وحید 0319
25th August 2012, 11:48 AM
آرامگاه شیخ صفی الدین و ساختمان های پیرامون آن در سده ی هشتم بنیاد نهاده شده، گر چه به گواهی آثار بازمانده، پیش از روزگار شیخ صفی در آنجا ساختمان هایی بوده است. ولی آنچه امروز دیده می شود از شیوه ی آذری و افزوده های پس از آن شیوه ی اصفهانی است که از شاهکارهای معماری بشمار می رود.
ساختمان های پیرامون آرامگاه یا گنبد الله الله در برگیرنده ی خانقاه چینی خانه، آرامگاه شاه اسماعیل و بی بی آغا ماه منیر، حرم خانه، جنت سراء تالار تنبی و چله خانه می باشد.
http://www.parsacad.com/wp-content/uploads/2011/05/shekh-safi-oldin-ardebili-www.ParsaCad.com-.jpg (http://www.parsacad.com/wp-content/uploads/2011/05/shekh-safi-oldin-ardebili-www.ParsaCad.com-.jpg)صفی الدین اردبیلی بین سالهای ۶۴۷- ۶۵۱ هجری متولد شد و بعدها بنام شیخ صفی مورد احترام همگان قرار گرفت. شیخ صفی منسوب به حضرت موسی کاظم (ع) شده و با شیخ زاهد گیلانی نسبت خانوداگی داشت. زندگی او پیش از حمله مغول آغاز شده تا سالهایی از ایلخانی ادامه داشته است. او در حدود سال ۷۳۵ وفات یافت. شاه اسماعیل صفوی از اعقاب شیخ صفی بود که پایه گذار حکومت صفوی شد.
مجموعه ی شیخ صفی اردبیلی دارای چهار حیاط بوده است : حیاط باغچه (بزرگ ترین)، حیاط بزرگ که مجموعه ی بناهای اصلی دور آن قرار دارند، حیاط کوچک، فضایی بین دو حیاط باغچه و حیاط بزرگ و حیاط جنوبی یا شهید گاه، دیگر فضاهای مهم این مجموعه عبارتند از : مقبره ی شیخ صفی، مسجد جنت سرا، چینی خانه، حرم خانه، شاه نشین، مقبره ی شاه اسماعیل و چندین فضای دیگر.
http://www.parsacad.com/wp-includes/js/tinymce/plugins/wordpress/img/trans.gifhttp://www.parsacad.com/wp-includes/js/tinymce/plugins/wordpress/img/trans.gifhttp://www.parsacad.com/wp-includes/js/tinymce/plugins/wordpress/img/trans.gif
ورودی اصلی بنا، به میدان بزرگ و چارگوش بنام میدان بازار باز می شده است. در این میدان فعالیت های بازرگانی صورت می گرفته است. سر در باشکوه اصلی بنا در این میدان بوده است. حیاط باغچه با عرضی حدود ۲۷ متر و طولی بین ۸۹ و ۱۱۰ متر با طراحی باغ های ایرانی ساخته شده بود. این حیاط محل استقرار زوار بوده است و آنها در ایوانچه های کوچک تعبیه شده، اسکان داده می شدند. آشپزخانه ای در این حیاط قرا داشته است که برای طبخ غذای زوار و مستمندان مورد استفاده قرار می گرفته است. روایت است که شاه عباس در روز سه بار نذری به افراد یاد شده می داده است. حیاط کوچک بین دو حیاط باغ و حیاط بزرگ، نقش واسطه ای داشته است. به این معنا که مراسم زوار از این قسمت با بوسیدن درهای نقره شروع می شده و آنجا می بایست عصا و اسلحه ی زایران تحویل می شده است. انواع تزئینات در این قسمت بنا بکار گرفته شده است.
پس از دو حیاط یاد شده حیاط بزرگ قرار دارد. اضلاع حیاط ۳۱ متر در ۱۶ متر است. فضاهای اطراف این حیاط هیچ یک شبیه به هم نیستند. در بخش متمایل به قبله یا ورود به حیاط نه تاقنما دیده می شود. دیوار طرف مقابل آن به آرامگاه شیخ صفی محدود می شود. در ضلع غربی مسجد جنت سر و و در ضلع شرقی اتاق های متولی واقع شده اند. در وسط حیاط حوضی کوچک قرار دارد.
احتمال داده می شود که قدیمی ترین بخش مجموعه بنای هشت گوش جبهه ی غربی یا مسجد جنت سر باشد. بعضی از سیاحان آن را با ناپلئون مقایسه کرده اند. اضلاع خارجی این بنا دارای تاقنماهای پنج گوش پنجره ای مانند است که چفدهای جناغی آنرا پوشانده است. در ضلع رو به حیاط مسجد، ایوانی قرار دارد که با شبکه ی چوبی دارای طرحهای هندسی مدود می شود. به نظر می رسد که این عمارت قدیمی ترین بنای مجموعه باشد و تاریخ آن به قرن هشتم هجری نسبت داده می شود.
نمای مقبره ی شیخ صفی که رو به حیاط است ویژگی های منحصر به فردی دارد. عناصر نما از خطوط عمودی و افقی تبعیت می کنند. انواع کاشیکاری، طرح های قاب، مقرنس کاری و آجرکاری، در این نما بکار گرفته شده است. پس از ورود به یک راهرو در سمت راست آن ورود به نماز خانه قرار دارد. سر در ورود به این بخش از بنا بسیار پر کار و با تناسبات جالب است. هر چند که نسبت ارتفاع سد در به عرض آن حدود ۵ به ۱ است اما با تهیدات تزئینی این نسبت متعادل شده است. نماز خانه اتاق مستطیل شکلی است که در اضلاع اطول آن تاقنمای چهارگوش دو طبقه ای قرار دارد. در داخل این نمازخانه انواع تزئینات و مقرنس بکار گرفته شده است. جالب توجه است که برای رسیدن به قلب مجموعه یا بنای شیخ صفی، سلسله مراتب حرکتی وجود دارد، ابتدا سر در، راهرو، سپس نمازخانه که خود به سه بخش ورودی، نمازخانه و شاه نشین تقسیم می شود و در نهایت رسیدن به بقعه.
آرامگاه بنای هشت گوش منظمی است که دیوارهای آن تاقنمای ساده دارد. قسمت خارجی مقبره برج مدوری است که بر روی پایه ای سنگی قرار گرفته و دارای گنبد نوک تیزی است. طرح های هندسی روی نمای بیرونی مقبره دارای تنوع زیادی است. بدنه اصلی استوانه ای شکل مقبره معقلی است از حرف الله و آجرهای قرمز رنگ، در بالای آن کتیبه ای قرار دارد، و بر فراز آن طرحی دیگر بر روی گنبد، در جنوب شرقی مقبره شیخ صفی حیاط چهارگوش و عمارتی مربع شکل است که ظاهرا مقبره ی بانویی می باشد. گنبد آن شبیه به مقبره ی شیخ صفی ولی با قاعده ی مربع شکل است. ارتفاع آن از گنبد شیخ صفی کمتر است.
عمارت گنبد داری بنام چینی خانه ی گوشه ی شرقی مجموعه بنا و نمازخانه را تشکیل می دهد. طرح بنا مربع شکل است که گوشه های آن پخ می باشد و در هر یک از اضلاع بنا یک تورفتگی چند وجهی قرار دارد. بدنه ی بخشی از دیوار چینی خانه تا ارتفاعی حدود ۵/۲ متر کاشی کاری شده است و سپس روی آن تاقنماهای پرکار گچی، شبیه به اتاق ساز عالی قاپو، دیده می شود، تبدیل از چهارضلعی به هشت گوش در این بنا بوسیله ی تاقهای بزرگ و کاربندی انجام شده است. در چینی خانه چند صد ظرف چینی قرار داشت که به مصرف خوراک دادن سلاطین و بزرگان می رسیده است. در چینی خانه تعداد زیادی کتاب نفیس نگهداری می شده است»
مسجد جنت سرا در سمت چپ سرسرای ورودی، مسجد جنت سرا قرار گرفته. جنت سرا به صورت فضای هشت ضلعی طراحی شده و فاقد محراب است. چنین به نظر می‌رسد که فضای جنت سرا بیشتر برای انجام مراسم صوفیانه و گرفتن مجالس سماع عارفانه بوده و سنگ میدان یا «میدان داشی» آن هنوز در مجموعه بقعه شیخ صفی الدین موجود است. مسجد جنت سرا در گذشته دور دارای سقف گنبدی بوده که پس از فرو ریختن در دوره قاجاریه، سقفی چوبی و مسطح روی آن ایجاد شد که بر ۱۶ ستون چوبی استوار شده است. مسجد جنت سرا از نمای بیرونی مشرف به صحن داخلی سرسرای عظیمی است که در مقابل آن پنجره مشبک گره چینی نصب شده و در جناحین آن دو نیم قوس در ورودی اتاق متولی قرار گرفته است.
قندیل خانهاین بخش در حقیقت قسمت اصلی بناست و دقیقا رو به روی سرسرای ورودی در دو طبقه قرار گرفته است. پنج پنجره چوبی در طبقه فوقانی و پنج پنجره در زیر آن نمای بسیار زیبایی را قندیل خانه بخشیده است
وضعیت کنونی بقعهسردر اصلی و کاشی کاری بقعه شیخ صفی الدین تا سال ۱۳۲۱ خورشیدی در ضلع شمالی میدان فعلی عالی قاپو قرار داشته که در آن سال بقایای سردر به دستور اداره کل باستان شناسی برداشته شد و کاشیهای معرق آن فعلا در انبار بقعه نگهداری می‌شوند. سردر مذکور در زمان شاه عباس دوم برای بقعه ساخته شد و زیر نظر اسماعیل نقاش اردبیلی در سال ۱۰۵۷ به اتمام رسید. در حال حاضر هیچگونه آثاری از این سردر مشهود نیست. امروزه از ضلع شرقی میدان عالی قاپو با گذشتن از در چوبی بزرگ وارد حیاط مشجر مستطیل شکل بقعه به ابعاد ۹۲*۵/۲۶ متر می‌شویم. دور تا دور این حیاط با دیوارهای آجری که از روی ازاره سنگی و به صورت تاقنما ساخته شده محصور گشته است. ضلع شرقی حیاط مذکور با دری به ابعاد ۱۴۵۰*۵۷۰ سانتی متر غیر مسقف باز می‌شود. این راهرو بینابین حیاط بزرگ مشجر و صحن اصلی قرار دارد. راهروی مذکور با دری در ضلع شمالی به محوطه شهیدگاه و در ضلع جنوبی به محوطه‌ای معروف به «چله خانه» یا قربانگاه مرتبط می‌شود که در سالهای اخیر در مشرف به شهیدگاه مسدود شده است. دیوارهای جانبی این راهرو دارای تاقنمای کاشی کاری بوده که به مرور ایم ریخته و اکنون قسمتی از آ« بازسازی شده است. راهرو مذکور با گذشتن از محوطه کوچک درگاه سنگی به صحن اصلی متصل می‌شود. صحن اصلی حیاطی است مستطیل شکل به ابعاد ۴۰/۳۰*۱۰/۱۶ متر مفروش با تخته سنگهای صاف که حوضی در وسط آن قرار دارد. درگذشته در وسط این حوض چاه آبی بوده است که با استفاده از سطل و طناب برای وضو گرفتن از آن استفاده می‌شده است. این چاه در حال حاضر مسدود شده است.
چینی خانهچینی خانه در قسمت شرقی قندیل خانه یا رواق اصلی قرار گرفته که با دو ورودی باریک با دارالحفاظ ارتباط می‌یابد. ساختمان چینی خانه دارای جهار شاه نشین و دارای تاقنماهای فوق العاده زیبا و نفیس از نوع مقرنس گچی است که روی آن نقاشی و طلاکاری شده است. هماهنگی و توازن رنگها با سطوح مقرنس از اسلیمها و گلهای مختلف منظره‌ای شگفت انگیز را ایجاد کرده است. این مکان در دوره صفویه محل نگهداری نگهداری ظروف زرینه، سیمینه و ظروف سفارشی شاه عباس اول از کشور چین بوده است.
بخش های مختلف مجموعه بقعه شیخ صفی الدین اردبیلیآنگونه که بیوک جامعی (۱۳۷۹) به نقل از کتاب «صریح الملک» عنوان کرده است، بخش های مختف بقعه شیخ صفی الدین عبارت‌اند از:
۱ . حرم و دارالحفاظ
۲ . مقبره شاهزادگان در جانب شرقی دارالحفاظ
۳ . ایوان بزرگ رو به قبله دارالحدیث که از آثار دوران شاه اسماعیل اول بوده و در دو جانب غربی و شرقی آ« مقبره های مسقفی از اولاد و مشایخ صوفیه قرار داشته است.
۴. چله خانه های قدیم و جدید و محل جلوس شیخ صفی الدین بوده است.
۵ . مقبره مادر شاه طهماسب
۶ . مقصوره‌ای در برابر ایوان دارالحدیث
۷. محوطه شهیدگاه در شمال گنبد دارالحدیث
۸ . محل جلوس شیخ صدرالدین موسی
۹. حجره ها که از چهل عدد بیشتر بوده
۱۰ . صفه مزارهای برخی از امیران و سران خاندان صفوی
۱۱. نانوا خانه یا آشپزخانه
۱۲. آشپزخانه و دیگ خانه و حجره های متعلق به آن و ایاغ خانه
۱۳. حجره رو به مزار شیخ صفی الدین که آرامگاه مشایخ صوفیه بوده است.
۱۴ . شربت خانه در کنار چشمه آبی مشتمل بر حوض و محل پختن حلواها و شیرنی ها
۱۵. خونچه خانه و انبار با حجره های فوقانی و تحتانی
۱۶. دفترخانه شامل دهلیز و خانه و محوطه‌ای میان شربت خانه و خونچه خانه
۱۷. نقاره خانه که زیر سقف آن سقاخانه بوده و در پشت آن حمام و برخی خانه های متعلقه قرار دارد.
۱۸ . هیمه خانه و زمینی در اطراف آن
۱۹. فضای بیرون در آستانه که در مقابل آن کوچه و دکانها قرار داشت .
منبع : وب سایت معماری و عمران پارسا کد (http://www.parsacad.com/)
ساختمان های پیرامون آرامگاه یا گنبد الله الله در برگیرنده ی خانقاه چینی خانه، آرامگاه شاه اسماعیل و بی بی آغا ماه منیر، حرم خانه، جنت سراء تالار تنبی و چله خانه می باشد.
http://www.parsacad.com/wp-content/uploads/2011/05/shekh-safi-oldin-ardebili-www.ParsaCad.com-.jpg (http://www.parsacad.com/wp-content/uploads/2011/05/shekh-safi-oldin-ardebili-www.ParsaCad.com-.jpg)صفی الدین اردبیلی بین سالهای ۶۴۷- ۶۵۱ هجری متولد شد و بعدها بنام شیخ صفی مورد احترام همگان قرار گرفت. شیخ صفی منسوب به حضرت موسی کاظم (ع) شده و با شیخ زاهد گیلانی نسبت خانوداگی داشت. زندگی او پیش از حمله مغول آغاز شده تا سالهایی از ایلخانی ادامه داشته است. او در حدود سال ۷۳۵ وفات یافت. شاه اسماعیل صفوی از اعقاب شیخ صفی بود که پایه گذار حکومت صفوی شد.
مجموعه ی شیخ صفی اردبیلی دارای چهار حیاط بوده است : حیاط باغچه (بزرگ ترین)، حیاط بزرگ که مجموعه ی بناهای اصلی دور آن قرار دارند، حیاط کوچک، فضایی بین دو حیاط باغچه و حیاط بزرگ و حیاط جنوبی یا شهید گاه، دیگر فضاهای مهم این مجموعه عبارتند از : مقبره ی شیخ صفی، مسجد جنت سرا، چینی خانه، حرم خانه، شاه نشین، مقبره ی شاه اسماعیل و چندین فضای دیگر.
http://www.parsacad.com/wp-includes/js/tinymce/plugins/wordpress/img/trans.gifhttp://www.parsacad.com/wp-includes/js/tinymce/plugins/wordpress/img/trans.gifhttp://www.parsacad.com/wp-includes/js/tinymce/plugins/wordpress/img/trans.gif
ورودی اصلی بنا، به میدان بزرگ و چارگوش بنام میدان بازار باز می شده است. در این میدان فعالیت های بازرگانی صورت می گرفته است. سر در باشکوه اصلی بنا در این میدان بوده است. حیاط باغچه با عرضی حدود ۲۷ متر و طولی بین ۸۹ و ۱۱۰ متر با طراحی باغ های ایرانی ساخته شده بود. این حیاط محل استقرار زوار بوده است و آنها در ایوانچه های کوچک تعبیه شده، اسکان داده می شدند. آشپزخانه ای در این حیاط قرا داشته است که برای طبخ غذای زوار و مستمندان مورد استفاده قرار می گرفته است. روایت است که شاه عباس در روز سه بار نذری به افراد یاد شده می داده است. حیاط کوچک بین دو حیاط باغ و حیاط بزرگ، نقش واسطه ای داشته است. به این معنا که مراسم زوار از این قسمت با بوسیدن درهای نقره شروع می شده و آنجا می بایست عصا و اسلحه ی زایران تحویل می شده است. انواع تزئینات در این قسمت بنا بکار گرفته شده است.
پس از دو حیاط یاد شده حیاط بزرگ قرار دارد. اضلاع حیاط ۳۱ متر در ۱۶ متر است. فضاهای اطراف این حیاط هیچ یک شبیه به هم نیستند. در بخش متمایل به قبله یا ورود به حیاط نه تاقنما دیده می شود. دیوار طرف مقابل آن به آرامگاه شیخ صفی محدود می شود. در ضلع غربی مسجد جنت سر و و در ضلع شرقی اتاق های متولی واقع شده اند. در وسط حیاط حوضی کوچک قرار دارد.
احتمال داده می شود که قدیمی ترین بخش مجموعه بنای هشت گوش جبهه ی غربی یا مسجد جنت سر باشد. بعضی از سیاحان آن را با ناپلئون مقایسه کرده اند. اضلاع خارجی این بنا دارای تاقنماهای پنج گوش پنجره ای مانند است که چفدهای جناغی آنرا پوشانده است. در ضلع رو به حیاط مسجد، ایوانی قرار دارد که با شبکه ی چوبی دارای طرحهای هندسی مدود می شود. به نظر می رسد که این عمارت قدیمی ترین بنای مجموعه باشد و تاریخ آن به قرن هشتم هجری نسبت داده می شود.
نمای مقبره ی شیخ صفی که رو به حیاط است ویژگی های منحصر به فردی دارد. عناصر نما از خطوط عمودی و افقی تبعیت می کنند. انواع کاشیکاری، طرح های قاب، مقرنس کاری و آجرکاری، در این نما بکار گرفته شده است. پس از ورود به یک راهرو در سمت راست آن ورود به نماز خانه قرار دارد. سر در ورود به این بخش از بنا بسیار پر کار و با تناسبات جالب است. هر چند که نسبت ارتفاع سد در به عرض آن حدود ۵ به ۱ است اما با تهیدات تزئینی این نسبت متعادل شده است. نماز خانه اتاق مستطیل شکلی است که در اضلاع اطول آن تاقنمای چهارگوش دو طبقه ای قرار دارد. در داخل این نمازخانه انواع تزئینات و مقرنس بکار گرفته شده است. جالب توجه است که برای رسیدن به قلب مجموعه یا بنای شیخ صفی، سلسله مراتب حرکتی وجود دارد، ابتدا سر در، راهرو، سپس نمازخانه که خود به سه بخش ورودی، نمازخانه و شاه نشین تقسیم می شود و در نهایت رسیدن به بقعه.
آرامگاه بنای هشت گوش منظمی است که دیوارهای آن تاقنمای ساده دارد. قسمت خارجی مقبره برج مدوری است که بر روی پایه ای سنگی قرار گرفته و دارای گنبد نوک تیزی است. طرح های هندسی روی نمای بیرونی مقبره دارای تنوع زیادی است. بدنه اصلی استوانه ای شکل مقبره معقلی است از حرف الله و آجرهای قرمز رنگ، در بالای آن کتیبه ای قرار دارد، و بر فراز آن طرحی دیگر بر روی گنبد، در جنوب شرقی مقبره شیخ صفی حیاط چهارگوش و عمارتی مربع شکل است که ظاهرا مقبره ی بانویی می باشد. گنبد آن شبیه به مقبره ی شیخ صفی ولی با قاعده ی مربع شکل است. ارتفاع آن از گنبد شیخ صفی کمتر است.
عمارت گنبد داری بنام چینی خانه ی گوشه ی شرقی مجموعه بنا و نمازخانه را تشکیل می دهد. طرح بنا مربع شکل است که گوشه های آن پخ می باشد و در هر یک از اضلاع بنا یک تورفتگی چند وجهی قرار دارد. بدنه ی بخشی از دیوار چینی خانه تا ارتفاعی حدود ۵/۲ متر کاشی کاری شده است و سپس روی آن تاقنماهای پرکار گچی، شبیه به اتاق ساز عالی قاپو، دیده می شود، تبدیل از چهارضلعی به هشت گوش در این بنا بوسیله ی تاقهای بزرگ و کاربندی انجام شده است. در چینی خانه چند صد ظرف چینی قرار داشت که به مصرف خوراک دادن سلاطین و بزرگان می رسیده است. در چینی خانه تعداد زیادی کتاب نفیس نگهداری می شده است»
مسجد جنت سرا در سمت چپ سرسرای ورودی، مسجد جنت سرا قرار گرفته. جنت سرا به صورت فضای هشت ضلعی طراحی شده و فاقد محراب است. چنین به نظر می‌رسد که فضای جنت سرا بیشتر برای انجام مراسم صوفیانه و گرفتن مجالس سماع عارفانه بوده و سنگ میدان یا «میدان داشی» آن هنوز در مجموعه بقعه شیخ صفی الدین موجود است. مسجد جنت سرا در گذشته دور دارای سقف گنبدی بوده که پس از فرو ریختن در دوره قاجاریه، سقفی چوبی و مسطح روی آن ایجاد شد که بر ۱۶ ستون چوبی استوار شده است. مسجد جنت سرا از نمای بیرونی مشرف به صحن داخلی سرسرای عظیمی است که در مقابل آن پنجره مشبک گره چینی نصب شده و در جناحین آن دو نیم قوس در ورودی اتاق متولی قرار گرفته است.
قندیل خانهاین بخش در حقیقت قسمت اصلی بناست و دقیقا رو به روی سرسرای ورودی در دو طبقه قرار گرفته است. پنج پنجره چوبی در طبقه فوقانی و پنج پنجره در زیر آن نمای بسیار زیبایی را قندیل خانه بخشیده است
وضعیت کنونی بقعهسردر اصلی و کاشی کاری بقعه شیخ صفی الدین تا سال ۱۳۲۱ خورشیدی در ضلع شمالی میدان فعلی عالی قاپو قرار داشته که در آن سال بقایای سردر به دستور اداره کل باستان شناسی برداشته شد و کاشیهای معرق آن فعلا در انبار بقعه نگهداری می‌شوند. سردر مذکور در زمان شاه عباس دوم برای بقعه ساخته شد و زیر نظر اسماعیل نقاش اردبیلی در سال ۱۰۵۷ به اتمام رسید. در حال حاضر هیچگونه آثاری از این سردر مشهود نیست. امروزه از ضلع شرقی میدان عالی قاپو با گذشتن از در چوبی بزرگ وارد حیاط مشجر مستطیل شکل بقعه به ابعاد ۹۲*۵/۲۶ متر می‌شویم. دور تا دور این حیاط با دیوارهای آجری که از روی ازاره سنگی و به صورت تاقنما ساخته شده محصور گشته است. ضلع شرقی حیاط مذکور با دری به ابعاد ۱۴۵۰*۵۷۰ سانتی متر غیر مسقف باز می‌شود. این راهرو بینابین حیاط بزرگ مشجر و صحن اصلی قرار دارد. راهروی مذکور با دری در ضلع شمالی به محوطه شهیدگاه و در ضلع جنوبی به محوطه‌ای معروف به «چله خانه» یا قربانگاه مرتبط می‌شود که در سالهای اخیر در مشرف به شهیدگاه مسدود شده است. دیوارهای جانبی این راهرو دارای تاقنمای کاشی کاری بوده که به مرور ایم ریخته و اکنون قسمتی از آ« بازسازی شده است. راهرو مذکور با گذشتن از محوطه کوچک درگاه سنگی به صحن اصلی متصل می‌شود. صحن اصلی حیاطی است مستطیل شکل به ابعاد ۴۰/۳۰*۱۰/۱۶ متر مفروش با تخته سنگهای صاف که حوضی در وسط آن قرار دارد. درگذشته در وسط این حوض چاه آبی بوده است که با استفاده از سطل و طناب برای وضو گرفتن از آن استفاده می‌شده است. این چاه در حال حاضر مسدود شده است.
چینی خانهچینی خانه در قسمت شرقی قندیل خانه یا رواق اصلی قرار گرفته که با دو ورودی باریک با دارالحفاظ ارتباط می‌یابد. ساختمان چینی خانه دارای جهار شاه نشین و دارای تاقنماهای فوق العاده زیبا و نفیس از نوع مقرنس گچی است که روی آن نقاشی و طلاکاری شده است. هماهنگی و توازن رنگها با سطوح مقرنس از اسلیمها و گلهای مختلف منظره‌ای شگفت انگیز را ایجاد کرده است. این مکان در دوره صفویه محل نگهداری نگهداری ظروف زرینه، سیمینه و ظروف سفارشی شاه عباس اول از کشور چین بوده است.
بخش های مختلف مجموعه بقعه شیخ صفی الدین اردبیلیآنگونه که بیوک جامعی (۱۳۷۹) به نقل از کتاب «صریح الملک» عنوان کرده است، بخش های مختف بقعه شیخ صفی الدین عبارت‌اند از:
۱ . حرم و دارالحفاظ
۲ . مقبره شاهزادگان در جانب شرقی دارالحفاظ
۳ . ایوان بزرگ رو به قبله دارالحدیث که از آثار دوران شاه اسماعیل اول بوده و در دو جانب غربی و شرقی آ« مقبره های مسقفی از اولاد و مشایخ صوفیه قرار داشته است.
۴. چله خانه های قدیم و جدید و محل جلوس شیخ صفی الدین بوده است.
۵ . مقبره مادر شاه طهماسب
۶ . مقصوره‌ای در برابر ایوان دارالحدیث
۷. محوطه شهیدگاه در شمال گنبد دارالحدیث
۸ . محل جلوس شیخ صدرالدین موسی
۹. حجره ها که از چهل عدد بیشتر بوده
۱۰ . صفه مزارهای برخی از امیران و سران خاندان صفوی
۱۱. نانوا خانه یا آشپزخانه
۱۲. آشپزخانه و دیگ خانه و حجره های متعلق به آن و ایاغ خانه
۱۳. حجره رو به مزار شیخ صفی الدین که آرامگاه مشایخ صوفیه بوده است.
۱۴ . شربت خانه در کنار چشمه آبی مشتمل بر حوض و محل پختن حلواها و شیرنی ها
۱۵. خونچه خانه و انبار با حجره های فوقانی و تحتانی
۱۶. دفترخانه شامل دهلیز و خانه و محوطه‌ای میان شربت خانه و خونچه خانه
۱۷. نقاره خانه که زیر سقف آن سقاخانه بوده و در پشت آن حمام و برخی خانه های متعلقه قرار دارد.
۱۸ . هیمه خانه و زمینی در اطراف آن
۱۹. فضای بیرون در آستانه که در مقابل آن کوچه و دکانها قرار داشت .
منبع : وب سایت معماری و عمران پارسا کد (http://www.parsacad.com/)