* Robo milad *
14th September 2011, 11:07 AM
http://www.konjkav.com/images/image.php?w=200&h=200&url=/images/news/1008539496251315914783.jpegجاهطلبیه� �ی بشر در آسمان تا كجا ادامه پیدا میكند؟ برای این پرسش پاسخی نمیتوان ارائه كرد. 108 سال پیش برادران رایت نخستین هواپیمای جهان را به پرواز درآوردند؛ پروازی كه تنها 12 ثانیه طول كشید و طی آن هواپیما 36 متر را طی كرد.
حالا نسل چندم پس از برادران رایت، ایده اعجاببرانگیزی را دنبال میكند كه به نظر میرسد به احتمال یقین به واقعیت تبدیل خواهد شد: ساخت هوافضاپیمایی كه نیمی از زمین را در كمتر از 5/2 ساعت طی میكند!
ZEHST عنوانی است كه برای این فناوری حیرتانگیز انتخاب شده است. این عبارت مخفف Zero Emission Hyper Sonic Transport به معنای سیستم حمل و نقل مافوق صوت با آلایندگی صفر است.
بسیاری از كارشناسان امورهوانوردی از این سیستم حركتی به عنوان اوج تكامل صنعت ساخت سیستمهای هوافضانوردی در ابتدای هزاره سوم یاد میكنند؛ سیستمیكه در نگاه نخست، انسان را به یاد افسانه كنكوردها میاندازد، اما حقیقت این است كه ZEHST تلفیقی از عظمت شاتلهای تازه بازنشسته، سرعت خیره كننده كنكوردها و البته نگرش جدید دانشمندان در استفاده از سوختهای زیستی است.
تنها چند هفته از نمایشگاه تازهترین دستاوردهای صنعت هوانوردی میگذرد. در آن نمایشگاه تقریبا تمامی تازههای این صنعت در مقیاس و با نمونه اصلی ارائه شدند به جز یك مهمان خبرساز: هوافضاپیمای ZEHST كه در قالب یك ماكت 4 متری رونمایی شد.
اما همین ماكت جذاب، انبوهی از بازدیدكنندگان مشتاق را به سوی خود جلبكرد. ظاهر آن شباهت زیادی به كنكوردهایی دارد كه دیگر از سر و صدای كركننده آنها در آسمانها خبری نیست.
این شباهت خیرهكننده تا آن حد بوده است كه ژان بوتی، مدیر فنی EADS (شركت سازنده ZEHST) را به واكنش وادار كرده است: این هواپیما یك نمونه از كنكورد نیست، بلكه شبیه آن است اما این شباهت خود بخوبی نشان از هوشمندبودن سیستم آیرودینامیك به كار گرفته شده در ساختار كنكوردها در دهه 60 ميلادي دارد.
در پشت این پروژه بزرگ، شركت هوافضای اروپا موسوم به EADS قرار دارد، اما به سرانجام رسیدن پروژههایی در چنین ابعاد كلانی به تنهایی از عهده یك شركت برنمیآید. در كنار EADS، سازمان هوانوردی فرانسه و آزمایشگاه ملی تحقیقات هوافضای این كشور موسوم به ONERA و همچنین گروهی از مهندسان ژاپنی نیز حضور دارند كه روی طراحی و ساخت این هوافضاپیما كار میكنند.
زمانی كه نمونه اولیه ZEHST ساخته شود، یعنیسال1400 خورشيدي، قرار است به عنوان سیستم حمل و نقل مافوق صوت تجاری به كار گرفته شود و با سرعت بیش از 4 ماخ خود، فاصلهها را نزديكتر كند.
نگاهی به این سرعت كافی است كه دريابيم اين هوافضاپيما برای مسیرهای كوتاه كاربردي ندارد، بلكه فراتر از آن و برای مسافتهای بسیار طولانی بین قارهای در نظر گرفته شده است.
شركت EADS در تبلیغات گستردهای كه برای ZHEST داشته از عنوان توكیو تا پاریس یا توكیو تا لسآنجلس در كمتر از 5/2 ساعت استفاده كرده و این درحالی است كه برخلاف كنكوردها، پرواز این هوافضاپیمای جدید تأثیر نامطلوب بسیار اندكی بر محیطزیست خواهد داشت. از این رو بیدلیل نیست كه مدیران ارشد EADS شاهكار آتی خود را یك سیستم هوانوردی «استاندارد» خطاب میكنند.
ZHEST مجموعهای از ابتكارات خلاقانه در صنعت هوانوردی است، اما برخی از آنها از جمله نوع سوختی كه در آن به كار گرفته میشود به عنوان شاخصههایی برجسته به شمار میآیند.
مهندسان پروژه به دنبال اثبات این ادعا هستند كه میتوان از سوختهای پاك زیستی كه در اینجا از نوعی جلبك دریایی تهیه شده است در نسل آينده هواپیماها و هوافضاپیماها نیز استفاده كرد. در كنار سوخت زیستی، بهرهگیری از سیستم موتوری الكتریكی به عنوان مكملی هیجانانگیز به شمار میآید.
بر اساس یك فرمول ساده ریاضی میتوان پذیرفت كه با كاهش چشمگیر زمان مسافرتهای هوایی امكان جابهجایی شمار بیشتری از مسافران به گوشه و كنار جهان فراهم میشود. این همان استراتژی است كه از سوی طراحان پروژه مطرح شده و اتفاقا حامیان زیادی نیز پیدا كرده است.
آنها چنین نگرشی را رمز توسعه سیستم حمل و نقل هوایی جهان میدانند. البته خطوط هواپیمایی كه در آینده به جابهجایی مسافران مشغول میشوند، درعین برخورداری از سرعت عمل باید به یك سری تعهدات زیستمحیطی سفت و سخت نیز پایبند باشند.
هماكنون مفاهیم اولیه این تعهدات از سوی كمیسیون اروپایی و تحت عنوان نقشه راه «مسیر پرواز در سال 2050» طراحی و به كار گرفته شده است. در گزارش اخیر كمیسیون اروپایی اهدافی تعریف شده است كه بر مبنای آنها آلاینده كربنی همچون دی اكسید كربن تا 75 درصد و NOx تا 90 درصد كاهش پیدا میكند.
گذشته از این، آلودگی صوتی ناشی از پرواز هواپیماها نیز باید تا 65 درصد كاهش پیدا كند. اما در آینده، مفاد چنین تعهداتی به مراتب سختتر خواهد بود و آن زمانی است كه دیگر جایی برای هواپیماهای آلاینده امروزی باقي نخواهد ماند. ZHEST از جمله سیستمهای پروازی است كه پيشبيني ميشود جای ایرباسها و بوئینگهای امروزی را خواهد گرفت.
برنامهریزی طراحی و ساخت ZHEST بر اساس زمانبندی دقیقی پیش میرود.
در این جدول زمانی قرار است تا پایان سال 1400 شمسي نمونه اولیه این هوافضاپیما ساخته شود. پس از آن و اگر در طول 3 دهه، این فناوری جدید از تمامی آزمایشها سربلند بیرون آید، از سال 1430 شمسي يعني حدود 40 سال آينده، به عنوان شاخصترین سیستم حمل و نقل هوایی در سراسر جهان استفاده خواهد شد.
با این حال این یك فرآیند ساده نیست و مهندسان پروژه نیز بخوبی میدانند با چالشهای فنی متعددی روبهرو خواهند بود. در كنار این چالشها تولد پروژههای جدید از سوی رقبای دیگر نیز دور از ذهن نخواهد بود.
سیستم پیش رانش ZHESTانباري از فناوريهاي قديمي و جديد است.طراحان با تلفيق 3 نوع موتور، اين وسيله نقليه را از زمين تا مرز فضا حركت ميدهند.
این هوافضاپیما هنگام بلند شدن از باند فرودگاه از یك موتور توربوفن استفاده میكند، اما پس از رسيدن هوافضاپیما به ارتفاع مشخصي و جايي كه ديگر غلظت اكسيژن هوا براي موتورهاي توربوفن مناسب نيست، موتورهای موسوم به رمجت (Ramjet) اين هوافضاپيما روشن شده و آن را باز هم بالاتر ميبرد.
با استفاده از موتورهاي توربوفن جاي هيچگونه تعجبي باقي نميماند كه ZHEST هنگام برخاستن از باند فرودگاه صداي رعدگونهاي همچون كنكوردها ايجاد نخواهد كرد.
سرانجام وقتي ZHEST آنقدر اوج ميگيرد كه غلظت اكسيژن حتي براي موتورهاي رمجت نيز ناكافي ميشود، موتورهاي راكتي اين هوافضاپيما روشن شده و با تركيب اكسيژن و هيدروژن، درست مثل شاتلهاي فضايي شما را به سرعت افسانهاي 4 ماخ نزديك و نزديكتر ميكند.
وقتی اين هوافضاپيما آماده فرود میشود، خلبان موتورهای موشكی آن را خاموش میكند و مانند يك گلايدر به سمت زمين سر میخورد، در ارتفاع مشخصی دوباره موتورهای توربوفن آن برای یك فرود بینقص و نرم روشن میشوند. رمجتها فناوری نوینی نيستند، اما تاكنون روی هيچ هواپيماي مسافربري به كار گرفته نشدهاند. مهندسان از موتورهاي رمجت برای دستیابی به سرعت خیرهكننده 1610 كیلومتر بر ساعت استفاده میكنند.
مجموعه موتوری كه در ZHEST به كار گرفته میشود، میتوانند آن را تا ارتفاع ۳۲ كيلومتری بالا ببرد.اين در حالي است كه جتهای مسافربری كنونی در نهایت تا ارتفاع 10 كیلومتری از زمین اوج میگیرند.
جو غليظ زمين تنها تا ارتفاع 20 كيلومتري گسترده شده است و بعد از آن غلظت اتمسفر بشدت رو به كاهش ميگذارد. جو رقيق باعث ميشود كه ZHEST با نيروي مقاوم كمتري در برابر خود روبهرو شده و بتواند با سوخت كمتر، مسافت بيشتري را بپيمايد.
از جهات گوناگون میتوان ZHEST را نتیجه به كارگیری معماری نوین در به كارگيري انواع سیستمهای پیش رانش معمول عنوان كرد.
این همان عبارتی است كه جن بوتی، رئیس اداره فنی EADS با جسارت خاصی بیان میكند. او میگوید: در ساخت ZHEST به انبوهی از فاكتورها توجه میشود. ایمنی از جمله آنهاست. در كنار این فاكتور اساسی تلاش كرده ایم تا آلایندههای كربنی و سر و صدای كركننده ای را كه از هواپیماهای مافوق صوت تولید میشود به حداقل برسانيم. در موتور راكتي این هوافضاپیما از تلفیق اكسیژن و هیدروژن استفاده میشود.
نيروي پيشران توليد شده از اين راكت ZHEST را در ارتفاع 32 كيلومتري، جايي كه ميتوان با اطمينان گفت اكسيژني وجود ندارد، با سرعت مافوق صوت به پرواز در ميآورد. تركيب 2 عنصر اكسيژن و هيدروژن تنها به تولید آب منجر میشود و این یعنی آلایندگی صفر. ZHEST هیچ اثر آلاینده ای نیز در اتمسفر زمین برجای نخواهد گذاشت. علت نیز كاملا روشن است چون عمده مسیر پروازی آن در ارتفاعی فراتر از اتمسفر غليظ زمین خواهد بود. این یك امتیاز مثبت برای ZHEST در مقابل كنكوردها محسوب ميشود كه موضوع آلودگي صوتي و انتشار آلايندههاي محيطي در آنها همواره به عنوان یك كابوس مطرح میشد.
طی 3 سال آینده برنامه ساخت ZHEST وارد مراحل ساخت نمونه خواهد شد، اما برای سوار شدن مسافران عادی
بر عرشه آن باید حدود 40 سال دیگر صبر كنیم، تازه اگر همه چیز بر اساس برنامهریزیهای از پیش انجام شده پیش رود.
كافی است زمانی را تصور كنید كه در كمتر از دو ساعت و نیم از يك سوي سياره زمين به سوي ديگر آن ميرسيد در حالي كه دوستتان همچنان در ترافيك بزرگراهها يا خيابانهاي شلوغ تهران هنوز 40 كيلومتر هم طي نكرده است.
يادتان باشد شما با سرعتي بيش از 5 هزار كيلومتر در ساعت بر فراز درياها و خشكيهاي زيادي سفر كردهايد. قطعا در آن روزگار بحث بيماري Jetlag يا بههم خوردن ساعت طبيعي بدن بر اثر سفرهاي فوق سريع، تيتر يك بسياري از روزنامهها و مجلات علمي خواهد بود.
منابع : eads / gizmag
(http://www.cloob.com/share/link/add?url=http:/technology/12695-%D8%B3%D9%81%D8%B1-%D8%A8%D9%87-%D8%AF%D9%88%D8%B1-%D8%AF%D9%86%D9%8A%D8%A7-%D9%81%D9%82%D8%B7-%D8%AF%D8%B1-%D9%BE%D9%86%D8%AC-%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AA.html&title=%D8%B3%D9%81%D8%B1%20%D8%A8%D9%87%20%D8%AF%D 9%88%D8%B1%20%D8%AF%D9%86%D9%8A%D8%A7%20%D9%81%D9% 82%D8%B7%20%D8%AF%D8%B1%20%D9%BE%D9%86%D8%AC%20%D8 %B3%D8%A7%D8%B9%D8%AA)
حالا نسل چندم پس از برادران رایت، ایده اعجاببرانگیزی را دنبال میكند كه به نظر میرسد به احتمال یقین به واقعیت تبدیل خواهد شد: ساخت هوافضاپیمایی كه نیمی از زمین را در كمتر از 5/2 ساعت طی میكند!
ZEHST عنوانی است كه برای این فناوری حیرتانگیز انتخاب شده است. این عبارت مخفف Zero Emission Hyper Sonic Transport به معنای سیستم حمل و نقل مافوق صوت با آلایندگی صفر است.
بسیاری از كارشناسان امورهوانوردی از این سیستم حركتی به عنوان اوج تكامل صنعت ساخت سیستمهای هوافضانوردی در ابتدای هزاره سوم یاد میكنند؛ سیستمیكه در نگاه نخست، انسان را به یاد افسانه كنكوردها میاندازد، اما حقیقت این است كه ZEHST تلفیقی از عظمت شاتلهای تازه بازنشسته، سرعت خیره كننده كنكوردها و البته نگرش جدید دانشمندان در استفاده از سوختهای زیستی است.
تنها چند هفته از نمایشگاه تازهترین دستاوردهای صنعت هوانوردی میگذرد. در آن نمایشگاه تقریبا تمامی تازههای این صنعت در مقیاس و با نمونه اصلی ارائه شدند به جز یك مهمان خبرساز: هوافضاپیمای ZEHST كه در قالب یك ماكت 4 متری رونمایی شد.
اما همین ماكت جذاب، انبوهی از بازدیدكنندگان مشتاق را به سوی خود جلبكرد. ظاهر آن شباهت زیادی به كنكوردهایی دارد كه دیگر از سر و صدای كركننده آنها در آسمانها خبری نیست.
این شباهت خیرهكننده تا آن حد بوده است كه ژان بوتی، مدیر فنی EADS (شركت سازنده ZEHST) را به واكنش وادار كرده است: این هواپیما یك نمونه از كنكورد نیست، بلكه شبیه آن است اما این شباهت خود بخوبی نشان از هوشمندبودن سیستم آیرودینامیك به كار گرفته شده در ساختار كنكوردها در دهه 60 ميلادي دارد.
در پشت این پروژه بزرگ، شركت هوافضای اروپا موسوم به EADS قرار دارد، اما به سرانجام رسیدن پروژههایی در چنین ابعاد كلانی به تنهایی از عهده یك شركت برنمیآید. در كنار EADS، سازمان هوانوردی فرانسه و آزمایشگاه ملی تحقیقات هوافضای این كشور موسوم به ONERA و همچنین گروهی از مهندسان ژاپنی نیز حضور دارند كه روی طراحی و ساخت این هوافضاپیما كار میكنند.
زمانی كه نمونه اولیه ZEHST ساخته شود، یعنیسال1400 خورشيدي، قرار است به عنوان سیستم حمل و نقل مافوق صوت تجاری به كار گرفته شود و با سرعت بیش از 4 ماخ خود، فاصلهها را نزديكتر كند.
نگاهی به این سرعت كافی است كه دريابيم اين هوافضاپيما برای مسیرهای كوتاه كاربردي ندارد، بلكه فراتر از آن و برای مسافتهای بسیار طولانی بین قارهای در نظر گرفته شده است.
شركت EADS در تبلیغات گستردهای كه برای ZHEST داشته از عنوان توكیو تا پاریس یا توكیو تا لسآنجلس در كمتر از 5/2 ساعت استفاده كرده و این درحالی است كه برخلاف كنكوردها، پرواز این هوافضاپیمای جدید تأثیر نامطلوب بسیار اندكی بر محیطزیست خواهد داشت. از این رو بیدلیل نیست كه مدیران ارشد EADS شاهكار آتی خود را یك سیستم هوانوردی «استاندارد» خطاب میكنند.
ZHEST مجموعهای از ابتكارات خلاقانه در صنعت هوانوردی است، اما برخی از آنها از جمله نوع سوختی كه در آن به كار گرفته میشود به عنوان شاخصههایی برجسته به شمار میآیند.
مهندسان پروژه به دنبال اثبات این ادعا هستند كه میتوان از سوختهای پاك زیستی كه در اینجا از نوعی جلبك دریایی تهیه شده است در نسل آينده هواپیماها و هوافضاپیماها نیز استفاده كرد. در كنار سوخت زیستی، بهرهگیری از سیستم موتوری الكتریكی به عنوان مكملی هیجانانگیز به شمار میآید.
بر اساس یك فرمول ساده ریاضی میتوان پذیرفت كه با كاهش چشمگیر زمان مسافرتهای هوایی امكان جابهجایی شمار بیشتری از مسافران به گوشه و كنار جهان فراهم میشود. این همان استراتژی است كه از سوی طراحان پروژه مطرح شده و اتفاقا حامیان زیادی نیز پیدا كرده است.
آنها چنین نگرشی را رمز توسعه سیستم حمل و نقل هوایی جهان میدانند. البته خطوط هواپیمایی كه در آینده به جابهجایی مسافران مشغول میشوند، درعین برخورداری از سرعت عمل باید به یك سری تعهدات زیستمحیطی سفت و سخت نیز پایبند باشند.
هماكنون مفاهیم اولیه این تعهدات از سوی كمیسیون اروپایی و تحت عنوان نقشه راه «مسیر پرواز در سال 2050» طراحی و به كار گرفته شده است. در گزارش اخیر كمیسیون اروپایی اهدافی تعریف شده است كه بر مبنای آنها آلاینده كربنی همچون دی اكسید كربن تا 75 درصد و NOx تا 90 درصد كاهش پیدا میكند.
گذشته از این، آلودگی صوتی ناشی از پرواز هواپیماها نیز باید تا 65 درصد كاهش پیدا كند. اما در آینده، مفاد چنین تعهداتی به مراتب سختتر خواهد بود و آن زمانی است كه دیگر جایی برای هواپیماهای آلاینده امروزی باقي نخواهد ماند. ZHEST از جمله سیستمهای پروازی است كه پيشبيني ميشود جای ایرباسها و بوئینگهای امروزی را خواهد گرفت.
برنامهریزی طراحی و ساخت ZHEST بر اساس زمانبندی دقیقی پیش میرود.
در این جدول زمانی قرار است تا پایان سال 1400 شمسي نمونه اولیه این هوافضاپیما ساخته شود. پس از آن و اگر در طول 3 دهه، این فناوری جدید از تمامی آزمایشها سربلند بیرون آید، از سال 1430 شمسي يعني حدود 40 سال آينده، به عنوان شاخصترین سیستم حمل و نقل هوایی در سراسر جهان استفاده خواهد شد.
با این حال این یك فرآیند ساده نیست و مهندسان پروژه نیز بخوبی میدانند با چالشهای فنی متعددی روبهرو خواهند بود. در كنار این چالشها تولد پروژههای جدید از سوی رقبای دیگر نیز دور از ذهن نخواهد بود.
سیستم پیش رانش ZHESTانباري از فناوريهاي قديمي و جديد است.طراحان با تلفيق 3 نوع موتور، اين وسيله نقليه را از زمين تا مرز فضا حركت ميدهند.
این هوافضاپیما هنگام بلند شدن از باند فرودگاه از یك موتور توربوفن استفاده میكند، اما پس از رسيدن هوافضاپیما به ارتفاع مشخصي و جايي كه ديگر غلظت اكسيژن هوا براي موتورهاي توربوفن مناسب نيست، موتورهای موسوم به رمجت (Ramjet) اين هوافضاپيما روشن شده و آن را باز هم بالاتر ميبرد.
با استفاده از موتورهاي توربوفن جاي هيچگونه تعجبي باقي نميماند كه ZHEST هنگام برخاستن از باند فرودگاه صداي رعدگونهاي همچون كنكوردها ايجاد نخواهد كرد.
سرانجام وقتي ZHEST آنقدر اوج ميگيرد كه غلظت اكسيژن حتي براي موتورهاي رمجت نيز ناكافي ميشود، موتورهاي راكتي اين هوافضاپيما روشن شده و با تركيب اكسيژن و هيدروژن، درست مثل شاتلهاي فضايي شما را به سرعت افسانهاي 4 ماخ نزديك و نزديكتر ميكند.
وقتی اين هوافضاپيما آماده فرود میشود، خلبان موتورهای موشكی آن را خاموش میكند و مانند يك گلايدر به سمت زمين سر میخورد، در ارتفاع مشخصی دوباره موتورهای توربوفن آن برای یك فرود بینقص و نرم روشن میشوند. رمجتها فناوری نوینی نيستند، اما تاكنون روی هيچ هواپيماي مسافربري به كار گرفته نشدهاند. مهندسان از موتورهاي رمجت برای دستیابی به سرعت خیرهكننده 1610 كیلومتر بر ساعت استفاده میكنند.
مجموعه موتوری كه در ZHEST به كار گرفته میشود، میتوانند آن را تا ارتفاع ۳۲ كيلومتری بالا ببرد.اين در حالي است كه جتهای مسافربری كنونی در نهایت تا ارتفاع 10 كیلومتری از زمین اوج میگیرند.
جو غليظ زمين تنها تا ارتفاع 20 كيلومتري گسترده شده است و بعد از آن غلظت اتمسفر بشدت رو به كاهش ميگذارد. جو رقيق باعث ميشود كه ZHEST با نيروي مقاوم كمتري در برابر خود روبهرو شده و بتواند با سوخت كمتر، مسافت بيشتري را بپيمايد.
از جهات گوناگون میتوان ZHEST را نتیجه به كارگیری معماری نوین در به كارگيري انواع سیستمهای پیش رانش معمول عنوان كرد.
این همان عبارتی است كه جن بوتی، رئیس اداره فنی EADS با جسارت خاصی بیان میكند. او میگوید: در ساخت ZHEST به انبوهی از فاكتورها توجه میشود. ایمنی از جمله آنهاست. در كنار این فاكتور اساسی تلاش كرده ایم تا آلایندههای كربنی و سر و صدای كركننده ای را كه از هواپیماهای مافوق صوت تولید میشود به حداقل برسانيم. در موتور راكتي این هوافضاپیما از تلفیق اكسیژن و هیدروژن استفاده میشود.
نيروي پيشران توليد شده از اين راكت ZHEST را در ارتفاع 32 كيلومتري، جايي كه ميتوان با اطمينان گفت اكسيژني وجود ندارد، با سرعت مافوق صوت به پرواز در ميآورد. تركيب 2 عنصر اكسيژن و هيدروژن تنها به تولید آب منجر میشود و این یعنی آلایندگی صفر. ZHEST هیچ اثر آلاینده ای نیز در اتمسفر زمین برجای نخواهد گذاشت. علت نیز كاملا روشن است چون عمده مسیر پروازی آن در ارتفاعی فراتر از اتمسفر غليظ زمین خواهد بود. این یك امتیاز مثبت برای ZHEST در مقابل كنكوردها محسوب ميشود كه موضوع آلودگي صوتي و انتشار آلايندههاي محيطي در آنها همواره به عنوان یك كابوس مطرح میشد.
طی 3 سال آینده برنامه ساخت ZHEST وارد مراحل ساخت نمونه خواهد شد، اما برای سوار شدن مسافران عادی
بر عرشه آن باید حدود 40 سال دیگر صبر كنیم، تازه اگر همه چیز بر اساس برنامهریزیهای از پیش انجام شده پیش رود.
كافی است زمانی را تصور كنید كه در كمتر از دو ساعت و نیم از يك سوي سياره زمين به سوي ديگر آن ميرسيد در حالي كه دوستتان همچنان در ترافيك بزرگراهها يا خيابانهاي شلوغ تهران هنوز 40 كيلومتر هم طي نكرده است.
يادتان باشد شما با سرعتي بيش از 5 هزار كيلومتر در ساعت بر فراز درياها و خشكيهاي زيادي سفر كردهايد. قطعا در آن روزگار بحث بيماري Jetlag يا بههم خوردن ساعت طبيعي بدن بر اثر سفرهاي فوق سريع، تيتر يك بسياري از روزنامهها و مجلات علمي خواهد بود.
منابع : eads / gizmag
(http://www.cloob.com/share/link/add?url=http:/technology/12695-%D8%B3%D9%81%D8%B1-%D8%A8%D9%87-%D8%AF%D9%88%D8%B1-%D8%AF%D9%86%D9%8A%D8%A7-%D9%81%D9%82%D8%B7-%D8%AF%D8%B1-%D9%BE%D9%86%D8%AC-%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AA.html&title=%D8%B3%D9%81%D8%B1%20%D8%A8%D9%87%20%D8%AF%D 9%88%D8%B1%20%D8%AF%D9%86%D9%8A%D8%A7%20%D9%81%D9% 82%D8%B7%20%D8%AF%D8%B1%20%D9%BE%D9%86%D8%AC%20%D8 %B3%D8%A7%D8%B9%D8%AA)