احكام صغير و فرزندان خردسال

[ساناز فرهیدوش]

1. صغير كسى است كه به حد بلوغ نرسيده و از نظر شرع ((در تصرفات مالى )) محجور و ممنوع است ؛ يعنى تصرفات صغير در اموال خودش ‍ به وسيله فروختن ، صلح كردن ، هديه كردن ، قرض دادن ، اجازه دادن ، و ديعه دادن ، عاريه دادن و جز آن نافذ نيست ، مگر در موارد استثنايى مانند وصيت طبق آنچه گفته خواهد شد.و فروش چيزهاى كم ارزش و غير مهم ، به همان گونه اى كه گذشت اگر چه صغير در نهايت تميز و رشد بوده و تصرفش نيز در نهايت منفعت و صلاح باشد. بلكه در صحت تصرفاتش ‍ اجازه دادن ولى او در گذشته و يا آينده نزد مشهور فقها فايده اى ندارد و اقوا نيز همين است .2. در برطرف شدن حجر و ممنوعيت از بچه رسيدن به بلوغ كافى نيست ؛ بلكه بايد با بلوغ ، رشد هم پيدا كرده و نيز سفاهت به معنايى كه خواهيم گفت نداشته باشد.3. ولايت تصرف در مال كودك (http://www.njavan.com/tags/%d9%83%d9%88%d8%af%d9%83.html) و توجه به مصالح و شوون او بر عهده پدر (http://www.njavan.com/tags/%d9%be%d8%af%d8%b1.html) و جد پدر (http://www.njavan.com/tags/%d9%be%d8%af%d8%b1.html)ى كودك (http://www.njavan.com/tags/%d9%83%d9%88%d8%af%d9%83.html) ، و در صورت نبودن آنان ، بر عهده قيم تعيين شده از سوى پدر (http://www.njavan.com/tags/%d9%be%d8%af%d8%b1.html) و يا جد پدر (http://www.njavan.com/tags/%d9%be%d8%af%d8%b1.html)ى است . و قيم كسى است كه يكى از پدر (http://www.njavan.com/tags/%d9%be%d8%af%d8%b1.html) و يا جد پدر (http://www.njavan.com/tags/%d9%be%d8%af%d8%b1.html)ى كودك (http://www.njavan.com/tags/%d9%83%d9%88%d8%af%d9%83.html) وصيت كند كه آن كس ناظر بر امور كودك (http://www.njavan.com/tags/%d9%83%d9%88%d8%af%d9%83.html) باشد. و در صورت نبودن قيم ، حاكم شرع ، و در صورت نبودن حاكم شرع ، افراد با ايمانى كه بنابر احتياط داراى عدالت هستند بر كودك (http://www.njavan.com/tags/%d9%83%d9%88%d8%af%d9%83.html) ولايت دارند، پس مادر و جد مادرى و برادر تا چه رسد به ساير نزديكان ، بر كودك (http://www.njavan.com/tags/%d9%83%d9%88%d8%af%d9%83.html) ولايت ندارند.4. فروختن زمينهاى بچه در صورت نياز و به مقتضاى مصلحت ، براى ولى او جايز است . پس چنانچه فروشنده ، پدر (http://www.njavan.com/tags/%d9%be%d8%af%d8%b1.html) و جد بچه باشد، براى حاكم جايز است كه آن معامله را تثبيت كند، اگر چه براى خود حاكم ثابت نباشد كه اين معامله طبق مصلحت بوده است .

[ساناز فرهیدوش]

مضاربه با مال كودك (http://www.njavan.com/tags/%d9%83%d9%88%d8%af%d9%83.html) و سرمايه گذارى با آن به شرطى كه عامل و طرف مضاربه شخصى ثقه و امين باشد، براى ولى جايز است . پس اگر ولى ، مال كودك (http://www.njavan.com/tags/%d9%83%d9%88%d8%af%d9%83.html) را به غير چنين شخص بدهد [و تلف شود] ضامن خواهد بود.6. ولى بايد با ميانه روى - نه زياده روى و سختگيرى - براى بچه هزينه كند. و بايد عادت بچه و نظاير او را در نظر بگيرد. از اين رو بايد خوراك و پوشاكى كه مناسب با شاءن بچه است ، براى او فراهم كند.7. براى ولى يتيم جايز است به طور جداگانه خوراك و پوشاك او را از مالش ‍ بدهد.و جايز است او را با خانواده خودش در نظر بگيرد و مانند يكى از آنان بشمرد.پس مصارف خوردنى و آشاميدنى را سرانه تقسيم مى كند و مصارف پوشيدنى را جداگانه به شمار مى آورد، و همچنين است براى يتيمانى كه متعددند.بنابراين براى متولى جايز است هزينه آنان را جداگانه و يا با مخلوط كردن مصارف خوردنى و آشاميدنى - نه پوشيدنى - در نظر بگيرد
منبع : تبیان زنجان