دندان قروچه ( براکسيسم

[ساناز فرهیدوش]

Braxism واژه اي علمي براي سائيدن دندانها يا فشردن دو فک بهم به خصوص در حين خواب يا تحت فشار روحي است . اين واژه از کلمه يوناني ( by chein ) به معناي دندان قروچه گرفته شده است . clenching يک نوع شايع از براکسيسم است و عبارت است از بستن غيرعمدي دندانها روي هم در وضعيت جويدن که شدت حرکات عمومي آن تا ۱۴ برابر حالت نرمال است .

مطالعات زيادي در مورد دليل رخ دادن براکسيسم انجام شده است اما هيچ کسي دليل قطعي بروز آن را نمي داند . به هر حال وقتي در مورد براکسيسم صحبت مي شود استرس و فشار روحي بايد به عنوان يک عامل اساسي در نظر گرفته شود . استرسهاي روزانه در بسياري از افراد عامل آغاز براکسيسم است . البته احتمال دارد که برخي از افراد مبتلا به آن هرکز علائمي ناشي از آن را تجربه نکنند . امکان دارد بروز يا عدم بروز علائم اين اختلال با ترکيب پيچيده اي از عوامل مختلف در ارتباط باشد مانند : ميزان فشار روحي ، مدت زمان سائيدن يا فشردن دندانها ، مرتب يا نامرتب بودن دندانها ، وضعيت بدني ، عادات بد خوابيدن و ...

علائم و نشانه هاي براکسيسم که ممکن است ديده شود عبارت است از :
- سائيدگي دندانها
- ترک برداشتن و شکستن دندانها
- حساس شدن دندانها
- تحليل لثه يا ايجاد شيارهايي در نزيک خط لثه بر روي دندانها
- لقي دندانها
- تشکيل پاکتهاي پريودنتال
- زخم شدن شدن گونه
- درد عضلاني
- سردرد
- مشکلات TMJ
- گوش درد
- شکايت از درد فک و صورت در هنگام بيدار شدن از خواب
- مکيدن انگشت شصت دست توسط کودک
- گاز گرفتن ناخن ها
- جويدن سطح داخلي گونه ها
- بي خوابي و افسردگي و ...

اگر براکسيسم در اثر استرس ايجاد شده باشد تا زمان وجود استرس ادامه خواهد داشت . برخي از موارد اين اختلال در کودکان در نوعي واکنش طبيعي به رشد و تکامل است و معمولاً با رسيدن به سن نوجواني بهبود مي يابد . بيشتر کودکان با رويش دندانهاي دائمي اين عادت را ترک مي کنند چون دندانهاي دائمي به درد حساس ترند .
* درمان : ممکن است بتوان بدون در نظر گرفتن علت ايجاد با آرامش قبل از خواب تا حدي آن را کنترل کرد . بطور مثال گرفتن دوش آب گرم ، گوش دادن به موسيقي ملايم يا خواندن کتاب قبل از خواب مي تواند در دستيابي به آرامش مؤثر باشد .
هدف از درمان براکسيسم ، کاهش درد ، پيشگيري از آسيب دندانها و کاهش عادت فشردن دندانها روي هم است .
براي کمک به کاهش درد برخي از اقدامات قابل انجام توسط بيمار به شرح زير است :
- آزاد و شل نگهداشتن عضلات صورت در طول روز با اين هدف که شل نگه داشتن عضلات صورت به يک عادت تبديل شود مي توان به بيمار توصيه کرد در حالي که دندانها از هم جدا و لب ها بسته هستند زبان را در حال استراحت پشت دندانهاي بالا نگه دارد .
- يادگيري تمرينات کششي عضلات براي باز کردن و تعادل طبيعي و حرکات عضلات و مفصل در طرفين سر
- قرار دادن يخ يا آب گرم روي عضلات دردناک
- اجتناب از خوردن غذاهاي سفت مثل آب نبات ، استيک ، گردن و فندق
- نوشيدن آب به مقدار زياد
- تلاش براي کاهش استرس روزانه و يادگيري روشهاي دستيابي به آرامش
- خوابيدن به اندازه کافي

به طور سنتي براي درمان اين اختلال از يک وسيله پلاستيکي نظير Night- guard استفاده مي شود .
اين وسيله بين دندانهاي بالا و پايين سدي ايجاد مي کند که سبب متوقف شدن سائيدن دو قوس فکي روي هم مي شود . در واقع اين وسيله به جاي سطح اکلوزال دندانها سائيده مي شود .
به هر حال اين وسيله راه حل درمان اين اختلال نيست و تنها سبب کاهش عوارض ناشي از آن مي شود.
http://www.w3.org/Icons/valid-html401 (http://validator.w3.org/check/referer)