مراحل مختلف ساختن يک ساختمان

[وحید 0319]

مراحل مختلف ساختن يک ساختمان
1- بازديد زمين و ريشه‌کني
قبل از شروع هر نوع عمليات ساختماني بايد زمين محل ساختمان بازديده شده و وضعيت و فاصله آن نسبت به خيابان‌ها و جاده‌هاي اطراف مورد بازرسي قرار گيرد و همچنين پستي و بلندي زمين با توجه به نقشه ساختمان مورد بازديد قرار گرفته در صورتي که ساختمان بزرگ باشد پستي و بلندي و ساير عوارض زمين مي‌بايد به وسيله مهندسين نقشه بردار تعيين گردد وهمچنين بايد محل چاه‌هاي فاضلاب و چاه آب‌هاي قديمي و مسير قنات‌هاي قديمي که ممکن است در هر زميني موجود باشد تعيين شده و محل آن نسبت به پي سازي مشخص گردد و در صورت لزوم مي‌بايد اين چاه‌ها با بتون ويا شفته پر شود ومحل احداث ساختمان نسبت به زمين تعيين شده و نسبت به ريشه کني (کندن ريشه‌هاي نباتي که ممکن است در زمين روييده باشد) آن محل اقدام شود و خاک‌هاي اضافي به بيرون حمل گردد و بالاخره بايد شکل هندسي زمين و زواياي آن کاملا معلوم شده و با نقشه ساختمان مطابقت داده شود.

[وحید 0319]

2- پياده کردن نقشه
پس از بازديد محل و ريشه‌کني اولين قدم در ساختن يک ساختمان پياده کردن نقشه مي‌‌باشد. منظور از پياده کردن نقشه يعني انتقال نقشه ساختمان از روي کاغذ بر روي زمين به ابعاد اصلي (يک به يک) به طوري که محل دقيق پي‌ها و ستون‌ها و ديوارها و زيرزمين‌ها و عرض‌ پي‌ها روي زمين به خوبي مشخص باشد. و همزمان با ريشه‌کني وبازديد محل بايد قسمت‌هاي مختلف نقشه ساختمان مخصوصا نقشه پي کني استفاده گردد. براي پياده کردن نقشه ساختمان‌هاي مهم معمولا از دوربين‌هاي نقشه‌‌برداري استفاده مي‌شود. ولي براي پياده کردن نقشه ساختمان‌هاي معمولي و کوچک از متر و ريسمان بنايي که به آن ريسمان کار هم مي‌گويند استفاده مي‌گردد. براي پياده کردن نقشه با متر و ريسمان کار ابتدا بايد محل کلي ساختمان را روي زمين مشخص نموده وبعد با کشيدن ريسمان در يکي از امتدادهاي تعيين شده و ريختن گچ يکي از خطوط اصلي ساختمان را تعيين مي‌نماييم.
رپر
با توجه به اينکه هر نقطه از ساختمان نسبت به سطح زمين داراي ارتفاع معيني مي‌باشد که بايد در طول مدت اجرا در هر زمان قابل کنترل باشد. براي جلوگيري از اشتباه قطعه بتني با ابعاد دلخواه (مثلا 40×40 با ارتفاع 20 سانتي‌متر) در نقطه‌اي دورتر از محل ساختمان مي‌سازند به طوريکه درموقع گودبرداري و يا پي کني با آن آسيب نرسد و در طول مدت ساختمان تمام ارتفاعات را با آن مي‌سنجند به اين قطعه بتني اصطلاحا رپر مي‌گويند. در بعضي ساختمان‌هاي کوچکتر روي اولين قسمتي که ساخته مي‌شود(مانند اولين ستون)علامتي مي‌گذارند و بقيه ارتفاعات را نسبت به آن مي‌سنجند.

- - - به روز رسانی شده - - -

گودبرداري
بعد از پياده کردن نقشه و کنترل آن در صورت لزوم اقدام به گودبرداري مي‌نمايند. گودبرداري براي آن قسمت از ساختمان انجام مي‌شود که در طبقات پايين‌تر از کف طبيعي زمين ساخته مي‌شود مانندموتورهانه‌ها و انبارها و پارکينگ‌ها و غيره. در موقع گودبرداري چنانچه محل گودبرداري بزرگ نباشد از وسايل معمولي مانند بيل و کلنگ و فرقون (چرخ دستي) استفاده مي‌گردد. براي اين کار تا عمق معيني که عمل پرتاب خاک با بيل به بالا امکان‌پذير است(مثلا 2 متر) عمل گودبرداري را ادامه مي‌دهند و بعد از آن پله‌اي ايجاد نموده و خاک حاصله از عمق پايين تر از پله را روي پله ايجاد شده ريخته و از روي براي گودبرداري‌هاي بزرگتر استفاده از بيل و کلنگ مقرون به صرفه نبوده و بهتر است از وسايل مکانيکي مانند لودر و غيره استفاده شود. در اين گونه موارد براي خارج کردن خاک از محل گودبرداري و حمل آن به خارج کارگاه معمولا از سطح شيبدار استفاده مي‌گردد. بدين طريق که در ضمن گودبرداري سطح شيبداري در کنار گود براي عبور کاميون و غيره ايجاد مي‌گردد که بعد از اتمام کار اين قسمت وسيله کارگر برداشته مي‌‌شود.

[وحید 0319]

تاچه عمقي گودبرداري را ادامه مي‌دهيم
ظاهرا حداکثر عمق مورد نياز براي گودبرداري تا روي پي مي‌باشد. به علاوه چندسانتي‌متر بيشتر براي فرش کف و عبور لوله‌ها (درحدود 20 سانتي‌متر که 6 سانتي‌متر براي براي فرش کف و 14 سانتي‌متر براي عبور لوله مي‌باشد) که در اين صورت مي‌بايد محل پي‌هاي نقطه‌اي يا پي‌هاي نواري و شناژها را با دست خاک‌برداري نمود. ولي بهتر است که گودبرداري را تا زير سطح پي‌ها ادامه بدهيم، زير در اين صورت اولا براي قالب‌بندي پي‌ها آزادي عمل بيشتري داريم. در نتيجه پي‌هاي ماتميزتر و درست‌تر خواهد بود و در ثاني مي‌توانيم خاک حاصل از چاه‌کني و همچنين نخاله‌هاي ساختمان را در فضاي ايجاد شده بين پي‌ها بريزيم که اين مطلب از لحاظ اقتصادي مقرون به صرفه مي‌باشد، زيرا معمولا در موقع گودبرداري کار با ماشين صورت مي‌گيرد در صورتي که براي خارج نمودن نخاله‌ها و خاک حاصل از چاه فاضلاب از محيط کارگاه مي‌بايد از وسايل دستي استفاده نماييم که اين امر مستلزم هزينه بيشتري نسبت به کار با ماشين مي‌باشد.
البته در مورد پي‌هاي نواري اين کار عملي نيست زيرا معمولا پي‌سازي‌ در پي‌هاي نواري باشفته آهک مي‌باشد که بدون قالب بندي بوده وشفته در محل پي‌هاي حفر شده ريخته مي‌شود در اين صورت ناچار هستيم در ساختمان‌هايي که با پي نواري ساخته مي‌شود اگر به گودبرداري نياز داشتيم گودبرداري را تا روي پي ادامه دهيم.

- - - به روز رسانی شده - - -

پي کني
اصولا پي‌کني به دو دليل انجام مي‌شود
دسترسي به زمين بکر
با توجه به اين که کليه بار ساختمان به وسيله ديوارها يا ستون‌ها به زمين منتقل مي‌شود در نتيجه ساختمان بايد روي زميني که قابل اعتماد بوده و قابليت تحمل بار ساختمان را داشته باشد بنا گردد. براي دسترسي به چنين زميني ناچار به ايجاد پي براي ساختمان مي‌باشيم.
براي محافظت پايه ساختمان
براي محافظت پايه ساختمان و جلوگيري از تاثير عوامل جوي در پايه ساختمان بايد پي سازي نماييم. در اين صورت حتي در بهترين زمين‌ها نيز بايد حداقل پي‌هايي به عمق 40 تا 50 سانتي‌متر حفر کنيم.

- - - به روز رسانی شده - - -

ابعاد پي
عرض وطول وعمق پي‌ها کاملا بستگي به وزن ساختمان و قدرت تحمل خاک محل ساختمان دارد. در ساختمان‌هاي بزرگ قبل از شروع کار به وسيله آزمايشات مکانيک خاک قدرت مجاز تحملي زمين را تعيين نموده واز روي آن مهندس محاسب ابعاد پي را تعيين مي نمايند. ولي در ساختمان‌هاي کوچک که آزمايشات مکانيک خاک در دسترس نيست بايد از مقاومت زمين در مقابل بار ساختمان مطمئن شويم. اغلب مواقع قدرت مجاز تحملي زمين براي ساختمان‌هاي کوچک با مشاهده خاک پي و ديدن طبقات آن و طرز قرارگرفتن دانه‌ها به روي همديگر و يا ضربه زدن به وسيله کلنگ به محل پي قابل تشخيص مي‌باشد. گاهي اوقات نيز براي به دست اوردن اطمينان بيشتر مي‌توان اقدام به آزمايشات ساده محلي نمود که چند نمونه از اين آزمايشات ذيلا شرح داده مي‌شود. قبل از انجام آزمايش جهت تعيين قدرت مجاز خاک بايد از وزن ساختمان و ميزان باري که از طرف ساختمان به زمين وارد مي‌شود آگاه شويم.

[وحید 0319]

وزن ساختمان
منظور از تعيين وزن ساختمان وزني است که به وسيله پي سازي در اثر بار مرده و بار زنده ساختمان به هر سانتي‌متر مربع زمين وارد مي‌شود. مثلا درساختمان‌هاي بنايي ابتدا يکي از ديوارهايي که حمال بوده و از لحاظ بار وزن بيشتري را تحمل مي‌نمايند در نظر مي‌گيريم و وزن بار مرده و بار زنده وارد شده از اين ديوار به پي را مورد مطالعه قرار مي دهيم. براي اين کار وزن ديوار را محاسبه مي نماييم. آنگاه اين وزن را با بارمرده و زنده وارده از سقف به روي ديوار جمع نموده و بر سطح پي تقسيم مي‌کنيم تا وزن وارد بر يک سانتي‌متر مربع به دست آيد.