نارون1
14th July 2012, 09:59 PM
انتقاد شبيه دارويي تلخ مي باشد . يعنی عليرغم اينکه می تواند آثار خوبی به همراه داشته باشد اما با اين حال ، معمولاً انتقاد کردن و انتقاد پذيری دشوار و رنج آور مي باشد. از طريق انتقاد پذيري شما می توانيد با توجه به ديدگاه و تحليل ديگران در مورد اعمال تان ، خودآگاهي خود را نسبت به آنچه انجام مي دهيد ، افزايش دهيد و از اين طريق مي توانيد رفتارهاي مضر و غير مفيد خود را تشخيص و در صورت لزوم اصلاح نموده و يا آن را تغيير دهيد و در نتيجه، به تجربه خود بيفزاييد .
به همين نحو ، از طريق انتقاد کردن مي توانيد به اشخاص ديگر کمک کنيد . همچنين بد نيست بدانيد که همانگونه که افراد از انتقاد بهره مي برند ، سازمان ها نيز مي توانند از آن سود ببرند .
انتقاد کردن و انتقاد پذيري به اين دليل دشوار است که انتقاد شونده احساس مي کند که مورد حمله قرار گرفته است . انتقاد مي تواند جنبه هاي مختلف شغل را در بر گيرد . از جمله : کيفيت کاري که انجام مي دهيد ، چگونگي احساس شما در مورد عملکرد شغلي تان و رابطه شما با شخصی که طرف ديگر انتقاد مي باشد و ... .
به دليل همين عامل آسيب پذيری ( احساس مورد حمله قرار گرفتن ) ، افراد غالباً زمانی که مورد انتقاد قرار می گيرند حالت دفاعی به خود می گيرند . اين امر موجب می شود تا انتقاد کننده احساس ترس و واهمه نمايد .
مهمترين عامل موفقيت انتقاد کردن و انتقاد پذيری چيزی نيست جز هوش عاطفی. يعنی استفاده از آگاهی هم در مورد خودتان و هم در باره ی طرف مقابل ، توانايی شما برای مديريت عواطف ، و استفاده از مهارت های ارتباطی. در ادامه ی بحث ما به بررسی شيوه های انتقاد کردن مؤثر می پردازيم و رهنمودهايی را برای استفاده ی مؤثرتر از آن ارائه خواهيم کرد چه شما نقش انتقاد کننده را ايفاء کنيد و چه نقش انتقاد شونده را .
نحوه ی انتقاد کردن مؤثر و کارآمدآسيب پذیری ، ،
برای اين که جريان انتقاد شما مؤثر و سازنده شود ، لازم است راهبردهای زير را مورد استفاده قرار دهيد :
الف _ شکلی از انتقاد که می تواند برای افراد کمک کننده باشد را شناسايی نماييد .
رمز اصلی انتقاد کردن و انتقاد پذيری موفقيت آميز ، شناسايی شيوه ای است که جريان کمک به طرف مقابل را بهبود می بخشد . با مد نظر قرار دادن اين موضوع ، شما می می توانيد دريابيد که اين کار اضطراب آور ، يک هدف مطلوب را دنبال می کند . اين واقع گرايی هم به کاهش آسيب پذيری ( مورد حمله قرار گرفتن ) انتقاد شونده و هم به کاهش اضطراب انتقاد کننده کمک می کند . اين هدف مطلوب و مثبت ما را متقاعد می سازد که از انتقاد خوب استفاده نماييم .
ب – زمان و مکان مناسبی را برای انتقاد ، در نظر بگيريد.
با دقت ويژه ، مکان و زمان مناسبی را برای حرف زدن و انتقاد کردن انتخاب کنيد . جلسه ی انتقاد ، برای شخص مورد انتقاد ، به طور بالقوه همراه با شرمساری و خجالت زدگی می باشد . بنابراين تا جايی که امکان پذير باشد بايستی جلسه ی محرمانه و دور از حضور ديگران برگزار شود . برخی اوقات ، يک محل بی طرف بهتر از محل کار شما يا طرف مقابل تان می باشد . توجه داشته باشيد مکانی که درآن ، شخص احساس راحتی نمايد ، پذيرش انتقاد را افزايش می دهد .
همان نکاتی که در باره ی انتخاب مکان انتقاد گفته شد ، در مورد زمان انتقاد نيزصدق می کند . جلسه ی انتقاد را برای زمانی برنامه ريزی نماييد که انتقاد شونده احساس راحتی و آرامش کند ، زيرا او در اين زمان بهتر می تواند شنونده و پذيرنده ی گفته های شما باشد .
مثلاً قبل از جلسه ی ملاقات شخص انتقاد شونده با مشتری يا مراحع خود ، زمان مناسبی برای انتقاد نمی باشد زيرا او بيشتر به فکر جريان جلسه ی خود خواهد بود تا گفته های شما . همچنين اگر متوجه شديد که وضعيت روحی او مساعد نيست و يا حسته به نظر می رسد ، جريان انتقاد را به زمان ديگری موکول نماييد .
ج- جريان انتقاد را به نحوی جلو ببريد که عزت نفس طرق مقابل حفظ شود.
در جريان انتقاد ممکن است طرف مقابل شما احساس کند که فردی نالايق و فاقد صلاحيت است و ديگران او را به خاطر کوتاهی در کار ، مورد سرزنش قرار می دهند. آن چه که لازم است مدنظر قرار گيرد ، حفظ عزت نفس او می باشد . شما می توانيد اين کار را از طريق خودداری از گفتن جملاتی که حيثيت و آبروی و شخصيت او را زير سؤال می برد ، انجام دهيد و سعی کنيد عزت نفس او را با گفتن جملات مثبت تقويت نماييد . از طريق گفتن اينگونه جملات ، شما به او کمک می کنيد تا متوجه شود که قادر به تغيير دادن موقعيت و وضعيت خود می باشد . اگر او باور کند که فردی نالايق و شکست خورده می باشد ، احتمالاً ديگر نخواهد توانست راه حلی برای مشکلاتش پيدا نمايد .
د- بر بهبود وضعيت و پيشرفت او تأکيد نماييد.
هدف شما از انتقاد کردن اين است که در آينده , طرف مقابل شما به تعهدات و مسؤليت های خود پايبند بماند و آن ها را با جديت انجام دهد . اگر شما دائماً حرف های گذشته را پيش بکشيد که او قبلاً کوتاهی کرده و يا شکست خورده است ، او فکر می کند که در آينده قادر به به جبران چيزی نيست .
به جای اين حرف ها ، با او در مورد اينکه چگونه می تواند در طرح ها و برنامه های آينده تلاش کند و موفق شود ، صحبت کنيد . اين کار شما به او گوشزد می کند که شما باور داريد که که می تواند در آينده موفق شود و همين موضوع موجب ايجاد انگيزه برای فعاليت و تلاش بيشتر می شود و همچنين به او اجازه می دهد تا بداند که شما به دوستی خود با او ادامه خواهيد داد. بنابراين توصيه می شود در انتقادهای خود از راهبرد " انتقاد بهبود مدار"[1] استفاده کنيد زيرا اين راهبرد ، شبيه يک عامل انگيزشی قوی عمل می کند .
ه – نگرانی خود را از وضعيت نامطلوب او نشان دهيد.
در تمامی جلسه و جريان انتقاد ، شما قصد داريد به دوست تان بفهمانيد که نگران و دلواپس وضعيت او می باشيد . شما می توانيد رک و راست به او بگوييد که به فکر آسايش و رفاه او هستيد . سعی کنيد از او حمايت کنيد و به او اطمينان دهيد که ايرادات و مشکلات بر طرف خواهد شد و تا پايان کار در کنار او باقی خواهيد ماند و او را تنها نمی گذاريد .
و – در جريان انتقاد ، عواطف و احساسات خود را مديريت نماييد .
پاره ای اوقات ، عليرغم تلاش زياد شما ، جلسه ی انتقاد با آرامش جلو نمی رود . مثلاً ممکن است در مقابل حرف های شما ، دوست تان حالت دفاعی به خود بگيرد. برخی اوقات اين حالت دفاعی به عصبانيت منجر می شود . چنين واکنشی از جانب او ، مطمئناً شما را عصبانی خواهد نمود . لذا توصيه می شود در اينگونه موارد، از تکنيک هاي مديريت عواطف و احساسات از قبيل : خود آراميدگی ، گفتگوی درونی سازنده ، آگاهی يافتن بر اعمال و رفتارهای خود و ... استفاده نماييد.
مراحل جريان انتقاد
الف. مرحله ی قبل از انتقاد
ب. مرحله ی حين انتقاد کردن
ج . مرحله ی پس از انتقاد
لازم است برای حداکثر بهره گيری از جريان انتقاد، از آمادگی لازم برخوردار باشيد . بدين معنا که بدانيد در هر يک از مراحل چه کاری بايد انجام دهيد .
به همين نحو ، از طريق انتقاد کردن مي توانيد به اشخاص ديگر کمک کنيد . همچنين بد نيست بدانيد که همانگونه که افراد از انتقاد بهره مي برند ، سازمان ها نيز مي توانند از آن سود ببرند .
انتقاد کردن و انتقاد پذيري به اين دليل دشوار است که انتقاد شونده احساس مي کند که مورد حمله قرار گرفته است . انتقاد مي تواند جنبه هاي مختلف شغل را در بر گيرد . از جمله : کيفيت کاري که انجام مي دهيد ، چگونگي احساس شما در مورد عملکرد شغلي تان و رابطه شما با شخصی که طرف ديگر انتقاد مي باشد و ... .
به دليل همين عامل آسيب پذيری ( احساس مورد حمله قرار گرفتن ) ، افراد غالباً زمانی که مورد انتقاد قرار می گيرند حالت دفاعی به خود می گيرند . اين امر موجب می شود تا انتقاد کننده احساس ترس و واهمه نمايد .
مهمترين عامل موفقيت انتقاد کردن و انتقاد پذيری چيزی نيست جز هوش عاطفی. يعنی استفاده از آگاهی هم در مورد خودتان و هم در باره ی طرف مقابل ، توانايی شما برای مديريت عواطف ، و استفاده از مهارت های ارتباطی. در ادامه ی بحث ما به بررسی شيوه های انتقاد کردن مؤثر می پردازيم و رهنمودهايی را برای استفاده ی مؤثرتر از آن ارائه خواهيم کرد چه شما نقش انتقاد کننده را ايفاء کنيد و چه نقش انتقاد شونده را .
نحوه ی انتقاد کردن مؤثر و کارآمدآسيب پذیری ، ،
برای اين که جريان انتقاد شما مؤثر و سازنده شود ، لازم است راهبردهای زير را مورد استفاده قرار دهيد :
الف _ شکلی از انتقاد که می تواند برای افراد کمک کننده باشد را شناسايی نماييد .
رمز اصلی انتقاد کردن و انتقاد پذيری موفقيت آميز ، شناسايی شيوه ای است که جريان کمک به طرف مقابل را بهبود می بخشد . با مد نظر قرار دادن اين موضوع ، شما می می توانيد دريابيد که اين کار اضطراب آور ، يک هدف مطلوب را دنبال می کند . اين واقع گرايی هم به کاهش آسيب پذيری ( مورد حمله قرار گرفتن ) انتقاد شونده و هم به کاهش اضطراب انتقاد کننده کمک می کند . اين هدف مطلوب و مثبت ما را متقاعد می سازد که از انتقاد خوب استفاده نماييم .
ب – زمان و مکان مناسبی را برای انتقاد ، در نظر بگيريد.
با دقت ويژه ، مکان و زمان مناسبی را برای حرف زدن و انتقاد کردن انتخاب کنيد . جلسه ی انتقاد ، برای شخص مورد انتقاد ، به طور بالقوه همراه با شرمساری و خجالت زدگی می باشد . بنابراين تا جايی که امکان پذير باشد بايستی جلسه ی محرمانه و دور از حضور ديگران برگزار شود . برخی اوقات ، يک محل بی طرف بهتر از محل کار شما يا طرف مقابل تان می باشد . توجه داشته باشيد مکانی که درآن ، شخص احساس راحتی نمايد ، پذيرش انتقاد را افزايش می دهد .
همان نکاتی که در باره ی انتخاب مکان انتقاد گفته شد ، در مورد زمان انتقاد نيزصدق می کند . جلسه ی انتقاد را برای زمانی برنامه ريزی نماييد که انتقاد شونده احساس راحتی و آرامش کند ، زيرا او در اين زمان بهتر می تواند شنونده و پذيرنده ی گفته های شما باشد .
مثلاً قبل از جلسه ی ملاقات شخص انتقاد شونده با مشتری يا مراحع خود ، زمان مناسبی برای انتقاد نمی باشد زيرا او بيشتر به فکر جريان جلسه ی خود خواهد بود تا گفته های شما . همچنين اگر متوجه شديد که وضعيت روحی او مساعد نيست و يا حسته به نظر می رسد ، جريان انتقاد را به زمان ديگری موکول نماييد .
ج- جريان انتقاد را به نحوی جلو ببريد که عزت نفس طرق مقابل حفظ شود.
در جريان انتقاد ممکن است طرف مقابل شما احساس کند که فردی نالايق و فاقد صلاحيت است و ديگران او را به خاطر کوتاهی در کار ، مورد سرزنش قرار می دهند. آن چه که لازم است مدنظر قرار گيرد ، حفظ عزت نفس او می باشد . شما می توانيد اين کار را از طريق خودداری از گفتن جملاتی که حيثيت و آبروی و شخصيت او را زير سؤال می برد ، انجام دهيد و سعی کنيد عزت نفس او را با گفتن جملات مثبت تقويت نماييد . از طريق گفتن اينگونه جملات ، شما به او کمک می کنيد تا متوجه شود که قادر به تغيير دادن موقعيت و وضعيت خود می باشد . اگر او باور کند که فردی نالايق و شکست خورده می باشد ، احتمالاً ديگر نخواهد توانست راه حلی برای مشکلاتش پيدا نمايد .
د- بر بهبود وضعيت و پيشرفت او تأکيد نماييد.
هدف شما از انتقاد کردن اين است که در آينده , طرف مقابل شما به تعهدات و مسؤليت های خود پايبند بماند و آن ها را با جديت انجام دهد . اگر شما دائماً حرف های گذشته را پيش بکشيد که او قبلاً کوتاهی کرده و يا شکست خورده است ، او فکر می کند که در آينده قادر به به جبران چيزی نيست .
به جای اين حرف ها ، با او در مورد اينکه چگونه می تواند در طرح ها و برنامه های آينده تلاش کند و موفق شود ، صحبت کنيد . اين کار شما به او گوشزد می کند که شما باور داريد که که می تواند در آينده موفق شود و همين موضوع موجب ايجاد انگيزه برای فعاليت و تلاش بيشتر می شود و همچنين به او اجازه می دهد تا بداند که شما به دوستی خود با او ادامه خواهيد داد. بنابراين توصيه می شود در انتقادهای خود از راهبرد " انتقاد بهبود مدار"[1] استفاده کنيد زيرا اين راهبرد ، شبيه يک عامل انگيزشی قوی عمل می کند .
ه – نگرانی خود را از وضعيت نامطلوب او نشان دهيد.
در تمامی جلسه و جريان انتقاد ، شما قصد داريد به دوست تان بفهمانيد که نگران و دلواپس وضعيت او می باشيد . شما می توانيد رک و راست به او بگوييد که به فکر آسايش و رفاه او هستيد . سعی کنيد از او حمايت کنيد و به او اطمينان دهيد که ايرادات و مشکلات بر طرف خواهد شد و تا پايان کار در کنار او باقی خواهيد ماند و او را تنها نمی گذاريد .
و – در جريان انتقاد ، عواطف و احساسات خود را مديريت نماييد .
پاره ای اوقات ، عليرغم تلاش زياد شما ، جلسه ی انتقاد با آرامش جلو نمی رود . مثلاً ممکن است در مقابل حرف های شما ، دوست تان حالت دفاعی به خود بگيرد. برخی اوقات اين حالت دفاعی به عصبانيت منجر می شود . چنين واکنشی از جانب او ، مطمئناً شما را عصبانی خواهد نمود . لذا توصيه می شود در اينگونه موارد، از تکنيک هاي مديريت عواطف و احساسات از قبيل : خود آراميدگی ، گفتگوی درونی سازنده ، آگاهی يافتن بر اعمال و رفتارهای خود و ... استفاده نماييد.
مراحل جريان انتقاد
الف. مرحله ی قبل از انتقاد
ب. مرحله ی حين انتقاد کردن
ج . مرحله ی پس از انتقاد
لازم است برای حداکثر بهره گيری از جريان انتقاد، از آمادگی لازم برخوردار باشيد . بدين معنا که بدانيد در هر يک از مراحل چه کاری بايد انجام دهيد .