تحولات نوین خوشنویسی

[باستان شناس]

همچنین نگاه کنید به مکتب سقاخانه (http://www.njavan.com/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%D8%B3%D9%82%D8%A7%D8%AE% D8%A7%D9%86%D9%87) همواره قابلیت‌های کارکردی عاملی مهم و درجه اول، در انگیزه و شکلگیری تحولات در خوشنویسی بوده‌است.

اگر چه زیبایی بصری نیز بدون شک مورد نظر خطاطان قرار گرفته اما به‌ویژه امروزه، صنعت چاپ (http://www.njavan.com/wiki/%DA%86%D8%A7%D9%BE) و گرافیک (http://www.njavan.com/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%DA%A9) تاثیر شگرفی بر روند توسعه و تحولات خوشنویسی داشته‌است.
خوشنویسی ایرانی با از دست رفتن مصرف اصلی آن یعنی کتابت و مواحهه با نیازهای جامعه مدرن در قرن اخیر روند تازه‌ای را دنبال کرد.
تحولات فرهنگی - هنری و سیاسی - اجتماعی و فناوری در ایران، در دوره‌های قاجار (http://www.njavan.com/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B1) و پهلوی (http://www.njavan.com/wiki/%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88%DB%8C) زمینه‌ساز نوآوری متفاوتی در خط شده‌اند.
در دوره قاجار با ظهور و روزنامه‌ها و نشریات، مصرف اصلی خوشنویسی یعنی کتابت و تکثیر آثار مکتوب به‌تدریج از بین رفت.

از این رو جنبه‌های خلاقه و روش‌های شخصی و شیوه‌گرایانه در خط نمود بیشتری پیدا کرد و با رواج «سیاه‌مشق»ها دوران تازه‌ای فرا رسید.
پس از آن در دوره پهلوی با پدید آمدن نیازهای جدید برای جامعه همچون تجارت (http://www.njavan.com/wiki/%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D8%B1%D8%AA)، تبلیغات (http://www.njavan.com/wiki/%D8%AA%D8%A8%D9%84%DB%8C%D8%BA%D8%A7%D8%AA) و فناوری (http://www.njavan.com/wiki/%D9%81%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C) و همچنین مواجهه با هنر جهانی خوشنویسی نیز می‌بایست خود را با این تحولات هماهنگ می‌کرد.
روند تحولات در خوشنویسی به شکل سنتی محدود نشد و هنرمندان خطاطی و نقاشی (http://www.njavan.com/wiki/%D9%86%D9%82%D8%A7%D8%B4%DB%8C) را با هم درآمیختند تا امکانات نوینی را تجربه کنند به این کار رفته رفته عنوان نقاشیخط (http://www.njavan.com/wiki/%D9%86%D9%82%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%AE%D8%B7) داده شد.

شاید بتوان گفت مکتب سقاخانه (http://www.njavan.com/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%D8%B3%D9%82%D8%A7%D8%AE% D8%A7%D9%86%D9%87) خاستگاه اصلی زیباشناسی (http://www.njavan.com/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D B%8C) و نوآوری معاصر، در خوشنویسی خط به ویژه در پیش از انقلاب ایران (۱۳۵۷) (http://www.njavan.com/wiki/%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8_%D8%A7%DB%8C% D8%B1%D8%A7%D9%86_(%DB%B1%DB%B3%DB%B5%DB%B7)) بوده‌است. پس از انقلاب خوشنویسی با اقبال زیادی از سوی جوانان مواجه شد آنان در عرصه‌های مختلف اعم از شیوه‌های سنتی و یا تلاش برای ایجاد خلاقیت‌های نوین با هم به رقابت پرداختند.

رشد هنر گرافیک و گستردگی نیازهای نوین جامعه، پدید آمدن کامپیوتر به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای کار گرافیک و نشر رومیزی همه و همه چالش‌های حدید در پیش روی خوشنویسی معاصر هستند.