طلیعه طلا
17th December 2011, 08:57 PM
چند نکته آموزشی درباره فرآیند یاد دهی یادگیری
http://www.vesalteam.com/panel/_files/newsannounce/CLASSROOM.jpg
براي اينکه فردي از يک موقعيت نامناسب به موقعيتي مناسب برسد، وقوع يادگيري الزامي است.
<يادگيري> واژه‌اي است که هر روز از آن استفاده مي‌کنيم و همين امر، تعريف آن را بسيار دشوار مي‌کند.
يادگيري به تغييري اطلاق مي‌شود که بتوان آن را سنجيده و مشاهده کرد. اگر نتوان يادگيري را مشاهده کرد و سنجيد، آموزش با دشواري
روبه‌رو مي‌شود. (آقازاده ۱۳۷۸ ص ۲۱) شعار آموزشي جديد در کنفرانس جهاني آموزش براي همه (جامتين، تايلند ۱۹۹۰)، تأکيد بر يادگيري
است. اين شعار حقانيت يادگيرندگان و حقانيت معلمان را مدنظر دارد. برخي از معلمان درباره تعريفي از يادگيري که در برگيرنده واژه <رفتار> است،
نظري مثبت ندارند. آنان واژه رفتار را محدودکننده و ماشيني مي‌دانند و آن را به اسکينر و <رفتارگرايي> نسبت مي‌دهند. رفتارگرايان بر اين باورند
که يادگيري، تغيير در رفتار است و ترجيح مي‌دهند بگويند که <يادگيري> نتيجه تغيير رفتار است. در اين مقاله اطلاعاتي درباره ياددهي و يادگيري
و عوامل مؤثر در اين فرايند ارائه مي‌شود.
هورن (۱۳۷۹) زمينه استفاده از رويکردها و مواد گوناگون را براي جلب و علاقه دانشآموزان کمک خوبي براي پيشرفت در يادگيري مي‌داند. لذا توجه به
چند نکته اساسي زير مفيد است.
۱) زمينه‌هاي تجربه فردي دانشآموزان را فراهم کنيد
فکر خوبي است که درس را از جايي شروع کنيم که دانشآموزان ايستاده‌اند (موضع دانسته‌هاي آنان) يعني از نقطه‌اي که مي‌دانند و قبلاً تجربه کرده‌اند
شروع کنيم و از آموخته‌هاي آشنا و پيشين براي گسترش اطلاعات استفاده کنيم. اين کار آنان را ترغيب مي‌کند که از موضوع، شناخت بهتري پيدا کنند،
احساس همدلي با موضوع داشته باشند و موضوع جديد را به آساني بفهمند.
2) توجه دانشآموزان را جلب کنيد
جلب توجه دانشآموزان در هر درس اهميت بسيار دارد. اين کار با استفاده از سبک‌هاي متفاوت تدريس و بهره‌گيري از منابع ميسر مي‌شود.
اگر براي تدريس همه درس‌ها از شيوه‌اي واحد استفاده کنيم دانشآموزان به‌زودي کسل مي‌شوند و انگيزه خود را از دست مي‌دهند، راه‌ها و روش‌هاي
فعال يادگيري، همه دانشآموزان را درگير و متوجه کار مي‌کند. از روش‌هاي قديمي و معمولي، دوري کنيد. اين روش اگرچه بعضي وقتها مناسب است،
اما روشي خسته‌کننده است، به ويژه اگر تکرار شود.
۳) دانشآموزان را در حالت مشارکت نگه داريد
اين کار با فعاليتهاي گوناگون امکا‌ن‌پذير است. کاربرد روش‌هاي متفاوت از اين حقيقت ناشي مي‌شود که شيوه‌هاي يادگيري دانشآموزان متفاوت است
و نسبت به انجام وظايف گوناگون رويه‌اي خاص دارد. سرعت يادگيري نيز بايد در حالت انجام وظايف کوچک و بزرگ متفاوت باشد.
۴) دليلي ندارد که همه چيز موجود در کيت (KIT) اطلاعات مورد استفاده قرار گيرد
وقتي خودتان از فناوري اطلاعات استفاده مي‌کنيد يا دانشآموزان از آن مطالبي مي‌آموزند، گزينش اطلاعات به دستور جلسه (کار) ارتباط پيدا مي‌کند.
سعي کنيد، پيش از جلسه درس کيت را بازبيني کنيد و موارد استفاده را مشخص نماييد.
۵) پيشاپيش سازمان و ساختار را بشناسيد
ابتدا از خود بپرسيد: براي تحقق هدف‌هاي درس، کدام نوع سازمان‌دهي مفيدتر است. کار فردي، کار دو نفري، کار با گروههاي کوچک يا به کارگيري
همه کلاس؟ بر مبناي پاسخ به اين سؤال، ساختار کلاس را مشخص کنيد.
۶) جوکاري مناسب به وجود آوريد
اين به آن مفهوم نيست که يک محيط خشک و آرام کاري به وجود آوريد. کارگروهي دقيقاً يک کار مولد و پرتحرک است، به ويژه اگر دانشآموزان در آن
شرکت فعال داشته باشند. سر و صداهاي سازنده غالباً از سکوت اجباري پربارتر است.
۷) به تمرين‌هاي عملي بينديشيد
يادگيري بسياري از موضوع‌هاي درسي مستلزم کار عملي است، زيرا ارزش يادگيري از طريق عمل ثابت شده است. در درس‌هايي که دانشآموزان
کم‌تر فعاليتهاي عملي کرده‌اند، حداقل يادگيري صورت گرفته است. تا مي‌توانيد براي افراد و گروههاي دونفري يا بيشتر فعاليتهاي عملي پيش‌بيني
کنيد، از اين راه به جلب توجه و انگيزه آنان براي پيشرفت کمک کرده‌ايد.
۸) هر وقت لازم باشد، اجازه دهيد دانشآموزان به تنهايي کار کنند
گاهي بايد بخشي از فضاي مدرسه که دنج و آرام است براي برخي فعاليتهاي دانشآموزان اختصاص يابد. آنها نياز به فضايي دارند که در آن
جا تمرکز حواس داشته باشند.
9) تمام دانشآموزان بايد به طور کامل در فعاليت شرکت کنند
شرکت نکردن دانشآموزان به طور کامل در فعاليتهاي ياددهي و يادگيري، به آن معني است که آنها درگير يادگيري نشده‌اند. مطمئن شويد که
فعاليت‌ها با سن و توانايي‌هاي دانشآموزان هماهنگ است چنانچه دانشآموزان کشش کامل براي انجام کار نداشته باشند، خسته مي‌شوند
و به طور کامل درگير فعاليت نمي‌شوند.
۱۰) از بعضي دانشآموزان بخواهيد تکاليف و وظايف خواسته شده را توضيح دهند
اين کار براي آن است که شما از درک درست دانشآموزان نسبت به آنچه از آنها خواسته‌ايد، مطمئن شويد. اين روش، خود بهترين راه براي ارزيابي
ميزان درگيري و توجه و ادراک دانشآموزان کلاس است.
۱۱) توقعات خود را به اطلاع دانشآموزان برسانيد
خيلي ساده است که توقعات خود را در طراحي آموزشي و کارها بگنجانيد، اما همچنين ساده خواهد بود که آنها را فراموش کنيد و به دانشآموزان
اطلاع ندهيد و آنان به درستي ندانند چه انتظاراتي از آنها داريد. دانشآموزان وقتي بدانند در کجا ايستاده‌اند، بهتر مي‌دانند چه کار بايد بکنند.
۱۲) انعطاف‌پذير باشيد
خود را بيش از حد در چارچوب برنامه کار محدود نکنيد. براي هر درسي يک طرح درس داشته باشيد، اما آماده باشيد تا در مواقعي که کارها
برابر انتظارات پيش نمي‌رود، آن (طرح درس) را تغيير دهيد. زماني را براي کشف راه‌هايي که مورد علاقه دانشآموزان است در نظر بگيريد، حتي اگر
اين راه‌ها در برنامه مکتوب نباشد.
۱۳) عقايد دانشآموزان را درباره اظهارنظرهاي خود بپرسيد
اين کار براي دانشآموزان کمرو تمرين خوبي است. آنان مي‌توانند به طور خصوصي و مکتوب با معلم خود گفتگو کنند. معلم همچنين مي‌تواند
تکاليفي در زمينه کار تعيين کند. از جمله، تکاليفي براي اکتشاف يا مرور بعضي قسمت‌هاي درس.
برگرفته از :
- آقازاده، محرم: راهنماي روش‌هاي نوين تدريس، انتشارات آييژ، تهران ۱۳۷۸
- هورن، هلن: چگونه کيفيت آموزشي را بهبود ببخشيم، انتشارات قدياني تهران ۱۳۷۹
- رئوف، علي: حرفه معلمي، دفتر انتشارات کمک آموزشي تهران ۱۳۸۰
روزنامه اطلاعات
http://www.vesalteam.com/panel/_files/newsannounce/CLASSROOM.jpg
براي اينکه فردي از يک موقعيت نامناسب به موقعيتي مناسب برسد، وقوع يادگيري الزامي است.
<يادگيري> واژه‌اي است که هر روز از آن استفاده مي‌کنيم و همين امر، تعريف آن را بسيار دشوار مي‌کند.
يادگيري به تغييري اطلاق مي‌شود که بتوان آن را سنجيده و مشاهده کرد. اگر نتوان يادگيري را مشاهده کرد و سنجيد، آموزش با دشواري
روبه‌رو مي‌شود. (آقازاده ۱۳۷۸ ص ۲۱) شعار آموزشي جديد در کنفرانس جهاني آموزش براي همه (جامتين، تايلند ۱۹۹۰)، تأکيد بر يادگيري
است. اين شعار حقانيت يادگيرندگان و حقانيت معلمان را مدنظر دارد. برخي از معلمان درباره تعريفي از يادگيري که در برگيرنده واژه <رفتار> است،
نظري مثبت ندارند. آنان واژه رفتار را محدودکننده و ماشيني مي‌دانند و آن را به اسکينر و <رفتارگرايي> نسبت مي‌دهند. رفتارگرايان بر اين باورند
که يادگيري، تغيير در رفتار است و ترجيح مي‌دهند بگويند که <يادگيري> نتيجه تغيير رفتار است. در اين مقاله اطلاعاتي درباره ياددهي و يادگيري
و عوامل مؤثر در اين فرايند ارائه مي‌شود.
هورن (۱۳۷۹) زمينه استفاده از رويکردها و مواد گوناگون را براي جلب و علاقه دانشآموزان کمک خوبي براي پيشرفت در يادگيري مي‌داند. لذا توجه به
چند نکته اساسي زير مفيد است.
۱) زمينه‌هاي تجربه فردي دانشآموزان را فراهم کنيد
فکر خوبي است که درس را از جايي شروع کنيم که دانشآموزان ايستاده‌اند (موضع دانسته‌هاي آنان) يعني از نقطه‌اي که مي‌دانند و قبلاً تجربه کرده‌اند
شروع کنيم و از آموخته‌هاي آشنا و پيشين براي گسترش اطلاعات استفاده کنيم. اين کار آنان را ترغيب مي‌کند که از موضوع، شناخت بهتري پيدا کنند،
احساس همدلي با موضوع داشته باشند و موضوع جديد را به آساني بفهمند.
2) توجه دانشآموزان را جلب کنيد
جلب توجه دانشآموزان در هر درس اهميت بسيار دارد. اين کار با استفاده از سبک‌هاي متفاوت تدريس و بهره‌گيري از منابع ميسر مي‌شود.
اگر براي تدريس همه درس‌ها از شيوه‌اي واحد استفاده کنيم دانشآموزان به‌زودي کسل مي‌شوند و انگيزه خود را از دست مي‌دهند، راه‌ها و روش‌هاي
فعال يادگيري، همه دانشآموزان را درگير و متوجه کار مي‌کند. از روش‌هاي قديمي و معمولي، دوري کنيد. اين روش اگرچه بعضي وقتها مناسب است،
اما روشي خسته‌کننده است، به ويژه اگر تکرار شود.
۳) دانشآموزان را در حالت مشارکت نگه داريد
اين کار با فعاليتهاي گوناگون امکا‌ن‌پذير است. کاربرد روش‌هاي متفاوت از اين حقيقت ناشي مي‌شود که شيوه‌هاي يادگيري دانشآموزان متفاوت است
و نسبت به انجام وظايف گوناگون رويه‌اي خاص دارد. سرعت يادگيري نيز بايد در حالت انجام وظايف کوچک و بزرگ متفاوت باشد.
۴) دليلي ندارد که همه چيز موجود در کيت (KIT) اطلاعات مورد استفاده قرار گيرد
وقتي خودتان از فناوري اطلاعات استفاده مي‌کنيد يا دانشآموزان از آن مطالبي مي‌آموزند، گزينش اطلاعات به دستور جلسه (کار) ارتباط پيدا مي‌کند.
سعي کنيد، پيش از جلسه درس کيت را بازبيني کنيد و موارد استفاده را مشخص نماييد.
۵) پيشاپيش سازمان و ساختار را بشناسيد
ابتدا از خود بپرسيد: براي تحقق هدف‌هاي درس، کدام نوع سازمان‌دهي مفيدتر است. کار فردي، کار دو نفري، کار با گروههاي کوچک يا به کارگيري
همه کلاس؟ بر مبناي پاسخ به اين سؤال، ساختار کلاس را مشخص کنيد.
۶) جوکاري مناسب به وجود آوريد
اين به آن مفهوم نيست که يک محيط خشک و آرام کاري به وجود آوريد. کارگروهي دقيقاً يک کار مولد و پرتحرک است، به ويژه اگر دانشآموزان در آن
شرکت فعال داشته باشند. سر و صداهاي سازنده غالباً از سکوت اجباري پربارتر است.
۷) به تمرين‌هاي عملي بينديشيد
يادگيري بسياري از موضوع‌هاي درسي مستلزم کار عملي است، زيرا ارزش يادگيري از طريق عمل ثابت شده است. در درس‌هايي که دانشآموزان
کم‌تر فعاليتهاي عملي کرده‌اند، حداقل يادگيري صورت گرفته است. تا مي‌توانيد براي افراد و گروههاي دونفري يا بيشتر فعاليتهاي عملي پيش‌بيني
کنيد، از اين راه به جلب توجه و انگيزه آنان براي پيشرفت کمک کرده‌ايد.
۸) هر وقت لازم باشد، اجازه دهيد دانشآموزان به تنهايي کار کنند
گاهي بايد بخشي از فضاي مدرسه که دنج و آرام است براي برخي فعاليتهاي دانشآموزان اختصاص يابد. آنها نياز به فضايي دارند که در آن
جا تمرکز حواس داشته باشند.
9) تمام دانشآموزان بايد به طور کامل در فعاليت شرکت کنند
شرکت نکردن دانشآموزان به طور کامل در فعاليتهاي ياددهي و يادگيري، به آن معني است که آنها درگير يادگيري نشده‌اند. مطمئن شويد که
فعاليت‌ها با سن و توانايي‌هاي دانشآموزان هماهنگ است چنانچه دانشآموزان کشش کامل براي انجام کار نداشته باشند، خسته مي‌شوند
و به طور کامل درگير فعاليت نمي‌شوند.
۱۰) از بعضي دانشآموزان بخواهيد تکاليف و وظايف خواسته شده را توضيح دهند
اين کار براي آن است که شما از درک درست دانشآموزان نسبت به آنچه از آنها خواسته‌ايد، مطمئن شويد. اين روش، خود بهترين راه براي ارزيابي
ميزان درگيري و توجه و ادراک دانشآموزان کلاس است.
۱۱) توقعات خود را به اطلاع دانشآموزان برسانيد
خيلي ساده است که توقعات خود را در طراحي آموزشي و کارها بگنجانيد، اما همچنين ساده خواهد بود که آنها را فراموش کنيد و به دانشآموزان
اطلاع ندهيد و آنان به درستي ندانند چه انتظاراتي از آنها داريد. دانشآموزان وقتي بدانند در کجا ايستاده‌اند، بهتر مي‌دانند چه کار بايد بکنند.
۱۲) انعطاف‌پذير باشيد
خود را بيش از حد در چارچوب برنامه کار محدود نکنيد. براي هر درسي يک طرح درس داشته باشيد، اما آماده باشيد تا در مواقعي که کارها
برابر انتظارات پيش نمي‌رود، آن (طرح درس) را تغيير دهيد. زماني را براي کشف راه‌هايي که مورد علاقه دانشآموزان است در نظر بگيريد، حتي اگر
اين راه‌ها در برنامه مکتوب نباشد.
۱۳) عقايد دانشآموزان را درباره اظهارنظرهاي خود بپرسيد
اين کار براي دانشآموزان کمرو تمرين خوبي است. آنان مي‌توانند به طور خصوصي و مکتوب با معلم خود گفتگو کنند. معلم همچنين مي‌تواند
تکاليفي در زمينه کار تعيين کند. از جمله، تکاليفي براي اکتشاف يا مرور بعضي قسمت‌هاي درس.
برگرفته از :
- آقازاده، محرم: راهنماي روش‌هاي نوين تدريس، انتشارات آييژ، تهران ۱۳۷۸
- هورن، هلن: چگونه کيفيت آموزشي را بهبود ببخشيم، انتشارات قدياني تهران ۱۳۷۹
- رئوف، علي: حرفه معلمي، دفتر انتشارات کمک آموزشي تهران ۱۳۸۰
روزنامه اطلاعات