اهله ماه

[Rez@ee]

اهله ماه (قسمت اول)

نوری که شب هنگام، ما از ماه می بینیم، انعکاس نور خورشید از سطح ماه است. در اثر تابش نور خورشید به ماه، همیشه بخشی از ماه که به سمت خورشید است روشن است و سمتی از ماه که پشت به خورشید است، تاریک می باشد. حرکت ماه به دور زمین، برای ما، شکلهای مختلفی از ماه را نشان می دهد که به اهله ماه معروف است. دوره اهله های ماه که از روی زمین دیده می شود، یک ماه هلالی طول می کشد. در هنگام مقارنه (زاویه چرخش ماه به دور زمین صفر است) ماه بین خورشید و زمین قرار دارد. بنابر این تمام بخش روشن ماه به سمت خورشید است و تمام سطح تاریک ماه به سمت زمین است. در این هنگام، در هیچ بخشی از زمین چه در روز و چه در شب، چه در نیمکره شمالی و چه در نیمکره جنوبی، ماه قابل رویت نیست. اما هنگامی که زمین بین ماه وخورشید قرار می گیرد، تمام بخش روشن ماه به سمت زمین و البته خورشید است. ما در این حالت یک دایره کامل روشن از سطح ماه را مشاهده می کنیم(که معروف به ماه شب چهارده است). در این هنگام، زاویه حرکت ماه به دور زمین 180 درجه است. پس در حالتی که زاویه حرکت ماه به دور زمین صفر درجه یا مقارنه است، ماه در آسمان دیده نمی شود و هنگامی که زاویه حرکت ماه به دور زمین180درجه است، تمام چهره روشن ماه، روشن مشاهده می شود. حالت اول را محاق و حالت دوم را بدر گوییم.

[Rez@ee]

اهله ماه ( قسمت دوم)

هنگامی که ماه در حرکت به دور زمین در زاویه 90 درجه یا 270 درجه نسبت به مقارنه قرار می گیرد، بین دو حالت صفر و 180 درجه که در قسمت قبل گفته شد، می باشد( صفر درجه مقارنه، و 180 درجه ماه کامل یا بدر). در واقع ماه در زاویه 90 درجه، در جایی از فضا قرار گرفته است که ما، همیشه نیمی از بخش روشن ماه را می بینیم و همچنین نیمی از بخش تاریک ماه را نیز به دلیل نرسیدن نور خورشید به آنجا، نمی بینیم. در این هنگام نیمی از بخش روشن ماه برای ما شکل D را می سازد، اما نیمی دیگر که باید بخشی تاریک ماه را بسازد تا شکل دایره ماه کامل شود، هیچگاه دیده نمی شود. وقتی ماه در این حالت قرار می گیرد(شکل D )، به آن تربیع اول می گوییم. ماه از مقارنه تا بدر با شکلهای مختلفی از اهله رو به رشد، همراه است. بعد از تربیع اول، شکل D حالت محدب افزاینده را به خود می گیرد تا هنگامی که به شکل دایره کامل یا بدر می رسد. از این هنگام شکل ماه حالت محدب کاهنده را دارد تا موقعی که به شکل q برسد که برعکس شکل D است. در این موقع زاویه ماه به دور زمین 270 درجه است. این حالت به تربیع دوم یا تربیع آخر معروف است و از آن به بعد، ماه به سمت هلال آخر ماه، پیش می رود و هر روز باریک تر می شود تا هنگامی که، آخرین هلال ماه کهنه دیده شود و گاهی هم به دلیل خیلی نازک بودن هلال، هلال دیده نمی شود و سپس ماه وارد محاق می شود.



http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/img/daneshnameh_up/4/45/a020351.JPG

[Rez@ee]

اهله ماه (قسمت سوم)

ماه در چه زمانهایی از روی زمین دیده می شود؟
بعد از ماه نو (مقارنه) = ازساعت 6 صبح الی 6 عصر
هلال افزاینده = از ساعت 9 صبح الی 9 شب
تربیع اول = از ساعت 12 ظهر الی 12 شب
بدر = از ساعت 6 عصر الی 6 صبح روز بعد
تربیع آخر = ازساعت 12 شب الی 12 ظهر روز بعد
هلال کاهنده = از ساعت 3 صبح الی 3 عصر
محاق: ماه در آسمان روز و آسمان شب قابل مشاهده نیست
زمانهایی که داده شده است، دقیق نیست زیرا مکان ناظر در استوا فرض شده است و مدار ماه نیز دایره در نظر گرفته شده است. برای اطلاع از زمانهای واقعی طلوع و غروب ماه، باید به مجلات نجومی یا نرم افزارهای ویژه رویت هلال مراجعه کرد.

رشد