وحید 0319
4th September 2012, 06:18 PM
آشنایی با سیستم :: ابرخشت ::
پایه و اساس ساختاری سیستم ابرخشتSuperAdobeبر كیسه‌های شنی با درازای قابل تنظیم قرار گرفته‌است. این امر از یك طرف باتوجه به دسترسی به این نوع مصالح بدون مشكل عمده، موجبات تسهیلات در همه‌گیر شدن سیستم را فراهم كرده است و
از طرف دیگر باتوجه به انعطاف‌پذیری فرمی، به طرح معماری، قابلیت مانور را در زمینه شكل‌دهی انحناهای زیبا، موتیوهای طبیعی و ساختار یك پارچه را می‌دهد، این همه به معنای توانایی استفاده از قالب و قاب برای شكل دادن، پیچ و تاب دادن فرم‌ها و بهره‌گیری از روند طراحی آلی یا ارگانیك در عین لحاظ شدن ویژگیهای لازم به جهت سازه‌ای است. در یك كلام با روشی بسیار ساده ساختن یك خانه از دیوارها و سقف و پی و در كل آنچه " سفت كاری " می‌نامیم به طور كامل با این روش، قابل اجرا است.
نحوه اجرا بسیار ساده است، ابتداپلان یا نقشه خانه مورد نظر و در ابعاد مطلوب تهیه می‌شود. برای این منظور، نادر خلیلی خود تعدادی نقشه با تعداد اتاق‌ها و قابلیت‌های متنوع را پیشنهاد می‌كند، ولی در نهایت طراح یا سازنده بنا در این زمینه قدرت انتخاب نیز دارد. بعد از انتخاب پلان، نوبت به پیاده كردن آن بر روی زمین مورد نظر برای ساخت می‌رسد، بعد از این مرحله، ردیف اول از ابرخشت روی پلان جاگذاری می‌شود. كیسه‌هایی كه معمولا به صورت استاندارد برای این هدف منظور شده‌اند در حین جاگذاری، با خاك مرطوب پر و كوبیده می‌شوند و با روش بنایی "زنجیره پیوسته" (running bond) روی هم قرار می‌گیرند. در این بین، بین هر دو لایه از ابرخشت بعد از كوبش لایه پایینی، برای مهار كردن نیروهای كششی، دو ردیف سیم خاردار قرارداده می‌شود، هدف از این كار ایجاد نوعی سازه خود پشتیبان مقاوم در برابر نیروهای كششی است.
پ
ابرخشت،به راستی بسیار ساده است! همه چیز تقریباً در محل تأمین می‌شود و نیروی متخصص هم لازم نیست؛ مصالح خاك است و كیسه شن و سیم خاردار. كیسه‌هایی كه طویل‌تر از كیسه‌های معمولی (مثلاً كیسه برنج قبل از بریده شدن) هستند با خاك پر می‌شوند، البته سیم‌های خاردار در بین این نوارهای فتیله‌ای كیسه شن، نقش اتصالات را بر عهده دارند و نیروهای كششی و جانبی را خنثی می‌كنند.
ویژگیها و کاربرد روش سرپناه گلین با کیسه خاک
الف) امكان استفاده در مناطق جنگ زده یا خسارت دیده زلزله
یكی از كاربردهای این روش، ساخت سر پناه برای خسارت دیدگان جنگ و زلزله است . این روش با سرپناه موقت مثل چادر یا حتی كانكس تفاوت داشته و به عنوان روشی دائمی تر از آنها محسوب می شود .
ب) مقاومت در برابر سرما و گرما
یكی از ویژگیهای مثبت این طرح، به دلیل استفاده از دیواره های خشتی و شكل خاص بنا ، مقاومت در برابر سرما و گرما و مصرف انرژی پایین است ؛ نكته ای كه ضعف همه روشهای دیگر سرپناه های موقت می باشد .
ج) تكنولوژی پائین و اجرای سریع
استفاده از در دسترس ترین مصالح یعنی خاك و تكنولوژی پائین یك ویژگی مثبت این طرح است ، ویژگی كه به خصوص در نقاط دور دست یا در شرایط پس از زلزله یا جنگ كه حمل و نقل و تولید مصالح و توزیع برق در مناطق آسیب دیده مختل شده است كاربرد دارد. با این روش می توان با كمك اهالی هر خانه حداكثر در طی یك هفته یك سرپناه مقاوم و مناسب اجرا كرد .
د) مقاومت در برابر زلزله
به دلیل شكل خاص این بناها و نحوه انتقال نیرو به صورت فشاری؛ این ساختمان در برابر زلزله مقاوم است . این روش در ایلات متحده به عنوان یك روش ضد زلزله مورد تصویب قرار گرفته شده و آئین نامه ای نیز برای آن تدوین شده است .
جریان و تهویه هوا
تقریباً از سال 1948 است كه بحث سكونت درخارج جو زمین وخصوصاً ماه ومریخ بخش مهمی ازمطالعات و پژوهشهای خلیلی را تشكیل می دهد. در همین سال طرح او برای ساخت مسكن در ماه با سیستم ابرخشت و گلتافتن در ناسا مطرح می شود و از آن زمان او از اعضای تیم تحقیقات طرح سكونت و ساخت و ساز در ماه است. پروفسور خلیلی در سال 1991 موسسه ی Cal-Earth را در بیابان های هسپریا در كالیفرنیا بنیاد نهاد. Cal-Earth موسسه ی آموزشی و پژوهشی ای است كه درآن او و همكارانش تحقیقات و آزمایشهای خود را بر روی نمونه های ابرخشتی و گلتافتن ادامه می دهند.
جایزه آقاخان
این جایزه را شاید بتوان مشهور ترین جایزه معماری جهان دانست كه از بیش از 20 سال گذشته و سال‌های سال است به كارهایی داده می‌شود كه دارای اثری ویژه علی الخصوص در جهان .اسلام هر 3 سال یكبار به عده‌ای داده می‌شود ، جایزه ۵۰۰ هزار دلارى بنیاد آقاخان بین كسانى كه در ساخت و پیشبرد هر پروژه بیشترین سهم را داشته اند از آرشیتكت تا استادان بنا تقسیم مى شود. مراسم رسمى اهداى جوایز روز ۲۸ نوامبر در گنبد همایون در هند با حضور نخست وزیر دنموهان سینگ و شخص آقاخان رهبر اسماعیلیه برگزار شد .
در اصل این جایزه نیز تأییدی است بر راهی كه 30 سال است آن را تعقیب می‌كنم؛ من پیش از این نیز جایزه انستیتو معماران ایالات متحده و تقدیر نامه سازمان ملل را نیز چند جایزه دیگر را دریافت كرده ام و جایزه آقا خان نیز در ادامه كارم به لحاظ اینكه موید بر درست بودن اندیشه است و در عین حال در همه جا نام ایران و معماری ایران برده می‌شود ارزشمند است.
پایه و اساس ساختاری سیستم ابرخشتSuperAdobeبر كیسه‌های شنی با درازای قابل تنظیم قرار گرفته‌است. این امر از یك طرف باتوجه به دسترسی به این نوع مصالح بدون مشكل عمده، موجبات تسهیلات در همه‌گیر شدن سیستم را فراهم كرده است و
از طرف دیگر باتوجه به انعطاف‌پذیری فرمی، به طرح معماری، قابلیت مانور را در زمینه شكل‌دهی انحناهای زیبا، موتیوهای طبیعی و ساختار یك پارچه را می‌دهد، این همه به معنای توانایی استفاده از قالب و قاب برای شكل دادن، پیچ و تاب دادن فرم‌ها و بهره‌گیری از روند طراحی آلی یا ارگانیك در عین لحاظ شدن ویژگیهای لازم به جهت سازه‌ای است. در یك كلام با روشی بسیار ساده ساختن یك خانه از دیوارها و سقف و پی و در كل آنچه " سفت كاری " می‌نامیم به طور كامل با این روش، قابل اجرا است.
نحوه اجرا بسیار ساده است، ابتداپلان یا نقشه خانه مورد نظر و در ابعاد مطلوب تهیه می‌شود. برای این منظور، نادر خلیلی خود تعدادی نقشه با تعداد اتاق‌ها و قابلیت‌های متنوع را پیشنهاد می‌كند، ولی در نهایت طراح یا سازنده بنا در این زمینه قدرت انتخاب نیز دارد. بعد از انتخاب پلان، نوبت به پیاده كردن آن بر روی زمین مورد نظر برای ساخت می‌رسد، بعد از این مرحله، ردیف اول از ابرخشت روی پلان جاگذاری می‌شود. كیسه‌هایی كه معمولا به صورت استاندارد برای این هدف منظور شده‌اند در حین جاگذاری، با خاك مرطوب پر و كوبیده می‌شوند و با روش بنایی "زنجیره پیوسته" (running bond) روی هم قرار می‌گیرند. در این بین، بین هر دو لایه از ابرخشت بعد از كوبش لایه پایینی، برای مهار كردن نیروهای كششی، دو ردیف سیم خاردار قرارداده می‌شود، هدف از این كار ایجاد نوعی سازه خود پشتیبان مقاوم در برابر نیروهای كششی است.
پ
ابرخشت،به راستی بسیار ساده است! همه چیز تقریباً در محل تأمین می‌شود و نیروی متخصص هم لازم نیست؛ مصالح خاك است و كیسه شن و سیم خاردار. كیسه‌هایی كه طویل‌تر از كیسه‌های معمولی (مثلاً كیسه برنج قبل از بریده شدن) هستند با خاك پر می‌شوند، البته سیم‌های خاردار در بین این نوارهای فتیله‌ای كیسه شن، نقش اتصالات را بر عهده دارند و نیروهای كششی و جانبی را خنثی می‌كنند.
ویژگیها و کاربرد روش سرپناه گلین با کیسه خاک
الف) امكان استفاده در مناطق جنگ زده یا خسارت دیده زلزله
یكی از كاربردهای این روش، ساخت سر پناه برای خسارت دیدگان جنگ و زلزله است . این روش با سرپناه موقت مثل چادر یا حتی كانكس تفاوت داشته و به عنوان روشی دائمی تر از آنها محسوب می شود .
ب) مقاومت در برابر سرما و گرما
یكی از ویژگیهای مثبت این طرح، به دلیل استفاده از دیواره های خشتی و شكل خاص بنا ، مقاومت در برابر سرما و گرما و مصرف انرژی پایین است ؛ نكته ای كه ضعف همه روشهای دیگر سرپناه های موقت می باشد .
ج) تكنولوژی پائین و اجرای سریع
استفاده از در دسترس ترین مصالح یعنی خاك و تكنولوژی پائین یك ویژگی مثبت این طرح است ، ویژگی كه به خصوص در نقاط دور دست یا در شرایط پس از زلزله یا جنگ كه حمل و نقل و تولید مصالح و توزیع برق در مناطق آسیب دیده مختل شده است كاربرد دارد. با این روش می توان با كمك اهالی هر خانه حداكثر در طی یك هفته یك سرپناه مقاوم و مناسب اجرا كرد .
د) مقاومت در برابر زلزله
به دلیل شكل خاص این بناها و نحوه انتقال نیرو به صورت فشاری؛ این ساختمان در برابر زلزله مقاوم است . این روش در ایلات متحده به عنوان یك روش ضد زلزله مورد تصویب قرار گرفته شده و آئین نامه ای نیز برای آن تدوین شده است .
جریان و تهویه هوا
تقریباً از سال 1948 است كه بحث سكونت درخارج جو زمین وخصوصاً ماه ومریخ بخش مهمی ازمطالعات و پژوهشهای خلیلی را تشكیل می دهد. در همین سال طرح او برای ساخت مسكن در ماه با سیستم ابرخشت و گلتافتن در ناسا مطرح می شود و از آن زمان او از اعضای تیم تحقیقات طرح سكونت و ساخت و ساز در ماه است. پروفسور خلیلی در سال 1991 موسسه ی Cal-Earth را در بیابان های هسپریا در كالیفرنیا بنیاد نهاد. Cal-Earth موسسه ی آموزشی و پژوهشی ای است كه درآن او و همكارانش تحقیقات و آزمایشهای خود را بر روی نمونه های ابرخشتی و گلتافتن ادامه می دهند.
جایزه آقاخان
این جایزه را شاید بتوان مشهور ترین جایزه معماری جهان دانست كه از بیش از 20 سال گذشته و سال‌های سال است به كارهایی داده می‌شود كه دارای اثری ویژه علی الخصوص در جهان .اسلام هر 3 سال یكبار به عده‌ای داده می‌شود ، جایزه ۵۰۰ هزار دلارى بنیاد آقاخان بین كسانى كه در ساخت و پیشبرد هر پروژه بیشترین سهم را داشته اند از آرشیتكت تا استادان بنا تقسیم مى شود. مراسم رسمى اهداى جوایز روز ۲۸ نوامبر در گنبد همایون در هند با حضور نخست وزیر دنموهان سینگ و شخص آقاخان رهبر اسماعیلیه برگزار شد .
در اصل این جایزه نیز تأییدی است بر راهی كه 30 سال است آن را تعقیب می‌كنم؛ من پیش از این نیز جایزه انستیتو معماران ایالات متحده و تقدیر نامه سازمان ملل را نیز چند جایزه دیگر را دریافت كرده ام و جایزه آقا خان نیز در ادامه كارم به لحاظ اینكه موید بر درست بودن اندیشه است و در عین حال در همه جا نام ایران و معماری ایران برده می‌شود ارزشمند است.