mehrab123
11th September 2012, 06:11 PM
این استان از استان‌های کمابیش جنگلی ایران است. پیش از دوره رضاشاه به این ناحیه پشتکوه می‌گفتند، اما در شهریور ۱۳۱۴ ه. ش. در زمان پادشاهی رضاشاه به موجب تصویب‌نامهٔ هیئت وزیران و به منظور یادآوری عظمت و شکوه تمدن عیلام باستان، نام روستای حسین‌آباد، به ایلام تغییر یافت و …
http://www.bultannews.com/files/fa/news/1391/1/10/79305_901.jpg
بولتن نیوز: استان ایلام در غرب ایران و در ناحیه‌ای کوهستانی و نیمه گرم قرار گرفته‌است. مرکز این استان شهر ایلام است. استان ایلام از غرب با کشور عراق، از جنوب با استان خوزستان، از شرق با استان لرستان و از شمال با استان کرمانشاه همسایه‌است.
http://www.bultannews.com/files/fa/news/1391/1/10/79298_387.jpg
این استان از استان‌های کمابیش جنگلی ایران است. پیش از دوره رضاشاه به این ناحیه پشتکوه می‌گفتند، اما در شهریور ۱۳۱۴ ه. ش. در زمان پادشاهی رضاشاه به موجب تصویب‌نامهٔ هیئت وزیران و به منظور یادآوری عظمت و شکوه تمدن عیلام باستان، نام روستای حسین‌آباد، به ایلام تغییر یافت و این روستا به عنوان شهر و مرکز استانی به نام ایلام انتخاب شد. منطقه تمدن باستانی عیلام در استان‌های فارس و خوزستان امروزی تمرکز داشت اما ظاهرا تصمیم دوران رضاشاه برای نام‌گذاری استان ایلام به این موضوع برمی‌گردد که منطقه پشتکوه نیز در دوره‌هایی بخشی از ناحیه عیلام باستان بوده‌است.استان ایلام دارای هشت شهرستان به این شرح است: آبدانان، ایلام، ایوان، دره شهر، دهلران، شیروان و چرداول، ملکشاهی و مهران.ایلام تاسال ۱۳۴۲ بخشی از استان کرمانشاه بود اما بر اساس تقسیمات کشوری آن سال به استان تبدیل شد. طی این تقسیمات، بخش‌هایی از لرستان و خوزستان به ایلام ملحق شدند. این ملحقات شامل دره‌شهر دهلران آبدانان از لرستان و موسیان از خوزستان می‌شد.نقاط شهری استان ایلام عبارت‌اند از: آبدانان، آسمان‌آباد، ارکواز، ایلام، ایوان، بدره، پهله، توحید، چوار، دره‌شهر، دهلران، زرنه، سرابله، صالح آباد، لومار، مورموری، موسیان، مهران و میمه.
پیشینه تاریخی استان ایلام
این سرزمین، بنا به اسناد تاریخی فراوان، بخشی از کشور عیلام باستان بوده که در حدود ۳۰۰۰ سال پیش از میلاد به فرمان آشور بانی پال منقرض شد. در کتیبه های بابی، عیلام را ” آلامتو” یا “آلام”خوانده اند. که به قولی به معنای کوهستان یا “کشور طلوع خورشید” است. مدتی پس از سقوط عیلام، حوزه فرمانروایی آنان به دو منطقه تحت نفوذ پارسها و مادها در غرب تقسیم شد. در دوره هخامنشی جزئی از امپراطوری هخامنشی بوده است. بعد از تسخیر ایران به وسیله اعراب مسلمان، احتمال دارد که این ناحیه جزئی از ایالت کوفه باشد. از اوایل قرن چهارم تا اوایل قرن ششم خاندان حسنویه کرد بر لرستان و ایلام حکومت می کردند و از سال۵۷۰ تا ۱۰۰۶ اتابکان لر بر لرستان و پشتکوه حکومت کرده اند. از سال ۱۳۰۹ شمسی در تقسیمات کشوری، ایلام جزو استان پنجم یعنی کرمانشاه گردید.پس از تسلط اعراب مسلمان بر ایران، ایلام و لرستان و شهرهای دیگری را به نام ایالت «جبال» نامیدند و چون حاکم این منطقه یعنی ماسبذان و مهرجانقذق، به حاکم کوفه مالیات و خراج می‌دادند؛ از این‌رو این منطقه را ماه کوفه می‌نامیدند.بعد از پنج قرن از حکومت اعراب بر ایران، برای سهولت اداره آن ناحیه، منطقه مزبور به دو منطقه بختیاری و لرستان تقسیم گشت، که برای بازشناختن آنها از یکدیگر، قسمت بختیاری امروز را لر بزرگ و لرستان امروزی را که منطقهٔ ایلام (ماسبذان و مهرجان قذق) نیز جزو آن محسوب می‌شد، لر کوچک می‌گفتند. در حدود سه قرن حکومت محلی منطقه در دست اتابکان بود. پس از سقوط اتابکان حکومت محلی منطقه به دست والیان افتاد، که بر تمام منطقه لرستان، از جمله ایلام، حکومت می‌کردند. در ابتدا مقر حکومت والیان در قلعهٔ «فلک الافلاک» خرم آباد امروزی بود، اما در دوره قاجاریه به جهت تضعیف قدرت والیان و با توجه به اختلاف‌هایی که در امور مرزی، ایران و عثمانی بوجود آمده بود، حکومت ایلام از لرستان جدا و مقر والی، از قلعهٔ «فلک الافلاک» خرم آباد به «پشتکوه» که به ایلام اطلاق می‌شد، انتقال یافت و چون ایلام (پشتکوه) به خط مرزی ایران و عثمانی نزدیک تر بود، از تجاوز دولت عثمانی و تحریکات آنان جلوگیری به عمل می‌آوردند.
http://www.bultannews.com/files/fa/news/1391/1/10/79304_789.jpg
در دورهٔ قاجاریه، به واسطه اهمیت لرستان این ولایت به دو منطقهٔ پشتکوه (استان ایلام امروزی) و پیشکوه (لرستان کنونی) با مرکزیت خرم آباد تقسیم گردید و چون ایلام در دامنه‌های غربی رشته کوه زاگرس و پشت لرستان امروزی (خرم آباد) قرار گرفته‌است و قسمتی از خاک ایلام در کوه‌های کبیر کوه واقع شده‌است، لذا آن را پشتکوه نامیدند و پشتکوه همان ماسبذان (و مهر جانقذق) است. از این زمان حکومت از لرستان جدا اداره می‌شد و والیان ایلام مستقیما از حکومت مرکزی ایران اطاعت می‌کردند. پس از انتقال مرکز حکومت والی به ایلام، به واسطهٔ پراکندگی مردم در دو ناحیهٔ «ده بالا» و «ده پایین» با همین عنوان از آن نام می‌بردند. پس از مرگ «حسن خان» والی، و به قدرت رسیدن «حسین قلی خان» مدت‌ها، شهر ایلام امروزی به این علت که مقر تابستانی والی بود به «حسین آباد» پشتکوه معروف شد و از آن، به نام «حسین آباد» یاد شده‌است و تا مدت‌ها ایلام یکی از شهرستانهای استان پنجم کشور (کرمانشاهان) بود.در شهریور ۱۳۱۴ ه. ش. در زمان سلطنت رضا شاه به موجب تصویب نامهٔ هیات وزیران و به منظور یادآوری عظمت و شکوه تمدن عیلام باستان، نام قصبه حسین آباد، به ایلام تغییر یافت.
شهرستان ایلام
شهرستان ایلام در سال ۱۳۰۸ شمسی در خاور و شمال خاوری ده بالا و در منطقه‌ای که حسین آباد (منسوب به حسین قلی خان والی) نامیده می‌شد و در جوار ساختمانهای به جا مانده از والی ، بنا گردید و با به توجه به سابقه‌ی تاریخی منطقه و تصویب فرهنگستان ایران، ایلام نامیده شد.
دیواره‌های سنگی و دامنه‌های جنگلی کوه‌های مانشت، سیوان، شلم و سیاه کوه، به شکل دژی وسیع شهر و دشت‌های اطراف آن را برگرفته است.
http://www.bultannews.com/files/fa/news/1391/1/10/79299_608.jpg
شهر ایلام در مرکز جغرافیایی استان قرار نگرفته است. از این رو، موقعیت آن تا حدودی که اهمیت ارتباطی و تجارتی آن را محدود می‌کند، به طوریکه محصولات بخش‌ها و روستاهای دور دست به استان‌های دیگر صادر می‌شود.
اما ایجاد شبکه‌ی راهها و اتصال مراکز شهری به ایلام مخصوصاً نزدیکی با مرزبا وجود آب و هوایی نسبتاً مناسب و مساعد، مرکزیت سیاسی، وجود مؤسسات رفاهی و… به آن موقعیتی ویژه، داده است.
بخش مرکزی ایلام دارای دهستانهای میشخاص و حومه ۳۶ روستاست. توتون از مهمترین محصولات دهستان میشخاص است. چوار، یکی از بخش‌های شهرستان ایلام در ۱۸ کیلومتری شهر ایلام و بر سر راه اصلی ایلام – ایوان – اسلام آباد غرب قرار گرفته است.
http://www.bultannews.com/files/fa/news/1391/1/10/79301_958.jpg
مراکز دیدنی و زیارتگاهی:
۱- قلعه‌ی والی ۲- کاخ فلاحتی ۳- سنگ‌نوشته‌های قوچعلی ۴- قلعه‌ی اسماعیل خان ۵- پشت قلعه ی چوار ۶- بقعه‌ی حاجی بختیار ۷- مقبره‌ی مهدی بالله
شهرستان ایوان‌غرب
شهرستان ایوان در شمال‌غربی استان ایلام قرار دارد. این شهرستان از شمال به استان کرمانشاهان از شرق به شهرستان شیروان، از جنوب به شهرستان ایلام و درغرب به کشور عراق محدود می‌شود و مرکز آن شهر ایوان است. این شهر با برخورداری از آب و هوای مناسب و قرار گرفتن بر سر راه ایلام ـ کرمانشاه و داشتن اراضی حاصلخیز و مجاورت با رودخانه‌ی کنگیر، وجود کشاروزی و دامپروری و… دارای اهمیت و اعتبار خاصی است. این شهرستان دارای ۲ بخش، چهار دهستان و ۸۶ روستاست.
روستای خوران با داشتن سرابی گوارا و باغ‌های زیبا، یکی از تفرجگاههای اهالی است. بخش زرنه، از نظر پیشینه و قدمت تاریخی دارای ارزش فراوانی است.
http://www.bultannews.com/files/fa/news/1391/1/10/79307_358.jpg
مراکز دیدنی و زیارتگاهی:
۱- آتشکده‌ی سیاهگل
۲- طاق شیرین و فرهاد
۳- قلعه‌ی شمیران
۴- پل شیره‌پناه
۵- تپه‌های زرنه و نرگس
۶- غار طلسم
۷- بقعه‌ی حاجی حاضر
۸- امامزاده سید عبدالله.
شهرستان شیروان و چرداول
مرکز شهرستان شیروان و چرداول، شهری به نام سرابله که در کنار رود سرابله قرار دارد. شهرستان شیروان و چرداول شامل سه بخش شیروان، مرکزی (چرداول و آسمان‌آباد) و هلیلان است.بخش شیروان از دهستانهای کارزان، لومار وزنگوان تشکیل شده است . تمامی اراضی این بخش به صورت دره ای نسبتاً وسیع بین دو رشته کوه «چرمین ولنه» از یک سو و «مانشت و سیوان » از سوی دیگر گسترده شده است که به وسیله ی رودخانه ی شیروان و چشمه سارهای جانبی آن آبیاری می‌شود. مرکز این بخش، شهر لومار است.بخش مرکزی شامل دهستانهای شباب و آسمان آباد است. در این بخش، رودخانه‌های کله شاخ (سنگ سفید)، سیمره و زنجیره جریان دارد. کشت در بیشتر اراضی، به صورت دیم است.
مراکز دیدنی و زیارتگاهی:
۱- قلعه‌ی سام
۲- آتشکده‌ی موشکان
۳- شهر تاریخی سرابکلان
۴- بقعه‌ی عباس شیروان
۵- بقعه‌ی عباس رودبار
۶- مقبره‌ی سید علی
۷- بقعه‌ی باقر در بخش شیروان
http://www.bultannews.com/files/fa/news/1391/1/10/79305_901.jpg
شهرستان مهران
مرکز این شهرستان، شهر مهران است که در ساحل چپ رودخانه کنجانچم واقع شده است و با مرز عراق بیش از چند کیلومتر فاصله ندارد. مهران قبلاد منصورآباد خوانده می‌شد. در سال ۱۳۰۹ با تصویب فرهنگستان زبان ایران، به «مهران» تغییر نام داد.
در بخش مرکزی مهران، مخازن نفت وگاز طبیعی کشف، و چاه‌هایی در آن حفر گردیده است. دشت های مهران به خاطر پیوستگی کوه و دشت با یکدیگر، دارای اهمیت سوق الجیشی و تاریخی است.
این شهرستان دارای سه بخش مهران، صالح آباد و ارکواز ملکشاهی است. بخش صالح‌آباد در دشت نسبتاً وسیع هیژدانه واقع شده است و در سالهای پر باران. یکی از مناطق حاصلخیز استان محسوب می‌شود.
مراکز دیدنی و زیارتگاهی:
۱- قلعه‌ی کنجانچم
۲- سنگ نوشته‌ی گل گل ملکشاهی
۳- سنگ نوشته‌ی تخت‌خان
۴- په‌های چغاآهوان و چغاگلان
۵- بقعه‌ی سید حسن
۶- امامزاده علی صالح
۷- بقعه‌ی پیر محمد.
شهرستان دهلران
مرکز این شهرستان، شهر دهلران است که در قدیم الایام به آن ده‌لُران می‌گفتند. دهلران در دامنه‌ی جنوب و جنوب غربی دینارکوه قرار دارد.
این شهرستان دارای سه بخش زرین‌آباد، مرکزی و موسیان و ۶ دهستان است.
بخش مرکزی از ۱۴ روستا و آبادی تشکیل شده است . اکثر آبادی‌ها در اثر جنگ تحمیلی خالی از سکنه شدو بعد از جنگ دوباره بازسازی و اسکان در آنها صورت گرفته است.
بخش موسیان در حد فاصل دهلران و استان خوزستان قرار دارد. از این بخش رودخانه‌های دویرج و چیغاب «مورموری» عبور می‌کند. در این بخش به دلیل حاصلخیزی زمین‌های کشاورزی محصولات متنوع جالیزی به دست می‌آید. در بخش موسیان چاه‌های نفت فراوانی حفر شده و دارای منابع عظیم نفتی است.
بخش زرین‌آباد به مرکزیت شهرک پهله، از زمان‌های قدیم تاکنون، محل سکونت بوده و آثار باستانی فراوانی در آن به چشم می‌خورد. شهرک میمه یکی از نواحی خوش‌آب و هوا پر جمعیت زرین‌آباد است.
مراکز دیدنی و زیارتگاهی:
۱- تپه‌های پیش از تاریخ چون علی کش، تپه سبز، تپه موسیان
۲- سنگ نوشته میمه
۳- قلعه شیاق
۴- بقعه‌ی ابراهیم
۵- بقعه‌ی سید ناصرالدین
۶- بقعه‌ی سید ابراهیم قتال
۷- بقعه‌ی عباس
۸- چشم قیر
۹- غار خفاش
شهرستان آبدانان
مرکز این شهرستان، شهر آبدانان است و به لحاظ جمعیت و وسعت، دومین شهر استان محسوب می‌شود. آبدانان داری دو شهرستان و چهار دهستان است. این شهر در دامنه‌ی جنوبی کبیرکوه و در دره ی با صفا رودخانه‌ی آبدانان در شمال مقبره‌ی امامزاده سیدصلاح‌الدین محمد قرار دارد. این شهرستان به لحاظ نظامی، کشاورزی و دامداری اهمیت دارد.
http://www.bultannews.com/files/fa/news/1391/1/10/79303_273.jpg
مراکز دیدنی و زیارتگاهی:
۱- هزار در
۲- پشت قلعه
۳- قلعه‌هزارانی
۴- بقایایی شهر جولیان
۵- مقبره‌ی سید صلاح‌الدین محمد
۶- بقعه‌ی شیخ پیرمحمد
۷- بقعه‌منصور بوالحسن
۸- بقعه‌ی عبدالرحیم در سیاه گاو
شهرستان دره‌شهر
مرکز آن دره‌شهر است. این شهر در آبرفتهای سیمره و در کنار ویرانه‌های شهر تاریخی سیمره و در دو سوی مسیر رودخانه‌ی دره‌شهر، جایی که تپه ماهورهای دامنه‌ی شمالی کبیرکوه خاتمه می‌یابد، قرار دارد. دره‌شهر کنونی از چند روستای بهم پیوسته تشکیل شده است. اطراف این شهر را مزارع آبی و دیمی با خاک حاصلخیز فراگرفته است.
مزارع کشاورزی دره‌شهر به وسیله‌ی آب رودخانه‌های سیمره، سیکان و چشمه‌سارهای کوچک دیگر آبیاری می‌شود و حفر چاه‌های عمیق و نیمه عمیق کمبود آب را تأمین می‌نماید. در مزارع روستاهای دره‌شهر ضمن کانت برنج، گندم و جو، محصولات صیفی نیز بدست می‌آید. این شهرستان دارای دو بخش مرکزی و بدره است.
مراکز دیدنی و زیارتگاهی:
۱- تل‌های سرگچله
۲- تپه تیغن
۳- تنگه بهرام چوبین
۴- بقعه‌ی عباس
http://www.bultannews.com/files/fa/news/1391/1/10/79300_899.jpg
۵- پل گاومیشان
۶- بقعه‌ی بابا سیف‌الدین
۷- چهار طاقی
۸- بقعه‌ی حاجی نام
۹- شهر تاریخی
۱۰- بقعه‌ی جابر
۱۱- پل چم‌نشت
۱۲- بقعه‌ی پیر محمد و …
۱۳- دژ شیخ مکان
زبان و گویش های مردم استان
زبانهای کردی، لری و عربی در استان ایلام رایج است. کسانی که به زبان کردی سخن می‌گویند در شهرهای ایوان (کردی کلهری)، شیروان و چرداول، ایلام، مهران و تعدادی در آبدانان و دهلران زندگی می‌کنند. کسانی که در استان ایلام با زبان لری صحبت می‌کنند در شهرهای دهلران، آبدانان سکونت دارند. در شهرهای دهلران و بخصوص در موسیان، عده‌ای به زبان عربی صحبت می‌کنند که گروه اقلیت زبانی استان را تشکیل می‌دهند.
http://www.bultannews.com/files/fa/news/1391/1/10/79306_753.jpg
لری ایلامی که گاه آن را «لری فیلی» نیز نامیده‌اند، در بیشتر مناطق استان ایلام رایج است.واژه فیلی در بین مردم ایلام معروفیت بسیار ندارد.گویش فیلی دارای لهجه‌های گوناگونی است که مهمترین آنها عبارتند از :ملکشاهی:در شهرستانهای ایلام و مهرانخزلی:در بخش‌های از شهرستان شیروان چرداولآبدانانی:در شهرستانهای آبدانان، دهلران و دره شهرایلامی:در شهرستانهای ایلام، مهران، شیروان چرداولبدره‌ای:در بخش بدره از شهرستان دره شهر
ایلات و طوایف استان ایلام
ایل لر، ایل لر (دره شهر)، ایل بدره، ایل عالی بیگی، ایل ایوان، ایل بالاوند زردلان، ایل بولی، ایل کلهر، ایل چعب (عرب)، ایل ده بالایی، میشخاصی، ملکشاهی، ایل شوهان، ریزوند -ارکوازی، ایل خزل(همان خزعلی عربی).
منبع: ویژه نامه گردشگری روزنامه جوان
البته این توضیحات ناقص بوده و برای تکمیل همراه ما باشید
http://www.bultannews.com/files/fa/news/1391/1/10/79305_901.jpg
بولتن نیوز: استان ایلام در غرب ایران و در ناحیه‌ای کوهستانی و نیمه گرم قرار گرفته‌است. مرکز این استان شهر ایلام است. استان ایلام از غرب با کشور عراق، از جنوب با استان خوزستان، از شرق با استان لرستان و از شمال با استان کرمانشاه همسایه‌است.
http://www.bultannews.com/files/fa/news/1391/1/10/79298_387.jpg
این استان از استان‌های کمابیش جنگلی ایران است. پیش از دوره رضاشاه به این ناحیه پشتکوه می‌گفتند، اما در شهریور ۱۳۱۴ ه. ش. در زمان پادشاهی رضاشاه به موجب تصویب‌نامهٔ هیئت وزیران و به منظور یادآوری عظمت و شکوه تمدن عیلام باستان، نام روستای حسین‌آباد، به ایلام تغییر یافت و این روستا به عنوان شهر و مرکز استانی به نام ایلام انتخاب شد. منطقه تمدن باستانی عیلام در استان‌های فارس و خوزستان امروزی تمرکز داشت اما ظاهرا تصمیم دوران رضاشاه برای نام‌گذاری استان ایلام به این موضوع برمی‌گردد که منطقه پشتکوه نیز در دوره‌هایی بخشی از ناحیه عیلام باستان بوده‌است.استان ایلام دارای هشت شهرستان به این شرح است: آبدانان، ایلام، ایوان، دره شهر، دهلران، شیروان و چرداول، ملکشاهی و مهران.ایلام تاسال ۱۳۴۲ بخشی از استان کرمانشاه بود اما بر اساس تقسیمات کشوری آن سال به استان تبدیل شد. طی این تقسیمات، بخش‌هایی از لرستان و خوزستان به ایلام ملحق شدند. این ملحقات شامل دره‌شهر دهلران آبدانان از لرستان و موسیان از خوزستان می‌شد.نقاط شهری استان ایلام عبارت‌اند از: آبدانان، آسمان‌آباد، ارکواز، ایلام، ایوان، بدره، پهله، توحید، چوار، دره‌شهر، دهلران، زرنه، سرابله، صالح آباد، لومار، مورموری، موسیان، مهران و میمه.
پیشینه تاریخی استان ایلام
این سرزمین، بنا به اسناد تاریخی فراوان، بخشی از کشور عیلام باستان بوده که در حدود ۳۰۰۰ سال پیش از میلاد به فرمان آشور بانی پال منقرض شد. در کتیبه های بابی، عیلام را ” آلامتو” یا “آلام”خوانده اند. که به قولی به معنای کوهستان یا “کشور طلوع خورشید” است. مدتی پس از سقوط عیلام، حوزه فرمانروایی آنان به دو منطقه تحت نفوذ پارسها و مادها در غرب تقسیم شد. در دوره هخامنشی جزئی از امپراطوری هخامنشی بوده است. بعد از تسخیر ایران به وسیله اعراب مسلمان، احتمال دارد که این ناحیه جزئی از ایالت کوفه باشد. از اوایل قرن چهارم تا اوایل قرن ششم خاندان حسنویه کرد بر لرستان و ایلام حکومت می کردند و از سال۵۷۰ تا ۱۰۰۶ اتابکان لر بر لرستان و پشتکوه حکومت کرده اند. از سال ۱۳۰۹ شمسی در تقسیمات کشوری، ایلام جزو استان پنجم یعنی کرمانشاه گردید.پس از تسلط اعراب مسلمان بر ایران، ایلام و لرستان و شهرهای دیگری را به نام ایالت «جبال» نامیدند و چون حاکم این منطقه یعنی ماسبذان و مهرجانقذق، به حاکم کوفه مالیات و خراج می‌دادند؛ از این‌رو این منطقه را ماه کوفه می‌نامیدند.بعد از پنج قرن از حکومت اعراب بر ایران، برای سهولت اداره آن ناحیه، منطقه مزبور به دو منطقه بختیاری و لرستان تقسیم گشت، که برای بازشناختن آنها از یکدیگر، قسمت بختیاری امروز را لر بزرگ و لرستان امروزی را که منطقهٔ ایلام (ماسبذان و مهرجان قذق) نیز جزو آن محسوب می‌شد، لر کوچک می‌گفتند. در حدود سه قرن حکومت محلی منطقه در دست اتابکان بود. پس از سقوط اتابکان حکومت محلی منطقه به دست والیان افتاد، که بر تمام منطقه لرستان، از جمله ایلام، حکومت می‌کردند. در ابتدا مقر حکومت والیان در قلعهٔ «فلک الافلاک» خرم آباد امروزی بود، اما در دوره قاجاریه به جهت تضعیف قدرت والیان و با توجه به اختلاف‌هایی که در امور مرزی، ایران و عثمانی بوجود آمده بود، حکومت ایلام از لرستان جدا و مقر والی، از قلعهٔ «فلک الافلاک» خرم آباد به «پشتکوه» که به ایلام اطلاق می‌شد، انتقال یافت و چون ایلام (پشتکوه) به خط مرزی ایران و عثمانی نزدیک تر بود، از تجاوز دولت عثمانی و تحریکات آنان جلوگیری به عمل می‌آوردند.
http://www.bultannews.com/files/fa/news/1391/1/10/79304_789.jpg
در دورهٔ قاجاریه، به واسطه اهمیت لرستان این ولایت به دو منطقهٔ پشتکوه (استان ایلام امروزی) و پیشکوه (لرستان کنونی) با مرکزیت خرم آباد تقسیم گردید و چون ایلام در دامنه‌های غربی رشته کوه زاگرس و پشت لرستان امروزی (خرم آباد) قرار گرفته‌است و قسمتی از خاک ایلام در کوه‌های کبیر کوه واقع شده‌است، لذا آن را پشتکوه نامیدند و پشتکوه همان ماسبذان (و مهر جانقذق) است. از این زمان حکومت از لرستان جدا اداره می‌شد و والیان ایلام مستقیما از حکومت مرکزی ایران اطاعت می‌کردند. پس از انتقال مرکز حکومت والی به ایلام، به واسطهٔ پراکندگی مردم در دو ناحیهٔ «ده بالا» و «ده پایین» با همین عنوان از آن نام می‌بردند. پس از مرگ «حسن خان» والی، و به قدرت رسیدن «حسین قلی خان» مدت‌ها، شهر ایلام امروزی به این علت که مقر تابستانی والی بود به «حسین آباد» پشتکوه معروف شد و از آن، به نام «حسین آباد» یاد شده‌است و تا مدت‌ها ایلام یکی از شهرستانهای استان پنجم کشور (کرمانشاهان) بود.در شهریور ۱۳۱۴ ه. ش. در زمان سلطنت رضا شاه به موجب تصویب نامهٔ هیات وزیران و به منظور یادآوری عظمت و شکوه تمدن عیلام باستان، نام قصبه حسین آباد، به ایلام تغییر یافت.
شهرستان ایلام
شهرستان ایلام در سال ۱۳۰۸ شمسی در خاور و شمال خاوری ده بالا و در منطقه‌ای که حسین آباد (منسوب به حسین قلی خان والی) نامیده می‌شد و در جوار ساختمانهای به جا مانده از والی ، بنا گردید و با به توجه به سابقه‌ی تاریخی منطقه و تصویب فرهنگستان ایران، ایلام نامیده شد.
دیواره‌های سنگی و دامنه‌های جنگلی کوه‌های مانشت، سیوان، شلم و سیاه کوه، به شکل دژی وسیع شهر و دشت‌های اطراف آن را برگرفته است.
http://www.bultannews.com/files/fa/news/1391/1/10/79299_608.jpg
شهر ایلام در مرکز جغرافیایی استان قرار نگرفته است. از این رو، موقعیت آن تا حدودی که اهمیت ارتباطی و تجارتی آن را محدود می‌کند، به طوریکه محصولات بخش‌ها و روستاهای دور دست به استان‌های دیگر صادر می‌شود.
اما ایجاد شبکه‌ی راهها و اتصال مراکز شهری به ایلام مخصوصاً نزدیکی با مرزبا وجود آب و هوایی نسبتاً مناسب و مساعد، مرکزیت سیاسی، وجود مؤسسات رفاهی و… به آن موقعیتی ویژه، داده است.
بخش مرکزی ایلام دارای دهستانهای میشخاص و حومه ۳۶ روستاست. توتون از مهمترین محصولات دهستان میشخاص است. چوار، یکی از بخش‌های شهرستان ایلام در ۱۸ کیلومتری شهر ایلام و بر سر راه اصلی ایلام – ایوان – اسلام آباد غرب قرار گرفته است.
http://www.bultannews.com/files/fa/news/1391/1/10/79301_958.jpg
مراکز دیدنی و زیارتگاهی:
۱- قلعه‌ی والی ۲- کاخ فلاحتی ۳- سنگ‌نوشته‌های قوچعلی ۴- قلعه‌ی اسماعیل خان ۵- پشت قلعه ی چوار ۶- بقعه‌ی حاجی بختیار ۷- مقبره‌ی مهدی بالله
شهرستان ایوان‌غرب
شهرستان ایوان در شمال‌غربی استان ایلام قرار دارد. این شهرستان از شمال به استان کرمانشاهان از شرق به شهرستان شیروان، از جنوب به شهرستان ایلام و درغرب به کشور عراق محدود می‌شود و مرکز آن شهر ایوان است. این شهر با برخورداری از آب و هوای مناسب و قرار گرفتن بر سر راه ایلام ـ کرمانشاه و داشتن اراضی حاصلخیز و مجاورت با رودخانه‌ی کنگیر، وجود کشاروزی و دامپروری و… دارای اهمیت و اعتبار خاصی است. این شهرستان دارای ۲ بخش، چهار دهستان و ۸۶ روستاست.
روستای خوران با داشتن سرابی گوارا و باغ‌های زیبا، یکی از تفرجگاههای اهالی است. بخش زرنه، از نظر پیشینه و قدمت تاریخی دارای ارزش فراوانی است.
http://www.bultannews.com/files/fa/news/1391/1/10/79307_358.jpg
مراکز دیدنی و زیارتگاهی:
۱- آتشکده‌ی سیاهگل
۲- طاق شیرین و فرهاد
۳- قلعه‌ی شمیران
۴- پل شیره‌پناه
۵- تپه‌های زرنه و نرگس
۶- غار طلسم
۷- بقعه‌ی حاجی حاضر
۸- امامزاده سید عبدالله.
شهرستان شیروان و چرداول
مرکز شهرستان شیروان و چرداول، شهری به نام سرابله که در کنار رود سرابله قرار دارد. شهرستان شیروان و چرداول شامل سه بخش شیروان، مرکزی (چرداول و آسمان‌آباد) و هلیلان است.بخش شیروان از دهستانهای کارزان، لومار وزنگوان تشکیل شده است . تمامی اراضی این بخش به صورت دره ای نسبتاً وسیع بین دو رشته کوه «چرمین ولنه» از یک سو و «مانشت و سیوان » از سوی دیگر گسترده شده است که به وسیله ی رودخانه ی شیروان و چشمه سارهای جانبی آن آبیاری می‌شود. مرکز این بخش، شهر لومار است.بخش مرکزی شامل دهستانهای شباب و آسمان آباد است. در این بخش، رودخانه‌های کله شاخ (سنگ سفید)، سیمره و زنجیره جریان دارد. کشت در بیشتر اراضی، به صورت دیم است.
مراکز دیدنی و زیارتگاهی:
۱- قلعه‌ی سام
۲- آتشکده‌ی موشکان
۳- شهر تاریخی سرابکلان
۴- بقعه‌ی عباس شیروان
۵- بقعه‌ی عباس رودبار
۶- مقبره‌ی سید علی
۷- بقعه‌ی باقر در بخش شیروان
http://www.bultannews.com/files/fa/news/1391/1/10/79305_901.jpg
شهرستان مهران
مرکز این شهرستان، شهر مهران است که در ساحل چپ رودخانه کنجانچم واقع شده است و با مرز عراق بیش از چند کیلومتر فاصله ندارد. مهران قبلاد منصورآباد خوانده می‌شد. در سال ۱۳۰۹ با تصویب فرهنگستان زبان ایران، به «مهران» تغییر نام داد.
در بخش مرکزی مهران، مخازن نفت وگاز طبیعی کشف، و چاه‌هایی در آن حفر گردیده است. دشت های مهران به خاطر پیوستگی کوه و دشت با یکدیگر، دارای اهمیت سوق الجیشی و تاریخی است.
این شهرستان دارای سه بخش مهران، صالح آباد و ارکواز ملکشاهی است. بخش صالح‌آباد در دشت نسبتاً وسیع هیژدانه واقع شده است و در سالهای پر باران. یکی از مناطق حاصلخیز استان محسوب می‌شود.
مراکز دیدنی و زیارتگاهی:
۱- قلعه‌ی کنجانچم
۲- سنگ نوشته‌ی گل گل ملکشاهی
۳- سنگ نوشته‌ی تخت‌خان
۴- په‌های چغاآهوان و چغاگلان
۵- بقعه‌ی سید حسن
۶- امامزاده علی صالح
۷- بقعه‌ی پیر محمد.
شهرستان دهلران
مرکز این شهرستان، شهر دهلران است که در قدیم الایام به آن ده‌لُران می‌گفتند. دهلران در دامنه‌ی جنوب و جنوب غربی دینارکوه قرار دارد.
این شهرستان دارای سه بخش زرین‌آباد، مرکزی و موسیان و ۶ دهستان است.
بخش مرکزی از ۱۴ روستا و آبادی تشکیل شده است . اکثر آبادی‌ها در اثر جنگ تحمیلی خالی از سکنه شدو بعد از جنگ دوباره بازسازی و اسکان در آنها صورت گرفته است.
بخش موسیان در حد فاصل دهلران و استان خوزستان قرار دارد. از این بخش رودخانه‌های دویرج و چیغاب «مورموری» عبور می‌کند. در این بخش به دلیل حاصلخیزی زمین‌های کشاورزی محصولات متنوع جالیزی به دست می‌آید. در بخش موسیان چاه‌های نفت فراوانی حفر شده و دارای منابع عظیم نفتی است.
بخش زرین‌آباد به مرکزیت شهرک پهله، از زمان‌های قدیم تاکنون، محل سکونت بوده و آثار باستانی فراوانی در آن به چشم می‌خورد. شهرک میمه یکی از نواحی خوش‌آب و هوا پر جمعیت زرین‌آباد است.
مراکز دیدنی و زیارتگاهی:
۱- تپه‌های پیش از تاریخ چون علی کش، تپه سبز، تپه موسیان
۲- سنگ نوشته میمه
۳- قلعه شیاق
۴- بقعه‌ی ابراهیم
۵- بقعه‌ی سید ناصرالدین
۶- بقعه‌ی سید ابراهیم قتال
۷- بقعه‌ی عباس
۸- چشم قیر
۹- غار خفاش
شهرستان آبدانان
مرکز این شهرستان، شهر آبدانان است و به لحاظ جمعیت و وسعت، دومین شهر استان محسوب می‌شود. آبدانان داری دو شهرستان و چهار دهستان است. این شهر در دامنه‌ی جنوبی کبیرکوه و در دره ی با صفا رودخانه‌ی آبدانان در شمال مقبره‌ی امامزاده سیدصلاح‌الدین محمد قرار دارد. این شهرستان به لحاظ نظامی، کشاورزی و دامداری اهمیت دارد.
http://www.bultannews.com/files/fa/news/1391/1/10/79303_273.jpg
مراکز دیدنی و زیارتگاهی:
۱- هزار در
۲- پشت قلعه
۳- قلعه‌هزارانی
۴- بقایایی شهر جولیان
۵- مقبره‌ی سید صلاح‌الدین محمد
۶- بقعه‌ی شیخ پیرمحمد
۷- بقعه‌منصور بوالحسن
۸- بقعه‌ی عبدالرحیم در سیاه گاو
شهرستان دره‌شهر
مرکز آن دره‌شهر است. این شهر در آبرفتهای سیمره و در کنار ویرانه‌های شهر تاریخی سیمره و در دو سوی مسیر رودخانه‌ی دره‌شهر، جایی که تپه ماهورهای دامنه‌ی شمالی کبیرکوه خاتمه می‌یابد، قرار دارد. دره‌شهر کنونی از چند روستای بهم پیوسته تشکیل شده است. اطراف این شهر را مزارع آبی و دیمی با خاک حاصلخیز فراگرفته است.
مزارع کشاورزی دره‌شهر به وسیله‌ی آب رودخانه‌های سیمره، سیکان و چشمه‌سارهای کوچک دیگر آبیاری می‌شود و حفر چاه‌های عمیق و نیمه عمیق کمبود آب را تأمین می‌نماید. در مزارع روستاهای دره‌شهر ضمن کانت برنج، گندم و جو، محصولات صیفی نیز بدست می‌آید. این شهرستان دارای دو بخش مرکزی و بدره است.
مراکز دیدنی و زیارتگاهی:
۱- تل‌های سرگچله
۲- تپه تیغن
۳- تنگه بهرام چوبین
۴- بقعه‌ی عباس
http://www.bultannews.com/files/fa/news/1391/1/10/79300_899.jpg
۵- پل گاومیشان
۶- بقعه‌ی بابا سیف‌الدین
۷- چهار طاقی
۸- بقعه‌ی حاجی نام
۹- شهر تاریخی
۱۰- بقعه‌ی جابر
۱۱- پل چم‌نشت
۱۲- بقعه‌ی پیر محمد و …
۱۳- دژ شیخ مکان
زبان و گویش های مردم استان
زبانهای کردی، لری و عربی در استان ایلام رایج است. کسانی که به زبان کردی سخن می‌گویند در شهرهای ایوان (کردی کلهری)، شیروان و چرداول، ایلام، مهران و تعدادی در آبدانان و دهلران زندگی می‌کنند. کسانی که در استان ایلام با زبان لری صحبت می‌کنند در شهرهای دهلران، آبدانان سکونت دارند. در شهرهای دهلران و بخصوص در موسیان، عده‌ای به زبان عربی صحبت می‌کنند که گروه اقلیت زبانی استان را تشکیل می‌دهند.
http://www.bultannews.com/files/fa/news/1391/1/10/79306_753.jpg
لری ایلامی که گاه آن را «لری فیلی» نیز نامیده‌اند، در بیشتر مناطق استان ایلام رایج است.واژه فیلی در بین مردم ایلام معروفیت بسیار ندارد.گویش فیلی دارای لهجه‌های گوناگونی است که مهمترین آنها عبارتند از :ملکشاهی:در شهرستانهای ایلام و مهرانخزلی:در بخش‌های از شهرستان شیروان چرداولآبدانانی:در شهرستانهای آبدانان، دهلران و دره شهرایلامی:در شهرستانهای ایلام، مهران، شیروان چرداولبدره‌ای:در بخش بدره از شهرستان دره شهر
ایلات و طوایف استان ایلام
ایل لر، ایل لر (دره شهر)، ایل بدره، ایل عالی بیگی، ایل ایوان، ایل بالاوند زردلان، ایل بولی، ایل کلهر، ایل چعب (عرب)، ایل ده بالایی، میشخاصی، ملکشاهی، ایل شوهان، ریزوند -ارکوازی، ایل خزل(همان خزعلی عربی).
منبع: ویژه نامه گردشگری روزنامه جوان
البته این توضیحات ناقص بوده و برای تکمیل همراه ما باشید