آرما
7th February 2009, 10:13 PM
هپاتيت چيست؟
به التهاب و ورم کبد هپاتیت گفته می شود. عوامل مختلفی از جمله ابتلا به ویروس های هپاتیت ( A، B، C ، D، E و … ) ، داروها ، سموم، آنوکسی ، الکل و … باعث هپاتیت می شوند. هپاتیت ویرویسی یکی از عوامل مهم مرگ زودرس انسان می باشد براساس تخمین سازمان بهداشت جهانی ۳۸۵ میلیون ناقل هپاتیت B و ۱۷۰ میلیون ناقل هپاتیت C در جهان وجود دارد و سالانه بیش از یک میلیون مورد مرگ در اثر هپاتیت اتفاق می افتد.
تاريخچه:
اولین موارد هپاتیت منتقله از طریق خون و ترشحات بدنبال تلقیح واکسن آبله حاوی لنف انسان در سال ۱۸۳۳ در برمه گزارش شد. در سال ۱۹۶۵ بلومبرگ آنتی ژن مشخص شد که این آلودگی انتشار جهانی دارد و در اواخر سالهای ۱۹۸۰ ویروس هپاتیت C کشف شد.
HVB از نظر شیوع آلورگی مناطق جهان را به 3 گروه تقسیم می کند:
نوزادان مادران آلوده ، معتادین تزریقی ، افراد با شرکاء جنسی متعدد ، دریافت کنندگان مکرر خون و فرآورده های خونی ، بیماران تحت دیالیز و پرسنل بهداشتی درمانی حدود ۳% از جمعیت جهان به هپاتیت C آلوده اند که از این میان آفریقا با میزان شیوع ۵/۳% بیشترین و اروپا با ۰/۰۳% کمترین میزان شیوع آلودگی را بخود اختصاص داده اند.
آلودگی بیشتر در سنین ۲۰-۳۹ سالگی اتفاق می افتد ولی حداکثر شیوع مربوط به سنین ۳۰-۴۹ سال است . جنس مذکر غالب می باشد و در حال حاضر عمده ترین افراد در معرض خطر شامل معتادین تزریقی، دریافت کنندگان مکرر خون و فراورده های خونی و بیماران دیالیزی می باشند.
هپاتيت حاد:
هپاتیت حاد ویروسی بیماری است با شروع مشخص علائم شامل زردی، ادرار تیره ، بی اشتهایی ، ضعف و خستگی بیش از اندازه و حساسیت ربع فوقانی شکم، علائم بیولوژیک شامل افزایش اوروبیلینیوژن ادرار افزایش آنزیمهای کبدی ALT و AST به بیش از ۵/۲ برابر طبیعی است. معمولا یک دوره علائم اولیه سرما خوردگی ، تب ، درد شکم ، تهوع ، استفراغ و گاهی بثورات جلدی و درد و التهاب مفاصل دیده می شود. در هپاتیت حاد بسته به نوع ویروس معمولا زردی در عرض ۱-۳ ماه بعد از بیماری از بین می رود ولی در برخی از موارد خستگی طولانی حتی بعد از طبیعی شدن آنزیمهای کبدی وجود دارد. افزایش آنزیمها در اواخر دوران نهفتگی آغاز می شود و در اوایل دوره زردی به حداکثر می رسد. در طی دوره نقاهت سطح آنزیمها پایین می افتد و در عرض ۱-۴ ماه طبیعی می شود در صورتیکه تغییرات آنزیمی بیش ۶ ماه ادامه پیدا کند نشانه پیشرفت به سمت هپاتیت مزمن می باشد. افزایش بیلیروبین مستقیم و غیر مستقیم هر دو وجود دارد و در فرمهای بدون زردی ممکن است بیلیروبین طبیعی باشد. مهمترین شاخص هپاتیت ویروسی افزایش شدید آمینوترانسفرازهای سرم ( AST و ALT ) که معمولا به اندازه ۵-۱۰ برابر زمان طبیعی میرسد.
هپاتيت مزمن:
اغلب بیماران مبتلا به هپاتیت مزمن B بدون علامت هستند مگر اینکه به سمت سی روز پیشرفت داشته باشند در اکثر موارد علائم بسيار غير اختصاصي است ، از جمله خستگي زودرس مشاهده مي‌شود. گاهي اوقات تشديد بيماري در عفونت هاي مزمن خود را بصورت هپاتيت حاد جلوه مي‌دهد. معاينه باليني اغلب طبيعي است و گاهي علائم بيماري مزمن كبدي ، يرقان ، طحال بزرگ ، تجمع مايع در شكم ، ورم اندامها و اختلال هشياري در بيماران مبتلا به سيروز كبدي مشاهده مي‌شود. پيشرفت به سمت سيروز با علائم كاهش شمارش تمام رده‌هاي سلولي در آزمايش كامل خون ، كاهش ساخت آلبومين ، طولاني شدن زمان پروتروبين و افزايش بيليروبين همراه است.تظاهرات خارج كبدي: در اثر واكنش‌هاي سيستم ايمني علائم خارج كبدي در مفاصل ، كليه ها ، پوست و … اتفاق مي‌افتد. يكي از شايعترين اين درگيريها بيماري سرمي بصورت بثورات جلدي و تورم مفصل در مرحله پيش از بروز زردي در هپاتيت حاد است.
ویروس هپاتیت B :
ویروسهای هپاتیت ب نوعی از ویروس هپاتیت (http://fa.wikipedia.org/wiki/هپاتیت) است که در کبد (http://fa.wikipedia.org/wiki/کبد) انسان جایگزین شده و تکثیر می‌نمایند مواد تولید شده توسط این ویروس‌ها (http://fa.wikipedia.org/wiki/ویروس) به گردش خون می‌ریزد. انجام آزمایشات خونی حساس، تکثیر ویروس در بدن را مشخص می‌نماید. کسانی که ویروس هپاتیت ب را به مدت بیش از شش ماه در خون شان داشته باشند ناقل این بیماری هستند. این افراد حال عمومی خوبی دارند و گاهی با انجام آزمایشات نیز اختلالی در کار کبد دیده نمی‌شود. در چنین شرایطی ویروس به صورت مسالمت آمیز در داخل بدن وجود دارد ولی به کبد آسیبی نمی‌رساند در صورت انتقال ویروس هپاتیت ب از مادران آلوده به نوزادان، احتمال باقی ماندن عفونت و ناقل شدن نوزادان زیاد است و عمده ناقلین هپاتیت به در کشور ما شامل این موارد است
این ویروس عامل مولد هپاتیت سر است و جزء ویروسهای کبدی DNA دار طبقه بندی می شود. از طریق مایعات بدن, خون, مقاربت جنسی ودر ماههای آخر حاملگی از مادر به جنین منتقل می شود و ابتلا به این بیماری هیچ ارتباطی به سن, فصل و جنس ندارد. دارای دروه کمون متوسط سه ماهه است. در ۵ تا ۱۰ در صد مبتلایان تبدیل به حالت مزمن می شود و گاهی منجر به سرطان کبد می شود.
حاملین ویزوس در جهان حدود ۲۰۰ میلیون نفر هستند که یک میلیون آنها در امریکا زندگی می کنند.
راههای انتقال این ویروس عبارتند از:
_مادر به جنین : به ویژه اگر مادر در ماه سوم بارداری آلوده شده باشد احتمال انتقال بیماری به جنین بسیار بالا است.
_تماس جنسی : از راه خون, استفاده از سرنگ مشترک در معتادان تزریقی و یا فرو رفتن سوزن آلوده به ویروس به طور اتفاقی در پوست افراد سالم و استفاده از تیغ های آلوده است.
_ترشحات بدن : از جمله بزاق ,مدفوع, صفرا, اشک و مایع منی به عنوان یکی از منابع انتقال ویروس مطرح هستند .
استفاده مشترک از ابزارهاي آلوده تيز و برنده مانند سوزن و سرنگ، تيغ و مسواک
تزريق خون و فرآورده‌هاي خوني آلوده
اقداماتي مانند خالکوبي، حجامت، سوراخ کردن گوش، خدمات پزشکي و دندانپزشکي در مکان‌هاي نامطمئن و با وسايل آلوده و غير استريل
هپاتيت B از طريق دست دادن، در آغوش گرفتن، بوسيدن، نشستن در کنار فرد آلوده و ساير تماس‌هاي معمول انتقال نمي‌يابد. حضورافراد آلوده در محيط‌هاي کار و اجتماع بلامانع است.
نشانه‌های بیماری :
تمام افراد آلوده شده با این ویروس علایم بیماری حاد را نشان نمی‌دهند. ۴۰ - ۳۰ درصد افراد آلوده شده علامت خاصی را نشان نمی‌دهند. معمولا علایم حدود ۶ - ۴ هفته بعد از ورود ویروس بروز می‌کند. مانند هپاتیت A افراد آلوده شده با ویروس هپاتت B حاد احساس بیماری می‌کنند و قادر به انجام کاری نیستند. کمتر از یک درصد افراد آلوده این بیماری را به شکل خیلی شدید و سریع نشان می‌دهند که منجر به از کار افتادن کبد و مرگ می‌شود.
اگر دستگاه ایمنی نتواند بیماری را تا ۶ ماه مراقبت کند، شخص علایم هپاتیت مزمن را نشان می‌دهد. نشانه‌های هپاتیت مزمن مشابه هپاتیت حاد باشد. معمولا در افرادی که چندین سال است مبتلا به بیماری هستند گروهی از علایم اضافی را نشان می‌دهند. این علایم شامل کهیر، جوش های پوستی ، آرتریت ، سوزش یا مورمور کردن در بازوها و پاها (Polyneuropathy) میباشد.
چگونگی تشخیص هپاتیت B :
اولین راه تشخیص استفاده از آزمایش خون است که آنتی ژن ها و آنتی بادیها که بوسیله دستگاه ایمنی در مقابل ویروس ساخته می‌شود را مشخص می‌کند. آزمایشهای ضروری برای تشخیص آلودگی ، تشخیص آنتی ژن HBSAg (آنتی ژن سطحی B) و دو آنتی بادی HBS ( آنتی بادی مربوط به آنتی ژن سطحی) و آنتی بادی HBC ( آنتی بادی مربوط به آنتی ژن مرکزیB) میباشد
ارتباط هپاتیت B و ایدز :
بزرگسالانی که به ویروس هپاتت B آلوده شده‌اند کمتر از ۱۰ درصد احتمال دارد آلودگی را به شکل مزمن نشان دهند ولی اگر شخص به ایدز مبتلا باشد این احتمال به ۲۵ درصد میرسد. زیرا این افراد دستگاه ایمنی ضعیفی دارند. در افراد مبتلا به ویروس ، پاسخ به هپاتیت ضعیف شده یا از بین می‌رود. این موضوع باعث فعال شدن ویروس می‌شود و در نتیجه خطر آسیب کبد را افزایش می‌دهد. ارتباط بین ایدز شدت هپاتیت کاملا معلوم نیست ولی گزارشها نشان داده است که در افراد آلوده با هر دو ویروس خطر ابتلا به سیروز کبدی بیشتر می‌شود و بار ویروسی بالاتر می‌رود. همچنین در این افراد خطر از کار افتادگی کبد دو برابر می‌شود.
درمان هپاتیت :B
فرد مبتلا به نوع حاد بیماری احتیاج به درمان ندارد و می‌تواند با استراحت و قرصهای ایبوپروفن و نوشیدن مایعات بیماری را تحت نظر قرار دهد. درمان فقط برای افراد مبتلا به هپاتیت مزمن تجویز می‌شود. هدف از درمان ، کاهش بار ویروسی میباشد.
چه افرادی در معرض خطر بیشتری به ابتلاء به هپاتیت هستند؟
کارکنانمراکز پزشکی اعم از دانشجویان گروه پزشکی، جراحان، پزشکان، پرستاران، ماماها،دندانپزشکان، کمک دندانپزشکان، بیماران تحت دیالیز، کارشناسان و تکنسینهایآزمایشگاههای تشخیص طبی، پرسنل مؤسسات نگهداری کودکان عقب‌افتاده و خانه سالمندان،دریافت کنندگان محصولات خونی و خانواده فرد مبتلا، پرسنل زندان ، مسافران و غیره کهدر معرض خطر آلوده شدن با فرآورده های خونی و مایعات بدنی آلوده هستند، افراد درمعرض خطر هپاتیت B هستند و باید واکسن دریافت کنند.
ایمن سازی علیه بیماری «هپاتیت ب» برای گروههای پرخطر :
نوبت
زمان تزریق
اول
در اولین مراجعه
دوم
یک ماه بعد از نوبت اول
سوم
شش ماه بعد از نوبت اول
برنامه ایمن سازی کودکان با توجه بهشرایط اپیدمیولوژیک کشور 2ماهگی و 6 ماهگی:
حداقل فاصله بین نوبت اول و دوم هپاتیت ب یک ماه
حداقل فاصله بین نوبت دوم و سوم هپاتیت ب یک ماه
واکسن جدید هپاتیت "بی": جذب از طریق پوست :
در جدیدترین برریها، واکسنیبرای جلوگیری از عفونت با این ویروس طراحی شده است. برای ساخت این واکسن، دی.ان.ایویروس به ری ذرات بسیار ریز طلا چسبانده می شود. پودر حاصل بدون نیاز به هیچوسیله‌ای به رویپویت مالیده و توسط گاز هلیم جذب پوست می‌شود. به محض نفوذ به داخلسلولهای اپیدرمال (لایه بیرونی) پوست، دی.ای.ان از ذرات طلا جدا می‌شود و با تولیدمواد ایمونوژنی (ایمن- ژنی) باعث، برانگیختن نظام ایمنی بدن و ایجاد ایمنی علیه اینعامل عفونت‌زا می‌گردد. از آنجا که این واکسن فاقد عوامل مسئول در رپلیکاسیون (بازگشت) یا عفونت‌زایی میباشد، به خودی خود نمی‌تواند بیماری ایجاد کند.
واکسن ژنی هپاتیت "بی" :
برای این نوع هپاتیت، همانندهپاتیت A (http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%D9%87%D9%BE%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%A A+A) یک واکسن غیر فعال وجود دارد و آن تزریق گاماگلوبولین است که پس از سرایتبیماری فعال می‌شود. واکسن فعال دیگری نیز وجود دارد که به تازگی از مواد مصونکننده ژنتیکی ساخته شده است و بهترین مصون کننده نسبت به این فرم از هپاتیت است.
گروههای پرخطر برای ایمن سازی هپاتیت ب:
· کلیه پرسنل شاغل در مراکز درمانی بستری و سرپایی که با خون و ترشحات آغشته بهخون به نحوی در تماس هستند شامل : پزشکان ،پرستاران ، ماماها ، بهیاران ، کمکبهیاران ، واکسیناتورها ، دندانپزشکان ، کمک دندانپزشکان ، کارشناسان و تکنسینهایآزمایشگاههای تشخیص طبی، نظافتچیان واحدهای بهداشتی درمانی و آزمایشگاههای تشخیصطبی ، دانش آموزان بهورزی ، دانشجویان پزشکی، دندنپزشکی ، پرستاری و مامایی و ... .
· بیماران تحت درماندیالیز (http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B 2) و افرادی که بطور مکرر خون یا فرآورده‌های خونی دریافت می‌کنند (تالاسمی (http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%D8%AA%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%8 5%DB%8C)،هموفیلی و ...).
· اعضاء خانواده ، فرد +HBsAg ساکن دریک واحد مسکونی
· کودکانی که در کانونهای اصلاح وتربیت نگهداری می‌شوند، کودکان عقب مانده ذهنی وپرسنل مؤسسات نگهداری این کودکان و خانه سالمندان.
· آتش نشانها، امدادگران اورژانس ،زندانبانان ،کارشناسان آزمایشگاههای تحقیقاتجنایی و صحنه جرم
· افراد دارای رفتارهای پرخطر جنسی و اعتیاد تزریقی که تحت پیگیری مداوم هستند.
· افراد آلوده به هپاتیت C که حداقل یک تست تکمیلی مثبت دارند.
· زندانیانی که دارای رفتارهای پرخطر هستند و محکومیت آنها بیش از 6 ماه میباشد.
· رفتگران شهرداریها.
· وضعیت انواع هپاتیت در ایران :
در حال حاضر هپاتیت B یكی از مشكلات عمده سلامت كشور ایران است و نزدیك به ۲ الی ۷ درصد افراد جامعه به نوعی با این بیماری درگیر هستند.( درگیر بودن به معنی بیمار بودن همه این افراد نیست).
واكسنی كه به منظور پیشگیری از این بیماری در حال حاضر در ایران وجود داردبا تزریق یک دوره کامل تقریبا می تواند افراد را كاملاً در برابر هپاتیت B مصون كند
مشكل ۹۰ درصد بیماران هپاتیتی با اقدامات ساده نگهدارنده كنترل می شود اما ۱۰ درصد باقی مانده ممكن است دچار شكل پیشرونده و مزمن بیماری شده و امكان بهبودی نداشته باشند.
ویروس هپاتیت بی در مقابل حرارت و رطوبت مقاوم است .
دانشمندان به منظور ایجاد روش موثر برای درمان هپاتیت B، یک فن‌آوری ژنتیکی را تحت کنترل درآورده‌اند آنها روشی را برای تزریق ملکول‌های کوچک به نام RNA های مداخله‌گر کوچک به جریان خون یافته‌اند که ژن‌هایی که در تکثیر ویروس نقش مهمی دارند را خاموش می‌کنند. این ملکول‌ها در پوشش چربی قرار داده شده و سپس به خون تزریق می‌شوند. در این بررسی تزریقات انجام شده سطوح ویروسی را در حیوانات آلوده تا ۹۰ درصد کاهش داده‌اند
کارشناسان وزارت بهداشت ایران می گویند یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر در کشور ایران به هپاتیت B و C آلوده اند.ولی آمار غیر رسمی می گوید در كشور ایران حدود ۲ ميليون نفر آلوده به ويروس هپاتيت B و بين ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار نفر مبتلا به هپاتيت C داريم. به عبارتي، ۷/۱ درصد جمعيت كشور ناقلين مزمن هپاتيت B و ۱/۳ درصد جمعيت كشور نيز به ويروس هپاتيت C آلوده هستند.
البته خوشبختانه اكثر كساني كه در ايران به هپاتيت B آلوده هستند، هپاتيت غيرفعال دارند (كساني كه فقط ويروس در بدنشان وجود دارد) و فقط بايد هر ۶ ماه يك بار آزمايش بدهند، ولي در عوض، متاسفانه هپاتيت C و B بيشتر در سنين بين ۲۰ تا ۴۰ سالگي ديده مي‌شود.
سالانه نزدیک به ۱۰ هزار نفر آلوده به هپاتیت B و C در کشور گزارش می شود.
در ایران آمار مربوط به هپاتیت B و Cاز سال ۱۳۷۷تا کنون بین ۷ هزار تا ۱۱ هزار مورد آلوده در سال به صورت متغیر بوده است، به گونه ای که در سال ۷۷ حدود ۷ هزار مورد آلوده به این نوع هپاتیت ها در کشور وجود داشت اما در سال های اخیر ۱۰ هزار مورد بوده که شایع ترین آنها هپاتیت B و بیش از ۸ هزار مورد است.و از میان ۸ هزار مورد آلوده به هپاتیت B نزدیک به دو هزار نفر فاز بیماری را طی می کنند.
همچنین هپاتيت B در مردان شايع‌تر از زنان است، و بيماري هپاتيت B در افرادي مانند بيماران تالاسمي و هموفيلي‌ها كه به صورت مداوم خون و فراوده‌هاي خوني دريافت مي‌كنند، شايع‌تر است كه البته با كارهاي صورت پذيرفته در زمينه سالم‌سازي خون در سازمان انتقال خون ایران تعداد اين بيماران نيز كاهش يافته است، به گونه‌اي كه از سال ۷۵ تاكنون تنها ۲ مورد بيماري هپاتيت در هموفيلي‌هاي كل كشور ایران گزارش شده است.
واكسيناسيون هپاتيت نقش موثري در كاهش تعداد مبتلايان به هپاتيت B داشته است و از سال ۷۲ به بعد تمام نوزادان متولد شده در ایران در بدو تولد واكسن هپاتيت B را دريافت مي‌كنند و متولدان ۶۸ تا ۷۲ نيز از امثال اين واكسن را دريافت کرده اند.
از ۱۵ اسفند ماه سال ۱۳۸۵ متولدان سال ۶۸ اين واكسن را دريافت كرده‌اند و متولدين سال‌هاي ۶۹ تا ۷۲ نيز در سال‌هاي بعد در برابر بيماري هپاتيت B واكسينه خواهند شد.
در حال حاضر ما در كشورمان حدود ۲ ميليون نفر آلوده به ويروس هپاتيت B و بين ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار نفر مبتلا به هپاتيت C داريم. به عبارتي، ۷/۱ درصد جمعيت كشور ناقلين مزمن هپاتيت B و ۱/۳ درصد جمعيت كشور نيز به ويروس هپاتيت C آلوده هستند.
به التهاب و ورم کبد هپاتیت گفته می شود. عوامل مختلفی از جمله ابتلا به ویروس های هپاتیت ( A، B، C ، D، E و … ) ، داروها ، سموم، آنوکسی ، الکل و … باعث هپاتیت می شوند. هپاتیت ویرویسی یکی از عوامل مهم مرگ زودرس انسان می باشد براساس تخمین سازمان بهداشت جهانی ۳۸۵ میلیون ناقل هپاتیت B و ۱۷۰ میلیون ناقل هپاتیت C در جهان وجود دارد و سالانه بیش از یک میلیون مورد مرگ در اثر هپاتیت اتفاق می افتد.
تاريخچه:
اولین موارد هپاتیت منتقله از طریق خون و ترشحات بدنبال تلقیح واکسن آبله حاوی لنف انسان در سال ۱۸۳۳ در برمه گزارش شد. در سال ۱۹۶۵ بلومبرگ آنتی ژن مشخص شد که این آلودگی انتشار جهانی دارد و در اواخر سالهای ۱۹۸۰ ویروس هپاتیت C کشف شد.
HVB از نظر شیوع آلورگی مناطق جهان را به 3 گروه تقسیم می کند:
نوزادان مادران آلوده ، معتادین تزریقی ، افراد با شرکاء جنسی متعدد ، دریافت کنندگان مکرر خون و فرآورده های خونی ، بیماران تحت دیالیز و پرسنل بهداشتی درمانی حدود ۳% از جمعیت جهان به هپاتیت C آلوده اند که از این میان آفریقا با میزان شیوع ۵/۳% بیشترین و اروپا با ۰/۰۳% کمترین میزان شیوع آلودگی را بخود اختصاص داده اند.
آلودگی بیشتر در سنین ۲۰-۳۹ سالگی اتفاق می افتد ولی حداکثر شیوع مربوط به سنین ۳۰-۴۹ سال است . جنس مذکر غالب می باشد و در حال حاضر عمده ترین افراد در معرض خطر شامل معتادین تزریقی، دریافت کنندگان مکرر خون و فراورده های خونی و بیماران دیالیزی می باشند.
هپاتيت حاد:
هپاتیت حاد ویروسی بیماری است با شروع مشخص علائم شامل زردی، ادرار تیره ، بی اشتهایی ، ضعف و خستگی بیش از اندازه و حساسیت ربع فوقانی شکم، علائم بیولوژیک شامل افزایش اوروبیلینیوژن ادرار افزایش آنزیمهای کبدی ALT و AST به بیش از ۵/۲ برابر طبیعی است. معمولا یک دوره علائم اولیه سرما خوردگی ، تب ، درد شکم ، تهوع ، استفراغ و گاهی بثورات جلدی و درد و التهاب مفاصل دیده می شود. در هپاتیت حاد بسته به نوع ویروس معمولا زردی در عرض ۱-۳ ماه بعد از بیماری از بین می رود ولی در برخی از موارد خستگی طولانی حتی بعد از طبیعی شدن آنزیمهای کبدی وجود دارد. افزایش آنزیمها در اواخر دوران نهفتگی آغاز می شود و در اوایل دوره زردی به حداکثر می رسد. در طی دوره نقاهت سطح آنزیمها پایین می افتد و در عرض ۱-۴ ماه طبیعی می شود در صورتیکه تغییرات آنزیمی بیش ۶ ماه ادامه پیدا کند نشانه پیشرفت به سمت هپاتیت مزمن می باشد. افزایش بیلیروبین مستقیم و غیر مستقیم هر دو وجود دارد و در فرمهای بدون زردی ممکن است بیلیروبین طبیعی باشد. مهمترین شاخص هپاتیت ویروسی افزایش شدید آمینوترانسفرازهای سرم ( AST و ALT ) که معمولا به اندازه ۵-۱۰ برابر زمان طبیعی میرسد.
هپاتيت مزمن:
اغلب بیماران مبتلا به هپاتیت مزمن B بدون علامت هستند مگر اینکه به سمت سی روز پیشرفت داشته باشند در اکثر موارد علائم بسيار غير اختصاصي است ، از جمله خستگي زودرس مشاهده مي‌شود. گاهي اوقات تشديد بيماري در عفونت هاي مزمن خود را بصورت هپاتيت حاد جلوه مي‌دهد. معاينه باليني اغلب طبيعي است و گاهي علائم بيماري مزمن كبدي ، يرقان ، طحال بزرگ ، تجمع مايع در شكم ، ورم اندامها و اختلال هشياري در بيماران مبتلا به سيروز كبدي مشاهده مي‌شود. پيشرفت به سمت سيروز با علائم كاهش شمارش تمام رده‌هاي سلولي در آزمايش كامل خون ، كاهش ساخت آلبومين ، طولاني شدن زمان پروتروبين و افزايش بيليروبين همراه است.تظاهرات خارج كبدي: در اثر واكنش‌هاي سيستم ايمني علائم خارج كبدي در مفاصل ، كليه ها ، پوست و … اتفاق مي‌افتد. يكي از شايعترين اين درگيريها بيماري سرمي بصورت بثورات جلدي و تورم مفصل در مرحله پيش از بروز زردي در هپاتيت حاد است.
ویروس هپاتیت B :
ویروسهای هپاتیت ب نوعی از ویروس هپاتیت (http://fa.wikipedia.org/wiki/هپاتیت) است که در کبد (http://fa.wikipedia.org/wiki/کبد) انسان جایگزین شده و تکثیر می‌نمایند مواد تولید شده توسط این ویروس‌ها (http://fa.wikipedia.org/wiki/ویروس) به گردش خون می‌ریزد. انجام آزمایشات خونی حساس، تکثیر ویروس در بدن را مشخص می‌نماید. کسانی که ویروس هپاتیت ب را به مدت بیش از شش ماه در خون شان داشته باشند ناقل این بیماری هستند. این افراد حال عمومی خوبی دارند و گاهی با انجام آزمایشات نیز اختلالی در کار کبد دیده نمی‌شود. در چنین شرایطی ویروس به صورت مسالمت آمیز در داخل بدن وجود دارد ولی به کبد آسیبی نمی‌رساند در صورت انتقال ویروس هپاتیت ب از مادران آلوده به نوزادان، احتمال باقی ماندن عفونت و ناقل شدن نوزادان زیاد است و عمده ناقلین هپاتیت به در کشور ما شامل این موارد است
این ویروس عامل مولد هپاتیت سر است و جزء ویروسهای کبدی DNA دار طبقه بندی می شود. از طریق مایعات بدن, خون, مقاربت جنسی ودر ماههای آخر حاملگی از مادر به جنین منتقل می شود و ابتلا به این بیماری هیچ ارتباطی به سن, فصل و جنس ندارد. دارای دروه کمون متوسط سه ماهه است. در ۵ تا ۱۰ در صد مبتلایان تبدیل به حالت مزمن می شود و گاهی منجر به سرطان کبد می شود.
حاملین ویزوس در جهان حدود ۲۰۰ میلیون نفر هستند که یک میلیون آنها در امریکا زندگی می کنند.
راههای انتقال این ویروس عبارتند از:
_مادر به جنین : به ویژه اگر مادر در ماه سوم بارداری آلوده شده باشد احتمال انتقال بیماری به جنین بسیار بالا است.
_تماس جنسی : از راه خون, استفاده از سرنگ مشترک در معتادان تزریقی و یا فرو رفتن سوزن آلوده به ویروس به طور اتفاقی در پوست افراد سالم و استفاده از تیغ های آلوده است.
_ترشحات بدن : از جمله بزاق ,مدفوع, صفرا, اشک و مایع منی به عنوان یکی از منابع انتقال ویروس مطرح هستند .
استفاده مشترک از ابزارهاي آلوده تيز و برنده مانند سوزن و سرنگ، تيغ و مسواک
تزريق خون و فرآورده‌هاي خوني آلوده
اقداماتي مانند خالکوبي، حجامت، سوراخ کردن گوش، خدمات پزشکي و دندانپزشکي در مکان‌هاي نامطمئن و با وسايل آلوده و غير استريل
هپاتيت B از طريق دست دادن، در آغوش گرفتن، بوسيدن، نشستن در کنار فرد آلوده و ساير تماس‌هاي معمول انتقال نمي‌يابد. حضورافراد آلوده در محيط‌هاي کار و اجتماع بلامانع است.
نشانه‌های بیماری :
تمام افراد آلوده شده با این ویروس علایم بیماری حاد را نشان نمی‌دهند. ۴۰ - ۳۰ درصد افراد آلوده شده علامت خاصی را نشان نمی‌دهند. معمولا علایم حدود ۶ - ۴ هفته بعد از ورود ویروس بروز می‌کند. مانند هپاتیت A افراد آلوده شده با ویروس هپاتت B حاد احساس بیماری می‌کنند و قادر به انجام کاری نیستند. کمتر از یک درصد افراد آلوده این بیماری را به شکل خیلی شدید و سریع نشان می‌دهند که منجر به از کار افتادن کبد و مرگ می‌شود.
اگر دستگاه ایمنی نتواند بیماری را تا ۶ ماه مراقبت کند، شخص علایم هپاتیت مزمن را نشان می‌دهد. نشانه‌های هپاتیت مزمن مشابه هپاتیت حاد باشد. معمولا در افرادی که چندین سال است مبتلا به بیماری هستند گروهی از علایم اضافی را نشان می‌دهند. این علایم شامل کهیر، جوش های پوستی ، آرتریت ، سوزش یا مورمور کردن در بازوها و پاها (Polyneuropathy) میباشد.
چگونگی تشخیص هپاتیت B :
اولین راه تشخیص استفاده از آزمایش خون است که آنتی ژن ها و آنتی بادیها که بوسیله دستگاه ایمنی در مقابل ویروس ساخته می‌شود را مشخص می‌کند. آزمایشهای ضروری برای تشخیص آلودگی ، تشخیص آنتی ژن HBSAg (آنتی ژن سطحی B) و دو آنتی بادی HBS ( آنتی بادی مربوط به آنتی ژن سطحی) و آنتی بادی HBC ( آنتی بادی مربوط به آنتی ژن مرکزیB) میباشد
ارتباط هپاتیت B و ایدز :
بزرگسالانی که به ویروس هپاتت B آلوده شده‌اند کمتر از ۱۰ درصد احتمال دارد آلودگی را به شکل مزمن نشان دهند ولی اگر شخص به ایدز مبتلا باشد این احتمال به ۲۵ درصد میرسد. زیرا این افراد دستگاه ایمنی ضعیفی دارند. در افراد مبتلا به ویروس ، پاسخ به هپاتیت ضعیف شده یا از بین می‌رود. این موضوع باعث فعال شدن ویروس می‌شود و در نتیجه خطر آسیب کبد را افزایش می‌دهد. ارتباط بین ایدز شدت هپاتیت کاملا معلوم نیست ولی گزارشها نشان داده است که در افراد آلوده با هر دو ویروس خطر ابتلا به سیروز کبدی بیشتر می‌شود و بار ویروسی بالاتر می‌رود. همچنین در این افراد خطر از کار افتادگی کبد دو برابر می‌شود.
درمان هپاتیت :B
فرد مبتلا به نوع حاد بیماری احتیاج به درمان ندارد و می‌تواند با استراحت و قرصهای ایبوپروفن و نوشیدن مایعات بیماری را تحت نظر قرار دهد. درمان فقط برای افراد مبتلا به هپاتیت مزمن تجویز می‌شود. هدف از درمان ، کاهش بار ویروسی میباشد.
چه افرادی در معرض خطر بیشتری به ابتلاء به هپاتیت هستند؟
کارکنانمراکز پزشکی اعم از دانشجویان گروه پزشکی، جراحان، پزشکان، پرستاران، ماماها،دندانپزشکان، کمک دندانپزشکان، بیماران تحت دیالیز، کارشناسان و تکنسینهایآزمایشگاههای تشخیص طبی، پرسنل مؤسسات نگهداری کودکان عقب‌افتاده و خانه سالمندان،دریافت کنندگان محصولات خونی و خانواده فرد مبتلا، پرسنل زندان ، مسافران و غیره کهدر معرض خطر آلوده شدن با فرآورده های خونی و مایعات بدنی آلوده هستند، افراد درمعرض خطر هپاتیت B هستند و باید واکسن دریافت کنند.
ایمن سازی علیه بیماری «هپاتیت ب» برای گروههای پرخطر :
نوبت
زمان تزریق
اول
در اولین مراجعه
دوم
یک ماه بعد از نوبت اول
سوم
شش ماه بعد از نوبت اول
برنامه ایمن سازی کودکان با توجه بهشرایط اپیدمیولوژیک کشور 2ماهگی و 6 ماهگی:
حداقل فاصله بین نوبت اول و دوم هپاتیت ب یک ماه
حداقل فاصله بین نوبت دوم و سوم هپاتیت ب یک ماه
واکسن جدید هپاتیت "بی": جذب از طریق پوست :
در جدیدترین برریها، واکسنیبرای جلوگیری از عفونت با این ویروس طراحی شده است. برای ساخت این واکسن، دی.ان.ایویروس به ری ذرات بسیار ریز طلا چسبانده می شود. پودر حاصل بدون نیاز به هیچوسیله‌ای به رویپویت مالیده و توسط گاز هلیم جذب پوست می‌شود. به محض نفوذ به داخلسلولهای اپیدرمال (لایه بیرونی) پوست، دی.ای.ان از ذرات طلا جدا می‌شود و با تولیدمواد ایمونوژنی (ایمن- ژنی) باعث، برانگیختن نظام ایمنی بدن و ایجاد ایمنی علیه اینعامل عفونت‌زا می‌گردد. از آنجا که این واکسن فاقد عوامل مسئول در رپلیکاسیون (بازگشت) یا عفونت‌زایی میباشد، به خودی خود نمی‌تواند بیماری ایجاد کند.
واکسن ژنی هپاتیت "بی" :
برای این نوع هپاتیت، همانندهپاتیت A (http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%D9%87%D9%BE%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%A A+A) یک واکسن غیر فعال وجود دارد و آن تزریق گاماگلوبولین است که پس از سرایتبیماری فعال می‌شود. واکسن فعال دیگری نیز وجود دارد که به تازگی از مواد مصونکننده ژنتیکی ساخته شده است و بهترین مصون کننده نسبت به این فرم از هپاتیت است.
گروههای پرخطر برای ایمن سازی هپاتیت ب:
· کلیه پرسنل شاغل در مراکز درمانی بستری و سرپایی که با خون و ترشحات آغشته بهخون به نحوی در تماس هستند شامل : پزشکان ،پرستاران ، ماماها ، بهیاران ، کمکبهیاران ، واکسیناتورها ، دندانپزشکان ، کمک دندانپزشکان ، کارشناسان و تکنسینهایآزمایشگاههای تشخیص طبی، نظافتچیان واحدهای بهداشتی درمانی و آزمایشگاههای تشخیصطبی ، دانش آموزان بهورزی ، دانشجویان پزشکی، دندنپزشکی ، پرستاری و مامایی و ... .
· بیماران تحت درماندیالیز (http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B 2) و افرادی که بطور مکرر خون یا فرآورده‌های خونی دریافت می‌کنند (تالاسمی (http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%D8%AA%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%8 5%DB%8C)،هموفیلی و ...).
· اعضاء خانواده ، فرد +HBsAg ساکن دریک واحد مسکونی
· کودکانی که در کانونهای اصلاح وتربیت نگهداری می‌شوند، کودکان عقب مانده ذهنی وپرسنل مؤسسات نگهداری این کودکان و خانه سالمندان.
· آتش نشانها، امدادگران اورژانس ،زندانبانان ،کارشناسان آزمایشگاههای تحقیقاتجنایی و صحنه جرم
· افراد دارای رفتارهای پرخطر جنسی و اعتیاد تزریقی که تحت پیگیری مداوم هستند.
· افراد آلوده به هپاتیت C که حداقل یک تست تکمیلی مثبت دارند.
· زندانیانی که دارای رفتارهای پرخطر هستند و محکومیت آنها بیش از 6 ماه میباشد.
· رفتگران شهرداریها.
· وضعیت انواع هپاتیت در ایران :
در حال حاضر هپاتیت B یكی از مشكلات عمده سلامت كشور ایران است و نزدیك به ۲ الی ۷ درصد افراد جامعه به نوعی با این بیماری درگیر هستند.( درگیر بودن به معنی بیمار بودن همه این افراد نیست).
واكسنی كه به منظور پیشگیری از این بیماری در حال حاضر در ایران وجود داردبا تزریق یک دوره کامل تقریبا می تواند افراد را كاملاً در برابر هپاتیت B مصون كند
مشكل ۹۰ درصد بیماران هپاتیتی با اقدامات ساده نگهدارنده كنترل می شود اما ۱۰ درصد باقی مانده ممكن است دچار شكل پیشرونده و مزمن بیماری شده و امكان بهبودی نداشته باشند.
ویروس هپاتیت بی در مقابل حرارت و رطوبت مقاوم است .
دانشمندان به منظور ایجاد روش موثر برای درمان هپاتیت B، یک فن‌آوری ژنتیکی را تحت کنترل درآورده‌اند آنها روشی را برای تزریق ملکول‌های کوچک به نام RNA های مداخله‌گر کوچک به جریان خون یافته‌اند که ژن‌هایی که در تکثیر ویروس نقش مهمی دارند را خاموش می‌کنند. این ملکول‌ها در پوشش چربی قرار داده شده و سپس به خون تزریق می‌شوند. در این بررسی تزریقات انجام شده سطوح ویروسی را در حیوانات آلوده تا ۹۰ درصد کاهش داده‌اند
کارشناسان وزارت بهداشت ایران می گویند یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر در کشور ایران به هپاتیت B و C آلوده اند.ولی آمار غیر رسمی می گوید در كشور ایران حدود ۲ ميليون نفر آلوده به ويروس هپاتيت B و بين ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار نفر مبتلا به هپاتيت C داريم. به عبارتي، ۷/۱ درصد جمعيت كشور ناقلين مزمن هپاتيت B و ۱/۳ درصد جمعيت كشور نيز به ويروس هپاتيت C آلوده هستند.
البته خوشبختانه اكثر كساني كه در ايران به هپاتيت B آلوده هستند، هپاتيت غيرفعال دارند (كساني كه فقط ويروس در بدنشان وجود دارد) و فقط بايد هر ۶ ماه يك بار آزمايش بدهند، ولي در عوض، متاسفانه هپاتيت C و B بيشتر در سنين بين ۲۰ تا ۴۰ سالگي ديده مي‌شود.
سالانه نزدیک به ۱۰ هزار نفر آلوده به هپاتیت B و C در کشور گزارش می شود.
در ایران آمار مربوط به هپاتیت B و Cاز سال ۱۳۷۷تا کنون بین ۷ هزار تا ۱۱ هزار مورد آلوده در سال به صورت متغیر بوده است، به گونه ای که در سال ۷۷ حدود ۷ هزار مورد آلوده به این نوع هپاتیت ها در کشور وجود داشت اما در سال های اخیر ۱۰ هزار مورد بوده که شایع ترین آنها هپاتیت B و بیش از ۸ هزار مورد است.و از میان ۸ هزار مورد آلوده به هپاتیت B نزدیک به دو هزار نفر فاز بیماری را طی می کنند.
همچنین هپاتيت B در مردان شايع‌تر از زنان است، و بيماري هپاتيت B در افرادي مانند بيماران تالاسمي و هموفيلي‌ها كه به صورت مداوم خون و فراوده‌هاي خوني دريافت مي‌كنند، شايع‌تر است كه البته با كارهاي صورت پذيرفته در زمينه سالم‌سازي خون در سازمان انتقال خون ایران تعداد اين بيماران نيز كاهش يافته است، به گونه‌اي كه از سال ۷۵ تاكنون تنها ۲ مورد بيماري هپاتيت در هموفيلي‌هاي كل كشور ایران گزارش شده است.
واكسيناسيون هپاتيت نقش موثري در كاهش تعداد مبتلايان به هپاتيت B داشته است و از سال ۷۲ به بعد تمام نوزادان متولد شده در ایران در بدو تولد واكسن هپاتيت B را دريافت مي‌كنند و متولدان ۶۸ تا ۷۲ نيز از امثال اين واكسن را دريافت کرده اند.
از ۱۵ اسفند ماه سال ۱۳۸۵ متولدان سال ۶۸ اين واكسن را دريافت كرده‌اند و متولدين سال‌هاي ۶۹ تا ۷۲ نيز در سال‌هاي بعد در برابر بيماري هپاتيت B واكسينه خواهند شد.
در حال حاضر ما در كشورمان حدود ۲ ميليون نفر آلوده به ويروس هپاتيت B و بين ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار نفر مبتلا به هپاتيت C داريم. به عبارتي، ۷/۱ درصد جمعيت كشور ناقلين مزمن هپاتيت B و ۱/۳ درصد جمعيت كشور نيز به ويروس هپاتيت C آلوده هستند.