yas-90
14th March 2012, 02:46 PM
سلامت نیوز: كم‌خونی فقرآهن از شایع‌ترین كم‌خونی‌هاست. بر اساس جدیدترین بررسی‌ها، مشخص شده است 20 درصد خانم‌ها، 50 درصد خانم‌های باردار و 3 درصد آقایان به اندازه كافی آهن دریافت نمی‌كنند و همین امر باعث می‌شود كم‌خونی ناشی از كمبود این ماده‌معدنی در آنها بروز كند....
البته‌بودن در سنین رشد، ابتلا به بیماری‌هایی مانند كرون و سلیاك و خونریزی‌های مكرر از عواملی هستند كه زمینه بروز این مشكل را فراهم میكنند اما عادت‌های غلط غذایی نیز شرایط را برای ابتلا به این بیماری فراهم میكنند و این درست همان چیزی است كه در این مطلب می‌خواهیم به آن بپردازیم.
1.نوشیدن چای و قهوه: مطالعه‌ها نشان داده‌اند نوشیدنی‌هایی مانند چای و قهوه تركیب‌های فنولیك دارند كه مانع جذب آهن در دستگاه گوارش می‌شوند. به علاوه، در چای تركیب دیگری به نام تانن وجود دارد كه جذب این ماده‌معدنی را به میزان قابل‌ملاحظه‌ای كاهش می‌دهد. به این دلیل توصیه می‌شود بلافاصله بعد از خوردن موادغذایی حاوی آهن یا وعده‌غذایی اصلی، این نوشیدنی‌ها را میل نکنید.
2.زیاده‌روی در مصرف لبنیات: حتما با خواندن این عنوان تعجب خواهید كرد اما واقعیت آن است كه كلسیم موجود در موادغذایی مانند شیر، ماست، دوغ و پنیر وقتی با منابع غذایی حاوی آهن همراه شوند، هنگام جذب با آهن موجود رقابت میكنند و جذب این ماده‌معدنی را به حداقل ممكن می‌رسانند، بنابراین بهتر است موادغذاییای مانند ماست و دوغ را كه اغلب در كنار غذا سرو می‌شوند، با غذاهای گوشتی‌ای نظیر كباب كه منبع عالی آهن هستند، میل نكنید. البته این توصیه به كسانی است كه بیشتر در معرض كم‌خونی ناشی از فقرآهن هستند؛ مانند كودكان و نوجوانان، زنان باردار و...
3.مصرف بیش از حد سویا: سویا از موادغذاییای است كه پروتئین دارد و این تركیب مانع جذب آهن می‌شود بنابراین مصرف توام سویا با منابع گوشتی، عادت‌غذایی غلطی است كه زمینه كمبود این ماده‌مغذی را فراهم خواهد کرد. البته مشابه این موضوع در مورد غلات كامل نیز وجود دارد زیرا این موادغذایی نیز دارای «فیتات» هستند كه این تركیب نیز مانع جذب آهن می‌شود. البته فراموش نکنید نان‌هایی که خمیر‌شان با جوش‌شیرین به عمل نمی‌آید، بلکه طی فرایند تخمیر تهیه می‌شوند، مقادیر بسیار کمتری فیتات دارند.
4.مصرف بیش از اندازه منابع اگزالاتی: موادغذاییای مانند اسفناج، ریواس، کرفس، هویج، خیار و جعفری تركیبی به نام اسید اگزالیك دارند كه در دستگاه گوارش با عناصر دو ظرفیتی پیوند می‌خورد و از جذب آنها جلوگیری می‌كند بنابراین مصرف گوشت، مرغ، ماهی و تخم مرغ به‌عنوان منابع آهن با سبزی‌های یاد شده شرایط بروز كم‌خونی را فراهم می?کند.
5.نخوردن منابع ویتامین c: یكی از ویتامین‌هایی كه جذب آهن را در سیستم گوارشی افزایش می‌دهد، ویتامین c است. این ماده‌مغذی جذب آهن را چند برابر می‌كند بنابراین مصرف منابع آهن «هم» و «غیر هم» كه شامل انواع گوشت، عدس و لوبیاقرمز است، با منابع غذایی حاوی این ویتامین كه شامل گوجه فرنگی، بروكلی، كلم بروكسل و انواع مركبات است، توصیه می‌شود.
6.رژیم‌های غذایی گیاهخواری: برخی افراد از خوردن گوشت و سایر موادغذایی با منشاء حیوانی امتناع میكنند و در واقع رژیم غذایی‌شان از نوع گیاهخواری است و كمتر به سراغ انواع گوشت می‌روند، بنابراین خطر بروز كمبود آهن در آنها بالاست. با وجودی كه حذف كامل منابع آهن و دریافت این ماده‌مغذی از طریق مكمل توصیه نمی‌شود اما این افراد چاره‌ای ندارند جز مصرف قرص‌های آهن تا بتوانند تاحدودی نیازشان به این ماده‌مغذی را جبران کنند.
7.تغذیه‌نشدن با شیرمادر: جالب است بدانید بچه‌هایی كه كم وزن هستند یا حتی زودتر از موعد به دنیا می‌آیند، نیاز به آهن بیشتری دارند و آنهایی كه با شیرمادر تغذیه نمی‌كنند، بیش از دیگران در معرض كم‌خونی ناشی از فقرآهن قرار دارند. علت این موضوع آن است كه بررسی‌ها نشان داده‌اند جذب آهن موجود در شیرمادر راحت‌تر از آهن موجود در شیر خشك غنی?شده است بنابراین چه بهتر كه بچه‌ها حداقل تا 1 سالگی با شیرمادرشان تغذیه شوند.
8.نخوردن میوه‌های تازه: میوه‌هایی مانند زردآلو، كیوی، پرتقال، لیمو و توت‌فرنگی از منابع ویتامین c هستند كه توصیه می‌شود مرتب آب آنها با غذا یا در میان‌وعده‌ها مصرف شود، بنابراین هر نوع بد غذایی و مصرف‌نكردن این موادغذایی می‌تواند زمینه‌ساز بروز كم‌خونی باشد.
9.مصرف‌نكردن دانه‌ها و مغزها: برخی از این موادغذایی مانند كنجد، تخم كدو حلوایی و فندق مقادیر قابل‌ملاحظه‌ای آهن دارند كه نخوردن آنها در میان‌وعده‌ها و مصرف خوراكی‌هایی كه در دسته تنقلات قرار می‌گیرند، می‌تواند زمینه‌ساز كم‌خونی ناشی از فقرآهن باشد. جالب است بدانید در 100 گرم كنجد، 10 میلی‌گرم آهن و در 100 گرم فندق، 6 میلی‌گرم آهن «غیرهم» وجود دارد كه البته چرب‌بودن آنها انرژی فراوانی را به بدن می‌رساند بنابراین كسانی كه اضافه وزن دارند، باید در مصرف این منابع غذایی حد اعتدال را رعایت کنند (روزانه یك قاشق غذا خوری تخم كدو یا كنجد بخورند و 7 عدد فندق) زیرا این مقادیر، معادل یك واحد چربی است و 45 كیلوكالری انرژی دارد. البته نباید فراموش كرد كه آهن این موادغذایی 2 تا 3 برابر كمتر از منابع حیوانی قابل‌جذب است اما می‌توان با همراه كردن میوه‌های غنی از ویتامین c ، جذب آنها را نیز افزایش داد.
10 نخوردن جگر: جگر از موادغذایی، غنی از ویتامین‌های گروه b به خصوص b6 و b2 است و بررسی‌ها نشان داده‌اند کمبود آنها باعث کاهش جذب آهن می‌شود. البته این موضوع در مورد ویتامین a نیز صادق است بنابراین داشتن یک برنامه غذایی حاوی تمام گروه‌ها می‌تواند از کمبودهای احتمالی پیشگیری کند.
البته‌بودن در سنین رشد، ابتلا به بیماری‌هایی مانند كرون و سلیاك و خونریزی‌های مكرر از عواملی هستند كه زمینه بروز این مشكل را فراهم میكنند اما عادت‌های غلط غذایی نیز شرایط را برای ابتلا به این بیماری فراهم میكنند و این درست همان چیزی است كه در این مطلب می‌خواهیم به آن بپردازیم.
1.نوشیدن چای و قهوه: مطالعه‌ها نشان داده‌اند نوشیدنی‌هایی مانند چای و قهوه تركیب‌های فنولیك دارند كه مانع جذب آهن در دستگاه گوارش می‌شوند. به علاوه، در چای تركیب دیگری به نام تانن وجود دارد كه جذب این ماده‌معدنی را به میزان قابل‌ملاحظه‌ای كاهش می‌دهد. به این دلیل توصیه می‌شود بلافاصله بعد از خوردن موادغذایی حاوی آهن یا وعده‌غذایی اصلی، این نوشیدنی‌ها را میل نکنید.
2.زیاده‌روی در مصرف لبنیات: حتما با خواندن این عنوان تعجب خواهید كرد اما واقعیت آن است كه كلسیم موجود در موادغذایی مانند شیر، ماست، دوغ و پنیر وقتی با منابع غذایی حاوی آهن همراه شوند، هنگام جذب با آهن موجود رقابت میكنند و جذب این ماده‌معدنی را به حداقل ممكن می‌رسانند، بنابراین بهتر است موادغذاییای مانند ماست و دوغ را كه اغلب در كنار غذا سرو می‌شوند، با غذاهای گوشتی‌ای نظیر كباب كه منبع عالی آهن هستند، میل نكنید. البته این توصیه به كسانی است كه بیشتر در معرض كم‌خونی ناشی از فقرآهن هستند؛ مانند كودكان و نوجوانان، زنان باردار و...
3.مصرف بیش از حد سویا: سویا از موادغذاییای است كه پروتئین دارد و این تركیب مانع جذب آهن می‌شود بنابراین مصرف توام سویا با منابع گوشتی، عادت‌غذایی غلطی است كه زمینه كمبود این ماده‌مغذی را فراهم خواهد کرد. البته مشابه این موضوع در مورد غلات كامل نیز وجود دارد زیرا این موادغذایی نیز دارای «فیتات» هستند كه این تركیب نیز مانع جذب آهن می‌شود. البته فراموش نکنید نان‌هایی که خمیر‌شان با جوش‌شیرین به عمل نمی‌آید، بلکه طی فرایند تخمیر تهیه می‌شوند، مقادیر بسیار کمتری فیتات دارند.
4.مصرف بیش از اندازه منابع اگزالاتی: موادغذاییای مانند اسفناج، ریواس، کرفس، هویج، خیار و جعفری تركیبی به نام اسید اگزالیك دارند كه در دستگاه گوارش با عناصر دو ظرفیتی پیوند می‌خورد و از جذب آنها جلوگیری می‌كند بنابراین مصرف گوشت، مرغ، ماهی و تخم مرغ به‌عنوان منابع آهن با سبزی‌های یاد شده شرایط بروز كم‌خونی را فراهم می?کند.
5.نخوردن منابع ویتامین c: یكی از ویتامین‌هایی كه جذب آهن را در سیستم گوارشی افزایش می‌دهد، ویتامین c است. این ماده‌مغذی جذب آهن را چند برابر می‌كند بنابراین مصرف منابع آهن «هم» و «غیر هم» كه شامل انواع گوشت، عدس و لوبیاقرمز است، با منابع غذایی حاوی این ویتامین كه شامل گوجه فرنگی، بروكلی، كلم بروكسل و انواع مركبات است، توصیه می‌شود.
6.رژیم‌های غذایی گیاهخواری: برخی افراد از خوردن گوشت و سایر موادغذایی با منشاء حیوانی امتناع میكنند و در واقع رژیم غذایی‌شان از نوع گیاهخواری است و كمتر به سراغ انواع گوشت می‌روند، بنابراین خطر بروز كمبود آهن در آنها بالاست. با وجودی كه حذف كامل منابع آهن و دریافت این ماده‌مغذی از طریق مكمل توصیه نمی‌شود اما این افراد چاره‌ای ندارند جز مصرف قرص‌های آهن تا بتوانند تاحدودی نیازشان به این ماده‌مغذی را جبران کنند.
7.تغذیه‌نشدن با شیرمادر: جالب است بدانید بچه‌هایی كه كم وزن هستند یا حتی زودتر از موعد به دنیا می‌آیند، نیاز به آهن بیشتری دارند و آنهایی كه با شیرمادر تغذیه نمی‌كنند، بیش از دیگران در معرض كم‌خونی ناشی از فقرآهن قرار دارند. علت این موضوع آن است كه بررسی‌ها نشان داده‌اند جذب آهن موجود در شیرمادر راحت‌تر از آهن موجود در شیر خشك غنی?شده است بنابراین چه بهتر كه بچه‌ها حداقل تا 1 سالگی با شیرمادرشان تغذیه شوند.
8.نخوردن میوه‌های تازه: میوه‌هایی مانند زردآلو، كیوی، پرتقال، لیمو و توت‌فرنگی از منابع ویتامین c هستند كه توصیه می‌شود مرتب آب آنها با غذا یا در میان‌وعده‌ها مصرف شود، بنابراین هر نوع بد غذایی و مصرف‌نكردن این موادغذایی می‌تواند زمینه‌ساز بروز كم‌خونی باشد.
9.مصرف‌نكردن دانه‌ها و مغزها: برخی از این موادغذایی مانند كنجد، تخم كدو حلوایی و فندق مقادیر قابل‌ملاحظه‌ای آهن دارند كه نخوردن آنها در میان‌وعده‌ها و مصرف خوراكی‌هایی كه در دسته تنقلات قرار می‌گیرند، می‌تواند زمینه‌ساز كم‌خونی ناشی از فقرآهن باشد. جالب است بدانید در 100 گرم كنجد، 10 میلی‌گرم آهن و در 100 گرم فندق، 6 میلی‌گرم آهن «غیرهم» وجود دارد كه البته چرب‌بودن آنها انرژی فراوانی را به بدن می‌رساند بنابراین كسانی كه اضافه وزن دارند، باید در مصرف این منابع غذایی حد اعتدال را رعایت کنند (روزانه یك قاشق غذا خوری تخم كدو یا كنجد بخورند و 7 عدد فندق) زیرا این مقادیر، معادل یك واحد چربی است و 45 كیلوكالری انرژی دارد. البته نباید فراموش كرد كه آهن این موادغذایی 2 تا 3 برابر كمتر از منابع حیوانی قابل‌جذب است اما می‌توان با همراه كردن میوه‌های غنی از ویتامین c ، جذب آنها را نیز افزایش داد.
10 نخوردن جگر: جگر از موادغذایی، غنی از ویتامین‌های گروه b به خصوص b6 و b2 است و بررسی‌ها نشان داده‌اند کمبود آنها باعث کاهش جذب آهن می‌شود. البته این موضوع در مورد ویتامین a نیز صادق است بنابراین داشتن یک برنامه غذایی حاوی تمام گروه‌ها می‌تواند از کمبودهای احتمالی پیشگیری کند.