omega
24th October 2011, 11:33 AM
در سال 1837 بلانکو کلیه ی مرکباتی که دارای مشخصه هایی چون داشتن میوه ی کوچکتر از پرتقال ، پوست دهی آسان و وجود لپه های سبز رنگ در بذر بودند را Citrus reticulate Blanco نامید . ارقام این گونه عمدتاً دارای درختانی با جثه کوچک همراه با شاخه های باریک ، برگ های پهن یا باریک نیزه ای و گل های منفرد یا خوشه ای هستند .
نارنگی ها از بیشترین میزان غیر یکنواختی فنوتیپیکی در میان گونه های مربوط به جنس سیتروس برخوردارند . در این گروه هم حالت تک جنینی و هم کلون های چند جنینی وجود داشته که به صورت خود بارور و خودناسازگار مشاهده می شوند . در سال های دور ، انواع نارنگی با طعم شیرین به عنوان دسر غذایی مصرف داشته در حالیکه از انواع ترش جهت پایه ، طعم دهنده غذا و دارو استفاده شده است .
در ادامه ارقام و گونه های نارنگی معرفی شده است
http://www.citrus.gigfa.com/images/uploads/Image/1268082232.jpg
نارنگی ها بر اساس خصوصیات پوست ، کیفیت گوشت و آب میوه ، رشد عمومی درخت به دو گروه اصلی ماندرین و تانجرین تقسیم می شوند .
گروه ماندرین به نارنگی های متداول در ژاپن ، چین ، اسپانیا ، ایتالیا و آفریقای جنوبی و آن دسته از دورگه هایی که بین گونه ای یا بین جنسی که نارنگی یکی از والدین آن ها است و برخی مشخصات نارنگی در آن ها قابل مشاهده است به کار می رود .
گروه تانجرین به نارنگی های آمریکا ، استرالیا و چین که دارای مواد رنگی بالایی می باشند گفته می شود .
میوه ارقام نارنگی با توجه به شرایط محیطی از اواخر پاییز تا اوایل بهار می رسد . درختان ، مقاوم به سرما بوده اما میوه به دلیل کوچکی و نازکی پوست به سرعت از سرما آسیب می بیند . درختانی که در مناطق با گرمای کافی و رطوبت مناسب رشد کرده اند تولید معطرترین میوه در زمان رسیدن میوه می نمایند . به همین دلیل کشت نارنگی ها در مناطق سردتر کمتر توصیه می شود .
و اما ارقام مختلف نارنگی
گروه ماندرین
1- نارنگی ساتسوما ( Satsuma )
2- نارنگی کلمانتین ( Clementin )
دو رگ های تانجلو ( Tangelo )
3- نارنگی های تانجلو ( Tangelo)
4 - نارنگی های تانگور ( Tangor )
الف : تمپل ( Temple )
ب : مورکات ( Murcat )
پ : کینگ ( King )
5- نارنگی های کمپلکس
الف : لی ( Lee )
ب : اوسئولا ( Osceola )
پ : روبینسون ( Robinson )
ت : نوا ( Nova )
ث : پیج ( Page )
سایر دورگ های نارنگی
6- نارنگی ویلینگ ( Wilking )
7- نارنگی فیرچاید ( Fairchid )
8- نارنگی کینو ( Kinnow )
9- نارنگی کارا ( Kara )
10- نارنگی فرمنت ( Ferement )
11- نارنگی بکرایی ( Bakraei )
گروه تانجرین
1- نارنگی پونکن ( Puncan )
2- نارنگی دنسی ( Dancy )
3- نارنگی کلئوپاترا ( Cleopatra )
علاوه بر ارقام بالا نارنگی اتابکی و محلی ایران هم موجود است ولی به دلیل وسعت کم این ارقام ، زیاد مورد توجه قرار نگرفته است .
در ادامه به معرفی یکی از ارقام فوق پرداخته می شود و در پست های آینده تمامی ارقام ذکر شده معرفی می شوند .
نارنگی ساتسوما ( Satsuma )
نارنگی ساتسوما به پیشنهاد مارکوویچ ، Citrus unshiu Marc نامگذاری شد . اما سوینگل ( یکی از طبقه بندان مرکبات که درباره طبقه بندی مرکبات مطلب مفصلی قرار خواهد گرفت ) آن را جزو رقم Citrus reticulate ذکر نموده است .
http://www.citrus.gigfa.com/images/uploads/Image/satsooma.jpg با این که رقم ساتسوما از بذر های کشت شده در جزیره ی تاگاشیمای ژاپن بدست آمده و امروزه به عنوان مهمترین میوه مرکبات ژاپن محسوب می شود ولی منشا این رقم کشور چین است و قرن ها قبل به ژاپن انتقال یافته است . نزدیک به 100 رقم نارنگی ساتسوما وجود دارد که از نظر زمان رسیدن ، شکل میوه و کیفیت داخلی میوه با یکدیگر تفاوت دارند . این گونه نارنگی با آب و هوای نیمه گرمسیری سرد مطابقت یافته است و نیاز به گرمای کمی جهت رسیدن میوه دارد . ( که در ایران به خصوص شمال به نارنگی ژاپنی معروف است )
در سال 1309 تا 1313 بذر نارنگی ساتسوما به ایران وارد شد و در کاخ دربار پهلوی در شمال ایران کشت شد و سپس به ایستگاه وزارت فلاحت سابق راه یافت . در ایران رقم انشو تا سال 1342 ناشناخته بود ولی با نشان دادن مقاومت به سرما تا 13 درجه زیر صفر از سال 1347 به عنوان اولین نارنگی برای کشت در شمال انتخاب شد .
بهترین مکان برای کاشت آن در ایران شرق مازندران و شهر ساری یکی از بهترین مکان ها برای کاشت آن می باشد . درختان این گونه از عرض رشد کرده و شکل چتری پیدا می کنند . درختان پر محصول و بی تیغ بوده و میوه دارای پوست صاف و نازک ، پرآب ، نسبتا درشت و پخ با دم کشیده است .
گروه نارنگی ساتسوما به دو گروه اصلی وازه ( Wase ) و اواری ( Owari ) تقسیم می شوند .
در گروه اوازه ارقام مهمی چون مثل ایشی کاوا ، هایاشی و میاگاوا قرار می گیرد . زمان رسیدن میوه در این دسته در اواسط یا اواخر مهر ماه است و نسبت به گروه اواری خیلی زودرس تر ، کم رشد تر و پا کوتاه تر هستند .
گروه اواری دارای میوه هایی با اندازه متوسط ، پوست نسبتا صاف با اتصال کم به گوشت ، دارای غدد برجسته و بی بذر است . میوه این گروه کیفیت نسبتا کمتری به گروه اوازه دارند . از ارقام معروف گروه اواری می توان به سوجی یاما ، سیلور هیل و ناگاشی اشاره کرد .
در سال 1348 ارقام ایشی کاوا ، سوجی یاما و میاگاوا وارد شمال ایران شد . بعد از پیوند این ارقام روی پایه ی پونسیروس ، در باغ بزرگ مهدشت واقع در ساری کشت شد . با بررسی کیفیت میوه نارنگی انشو کشت شده در شمال کشور روشن شد که در غرب مازندران به لحاظ کمی نور و حرارت ، پوست پره ها چرمی و زیر دندان احساس می شود . میزان عملکرد درخت انشو هشت ساله در شرق مازندران حدود 15 تن در هکتار است . کلفتی پوست میوه مربوط به سنگینی خاک ، استفاده از پایه نارنج ، مصرف ازت زیاد و کمبود فسفر است . میوه آن ها بعضا دارای 1-2 بذر بوده و درصد چند جنینی آن بالاست .
به دلیل رعایت نکردن قوانین قرنطینه ای وقت ، آلودگی ناشی ازبیماری تریستزای درختان اولیه هنوز در ایران باقی مانده است . برداشت محصول مرغوب با میزان قابل قبول از باغ مورد اشاره به دلیل مقاوم بودن پایه و پیوندک به بیماری تریستزا بوده است . تلاش جهت تهیه ی ارقام تجاری عاری از ویروس با استفاده از روش های رایج موفقیت آمیز نبوده است .
به لحاظ اهمیت دستیابی به ارقام سالم از سال 1376 در دانشکده علوم کشاورزی گیلان با کشت تخمک های تلقیح نشده این ارقام و جنین زایی از بافت نوسلوس ، اقدام به تولید گیاهچه های عاری از ویروس در سال 1377 گردید و این ارقام در اختیار موسسه تحقیقات مرکبات قرار داده شد .
منبع :
1) ابراهیمی یونس. 1383.درسنامه ی مرکبات. دانشگاه تربیت مدرس
2) فتوحی قزوینی.رضا و حمید اوغلی.یوسف.1377.کشت تعلیقی سلولی، جداسازی و امتزاج پروتوپلاست دو گونه بی بذر پرتقال واشنگتن ناول و نارنگی انشو. مجله علوم کشاورزی ایران . دانشگاه تهران.شماره 29
3) Moore, G.A. 2001. Oranges and lemons: Clues to the taxonomy of citrus from molecular markers. Trends in genetics. 17: 9.536-540
4) Davies, F.S.and L.G.Alberigo.1994.citrus.CAB International
5) Jackson, L.K.,1991. Citrus growing in florida. University of florida press , Florida
6) Godden, G.,1990.Growing citrus trees. Lothian Publishing company Pty Ltd
نارنگی ها از بیشترین میزان غیر یکنواختی فنوتیپیکی در میان گونه های مربوط به جنس سیتروس برخوردارند . در این گروه هم حالت تک جنینی و هم کلون های چند جنینی وجود داشته که به صورت خود بارور و خودناسازگار مشاهده می شوند . در سال های دور ، انواع نارنگی با طعم شیرین به عنوان دسر غذایی مصرف داشته در حالیکه از انواع ترش جهت پایه ، طعم دهنده غذا و دارو استفاده شده است .
در ادامه ارقام و گونه های نارنگی معرفی شده است
http://www.citrus.gigfa.com/images/uploads/Image/1268082232.jpg
نارنگی ها بر اساس خصوصیات پوست ، کیفیت گوشت و آب میوه ، رشد عمومی درخت به دو گروه اصلی ماندرین و تانجرین تقسیم می شوند .
گروه ماندرین به نارنگی های متداول در ژاپن ، چین ، اسپانیا ، ایتالیا و آفریقای جنوبی و آن دسته از دورگه هایی که بین گونه ای یا بین جنسی که نارنگی یکی از والدین آن ها است و برخی مشخصات نارنگی در آن ها قابل مشاهده است به کار می رود .
گروه تانجرین به نارنگی های آمریکا ، استرالیا و چین که دارای مواد رنگی بالایی می باشند گفته می شود .
میوه ارقام نارنگی با توجه به شرایط محیطی از اواخر پاییز تا اوایل بهار می رسد . درختان ، مقاوم به سرما بوده اما میوه به دلیل کوچکی و نازکی پوست به سرعت از سرما آسیب می بیند . درختانی که در مناطق با گرمای کافی و رطوبت مناسب رشد کرده اند تولید معطرترین میوه در زمان رسیدن میوه می نمایند . به همین دلیل کشت نارنگی ها در مناطق سردتر کمتر توصیه می شود .
و اما ارقام مختلف نارنگی
گروه ماندرین
1- نارنگی ساتسوما ( Satsuma )
2- نارنگی کلمانتین ( Clementin )
دو رگ های تانجلو ( Tangelo )
3- نارنگی های تانجلو ( Tangelo)
4 - نارنگی های تانگور ( Tangor )
الف : تمپل ( Temple )
ب : مورکات ( Murcat )
پ : کینگ ( King )
5- نارنگی های کمپلکس
الف : لی ( Lee )
ب : اوسئولا ( Osceola )
پ : روبینسون ( Robinson )
ت : نوا ( Nova )
ث : پیج ( Page )
سایر دورگ های نارنگی
6- نارنگی ویلینگ ( Wilking )
7- نارنگی فیرچاید ( Fairchid )
8- نارنگی کینو ( Kinnow )
9- نارنگی کارا ( Kara )
10- نارنگی فرمنت ( Ferement )
11- نارنگی بکرایی ( Bakraei )
گروه تانجرین
1- نارنگی پونکن ( Puncan )
2- نارنگی دنسی ( Dancy )
3- نارنگی کلئوپاترا ( Cleopatra )
علاوه بر ارقام بالا نارنگی اتابکی و محلی ایران هم موجود است ولی به دلیل وسعت کم این ارقام ، زیاد مورد توجه قرار نگرفته است .
در ادامه به معرفی یکی از ارقام فوق پرداخته می شود و در پست های آینده تمامی ارقام ذکر شده معرفی می شوند .
نارنگی ساتسوما ( Satsuma )
نارنگی ساتسوما به پیشنهاد مارکوویچ ، Citrus unshiu Marc نامگذاری شد . اما سوینگل ( یکی از طبقه بندان مرکبات که درباره طبقه بندی مرکبات مطلب مفصلی قرار خواهد گرفت ) آن را جزو رقم Citrus reticulate ذکر نموده است .
http://www.citrus.gigfa.com/images/uploads/Image/satsooma.jpg با این که رقم ساتسوما از بذر های کشت شده در جزیره ی تاگاشیمای ژاپن بدست آمده و امروزه به عنوان مهمترین میوه مرکبات ژاپن محسوب می شود ولی منشا این رقم کشور چین است و قرن ها قبل به ژاپن انتقال یافته است . نزدیک به 100 رقم نارنگی ساتسوما وجود دارد که از نظر زمان رسیدن ، شکل میوه و کیفیت داخلی میوه با یکدیگر تفاوت دارند . این گونه نارنگی با آب و هوای نیمه گرمسیری سرد مطابقت یافته است و نیاز به گرمای کمی جهت رسیدن میوه دارد . ( که در ایران به خصوص شمال به نارنگی ژاپنی معروف است )
در سال 1309 تا 1313 بذر نارنگی ساتسوما به ایران وارد شد و در کاخ دربار پهلوی در شمال ایران کشت شد و سپس به ایستگاه وزارت فلاحت سابق راه یافت . در ایران رقم انشو تا سال 1342 ناشناخته بود ولی با نشان دادن مقاومت به سرما تا 13 درجه زیر صفر از سال 1347 به عنوان اولین نارنگی برای کشت در شمال انتخاب شد .
بهترین مکان برای کاشت آن در ایران شرق مازندران و شهر ساری یکی از بهترین مکان ها برای کاشت آن می باشد . درختان این گونه از عرض رشد کرده و شکل چتری پیدا می کنند . درختان پر محصول و بی تیغ بوده و میوه دارای پوست صاف و نازک ، پرآب ، نسبتا درشت و پخ با دم کشیده است .
گروه نارنگی ساتسوما به دو گروه اصلی وازه ( Wase ) و اواری ( Owari ) تقسیم می شوند .
در گروه اوازه ارقام مهمی چون مثل ایشی کاوا ، هایاشی و میاگاوا قرار می گیرد . زمان رسیدن میوه در این دسته در اواسط یا اواخر مهر ماه است و نسبت به گروه اواری خیلی زودرس تر ، کم رشد تر و پا کوتاه تر هستند .
گروه اواری دارای میوه هایی با اندازه متوسط ، پوست نسبتا صاف با اتصال کم به گوشت ، دارای غدد برجسته و بی بذر است . میوه این گروه کیفیت نسبتا کمتری به گروه اوازه دارند . از ارقام معروف گروه اواری می توان به سوجی یاما ، سیلور هیل و ناگاشی اشاره کرد .
در سال 1348 ارقام ایشی کاوا ، سوجی یاما و میاگاوا وارد شمال ایران شد . بعد از پیوند این ارقام روی پایه ی پونسیروس ، در باغ بزرگ مهدشت واقع در ساری کشت شد . با بررسی کیفیت میوه نارنگی انشو کشت شده در شمال کشور روشن شد که در غرب مازندران به لحاظ کمی نور و حرارت ، پوست پره ها چرمی و زیر دندان احساس می شود . میزان عملکرد درخت انشو هشت ساله در شرق مازندران حدود 15 تن در هکتار است . کلفتی پوست میوه مربوط به سنگینی خاک ، استفاده از پایه نارنج ، مصرف ازت زیاد و کمبود فسفر است . میوه آن ها بعضا دارای 1-2 بذر بوده و درصد چند جنینی آن بالاست .
به دلیل رعایت نکردن قوانین قرنطینه ای وقت ، آلودگی ناشی ازبیماری تریستزای درختان اولیه هنوز در ایران باقی مانده است . برداشت محصول مرغوب با میزان قابل قبول از باغ مورد اشاره به دلیل مقاوم بودن پایه و پیوندک به بیماری تریستزا بوده است . تلاش جهت تهیه ی ارقام تجاری عاری از ویروس با استفاده از روش های رایج موفقیت آمیز نبوده است .
به لحاظ اهمیت دستیابی به ارقام سالم از سال 1376 در دانشکده علوم کشاورزی گیلان با کشت تخمک های تلقیح نشده این ارقام و جنین زایی از بافت نوسلوس ، اقدام به تولید گیاهچه های عاری از ویروس در سال 1377 گردید و این ارقام در اختیار موسسه تحقیقات مرکبات قرار داده شد .
منبع :
1) ابراهیمی یونس. 1383.درسنامه ی مرکبات. دانشگاه تربیت مدرس
2) فتوحی قزوینی.رضا و حمید اوغلی.یوسف.1377.کشت تعلیقی سلولی، جداسازی و امتزاج پروتوپلاست دو گونه بی بذر پرتقال واشنگتن ناول و نارنگی انشو. مجله علوم کشاورزی ایران . دانشگاه تهران.شماره 29
3) Moore, G.A. 2001. Oranges and lemons: Clues to the taxonomy of citrus from molecular markers. Trends in genetics. 17: 9.536-540
4) Davies, F.S.and L.G.Alberigo.1994.citrus.CAB International
5) Jackson, L.K.,1991. Citrus growing in florida. University of florida press , Florida
6) Godden, G.,1990.Growing citrus trees. Lothian Publishing company Pty Ltd