/Desktop/ffffffffffffffff/%D8%A8%D8%B1%D9%82%20%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8 C_files/e5.JPG
نام : با زدن start موتور m1 شروع به کار می کند وپس از 10 ثانیه موتور m1 خاموش وموتور m2 روشن می شود وباز هم باگذشت 10 ثانیه موتور m2 خاموش و موتور m3 روشن می شود وبعد از گذشت 10 ثانیه دیگر موتور m3 خاموش و موتور m1 روشن می شود
این سیکل تازمانی که stop زده نشده ادامه می یابد .
توضیح فنی :
بافشار شاستی b2 تایمر d1 فعال شده وهمچنین کنتاکتور c1 نیز فعال شده و از طریق کنتاکت باز (13 و 14) c1 فعال باقی می ماندو کنتاکت بسته ی این کنتاکتور (11و 12 ) تایمرd3 و کنتاکتورc3 را قطع می کند
وپس از سپری شدن مدت زمان تنظیم شده به روی تایمر d1 ، کنتاکت باز تایمر d1 (15و18) بسته شده ودر این زمان کنتاکتور c2 و همچنین تایمرd2 فعال می شود .
با فعال شدن کنتاکتور c2 ، کنتاکتهای به کار رفته شده این کنتاکتور (13 و14 ) ، ( 11 و 12) عمل می کنند ودر نتیجه کنتاکت بسته ی این کنتاکتور (11و 12 ) تایمرd1 و کنتاکتورc1 را قطع می کند و کنتاکت باز این کنتاکتور (13 و 14 ) نیز باعث می شود که این کنتاکتور در حالت فعال باقی بماند .
در این هنگام ، مدت زمان تنظیم شده ی تایمر d2 سپری شده وکنتاکت باز تایمر d2 (15 و18) بسته می شود ودر نتیجه کنتاکتور c3 و همچنین تایمرd2 فعال می شود .
با فعال شدن کنتاکتور c3 ، کنتاکتهای به کار رفته شده این کنتاکتور (13 و14 ) ، ( 11 و 12) عمل می کنند ودر نتیجه کنتاکت بسته ی این کنتاکتور (11و 12 ) تایمرd2 و کنتاکتورc2 را قطع می کند و کنتاکت باز این کنتاکتور (13 و 14 ) نیز باعث می شود که این کنتاکتور در حالت فعال باقی بماند در این هنگام نیز ، مدت زمان تنظیم شده ی تایمر d3 سپری شده وکنتاکت باز تایمر d3 (15 و18) بسته می شود ودر نتیجه کنتاکتور c1 و همچنین تایمرd1 فعال می شود . این سیکل تازمانی که stop زده نشده ادامه می یابد .
*****************************
file:///C:/Documents%20and%20Settings/saied/Desktop/ffffffffffffffff/%D8%A8%D8%B1%D9%82%20%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8 C_files/e6.JPG نام : بازدن شاستی b2 موتور m1 کار می کند وبلافاصله m2 کار می کند وبعد از گذشت 10 ثانیه موتور m1 بطور اتوماتیک خاموش و موتور m2 همچنان به کار خود ادامه می دهد .
توضیح فنی :
با فشار شاستی b2 تایمر d1 فعال شده وهمچنین کنتاکتور c1 نیز فعال شده و از طریق کنتاکت باز (13 و 14) c1 فعال باقی می ماندو
کنتاکت بار دیگر این کنتاکتور (23 و 24 ) نیز باعث می شود تا کنتاکتور c2 هم فعال شود در این زمان کنتاکت باز c2 (13 و14) نیز بسته شده و جریان از این طریق نیز به بوبین کنتاکتور c2 خواهد رسید .
پس از سپری شدن مدت زمان تنظیم شده به روی تایمر d1 ، کنتاکت بسته تایمر d1 (16 و18) باز شده و جریان کنتاکتور c1 وهمچنین جریان خود تایمر نیز قطع خواهد شد . کنتاکت بسته ی (11 و 12) c2 نیز باعث می شود تا پس از قطع جریان تایمر وکنتاکتور c1 دوباره
با فشار شاستی b2 جریان این دو برقرار نشود .
در این هنگام اگر شاستی b1 فشار داده شود مدار به حالت اول خود بر می گردد.( هر دو کنتاکتور غیر فعال می شود. )
*****************************
file:///C:/Documents%20and%20Settings/saied/Desktop/ffffffffffffffff/%D8%A8%D8%B1%D9%82%20%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8 C_files/e8.JPGfile:///C:/Documents%20and%20Settings/saied/Desktop/ffffffffffffffff/%D8%A8%D8%B1%D9%82%20%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8 C_files/e7.JPG نام : راه اندازی موتور ، روتور قفسی به صورت ستاره مثلث با شاستی وکنتاکتور
توضیح فنی :
وقتی شاستی b2 فشار داده شود کنتاکتور c1 فعال شده و از طریق کنتاکت باز (13 و 14) c1 فعال باقی می ماند و وهمچنین کنتاکتور c2 را از مسیر کنتاکت باز خود (23و 24 ) فعال می کند ، با فعال شدن کنتاکتور c2کنتاکت بسته ی کنتاکتور (11و 12 ) c2مسیر عبور جریان c3 را می بندد، حال اگر شاستی دوبل b3 فشار داده شود جریان کنتاکتور c2 قطع و کنتاکتور c3 فعال خواهد شد وکنتاکتهای به کار رفته شده این کنتاکتور (13 و14 ) ، ( 11 و 12) عمل می کنند ودر نتیجه کنتاکت بسته ی این کنتاکتور (11و 12 ) کنتاکتور c2 را قطع می کند و کنتاکت باز این کنتاکتور (13 و 14 ) نیز باعث می شود که این کنتاکتور( (c3در حالت فعال باقی بماند حتی اگر دست خود را از روی شاستی b3 بر داریم این حالت باقی خواهد ماند .
در این هنگام اگر شاستی b1 فشار داده شود مدار به حالت اول خود بر می گردد.( هر سه کنتاکتور غیر فعال می شود. )
با فعال شدن کنتاکتور c1و c2 موتور به صورت ستاره و با فعال شدن کنتاکتور c1و c3 موتور به صورت مثلث کار خواهد کرد .
*****************************
file:///C:/Documents%20and%20Settings/saied/Desktop/ffffffffffffffff/%D8%A8%D8%B1%D9%82%20%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8 C_files/e10.JPGfile:///C:/Documents%20and%20Settings/saied/Desktop/ffffffffffffffff/%D8%A8%D8%B1%D9%82%20%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8 C_files/e9.JPG
نام : چپگرد، راستگرد به صورت ستاره
توضیح فنی :
با فشار دادن شاستی دوبل b2 کنتاکتور c1 فعال شده و از طریق کنتاکت باز (13 و 14) c1 فعال باقی می ماند حال اگر شاستی دوبل b3
را فشار دهیم جریان کنتاکتور c1 از طریق کنتاکت بسته ی این شاستی ، قطع شده و همچنین کنتاکت باز این شاسی باعث برقراری جریان کنتاکتور های c3و c2 می شود و از طریق کنتاکت باز (13 و 14) c3 ، هر دو کنتاکتور فعال باقی می مانند .
با فعال شدن c2کنتاکت بسته ی این کنتاکتور (11 و 12) بار دیگر مسیر جریان را به روی کنتاکتور c1 می بندد (این در حالی است که کنتاکتورc1 در بار اول به وسیله ی شاستی دوبل b3 قطع شده است و این کار برای اطمینان است )
حال اگر بار دیگر شاستی دوبل b2 را فشار دهیم جریان ، کنتاکتور های c3و c2 هم از طریق کنتاکت بسته ی شاستی وهم ار طریق کنتاکت بسته ی(11 و12) c1 ، قطع خواهند شد . و کنتاکتور c1 از طریق کنتاکت باز (13 و 14) c1 فعال باقی می ماند.
اگر کنتاکتور c1 فعال شود موتور به صورت راستگرد و اگر کنتاکتور های c3و c2 فعال شوند موتور به صورت چپگرد می چرخد .
اگر شاستی b1 فشار داده شود مدار به حالت اول خود بر می گردد.( هر سه کنتاکتور غیر فعال می شود. )
***************************** مداری طراحی کنید که یک مصرف کننده الکتریکی بازدن استارت b2 شروع به کار کند( به صورت دائم کار ) وبا زدن همان استارت مصرف کننده ی الکتریکی خاموش شود .
file:///C:/Documents%20and%20Settings/saied/Desktop/ffffffffffffffff/%D8%A8%D8%B1%D9%82%20%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8 C_files/e11.JPG
***************************** موتور سه فاز ی موجود است می خواهیم آن را با زدن استارت b2 در جهت راستگرد به کار اندازیم به طوری که 15 ثانه بعد چپ گرد شود وبعد از گذشت 20 ثانیه این شکل تکرار گردد :
file:///C:/Documents%20and%20Settings/saied/Desktop/ffffffffffffffff/%D8%A8%D8%B1%D9%82%20%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8 C_files/e12.JPG
***************************** مداری طراحی کنید که بازدن استارت b1 دوکنتاکتور به طوردائم وصل شوند وخاموش کردن هر یک به طور جداگانه باشد:
file:///C:/Documents%20and%20Settings/saied/Desktop/ffffffffffffffff/%D8%A8%D8%B1%D9%82%20%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8 C_files/e13.JPG
***************************** میزکاری برای یک مطب دندان پزشکی به نحو بسازید که با فشار دادن بر پدال b1 صندلی بیمار را به طرف بالا حرکت دهد وبا قطع نیرو از پدال b1 صندلی باستد وهمچنین با وارد کردن فشار بر پدال b1 صندلی بطرف پایین حرکت کند ، ضمناً در ابتدا وانتهای محور ی که صندلی بروی آن حرکت می کند کلید میکرو سویچی تعبیه نماید که اگر پزشک فراموش کرد پایش را از روی پدال بردارد ویا متوجه رسیدن صندلی به ابتدا ویا انتهای محور که صندلی روی آن حرکت می کند نبود جریان برق مدار قطع شود :
file:///C:/Documents%20and%20Settings/saied/Desktop/ffffffffffffffff/%D8%A8%D8%B1%D9%82%20%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8 C_files/e14.JPG