برای بچه ها ی مهندسی مکانیک - نگهداری و تعمیرات !!!

[Aysajoon]

مهندسی مکانیک - نگهداری و تعمیرات :


با سلام خدمت تمام کاربران و همکاران عزیز تالار مکانیک که در رشته ی مهندسی نگهداری و تعمیرات در حال تحصیلند و همچنین افرادی که تمایل به قبولی در این رشته و ادامه ی تحصیل در این فیلد تخصصی رو دارند !

در این تاپیک قصد دارم تا با کمک شما عزیزان در مورد دروس تخصصی این رشته ، دانشگاه هایی که در مقاطع مختلف این رشته رو ارائه میدن ، آزمون دانشگاهی این رشته ، بازار کار اون در کشور و . . . بحثی رو داشته باشیم که کمکی به دوستان مهندسی تعمیرات و نگهداری کرده باشیم !

امیدوارم در این بحث شرکت کنید و نظراتتون رو با بقیه قسمت کنید !

با تشکر [golrooz]

[Aysajoon]

لغت maintenance كه ما آن را نگهداري - تعميرات ترجمه نموده ايم مفهومش در صنايع شامل كليه عملياتي مي شود كه براي سالم و مرتب نگاه داشتن وسايل كار چه ماشين چه غير ماشين انجام مي گردد .

در صنعت عملياتي از قبيل بازديد مرتب وسايل ،روغنكاري مرتب آنها ، رفع عيوب و نواقص كوچكي كه احتمالاً ضمن كار پيدا مي شود ، بطور مداوم و قبل از پيدايش لنگيهاي بزرگ يا تعمير و لكه گيري ساختمان و تجديد رنگ در فواصل معين و كليه اموري كه باعث بر قرار داشتن وضع صحيح كار مي شود بنام maintenance مرسوم گرديده است .

در صنايع با قبول و ادامه روشهاي آزمايش maintenance مي توان وضعي بوجود آورد كه اولاً ماشين آلات و وسايل بدون لنگي و مرتب كار نموده و ثانياً مصارف ماشين در پائين ترين حد خود باقي بماند و علاوه بر تمام اينها هزينه تعمير به حداقل ممكنه پائين بيايد.

موقعيت و پيشرفت هر دستگاه و تشكيلاتي بويژه كارخانجات صنعتي مستلزم داشتن سيستم هاي موثر برنامه ريزي و كنترل و اجراي دقيق و منظم آنها در كليه مراحل مي باشد .

در كارخانجات صنعتي ماشين آلات همواره در حال فرسوده شدن هستند بنابر اين مسئله تعميرات و نگهداري ماشين آلات يكي از مهمترين مسائل قابل توجه مي باشد .

[Aysajoon]

محورها ، بلبيرينگها ، چرخ دنده ها ، تسمه ها و ساير قطعات يك ماشين فرسوده مشوند و تعويض يا تعمير آن لازم مي گردد .
روغنها و گريسها در اثر كار كثيف مي شوند و خاصيت اصلي خود را از ست مي دهند و احتياج به تعويض دارند .

الكتروموتورها ، وسائط نقليه مثل نقاله ها ، ليف تراكهاي برقي و گازوئيلي ، جراثقالها و غيره احتياج به سرويس و تعمير منظم دارند .

انجام عمليات تعميراتي در مورد ماشين آلات پس از شكستگي و خرابي ، روش منطقي نبوده و سبب وقفه در عمليات توليدي مي گردد .

زيان هاي ناشي از توقف عمليات توليدي بمراتب بيشتر از تعمير ماشين آلات مربوطه مي باشد .

بنابراين با ايجاد سيستمي كه بتواند مانع شكستگي و خرابي ماشين آلات گردد ميتوان از يك طرف راندمان توليدي دستگاه را بالا برده و از طرف ديگر زيان هاي ناشي از وقفه كار را به حداقل تقليل داد .

مطالعه وضعيت اوليه ماشين آلات ، نحوه انجام عمليات تعميراتي و برسي كاملي در مورد نظرات كارخانه سازنده ماشين آلات مي تواند اساس طراحي سيستم تعميرات قرار گيرد .

[Aysajoon]

هدف اصلي از ايجاد يك سيستم صحيح تعميرات و نگهداري عبارتست از:

- جاو گيري از توسعه عيوب و نقايص .

- بر طرف كردن نواقص و معايب جزئي قبل از احتياج به تعميرات كلي .

- جلو گيري از وقفه در عمليات توليد از طريق تعويض قطعات فرسوده قبل از شكستگي و از كار انداختن دستگاه .

- كاهش توقفهاي توليد و جلوگيري از زيانهاي ناشي از وقفه در كار .

- صرفه جويي در نيروي انساني بعلت تقليل عمليات تعميراتي .

- استفاده بهتر از كاركنان قسمت نصب و تعميرات .

- كاهش تعميرات كلي و تكرار .

- كاهش در مصرف لوازم يدكي و تقليل هزينه مربوطه .

- كاهش در حجم مقدار محصول نامرغوب و افزايش مرغوبيت محصولات .

- ازدياد طول عمر ماشين آلات و صرفه جويي در خريد ماشينهاي جديد .

- تشخيص نوع عملكرد ماشين آلات و تعيين هزينه هاي تعميراتي مربوطه به منظور تصميم گيري در مورد تهيه و انتخاب ماشينهاي جديد .

- افزايش راندمان توليدي ماشين آلات و كاهش هزينه هاي توليد.

[Aysajoon]

انواع سيستم هاي تعميراتي :

نقش قسمت تعميرات تنها تعمير دستگاه هاي خراب نمي باشد !!! بلكه بايد مرتباً درفواصل مشخص دستگاه ها را بازديد كند ، روغنكاري نمائيد ، صورت لوازم يدكي و احتياجات را تنظيم نموده و برنامه هاي تعميرات اساسي و تعميرات غير اساسي را پي ريزي كند.

تمام اين عمليات را به نحوي انجام دهد كه مزاحمتي براي جريان توليد پيش نياورد ( يابحداقل پيش بياورد ) .

كيفيت و ظرفيت كاركنان قسمت تعميرات بايد تا حدي باشد كه قسمت بتواند وظايف خود را حتي در شرايط مشكل زيادي كار نيز تحميل كند .

تنظيمهاي عادي دستگاه را انجام دهد ، به تعميرات اساسي و غير اساسي دستگاه ها برسد، بالاخره اگر تغيير در محل و جابجا كردن ماشين نيز پيش بيايد آنرا نيز انجامدهد.

حالت ايده آل آن است كه اصولاً خرابي پيش نيايد و خواباندن دستگاه ها جز آنچه در برنامه كلي پيش بيني گرديده لازم نشود ، بدون شك رسيدن به اين حالت ايده آل امر بسيار مشكل و در بعضي مواقع غير ممكن است .

[Aysajoon]

براي رسيدن به حالت ايده آل فوق و هدفهاي تعميرات و نگهداري روشهاي مختلفي متداول است كه ذيلاً بشرح تعدادي از آنها مي پردازيم :

-1 روش جانشين كردن سرمايه

در اين حالت يك ماشين يا دستگاه يدكي براي هر دستگاه در كارخانه موجود است كه به مجرد خراب شدن دستگاه اولي ، دستگاه يدك جانشين آن مي گردد .

-2 روش تعميرات خرابي

در اين روش از ماشين يا دستگاه بدون رسيدگي زياد آنقدر كار مكشند تا ماشين از كار بيافتد و وقتي كه از كار افتاد تعمير آن را شروع مي نمايند و به معني ديگر آنكه براي پيش گيري از خرابي يا از كار افتادن دستگاه هيچ يا تقريباً هيچ فعليتي انجام نمي شود .

3 -روش تعميرات پيش گيري

بطور كلي مي توان اين روش را بهترين و سالمترين نوع تعميرات دانست و اين روشي خواهد بود كه ما توصيه و رويش بحث خواهيم كرد .

در اين روش با پيش بيني هايي كه بعمل مي آيد از بوجود آمدن خرابي ها از قبل جلوگيري مي شود نه آنكه به انتظار خوابيدن دستگاه و بعد عمليات تعمير را شروع نمائيد .

در اين روش مي بايست ابتداء مبادرت به استخراج دستورالعمل هاي تعميراتي در فواصل زماني تعيين شده توسط كارخانه سازنده نمود و سپس طبق آن عمل كرد .

-4 تعميرات برنامه اي

بطور كلي و بعنوان يك اصل مسلم بايد گفته شود براي اينكه از يك دستگاه توليدي بتوان كار بدون دردسر انتظار داشت در فواصل معيني از آن بازديد و تعمير اساسي يا تعويض قطعات باید به عمل آيد .

روي تجارب كار مي توان فواصل چنين بازديد و تعميرات را براي كار كردن بدون دردسر هر دستگاه را تعيين كرد .

5 - روش تعميرات توليدي

بطوريكه ديده شد تعميرات پيشگيرانه مستلزم بازديدهاي دائمي و نگهداري منظم است كه غير مستقيم هزينه هاي نسبتاً سنگين براي تعميرات كارخانه ببار مي آورد .

در اينجا روش ديگري بنام تعميرات توليدي وجود دارد كه در اين روش در مورد تنها قسمتي از ماشين آلات و وسائل كارخانه كه كار منظم و دقيق آنها جنبه حياتي براي توليد دارد تعميرات پيشگيري عمل مي شود و در مورد ساير دستگاه ها تعميرات برنامه اي انجام مي شود .

[Aysajoon]

روش تعميرات خرابي

همانطوريكه قبلاً ذكر شد در اين روش دستگاه بدون انجام بازديد يا تعميرات دوره اي كار كرده و هر گاه كه به هر علتي از كار افتاده اقدام به تعمير آن مي شود .

روش تعمیرات پیشگیری

با توجه به اينكه انجام تعميرات پيشگيري تعداد تعميرات خرابي هر دستگاه را بطورقابل ملاحظه اي پائين می آورد ولي هرگز بكلي اين نوع تعميرات را از بين نخواهد برد .

[Aysajoon]

حالات مختلفي كه سبب توقف دستگاه و انجام عمليات تعميراتي را باعث ميشود عبارتند از :

1 - حالتي كه ماشين يا دستگاه به هر علتي از كار افتاده است .

2- حالتي كه ادامه كار ماشين خطراتي براي جان كارگر داشته باشد .

3 - حالاتي كه با تجربه قبلي مي دانيم حالتي از خرابي قريب الوقوع دستگاه است و يا در صورت ادامه كار به ساير قسمت هاي دستگاه زيان هائي مي رساند .

4 - حالتي كه ميتواند در كيفيت توليد تاثيرات بسيار نامطلوبي داشته باشد .

در صورت بروز چنين حالاتي مسئول كارگاه با پركردن فرمي بنام فرم” درخواست انجام تعميرات“ و ارسال آن به دفتر تعميرگاه ، خرابي دستگاه را اطلاع و تقاضاي برطرف كردن نقش آنرا مي نمايد.

همچنين در اين زمان كارت قرمز رنگ ” در دست تعمير“ را به دستگاه آويزان نموده كه از روشن نمودن يا بكار انداختن آن بطور اشتباه جلوگيري شود .

سازمانهاي توليدي بيشماري در گوشه و كنار جهان در حال فعاليت هستند اما ، معدودي از آنها بااقتدار به فعاليت خود ادامه مي دهند و گوي سبقت را از ديگران ربوده اند .

همگان بر قدرت اين سازمانها واقف بوده و از آنها به عنوان سازمانهاي ممتاز ياد مي كنند .

[Aysajoon]

مشخصه اين سازمان هاي ممتاز چيست ؟

يك سازمان ممتازدر تمام زمينه ها اعم از سيستم‌هاي توليدي ، اطلاعاتي ، خريد و فروش ، بازاريابي ، مهندسيو كيفيت در سطح ممتاز فعاليت مي كند .

يكي از شاخصه هاي اصلي يك سازمان توليدي ممتاز ، دارا بودن تشكيلات نگهداري و تعميراتي ممتاز است .

در اين مقاله خصوصيات يكسيستم نگهداري و تعميرات (نت) در يك سازمان ممتاز مورد بررسي قرار گرفته و اينخصوصيات طبق فهرست زير ارائه شده اند . اين فهرست همچنين مي تواند به عنوان چك ليستيجهت مميزيهاي داخلي سيستم ودرك ميزان تفاوت از يك سيستم نت ممتاز مورد استفادهقرار گيرد .

1 - هزينه چرخه عمر : تصميم گيري براي خريد تجهيزات بايد براساس دوعامل قيمت خريد به علاوه هزينه تحميلي از سوي تجهيز در مدت عمر اقتصادي آن صورتگيرد و نه برپايه قيمت خريد تجهيز .

اين بدان معنا است كه متخصصان نگهداري وتعميرات در سازمان بايد با برخورداري از توانايي انجام آناليزهاي قابليت اطمينان وقابليت تعميرپذيري در مورد سيستم هاي فني و اجزاي آنها ، در فرآيند خريد تجهيزاتمشاركت داشته باشند .

همچنين در هنگام خريد بايد به عواملي چون وجود فهرست كاملاجزاء راهنماي نحوه استفاده و نقشه هاي دقيق طبق استانداردهاي مكتوب مورد استفادهدر سازمان و غيره توجه داشت .

2 - تمركز براهداف كلي سازمان : در يك سازمان سطحجهاني و ممتاز بايد تمام عوامل عملياتي ، مهندسي و نگهداري و تعميراتي همه در جهتاهداف سازمان حركت كنند .

در يك سازمان ممتاز كه مهمترين هدف آن توانايي رقابت درزمينـه قابليت اطمينان ساخت و هزينه هاي ساخت است ، اين اهداف بايد در سايردپارتمان‌ها و از جمله نت نيز در اولويت بالاتري نسبت به اهدافي چون كاهش هزينه‌هاينگهداري و كاهش زمان بيكاري ناشي از عمليات نت قرار داشته باشند . نتيجه اين رويكردافزايشمستمر اثربخشي كلي تجهيزات (oee) و در نتيجه كاهش هزينه‌هاي كلي ساختاست .

3 -تعيين يك خط مش و سياست قابليت اطمينان : يك سازمان ممتاز داراي سياستيمشخص شامل برنامه هاي سه تا پنج ساله براي پيشرفت در زمينه قابليت اطمينان و عملكردنت است .

اين سياست با تمام مشخصات آن از جمله پارامترهاي ضروري قابليت اطمينان ونت ، مشخصه هاي كاركردي و كليدي آنها ، دلايل اهميت آنها ، نحوه تشخيص كاركنان از حركتبه سوي اهداف و غيره بايد در كل سازمان ابلاغ و درك شود .

در نتيجــــه اولويت بنديكارها براساس احساسات نخواهد بود و براساس صلاح و در جهت سياست سازمان صورت ميگيرد .

[Aysajoon]

4- مهارت بالاي كاركنان نگهداري و تعميرات :

در صورتي كه كاركنان نت از مهارت بالايي برخوردار باشند ، نيازي نيست كه سرپرستان و مديران فني وقت زيادي را صرف آموزش آنها كنند و قادر خواهند بود وقت خــود را به برنامه ريزي و زمانبندي كارها ، تعيين نيازهاي آموزشي و انجام آناليز دلايل خرابيها اختصاص دهند .

در نتيجه، سازمان از يك سازمان منفعل و واكنشي تبديل به يك سازمان مبتني بر تفكر و حل مسئله خواهد شد و 10 تا 30 درصد زمان عمليات نت صرف حل مشكل و انجام اقدامات اصلاحي خواهد شد .

-5تعيين حيطه كاري كاركنان نگهداري و تعميرات :

در يك سازمان ممتاز ، محدوده كاري كاركنان نت باتوجه به نوع مهارت آنها مشخص مي شود و نه باتوجه به خطوط توليدي مختلف .

در اين صورت يك تكنسين مكانيك بايد توانايي انجام كليه كارهاي مكانيكي را داشته باشد و يك تكنسين الكترونيك نيز به همين ترتيب .

نتيجه اعمال اين رويكرد ايجاد رضايت در كاركنان نت و انعطاف‌پذيري در كارهاست .

باوجود اين ، در شرايطي نيز باتوجه به نوع كار بايد تخصص‌گرايي را مدنظر قرار داد.

6 - سطح بالاي برنامه ريزي و زمانبندي :

در هر سطح عملكردي سازمان نت ، برنامه ريزي و زمانبندي به‌عنوان مهمترين عامل كاهش هزينه‌هاي نت است .

[Aysajoon]

جهت انجام مناسب برنامه‌ريزي و زمانبندي عوامل زير رادر نظر بگيريد :

- برنامه‌ريزي بايد قبل از زمانبندي صورت گيرد .

-هركاريبايد با برنامه‌ريزي و زمانبندي انجام شود .

- بعد از انجام زمانبندي ،تخصيص كاركنان براي انجام كارها عملي مي شود .

در هنگام اجراي يك كار برنامه‌ريزي وزمانبندي شده ، نبايد افراد را جهت انجام كار ديگري به خدمت گرفت ؛ هيچ كاري قبل ازمشخص و مكتوب‌شدن علت انجام آن نبايد به‌اتمام برسد ؛ بعد از اتمام كار ، علت اصلي مشكل را شناسايي كنيد .