h.jabbari
7th August 2012, 02:07 PM
آشنايي با تسهيم اوليه و ثانويه سربار و روشهاي تسهيم ثانويه سربار
تشريح فرآيند تسهيم ثانويه سربار به روش مستقيم
تشريح فرآيند تسهيم ثانويه سربار به روش يكطرفه
تشريح فرآيند تسهيم ثانويه سربار به روش رياضي
آشنايي با هزينه بر مبناي فعاليت abc
آشنايي با تسهيم اوليه و ثانويه سربار و روش هاي تسهيم ثانويه سربار
تسهيم اوليه و ثانويه سربار:
منظور از تسهيم اوليه اين است كه هزينه هاي سربار به تفكيك دواير خدماتي و توليدي رديابي، شناسايي و بدهكار حساب دايره مربوطه ( مركز هزينه ) ثبت و انباشته شوند.
ولي در تسهيم ثانويه، هزينه هاي سربار انباشته شده و در مراكز هزينه دواير خدماتي كارخانه بر مبناي مشخص . معين و با استفاده از روش هاي مناسب، به مراكز هزينه دواير توليد منتقل مي گردند.
عمل انتقال اين هزينه ها از دواير خدماتي به دواير توليدي را اصطلاحا تسهيم ثانويه مي نامند.
مباني تسهيم ثانويه سربار:
براي تسهيم ثانويه سربار دو كار اساسي بايد صورت گيرد.
1 ـ نخست اينكه مباني مناسب براي انتقال هزينه از دواير خدماتي به دواير توليدي انتخاب گردد.
2 ـ روش مناسب براي تسهيم ثانويه انتخاب شود.
برخي از مناسب ترين مبناها از نظر تسهيم ثانويه به شرح ذيل ارائه مي شود:
دواير خدماتي مبناي مناسب جهت تسهيم هزينه
كارگزيني تعداد كاركنان
حسابداري ساعات كار كاركنان
تعميرات و نگهداري ساعات كار ماشين
تعميرات ساختمان سطح زير بنا
انبار تعداد حواله / هزينه مواد
رستوران تعداد كاركنان
بهداري تعداد كاركنان
نگهباني سطح زير بنا
كنترل كيفي تعداد / مقدار محصول
برنامه ريزي توليد ساعات كار مستقيم
هزينه هايي از قبيل نيرو، روشنايي، اجاره و تسهيلات هنگامي كه دوايرمختلف از آنها منتفع شده اند قاعدتا مي توانند به حساب يك دايره توليد و يا خدماتي خاص منظور نمود. منشا اين هزينه ها هيچ دايره خاصي نيست و جهت استفاده كليه دواير واقع شده اند. بنابراين هزينه هاي مزبور بايد بين دواير استفاده كننده تسهيم شوند. مبناهاي مناسب جهت تسهيم اين گونه از هزينه ها نيز به شرح ذيل ارائه مي گردد.
عنوان هزينه مبناي تسهيم
اجاره كارخانه سطح زير بنا
استهلاك ساختمان سطح زير بنا
حرارت سطح زير بنا
سرپرستي تعداد كاركنان
تلفن و تلگراف تعداد مكالملت ـ تعداد كاركنان
برق كيلووات ساعت
آب سطح زير بنا
روش هاي تسهيم ثانويه سربار:
1 ـ روش مستقيم
اين روش بسيار ساده است ولي از دقت لازم برخوردار نيست. در اين روش هزينه هر دايره زماني بر اساس مبناهاي مناسب بين دواير توليدي تسهيم مي گردد. از معايب اساسي اين روش آن است كه سهم هزينه دواير خدماتي كه به يكديگر سرويس داده اند مورد محاسبه و توجه قرار نمي گيرد.
2 ـ روش يكطرفه
روش يكطرفه كاملتر از روش مستقيم است ولي از معايب آن اين است كه هر دايره اي كه هزينه اش تسهيم شود از فرآيند محاسباتي بعدي حزف مي شود. متقابلا از تسهيم بعدي سهم هزينه نمي گيرد.
نكته مهم و قابل توجه اين است كه كدام دايره خدماتي بايد قبل از دواير ديگر هزينه خود را تسهيم كند. ضابطه مقبول عام در اين مورد وجود ندارد. ولي معمولا دواير خدماتي بر حسب مقدار هزينه اي كه دارند بصورت نزولي مرتب، سپس از دايره اي كه بيشترين هزينه را دارد عمليات تسهيم آغاز مي شود.
3 ـ روش رياضي / جبري / دو طرفه
روش دو طرفه روش كاملي است و در تسهيم ثانويه، سهم هزينه دواير خدماتي را كه از يكديگر سرويس گرفته اند تعيين نموده و اطلاعات كاملي در اختيار مديريت مي گذارد.
براي تسهيم ثانويه هزينه به روش دو طرفه بايد قبل از هر اقدامي، جدول ( ماتريس ) هزينه دهي و هزينه بري را تشكيل داد. سپس بر اساس اين جدول براي دواير خدماتي معادله اي تنظيم و با حل معادله عمل تسهيم هزينه انجام گيرد.
آشنايي با برخی مفاهیم اولیه حسابداری صنعتی
ـ دايره توليدي:
يك دايره توليدي قسمتي است كه در آن عمليات دستي و ماشيني مستقيما روي قيسمتهايي از كالاي توليد شده انجام مي گردد. مانند دايره برش،تراش و مونتاژ كه قسمتهايي هستند كه مي توان هزينه آنها را بخاطر داشتن نقش مستقيم در توليد به عنوان يك دايره توليدي به حساب آورد وهزينه اين دواير مستقيما به حساب كار در جريان ساخت آن دايره منظور نمود در بسياري از موارد دواير توليدي يا خود به عنوان مركز هزينه و يا به چندين مركز هزينه مي توانند تقسيم شوند.
ـ دايره خدماتي:
يك دايره خدماتي قسمتي است كه بطور مستقيم به توليد اشتغال نداشته ولي خدمات خاصي را به نفع ساير دواير انجام مي دهند.
در برخي از موارد دواير خدماتي علاوه بر دواير توليدي، ممكن است خدماتي را به ساير دواير خدماتي ارائه دهند. هزينه هاي دواير خدماتي معرف بخشي از كل سربار كارخانه مي باشد و بايستي از طريق نرخ جذب سربار به حساب كار در جريان ساخت دواير توليدي منظور شود.
اين دواير شامل دايره دريافت كالا، دايره بازرسي، دايره انبار، دايره تعميرات، دايره حضور و غياب، دايره حسابداري و … مي باشد.
ـ هزينه هاي سرمايه اي:
هزينه سرمايه اي هزينه اي است كه منافع آن به دوره هاي آتي تسري مي يابد و به عنوان يك قلم داراي طبقه بندي مي گردد. اين هزينه هنگام مصرف و يا مستهلك شدن به هزينه جاري تبديل مي گردد.
هزينه هاي جاري:
هزينه هاي جاري هزينه هايي هستند كه منافع آن محدود به دوره جاري بوده و به عنوان يك قلم هزينه طبقه بندي مي شود.
سربار پيش بيني شده:
به دليل اينكه هنگام محاسبهبهاي تمام شده محصول توليد شده اطلاعات مربوط به سربار واقعي كامل نيست، چراكه برخي از اقلام سربار ماهيتا در پايان سال مالي ثبت مي شوندو برخي نيز هنگام تحمل هزينه مورد ثبت قرار مي گيرند و لذا ممكن است تا مقطعي كه قيمت تمام شده محصول مورد محاسبه قرار مي گيرد اطلاعات مربوط به سربار واقعي همگي ثبت نشده باشد لذا براي رفع اين معضل از نرخ از پيش تعيين شده سربار( نرخ جذب سربار ) استفاده مي شود. ابين نرخ كسري است كه صورت آن سرباربر آوردي و مخرج آن را مبناي جذب سربار مشخص مي سازد. مبناي جذب سربار مي تواند ساعات كار مستقيم ـ ساعات كار ماشين،هزينه مواد مستقيم و هزينه كار مستقيم و … باشد.
هنگامي كه مبناي جذب سربار هزينه مواد مستقيم و هزينه كار باشد نرخ جذب سربار به درصد بيان مي گردد. ( حاصل كسر ضرب در 100 مي شود )
براي تعيين سربار جذب شده، مبناي جذب سربار هر آن چيزي كه تعيين شده باشد بايستي مقدار واقعي آن را در سفارش مورد نظر انتخاب و نرخ محاسبه شده در آن ضرب گردد تا مبلغ سربار جذب شده جهت صدور صند محاسبه شود.
ـ مفهوم اضافه كسر جذب سربار:
در صورتيكه مانده حساب كنترل سربار در پايان سال مالي داراي مانده بدهكار باشد مفهوم كسر جذب سربار است در غير اين صورت مفهوم اضافه جذب سربار مي باشد.
به عبارتي: اضافه جذب سربار ‹ سربار واقعي ‹ سربار جذب شده
كسر جذب سربار ‹ سربار واقعي› سربار جذب شده
تشريح فرآيند تسهيم ثانويه سربار به روش مستقيم
تشريح فرآيند تسهيم ثانويه سربار به روش يكطرفه
تشريح فرآيند تسهيم ثانويه سربار به روش رياضي
آشنايي با هزينه بر مبناي فعاليت abc
آشنايي با تسهيم اوليه و ثانويه سربار و روش هاي تسهيم ثانويه سربار
تسهيم اوليه و ثانويه سربار:
منظور از تسهيم اوليه اين است كه هزينه هاي سربار به تفكيك دواير خدماتي و توليدي رديابي، شناسايي و بدهكار حساب دايره مربوطه ( مركز هزينه ) ثبت و انباشته شوند.
ولي در تسهيم ثانويه، هزينه هاي سربار انباشته شده و در مراكز هزينه دواير خدماتي كارخانه بر مبناي مشخص . معين و با استفاده از روش هاي مناسب، به مراكز هزينه دواير توليد منتقل مي گردند.
عمل انتقال اين هزينه ها از دواير خدماتي به دواير توليدي را اصطلاحا تسهيم ثانويه مي نامند.
مباني تسهيم ثانويه سربار:
براي تسهيم ثانويه سربار دو كار اساسي بايد صورت گيرد.
1 ـ نخست اينكه مباني مناسب براي انتقال هزينه از دواير خدماتي به دواير توليدي انتخاب گردد.
2 ـ روش مناسب براي تسهيم ثانويه انتخاب شود.
برخي از مناسب ترين مبناها از نظر تسهيم ثانويه به شرح ذيل ارائه مي شود:
دواير خدماتي مبناي مناسب جهت تسهيم هزينه
كارگزيني تعداد كاركنان
حسابداري ساعات كار كاركنان
تعميرات و نگهداري ساعات كار ماشين
تعميرات ساختمان سطح زير بنا
انبار تعداد حواله / هزينه مواد
رستوران تعداد كاركنان
بهداري تعداد كاركنان
نگهباني سطح زير بنا
كنترل كيفي تعداد / مقدار محصول
برنامه ريزي توليد ساعات كار مستقيم
هزينه هايي از قبيل نيرو، روشنايي، اجاره و تسهيلات هنگامي كه دوايرمختلف از آنها منتفع شده اند قاعدتا مي توانند به حساب يك دايره توليد و يا خدماتي خاص منظور نمود. منشا اين هزينه ها هيچ دايره خاصي نيست و جهت استفاده كليه دواير واقع شده اند. بنابراين هزينه هاي مزبور بايد بين دواير استفاده كننده تسهيم شوند. مبناهاي مناسب جهت تسهيم اين گونه از هزينه ها نيز به شرح ذيل ارائه مي گردد.
عنوان هزينه مبناي تسهيم
اجاره كارخانه سطح زير بنا
استهلاك ساختمان سطح زير بنا
حرارت سطح زير بنا
سرپرستي تعداد كاركنان
تلفن و تلگراف تعداد مكالملت ـ تعداد كاركنان
برق كيلووات ساعت
آب سطح زير بنا
روش هاي تسهيم ثانويه سربار:
1 ـ روش مستقيم
اين روش بسيار ساده است ولي از دقت لازم برخوردار نيست. در اين روش هزينه هر دايره زماني بر اساس مبناهاي مناسب بين دواير توليدي تسهيم مي گردد. از معايب اساسي اين روش آن است كه سهم هزينه دواير خدماتي كه به يكديگر سرويس داده اند مورد محاسبه و توجه قرار نمي گيرد.
2 ـ روش يكطرفه
روش يكطرفه كاملتر از روش مستقيم است ولي از معايب آن اين است كه هر دايره اي كه هزينه اش تسهيم شود از فرآيند محاسباتي بعدي حزف مي شود. متقابلا از تسهيم بعدي سهم هزينه نمي گيرد.
نكته مهم و قابل توجه اين است كه كدام دايره خدماتي بايد قبل از دواير ديگر هزينه خود را تسهيم كند. ضابطه مقبول عام در اين مورد وجود ندارد. ولي معمولا دواير خدماتي بر حسب مقدار هزينه اي كه دارند بصورت نزولي مرتب، سپس از دايره اي كه بيشترين هزينه را دارد عمليات تسهيم آغاز مي شود.
3 ـ روش رياضي / جبري / دو طرفه
روش دو طرفه روش كاملي است و در تسهيم ثانويه، سهم هزينه دواير خدماتي را كه از يكديگر سرويس گرفته اند تعيين نموده و اطلاعات كاملي در اختيار مديريت مي گذارد.
براي تسهيم ثانويه هزينه به روش دو طرفه بايد قبل از هر اقدامي، جدول ( ماتريس ) هزينه دهي و هزينه بري را تشكيل داد. سپس بر اساس اين جدول براي دواير خدماتي معادله اي تنظيم و با حل معادله عمل تسهيم هزينه انجام گيرد.
آشنايي با برخی مفاهیم اولیه حسابداری صنعتی
ـ دايره توليدي:
يك دايره توليدي قسمتي است كه در آن عمليات دستي و ماشيني مستقيما روي قيسمتهايي از كالاي توليد شده انجام مي گردد. مانند دايره برش،تراش و مونتاژ كه قسمتهايي هستند كه مي توان هزينه آنها را بخاطر داشتن نقش مستقيم در توليد به عنوان يك دايره توليدي به حساب آورد وهزينه اين دواير مستقيما به حساب كار در جريان ساخت آن دايره منظور نمود در بسياري از موارد دواير توليدي يا خود به عنوان مركز هزينه و يا به چندين مركز هزينه مي توانند تقسيم شوند.
ـ دايره خدماتي:
يك دايره خدماتي قسمتي است كه بطور مستقيم به توليد اشتغال نداشته ولي خدمات خاصي را به نفع ساير دواير انجام مي دهند.
در برخي از موارد دواير خدماتي علاوه بر دواير توليدي، ممكن است خدماتي را به ساير دواير خدماتي ارائه دهند. هزينه هاي دواير خدماتي معرف بخشي از كل سربار كارخانه مي باشد و بايستي از طريق نرخ جذب سربار به حساب كار در جريان ساخت دواير توليدي منظور شود.
اين دواير شامل دايره دريافت كالا، دايره بازرسي، دايره انبار، دايره تعميرات، دايره حضور و غياب، دايره حسابداري و … مي باشد.
ـ هزينه هاي سرمايه اي:
هزينه سرمايه اي هزينه اي است كه منافع آن به دوره هاي آتي تسري مي يابد و به عنوان يك قلم داراي طبقه بندي مي گردد. اين هزينه هنگام مصرف و يا مستهلك شدن به هزينه جاري تبديل مي گردد.
هزينه هاي جاري:
هزينه هاي جاري هزينه هايي هستند كه منافع آن محدود به دوره جاري بوده و به عنوان يك قلم هزينه طبقه بندي مي شود.
سربار پيش بيني شده:
به دليل اينكه هنگام محاسبهبهاي تمام شده محصول توليد شده اطلاعات مربوط به سربار واقعي كامل نيست، چراكه برخي از اقلام سربار ماهيتا در پايان سال مالي ثبت مي شوندو برخي نيز هنگام تحمل هزينه مورد ثبت قرار مي گيرند و لذا ممكن است تا مقطعي كه قيمت تمام شده محصول مورد محاسبه قرار مي گيرد اطلاعات مربوط به سربار واقعي همگي ثبت نشده باشد لذا براي رفع اين معضل از نرخ از پيش تعيين شده سربار( نرخ جذب سربار ) استفاده مي شود. ابين نرخ كسري است كه صورت آن سرباربر آوردي و مخرج آن را مبناي جذب سربار مشخص مي سازد. مبناي جذب سربار مي تواند ساعات كار مستقيم ـ ساعات كار ماشين،هزينه مواد مستقيم و هزينه كار مستقيم و … باشد.
هنگامي كه مبناي جذب سربار هزينه مواد مستقيم و هزينه كار باشد نرخ جذب سربار به درصد بيان مي گردد. ( حاصل كسر ضرب در 100 مي شود )
براي تعيين سربار جذب شده، مبناي جذب سربار هر آن چيزي كه تعيين شده باشد بايستي مقدار واقعي آن را در سفارش مورد نظر انتخاب و نرخ محاسبه شده در آن ضرب گردد تا مبلغ سربار جذب شده جهت صدور صند محاسبه شود.
ـ مفهوم اضافه كسر جذب سربار:
در صورتيكه مانده حساب كنترل سربار در پايان سال مالي داراي مانده بدهكار باشد مفهوم كسر جذب سربار است در غير اين صورت مفهوم اضافه جذب سربار مي باشد.
به عبارتي: اضافه جذب سربار ‹ سربار واقعي ‹ سربار جذب شده
كسر جذب سربار ‹ سربار واقعي› سربار جذب شده