مسافر007
24th August 2011, 05:21 PM
ويژگيهاي عدسي نازك
عدسي نازك مي‌تواند به صورتي ساخته شود كه هر دو طرف آن محدب باشد و يا ممكن است طرفين آن مقعر باشند، ولي در هر دو حالت بايد شرط گفته شده در تعريف اين عدسي تحقق يافته باشد. در هر حال عدسي نازك داراي خصوصيات زير است:
http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/img/daneshnameh_up/8/80/bifocal.jpg
محور اصلي و مركز عدسي
محور اصلي خط مستقيمي است كه از مركز عدسي كه مركز نوري ناميده مي‌شود، عبور مي‌كند و بر سطوح كروي عمود است. هر سطحي از عدسي را مي‌توان به صورت قسمتي از سطح يك كره در نظر گرفت. بنابراين هر طرف عدسي داراي يك مركز خواهد بود. اين نقطه را با حرف C نشان داده و مركز عدسي مي‌نامند.
كانون عدسي
هرگاه پرتوهايي موازي با محور اصلي بر روي سطح عدسي بتابد، اين پرتوها در عدسي‌هاي همگرا (محدب) بعد از شكست و گذر از عدسي در يك نقطه به هم مي‌رسند و همگرا مي‌شوند. اين نقطه را كانون عدسي گويند. در عدسي‌هاي واگرا (مقعر) نيز پرتوها بعد از شكست و عبور از عدسي از هم دور شده و واگرا مي‌شوند. اما اگر امتدادهاي اوليه اين پرتوها را رسم كنيم، در يك نقطه به همديگر مي‌رسند كه به اين نقطه كانون مي‌گويند. با توجه به اين كه پرتوها مي‌توانند هم از طرف راست و هم از طرف چپ به عدسي بتابند، بنابراين هر عدسي داراي دو كانون خواهد بود كه با http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/img/daneshnameh/math/096a8c9ac9ac02c2916ec0a34b0eed6f.png نشان مي‌دهند. فاصله كانونها از مركز عدسيها را فاصله كانوني گويند.
تشكيل تصوير در عدسي نازك
وقتي كه جسمي را در يك طرف عدسي و دورتر از كانون قرار دهيم، تصويري از آن در طرف ديگر بدست مي‌آيد. چنانچه جسم به طرف كانون اول حركت داده شود، تصوير از كانون دوم دور و بزرگتر خواهد شد و چنانچه جسم را از كانون اول دور كنيم، تصوير به كانون دوم نزديك شده و اندازه آن كوچكتر مي‌شود.
http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/img/daneshnameh_up/a/ae/bifocal2.jpg
فرمول عدسيها در مورد عدسي نازك
در يك عدسي نازك كه از ماده‌اي با ضريب شكست n ساخته شده و شعاعهاي دو سطح كروي آن به ترتيب http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/img/daneshnameh/math/7b525036164ce7835cede0e58db2dfe3.png هستند، به سادگي مي‌توان نشان داد كه براي پرتوهاي پيرا محوري ، فاصله جسم و فاصله تصوير از معادله زير پيروي مي‌كند:
http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/img/daneshnameh/math/9fb4f0b58754486e32c07b6c75ecb2e2.png
در رابطه فوق s فاصله جسم از عدسي و http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/img/daneshnameh/math/3895b53765e4ddca5d75d68014180610.png فاصله تصوير از عدسي مي‌باشد. همچنين در اين رابطه فرض مي‌شود كه ضريب شكست محيط پيرامون عدسي يك است. اگر چنانچه رابطه فوق را بر حسب فاصله كانوني f كه بصورت {1 \over f}={1 \over s} + {1 \over {s^\prime} تعريف مي‌شود، بنويسيم به رابطه زير خواهيم رسيد:
http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/img/daneshnameh/math/5dabf728f24e6b61a0cec082f86112c7.png
رابطه فوق به فرمول عدسي سازان معروف است.
منبع: رشد
عدسي نازك مي‌تواند به صورتي ساخته شود كه هر دو طرف آن محدب باشد و يا ممكن است طرفين آن مقعر باشند، ولي در هر دو حالت بايد شرط گفته شده در تعريف اين عدسي تحقق يافته باشد. در هر حال عدسي نازك داراي خصوصيات زير است:
http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/img/daneshnameh_up/8/80/bifocal.jpg
محور اصلي و مركز عدسي
محور اصلي خط مستقيمي است كه از مركز عدسي كه مركز نوري ناميده مي‌شود، عبور مي‌كند و بر سطوح كروي عمود است. هر سطحي از عدسي را مي‌توان به صورت قسمتي از سطح يك كره در نظر گرفت. بنابراين هر طرف عدسي داراي يك مركز خواهد بود. اين نقطه را با حرف C نشان داده و مركز عدسي مي‌نامند.
كانون عدسي
هرگاه پرتوهايي موازي با محور اصلي بر روي سطح عدسي بتابد، اين پرتوها در عدسي‌هاي همگرا (محدب) بعد از شكست و گذر از عدسي در يك نقطه به هم مي‌رسند و همگرا مي‌شوند. اين نقطه را كانون عدسي گويند. در عدسي‌هاي واگرا (مقعر) نيز پرتوها بعد از شكست و عبور از عدسي از هم دور شده و واگرا مي‌شوند. اما اگر امتدادهاي اوليه اين پرتوها را رسم كنيم، در يك نقطه به همديگر مي‌رسند كه به اين نقطه كانون مي‌گويند. با توجه به اين كه پرتوها مي‌توانند هم از طرف راست و هم از طرف چپ به عدسي بتابند، بنابراين هر عدسي داراي دو كانون خواهد بود كه با http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/img/daneshnameh/math/096a8c9ac9ac02c2916ec0a34b0eed6f.png نشان مي‌دهند. فاصله كانونها از مركز عدسيها را فاصله كانوني گويند.
تشكيل تصوير در عدسي نازك
وقتي كه جسمي را در يك طرف عدسي و دورتر از كانون قرار دهيم، تصويري از آن در طرف ديگر بدست مي‌آيد. چنانچه جسم به طرف كانون اول حركت داده شود، تصوير از كانون دوم دور و بزرگتر خواهد شد و چنانچه جسم را از كانون اول دور كنيم، تصوير به كانون دوم نزديك شده و اندازه آن كوچكتر مي‌شود.
http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/img/daneshnameh_up/a/ae/bifocal2.jpg
فرمول عدسيها در مورد عدسي نازك
در يك عدسي نازك كه از ماده‌اي با ضريب شكست n ساخته شده و شعاعهاي دو سطح كروي آن به ترتيب http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/img/daneshnameh/math/7b525036164ce7835cede0e58db2dfe3.png هستند، به سادگي مي‌توان نشان داد كه براي پرتوهاي پيرا محوري ، فاصله جسم و فاصله تصوير از معادله زير پيروي مي‌كند:
http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/img/daneshnameh/math/9fb4f0b58754486e32c07b6c75ecb2e2.png
در رابطه فوق s فاصله جسم از عدسي و http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/img/daneshnameh/math/3895b53765e4ddca5d75d68014180610.png فاصله تصوير از عدسي مي‌باشد. همچنين در اين رابطه فرض مي‌شود كه ضريب شكست محيط پيرامون عدسي يك است. اگر چنانچه رابطه فوق را بر حسب فاصله كانوني f كه بصورت {1 \over f}={1 \over s} + {1 \over {s^\prime} تعريف مي‌شود، بنويسيم به رابطه زير خواهيم رسيد:
http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/img/daneshnameh/math/5dabf728f24e6b61a0cec082f86112c7.png
رابطه فوق به فرمول عدسي سازان معروف است.
منبع: رشد