diamonds55
25th January 2009, 05:32 AM
پژوهشگران آزمایشگاه پیشرانه موشکی (http://www.nasa.gov/centers/jpl/home/) ناسا (JPL) در دانشگاه کلتک لوس‌آنجلس، با بررسی عکس‌های ارسالی (http://www.nasa.gov/images/content/297698main_CTX_CRISM_rgb_blend_900dpi_cropped_comb o.jpg) از یکی از ماهواره‌های مریخ‌گرد، شواهدی از گذشته آبی مریخ را به‌دست آورده‌اند. تصاویر ارسالی از یک دوربین فوق‌پیشرفته نصب شده روی «مدارگرد اکتشافی مریخ (http://www.nasa.gov/mission_pages/MRO/main/index.html)» (MRO) ناحیه سبز زیتونی رنگی به اندازه 20کیلومتر را نشان می‌دهد.اکتشاف در لایه‌های بستر سنگی مریخ با استفاده از ابزار «طیف‌سنج فشرده اکتشافی مریخی» (CRISM) که روی MROنصب شده، لایه‌های حاوی کربنات پیدا کرده‌اند. این تصاویر که در ناحیه طیفی زیرسرخ گرفته شده‌است، نشان می‌دهد که در گذشته‌های دور، نواحی مرطوب مریخ، آن‌طور که پیش‌از این پیش‌بینی می‌شد، اسیدی نبوده و حتی تا حدودی هم pH قلیایی داشته‌است. عمر این بستر سنگی حدود 3/6 میلیارد سال است.
نمونه این این لایه‌های کربناتی در روی کره زمین در مناطق آهکی و گچی پیدا می‌شود. چنین سنگ‌هایی در مجاورت اسید، فورا حل می‌شوند. اما وجود این بقایا، نشان می‌دهد که در زمان شکل‌گیری این لایه، آن‌قدرها هم که پژوهشگران قبلا تصور می‌کردند، سطح مریخ اسیدی نبوده است. بلکه سابقه افزایش اسیدیته محیط مریخ، خیلی کمتر است.
در عین حال، وجود کربنات نشان‌دهنده مرطوب‌بودن محیط است. چنین شرایطی، از مقدمات امکان شکل گیری حیات در سطوح اولیه سلولی در محیط است. لایه‌های کربنات، زمانی شکل می‌گیرند که آب و دی‌اکسید کربن در جوار کلسیم یا آهن یا منیزیم با هم واکنش دهند. این فلزات، در صخره‌های آتشفشانی در سطح مریخ موجودند.
http://khabaronline.ir/images/2008/12/mro_pix.jpg
اسکات مارشی، از محققان این پروژه و عضو آزمایشگاه فیزیک کاربردی دانشگاة جانز هاپکینز دراین‌باره به سایت ناسا می‌گوید: «ما از کشف این لایه کربنات معدنی در مریخ، به هیجان آمدیم. چون به‌این وسیله، اطلاعات دقیقی از شرایط دوره‌ای خاص از گذشته مریخ به‌دست آوردیم.»
یکی دیگر از موارد اهمیت این کشف، به جو مریخ برمی‌گردد. برای مقایسه می‌توان گفت اگر تمام دی‌اکسید کربنی که در اتمسفر زمین بوده و در فرآیندی مشابه آن‌چه در مریخ روی‌داده و منجر به تولید این لایه کربناتی شده، آزاد شوند، زمین جوی به غلظت جو سیاره ناهید داشت. چنین اتمسفر غلیظی، باعث ایجاد یک چرخه عظیم از گازهای گل‌خانه‌ای می‌شود که می‌تواند دمای اتمسفر را چندین درجه بالا ببرد.
برای همین گروهی از پژوهشگران معتقدند که زمانی دور، جو مریخ، آن‌قدر سرشار از دی‌اکسید کربن بوده که این گاز گل‌خانه‌ای دما را تا حد ذوب یخ بالا برده و به‌این ترتیب، آب مایع در سطح این سیاره درجریان بوده است. این جریانات آبی بوده که باعث تشکیل کانال‌های آبی سطح مریخ بوده‌اند که الان می‌توان آن‌ها را با تلسکوپ‌های کوچک هم روی مریخ مشاهده کرد.
بتانی المن، پژوهش‌گر دانشگاه براون و نفر اول نویسنده مقاله گزارش این کشف، می‌گوید: «ناحیه کربناتی که CRISM کشف کرده بیشتر نشان‌دهنده یک اثر منطقه‌ای است تا یک اثر سراسری. یعنی در گذشته دور، جو مریخ به اندازه کافی دی‌اکسید کربن نداشته که عامل تولید جو غلیظی برای این سیاره باشد.» اما او در ادامه می‌افزاید: «به‌هرحال ما شاهدی پیدا کردیم مبنی بر این‌که حدود سه‌ونیم میلیون سال پیش مریخ خیلی، آن‌طور که فکر می‌کردیم، اسیدی نبوده‌است. وجود این منطقه نشان می‌دهد که حداقل جایی در مریخ وجود داشته که پتانسیل پیدایش و حفظ حیات را دارد.»
سو اسمرکار، عضو تیم هدایت MRO در آزمایشگاه پیشرانه موشکی ناسا درباره فناوری‌های این ماهواره می‌گوید: «کشف لایه کربنات در مجاورت خاک رس، نشان می‌دهد که چگونه همکاری فناوری CRISM و دوربین‌های عکس‌برداری سطحی، چگونه می‌تواند جزییات دقیقی از محیط مریخ به‌دست بدهد.»
http://khabaronline.ir/images/2008/12/crism.jpg
این کشف، 4 روز پیش برای نخستین بار در مجله ساینس و همچنین در کنفرانس پاییزه اتحادیه ژئوفیزیک آمریکا در سان‌فرانسیسکو ارائه شد. پیش ازاین، سطح‌نشین مریخ «فینیکس (http://www.nasa.gov/mission_pages/phoenix/main/index.html)» هم وجود آثار قلیایی کربنات (http://en.wikipedia.org/wiki/Phoenix_Mars_Lander) را در خاک مریخ گزارش داد که نمونه‌هایی از آن قبلا در سنگ‌های آسمانی که از مریخ جدا شده و به‌سوی زمین می‌آمدند هم دیده شده‌بود. بالاخره، این کشفیات MRO دلیل محکمی بر توضیح نحوه شکل‌گیری این لایه‌های کربناتی رائه داد.
نمونه این این لایه‌های کربناتی در روی کره زمین در مناطق آهکی و گچی پیدا می‌شود. چنین سنگ‌هایی در مجاورت اسید، فورا حل می‌شوند. اما وجود این بقایا، نشان می‌دهد که در زمان شکل‌گیری این لایه، آن‌قدرها هم که پژوهشگران قبلا تصور می‌کردند، سطح مریخ اسیدی نبوده است. بلکه سابقه افزایش اسیدیته محیط مریخ، خیلی کمتر است.
در عین حال، وجود کربنات نشان‌دهنده مرطوب‌بودن محیط است. چنین شرایطی، از مقدمات امکان شکل گیری حیات در سطوح اولیه سلولی در محیط است. لایه‌های کربنات، زمانی شکل می‌گیرند که آب و دی‌اکسید کربن در جوار کلسیم یا آهن یا منیزیم با هم واکنش دهند. این فلزات، در صخره‌های آتشفشانی در سطح مریخ موجودند.
http://khabaronline.ir/images/2008/12/mro_pix.jpg
اسکات مارشی، از محققان این پروژه و عضو آزمایشگاه فیزیک کاربردی دانشگاة جانز هاپکینز دراین‌باره به سایت ناسا می‌گوید: «ما از کشف این لایه کربنات معدنی در مریخ، به هیجان آمدیم. چون به‌این وسیله، اطلاعات دقیقی از شرایط دوره‌ای خاص از گذشته مریخ به‌دست آوردیم.»
یکی دیگر از موارد اهمیت این کشف، به جو مریخ برمی‌گردد. برای مقایسه می‌توان گفت اگر تمام دی‌اکسید کربنی که در اتمسفر زمین بوده و در فرآیندی مشابه آن‌چه در مریخ روی‌داده و منجر به تولید این لایه کربناتی شده، آزاد شوند، زمین جوی به غلظت جو سیاره ناهید داشت. چنین اتمسفر غلیظی، باعث ایجاد یک چرخه عظیم از گازهای گل‌خانه‌ای می‌شود که می‌تواند دمای اتمسفر را چندین درجه بالا ببرد.
برای همین گروهی از پژوهشگران معتقدند که زمانی دور، جو مریخ، آن‌قدر سرشار از دی‌اکسید کربن بوده که این گاز گل‌خانه‌ای دما را تا حد ذوب یخ بالا برده و به‌این ترتیب، آب مایع در سطح این سیاره درجریان بوده است. این جریانات آبی بوده که باعث تشکیل کانال‌های آبی سطح مریخ بوده‌اند که الان می‌توان آن‌ها را با تلسکوپ‌های کوچک هم روی مریخ مشاهده کرد.
بتانی المن، پژوهش‌گر دانشگاه براون و نفر اول نویسنده مقاله گزارش این کشف، می‌گوید: «ناحیه کربناتی که CRISM کشف کرده بیشتر نشان‌دهنده یک اثر منطقه‌ای است تا یک اثر سراسری. یعنی در گذشته دور، جو مریخ به اندازه کافی دی‌اکسید کربن نداشته که عامل تولید جو غلیظی برای این سیاره باشد.» اما او در ادامه می‌افزاید: «به‌هرحال ما شاهدی پیدا کردیم مبنی بر این‌که حدود سه‌ونیم میلیون سال پیش مریخ خیلی، آن‌طور که فکر می‌کردیم، اسیدی نبوده‌است. وجود این منطقه نشان می‌دهد که حداقل جایی در مریخ وجود داشته که پتانسیل پیدایش و حفظ حیات را دارد.»
سو اسمرکار، عضو تیم هدایت MRO در آزمایشگاه پیشرانه موشکی ناسا درباره فناوری‌های این ماهواره می‌گوید: «کشف لایه کربنات در مجاورت خاک رس، نشان می‌دهد که چگونه همکاری فناوری CRISM و دوربین‌های عکس‌برداری سطحی، چگونه می‌تواند جزییات دقیقی از محیط مریخ به‌دست بدهد.»
http://khabaronline.ir/images/2008/12/crism.jpg
این کشف، 4 روز پیش برای نخستین بار در مجله ساینس و همچنین در کنفرانس پاییزه اتحادیه ژئوفیزیک آمریکا در سان‌فرانسیسکو ارائه شد. پیش ازاین، سطح‌نشین مریخ «فینیکس (http://www.nasa.gov/mission_pages/phoenix/main/index.html)» هم وجود آثار قلیایی کربنات (http://en.wikipedia.org/wiki/Phoenix_Mars_Lander) را در خاک مریخ گزارش داد که نمونه‌هایی از آن قبلا در سنگ‌های آسمانی که از مریخ جدا شده و به‌سوی زمین می‌آمدند هم دیده شده‌بود. بالاخره، این کشفیات MRO دلیل محکمی بر توضیح نحوه شکل‌گیری این لایه‌های کربناتی رائه داد.