معرفی مناطق حافظت شده ایران

[RAHA.G]

مناطق حفاظت شده ایران

مناطق حفاظت شده به محدوده اي از عرصه هاي منابع طبيعي اتلاق می شود كه به لحاظ ضرورت حفظ و تكثير نسل جانوران و احياء آن ضمن رعايت حقوق و بهره برداري، جوامع محلي ايجاد گرديده اند.




منطقه حفاظت شده البرز مركزي

اين منطقه درمجاورت و شمال تهران بزرگ بين استانهاي مازندران و تهران و در محدوده شهرستانهاي تهران ,شميرانات كرج ,چالوس ,نوشهر ونور و بين 51 تا 36/51 طول شرقي و 45/35 تا 35/36 عرض شمالي واقع شده است. مساحت آن 410790 هكتار مي باشد.




منطقه حفاظت شده ارژن

منطقه حفاظت شده ارژن در استان فارس، بين 30/29 عرض شمالي و 52 طول شرقي، واقع شده و مساحت آن 59 هزار و 784 هكتار است.
پوشش گياهي: ني، جگن، بوريا، كوشيا، ‌درختان بلوط، ‌بادام،‌ زالزالك، داغداغان
پستانداران: گربه وحشي، گرگ
پرندگان: اردك سرسبز، ‌خوتكا، نوك پهن، ‌آنقوت، ‌گيلار، ‌فيلوش، ‌چنگر، يلوه آبي، ‌حواصيل،‌ اگرتها، ‌اكراس، ‌اكراس سياه، ‌طاووسك، ‌پليكان خاكستري ،‌ اردك مرمري، اردك سرسفيد، ‌عقاب شاهي، ‌اردك سرسفيد،‌ فلامينگو، د‌رنا، كفچه نوك، كاكايي سرسياه اين منطقه كه بعنوان ذخيره گاه زيستكره از سوى يونسكو انتخاب شده در 60 كيلومترى غرب شيراز قرار گرفته و 52800 هكتار مساحت دارد. اين منطقه شامل دشت وسيع ارژن و تالاب بين المللى پريشان است.
گونه هاى غالب گياهى منطقه را نى، جگن، بلوط و بادام تشكيل ميدهد و گونه هاى مهم جانورى آن شامل پرندگان آبزى و كنار آبزى از جمله پليكان پا خاكسترى، اردك سر سفيد و عقاب شاهى است. تعدادى گوزن زرد ايرانى نيز به اين منطقه آورده شده اند. اين منطقه به دليل آنكه زيستگاه مناسبى براى زمستان گذرانى و زادآورى بسيارى از پرندگان است داراى اهميت بين المللى است. اين منطقه را زيستگاه شير ايرانى، كه منقرض شده است، ميدانند.





http://www.irandeserts.com/content/.htm

[RAHA.G]

منطقه حفاظت شده اشترانكوه


منطقه حفاظت شده اشترانكوه در استان لرستان 28/33 تا 12/33 عرض شمالي و 25/49 تا 58/48 طول شرقي واقع شده است. مساحت آن 98250 هكتار مي باشد.

پوشش گياهي: گون, درمنه, چوبك , آويشن و كلاه مير حسن .

پستانداران: كل و بز , قوچ و ميش , خرس قهوه اي ,‌پلنگ ,‌ گربه جنگلي ,گرگ,‌شغال و روباه.

http://www.njavan.com/../dddssss_files/c-10.gif

سفر به درياچه گهر و ديدن زيباييهاي منطقه اشترانكوه كه اين درياچه را در خود محصور كرده است، اين روزها آرزوي بسياري از گردشگراني است كه مناطق سردسير كشور را براي گشت و گذار و لذت بردن از زيباييهاي طبيعت انتخاب مي‌كنند.


زيبايي خيره كننده و چشم اندازهاي بديع درياچه سبب شده تا هر ساله با وجود سختي راه، انبوهي از مردم لرستان، استانهاي اطراف و ديگر نقاط كشور، با پاي پياده يا سواره به ديدن درياچه و زيبايي‌هاي آن بروند و چند روزي از اوقات فراغت خود را در آنجا سپري كنند.


شتر کوه و يا اشترانکوه نيز كه چشم‌انداز درياچه را تشكيل مي‌دهد و از عجايب طبيعي ايران و يكي از ذخاير طبيعي ارزشمند جهان به شمار مي‌آيد، تابستانهاي زيبا و خنكي را در خاطره گردشگران به جا مي‌گذارد.


اين رشته کوه بسيار زيبا در حدود سال 1340 جزء منطقه تحت حفاظت کشور از لحاظ گونه‌هاي جانوري و گياهي قرار گرفت و در سال 1348 جزء محيط زيست جهاني انتخاب شد.


رشته کوه زيبا و منحصر به فرد اشترانكوه از هشت کوه و قله بسيار مرتفع در کنار هم تشکيل شده است که به واسطه بلندي بسيار زياد و در رديف هم به مانند کوهاني از شترهاي به هم پيوسته هستند، لذا به اشترانکوه معروف شده‌اند.


درياچه گهر، اين درياچه زيبا نيز در پاي قله سن بُران و گل گل در ارتفاعات شمال روستاي طيان شهرستان درود واقع شده است.


در اثر ذوب شدن برفها در اين دو قله و سرازير شدن رود در محلي به همين نام (گهر) درِياچه‌اي به زيبايي آسمان و زلالي اشک چشم و به مساحت چند صد هکتار و عمق متوسط 20 متر تشکيل مي‌شود.


درياچه گهر شامل دو درياچه است، گهر پايين و گهر بالا که يکي از يکي زيباتراست.در اطراف درياچه گهر درختان بيد روئيده و زيبايي بسيار زيادي به آن منطقه بخشيده اند.


منطقه گهر محل بسيار مناسبي براي تفريح و آسايش است و ماهي گيري در گهر آروزي هر توريست و گردشگر است.


هنگام استراحت در آن مکان موج زدن آب بسيار زلال، نسيم سرد و ديدن قله‌هاي پر برف سن بران و گل گل و دوري از قيل و قال شهر، خاطره زيباي مسافران را چندبرابر مي‌كند.


راز زيبايي و بکر بودن طبيعت گهر در اين است که اين منطقه فاقد جاده ماشين رو است.طول درياچه اصلي گهر را 5/1 كيلومتر و عرض متوسط آن را 600 متر برآورد كرده اند. حداكثر عمق درياچه 28 متر و مساحت آن در حدود 100 هكتار است.


درياچه گهر مانند آبگيري است كه از چشمه‌ها، آبشارها و سرابهاي اشترانكوه پر شده و آب آن در تابستان و زمستان ثابت است. بيشتر سطح درياچه گهر در زمستان يخ مي بندد.


انواع بوته‌ها، درختان تنومند بيد، گياهان و گلهاي زيباي پيراموني، اطراف درياچه را به صورت يك پارك طبيعي شگفت انگيز در آورده است.


از گونه‌هاي جانوري اين منطقه مي‌توان به خرس قهوه‌اي، روباه، کفتار، گراز، گرگ خاکستري، بز کوهي، قوچ کوهي و از پرندگان نيز مي‌توان به عقاب، کبک، جغد، اردک، شاهين و ... اشاره كرد که همگي تحت حفاظت اداره كل حفاظت محيط زيست استان لرستان هستند.


در اشترانکوه پسته کوهي به فراواني يافت مي‌شود و پوشش گياهي متنوع آن اعم از گون، ريواس و استپها در شيب ملايم بعضي نقاط و گلهاي طبيعي و خودرو محل مناسبي براي جانوران ساکن در اشترانکوه است که در آن زاد و ولد کرده و از آنان تغذيه مي‌کنند.

[RAHA.G]

منطقه حفاظت شده باشگل


منطقه حفاظت شده باشگل در استان قزوين بين14/36 الي 3/36 عرض شمالي و 28/49 الي 43/49 طول شرقي واقع شده است. مساحت آن 25190 هكتار مي باشد.

پوشش گياهي: بروموس ها و گونها ,‌بومادران ,‌ كلاه ميرحسن و‌شيرين بيان .

پستانداران: گرگ,روباه معمولي,شغال, گراز, خرگوش و آهو.

پرندگان : كبك ,تيهو,‌ كوكر,‌ جغد و‌ بلدرچين .

http://www.njavan.com/../dddssss_files/c-10.gif
منطقه حفاظت شده باشگل - سيده سميه موسوي فرد

منطقه حفاظت شده باشگل با مساحت ۲۵ هزار و ۱۲۵ هكتار بخشي از حوزه استحفاظي شهرستان تاكستان است كه نام آن از روستاي متروكه باشگل كه در مركز منطقه قرارداد، گرفته شده است. با توجه به اهميت زيستگاهي و جمعيت هاي حيات وحش موجود در اين ناحيه، اين منطقه از سال ۱۳۷۵ به عنوان منطقه حفاظت شده به فهرست مناطق چهارگانه سازمان حفاظت محيط زيست كشور اضافه شد. براي دسترسي به اين ناحيه، شبكه اي از راه هاي ارتباطي در منطقه وجود دارد كه به يكديگر متصل بوده و با ساير راه هاي موجود در ناحيه در ارتباط اند. پوشش گياهي منطقه باشگل از نوع فلور ايراني- توراني و شامل گونه هاي مختلف بويژه گونه هايي از خانواده گون، گرامينه، كمپوزيته وگونه هاي اسپرس، گل گندم، بومادران، خارشتر، ورك، شيرين بيان، و... است. همچنين درختچه و بوته هايي از انواع بنه و بادام كوهي نيز در منطقه ديده مي شود. باشگل فاقد هرگونه رودخانه دائمي پرآب است. با اين وجود، در محدوده منطقه، چشمه هاي دائمي كه در تمام فصول سال آب دارند وجود دارد كه از معروفترين آنها چشمه باشگل، بانچال و نيكچه را مي توان نام برد. هرچند كه محدوديتي از نظر آب براي وحوش منطقه ديده نمي شود، با اين حال استقرار آنها در اين منطقه در فصول پرآب به حداكثر مي رسد و ساخت چند آبشخور توسط اداره كل حفاظت محيط زيست قزوين در اين زيستگاه نيز شرايط ويژه اي را براي افزايش حيات وحش و تنوع گونه اي موجود در آن به همراه داشته است.
حيات وحش باشگل
منطقه زيبا و ديدني باشگل با توجه به موقعيت خاصي كه دارد داراي زيستگاه هاي متفاوتي است. قسمت هاي جنوبي آن دشتي و زيستگاه آهو است و بقيه نقاط منطقه تپه ماهوري است و از جمله زيستگاه هاي برجسته قوچ و ميش در كشور كه بلندترين قله آن ۲ هزار متر از سطح دريا ارتفاع دارد. همچنين خالي از سكنه بودن تعداد زيادي از روستاهاي داخل منطقه نيز امنيت بيش تري براي حيات وحش به وجود آورده است. علاوه بر آهو و گوسفند وحشي، گرگ، روباه قرمز، شغال، گراز، خرگوش، تشي، زرده بر، سمور سنگي معمولي هم در اين منطقه زندگي مي كنند. گوسفند وحشي منطقه باشگل حاصل اختلاط دو نژاد البرز مركزي و گوسفند وحشي است كه مهاجرت منطقه اي داشته اند و در فصل گرما از منطقه خارج شده، به ارتفاعات فيله ورين، مغول آباد تا خراسانلو در استان زنجان، كه در قسمت غربي منطقه باشگل قرار دارد، مهاجرت مي كنند و در زمستان ها به اين منطقه باز مي گردند. اخيراً محدوده پراكنش آنها در تابستان در قالب يك منطقه ممنوعه به نام خراسانلو تحت حفاظت قرار گرفته و امنيت زيستگاه هاي تابستاني آنها فراهم شده است. فصل زايمان ميش ها در اين مكان از اوايل خرداد آغاز و تا پايان خرداد ادامه دارد. پرندگان منطقه را نيز انواع پرندگان خاص مناطق دشتي و كوهستاني تشكيل مي دهند. اگرچه تنوع گونه هاي پرندگان در اين منطقه نسبتاً كم است، ولي گونه هاي باارزشي مانند پرندگان شكاري و پرندگان قابل شكار به صورت مهاجر يا بومي ديده مي شود. وجود منابع غذايي فراوان و زيستگاه هاي مناسب براي انواع پرندگان شكاري، باعث شده تا هر ساله علاوه بر پرندگان بومي، تعداد زيادي از انواع پرندگان شكاري نيز از اواخر خرداد ماه به اين منطقه هجوم آورند.

[RAHA.G]

 منطقه حفاظت شده بافق


منطقه حفاظت شده بافق در استان يزد بين45/31 الي 12/31 عرض شمالي و 40/55 الي 50/55 طول شرقي واقع شده است. مساحت آن 88527 هكتار مي باشد.

پوشش گياهي: سرو كوهي,‌ كلاه ميرحسن,‌ بادام كوهي,‌بنه ,‌قيچ,‌تاغ و چوبك .

پستانداران: كل و بز,‌ قوچ وميش,‌آهو,‌ جبير, ‌یوزپلنگ, گرگ و شغال

پرندگان : هوبره ,‌زاغ بور,‌ دليجه, سارگپه و تيهو.

خزندگان : كورمار و مارجعفري.

[RAHA.G]

منطقه حفاظت شده باهوكلات (گاندو)، بلوچستان

اين منطقه در منتهى‌اليه گوشه جنوب شرقى کشور، در طول مرز ايران و پاکستان قرار دارد. اين منطقه از کوه‌هاى کم آب و بيابانى تشکيل شده که تا رودخانه سرباز در بلوچستان گسترده شده است. منطقه مزبور، مأمن تمساح تالابى و منحصر به فرد ايرانى است که در آبگيرهاى کم عمق مسير رودخانه زندگى مى‌کند. اين حيوان در مواقع خشکى تا چند متر در زير آبگيرها نقب زده و در داخل آنها زندگى مى‌کند. اگر اقدامات به موقع حفاظتى سازمان محيط زيست و نظارت بر صيد نبود؛ نسل اين تمساح‌ها تاکنون از بين رفته بود. همچنين شرايط خاص اکوسيستم رودخانه‌اى اين منطقه امکانات زندگى نوعى ماهى عجيب به نام ماهى گِل خور با نام علمى Perio phthalinuse فراهم آورده است که قادر به زيست در آب‌هاى کم عمق و بستر گِلى رودخانه‌هاست.

اقدامات حفاظتى سازمان حفاظت محيط زيست در مورد نواحى پيرامون باهوکلات به منظور حفظ بخش نمونه‌اى از گياهان بلوچى (که تا حدودى بيابانى - سندى است) و نيز جاندارانى که با اقليم و گياهان مزبور ارتباط زيستى دارند، ‌ ضرورى است. اين جانداران عبارت‌اند : جبير، سنجاب نخلى شمالى، راسوى خاکستر هندى، هوبره، دراج، سوسمار و نيز بسيارى از انواع پرندگان که خاص شبه قاره هند مى‌باشد.
خط ساحلى درياى عمان که مرز جنوبى اين منطقه را تشکيل مى‌دهد، ناحيه قشلاقى پرندگان آبزى است و نيز، محل مهمى براى تخم‌‌گذارى لاک‌پشت سبزدريايى به شمار مى‌آيد.
مقاله 2
این منطقه نام خود را از کوه گنو گرفته است که در داخل منطقه واقع شده است و بعد از کوه فارغان دومین کوه بلند شهرستان بندرعباس است . منطقه حفاظت شده گنو در شمال غربی و در فاصله 30 کیلومتری شهر بندرعباس قرار گرفته و جاده اصلی بندرعباس به سیرجان طول 35 کیلومتر انجام می گیرد. مسیر دسترسی به قله کوه گنو از راه مالرو کوهستانی دزک به بندر آگاه می باشد که البته یالهای غربی دارای شیب ملایمتری هستند و امکان دسترسی پیاده به قله کوه را فراهم می سازند.این منطقه از نظر منابع کمبودی ندارد. به ویژه چشمه های موجود در منطقه اغلب در تمام فصول قادرند آب مورد نیاز حیات وحش کویر را تامین کنند.یکی از مهمترین منابع آبی این منطقه چشمه های آب گرم گنو می باشد که از نظر خواص دارویی کانونهای شناخته شده ای هستند و از دیرباز مورد استفاده اهالی و مسافرین قرار گرفته اند.
تنوع پوشش گیاهی : این منطقه از دامنه تا قله کوه مشتمل بر انواع درختان گرمسیری ، استیپ کوهپایه های و گونه های گیاهی نواحی سردسیری است . اغلب دره های آن پوشیده از درختان و درخچه ها است . دشتها با ارتفاعات میانی آن عرصه گونه هایی چون آکاسیا، کنار، کهور و استبرق است و از ارتفاعات میانی تا قله کوهها جایگاه درختانی چون بنه و بادام می باشد. این منطقه دارای تنوع قابل توجهی از حیات وحش کویر دشتزی و کوهزی است . جبیر، قوچ ، میش ، بز، پازن ، گرگ و کفتار از پستانداران مهم آن به شمار می روند و کرکس ، دال سیاه ، هما ، قرقی ، تیهو ، کبک و جیرفتی از پرندگان قابل ذکر منطقه هستند.

[RAHA.G]

 منطقه حفاظت شده بزمان، ايرانشهر


اين منطقه به وسعت ۶۸۸‚۳۲۴ هکتار، منطقهٔ کوهستانى بزمان، تپه‌ماهورها و دشت‌هاى اطراف اين کوه را در بر مى‌‌گيرد. اين منطقه داراى کوهى نسبتاً مرتفع (۳۴۹۷ متر) با دره‌هاى آب شيرين و پوشش گياهى نسبتاً مناسب است. جوامع گياهى مشرف بر دامنه‌ها خرزهره، داز، قيچ، درمنه و انواع گَوَن است. حيوانات وحشى که در اين منطقه زندگى مى‌کنند عبارتند از : کبک، کبک چيل، تيهو، دراج، خرگوش، کل، بز، قوچ، ميش.

علاوه بر گونه‌هاى مختلف وحوش فوق‌الذکر، نوعى خرس سياه آسيايى که کوچکتر از خرس قهوه‌اى است در سيستان و بلوچستان زندگى مى‌کند. دهانه غارهايى که به احتمال زياد مى‌توان وجود خرس را در آنها حدس زد اکثراً حدود ۷۰ سانتى‌متر است که خود خرس سياه نيز به زحمت مى‌تواند داخل آن شود، ‌ به همين دليل دسترسى انسان به حيوان و عبور آن از اين گونه غارها، کار ساده‌اى نيست. کوه‌هاى سياه بزمان، بيرک‌، تفتان، سراوان، اطراف خاش، کارواندر، اسفندک و تپه‌ماهورهاى اطراف رود ماشکيل از جمله زيستگاه‌هاى اصلى اين گونه خرس به شمار مى‌آيد. پوشش گياهى اين مناطق زيستگاه مناسبى را براى گونهٔ در معرض انقراض و با ارزش خرس سياه در اين ارتفاعات فراهم آورده است. پوشش گياهى غالب زيستگاه‌هاى خرس در اين منطقه شامل : ارجن، کهور، کنار، داز، خرما، زرشک، زارچ، زالزالک، گز، توسکا، زيتون وحشى، انواع گون و درمنه، اورس، بيد، تنگرس و نسترن وحشى مى‌باشد که ميوهٔ بيشتر اين درختان، غذاى عمده خرس‌هاى سياه را تشکيل مى‌دهد. خرس‌ها به خرما و داز علاقه‌اى وافر دارند.
پرنده زيبايى به نام مينا با رنگ‌هاى سبز، آبى و سبزقبا نيز در بلوچستان به وفور يافت مى‌شود. اين پرنده به اندازه سار معمولى است و به سهولت اهلى مى‌شود و بعضى از کلمات را مانند طوطى ادا مى‌کند.

[RAHA.G]

 منطقهٔ شكار ممنوع بصيران، آباده




اين منطقه در چهار کيلومترى جنوب آباده قرار دارد و منطقه‌اى گسترده است که به خاطر گونه‌هاى نادر گياهى و جانورى مورد حفاظت قرار گرفته است. اين منطقه يکى از ارزشمندترين زيستگاه‌هاى حيات‌وحش کشور و استان است.

[RAHA.G]

 منطقه حفاظت شده بيجار

منطقه حفاظت شده بيجار دراستان كردستان و در موقعيت 36 تا 73/36 عرض شمالي و 25/47 تا 53/47 طول شرقي واقع شده است. مساحت آن 31612 هكتار مي باشد.
پوشش گياهي: درختچه بادام كوهي ,‌گون , درمنه ,‌ آويشن ,‌بابونه ,‌بومادران و‌كاكوتي.
پستانداران: قوچ و ميش ارمني , رودك ,‌ خارپشت و جرد ايراني .
http://www.njavan.com/../dddssss_files/c-10.gif منطقه حفاظت شده بيجار - فرمانداری بیجار منطقه حفاظت شده بیجار در شمال بیجار و جنوب شرقی شهرستان تكاب قرار گرفته است . رودخانه قزل اوزن حد جنوبی منطقه را طی می كند . در شمال منطقه رودخانه قم چقا جریان دارد . این منطقه به لحاظ جغرافیایی در طول 51'.4E وْ 47 تا.25'.8E ْ47 و.12'.9N ْ36 تا.59'.5N ْ35 قرار گرفته است .

وضعیت توپوگرافی
تقریبا نیمی از منطقه را اراضی با شیب كمتر از 12% تشكیل می دهد و بقیه منطقه اغلب به صورت تپه ماهوری می باشد و ارتفاع حداقل و حداكثر منطقه به ترتیب 1533 و 2187 متر می باشد .

زمین شناسی منطقه
منطقه از نظر زون های زمین شناسی ایران در زون البرز و زیر زون البرز – آذربایجان قرار دارد . از نظر زمین ساخت ، محدوده در بین دو گسل اصلی تبریز در شرق و ارومیه یا (زرینه رود) در غرب واقع است كه در نتیجه تعدادی از شاخه های این دو گسل در محدوده گسترش دارند . تعدادی تاقدیس نیز در محدوده منطقه وجود دارد . از نظر زمین لرزه خیزی محدوده بیجار در منطقه ای با خطر نسبی متوسط قرار گرفته است كه برای توسعه پارك ها و زیستگاه ها در ان منطقه مشكل خاصی وجود نخواهد داشت

اقلیم منطقه این منطقه دارای آب و هوایی نیمه خشك است . به علت ارتفاع زیاد منطقه نسبت به سایر مناطق استان ، اختلاف درجه حرارت سردترین روز سال با گرم ترین روز سال به 79 درجه سانتی گراد می رسد . حداقل دما در منطقه مربوط به بهمن ماه با 38 درجه سانتی گراد زیر صفر و حداكثر آن مربوط به ماه های تیر و مرداد با 41 درجه سانتی گراد بالای صفر بوده است .
متوسط بارش سالیانه منطقه 9/439 میلی متر است .
طول مدت ماه های خشك منطقه به 4 ماه می رسد و تعداد روزهای یخبندان منطقه 16 روز می باشد .

دره های مهم منطقه
دره كمتاران – قزل اوزن – سید شهاب – حاج زاغه سی – وال و قم چقا .

منابع آب منطقه منابع آب منطقه را می توان به دو دسته رودخانه و چشمه تقسیم بندی نمود .
الف ) رودخانه ها
رودخانه قزل اوزن
این رودخانه كه یكی از پر آب ترین رودخانه های استان می باشد در امتداد مرز جنوبی منطقه جریان دارد . آب این رودخانه از ارتفاعات چهل چشمه و منطقه سارال دیواندره سرچشمه می گیرد .
رودخانه قم چقا
این رودخانه در حد شمالی منطقه جریان داشته و به لحاظ نقش و اهمیت در منطقه همتراز با رودخانه قزل اوزن می باشد . این رودخانه از غرب به شرق جریان داشته و با بستری سنگلاخی یا سنگریزه ای از ارتفاعات زرنیخ و قره گل سرچشمه گرفته و پس از عبور از منطقه حفاظت شده و روستای بزرگ قم چقا در محلی به نام ولی بیك و خرابه چول ارخ به رودخانه گورانی تغییر نام داده كه پس از عبور از قریه حیران تلو در قریه گل قشلاق به قزل اوزن می پیوندد .
ب ) چشمه ها منطقه
مهم ترین چشمه های واقع در منطقه كه در فصل تابستان و. پاییز برای حیات وحش منطقه دارای اهمیت حیاتی هستند به شرح ذیل می باشند :
چشمه حاج زاغه سی : واقع در ارتفاعات سلیم كش .
چشمه «كله شیر» : واقع در تپه ماهور های شمال غرب روستای صلوات آباد .
چشمه سید شهاب : واقع در دره های كوه سلیم (واقع در منطقه امن) .
چشمه قره بلاغ : واقع در بالا دست جنوب روستای قره بلاغ در دامنه شمالی كوه سلیم .
چشمه گچی بابا : واقع در دربند روستای متروكه گچی بابا .
چشمه میه رژگه : واقع در دره میه رژگه در شمال روستای صلوات آباد .
چشمه قاچاق : واقع در شمال روستای حسین آباد زردكمر .
چشمه تپه شرف خان : واقع در دره شرف خان .
چشمه كانی شفا : واقع در حاشیه روستای متروكه اوغلان میر احمد .
چشمه كانی چایگ : واقع در شمال روستای آق داغ .
چشمه دره آسیابان :‌واقع در دربند روستای قم چقا .
چشمه جوكوب : واقع در شرق روستای صلوات اباد .
چشمه بن مرسی : حاشیه جنوبی منطقه امن سلیم . پوشش گیاهی منطقه حفاظت شده بیجار
1- تیپ مرتعی Astragals-Thymus
2- تیپ مرتعی Astraglus-Festuca
3- تیپ مرتعی Astraglus-artemisia
4- تیپ مرتعی Bromus-Astraglus
همچنین در این منطقه به صورت پراكنده پوشش های درختچه ای نظیر بادام – آلوچه وحشی – دافنه و سراسوس نیز مشاهده می گردد .

حیات وحش کویر منطقه حفاظت شده
حیات وحش کویر عمده منطقه حفاظت شده بیجار را می توان به گروههای زیر تقسیم نمود :
1- پستانداران
2- خزندگان
3- پرندگان
4- آبزیان
پستانداران منطقه
تاكنون در منطقه حفاظت شده بجار 19 گونه و 17 جنس در 10 خانواده شناسایی شده اند كه به نظر می رسد تعداد پستانداران منطقه بیشتر از این باشد . بارزترین گونه منطقه قوچ و میش ارمنی می باشد كه جمعیت قابل ملاحظه ای از آن در منطقه زیست می نماید . از دیگر گونه های شاخص منطقه م توان به گراز ، گرگ ، روباه ، كفتار و ... اشاره نمود .

پرندگان منطقه
جمعیت زیادی از خانواده های مختلف پرندگان در منطقه حفاظت شده بیجار زیست می نمایند كه متاسفانه تاكنون مطالعه جامعی در این خصوص انجام نشده است اما بر اساس اطلاعات موجود مربوط به مشاهدات پراكنده كارشناسان استان تاكنون 85 گونه متعلق به 22 خانواده در ان منطقه شناسایی شده اند . از پرندگان شاخص منطقه می توان از عقاب طلایی ، لیل ، پالابان ،‌شاهین ، كبك چیل ، باقرقره و ... نام برد .

آبزیان منطقه
در منطقه حفاظت شده بیجار دو رودخانه قزل اوزن و قم چقا محل مناسبی برای زیست ، تخم ریزی و تغذیه آبزیان به خصوص ماهیان به شمار می روند .
مهم ترین گونه های آبزی مشاهده شده در منطقه عبارتند از :
1- سیاه ماهی معمولی
2- سیاه ماهی خالدار
3- عروس ماهی
4- سس ماهی كلفت لب
5- سس ماهی معمولی
6- ماهی اسپله
7- ماهی كولی
8- لاك پشت آبی
9- مار آبی
10- خرچنگ گر
قابل ذكر می باشد تاكنون مطالعه جامعی در خصوص خزندگان و دو زیستان منطقه انجام نشده است .

وضعیت حفاظت در منطقه حفاظت شده
منطقه حفاظت شده به لحاظ تشكیلات اجرایی برای حفاظت دارای سه پاسگاه زیست محیطی شامل یك واحد سر محیط بانی در روستای صلوات آباد و دو واحد محیط بانی در روستای چشمه سنگین و قم چقا می باشد كه مامورین اجرایی به طور شبانه روزی در این پاسگاه ها مستقر بوده و منطقه را با استفاده از چند دستگاه موتور سیكلت و خودرو مداوما مورد كنترل قرار می دهند .

[RAHA.G]

منطقه حفاظت شده آق داغ، اردبیل


موقعیت جغرافیایی منطقه:

اين منطقه در جنوب شرقي شهرستان خلخال (در جنوب استان)واقع شده است . و از طريق جاده ارتباطي ، حدود 34 كيلومتر از شهر خلخال و 5 كيلومتر از جاده خلخال – هشتجين فاصله دارد . در مختصات جغرافيايي ´35º 37 تا ´04º 37 عرض شمالي و ´5º 48 تا ´20 º48 طول شرقي قرار دارد و وسـعت آن حدود 64 هزار هكتار از كوهستان آق داغ را در بر مي گيرد . دامنه ارتفاع منطقه از600 متر در ساحل رودخانه قزل اوزن و 3322 متر در قله كوهستان آق داغ ، متغيراست و از اين رواين منطقه از سه نوع آب و هواي گرم معتدل و سرد برخوردار مي باشد . قسمت جنوبي منطقه به علت گودي و محصور بودن در ميان كوهها (بارش اوروگرافيك در قسمت گيلان و ايجاد باد فون در قسمت اردبيل) ، داراي هواي بسيار گرم بوده و رستني هاي گياهي آن از نوع گرمسيري مي باشد . با افزايش ارتفاع به سمت شمال ، هوا ييلاقي و سردسير مي شود و در قله آق داغ به عنوان بلندترين نقطه منطقه ، هوا حالت سردسيري بخود گرفته و داراي زمستان هاي بسيار سرد و برف دائمي مي باشد.
تاریخچه حفاظت منطقه:
اين محدوده در سال 1378 با عنوان منطقه شكار ممنوع آق داغ به تصويب رسيد و در سال 1379 محدوده اي با مساحت 4322 هكتار در جنوب منطقه شكار ممنوع مذكور با عنوان منطقه حفاظت شده جنگلي تحت مديريت اداره كل حفاظت محيط زيست قرار گرفت.
اكوسيستم كوهستاني آق داغ:
از سه نوع اقليم هيركاني، ايراني و توراني و مديترانه اي تشكيل شده است .(وسعت اين منطقه در حدود 65000 هكتار مي باشد كه منطقه شكار ممنوع بوده و دو منطقه آق داغ به وسعت 6500 هكتار و در بند قزل اوزن 9000 هكتار به دليل وضعيت طبيعي و زيستي و دارا بودن غارهاي طبيعي و پناهگاه حيات وحش زيستگاه و مامن مناسب براي انواع گونه هاي جانوري به صورت منطقه حفاظت شده و امن اعلام گردیده است.
پوشش گياهي منطقه :

به طور كلي عوامل آب و هوايي ، توپوگرافي و خاك در تشكيل گونه هاي گياهي متراكم و متنوع نقش اساسي دارند . به طور كلي در گستره اين منطقه سه تيپ مراتع ييلاقي ، مراتع قشلاقي و جنگلي را مي توان يافت . در منطقه آق داغ گونه هاي گياهي به شرح ذيل ديده مي شوند : گونه هاي درختي و درختچه اي : شيرخشت ، قره آغاج ، قره ميخ ، قره تيكان ، چالي ، چاکلانقوش ، آلوچه ، ارس ، عناب ، ازگيل ، چبتنه ، بيد ، دوشان آلماسي ، گز ، قيچ ، گلابي ، ككم ، مو ، خيار ، سنجد ، شيلان ، آلي ، زرشك ، سياه كوتي ، يميشان ، سياه تلو ، سياه وليك ، بلوط ، داغداغان ، آردوج ، زبان گنجشك . گونه هاي مرتعي : چجم ، شبدر ، خشخاش ، علف پشمكي ، يملك ، سيركوهي ، شيرسگ ، گاو زبان ، زرد پياز ، انواع يونجه ، فستوك گوسفندي ، آويشن ، انواع گون ، درمنه ، كلاه ميرحسين ، چوبك ، گزنه ، چاودار ، سبزواش ، جو ، علف گندمي ، پنجك ، دانه قناري ، پونه ، تره تيزك ، كاكوتي ، خاكشير ، اسپرس ، تشكر ، ميخك ، بومادران ، بابونه ، جارو ، بولاق اوتي ، شاطرا ، اسپند ، دم روباهي ، يولاف -

حيات وحش منطقه :

منطقه شكار ممنوع آق داغ بدلیل فاصله زیاد از کانون شهری و کوهستانی بودن آن تراکم آبادی کم بوده واین خود دلیل کاهش فعالیت انسانی و منطقه امن برای وحوش گردیده است.این منطقه داراي اكوسيستمي كوهستاني با وسعت زياد و آب و هواي متنوع و وجود عوارض طبيعي زياد باعث تنوع جانوري و زيستي مناسبي مي باشد .

گونه هاي مهم حيات وحش اين منطقه عبارتند از :

پلنگ ، كل و بز ، پازن ، انواع سمور (جنگلي ، سنگي ، آبي) ، تشي ، رودك ، سياه گوش ، جوجه تيغي ، گرگ ، روباه معمولي ، راسو ، گراز شغال ، گربه جنگلي ، خرگوش

از مهمترين گونه هاي پرندگان بومي منطقه نيز مي توان به موارد ذيل اشاره نمود :

عقاب طلايي ، عقاب جنگلي ، طرلان ، پيغو ، قرقي ، كركس ، دال سياه ، بحري ، ليل ، دليجه ، دليجه كوچك ، جغد جنگلي و كوچك ، سبزقبا ، زنبورخوار ، داركوب ، هدهد ، انواع چلچله ، انواع چكاوك ، پرستو ، بلدرچين ، كبك معمولي ، كبك چيل ، كبك دري ، سنقر گندم زار و انواع زاغ .

از خزندگان شاخص منطقه مي توان به:

مارها (زنگي ، آتشي ، افعي ، گرزه مار ، يله مار ، مار پلنگي) ، سوسمارها و مارمولك ها و لاك پشت ها و بويژه لاك پشت مهميزدار اشاره نمود

[RAHA.G]

منطقه حفاظت شده اساس، مازندران

منطقه حفاظت شده اساس با مساحت 2997 هکتار از سال 1380 تحت حفاظت قرار گرفت . اساس منطقه ای است کوهستانی با دره های متعدد ، پر آب و پوشش جنگلی با ارزش هیرکانی واقع در استان مازندران .
دامنه ارتفاعی 540 تا 1650 متر دما و بارندگی متوسط سالانه 14 درجه سانتیگراد و 650 میلیمتر ، موجب تشکیل اقلیم نیمه مرطوب معتدل در منطقه شده اند . از گونه های درختی مهم منطقه می توان راش ، ممرز ، شمشاد ، ملچ ، توسکا ییلاقی ، پلت ، شیردار ، انجیلی ، آزاد ، سیاه تلو و کچف را نام برد . گونه های اصلی جانوری منطقه عبارتند از : شوکا ، مرال ، پلنگ ، روباه معمولی، شغال ، تشی، گراز، خرس قهوه ای ، کبک، تیهو ، کبک دری ، انواع پرندگان شکاری و افعی البرزی

[RAHA.G]

منطقه حفاظت شده سفیدکوه ، لرستان

منطقه حفاظت شده سفيدكوه در استان لرستان بين18/48 تا 43/47 عرض طول شرقي و 49/33 تا 29/33 عرض شرقي واقع شده است. مساحت آن 71477 هكتار مي باشد.
پوشش گياهي: بلوط ,‌ارژن,‌ كيكم ,‌انجير وحشي,‌ زالزالك ,‌آلبالوي وحشي,‌گلابي وحشي,‌ بنه ,‌ گون ,‌درمنه, چوبك و آويشن.
پستانداران: كل و بز,‌ قوچ و ميش ,‌خرس قهوه اي , پلنگ ,‌گراز و گرگ.


منطقه حفاظت شده سفيدكوه به وسعت 69500 هكتار در 67 كيلومتري شمال غربي خرم آباد واقع است. بخش اعظم اين منطقه را ارتفاعات تشكيل مي دهند كه بلندترين نقطه آن كوه كوربوري به ارتفاع 2854 متر و پست ترين نقطه آن داراي ارتفاع 1500 متر از سطح درياست.

طيف زيستي منطقه با تعيين درصد گونه هاي متعلق به هر يك از شكل هاي زيستي ترسيم شد. جايگاه اين منطقه حفاظت شده از نظر جغرافيايي گياهي ايران براساس داده هاي حاصل از پراكنش جغرافيايي گونه شناسايي شده و منابع موجود مورد بررسي قرار گرفت. از 148 گونه و زيرتقسيمات گونه اي منطقه، 1 گونه سرخس، 115 گونه دو لپه اي و 32 گونه تك لپه اي هستند. اين گونه ها به 47 تيره و 117 جنس تعلق دارند. مهمترين تيره هاي گياهي منطقه از نظر غناي گونه اي به ترتيب عبارتند از: Asteraceae، Liliaceae، Rosaceae و Poaceae. 98 گونه (2/66 درصد) فلور منطقه انحصاري ناحيه ايراني – توراني هستند كه از اين تعداد 17 گونه مختص ايران مي باشند و در ميان آنها پراكنش گونه هاي Alcea koelzii، Amygdalus elaegnifilia، Arum giganteum، Centaurea phlomoides، Dionysia gaubae، Pyrus glabra و Quercus brantii var.persica به رشته كوه هاي زاگرس محدود مي شود. در بين گياهان منطقه همي كريپتوفيت ها با 52 گونه (1/35 درصد)، ژئوفيت ها و تروفيت ها به ترتيب با 37 گونه (25 درصد) و 33 گونه (3/22درصد) فراوانترين شكل هاي زيستي محسوب مي شوند.

[RAHA.G]

منطقه حفاظت شده دز در استان خوزستان


منطقه حفاظت شده دز در استان خوزستان بين57/32 الي 36/31 عرض شمالي و 32/48 الي 10/48 طول شرقي واقع شده است. مساحت آن 17533 هكتار مي باشد.

پوشش گياهي: پده,گز, سريم, بنگله, علف مار و تمشك .

پستانداران: گوزن زرد, كفتار,‌ گرگ و گراز.
منطقه مورد نظر در سال 1346 منطقه حفاظت شده اعلام شده و در سال 1348 قسمتی از آن پارک وحش و در سال 1355 پناهگاه حیاط وحش دز معرفی گردید.این منطقه در 31 درجه و 35 دقیقه تا 32 درجه و 15 دقیقه عرض شمالی و 48 درجه و 21 دقیقه تا 48 درجه و 51 دقیقه شرقی واقع می باشد.مساحت منطقه حفاظت شده و پناهگاه حيات وحش دز بترتیب 17533 و 5301 هكتار می باشد.جنگل دز با طول حدود 150 كيلومتر از سردار آباد دزفول شروع و در امتداد رودخانه دز به طرف جنوب تا عنافچه نزديك اهواز امتداد دارد (در 20 كيلومتري شرق جاده ترانزيتي اهواز-شوش).سازندهای زمین شناسی که در اطراف منطقه دارای رخنمون می باشد عبارت است از آغاجاری، بخش لهبری و کنگلومرای بختیاری.رسوبات آبرفتی و خاکهای منطقه بیشتر شامل خاکهای قهوه ای، آبرفتی با بافت ریز، آبرفتی با بافت درشت و خاکهای شور قلیایی می باشد.

راههای دسترسی به منطقه
جاده آسفالته رانکین: این جاده که به شرکت کشت و صنعت کارون اختصاص دارد از میان پناهگاه حیات وحش دز جنب منطقه آب شیرین گذشته و پناهگاه حیات وحش دز را به دو قسمت تقسیم می کند.از 20 کیلومتری شرق جاده ترانزیتی اهواز-شوش می توان وارد منطقه شده همچنین جهت دسترسی به منطقه از راه آهن سراسری اهواز-تهران در دومین ایستگاه در نزدیکی اندیمشک به رودخانه و منطقه حفاظت شده دز نزدیک شده و از فاصله 1 کیلومتری آن گذر کرد.

معرفي گياهان منطقه :
درختان پده وگز كه به ترتيب اشكوب فوقاني يا چهارم واشكوب سوم را بخود اختصاص مي دهند. اشكوب دوم جنگل هاي دز را درختچه هاي سريم، جاز، تمشك، استبرق، كهورك و لگجي بوجود آورده واشكوب اول كه در واقع زمين كف منطقه را مي پوشاند از گياهان خانواده هاي يونجه وگرامينه وديگر گياهان علفي و يكساله تشكيل شده است.
معرفي جانوران منطقه :
جنگل كرخه زيستگاه اصلي جانوران زيادي در منطقه خوزستان مي باشد كه مهمترين آنها گوزن زرد است كه از گونه هاي نادر ايران و جهان به بشمار مي رود علاوه بر آن گونه هاي جانوري با ارزش نظير انواع پرندگان شامل بلبل خرما، ليكو، دراج و... در منطقه زندگي مي كنند از پستانداران با اهميت منطقه رودك عسل خوار، گربه جنگلي را مي توان نام برد.
آثار تاريخي – فرهنگي مذهبي :
معبد چغازنبيل در نزديكي منطقه، قديمترين و بزرگترين بناي خشتي و آجري جهان است كه از زمان ايلام ميانه به يادگار مانده است.همچنين پل ساساني به عنوان قديمي ترين پل جهان، آسياب هاي دزفول، مقبره سبز قبا ، بقعه محمد بن جعفر طيار در شهر دزفول در نزديكي منطقه از ديگر آثار مذهبي ، تاريخي است.