نارون1
29th October 2011, 12:43 AM
راهنمای مطالعه
نحوه مطالعه در یادداری آن تاثیر به سزایی دارد، مطالعه کتاب ها نیاز به مطالعه دقیق و نظامداری دارد.
موارد زیر در فهم بهتر مطالب مفید خواهد بود :
1- به هنگام مطالعه سعی شود ابتدا با ساختار کلی هر فصل آشنایی لازم صورت بگیرد. بهتر است قبل از مطالعه دقیق، خواننده فهرست مطالب فصل مورد نظر و عناوین کلی آن را بداند. این آشنایی کمک می کند تا حافظه به هنگام اندوزش مطالب تا حدودی آمادگی داشته باشد. به عبارت دیگر این گونه آشنایی به حافظه کمک می کند تا پایان مطالعه آن فصل به جستجوی چه چیزی باشد؛ در نتیجه انگیزه بهتری به وجود می آید و مطالب در زمان بیشتری نگهداری می شود .
2- معمولا لغاتی که جهت بیان مفاهیم مورد نظر استفاده می شود همواره با کاستی هایی روبه روست به عبارت دیگر لغات نمی توانند همیشه کل مفهوم را منتقل کند در نتیجه ضرورت دارد جهت درک بیشتر آن مفهوم، شیوه مطالعه عمیق تر باشد به عبارت دیگر این تصور پیش نیاید که با مرور صرف، صد در صد یادگیری حاصل شده است برای این که چنین مطالعاتی عمیق تر باشد یکی از راه های آن ، ایجاد ارتباط مطالب فعلی با مطالب گذشته است هرچه مطالب خوانده شده با مطالب قبلی ارتباط معنادار تری داشته باشد بازیابی آن اطلاعات از حافظه بهتر صورت می گیرد.
3- معمولا هر فصل و عناوین داخل آن فصل، یکسری کلید واژه هایی دارد؛ بهتر است هنگام مطالعه، خواننده مطلب، به طور مداوم این پرسش را از خود داشته باشد واژه کلیدی این قسمت که به تازگی مطالعه کردم چه واژه ای است؟ شناسایی کلید واژه باعث می شود تا دیگر واژه ها به واژه مورد نظر ارتباط معنایی بیابند و به دور آن واژه ها حلقه زند .
4- بارها شده است که وقتی قادر به یادآوری چیزی نیستیم سعی می کنیم آن موضوع خاص را از دیگری بپرسیم در مواقع زیادی به هنگام طرح پرسش، به صورت خودکار، پاسخ، فراخوانده می شود. مثلا وقتی که دسته کلید منزلمان را گم می کنیم به محض این که از فردی می پرسیم که شما دسته کلیدم را ندیده اید در بعضی مواقع قبل از این که فرد پاسخ دهد می گوییم به یادم آمد! فراخوانی پاسخ، در مثال بالا به دلیل اثر روانشناختی سوال بوده است. در مطالعه مطالب هر بخش بهتر است همواره به صورت ذهنی یا مکتوب سوالاتی را طرح کنیم و به آن پاسخ دهیم. طرح سوال به حافظه می گوید باید به دنبال پاسخ باشی. در نتیجه، سوال، سرنخ خوبی برای جواب خواهد بود. بنابراین در مطالعه مطالب هر کتاب سعی کنید به هنگام مطالعه، سوال های زیادی را طراحی کنید و تلاش نمایید به آن پرسش ها پاسخ دهید .
5- معمولا دانشجویان شیوه های مختلفی جهت مطالعه یک مطلب درسی اتخاذ می کنند یکی از شیوه های غلط این است که چند ساعت بدون هر نوع وقفه ای به یادگیری مطالب درسی می پردازند. این نوع یادگیری ها که اصطلاحاً متراکم خوانی نامیده می شود، ناموفق است. یادگیری مطالب باید همراه با استراحت و با فاصله زمانی باشد به محض این که در مطالعه مطلبی احساس خستگی کردیم بهتر است مطالعه را متوقف کرده و بعد از استراحت، صرف یک نوشیدنی به ادامه آن بپردازیم.
6- معمولا دانشجویان برای مطالعه منابع درسی، برنامه ریزی می کنند به این صورت که برای هر روز هفته درس خاصی را منظور می کنند فرض کنید اگر در اولین روز هفته روانشناسی عمومی خوانده می شود مرور این درس به اولین روز هفته بعد موکول می شود. این شیوه یا روش های مشابه آن کارآمدی لازم را ندارند بهتر است مرور مطالب خوانده شده بعد از مدت زیادی از یادگیری نخستین نباشد پژوهش ها نشان می دهد که بیش از نیمی از مطالب خوانده شده در بیست و چهار ساعت اول فراموش می شوند بنابراین تمرین و مرور مطالب بهتر است در فاصله نزدیک تری به زمان یادگیری اولیه باشد .
7- بهتر است مطالعه هر بخش به صورت تحلیلی باشد به این معنا که وقتی یک مفهوم مطالعه گردید به دنبال شناسایی موارد اختلاف و اشتراک آن مفهوم با مفاهیم نزدیک به آن باشیم مثلا وقتی مفهوم تقویت ثانوی را می آموزیم بهتر است اول مفهوم تقویت نخستین را بدانیم سپس به شناسایی این نکته بپردازیم که این دو واژه در چه معنا و مفهومی با یکدیگر مشترک هستند؛ مثلا هر دو آنها وقتی به دنبال رفتاری می آید احتمال بروز آن را افزایش می دهد. همچنین شناسایی تفاوت بین آن ها هم، به ما کمک می کند مفهوم تقویت ثانوی را بهتر بیاموزیم، مثلا تقویت نخستین جهت رفع نیازهای فیزیولوژیکی بکار می رود و تقویت کننده های ثانوی به دلیل همراهی با تقویت کننده های نخستین خاصیت تقویت کنندگی گرفته اند .
8- نوشتن، همیشه، سخت تر از گفتن است بنابراین فعالیتی که به نوشتن منتهی گردد یادگیری در آن عمیق تر خواهد بود. به همین دلیل پیشنهاد می گردد همواره در مطالعه کتاب یادداشت برداری و خلاصه نویسی مدنظر باشد نوشتن به این معنا نیست که کل محتوای یک بخش را بنویسیم بلکه به این معناست که مفاهیمی که بعد از مطالعه در حافظه ما است با ادبیات و نگارش جدید و آنگونه که حافظه ما اقتضا می کند، نوشته شود .
9- هیچ نوع آموزش و یادگیری کامل نمی گردد مگر این که به آزمون و ارزشیابی منتهی شود. هرچند همچنان که پیشتر گفته شد در حین مطالعه بهتر است سوالات متعددی مطرح گردد، اما چیزی که در این بخش مدنظر است انجام خودآزمایی و خودارزشیابی در آخر هر فصل است .
منبع: روانشناسی یادگیری، دکتر حسین زارع – راهنمای مطالعه (با اندکی دخل و تصرف)
نحوه مطالعه در یادداری آن تاثیر به سزایی دارد، مطالعه کتاب ها نیاز به مطالعه دقیق و نظامداری دارد.
موارد زیر در فهم بهتر مطالب مفید خواهد بود :
1- به هنگام مطالعه سعی شود ابتدا با ساختار کلی هر فصل آشنایی لازم صورت بگیرد. بهتر است قبل از مطالعه دقیق، خواننده فهرست مطالب فصل مورد نظر و عناوین کلی آن را بداند. این آشنایی کمک می کند تا حافظه به هنگام اندوزش مطالب تا حدودی آمادگی داشته باشد. به عبارت دیگر این گونه آشنایی به حافظه کمک می کند تا پایان مطالعه آن فصل به جستجوی چه چیزی باشد؛ در نتیجه انگیزه بهتری به وجود می آید و مطالب در زمان بیشتری نگهداری می شود .
2- معمولا لغاتی که جهت بیان مفاهیم مورد نظر استفاده می شود همواره با کاستی هایی روبه روست به عبارت دیگر لغات نمی توانند همیشه کل مفهوم را منتقل کند در نتیجه ضرورت دارد جهت درک بیشتر آن مفهوم، شیوه مطالعه عمیق تر باشد به عبارت دیگر این تصور پیش نیاید که با مرور صرف، صد در صد یادگیری حاصل شده است برای این که چنین مطالعاتی عمیق تر باشد یکی از راه های آن ، ایجاد ارتباط مطالب فعلی با مطالب گذشته است هرچه مطالب خوانده شده با مطالب قبلی ارتباط معنادار تری داشته باشد بازیابی آن اطلاعات از حافظه بهتر صورت می گیرد.
3- معمولا هر فصل و عناوین داخل آن فصل، یکسری کلید واژه هایی دارد؛ بهتر است هنگام مطالعه، خواننده مطلب، به طور مداوم این پرسش را از خود داشته باشد واژه کلیدی این قسمت که به تازگی مطالعه کردم چه واژه ای است؟ شناسایی کلید واژه باعث می شود تا دیگر واژه ها به واژه مورد نظر ارتباط معنایی بیابند و به دور آن واژه ها حلقه زند .
4- بارها شده است که وقتی قادر به یادآوری چیزی نیستیم سعی می کنیم آن موضوع خاص را از دیگری بپرسیم در مواقع زیادی به هنگام طرح پرسش، به صورت خودکار، پاسخ، فراخوانده می شود. مثلا وقتی که دسته کلید منزلمان را گم می کنیم به محض این که از فردی می پرسیم که شما دسته کلیدم را ندیده اید در بعضی مواقع قبل از این که فرد پاسخ دهد می گوییم به یادم آمد! فراخوانی پاسخ، در مثال بالا به دلیل اثر روانشناختی سوال بوده است. در مطالعه مطالب هر بخش بهتر است همواره به صورت ذهنی یا مکتوب سوالاتی را طرح کنیم و به آن پاسخ دهیم. طرح سوال به حافظه می گوید باید به دنبال پاسخ باشی. در نتیجه، سوال، سرنخ خوبی برای جواب خواهد بود. بنابراین در مطالعه مطالب هر کتاب سعی کنید به هنگام مطالعه، سوال های زیادی را طراحی کنید و تلاش نمایید به آن پرسش ها پاسخ دهید .
5- معمولا دانشجویان شیوه های مختلفی جهت مطالعه یک مطلب درسی اتخاذ می کنند یکی از شیوه های غلط این است که چند ساعت بدون هر نوع وقفه ای به یادگیری مطالب درسی می پردازند. این نوع یادگیری ها که اصطلاحاً متراکم خوانی نامیده می شود، ناموفق است. یادگیری مطالب باید همراه با استراحت و با فاصله زمانی باشد به محض این که در مطالعه مطلبی احساس خستگی کردیم بهتر است مطالعه را متوقف کرده و بعد از استراحت، صرف یک نوشیدنی به ادامه آن بپردازیم.
6- معمولا دانشجویان برای مطالعه منابع درسی، برنامه ریزی می کنند به این صورت که برای هر روز هفته درس خاصی را منظور می کنند فرض کنید اگر در اولین روز هفته روانشناسی عمومی خوانده می شود مرور این درس به اولین روز هفته بعد موکول می شود. این شیوه یا روش های مشابه آن کارآمدی لازم را ندارند بهتر است مرور مطالب خوانده شده بعد از مدت زیادی از یادگیری نخستین نباشد پژوهش ها نشان می دهد که بیش از نیمی از مطالب خوانده شده در بیست و چهار ساعت اول فراموش می شوند بنابراین تمرین و مرور مطالب بهتر است در فاصله نزدیک تری به زمان یادگیری اولیه باشد .
7- بهتر است مطالعه هر بخش به صورت تحلیلی باشد به این معنا که وقتی یک مفهوم مطالعه گردید به دنبال شناسایی موارد اختلاف و اشتراک آن مفهوم با مفاهیم نزدیک به آن باشیم مثلا وقتی مفهوم تقویت ثانوی را می آموزیم بهتر است اول مفهوم تقویت نخستین را بدانیم سپس به شناسایی این نکته بپردازیم که این دو واژه در چه معنا و مفهومی با یکدیگر مشترک هستند؛ مثلا هر دو آنها وقتی به دنبال رفتاری می آید احتمال بروز آن را افزایش می دهد. همچنین شناسایی تفاوت بین آن ها هم، به ما کمک می کند مفهوم تقویت ثانوی را بهتر بیاموزیم، مثلا تقویت نخستین جهت رفع نیازهای فیزیولوژیکی بکار می رود و تقویت کننده های ثانوی به دلیل همراهی با تقویت کننده های نخستین خاصیت تقویت کنندگی گرفته اند .
8- نوشتن، همیشه، سخت تر از گفتن است بنابراین فعالیتی که به نوشتن منتهی گردد یادگیری در آن عمیق تر خواهد بود. به همین دلیل پیشنهاد می گردد همواره در مطالعه کتاب یادداشت برداری و خلاصه نویسی مدنظر باشد نوشتن به این معنا نیست که کل محتوای یک بخش را بنویسیم بلکه به این معناست که مفاهیمی که بعد از مطالعه در حافظه ما است با ادبیات و نگارش جدید و آنگونه که حافظه ما اقتضا می کند، نوشته شود .
9- هیچ نوع آموزش و یادگیری کامل نمی گردد مگر این که به آزمون و ارزشیابی منتهی شود. هرچند همچنان که پیشتر گفته شد در حین مطالعه بهتر است سوالات متعددی مطرح گردد، اما چیزی که در این بخش مدنظر است انجام خودآزمایی و خودارزشیابی در آخر هر فصل است .
منبع: روانشناسی یادگیری، دکتر حسین زارع – راهنمای مطالعه (با اندکی دخل و تصرف)